Aṅguttara Nikāya


[Home]  [Sutta Indexes]  [Glossology]  [Site Sub-Sections]


 

Aṅguttara Nikāya
X. Dasaka-Nipāta
XII: Paccorohaṇī-Vagga

Sutta 115

Tatiya Adhamma Suttaṃ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 


[224]

[1][pts] Evaṃ me sutaṃ:|| ||

Ekaṃ samayaṃ Bhagavā bhikkhū āmantesi:|| ||

"Bhikkhavo" ti.|| ||

"Bhadante" ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṃ.|| ||

Bhagavā etad avoca:|| ||

2. "Adhammo ca bhikkhave veditabbo,||
dhammo ca,||
anattho ca veditabbo attho ca,||
adhammañ ca viditvā Dhammañ ca,||
anatthañ ca viditvā atthañ ca,||
yathā dhammo||
yathā attho [225]||
tathā paṭipajjitabban" ti.|| ||

Idam avoca Bhagavā||
idaṃ vatvā Sugato uṭṭhāy āsanā vihāraṃ pāvisi.|| ||

 

§

 

3. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ acira-pakkantassa||
Bhagavato etad ahosi:|| ||

"Idaṃ kho no āvuso Bhagavā saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāy āsanā vihāraṃ paviṭṭho.|| ||

'Adhammo ca bhikkhave veditabbo,||
dhammo ca,||
anattho ca veditabbo attho ca,||
adhammañ ca viditvā Dhammañ ca,||
anatthañ ca viditvā atthañ ca,||
yathā dhammo||
yathā attho||
tathā paṭipajjitabban' ti.|| ||

Ko nu kho imassa Bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā" ti?|| ||

 

§

 

Atha kho tesaṃ bhikkhunaṃ etad ahosi:|| ||

"Ayaṃ kho āyasmā Ānando Satthu c'eva saṃvaṇṇito,||
sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahma-cārīnaṃ,||
pahoti cāyasmā Ānando imassa Bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ.|| ||

Yan nūna mayaṃ yen'āyasmā Ānando ten'upasaṅkameyyāma.|| ||

Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Ānandaṃ etam atthaṃ puccheyyāma.|| ||

Yathā no āyasmā Ānando vyākarissati,||
tathā naṃ dhāressāmā" ti.|| ||

4. Atha kho te bhikkhu yen'āyasmā Ānando ten'upasaṅkamiṃsu.|| ||

Upasaṅkamitavā āyasmatā Ānandena saddhiṃ sammodiṃsu,||
sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vīti-sāretvā eka-m-antaṃ nisīdiṃsu.|| ||

Eka-m-antaṃ nisinnā kho te bhikkhu āyasmantaṃ Ānandaṃ etad avocuṃ:|| ||

"Idaṃ kho no āvuso Ānanda Bhagavā saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāy āsanā vihāraṃ paviṭṭho:|| ||

'Adhammo ca bhikkhave veditabbo,||
dhammo ca,||
anattho ca veditabbo||
attho ca,||
adhammañ ca viditvā Dhammañ ca,||
anatthañ ca viditvā atthañ ca,||
yathā dhammo||
yathā attho||
tathā paṭipajjitabban' ti.|| ||

Tesaṃ no āvuso amhākaṃ acira-pakkantassa Bhagavato etad ahosi:|| ||

'Idaṃ kho no āvuso Bhagavā [226] saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāy āsanā vihāraṃ paviṭṭho:|| ||

"Adhammo ca bhikkhave veditabbo,||
dhammo ca,||
anattho ca veditabbo||
attho ca,||
adhammañ ca viditvā Dhammañ ca,||
anatthañ ca viditvā atthañ ca,||
yathā dhammo||
yathā attho||
tathā paṭipajjitabban" ti.|| ||

Ko nu kho imassa Bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā' ti?|| ||

Tesaṃ no āvuso amhākaṃ etad ahosi:|| ||

'Ayaṃ kho āyasmā Ānando satthū c'eva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahma-cārīnaṃ,||
pahoti cāyasmā Ānando imassa Bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ.|| ||

Yan nūna mayaṃ yen'āyasmā Ānando ten'upasaṅkameyyāma,||
upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Ānandaṃ etam atthaṃ puccheyyāma.|| ||

Yathā no āyasmā Ānando vyākarissati,||
tathā naṃ dhāreyyāmā' ti.|| ||

Vibhajitu āyasmā Ānando" ti.|| ||

5. "Seyyathā pi āvuso puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rūkkhassa tiṭṭhato sāravato ati-k-kamm eva mūlaṃ ati-k-kamma khandhaṃ sākhāpalāse sāraṃ pariyesitabbaṃ maññeyya,||
evaṃ sampadam idaṃ.|| ||

Āyasmantānaṃ satthari sammukhī-bhūte taṃ Bhagavantaṃ atisitvā amhe etam atthaṃ paṭipucchitabbaṃ maññatha.|| ||

So h'āvuso Bhagavā jānaṃ jānāti,||
passaṃ passati,||
cakkhu-bhūto||
ñāṇa-bhūto||
dhamma-bhūto||
brahma-bhūto||
vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī Tathāgato.|| ||

So c'eva pan'etassa kālo ahosi,||
yaṃ tumhe Bhagavantaṃ yeva upasaṅkamitvā [227] etam atthaṃ puccheyyātha.|| ||

Yathā vo Bhagavā vyākareyya,||
tathā naṃ dhāreyyathā" ti.|| ||

6. "Addh'āvuso Ānanda Bhagavā jānaṃ jānāti,||
passaṃ passati,||
cakkhu-bhūto||
ñāṇa-bhūto||
dhamma-bhūto||
brahma-bhūto||
vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammasāmi Tathāgato.|| ||

So c'eva panetassa kālo ahosi,||
yaṃ mayaṃ Bhagavantaṃ yeva upasaṅkamitvā etam atthaṃ puccheyyāma.|| ||

Yathā no Bhagavā vyākareyya,||
tathā naṃ dhāreyyāma.|| ||

Api c'āyasmā Ānando Satthu c'eva saṃvaṇṇito,||
sambhāvito ca viññūnaṃ sabirahmacārīnaṃ,||
pahoti c'āyasmā Ānando imassa Bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ.|| ||

Vibhajat'āyasmā Ānando agarukaritvā" ti.|| ||

 

§

 

7. "Tena h'āvuso suṇātha sādhukaṃ manasi-karotha bhāsissāmī" ti.|| ||

"Evam āvuso" ti kho te bhikkhu āyasmato Ānandassa paccassosuṃ.|| ||

Āyasmā Ānando etad avoca:|| ||

"Yaṃ kho no āvuso Bhagavā saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāy āsanā vihāraṃ paviṭṭho|| ||

'Adhammo ca bhikkhave veditabbo,||
dhammo ca,||
anattho ca veditabbo||
attho ca,||
adhammañ ca viditvā Dhammañ ca,||
anatthañ ca viditvā atthañ ca,||
yathā dhammo||
yathā attho||
tathā paṭipajjitabban' ti.|| ||

Katamo c'āvuso adhammo,||
katamo ca dhammo,||
katamo ca anattho,||
katamo ca attho?|| ||

"Micchā-diṭṭhi āvuso adhammo,
sammā-diṭṭhi dhammo,||
ye ca micchā-diṭṭhi-paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-diṭṭhi-paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti,
ayaṃ attho.|| ||

Micchā-saṅkappo āvuso adhammo,||
sammā-saṅkappo dhammo,||
ye ca micchā-saṅkappa-paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-saṅkappa-paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti,||
ayaṃ attho.|| ||

Micchā-vācā āvuso adhammo,||
sammā-vācā [228] dhammo,||
ye ca micchā-vācā-paccayā ca aneke akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-vācā-paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti,||
ayaṃ attho.|| ||

Micchā-kammanto āvuso adhammo,||
sammā-kammanto dhammo,||
ye ca micchā-kammanta-paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-kammanta-paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti, ayaṃ attho.|| ||

Micchā-ājīvo āvuso adhammo,||
sammā-ājīvo dhammo,||
ye ca micchā-ājīva-paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-ājīva-paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti,||
ayaṃ attho.|| ||

Micachā-vāyāmo āvuso adhammo,||
sammā-vāyāmo dhammo,||
ye ca micchā-vāyāma-paccayā aneke pāpākā akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-vāyāma-paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti,||
ayaṃ attho.|| ||

Micchā-sati āvuso adhammo,||
sammā-sati dhammo,||
ye ca micchā-sati-paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-sati-paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti,||
ayaṃ attho.|| ||

Micchā-samādhi āvuso adhammo,||
sammā-samādhi dhammo,||
ye ca micchā-samādhi-paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-samādhi-paccayā aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti,||
ayaṃ attho.|| ||

Micchā-ñāṇaṃ āvuso adhammo,||
sammā-ñāṇaṃ dhammo,||
ye ca micchā-ñāṇaṃpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-ñāṇaṃpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti,||
ayaṃ attho.|| ||

Micchā-vimutti āvuso adhammo,||
sammā-vimuttidhammo,||
ye ca micchā-vimutti-paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti,
ayaṃ anattho,||
sammā-vimutti-paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā-pāripūriṃ gacchanti,||
ayaṃ attho.|| ||

Yaṃ kho no āvuso Bhagavā saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāy āsanā vihāraṃ paviṭṭho:|| ||

'Adhammo ca bhikkhave veditabbo,||
dhammo ca,||
anattho ca veditabbo||
attho ca,||
adhammañ ca viditvā Dhammañ ca,||
anatthañ ca viditvā atthañ ca,||
yathā dhammo||
yathā attho||
tathā paṭipajjitabban' ti.|| ||

Imassa kho ahaṃ āvuso Bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi.|| ||

Ākaṅkamānā ca pana tumhe āvuso Bhagavantaṃ yeva upasaṅkamitvā etam atthaṃ puccheyyātha.|| ||

Yathā vo Bhagavā vyākaroti||
tathā naṃ dhāreyyathā" ti.|| ||

 

§

 

"Evam āvuso" ti||
kho te bhikkhu āyasmato Ānandassa bhāsitaṃ abhinan'ditvā anumo-ditvā uṭṭhāy āsanā yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṃsu.|| ||

Upasaṃkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā eka-m-antaṃ nisīdiṃsu.|| ||

Eka-m-antaṃ nisinnā kho te bhikkhu Bhagavantaṃ etad avocuṃ:|| ||

9. "Yaṃ kho no bhante Bhagavā saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāy āsanā vihāraṃ paviṭṭho|| ||

'Adhammo ca bhikkhave veditabbo,||
dhammo ca,||
anattho ca veditabbo||
attho ca,||
adhammañ ca viditvā Dhammañ ca,||
anatthañ ca viditvā atthañ ca,||
yathā dhammo||
yathā attho||
tathā paṭipajjitabban' ti.|| ||

Tesaṃ no bhante amhākaṃ acira-pakkantassa Bhagavato etad ahosi:|| ||

"Idaṃ kho no āvuso Bhagavā saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā [229] vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāy āsanā vihāraṃ paviṭṭho|| ||

'Adhammo ca bhikkhave veditabbo||
dhammo ca,||
anattho ca veditabbo||
attho ca,||
adhammañ ca viditvā Dhammañ ca,||
anatthañ ca viditvā atthañ ca,||
yathā dhammo||
yathā attho||
tathā paṭipajjitabban' ti.|| ||

Ko nu kho imassa Bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā" ti?|| ||

Tesaṃ no bhante amhākaṃ etad ahosi:|| ||

"Ayaṃ kho āyasmā Ānando Satthu c'eva saṃvaṇṇito,||
sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahma-cārīnaṃ,||
pahoti c'āyasmā Ānando imassa Bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ.|| ||

Yan nūna mayaṃ yen'āyasmā Ānando ten'upasaṅkameyyāma,||
upasaṅkamitvā āyasmā Ānandaṃ etam atthaṃ puccheyyāma.|| ||

Yathā no āyasmā Ānando vyākarissati,||
tathā naṃ dhāressāmā ti.|| ||

Atha kho mayaṃ bhante yen'āyasmā Ānando ten'upasaṅkamimha,||
upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Ānandaṃ etam atthaṃ apucchimha.|| ||

Tesaṃ no bhante āyasmatā Ānandena||
imehi ākārehi||
imehi padehi||
imehi vyañjanehi attho suvibhatto" ti.|| ||

10. "Sādhu sādhu bhikkhave||
paṇḍito bhikkhave Ānando,||
mahā-pañño bhikkhave Ānando||
Maṃ ce pi tumhe bhikkhave upasaṅkamitvā etam atthaṃ puccheyyātha,||
aham pi c'etaṃ evam eva vyākaryeyaṃ.|| ||

Yathā taṃ Ānandena vyākataṃ||
eso cetassa attho,||
evañ ca naṃ dhāreyyāthā" ti.|| ||

 


Contact:
E-mail
Copyright Statement