Samyutta Nikaya Masthead


[Home]  [Sutta Indexes]  [Glossology]  [Site Sub-Sections]

 


 

Saɱyutta-Nikāya of the Sutta-Pitaka
Part V. Mahā-Vagga

Based on the edition by M. Léon Feer, London: Pali Text Society 1898.

NOTE: A version of this volume, corrected by William Pruitt assisted by K.R. Norman, was published in 2008. It appears to have retained the page breaks of the 1898 edition. This Volume inconsistantly incorporates some of the changes made in the corrected edition.

This work is © Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015

This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
For details see Terms of Use.

Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989—1996

 

NOTICE: These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting.

ALTERATIONS: Superficial re-formatting of headers, sutta titles, and page numbers adding 'ids,' and tag changes to make the file conform to HTML 5 standards. The lower-case mg [ɱ] has been substituted throughout for the lowercase m-underdot [ɱ]; the lower-case ng [ṅ] has been substituted throughout for the lowercase n-overdot [º]. Content straddling page breaks has been moved to the preceding page. The notice of this change that appeared in the originals has been deleted. In order to fascilitate word search, all annotations have been remove, and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text. Otherwise the internal text of the suttas remains untouched.

 


[1]

Saɱyutta-Nikāya
V. Mahā Vaggo

Book I

Magga Saɱyutta

Namo tassa bhagavato arahato sammā sambuddhassa

Chapter I: Avijjā Vaggo

1. Avijjā

1. Evam me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapindikassa ārāme|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi Bhikkhavo ti|| ||

Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ|| ||

Bhagavā etad avoca|| ||

3. Avijjā bhikkhave pubbaṅgamā akusalānaɱ dhammānam samāpattiyā anudeva ahirikam anottappaɱ|| ||

Avijjāgatassa bhikkhave aviddasuno micchādiṭṭhi pahoti||
micchādiṭṭhissa micchāsaṅkappo pahoti||
micchāsaṅkappassa micchāvācā pahoti||
micchāvācassa micchākammanto pahoti||
micchākammantassa micchāājīvo pahoti||
micchāājīvassa micchāvāyāmo pahoti||
micchāvāyāmassa micchāsati pahoti||
micchāsatissa micchāsamādhi pahoti|| ||

4. Vijjā ca kho bhikkhave pubbaṅgamā kusalānaɱ dhammānaɱ samāpattiyā anudeva hirottappaɱ|| ||

Vijjāgatassa bhikkhave viddasuno sammādiṭṭhi pahoti

[page 002]

sammādiṭṭhissa sammāsaṅkāppo pa°||
sammāsaṅkappassa sammāvācā pahoti||
sammāvācassa sammākammanto pahoti||
sammākammantassa sammāājīvo pahoti||
sammāājīvassa sammāvāyāmo pahoti||
sammāvāyāmassa sammāsati pahoti||
sammāsatissa sammāsamādhi pahotī ti|| ||

 


 

2. Upaḍḍham

1. Evam me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Sakyesu viharati Sakkaraɱ nāma Sakyānaɱ nigamo|| ||

2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca||
Upaḍḍham idam bhante brahmacariyassa yad idaɱ kalyāṇamittatā kalyānasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā ti|| ||

3. Mā hevam Ānanda mā hevam Ānanda|| ||

Sakalam eva hidam Ānanda brahmacariyaɱ yad idaɱ kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā|| ||

Kalyāṇamittassetam Ānanda bhikkhuno pāṭikaṅkham kalyāṇasahāyassa kalyāṇasampavaṅkassa ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkarissati|| ||

4. Kathañcānanda bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko ariyam atthaṅgikam maggam bahulīkaroti|| ||

Idhānanda bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitaɱ nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
sammāsaṅkappam bhāveti vivekanissitam ... pe ... sammāvācam bhāveti||
sammākammantam bhāveti||
sammāājīvam bhāveti||
sammāvāyāmam bhāveti||
sammāsatim bhāveti||
sammāsamādhim bhāveti vivekanissitam virāganissitam nirodhanissitam vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho Ānanda bhikkhu kalyāṇamitto kalyaṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko ariyam aṭṭhaṅgikaɱ maggam bhāveti ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkaroti|| ||

[page 003]

5. Tad aminā petam Ānanda pariyāyena veditabbaɱ||
yathā sakalam evidam brahmacariyaɱ yad idam kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyānasampavaṅkatā|| ||

Mamaɱ hi Ānanda kalyāṇamittam āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti||
jarādhammā sattā jarāya parimuccanti||
maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti|| ||

Iminā kho etam Ānanda pariyāyena veditabbaɱ yathā sakalam evidam brahmacariyaɱ yad idaɱ kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā ti|| ||

 


 

3. Sāriputto

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam antam nisīdi|| ||

Ekam antam nisinno kho āyasmā Sāriputto Bhagavantam etad avoca|| ||

Sakalam evidam bhante brahmacariyaɱ yad idam kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā ti|| ||

3. Sādhu sādhu Sāriputta||
sakalam evidam Sāriputta brahmacariyaɱ yad idaɱ kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā ti|| ||

Kalyāṇamittassetaɱ Sāriputta bhikkhave pātikaṅkhaɱ kalyāṇasahāyassa kalyāṇasampavaṅkassa ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkarissati|| ||

4. Kathañca Sāriputta bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkaroti|| ||

Idha Sāriputta bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitam nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmim ... pe ...||
sammāsamādhim bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitaɱ nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ

[page 004]

Evaɱ kho Sāriputta bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkaroti|| ||

5. Tad aminā petam Sāriputta pariyāyena veditabbaɱ||
yathā sakalam evidam brahmacariyaɱ yadidaɱ kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā|| ||

Mamaɱ hi Sāriputta kalyānamittam āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti||
jarādhammā sattā jarāya parimuccanti||
maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti|| ||

Iminā kho etaɱ Sāriputta pariyāyena veditabbaɱ||
yathā sakalam evidam brahmacariyaɱ yad idaɱ kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā ti|| ||

 


 

4. Brāhmaṇo

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasmayam nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisi|| ||

3. Addasā kho āyasmā Ānando Jānusoṇiɱ brāhmaṇaɱ sabbasetena vaḷavābhirathena Sāvatthiyā niyyāyantaɱ||
setā sudam assā yuttā honti setālaṅkārā seto ratho setaparivāro setā rasmiyo setā patodalaṭṭhi setaɱ chattaɱ setaɱ uṇhīsaɱ setāni vatthāni setā upāhanā||
setāya sudaɱ vālavījaniyā vījīyati|| ||

Tam enaɱ jano disvā evam āha||
Brahmaɱ vata bho yānam brahmayānarūpaɱ vata hoti|| ||

4. Atha kho āyasmā Ānando Sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto yena Bhagavā tenupasaṅkami

[page 005]

upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi||
Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

Idhāham bhante pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisiɱ||
addasaɱ khoham bhante Jānusoniɱ brāhmaṇaɱ sabbasetena vaḷavābhirathena Sāvatthiyā niyyāyantam||
setā sudam assā yuttā honti setālaṅkarā seto ratho setaparivāro setā rasmiyo setā patodalaṭṭhi setaɱ chattaɱ setam uṇhīsaɱ setāni vatthāni setā upāhanā setāya sudam vālavījaniyā vījiyyati||
tam enaɱ jano disvā evam āha||
Brahmaɱ vata bho yānaɱ brahmayānarūpaɱ vata hoti||
sakkā nu kho bhante imasmim dhammavinaye brahmayānam paññāpetun ti|| ||

Sakkā Ānandāti Bhagavā avoca|| ||

Imasseva kho etam Ānanda ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivacanam brahmayānaɱ iti pi dhammayānam iti pi anuttaro saṅgāmavijayo iti pi|| ||

5. Sammādiṭṭhi Ānanda bhāvitā bahulīkatā rāgavinayapariyosānā hoti||
dosavinayapariyosānā hoti||
mohavinayapariyosānā hoti|| ||

Sammāsaṅkappo Ānanda bhāvito bahulīkato rāgavinayapariyosāno hoti||
dosavinayapariyosāno hoti||
mohavinayapariyosāno hoti|| ||

Sammāvācā Ānanda bhāvitā bahulīkatā rāgavinayapāriyosānā hoti||
dosa ... pe ...||
mohavinayapariyosānā hoti|| ||

Sammākammanto Ānanda bhāvito bahulīkato rāgavinayapariyosāno hoti||
dosa ... pe ...||
mohavinayapariyosāno hoti|| ||

Sammāājīvo Ānanda bhāvito bahulīkato rāgavinayapariyosāno hoti||
dosa ... pe ...||
mohavinayapariyosāno hoti|| ||

Sammāvāyāmo Ānanda bhāvito bahulīkato rāgavinayapariyosāno hoti||
dosa ... pe ...||
mohavinayapariyosāno hoti|| ||

Sammāsati Ānanda bhavitā bahulīkatā rāgavinayapariyosānā hoti||
dosa ... pe ...||
mohavinayapariyosānā hoti||
Sammāsamādhi Ānando bhāvito bahulīkato rāgavinayapariyosāno hoti

[page 006]

dosa ... pe ...||
mohavinayapariyosāno hoti|| ||

Iminā kho etam Ānanda pariyāyena veditabbaɱ||
yathā imassevetam ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivacanam brahmayānam iti pi dhammayānam iti pi anuttaro saṅgāmavijayo iti pīti|| ||

Idam avoca Bhagavā||
idaɱ vatvā sugato athāparam etad avoca satthā|| ||

Yassa saddhā ca paññā ca||
dhammā yuttā sadā dhuraɱ||
hirī īsā mano yottaɱ||
sati ārakkasārathi|| ||

Ratho sīlaparikkhāro||
jhānakkho cakkaviriyo||
upekkhā dhurasamādhi||
anicchā parivāraṇaɱ|| ||

Abyāpādo avihiɱsā||
viveko yassa āvudhaɱ||
titikkhā dhammasannāho||
yogakkhemāya vattati|| ||

Etad attaniyam bhūtaɱ||
brahmayānaɱ anuttaraɱ||
niyyanti dhīrā lokamhā||
aññadatthu jayaɱ jayanti|| ||

 


 

5. Kimattha

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu ... pe ... eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ|| ||

Idha no bhante aññatitthiyā paribbājakā amhe evam pucchanti||
Kimatthi yam āvuso samaṇe Gotame brahmacariyam vussatī ti|| ||

Evam puṭṭhā mayam bhante tesam aññatitthiyānam paribbājakānam evam vyākaroma|| ||

Dukkhassa kho āvuso pariññattam Bhagavati brahmacariyaɱ vussatī ti||
kacci mayam bhante evam puṭṭhā evam vyākaramānā vuttavādino ceva Bhagavato homa na ca Bhagavantam abhūtena abbhacikkhāma||
dhammassa cānudhammaɱ vyākaroma

[page 007]

na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaɱ ṭhānaɱ āgacchatīti|| ||

4. Taggha tumhe bhikkhave evam puṭṭhā evam vyākaramāṇā vuttavādino ceva me hotha||
na ca mam abhūtena abbhācikkhatha||
dhammassa cānudhammaɱ vyākarotha||
na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaɱ ṭhānam āgacchati|| ||

Dukkhassa hi bhikkhave pariññattam mayi brahmacariyaɱ vussati|| ||

Sace vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam puccheyyuɱ|| ||

Atthi panāvuso maggo atthi paṭipadā etassa dukkhassa pariññāyāti||
evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam aññatitthiyānam paribbājakānam evaɱ vyakareyyātha||
Atthi kho āvuso maggo atthi paṭipadā etassa dukkhassa pariññāyāti|| ||

5. Katamo ca bhikkhave maggo katamā paṭipadā etassa dukkhassa pariññāya|| ||

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdam||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi||
ayam bhikkhave maggo ayam paṭipadā etassa dukkhassa pariññāyāti|| ||

6. Evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam aññatitthivānam paribbājakānam evam vyākareyyāthāti|| ||

 


 

6. Aññataro bhikkhu 1

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅkami ... pe ...|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Brahmacariyam brahmacariyanti bhante vuccati||
katamaɱ nu kho bhante brahmacariyam katamam brahmacariyapariyosānan ti|| ||

Ayam eva kho bhikkhu ariyo {aṭṭhaṅgiko} maggo brahmacariyaɱ||
seyyathīdaɱ||
Sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi

[page 008]

Yo kho bhikkhu rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo||
idam brahmacariyapariyosānan ti|| ||

 


 

7. Aññataro bhikkhu 2

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā ten’ upasaṅkami||
upasaṅkamitvā ... pe ...|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Rāgavinayo dosavinayo mohavinayo ti bhante vuccati||
kissa nu kho etam bhante adhivacanaɱ rāgavinayo dosavinayo mohavinayo ti|| ||

Nibbānadhātuyā kho etam bhikkhu adhivacanam rāgavinayo dosavinayo mohavinayoti||
āsavānaɱ khayo tena vuccatī ti|| ||

4. Evam vutte so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Amatam amatan ti bhante vuccati|| ||

Katanaɱ nu kho bhante amataɱ||
katamo amatagāmimaggo ti|| ||

Yo kho bhikkhu rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo||
idaɱ vuccati amataɱ|| ||

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo amatagāmimaggo||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhī ti|| ||

 


 

8. Vibhaṅgo

1. Sāvatthi nidānam|| ||

2. Ariyaɱ vo bhikkhave aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ desissāmi vibhajissāmi||
taɱ sunātha sādhukam manasi karotha bhāsissāmī ti|| ||

Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ||
Bhagavā etad avoca|| ||

3. Katamo bhikkhave ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

4. Katamā ca bhikkhave sammādiṭṭhi|| ||

Yaɱ kho bhikkhave dukkhe ñāṇaɱ dukkhasamudaye ñāṇam dukkhanirodhe ñāṇaɱ dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñaṇaɱ

[page 009]

ayaɱ vuccati bhikkhave sammādiṭṭhi|| ||

5. Katamo ca bhikkhave sammāsaṅkappo|| ||

Yo kho bhikkhave nekkhammasaṅkappo abyāpādasaṅkappo avihiɱsāsaṅkappo||
ayaɱ vuccati bhikkhave sammāsaṅkappo|| ||

6. Katamā ca bhikkhave sammāvācā|| ||

Yā kho bhikkhave musāvādāveramaṇī pisuṇāya vācāya veramaṇī pharusāya vācāya veramaṇī samphappalāpā veramaṇī||
ayaɱ vuccati bhikkhave sammāvācā|| ||

7. Katamo ca bhikkhave sammākammanto|| ||

Yā kho bhikkhave pāṇātipātā veramaṇī adinnādānā veramaṇī abrahmacariyā veramaṇī||
ayaɱ vuccati bhikkhave sammākammanto|| ||

8. Katamo ca bhikkhave sammāājīvo|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako micchāājīvaɱ pahāya sammāājīvena jīvitaɱ kappeti||
ayaɱ vuccati sammāājīvo|| ||

9. Katamo ca bhikkhave sammāvāyamo|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānaɱ pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ anuppādāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabbhati cittam paggaṇhāti padahati||
Uppannānam pāpakānam akusalānaɱ dhammānam pahānāya chandaɱ janeti ... pe ... Anuppannānaɱ kusalānaɱ dhammānam uppādāya chandaɱ janeti ... pe ... Uppannānaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabbhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave sammāvāyāmo|| ||

10. Katamā ca bhikkhave sammāsati|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaɱ||
vedanāsu vedanānupassi viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaɱ||
citte cittānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaɱ

[page 010]

dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave sammāsati|| ||

Katamo ca bhikkhave sammāsamādhi|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicāraɱ vivekajaɱ pītisukham pathamaɱ jhānam upasampajja viharati|| ||

Vitakkavicārāṇaɱ vūpasamā ajjhattaɱ sampasādanaɱ cetaso ekodibhavam avitakkam avicāraɱ samādhijam pītisukhaɱ dutiyaɱ jhānam upasampajja viharati|| ||

Pītiyā ca virāgā ca upekhako ca viharati||
sato ca sampajāno sukhañ ca kāyena paṭisaɱvedeti||
yan tam ariyā ācikkhanti upekhako satimā sukhavihārīti tatiyaɱ jhānam upasampajja viharati|| ||

Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānam atthagamā adukkhamasukham upekhāsatipārisuddhiɱ catutthaɱ jhānam upasampajja viharati|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave sammāsamādhī ti|| ||

 


 

9. Suka

1.2. Sāvatthi|| ||

Seyyathā pi bhikkhave sālisukaɱ vā yavasukam vā micchāpaṇihitam hatthena vā pādena vā akkantam hatthaɱ vā pādaɱ vā bhindissati lohitaɱ vā uppādessatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati||
taɱ kissa hetu||
micchā paṇihitattā bhikkhave sukassa|| ||

Evam eva kho bhikkhave so vata bhikkhu micchāpaṇihitāya diṭṭhiyā micchāpaṇihitāya maggabhāvanaya avijjaɱ bhindissati vijjam uppādessati nibbānaɱ sacchikarissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati||
taɱ kissa hetu||
micchāpaṇihitattā bhikkhave diṭṭhiyā|| ||

3. Seyyathā pi bhikkhave sālisukaɱ vā yavasukaɱ vā sammāpaṇihitaɱ hatthena vā pādena vā akkantam hatthaɱ vā pādaɱ vā bhindissati||
lohitaɱ vā uppādessatīti thānam etam vijjati||
tam kissa hetu||
sammāpaṇihitattā bhikkhave sukassa

[page 011]

Evam eva kho bhikkhave so vata bhikkhu sammāpaṇihitāya diṭṭhiyā sammāpaṇihitāya maggabhāvanāya avijjaɱ bhindissati vijjam uppādessati nibbānaɱ sacchikarissatī ti ṭhānam etaɱ vijjati||
taɱ kissa hetu||
sammāpaṇihitattā bhikkhave diṭṭhiyā|| ||

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu sammāpaṇihitāya diṭṭhiyā sammāpaṇihitāya maggabhāvanāya avijjam bhindati vijjam uppādeti nibbānam sacchikarotī ti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitaɱ nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti vivekanissitam virāganissitaɱ nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ ceso bhikkhave bhikkhu sammāpaṇihitāya diṭṭhiyā sammāpaṇihitāya maggabhāvanāya avijjam bhindati vijjam uppādeti nibbānam sacchikarotī ti|| ||

 


 

10. Nandiya

1.2. Sāvatthi|| ||

Atha kho Nandiyo paribbājako yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodānīyaɱ kathaɱ sārānīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

3. Ekaɱ antaɱ nisinno kho Nandiyo paribbājako Bhagavantam etad avoca|| ||

Kati nu kho bho Gotama dhammā bhāvitā bahulīkatā nibbānagamā honti nibbānaparāyanā nibbānapariyosānā ti|| ||

4. Aṭṭhime kho Nandiya dhammā bhāvitā bahulīkatā nibbānagamā honti nibbānaparāyanā nibbānapariyosānā||
katame aṭṭha||
seyyathīdaɱ sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Ime kho Nandiya aṭṭha dhammā bhāvitā bahulīkatā nibbānagamā honti nibbānaparayanā nibbānapariyosānā ti|| ||

5. Evaɱ vutte Nandiyo paribbājako Bhagavantam etad avoca|| ||

Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama

[page 012]

... pe ... upāsakam mam bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatanti|| ||

Avijjāvaggo paṭhamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Avijjā ca Upaḍḍhañca||
Sāriputto ca Brāhmaṇo||
Kimatthiyo dve Bhikkhu||
Vibhaṅgo Sūka Nandiyoti|| ||

 


 

Chapter II. Vihāra Vaggo

11. Vihāra 1

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Icchāmaham bhikkhave aḍḍhamāsam paṭisalliyituɱ||
namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena piṇḍapātanīhārakenāti|| ||

Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paṭissutvā nāssudha koci Bhagavantam upasaṅkamati aññatra ekena piṇḍapātanīhārakena|| ||

3. Atha kho Bhagavā tassa aḍḍhamāsassa accayena paṭisallānā vuṭṭhito bhikkhū āmantesi|| ||

Yena svāham bhikkhave vihārena paṭhamābhisambuddho viharāmi||
tassa padesena vihāsiɱ|| ||

4. So evam pajānāmi micchādiṭṭhipaccayā pi vedayitaɱ||
sammādiṭṭhipaccayā pi vedayitaɱ ... pe ... micchāsamādhipaccayā pi vedayitaɱ||
sammāsamādhipaccayā pi vedayitaɱ|| ||

Chandapaccayā pi vedayitaɱ||
vitakkapaccayā pi vedayitaɱ||
saññāpaccayā pi vedayitaɱ|| ||

5. Chando ca avūpasanto hoti||
vitakko ca avūpasanto hoti||
saññā ca avūpasantā hoti||
tappaccayā vedayitaɱ|| ||

[Chando ca vūpasanto hoti||
vitakkā ca avūpasantā honti saññā ca avūpasantā honti

[page 013]

tappaccayā pi vedayitaɱ|| ||

Chando ca vūpasanto hoti||
vitakkā ca vūpasantā honti||
saññā ca avūpasantā honti||
||] Chando ca vūpasanto hoti||
vitakko ca vūpasanto hoti||
saññā ca vūpasantā hoti||
tappaccayā vedayitaɱ|| ||

6. Appattassa pattiyā atthi āyāmaɱ|| ||

tasmim pi ṭhāne anuppatte tappaccayā pi vedayitan ti|| ||

 


 

12. Vihāra 2

1.2. Sāvatthi|| ||

Icchāmāham bhikkhave temāsam patisalliyituɱ|| ||

3. Atha kho Bhagavā tassa temāsassa accayena paṭisallāṇā vuṭṭhito bhikkhū āmantesi|| ||

Yena svāham bhikkhave vihārena pathamābhisambuddho viharāmi tassa padesena vihāsiɱ|| ||

4. So evam pajānāmi micchādiṭṭhipaccayā vedayitaɱ||
micchādiṭṭhivūpasamapaccayā vedayitaɱ||
sammādiṭṭhipaccayā vedayitaɱ||
sammādiṭṭhivūpasamapaccayā vedayitaɱ||
... pe ...
micchāsamādhipaccayā pi vedayitaɱ||
micchāsamādhivūpasamapaccayā pi vedayitaɱ||
sammāsamādhipaccayā pi vedayitaɱ||
sammāsamādhivūpasamapaccayā pi vedayitaɱ||
chandapaccayā pi vedayitaɱ||
Chandavūpasamapaccayā p vedayitaɱ||
vitakkapaccayā pi vedayitaɱ||
vitakkavūpasamapaccayā pi vedayitaɱ||
saññāpaccayā pi vedayitaɱ||
saññāvūpasamapaccayā pi vedayitaɱ|| ||

5. Chando ca avūpasanto hoti vitakko ca avūpasanto hoti||
saññā ca avūpasantā hoti tappaccayā pi vedayitaɱ||
[Chando ca vūpasanto hoti vitakkā ca avūpasantā honti saññā ca avūpasantā honti tappaccayā pi vedayitaɱ||
Chando ca vūpasanto hoti vitakkā ca vūpasantā honti saññā ca avūpasantā honti tappaccayā pi vedayitam]

[page 014]

chando ca vūpasanto hoti vitakko ca vūpasanto hoti saññā ca vūpasantā hoti tappaccayā vedayitaɱ|| ||

6. Appattassa pattiyā atthi āyāmam||
tasmiɱ ṭhāne anuppatte tappaccayā pi vedayitan ti|| ||

 


 

13. Sekho

1. Sāvatthi|| ||

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅkami ... pe ...|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Sekho sekho ti bhante vuccati|| ||

Kittāvatā nu kho bhante sekho hotī ti|| ||

4. Idha [bhikkhave] bhikkhu sekhāya sammādiṭṭhiyā sammannāgato hoti ... pe ... sekhena sammāsamādhinā samannāgato hoti|| ||

Ettāvatā kho bhikkhu sekho hotī ti|| ||

 


 

14. Uppāde 1

1. Sāvatthi|| ||

2. Aṭṭhime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassa|| ||

3. Katame aṭṭha|| ||

Seyyathīdaɱ sammādiṭṭhi ... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

Ime kho bhikkhave aṭṭha dhammā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassā ti|| ||

 


 

15. Uppāde 2

1. Sāvatthi|| ||

2. Aṭṭhime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti||
nāññatra sugatavinayā|| ||

3. Katame aṭṭha|| ||

Seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... || ||

[page 015]

sammāsamādhi|| ||

Ime kho bhikkhave aṭṭha dhammā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti||
nāññatra sugatavinayā ti|| ||

 


 

16. Parisuddha 1

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca ... pe ...|| ||

3. Aṭṭhime bhikkhave dhammā parisuddhā pariodātā anaṅgaṇā vigatupakkilesā anuppannā uppajjanti nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassa|| ||

4. Katame aṭṭha|| ||

Seyyathīdaɱ sammādiṭṭhi ... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

Ime kho bhikkhave aṭṭha dhammā parisuddhā pariyodātā anaṅgaṇā vigatuppakilesā anuppannā uppajjanti nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassā ti|| ||

 


 

17. Parisuddha 2

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca ... pe ...|| ||

3. Aṭṭhime bhikkhave dhammā parisuddhā- -uppajjanti nāññatra sugatavinayā|| ||

4. Katame aṭṭha|| ||

Seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

Ime kho bhikkhave aṭṭha dhammā parisuddhā- -uppajjanti nāññatra sugatavinayā ti|| ||

 


 

18. Kukkuṭārāma 1

1. Evam me sutaɱ ekaɱ samayam āyasmā ca Ānando āyasmā ca Bhaddo Pāṭaliputte viharanti Kukkuṭārāme|| ||

2. Atha kho āyasmā Bhaddo sāyaṇhasamayam paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmatā Ānandena saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Bhaddo āyasmantam Ānandam etad avoca|| ||

Abrahmacariyaɱ abrahmacariyanti āvuso Ānanda vuccati||
katamaɱ nu kho āvuso abrahmacariyan ti|| ||

[page 016]

Sādhu sādhu āvuso Bhadda bhaddako te āvuso Bhadda ummaggo bhaddakam paṭibhānaɱ kalyāṇī paripucchā|| ||

4. Evaɱ hi tvam āvuso Bhadda pucchasi|| ||

Abrahmacariyam abrahmacariyanti āvuso Ānanda vuccati||
katamaɱ nu kho āvuso abrahmacariyan ti|| ||

Evam āvuso ti|| ||

5. Ayam eva kho āvuso aṭṭhaṅgiko micchāmaggo abrahmacariyaɱ||
seyyathīdam||
Micchādiṭṭhi ... pe ... micchāsamādhī ti|| ||

 


 

19. Kukkuṭārama 2

1.2. Pāṭaliputtanidānaɱ|| ||

3. Brahmacariyam brahmacariyan ti āvuso Ānanda vuccati||
katamaɱ nu kho āvuso brahmacariyam katamam brahmacariyapariyosānan ti|| ||

Sādhu sādhu kho āvuso Bhadda bhaddako kho ti āvuso Bhadda ummaggo bhaddakam paṭibhānam kalyāṇī paripucchā|| ||

4. Evaɱ hi tvam āvuso Bhadda pucchasi Brahmacariyam brahmacariyan ti āvuso Ānanda vuccati||
katamaɱ nu kho āvuso brahmacariyaɱ katamam brahmacariyapariyosānan ti|| ||

Evam āvuso ti|| ||

5. Ayam eva kho āvuso ariyo aṭṭhaṅgiko maggo brahmacariyaɱ|| ||

seyyathīdaɱ||
Sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Yo kho āvuso rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo||
imam brahmacariyapariyosānan ti|| ||

 


 

20. Kukkuṭārama 3

1.2. Pāṭaliputtanidānaɱ|| ||

3. Brahmacariyam brahmacariyan ti āvuso vuccati||
katamaɱ nu kho āvuso brahmacariyaɱ||
katamo brahmacārī||
katamam brahmacariyapariyosānan ti|| ||

[page 017]

Sādhu sādhu āvuso Bhadda||
bhaddako kho te āvuso Bhadda ummaggo bhaddakam paṭibhānaɱ kalyāṇī paripucchā|| ||

4. Evaɱ hi tvam āvuso Bhadda pucchasi|| ||

Brahmacariyam brahmacariyanti āvuso Ānanda vuccati||
katamaɱ nu kho āvuso brahmacariyaɱ||
katamo brahmacārī||
katamam brahmacariyapariyosānan ti|| ||

Evaɱ āvuso ti|| ||

5. Ayam eva kho āvuso ariyo aṭṭhaṅgiko maggo brahmacariyaɱ||
seyyathīdaɱ||
Sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Yo kho āvuso iminā ariyena aṭṭhaṅgikena maggena samannāgato ayaɱ vuccati brahmacārī|| ||

Yo kho āvuso rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo||
idam brahmacariyapariyosānan ti|| ||

Imesam tiṇṇaɱ suttantantānam ekanidānaɱ|| ||

Vihāravaggo dutiyo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Dve Vihārā ca Sekho ca||
Uppādā apare duve||
Parisuddhena dve vuttā Kukkuṭārāmena tayo ti|| ||

 


 

Chapter III. Micchatta Vaggo

21. Micchattam

1.2. Sāvatthinidānaɱ|| ||

3. Micchatañ ca vo bhikkhave desissāmi sammattañ ca||
taɱ suṇātha|| ||

[page 018]

4. Katamañ ca bhikkhave micchattaɱ|| ||

Seyyathīdaɱ||
micchādiṭṭhi ... pe ... micchāsamādhi|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave micchattaɱ|| ||

5. Katamañ ca bhikkhave sammattam|| ||

Seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave sammattan ti|| ||

 


 

22. Akusalam dhammam

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

3. Akusale ca vo bhikkhave dhamme desissāmi kusale ca dhamme||
tam suṇātha|| ||

4. Katame ca bhikkhave akusalā dhammā||
seyyathīdaɱ||
Micchādiṭṭhi ... pe ... micchāsamādhi|| ||

Ime vuccanti bhikkhave kusalā dhammā ti|| ||

5. Katame- -kusalā dhammā- -Sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Ime- -kusalā dhammā ti|| ||

 


 

23. Paṭipadā 1

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

3. Micchāpaṭipadañca vo bhikkhave desissāmi sammāpaṭipadañca||
taɱ suṇātha|| ||

4. Katamā ca bhikkhave micchāpaṭipadā|| ||

Seyyathīdaɱ||
micchādiṭṭhi ... pe ... micchāsamādhi|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave micchāpaṭipadā|| ||

5. Katamā ca bhikkhave sammāpaṭipadā|| ||

Seyyathīdam||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave sammāpaṭipadā ti|| ||

 


 

24. Patipadā 2

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

3. Gihino vāham bhikkhave pabbajitassa vā micchāpaṭipadaɱ na vaṇṇemi|| ||

4. Gihi vā bhikkhave pabbajito vā micchāpaṭipanno micchāpaṭipattādhikaraṇahetu nārādhako hoti ñāyaɱ dhammaɱ kusalaɱ

[page 019]

Katamā ca bhikkhave micchāpaṭipadā||
Seyyathīdaɱ||
micchādiṭṭhi ... pe ... micchāsamādhi|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave micchāpaṭipadā|| ||

Gihino vāham bhikkhave pabbajitassa vā micchāpaṭipadaɱ na vaṇṇemi|| ||

5. Gihivā bhikkhave pabbajito vā micchāpaṭipanno micchāpaṭipattādhikaraṇahetu nārādhako hoti ñāyaɱ dhammaɱ kusalaɱ|| ||

6. Gihino vāhaɱ bhikkhave pabbajitassa vā sammāpaṭipadaɱ vaṇṇemi|| ||

7. Gihi vā bhikkhave pabbajito vā sammāpaṭipanno sammāpaṭipattādhikaraṇahetu ārādhako hoti ñāyaɱ dhammaɱ kusalaɱ|| ||

Katamā ca bhikkhave sammāpaṭipadā||
seyyathīdam||
sammādiṭṭhi||
pa [-pe] sammāsamādhi|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave sammāpaṭipadā|| ||

Gihino vāham bhikkhave pabbajitassa vā sammāpaṭipadaɱ vaṇṇemi|| ||

8. Gihi vā bhikkhave pabbajito vā sammāpaṭipanno sammāpaṭipattādhikaraṇahetu ārādhako hoti ñāyaɱ dhammaɱ kusalan ti|| ||

 


 

25. Asappurisa 1

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

2. Asappurisañ ca vo bhikkhave desissāmi sappurisañ ca||
taɱ suṇātha|| ||

4. Katamo ca bhikkhave asappuriso|| ||

Idha bhikkhave ekacco micchādiṭṭhiko hoti||
micchāsaṅkappo micchāvāco micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi|| ||

Ayam vuccati bhikkhave asappuriso|| ||

5. Katamo ca bhikkhave sappuriso|| ||

Idha bhikkhave ekacco sammādiṭṭhiko hoti||
sammāsaṅkappo sammāvāco sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi

[page 020]

Ayaɱ vuccati bhikkhave sappuriso ti|| ||

 


 

26. Asappurisa 2

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

3. Asappurisañ ca vo bhikkhave desissāmi asappurisena asappurisatarañ cā||
sappurisañ ca vo bhikkhave desissāmi sappurisena sappurisatarañ ca||
taɱ suṇātha|| ||

4. Katamo ca bhikkhave asappuriso|| ||

Idha bhikkhave ekacco micchādiṭṭhiko hoti ... pe ... micchāsamādhi||
ayaɱ vuccati bhikkhave asappuriso|| ||

5. Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro|| ||

Idha bhikkhave ekacco micchādiṭṭhiko hoti ... pe ... micchāsamādhi micchāñāṇī micchāvimutti|| ||

Ayam vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro|| ||

6. Katamo ca bhikkhave sappuriso|| ||

Idha bhikkhave ekacco sammādiṭṭhiko hoti ... pe ... sammāsamādhi||
ayaɱ vuccati bhikkhave sappuriso|| ||

7. Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro|| ||

Idha bhikkhave ekacco sammādiṭṭhiko ... pe ... sammāsamādhi||
sammāñāṇī sammāvimutti|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataro ti|| ||

 


 

27. Kumbha

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Seyyathā pi bhikkhave kumbho anādhāro suppavattiyo hoti sādhāro duppavattiyo hoti||
evam eva kho bhikkhave cittam anādhāraɱ suppavattiyaɱ hoti||
sādhāraɱ duppavattiyaɱ hoti|| ||

[page 021]

4. Ko ca bhikkhave cittassa ādhāro|| ||

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Ayaɱ cittassa ādhāro|| ||

5. Seyyathā pi bhikkhave kumbho anādhāro suppavattiyo hoti||
sādhāro duppavattiyo hoti||
evam eva kho bhikkhave cittam anādhāram suppavattiyam hoti||
sādhāram duppavattiyaɱ hotī ti|| ||

 


 

28. Samādhi

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

3. Ariyaɱ vo bhikkhave sammāsamādhiɱ desissāmi saupanisaɱ saparikkhāraɱ||
taɱ suṇātha|| ||

4. Katamo ca bhikkhave ariyo sammāsamādhi sa upaniso saparikkhāro||
seyyathīdaɱ||
Sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo ° vācā °kammanto °ājīvo °āyāmo °sati|| ||

5. Yā kho bhikkhave imehi sattahaṅgehi cittassa ekaggatā saparikkhārā||
ayaɱ vuccati bhikkhave ariyo sammāsamādhi saupaniso iti pi||
saparikkhāro iti pī ti|| ||

 


 

29. Vedanā

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

3. Tisso imā bhikkhave vedanā||
katamā tisso|| ||

Sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā|| ||

Imā kho bhikkhave tisso vedanā|| ||

4. Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam vedanānam pariññāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo||
katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo|| ||

Seyyathīdaɱ sammādiṭṭhi||
... pe ...||
sammāsamādhi

[page 022]

Imāsaɱ kho bhikkhave vedanānam pariññāya ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

30. Uttiya or Uttika

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Atha kho āyasmā Uttiyo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
... pe ...|| ||

4. Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Uttiyo Bhagavantam etad avoca|| ||

Idha mayham bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||

Pañca kāmaguṇā vuttā Bhagavatā||
katame nu kho pañca kāmaguṇā Bhagavatā ti|| ||

5. Sādhu sādhu Uttiya||
pañcime kho Uttiya kāmaguṇā vuttā mayā|| ||

Katame pañca?|| ||

Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmupasaɱhitā rajanīyā||
sotaviññeyyā saddā||
ghānaviññeyyā gandhā||
jivhaviññeyyā rasā||
kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmupasaɱhitā rajanīyā|| ||

Ime kho Uttiya pañcakāmaguṇā vuttā mayā|| ||

6. Imesaɱ kho Uttiya pañcannaɱ kāmaguṇānam pahānāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo|| ||

Katamo ariyo aṭṭhāṅgiko maggo|| ||

Seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Imesaɱ kho Uttiya pañcannaɱ kāmaguṇānam pahānāya ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

Micchattavaggo tatiyo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Micchattam Akusalaɱ||
duve Paṭipadā pi ca||
dve Sappurisena Kumbho||
Samādhi Vedan-Uttiyenāti|| ||

[page 023]

 


 

Chapter IV. Paṭipatti Vaggo

31. Patipatti

1.2. Sāvatthinidānaɱ|| ||

Tatravoca|| ||

3. Micchāpaṭipattiñca vo bhikkhave desissāmi sammāpaṭipattiñca||
taɱ suṇātha|| ||

Katamā ca bhikkhave micchāpaṭipatti|| ||

Seyyathīdaɱ||
micchādiṭṭhi||
... pe ...||
micchāsamādhi|| ||

Ayam vuccati bhikkhave micchāpaṭipatti|| ||

4. Katamā ca bhikkhave sammāpaṭipatti|| ||

Seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi||
... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

Ayam vuccati bhikkhave sammāpaṭipattī ti|| ||

 


 

32. Paṭipanno

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

3. Micchāpaṭipannañ ca vo bhikkhave desissāmi sammāpaṭipannañ ca||
taɱ suṇātha|| ||

3. Katamo ca bhikkhave micchāpaṭipanno|| ||

Idha bhikkhave ekacco micchādiṭṭhiko hoti||
... pe ... micchāsamādhi|| ||

Ayam vuccati micchāpaṭipanno|| ||

4. Katamo ca bhikkhave sammāpaṭipanno|| ||

Idha bhikkhave ekacco sammādiṭṭhiko hoti ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave sammāpaṭipanno ti|| ||

 


 

33. Viraddho

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Yesaɱ kesañci bhikkhave ariyo aṭṭhaṅgiko maggo viraddho||
viraddho tesam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

Yesaɱ kesañci bhikkhave ariyo aṭṭhaṅgiko maggo āraddho||
āraddho tesam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

[page 024]

4. Katamo ca bhikkhave ariyo aṭṭhaṅgiko maggo|| ||

Seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Yesaɱ kesañci bhikkhave ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo viraddho||
viraddho tesam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo sammādukkhakkhayagāmī||
Yesaɱ kesañci bhikkhave ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo āraddho||
āraddho tesam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo sammadukkhakkhayagāmī ti|| ||

 


 

34. Pāraṅgama

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Aṭṭhime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā apārāpāraṅgamanāya saɱvattanti|| ||

Katame aṭṭha|| ||

Seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Ime kho bhikkhave aṭṭha dhammā bhāvitā bahulīkatā apārāpāraɱ gamanāya saɱvattantī ti|| ||

4. Idam avoca Bhagavā||
idaɱ vatvā Sugato athāparaɱ etad avoca satthā|| ||

Appakā te manussesu||
ye janā pāragāmino||
athāyam itarā pajā||
tīram evānudhāvati|| ||

Ye ca kho sammadakkhāte||
dhamme dhammānuvattino||
te janā pāram essanti||
maccudheyyaɱ suduttaraɱ|| ||

Kaṇhaɱ dhammam vippahāya||
kaṇham bhāvetha paṇḍito||
Okā anokam āgamma||
viveke yattha dūramam|| ||

Tatrābhiratiɱ iccheyya||
hitvā kāme akiñcano||
pariyodapeyya attānaɱ||
{cittakilesehi}10 paṇḍito|| ||

Yesaɱ sambodhiyaṅgesu||
sammācittaɱ subhāvitaɱ||
ādānapaṭinissagge||
anupādāya ye ratā|| ||

Khīṇāsavā jutimanto||
te loke parinibbutā ti|| ||

[page 025]

 


 

35. Sāmaññam 1

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Sāmaññañca vo bhikkhave desissāmi sāmaññaphalāni ca||
taɱ suṇātha|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave sāmaññaɱ|| ||

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo|| ||

Seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave sāmaññaɱ|| ||

5. Katamāni ca bhikkhave sāmaññaphalāni|| ||

Sotāpattiphalaɱ sakadāgāmiphalam anāgāmiphalam arahattaphalaɱ|| ||

Imāni vuccanti bhikkhave sāmaññaphalānī ti|| ||

 


 

36. Sāmaññam 2

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Sāmaññañca vo bhikkhave desissāmi sāmaññatthañ ca||
taɱ suṇātha|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave sāmaññaɱ||
ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave sāmaññaɱ|| ||

5. Katamo ca bhikkhave sāmaññattho||
yo kho bhikkhave rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo||
ayaɱ vuccati bhikkhave sāmaññattho ti|| ||

 


 

37. Brahmaññaɱ 1

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Brahmaññañ ca vo bhikkhave desissāmi brahmaññaphalāni ca||
taɱ suṇātha|| ||

4. Katamañ ca kho bhikkhave brahmaññaɱ||
ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdam||
sammādiṭṭhiti ... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

Idam vuccati bhikkhave brahmaññaɱ|| ||

5. Katamāni ca bhikkhave brahmaññaphalāni|| ||

Sotāpattiphalaɱ sakadāgamiphalam anāgāmiphalam arahattaphalaɱ

[page 026]

Imāni vuccanti bhikkhave brahmaññaphalānī ti|| ||

 


 

38. Brahmaññaɱ 2

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Brahmaññañ ca vo bhikkhave desissāmi brahmāññatthañ ca||
taɱ suṇātha|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave brahmaññaɱ||
ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ||
sammāsamādhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave brahmaññaɱ|| ||

5. Katamo ca bhikkhave brahmaññattho|| ||

Yo kho bhikkhave rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo||
ayaɱ vuccati bhikkhave brahmaññattho ti|| ||

 


 

39. Brahmacariyaɱ 1

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Brahmacariyañ ca vo bhikkhave desissāmi||
brahmacariyaphalāni ca||
taɱ suṇātha|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave brahmacariyaɱ||
ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhiti ... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave brahmacariyaɱ|| ||

5. Katamāni ca bhikkhave brahmacariyaphalāni|| ||

Sotāpattiphalaɱ sakadāgāmiphalaɱ anāgāmiphalam arahattaphalaɱ|| ||

Imāni vuccanti bhikkhave brahmacariyaphalānīti|| ||

 


 

40. Brahmacariyaɱ 2

1.2. Sāvatthi|| ||

3. Brahmacariyaɱ ca vo bhikkhave desissāmi brahmacariyatthañ ca|| ||

taɱ suṇātha|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave brahmacariyaɱ||
ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhiti ... pe ...|| ||
sammāsamādhi|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave brahmacariyaɱ|| ||

[page 027]

5. Katamo ca bhikkhave brahmacariyattho||
Yo kho bhikkhave rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave brahmacariyatthoti|| ||

Paṭipattivaggo catuttho|| ||

Sabbam eva Sāvatthinidānaɱ|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Paṭipatti Patipanno ca||
Viraddhañ ca Pāraṅgamā||
Sāmaññena dve vuttā||
Brahmaññā aparo duve||
Brahmacariyena dve vuttā||
Vaggo tena pavuccatī ti|| ||

 


 

Aññatitthiya Peyyālo

41. Virāga

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Atha kho sambahulā bhikkhū- °etad avocuɱ|| ||

3. Sace vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam puccheyyuɱ|| ||

Kim atthi yam āvuso samaṇe Gotame brahmacariyaɱ vussatī ti||
evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam aññatitthiyānam paribbājakānam evam vyākareyyātha|| ||

Rāgavirāgatthaɱ kho āvuso Bhagavati brahmacariyaɱ vussatī ti|| ||

4. Sace pana vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam puccheyyuɱ|| ||

Atthi panāvuso atthi paṭipadā rāgavirāgāyā ti||
evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam añña- parib- evam vyākareyyātha|| ||

Atthi kho avuso maggo atthi paṭipadā rāgavirāgāyāti|| ||

5. Katamo ca bhikkhave maggo katamā ca paṭipadā rāgavirāgāya

[page 028]

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi||
... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

Ayam bhikkhave maggo ayam paṭipadā rāgavirāgāyāti||
evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam añña- parib- evam vyākareyyāthā ti|| ||

 


 

42. Saɱyojanam

2. Sace vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam puccheyyuɱ|| ||

Kim atthi yam āvuso samaṇe Gotame brahmacariyam vussatī ti||
evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam añña- parib- evam vyākareyyatha|| ||

Saɱyojanapahānatthaɱ kho āvuso Bhagavati brahmacariyaɱ vussatī ti ... pe ...|| ||

 


 

43. Anusayam

2. °anusayasamugghāṭanatthaɱ kho avuso Bhagavati brahmacariyaɱ vussatī ti||
... pe ...|| ||

 


 

44. Addhānam

2. °addhānapariññatthaɱ kho avuso Bhagavati {brahmacariyaɱ} vussatī ti ... pe ...|| ||

 


 

45. Asavakhaya

2. °āsavānaɱ khayatthaɱ kho āvuso Bhagavati brahmacariyaɱ vussatī ti|| ||

 


 

46. Vijjāvimutti

2. °vijjāvimuttiphalasacchikiriyatthaɱ kho āvuso Bhagavati brahmacariyaɱ vussatī ti||
... pe ...|| ||

 


 

47. Nāṇam

2. °ñāṇadassanatthaɱ kho āvuso Bhagavati brahmacariyam vussatī ti||
... pe ...|| ||

[page 029]

 


 

48. Anupādāya

2. Sa ce vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam puccheyyuɱ|| ||

Kim atthi yam āvuso samaṇe Gotame brahmacariyaɱ vussatī ti||
evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam añña- pari- evam vyākareyyātha|| ||

Anupādāparinibbānatthaɱ kho avuso Bhagavati brahmacariyaɱ vussatī ti|| ||

3. Sace pana vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam puccheyyuɱ|| ||

Atthi panāvuso maggo atthi paṭipadā anupādāparinibbānāyā ti||
evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesaɱ añña- parib- evaɱ vyākareyyātha|| ||

Atthi kho āvuso maggo atthi paṭipadā anupādāparinibbānāyā ti|| ||

4. Katamo ca bhikkhave maggo katamā ca paṭipadā anupādāparinibbānāya|| ||

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ|| ||

Sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Ayam bhikkhave maggo ayam paṭipadā anupādāparinibbāyā ti|| ||

Evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam aññatitthiyānam paribbājakānam evam vyākareyyāthā ti|| ||

Aññatitthiya-peyyālo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Virāga-Saɱyojanaɱ Anusaya||
Addhānam Āsavakhayā||
Vijjāvimutti Ñāṇañca||
Anupādāya aṭṭhamī|| ||

 


 

Suriyassa Peyyālo

Sabbaɱ Sāvatthinidānam|| ||

I. Viveka-Nissitaɱ

49. Kalyāṇamittatā

2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaɱ yad idam aruṇuggaɱ||
evam eva kho bhikkhave bhikkhuno ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa uppādāya etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaɱ yad idam kalyāṇamittatā

[page 030]

3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkham ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a° a° maggam bahulīkarissati|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto ariyam aṭṭhaṅgikaɱ maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitaɱ nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu kalyānamitto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° abahulīkarotī ti|| ||

 


 

50. Sīlam

2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaɱ yad idam aruṇuggaɱ||
evam eva kho bhikkhave bhikkhuno ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa uppādāya etam pubbaṅgamam etam pubbanimittam yad idam sīlasampadā|| ||

3. Sīlasampannassetam bhikkhave bhikkhuno patikaṅkhamti ... pe ...|| ||

 


 

51. Chanda

2. °yad idaɱ chandasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

52. Atta

2. °yad idam attasampadāti ... pe ...|| ||

 


 

53. Diṭṭhi

2. °yad idaɱ diṭṭhisampadāti ... pe ...|| ||

 


 

54. Appamāda

2. °yad idam appamādasampadā ... pe ... || ||

[page 031]

 


 

55. Yoniso

2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamaɱ etam pubbanimittaɱ yad idam aruṇuggam||
evam eva kho bhikkhave bhikkhuno ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa uppādāya etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaɱ yad idam yonisomanasikārasampadā|| ||

3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaɱ ariyam aṭṭhaṅgikam bhāvessati a° amaggam bahulīkarissati|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitam virāganissitaɱ nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmim||
... pe ...
sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno ariyam atthaṅgikam maggam bhāveti a° a° bahulīkaroti|| ||

 


 

II. Rāgavinaya

56. Kalyāṇamittatā 2

2. Suriyassa bhikkhave udayato° ... pe ... yad idaɱ kalyāṇamittatā|| ||

3. Kalyāṇamittassetaɱ bhikkhave- ... pe ...bahulīkarissati|| ||

Kathañ ca bhikkhave ... pe ... maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāgavinayapariyosānaɱ dosavinayapariyosānam mohavinayapariyosānam ... pe ... sammāsamādhim bhāveti rāga° dosa° mohavinayapariyosānaɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkarotī ti|| ||

 


 

57. Sīla 2

2. Suriyassa bhikkhave udayato ... pe ... yad idaɱ sīlasampadā ... pe ...|| ||

[page 032]

 


 

58. Chando 2

2. °yad idaɱ Chandasampadā ... pe ...|| ||

 


 

59. Atta 2

2. °yad {idam} attasampadā ... pe ...|| ||

 


 

60. Diṭṭhi 2

2. °yad idaɱ diṭṭhisampadā ... pe ...|| ||

 


 

61. Appamāda 2

2. °yad {idam} appamādasampadāti ... pe ...|| ||

 


 

62. Yoniso 2

2. °yad idaɱ yoniso manasikārasampadā|| ||

3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkham ... pe ... maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāgavinayapariyosānaɱ dosavinayapariyosānam mohavinayapariyosānam ... pe ... sammāsamādhim bhāveti rāgavinaya- dosavinaya- mohavinayapariyosānaɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° a° bahulīkarotī ti|| ||

Suriyassa peyyālo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Kalyāṇamittaɱ Sīlañca||
Chando ca Attasampadā||
Diṭṭhi ca Appamādo ca||
Yoniso bhavati sattamaɱ|| ||

 


 

Ekadhamma Peyyālo I

1. Sāvatthinidānam|| ||

Viveka-Nissitaɱ

63. Kalyāṇamittam 1

2. Ekadhammo bhikkhave bahupakāro ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa uppādāya|| ||

Katamo ekadhammo|| ||

Yad idaɱ kalyānamittatā|| ||

[page 033]

3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno paṭikaṅkhaɱ ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a° a° maggam bahulīkarissati|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto a° a° maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhiɱ bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitam nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
... pe ...||
sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodha nissitaɱ vossaggapariṇamiɱ|| ||

Evam kho bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° amaggam bahulīkarotī ti|| ||

 


 

64. Sīlam 1

2. Ekadhammo bhikkhave bahupakāro ariyassa aṭṭhaṅgikassa uppādāya|| ||

Katamo ca ekadhammo||
yad idaɱ sīlasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

65. Chanda 1

2. °yad {idaɱ} chandasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

66. Atta 1

2.°yad idam attasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

67. Diṭṭhi 1

2.°yad {idaɱ} diṭṭhisampadā||
... pe ...|| ||

 


 

68. Appamāda 1

2.°yad idam appamādasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

69. Yoniso 1

2.°yad idaɱ yonisomanasikārasampadā|| ||

3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhikkhun opātikaṅkham ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a° a° maggam bahulīkarissati|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkaroti

[page 034]

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti... pe ...||
sammāsamadhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkarotī ti|| ||

 


 

II. Rāgavinaya

70. Kalyāṇamittatā 2

1. Sāvatthi|| ||

2. Ekadhammo bhikkhave bahupakāro ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa uppādāya|| ||

Katamo ekadhammo||
yad idaɱ kalyāṇamittatā|| ||

4. (sic) Kalyāṇamittassetam bhikkhave° °maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāgavinayapariyosānaɱ dosavinayapariyosānam mohavinayapariyosānaɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti rāga° dosa° mohavinayapariyosānaɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkarotī ti|| ||

 


 

71. Sīla 2

2. °yad idaɱ sīlasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

72. Chanda 2

2. °yad idaɱ chandasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

73. Atta 2

2. °yad idam attasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

74. Diṭṭhi 2

2. °yad idaɱ diṭṭhisampadā||
... pe ...|| ||

[page 035]

 


 

75. Appamāda 2

2. °yad idam appamādasampadāti ... pe ...|| ||

 


 

76. Yoniso 2

2. °yad idaɱ yonisomanasikārasampadā|| ||

3. Yonisomanasikārasampamassetam bhikkhave°||
... pe ...||
°maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti||
... pe ...||
sammādiṭṭhim bhāveti rāgavinayapariyosānaɱ dosa° mohavinayapariyosānaɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave yonisomanasikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkarotī ti|| ||

{Ekadhammapeyyālaɱ}|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Kalyāṇamittaɱ Sīlañca||
Chando ca Attasampadā||
Diṭṭhi ca Appamādo ca||
Yoniso bhavati sattamaɱ|| ||

 


 

Ekadhamma Peyyālo II

1. Sāvatthinidānam|| ||

I. Vivekanissitaɱ°

77. Kalyāṇamittam 1

2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammam pi samanupassāmi||
yena anuppanno vā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo uppajjati||
uppanno vā a° a° maggo bhāvanāpāripūrim gacchati||
yathayidam bhikkhave kalyāṇamittatā|| ||

3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkham a° a° maggam bhāvessati a° a° maggam bahulīkarissati|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto a° amaggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

[page 036]

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti viveka- virāganirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto a° a° maggam bhāveti a° amaggam bahulīkarotī ti|| ||

 


 

78. Sīla 1

2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammam pi samanupassāmi-||
... pe ...||
°yathayidam bhikkhave sīlasampadāti ... pe ...|| ||

 


 

79. Chanda 1

2. °yathayidaɱ bhikkhave chandasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

80. Atta 1

2. °yathayidam bhikkhave attasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

81. Diṭṭhi 1

2. °yathayidam bhikkhave diṭṭhisampadāti ... pe ...|| ||

 


 

82. Appamāda 1

2. °yathayidam bhikkhave appamādasampadāti ... pe ...|| ||

 


 

83. Yoniso 1

2. °yathayidam bhikkhave yonisomanasikārasampadā|| ||

3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhikkhuno pātikaṅkhaɱ ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a° amaggam bahulīkarissati|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ||
... pe ...||
sammāsamādhim bhāveti viveka° viraga° nirodhanissitam vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno a° a° maggam bhāveti a° amaggam bahulīkarotī ti|| ||

[page 037]

 


 

II. Rāgavinaya

84. Kalyāṇamittatā 2

2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammaɱ samanupassāmi-||
... pe ...||
°yathayidam bhikkhave kalyāṇamittatā|| ||

3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaɱ|| ||
maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāgavinayapariyosānaɱ dosavinayapariyosānaɱ mohavinayapariyosānaɱ ... pe ... sammāsammādhim bhāveti rāga||
dosa||
mohavinayapariyosānaɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu kalyaṇamitto a° a° maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkarotī ti|| ||

 


 

85. Sīla 2

2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammam pi samanupassāmi- ... pe ...°yathayidam bhikkhave sīlasampadā||
... pe ...|| ||

 


 

86. Chanda 2

2. °yathayidam bhikkhave chandasampadāti ... pe ...|| ||

 


 

87. Atta 2

2. °yathayidam bhikkhave attasampadāti ... pe ...|| ||

 


 

88. Diṭṭhi 2

2. °yathayidam bhikkhave diṭṭhi sampadāti ... pe ...|| ||

 


 

89. Appamāda 2

2. °yathayidam bhikkhave appamādasampadāti ... pe ...|| ||

 


 

90. Yoniso 2

2. °yathayidam bhikkhave yonisomanasikārasampadā|| ||

3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaɱ°||
... pe ...||
a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

[page 038]

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāgadosa- mohavinayapariyosānam ... pe ... sammāsamādhim bhāveti rāga° dosa° mohavinayapariyosānaɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno a° a° maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkarotī ti|| ||

Ekadhammapeyyālo|| ||

Uddānaɱ:

Kalyāṇamittaɱ Sīlañca||
Chando ca Attasampadā||
Diṭṭhi ca Appamādo ca||
Yoniso bhavati sattamaɱ|| ||

 


 

Gaṅgā Peyyālo

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

Viveka Nissitaɱ

91. Pācīna 1

2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ ... pe ...||
sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggaparināmim|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu a° amaggam bhāvento a° a° bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāroti|| ||

 


 

92. Pācīna 2

2. Seyyathā pi bhikkhave Yamunā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā||
evam eva kho bhikkhave ... pe ... || ||

[page 039]

 


 

93. Pācīna 3

2. Seyyathā pi bhikkhave Acīravatī nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā||
evam eva kho bhikkhaveti ... pe ...|| ||

 


 

94. Pācīna 4

2. Seyyathā pi bhikkhave Sarabhū nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā||
evam eva kho bhikkhave||
... pe ...|| ||

 


 

95. Pācīna 5

2. Seyyathā pi bhikkhave Mahī nadī pacīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā||
evam eva kho bhikkhave||
... pe ...|| ||

 


 

96. Pācīna 6

2. Seyyathā pi bhikkhave yā kāci mahānadiyo||
seyyathīdaɱ Gaṅgā Yamunā Acīravatī Sarabhū Mahī||
sabbā tā pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā||
evam eva kho bhikkhave||
bhikkhu ... pe ... nibbānapabbhāro ti|| ||

 


 

97. Samudda 1

2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī samuddaninnā samuddapoṇa samuddappabbhārā||
Evam eva kho bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

 


 

98. Samudda 2

2. Seyyathā pi bhikkhave Yamunā nadī°|| ||

 


 

99. Samudda 3

2. Seyyāthāpi bhikkhave Acīravatī nadī°|| ||

[page 040]

 


 

100. Samudda 4

2. Seyyathā pi bhikkhave Sarabhū nadī°|| ||

 


 

101. Samudda 5

2. Seyyathā pi bhikkhave Mahī nadī°|| ||

 


 

102. Samudda 6

2. Seyyathā pi bhikkhave yā kāci mahānadiyo||
seyyatthīdaɱ Gaṅgā Yamunā Acīravatī Sarabhū Mahī||
sabbā tā samuddaninnā samuddapoṇā samuddapabbhārā||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu° °nibbānapabbhāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu- a° a° maggam bahulīkaronto nibbānapoṇo nibbānaninno hoti nibbānapabbhāro ti|| ||

Gaṅgāpeyyālo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Cha pācīnato ninnā||
Cha ninnā ca samuddato||
Ete dve cha dvādasa honti||
peyyālī tena vuccatī ti||
Gaṅgāpeyyalī pācīnaninnā pācīnamaggi||
Vivekanissitaɱ dvādasakī paṭhamakī|| ||

 


 

II. Rāgavinaya

103—108. Pācīna 1—6

109—114. Samudda 1—6

3. Idha° °bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāgavinayapariyosānam dosa° mohavinayapariyosānaɱ°|| ||

Rāgavinayadvādasakī dutiyakī samuddaninnan ti|| ||

[page 041]

 


 

III. Amatogadha

115—120. Pācīna 1—6

121—126. Samudda 1—6

3. Idha° °bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti amatogadham amataparāyanam amatapariyosānaɱ-|| ||

Amatogadham dvādasakī tatiyakī|| ||

 


 

IV. Nibbānannino

127—132. Pācīna 1—6

133—138. Samudda 1—6

3. Idha° °bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti nibbānaninnaɱ nibbānapoṇam nibbānapabbāram||
evam kho bhikkhave bhikkhu ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento° °bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti|| ||

Gaṅgāpeyyālī

Tass'uddānaɱ:|| ||

Cha pācīnato ninnā||
cha ninnā ca samuddato||
Ete dve cha dvādasā honti||
Vaggo tena pavuccatī tiNibbānaninno dvādasakī||
catutthakī chaṭṭhānavakī|| ||

 


 

Chapter V. Appamāda Vaggo

139. Tathāgata

I. Viveka°

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Yāvatā bhikkhave sattā apadā vā dvipadā vā catuppadā vā bahuppadā vā rūpino vā arūpino vā saññino vā asaññino vā nevasaññināsaññino vā

[page 042]

Tathāgato tesam aggam akkhāyati arahaɱ sammāsambuddho||
evam eva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā||
appamādo tesaɱ dhammānam aggam akkhāyati|| ||

3. Appamattassetam bhikkhave bhikkhuno paṭikaṅkhaɱ ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a° a° maggam bahulīkarissati|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu appamatto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitaɱ nirodhanissitam vossaggaparināmim ... pe ... sammāsamādhim bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitaɱ nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

5. Evam eva kho bhikkhave bhikkhu appamatto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkarotīti|| ||

Uparitiṇṇaɱ suttānaɱ vitthāretabbanti|| ||

II. Rāgavinaya

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāgavinayapariyosānaɱ dosavinayapariyosānaɱ mohavinayapariyosānaɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti rāgavinaya- dosavinaya- mohavinayapariyosānaɱ|| ||

[page 043]

III. Amata°

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti amatogadham amataparāyanam amatapariyosānaɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti amatogadham amataparāyanam amatapariyosānaɱ|| ||

IV. (Nibbāna°)

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti nibbānaninnaɱ nibbānapoṇam nibbānapabbhāraɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti nibbānaninnaɱ nibbānapoṇam nibbānapabbhāraɱ|| ||

 


 

140. Padam (I-IV)

1. Sāvatthi|| ||

2. Seyyathā pi bhikkhave yāni kānici jaṅgamānaɱ pāṇānam padajātāni sabbāni tāni hatthipade samodhānaɱ gacchanti||
hatthipadaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam mahantattena||
evam eva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā||
appamādo tesaɱ dhammānam aggam akkhāyati|| ||

3. Appamattassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaɱ ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a° a° maggam bahulīkarissati ... pe ...|| ||

 


 

141. Kūṭam (I-IV)

1. Sāvatthi|| ||

2. Seyyathā pi bhikkhave kūṭāgārassa yā kāci gopānasiyo||
sabbā tā kūṭaṅgamā kūṭaninnā kūṭasamosaraṇā||
kūṭaɱ tāsam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave|| ||

Yathā heṭṭhimasuttantam evaɱ vitthāretabbaɱ|| ||

[page 044]

 


 

142. Mūlam (I-IV)

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci mūlagandhā||
kāḷānusāriyaɱ tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave||
... pe ...|| ||

 


 

143. Sāro (I-IV)

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci sāragandhā||
lohitacandanaɱ tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave||
... pe ...|| ||

 


 

144. Vassikam (I-IV)

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci pupphagandhā||
vassikaɱ tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave||
... pe ...|| ||

 


 

145. Rājā (I-IV)

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci kuṭṭarājāno sabbe te rañño cakkavattissa anuyantā bhavanti tesaɱ rājā cakkavatti aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave||
... pe ...|| ||

 


 

146. Canda (I-IV)

2. Seyyathā pi bhikkhave yā kāci tārakarūpānam pabhā||
sabbā tā candimāpabhāya kalaɱ nāgghanti soḷasiɱ||
candappabhā tāsam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave||
... pe ...|| ||

 


 

147. Suriya (I-IV)

2. Seyyathā pi bhikkhave saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve ādicco nabham abbhussukkamāno sabbam ākāsagatam tamagatam abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocati ca||
evam eva kho bhikkhave||
... pe ...|| ||

[page 045]

 


 

148. Vattham (I-IV)

2. Seyyathā pi bhikkhave yāni kānici tantāvutānaɱ vatthānaɱ||
kāsikaɱ vatthaɱ tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā||
appamādo tesam dhammānam aggam akkhāyati||
3. Appamattassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkham ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a° a° maggam bahulīkarissatī ti|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu appamatto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ virāga- nirodha- nissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
... pe ...
sammāsamādhim bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitam nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

5. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu appamatto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkarotī ti|| ||

Appamādavaggo pañcamo|| ||

Sabbam eva sāvatthinidānaɱ|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Tathāgatam Padaɱ Kūṭam||
Mūlaɱ Sāro ca Vassikaɱ||
Rājā Candima-Suriyā ca||
Vatthena dasamam padaɱ||
Yad api Tathāgataɱ tad api vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

Chapter VI. Balakaranīya Vaggo

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

149. Balam

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kammantā karīyanti||
sabbe te pathaviɱ nissāya pathaviyam patiṭṭhāya evam eva te balakaraṇīya kammantā karīyanti

[page 046]

Evam eva kho bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya a° a° maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitam virāganissitam nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
... pe ...||
sammāsamādhim bhāveti viveka- virāganirodhanissitaɱ vossaggaparināmiɱ|| ||

Evaɱ kho abhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya a° a° maggam bhāveti||
a° a° maggam bahulīkarotī ti|| ||

Paragaṅgāpeyyālīvaṇṇiyato paripuṇṇasuttan ti vitthāramaggī|| ||

 


 

150. Bījā

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci bījagāmā bhūtagāmā vuddhim viruḷhim vepullaɱ āppajjanti||
sabbe te pathaviɱ nissāya pathaviyam patiṭṭhāya evam ete bījagāmā bhūtagāmā vuddhim virūḷhim vepullam āpajjanti||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu sīlam nissāya sīle patiṭṭhāya ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullam pāpuṇāti dhammesu|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto vuddhiɱ {virūḷhiɱ} vepullam pāpuṇāti dhammesu|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti viveka- virāganirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ

[page 047]

evam kho bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya a° a° bhāvento a° abahulīkaronto vuddhiɱ {virūḷhiɱ vepullam} papuṇāti dhammesū ti|| ||

 


 

151. Nāgo

2. Himavantam bhikkhave pabbatarājaɱ nissāya nāgā kāyaɱ vaḍḍhenti balam gāhenti|| ||

Te tattha kāyaɱ vaḍḍhetvā balam gāhetvā kusubbhe otaranti||
kusubbhe otaritvā mahāsobbhe otaranti||
mahāsobbhe otaritvā kunnadiyo otaranti||
kunnadiyo otaritvā mahānadiyo otaranti||
mahānadiyo otaritvā mahāsamuddaɱ sāgaram otaranti||
te tattha mahantataɱ vepallatam āpajjanti kāyena|| ||

3. Evam eva kho bhikkhave bhikkhu sīlam nissāya sīle patiṭṭhāya ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento a° amaggam bahulīkaronto mahantatam vepullatam pāpuṇāti dhammesu|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkaronto mahantataɱ vepullatam pāpuṇāti dhammesu|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti||
sammāsamādhim bhāveti viveka° viraga° nirodhanissitaɱ vossaggaparināmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento aa- maggaɱ bahulīkaronto mahantatam vepullatam pāpuṇāti dhammesū ti|| ||

 


 

152. Rukkho

2. Seyyathā pi bhikkhave rukkho pācīnaninno pācī napoṇo pācīnapabbhāro||
so mūlechinno katamena papātena papateyyāti|| ||

[page 048]

Yena bhante ninno yena poṇo yena pabbhāro ti|| ||

3. Evam eva kho bhikkhave bhikkhu ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka° ... pe ...
sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evam eva kho bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti|| ||

 


 

153. Kumbho

2. Seyyathā pi bhikkhave kumbho nikkujjo vamateva udakaɱ no paccāvamati||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto vamateva pāpake akusale dhamme no paccāvamati|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto vamateva pāpake akusale dhamme no paccāvamati|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka°||
... pe ...
sammāsamādhim bhaveti viveva- virāga- nirodhanisitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
evaɱ kho bhikkhave bhikkhu a° amaggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto vamateva pāpake akusale dhamme no paccāvamatī ti|| ||

 


 

154. Sukiya

2. Seyyathā pi bhikkhave sālisūkaɱ vā yavasūkaɱ vā sammāpaṇihitaɱ hatthena vā pādena vā akkantaɱ hatthaɱ vā pādaɱ vā chijjati lohitaɱ vā uppādessatī ti ṭhānam etam vijjati|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

sammāpaṇihitattā bhikkhave sūkassa|| ||

[page 049]

3. Evam eva kho so vata bhikkhu sammāpaṇihitāya maggabhāvanāya avijjam chijjati vijjam uppādessati nibbānaɱ sacchikarissatīti||
ṭhānam etaɱ vijjati||
taɱ kissa hetu||
sammāpaṇihitattā bhikkhave diṭṭhiyā|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu sammāpaṇihitāya diṭṭhiyā sammāpaṇihitāya maggabhāvanāya avijjam bhindati vijjam uppādeti nibbānam sacchikaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti viveka- virāganirodhanissitam vossaggaparināmiɱ||
evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sammāpaṇihitāya diṭṭhiyā sammāpaṇihitāya maggabhāvanāya avijjam bhindati vijjam uppādeti nibbānam sacchikarotī ti|| ||

 


 

155. Ākāsa

2. Seyyathā pi bhikkhave ākāse vividhā vātā vāyanti||
puratthimā pi vātā vāyanti||
pacchimā pi vātā vāyanti||
uttarā pi vātā vāyanti||
dakkhiṇā pi vātā vāyanti||
sarajā pi vātā vāyanti||
arajā pi vātā vāyanti||
sītā pi vātā vāyanti||
uṇhāpi vātā vāyanti||
parittā pi vātā vāyanti||
adhimattā pi vātā vāyanti|| ||

3. Evam eva kho bhikkhave bhikkhuno ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvayato a° a° maggam bahulīkaroto cattāro pi satipaṭṭhānā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti||
cattāro pi sammappadhānā°||
cattāro pi iddhipādā||
pañca pi indriyāni°||
pañca pi balāni°||
satta pi bojjhaṅgā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhuno a° a° bhāvayato a° a° maggam bahulīkaroto cattāro pi satipaṭṭhānā||
cattāro pi sammappadhānā||
cattāro pi iddhipādā||
pañca pi indriyāni||
pañca pi balāni||
satta pi bojjhaṅgā bhāvanā pāripūrim gacchanti|| ||

4. Idha bhikkhu bhikkhave sammādiṭṭhim bhāveti ... pe ... sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhuno a° a maggam bhāvayato ā- a° maggam bahulīkaroto cattāro pi satipaṭṭhānā

[page 050]

cattaro pi sammappadhānā||
cattāro pi iddhipādā||
pañca pi indriyāni||
pañca pi balāni||
satta pi bojjhaṅgā bhāvanā paripūrim gacchantī ti|| ||

 


 

156. Megha 1

2. Seyyathā pi bhikkhave gimhānam pacchime māse uggataɱ rajojallaɱ tam enam mahā akālamegho ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti|| ||

Evam eva kho bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto uppannuppānne pāpake akusale dhamme thānaso antaradhāpeti vūpasameti|| ||

Kathañca pana bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto uppannuppanne pāpake akusale dhamme thānaso antaradhāpeti vūpasameti|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti||
... pe ...||
sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
evaɱ kho bhikkhave bhikkhu a° amaggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto uppannuppanne pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasametīti|| ||

 


 

157. Megha 2

2. Seyyathā pi bhikkhave uppannam mahāmegham tam evam mahāvāto antarāyeva antaradhāpeti vūpasameti||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu a° a° aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto uppannuppanne pāpake akusale dhamme antarāyeva antaradhāpeti vūpasameti|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto uppannuppanne pāpake akusale dhamme antarāyeva antaradhāpeti vūpasameti|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhiɱ bhāveti||
... pe ...||
sammāsamāddhiɱ bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ

[page 051]

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto uppannuppanne pāpake akusale dhamme antarāyeva antaradhāpeti vūpasametī ti|| ||

 


 

158. Nāvā

2. Seyyathā pi bhikkhave sāmuddikāya nāvāya vettabandhanabandhāya chamasāni udake pariyenāya hemantikena thalam ukkhittāya vātātapaparetāni bandhanāni tāni pāvussakena meghena abhippavuṭṭhāni appakasireneva paṭipassambhanti pūtikāni bhavanti||
evam eva kho bhikkhave bhikkhuno a° a° maggam bhāvayato a° a° maggam bahulīkaroto appakasireneva saṅyojanāni paṭipassambhanti pūtikāni bhavanti|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhuno a° a° maggam bhāvayato a° a° maggam bahulīkaroto appakasireneva saṅyojanāni paṭipassambhanti pūtikāni bhavanti|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti ... pe ... Sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhuno a° a° maggam bhāvayato a° a° maggam bahulīkaroto appakasireneva saṅyojanāni paṭipassambhanti pūtikāni bhavantī ti|| ||

 


 

159. Āgantukā

2. Seyyathā pi bhikkhave āgantukāgāraɱ tattha puratthimāya pi disāya āgantvā vāsaɱ kappenti||
pacchimāya pi disāya āgantvā vāsaɱ kappenti||
uttarāya pi disāya āgantvā vāsam kappenti||
dakkhiṇāya pi āgantvā disāya vāsaɱ kappenti||
khattiyā pi āgantvā vāsaɱ kappenti||
brāhmaṇā pi āgantvā vāsaɱ kappenti

[page 052]

vessā pi āgantvā vāsaɱ kappenti||
suddā pi āgantvā vāsaɱ kappenti|| ||

Evam eva kho bhikkhave bhikkhu ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā parijānāti ... pe ... ye dhammā abhiññā pahātabbā te dhamme abhiññā pajahati||
ye dhammā abhiññā sacchikātabbā te dhamme abhiññā sacchikaroti||
ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme abhiññā bhāveti|| ||

3. Katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pariññeyyā||
pañcupādānakkhandhā tissa vacaniyaɱ||
katāme pañca||
seyyathīdaɱ||
Rūpupādānakkhandho||
la [pe] viññāṇupādānakkhandho|| ||

Ime kho bhikkhave dhammā abhiññā pariññeyyā|| ||

4. Katame ca bhikkhave dhammā abhiññā pahātabbā|| ||

Avijjā ca bhavataṇhā ca ime bhikkhave dhammā abhiññā pahātabbā|| ||

5. Katame ca bhikkhave dhammā abhiññā sacchikātabbā||
vijjā ca vimutti ca ime bhikkhave dhammā abhiññā sacchikātabbā|| ||

6. Katame ca bhikkhave dhammā abhiññā bhāvetabbā||
samatho ca vipassanā ca ime bhikkhave dhammā abhiññā bhāvetabbā|| ||

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bahulīkaronto ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā parijānāti||
... pe ...||
ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme abhiññā bhāveti|| ||

8. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti||
... pe ...||
sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā parijānāti ... pe ... ye dhammā abhiñña pahātabbā te dhamme abhiññā pajahati||
ye dhammā abhiññā sacchikātabbā te dhamme abhiññā sacchikaroti

[page 053]

ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme abhiññā bhāvetī ti|| ||

 


 

160. Nadī

2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā||
atha mahā janakāyo āgaccheyya kuddālapiṭakam ādāya Mayam imaɱ Gaṅgaɱ nadim pacchāninnaɱ karissāma pacchāpoṇam pacchāpabbhāranti|| ||

Taɱ kim māññatha bhikkhave||
api nu so mahājanakāyo Gaṅgaɱ nadim pacchāninnaɱ kāreyya pacchāpoṇam pacchāpabbhāran ti|| ||

No hetam bhante|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Gaṅgā bhante nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbharā||
sā na sukarā pacchāninnaɱ kātum pacchāpoṇam pacchāpabbhāraɱ||
yāvadeva pana so mahā janakāyo kilamathassa vighātassa bhāgī assā ti|| ||

3. Evam eva kho bhikkhave bhikkhum ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāventam ariyam a° maggam bahulīkarontam rājāno vā rājamahāmattā vā mittā vā amaccā vā ñāti vā sālohitā vā bhogehi abhihaṭṭhum pavāreyyuɱ|| ||

Ehambho purisa kiɱ te ime kāsāvā anudahanti kim muṇḍo kapālam anusaɱcarasi||
ehi hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjassa puññāni ca karohī ti|| ||

So vata bhikkhave bhikkhu a° amaggam bhāvento a° a° maggam bahulīkaronto sikkham paccakkhāya hīnāyāvattissati||
netam ṭhānaɱ vijjati|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Yañhitam bhikkhave cittaɱ dīgharattaɱ vivekaninnaɱ vivekapoṇam vivekapabbhāram taɱ vata hīnāyāvattissatī ti netam ṭhānam vijjati|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkaroti|| ||

[page 054]

4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti viveka- virāganirodhanissitaɱ vossaggaparināmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu a° a° maggam bhāveti a° a° maggam bahulīkarotī ti|| ||

Yad api balakaraṇīyaɱ tad api vitthāretabbaɱ|| ||

Balakaraṇīyavaggo chaṭṭho|| ||

Balaɱ Bījañca Nāgoca||
Rukkho Kumbhena Sūkiyā||
Ākāsena ca dve Meghā||
Nāvā Āgantukā Nadīti|| ||

 


 

Chapter VII. Esana Vaggo

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

161. Esanā

(I. Abhiññā)

2. Tisso imā bhikkhave esanā||
katamā tisso|| ||

Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā|| ||

Imā kho bhikkhave tisso esanā|| ||

Imāsam kho bhikkhave tissannam esanānam abhiññāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo||
katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ||
... pe ...||
sammāsamādhim bhāveti viveka- virāganirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam esanānam abhiññāya ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

4—5. °sammāsamādhim bhāveti rāga° dosa° mohapariyosānaɱ|| ||

6—7. °sammāsamāḍhim bhāveti amatogadham amataparāyanaɱ amatapariyosānam||

[page 055]

8—9. °sammāsamādhim bhāveti nibbānaninnam nibbānapoṇam nibbānapabbhāraɱ°|| ||

(II. Pariññā)

10—17. Tisso imā bhikkhave esanā||
katamā tisso|| ||

Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā||
imā kho bhikkhave tisso esanā|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam esanānam pariññāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti||
... pe ...|| ||

Yad api abhiññā tad api pariññāya vitthāretabbaɱ|| ||

(III. Parikkhaya)

18—25. Tisso imā bhikkhave esanā||
katamā tisso|| ||

Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā||
imā kho bhikkhave tisso esanā|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam esanānam pari-k-khayāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

Yad api abhiññā tad api pari-k-khayāya vitthāretabbaɱ|| ||

(IV. Pahāna)

26—33. tisso imā bhikkhave esanā|| ||

Katamā tisso?|| ||

Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā||
imā kho bhikkhave tisso esanā|| ||

Imāsam kho bhikkhave tissannam esanānam pahānāya [pe] ||
ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

Yad api abhiññā tad api pahānāya vitthāretabbaɱ|| ||

[page 056]

 


 

162. Vidhā (I-IV)

[2—33] Tisso imā bhikkhave vidhā||
katamā tisso|| ||

Seyyo ham asmīti vidhā||
Sadiso ham asmīti vidhā||
Hīno ham asmīti vidhā|| ||

Imā kho bhikkhave tisso vidhā|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannaɱ vidhānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo|| ||

katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti ... pe ...||
sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitam vossaggapariṇāmim|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannaɱ vidhānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

Yathā esanā evam vitthāretabbā|| ||

 


 

163. Āsavo (I-IV)

[2—33] Tayo me bhikkhave āsavā||
katame tayo|| ||

Kāmāsavo bhavāsavo avijjāsavo|| ||
ime kho bhikkhave tayo āsavā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave tiṇṇannam āsavānam abhiññāya pariññāyapari-k-khayāya pahānāya ... pe ...ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

164. Bhavo (I-IV)

[2—33] Tayo me bhikkhave bhavā||
katame tayo|| ||

Kāmabhavo rūpabhavo arūpabhavo||
ime kho bhikkhave tayo bhavā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave tiṇṇannam bhavānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

165. Dukkhatā (I-IV)

[2—33] Tisso imā bhikkhave dukkhatā||
katamā tisso|| ||

Dukkhadukkhatā saṅkhāradukkhatā vipariṇāmadukkhatā||
imā kho bhikkhave tisso dukkhatā|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam dukkhatānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

[page 057]

 


 

166. Khilā (I-IV)

[2—33] Tayo me bhikkhave khi... pe ...||
katame tayo|| ||

Rāgo khilo doso khilo moho khilo||
ime kho bhikkhave tayo khilā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave tiṇṇannam khilānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

167. Malam (I-IV)

[2—33] Tīṇimāni bhikkhave malāni||
katamāni tīṇi|| ||

Rāgo malam doso malam moho malam||
imāni kho bhikkhave tīṇi malāni|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave tiṇṇannam malānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya||
... pe ...
ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

168. Nighā (I-IV)

1. Sāvatthi|| ||

[2—33] Tayo me bhikkhave nighā||
katame tayo|| ||

Rāgo nigho doso nigho moho nigho||
ime kho bhikkhave tayo nighā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave tiṇṇannam nighānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ||... pe ...
ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

169. Vedanā (I-IV)

1. Sāvatthi|| ||

[2—33] Tisso ima vedanā.|| ||

Katamā tisso?|| ||

Sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā||
imā kho bhikkhave tisso vedanā|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannaɱ vedanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

170. Taṇhā (viveka°) (I-IV)

1. Sāvatthi|| ||

[page 058]

[2—3] Tisso imā bhikkhave taṇhā||
katamā tisso|| ||

Kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā||
imā kho bhikkhave tisso taṇhā|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam taṇhānaɱ abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo||
katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekaviraga° nirodhanissittaɱ vossaggapariṇāmiɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitam vossaggapariṇamiɱ|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam taṇhānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

170. Tasinā or Taṇhā 2—4 (Rāgavinaya°) (I-IV)

[4—33] Tisso imā bhikkhave tasinā ... pe ...Imāsaɱ kho bhikkhave tissannaɱ tasinānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... rāgavinaya- dosavimaya- mohavinayapariyosānam ... pe ... amatogadham amataparāyanam amatapariyosānam ... pe ... nibbānaninnaɱ nibbānapoṇaɱ nibbānapabbhāraɱ|| ||

Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam tasinānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ...ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

Esanavaggo sattamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Esanā Vidhā Āsavo||
Bhavo Dukkhatā Khi... pe ...||
Malaɱ Nigho ca Vedanā||
Dve Taṇhā Tasināya cāti|| ||

[page 059]

 


 

Chapter VIII. Ogha Vaggo

1. Sāvatthinidānam|| ||

171. Ogho

2. Cattāro me bhikkhave oghā|| ||

Katame cattāro?|| ||

Kāmogho bhavogho diṭṭhogho avijjogho||
ime kho bhikkhave cattāro oghā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave catunnam oghānam abhiññāya pariññaya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

3—33. Yathā esanā evaɱ vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

172. Yogo

2—33. Cattāro me bhikkhave yogā||
katame cattāro|| ||

Kāmayogo bhavayogo diṭṭhiyogo avijjāyogo||
imekho bhikkhave cattāro yogā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave catunnaɱ yogānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya||
... pe ...||
ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

173. Upādānam

2—33. Cattārimāni bhikkhave upādānāni||
Katamāni cattāri|| ||

Kāmupādānaɱ diṭṭhupādānaɱ sīlabbatupādānam attavādupādānaɱ||
imāni kho bhikkhave cattāri upādānāni|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave catunnam upādānānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

174. Ganthā

2—33. Cattāro me bhikkhave ganthā||
katame cattāro|| ||

Abhijjhā kāyagantho||
byāpādo kāyagantho||
sīlabbataparāmāso kāyagantho||
idaɱ saccābhiniveso kāyagantho|| ||

[page 060]

ime kho bhikkhave cattāro ganthā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave catunnam ganthānam abhiññāya pariññaya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

175. Anusayā

2—33. Sattime bhikkhave anusayā||
katame satta|| ||

Kāmarāgānusayo paṭighānusayo diṭṭhānusayo vicikicchānusayo mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo|| ||

Ime kho bhikkhave satta anusayā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave sattannam anusayānaɱ abhiññāya pari-k-khayāya pahānāya||
... pe ...
ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

176. Kāmaguṇa

2—33. Pañcime bhikkhave kāmaguṇā||
katame pañca|| ||

Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaɱhitā rajanīyā||
sotaviññeyyā saddā ... pe ... ghānaviññeyyā gandhā ... pe ... jivhāviññeyyā rasā ... pe ... kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaɱhitā rajanīyā|| ||

Ime kho bhikkhave pañca kāmaguṇā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannaɱ kāmaguṇānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam a° a° maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

177. Nivaraṇāni

2—3. Pañcimāni bhikkhave nivaraṇāni||
katamānipañca|| ||

Kāmacchandanīvaraṇaɱ vyāpādanīvaraṇaɱ thīnamiddhanīvaraṇam addhaccakukkuccanīvaraṇaɱ vicikicchānīvaraṇaɱ||
imāni kho bhikkhave pañca nīvaraṇāni|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannaɱ nīvaraṇānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

178. Khandā

2—33. Pañcime bhikkhave upādānakkhandhā||
katame pañca||
seyyathīdaɱ|| ||

Rūpūpādanakkhando vedanūpādānakkhandho saññūpādānakkhando saṅkhārūpādānakkhandho {viññāṇūpādānakkhando}

[page 061]

ime kho bhikkhave pañcūpādānakkhandhā|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam upādānakkhandhānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ... ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

179. Orambhāgiya

2—33. Pañcimāni bhikkhave orambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Sakkāyadiṭṭhi vicikicchā sīlabbataparāmāso kāmacchando byāpādo||
imāni kho bhikkhave pañcorambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Imesam kho bhikkhave pañcannam orambhāgiyānaɱ saɱyojānanam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ... pe ...ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

 


 

180. Uddhambhāgiya

2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā||
imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo||
katamo a° a° maggo|| ||

3—17. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... sammāsamādhim bhāveti viveka- virāganirodhanissitaɱ vossaggaparināmiɱ|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ayam a° amaggo bhāvetabbo ti|| ||

Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī||
... pe ...|| ||

18. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā||
imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni {saṅyojanāni}|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññaya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya a° a° maggo bhāvetabbo

[page 062]

katamo a° amaggo|| ||

19—33. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti||
... pe ...
sammāsamādhim bhāveti rāgavinaya- dosavinaya- mohavinayapariyosānam||
amatogadham amataparāyanaɱ amatapariyosānaɱ||
nibbānaninnaɱ nibbānapoṇam nibbānapabbhāraɱ|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddambhāgiyānam saṅyojanānam abhiññāya parikkhāya pahānāya ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti|| ||

Oghavaggo aṭṭhamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Ogho Yogo Upādānaɱ||
Ganthaɱ Anusayena ca||
Kāmaguṇā Nīvaraṇaɱ||
Khandhā Oruddhambhāgiyāti|| ||

Magga-Saɱyuttaɱ pathamaɱ|| ||

[page 063]

 


 

Book II

Bojjhaṅga Saɱyutta

Chapter I. Pabbata Vaggo

1. Himavantaɱ

1.2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

3. Himavantam bhikkhave pabbatarājānaɱ nissāya nāgā kāyaɱ vaḍḍhenti balaɱ gāhenti||
te tattha kāyaɱ vaḍḍhetvā balaɱ gāhetvā kussubbhe otaranti||
kusubbhe otaritvā mahāsobbhe otaranti||
mahāsobbhe otaritvā kunnadiyo otaranti||
kunnadiyo otaritvā mahānadiyo otaranti||
mahānadiyo otaritvā mahāsamuddasāgaram otaranti|| ||

Te tattha mahantatam vepullatam āpajjanti kāyena|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya satta bojjhaṅge bhāvento satta bojjhaṅge bahulīkaronto mahantatam vepullatam pāpuṇāti dhammesu|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya satta bojjhaṅge bhāvento satta bojjhaṅge bahulīkaronto mahantataɱ vepullataɱ pāpuṇāti dhammesu|| ||

5. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaɱ virāga- nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||

[page 064]

dhammavicayasambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... viriyasambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... viriyasambojjhaṅgam bhāveti ... pe ...|| ||
pītisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... passaddhisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... samādhisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... {upekhāsambojjhaṅgam} bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmim|| ||

6. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya sattabojjhaṅge bhāvento satta bojjhaṅge bahulīkaronto mahantataɱ vepullatam pāpuṇāti dhammesū ti|| ||

 


 

2. Kāya

1.2. Sāvatthi|| ||

I.

3. Seyyathā pi bhikkhave ayaɱ kāyo āhāraṭṭhitiko āhāram paticca tiṭṭhati anāhāro no tiṭṭhati||
evam eva kho bhikkhave pañcanīvaraṇā āhāraṭṭhitikā āhāram paṭicca tiṭṭhanti||
anāhārā no tiṭṭhanti|| ||

4. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā kāmacchandassa uppādāya uppannassa vā kāmacchandassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave subhanimittam||
tattha ayonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā kāmacchandassa uppādāya uppannassa vā kamacchandassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

5. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā byāpādassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave paṭighanimittam||
tattha ayoniso manasikārabahulīkāroayam āhāro anuppannassa vā byāpādassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

6. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā thīnamiddhassa uppādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyobhāvaya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave arati tandi vijambhitā bhattasammado cetaso ca līnattaɱ||
tattha ayonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā thīnamiddhassa uppādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

[page 065]

7. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā uddhaccakukkuccassa uppādāya uppannassa vā uddhaccakukkuccassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave cetaso avūpasamo||
tattha ayonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā uddhaccakukkuccassa uppādāya uppannassa vā uddhaccakukkuccassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

8. Ko ca bhikkhave āhāro anuppanāya vā vicikicchāya uppādāya uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave vicikicchaṭṭhāniyā dhammā tattha ayonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anupannāya vā vicikicchāya uppādāya uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

9. Seyyathā pi bhikkhave ayaɱ kāyo āhāraṭṭhitiko āhāram paṭicca tiṭṭhati anāhāro no tiṭṭhati||
evam eva kho bhikkhave ime pañca nīvaraṇā āhāraṭṭhitikā āhāram paṭicca tiṭṭhanti anāhārā no tiṭṭhanti|| ||

II.|| ||

10. Seyyathā pi bhikkhave ayaɱ kāyo āhāraṭṭhitiko āhāram paṭicca tiṭṭhati anāhāro no tiṭṭhati||
evam eva kho bhikkhave satta bojjhaṅgā āhāraṭṭhitikā āhāram paṭicca tiṭṭhanti anāhārā no tiṭṭhanti|| ||

11. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā satisambojjhaṅgassa uppādāyā uppannassa vā satisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave satisambojjaṅgaṭṭhaniyā dhammā||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā satisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā satisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

[page 066]

12. Ko ca bhikkhave āhāro anupannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave kusalākusalā dhammā||
sāvajjā navajjā dhammā||
hīnapaṇītā dhammā||
kaṇhasukkasappatibhāgā dhammā||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā dhammavicayasambhojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

13. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave ārambhadhātu nikkamadhātu parakkamadhātu||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

14. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā pītisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa bhāvānāya pāripuriyā|| ||

Atthi bhikkhave pītisambhojjhaṅgaṭṭhāniyā dhammā||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā pīti° uppādāya uppannassa vā pīti- bhāvanāya pāripūriyā|| ||

15. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave kāyapassaddhi cittapasaddhi||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā passadhi° °ssa uppādaya uppannassa vā passadhi° °ssa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

16. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhi- -ssa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave samathanimittam avyagganimittaɱ||
tatthayonisomanasikārabahulīkāro ayaɱ āhāro anuppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhi- -ssa bhāvanāya pāripuriyā|| ||

[page 067]

17. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave upekhāsambojjhaṅgaṭṭhāniyā dhammā||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

18. Seyyathā pi bhikkhave ayaɱ kāyo āhāraṭṭhitiko āhāram paṭicca tiṭṭhati anāhāro no tiṭṭhati||
evam eva kho bhikkhave ime satta bojjhaṅgā āhāratiṭṭhikā āhāram paṭicca tiṭṭhanti anāhārā no tiṭṭhantī ti|| ||

 


 

3. Sīla

2. Ye te bhikkhave bhikkhū sīlasampannā samādhisampannā paññāsampannā vimuttisampannā vimuttiññāṇadassanasampannā||
dassanam pāham bhikkhave tesam bhikkhūnam bahukāram vadāmi|| ||

3. Savanam pāham bhikkhave tesam bhikkhūnam bahukāram vadāmi|| ||

Upasaṅkamanam pāham bhikkhave tesam bhi° bahukāraɱ vadāmi|| ||

Payirūpāsanam pāham bhikkhave tesaɱ bhi° bahukāraɱ vadāmi|| ||

Anussatim pāham bhikkhave tesam bhi° bahukāraɱ vadāmi|| ||

Anupabbajjam pāham bhikkhave tesam bhikkhūnam bahukāraɱ vadāmi|| ||

4. Taɱ kissa hetu|| ||

Tathārūpānam bhikkhave bhikkhūnam dhammaɱ sutvā dvayena vūpakāsena vūpakaṭṭho viharati kāyavūpakāsena ca cittavūpakāsena ca||
so tathā vūpakaṭṭho viharanto taɱ dhammam anussarati anuvitakketi|| ||

5. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu tathā vūpakaṭṭho viharanto taɱ dhammam anussarati anuvitakketi||

[page 068]

satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye tassa bhikkhuno āraddho hoti|| ||

Satisambojjhaṅgaɱ yasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

So tathā sato viharanto taɱ dhammam paññāya pavicinati pavicarati parivīmaɱsam āpajjati|| ||

6. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu tathā sato viharanto taɱ dhammam paññāya pavicinati pavicarati parivīmaɱsam āpajjati||
dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye tassa bhikkhuno āraddho hoti|| ||

Dhammavicayasambojjhaṅgaɱ yasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhavanā pāripūriɱ gacchati||
tassa taɱ dhammam paññāya pavicinato pavicarato parivīmaɱsam āpajjato āraddhaɱ hoti viriyam asallīnam|| ||

7. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhuno taɱ dhammam paññāya pavicinato pavicarato parivīmaɱsam āpajjato āraddham hoti viriyam asallīnaɱ||
viriyasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti|| ||

Viriyasambojjhaṅgaɱ yasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
viriyasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim gacchati||
āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā|| ||

8. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā||
pītisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti|| ||

Pītisambojjhaṅgaɱ yasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
pītisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

Pītimanassa kāyo pi passambhati cittam pi passambhati|| ||

9. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhuno pītimanassa kāyo pi passambhati cittam pi pāssambhati||
passaddhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti|| ||

Passaddhisambojjhaṅgaɱ yasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
passaddhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūrim gacchati

[page 069]

Passaddhakāyassa sukhaɱ hoti||
sukhino cittaɱ samādhiyati|| ||

10. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhuno passaddhakāyassa sukhino cittaɱ samādhiyati||
samādhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhuno āraddho hoti||
samādhisambojjhaṅgaɱ yasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
samādhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

So tathā samāhitam cittaɱ sādhukam ajjhupekkhitā hoti|| ||

11. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu tathāsamāhitaɱ cittaɱ sādhukam ajjhupekkhitā hoti||
upekhāsambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
upekhāsambojjhaṅgaɱ yasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
upekhāsambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

12. Evam bhāvitesu kho bhikkhave sattasu bojjhaṅgesu evam bahulikatesu satta phalā sattānisaɱsā pātikaṅkhā|| ||

Katame satta phalā sattānisaɱsā|| ||

13. Diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti||
no ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti||
atha maraṇakāle aññam ārādheti|| ||

14. No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti no ce maraṇakāle aññam ārādheti||
atha pañcannam orambhāgiyānaɱ {saṅyojanānam} parikkayā antarāparinibbāyī hoti|| ||

15. No ce diṭṭheva dhamme patihacca aññam ārādheti||
no ce maraṇakāle aññam ārādheti||
no ce pañcannam orambhāgiyānam saṅyojanānam pari-k-khayā antarāparinibbāyī hoti||
atha pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā upahacca parinibbāyī hoti|| ||

16. No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti||
no ce maraṇakāle aññam āradheti||
no ce pañcannam orambhāgiyānaɱ saɱyojānam pari-k-khayā antarāparinibbāyī hoti

[page 070]

no ce pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā upahacca parinibbāyī hoti||
atha pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā asaṅkhāraparinibbāyī hoti|| ||

17. No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti||
no ce maraṇakāle aññam ārādheti||
no ce pañcannam orambhāgiyānam saṅyojanānam pari-k-khayā antarāparinibbhāyī hoti||
no ce pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā upahacca parinibbāyī hoti||
no ce pañcannam orambhāgiyānam saṅyojanānam pari-k-khayā asaṅkhāraparinibbāyī hoti||
atha pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā sasaṅkhāraparinibbāyī hoti|| ||

18. No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti||
no ce maraṇakāle aññam ārādheti||
no ce pañcannam orambhāgiyānam saṅyojanānam pari-k-khayā antarāparinibbāyī hoti||
no ce pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā upahacca parinibbāyī hoti||
no ce pañcanam saṅyojanānam pari-k-khayā asaṅkhāraparinibbāyī hoti||
no ce pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā sasaṅkhāraparinibbāyī hoti||
atha pañcannam orambhāgiyānam saṅyojanānam pari-k-khayā uddhaɱsoto hoti akaniṭṭhagāmī|| ||

19. Evam bhāvitesu kho bhikkhave sattasu bhojjhaṅgesu evam bahulīkatesu ime satta phalā sattānisaɱsā pāṭikaṅkhā ti|| ||

 


 

4. Vatta

1. Ekaɱ samayam āyasmā Sāriputto Sāvatthiyam viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||

2. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhū amantesi Āvuso bhikkhaveti|| ||

[page 071]

Āvuso ti te bhikkhū āyasmato Sāriputtassa paccassosuɱ|| ||

Āyasmā Sāriputto etad avoca|| ||

3. Sattime āvuso bojjhaṅgā||
katame satta||
satisambojjhaṅgo||
dhammavicaya°||
viriya°||
pīti°||
passaddhi°||
samādhi°||
upekhāsambojjhaṅgo||
ime kho āvuso satta bojjhaṅgā|| ||

4. Imesaɱ khvāham āvuso sattannam bojjhaṅgānaɱ yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi pubbaṇhasamayaɱ viharituɱ tena tena bojjhaṅgena pubbaṇhasamayaɱ viharāmi|| ||

Yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi majjhantikaɱ samayaɱ viharituɱ||
tena tena bojjhaṅgena majjhantikaɱ samayaɱ viharāmi|| ||

Yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi sāyanhasamayaɱ viharitum||
tena tena bojjhaṅgena sāyanhasamayaɱ viharāmi|| ||

5. Satisambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti||
Appamāṇo ti me hoti||
Susamāraddho ti me hoti||
tiṭṭhantaɱ ca naɱ Tiṭṭhatīti pajānāmi|| ||

Sa ce pi me cavati Idappaccayā me cavatīti pajānāmi|| ||

6—10. ti ... pe ...|| ||

11. Upekhāsambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti||
Appamāṇo ti me hoti||
Susamāraddho ti me hoti||
tiṭṭhantaɱ ca naɱ Tiṭṭhatīti pajānāmi|| ||

Sa ce pi me cavati Idappaccayā me cavatīti pajānāmi|| ||

12. Seyyathā pi āvuso rañño vā rājamahāmattassa vā nānārattānaɱ dussānam dussakaraṇḍako pūro assa||
so yaññadeva dussayugam ākaṅkheyya pubbaṇhasamayam pārupituɱ||
taɱ tad eva dussayugam pubbaṇhasamayam pārupeyya|| ||

Yaññad eva dussayuham ākaṅkheyya majjhantikaɱ samayam pārupituɱ||
tan tad eva dussayugam majjhantikaɱ samayam pārupeyya|| ||

Yaññadeva dussayugam ākaṅkheyya sāyaṇhasamayam pārupituɱ||
tan tad eva dussayugam sāyanhasamayam pārupeyya|| ||

[page 072]

13. Evam eva khvāham āvuso imesaɱ sattannam bojjhaṅgānaɱ yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi pubbaɱhasamayam viharituɱ||
tena tena bojjhaṅgena pubbaṇhasamayaɱ viharāmi|| ||

Yena yena- omajjhantikaɱ samayaɱ viharāmi||
Yena yena- osāyaṇhasamayaɱ viharāmi|| ||

14. Satisambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti Appamāno ti me hoti- ocavatīti pajānāmi|| ||

15—19. ti ... pe ...|| ||

20. Upekhāsambhojjhaṅgo- -Idappaccayā me cavatīti pajānāmīti|| ||

 


 

5. Bhikkhu

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅkhami||
... pe ...||
Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Bojjhaṅgā bojjhaṅgā ti bhante vuccatīti||
Kittāvatā nu kho bhante bojjhaṅgāti vuccantīti|| ||

Bodhāya saɱvattantīti kho bhikkhu tasmā bojjhaṅgā ti vuccanti|| ||

3. Idha bhikkhu bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitam vossaggaparināmiɱ||
... pe ...||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossagapariṇamiɱ|| ||

4. Tassime satta bojjhaṅge bhāvayato kāmāsavā pi cittaɱ vimuccati||
bhavāsavā pi cittaɱ vimuccati||
avijjāsavā pi cittaɱ vimuccati||
Vimuttasmiɱ vimuttamhīti||
ñāṇaɱ hoti||
khīṇā jāti vusitam brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparam itthattāyāti pajānāti|| ||

5. Bodhāya saɱvattantī ti kho bhikkhu tasmā bojjhaṅgā ti vuccantī ti|| ||

[page 073]

 


 

6. Kuṇḍali

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sākete viharati Añcanavane Migadāye|| ||

2. Atha kho Kuṇḍaliyo paribbājako yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyam vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho Kuṇḍaliyo paribbājako Bhagavantam etad avoca|| ||

3 Aham asmi bho Gotama ārāmanisādi parisāvacaro||
tassa mayham bho Gotama pacchābhattam bhuttapātarāsassa ayam ācāro hoti||
ārāmena ārāmam uyyānena uyyānam anucaṅkamāmi anuvicarāmi||
so tattha passāmi eke samaṇabrāhmaṇe itivādapamokkhānisaɱsaɱ ceva katham kathente upārambhānisaɱsañ ca||
bhavaɱ pana Gotamo kimānisaɱso viharatīti|| ||

Vijjāvimuttiphalānisaɱso kho Kuṇḍaliya tathāgato viharatīti|| ||

4. Katame pana bho Gotama dhammā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentīti|| ||

Satta kho Kuṇḍaliya sambojjhaṅgā bhāvitā bahulikatā vijjāvimuttim paripūrentī ti|| ||

5. Katame pana bho Gotama dhammā bhāvitā bahulīkatā sattabojjhaṅge paripūrentī ti|| ||

Cattāro kho Kuṇḍaliya satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā sattabojjhaṅge paripūrentī ti|| ||

6. Katame pana bho Gotama dhammā bhāvitā bahulīkatā cattāro satipaṭṭhāne paripūrentī ti|| ||

Tīṇi kho Kuṇḍaliya sucaritāni bhāvitāni bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrentīti|| ||

7. Katame pana bho Gotama dhammā bhāvitā bahulīkatā tiṇi sucaritāni paripūrentīti|| ||

[page 074]

Indriyasaɱvaro kho Kuṇḍaliya bhāvito bahulīkato tīni sucaritāni paripūrentīti|| ||

Katham bhāvito ca Kuṇḍaliya indriyasaɱvaro katham bahulīkato tīni sucaritāni paripūreti|| ||

8. Idha Kuṇḍaliya bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā manāpaɱ nābhijjhati nābhihaɱsati na rāgaɱ janeti||
tassa ṭhito ca kāyo hoti ṭhitaɱ cittaɱ ajjhattaɱ susaṇṭhitaɱ suvimuttaɱ|| ||

Cakkhunā kho paneva rūpaɱ disvā amanāpaɱ na maṅku hoti||
apatiṭṭhitacitto ādīnamānaso avyāpannacetaso||
tassa ṭhito ca kāyo hoti ṭhitaɱ cittam ajjhattaɱ susaṇṭhitam suvimuttaɱ|| ||

9—12. Puna ca paraɱ Kuṇḍaliya bhikkhu sotena saddam sutvā||
... pe ...||
ghaneṇa gandhaɱ ghāyitvā||
... pe ...||
jivhāya rasaɱ sāyitvā||
... pe ...||
kāyena phoṭṭhabbaɱ phusitvā||
... pe ...|| ||

13. Manasā dhammaɱ viññāya manāpaɱ nābhijjhati nābhihaɱsati na rāgaɱ janeti||
tassa ṭhito va kāyo hoti ṭhitaɱ cittam ajjhattaɱ susaṇṭhitaɱ suvimuttaɱ|| ||

Manasā kho paneva dhammaɱ viññāya amanāpaɱ na maṅku hoti||
apatiṭṭhitacitto ādīnamanaso avyāpannacetaso||
tassa ṭhito va kāyo hoti ṭhitaɱ cittam ajjhattaɱ susaṇṭhitaɱ suvimuttaɱ|| ||

14. Yato kho Kuṇḍaliya bhikkhuno cakkhunā rūpam disvā manāpāmanāpesu rūpesu ṭhito ca kāyo hoti ṭhitaɱ cittam ajjhattaɱ susaṇṭhitam suvimuttam||
sotena saddaɱ sutvā||
... pe ...||
ghānena gandhaɱ ghāyitvā||
... pe ...jivhāya rasaɱ sāyitvā||
... pe ...||
kāyena poṭṭhabbam phusitvā||
... pe ...||
manasā dhammaɱ viññāya manāpāmanāpesu dhammesu ṭhito ca kāyo hoti ṭhitaɱ cittaɱ ajjhattaɱ susaṇṭhitam suvimuttaɱ

[page 075]

evam bhāvito kho Kuṇḍaliya indriyasaɱvaro evam bahulīkato tīni sucaritāni paripūreti|| ||

15. Katham bhāvitāni ca Kuṇḍaliya tīṇi sucaritāni katham bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti|| ||

Idha Kuṇḍaliya khikkhu kāyaduccaritam pahāya kāyasucaritam bhāveti||
vacīduccaritam pahāya vacīsucaritam bhaveti||
manoduccaritam pahāya manosucaritam bhāveti|| ||

Evam bhāvitāni kho Kuṇḍaliya tīṇi sucaritāni evam bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti|| ||

16. Katham bhāvitā ca Kuṇḍaliya cattāro satipaṭṭhānā katham bahulīkatā sattabojjhaṅge paripūrenti|| ||

Idha Kuṇḍaliya bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
vedanāsu||
... pe ...||
citte||
... pe ...||
dhamme dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Evam bhāvitā kho Kuṇḍaliya cattāro satipaṭṭhānā evam bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti|| ||

17. Katham bhāvitā ca Kuṇḍaliya satta bojjhaṅgā katham bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrenti|| ||

Idha Kuṇḍaliya bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāganirodanissitaɱ vossaggaparināmiɱ ... pe ... upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggaparināmiɱ|| ||

Evam bhāvitā kho Kuṇḍaliya satta bojjhaṅgā evam bahulīkatā vijjāvimuttiɱ paripūrentīti|| ||

18. Evaɱ vutte Kuṇḍaliyo paribbājako Bhagavantam etad avoca|| ||

Abhikkantam bho Gotama ... pe ... pāṇupetam saraṇaɱ gatan ti|| ||

 


 

7. Kūṭa

3. Seyyathā pi bhikkhave kūṭāgārassa yā kāci gopānasiyo sabbā tā kūṭaninnā kūṭapoṇā kūṭapabbhārā||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu satta bojjhaṅge bhāvento satta bojjhaṅge bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

[page 076]

4. Kathañ ca bhikkhave bhikkhu satta bojjhaṅge bhāvento satta bojjhaṅge bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo o pabbhāro|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgaɱ bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
... pe ...||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu satta bojjhaṅge bhāvento satta bojjhaṅge bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāroti|| ||

 


 

8. Upavāna

1. Ekaɱ samayaɱ āyasmā ca Upavāṇo āyasmā ca Sāriputto Kosambīyaɱ viharanti Ghositārāme|| ||

2. Atha kho āyasmā Sāriputto sāyānhasamayam paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā Upavāṇo tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmatā Upavāṇena saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ sarāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasmantam Upavāṇam etad avoca|| ||

3. Jāneyya nu kho āvuso Upavāṇa bhikkhu Paccattaɱ yonisomanasikārā evaɱ susamāraddhā me sattabojjhaṅgā phāsuvihārāya {saɱvattantīti}|| ||

4. Jāneyya kho āvuso Sāriputta bhikkhu Paccattaɱ yonisomanasikārā evam sūsamāraddhā me satta bojjhaṅgā phāsuvihārāya {saɱvattantīti}|| ||

Satisambojjhaṅgam āvuso bhikkhu ārambhamāno va janāti|| ||

Cittañ ca me suvimuttam thīnamiddhañca me susamūhataɱ uddhaccakukkuccañ ca me suppaṭivinītaɱ āraddhañca me viriyam aṭṭhikatvā manasikaromi no ca līnan ti ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgam āvuso bhikkhu ārambhamāno va jānāti Cittañ ca me suvimuttaɱ thīnamiddhañ ca me susamūhatam uddhaccakukuccañ ca me suppaṭivinītam āraddhañ ca me viriyam aṭṭhikatvā manasīkaromi no ca līnan ti

[page 077]

Evaɱ kho āvuso Sāriputta jāneyya Paccattam yonisomanasikārā evaɱ susamāraddhā me satta bojjhaṅgā phāsuvihārāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

9. Uppannā (or Uppāda) 1

2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti||
naññatra Tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassa|| ||

Katame satta?|| ||

3. Satisambojjhaṅgo ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo|| ||

Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti||
nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassā ti|| ||

 


 

10. Uppannā (or Uppāda) 2

2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti||
nāññatra Sugatavinayā|| ||

Katame satta?|| ||

3. Satisambojjhaṅgo ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo|| ||

Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti||
nāññatra Sugatavinayāti|| ||

Pabbatavaggo pathamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Himavantaɱ Kāyaɱ Sīlaɱ||
Vattam Bhikkhu ca Kuṇḍali||
Kūṭañca Upavāṇañca||
Uppannā apare duveti|| ||

[page 078]

 


 

Chapter II. Gilāna Vaggo

11. Pāṇā

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci pāṇā cattāro iriyāpathe kappenti kālena gamanam kālena ṭhānaɱ kālena nisajjaɱ kālena seyyam||
sabbe te pathaviɱ nissāya pathaviyam patiṭṭhāya evam ete cattāro iriyāpathe kappenti||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya satta bojjhaṅge bhāveti satta bojjhaṅge bahulīkaroti|| ||

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu silaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya satta bojjhaṅge bhāveti satta bojjhaṅge bahulīkaroti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
... pe ...||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sīlam nissāya sīle patiṭṭhāya satta bojjhaṅge bhāveti satta bojjhaṅge bahulīkarotī ti|| ||

 


 

12. Suriyassa upamā 1

2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam etam pubbanimittam yad idam aruṇuggam||
evam eva kho bhikkhave bhikkhuno sattannam bojjhaṅgānam uppādāya etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaɱ yad idaɱ kalyāṇamittatā|| ||

Kalyaṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pātikaṅkham satta bojjhaṅge bhāvessati satta bojjhaṅge bahulīkarissati|| ||

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto satta bojjhaṅge bhāveti satta- bahulīkaroti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitam ... pe ...||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitam vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto satta bojjhaṅge bhāveti satta bhojjhaṅge bahulīkarotīti

[page 079]

 


 

13. Suriyassa upamā 2

2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaɱ yadidam aruṇuggam||
evam eva kho bhikkhave bhikkhuno sattannam bojjhaṅgānam uppādāya etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaɱ yad idaɱ yonisomanasikāro|| ||

Yonisomanasikārasampannessetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaɱ satta bojjhaṅge bhāvessati satta bojjhaṅge bahulīkarissati|| ||

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu yoniso manasikārasampanno satta bojjhaṅge bhāveti sattabojjhaṅge bahulīkaroti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti||
... pe ...||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti vivekavirāga- nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno satta bojjhaṅge bhāveti sattabojjhaṅge bahulīkarotī ti|| ||

 


 

14. Gilanā 1

1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe|| ||

2. Tena kho pana samayena āyasmā Mahā-Kassapo pipphalīguhāyam viharati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno|| ||

3. Atha kho Bhagavā sāyaṇhasamayam paṭisallāṇā vuṭṭhito yenāyasmā Mahā-Kassapo tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisidi|| ||

4. Nisajja kho Bhagavā āyasmantam Mahā-Kassapam etad avoca|| ||

Kacci te Kassapa khamanīyam kacci yāpanīyaɱ kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti paṭikkamo sānaɱ paññāyati no abhikkamo ti|| ||

[page 080]

Na me bhante khamanīyaɱ na me yāpanīyaɱ bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikammanti abhikkamo sānam paññāyati no patikkamo ti|| ||

4. Sattime Kassapa bojjhaṅgā mayā sammad akkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya samvattanti||
katame satta|| ||

Satisambojjhaṅgo kho Kassapa mayā sammad akkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo kho Kassapa mayā sammad akkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati|| ||

Ime kho Kassapa satta bojjhaṅgā mayā sammad akkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattantī ti|| ||

Taggha Bhagava bojjhaṅgā taggha Sugata bojjhaṅgā ti|| ||

5. Idam avoca Bhagavā||
attamano āyasmā Mahā-Kassapo Bhagavato bhāsitam abhinandi||
vuṭṭhāhi ca āyasmā Mahā-Kassapo tamhā ābādhā|| ||

Tathā pahīno cāyasmato Mahā-Kassapassa so ābhādho ahosī ti|| ||

 


 

15. Gilanā 2

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe|| ||

2. Tena kho pana samayena āyasmā Mahā-Moggalāno Gijjhakūṭe pabbate viharati ābhādhiko dukkhito bāḷhagilāno|| ||

3—5. Atha kho Bhagavā sāyanhasamayam paṭisallānā vuṭṭhito- -Tathā pahīno cāyasmato MahāMoggalānassa so ābādho ahosīti|| ||

[page 081]

 


 

16. Gilanā 3

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe|| ||

2. Tena kho pana samayena Bhagavā ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno|| ||

3. Atha kho āyasmā Mahā-Cundo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam antam nisīdi|| ||

4. Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho āyasmantam Mahā-Cundam Bhagavā etad avoca|| ||

Paṭibhantu taɱ Cunda bojjhaṅgā ti|| ||

5. Sattime bhante bojjhaṅgā Bhagavatā sammad akkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodāya nibbānāya {saɱvattanti}||
katame satta|| ||

Satisambojjhaṅgo kho bhante Bhagavatā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo kho bhante Bhagavatā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati|| ||

Ime kho bhante satta bojjhaṅgā Bhagavatā sammadakkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattantīti|| ||

Taggha Cunda bojjhaṅgā taggha Cunda bojjhaṅgā ti|| ||

6. Idam avocāyasmā Mahā-Cundo samanuñño satthā āhosi||
vuṭṭhāhi ca Bhagavā tamhā ābādhā|| ||

Tathā pahīno ca Bhagavato so ābādho ahosīti|| ||

 


 

17. Pāraṅgāmi or Aparam

2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā apārāpāraṅgamanāya {saɱvattanti}||
katame satta|| ||

Satisambojjhaṅgo ... pe ...||
Upekhāsambojjhaṅgo|| ||

Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā apārāpāraṅgamanāya saɱvattantī ti|| ||

3. Idam avoca||

[page 082]

Appakā te manussesu... pe ...||
Te loke parinibbutā ti|| ||

 


 

18. Viraddho or Āraddho

2. Yesaɱ kesañci bhikkhave satta bojjhaṅgā viraddhā||
viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

Yesaɱ kesañci bhikkhave satta bojjhaṅgā āraddhā||
āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

Katame satta?|| ||

Satisambojjhaṅgo|| ||

... pe ...||
Upekhāsambojjhaṅgo|| ||

3. Yesaɱ kesañci bhikkhave ime satta bojjhaṅgā viraddhā||
viraddho tesam ariyo maggo sammā dukkhakkhayagāmī|| ||

Yesaɱ kesañci bhikkhave ime satta bojjhaṅgā āraddhā||
āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhagāmī ti|| ||

 


 

19. Ariyo

2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā ariyā niyyānikā niyyanti takkarassa sammādukkhakkhayāya||
katame satta|| ||

Satisambojjhaṅgo ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo|| ||

Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā ariyā niyyānikā niyyanti takkarassa sammādukkhakkhayāyāti|| ||

 


 

20. Nibbidā

2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattanti||
katame satta|| ||

Satisambojjhaṅgo ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo|| ||

Ime kho bhikkhave satta bojjhāṅgā bhāvitā bahulīkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattantī ti|| ||

[page 083]

Gilānavaggo dutiyo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Pāṇā Suriyūpamā dve||
Gilānā apare tayo||
Pāraṅgāmī Viraddho ca||
Ariyo Nibiddāya cāti|| ||

 


 

Chapter III. Udāyi Vaggo

21. Bodhanā

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā ekām antaɱ nisīdi|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Bojjhaṅgā bojjhaṅgāti bhante vuccanti|| ||

Kittāvatā nu kho bhante Bhojjhaṅgā ti vuccantī ti|| ||

Bodhāya saɱvattantīti kho bhikkhu||
tasmā Bhojjhaṅgāti vuccanti|| ||

3. Idha bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti||
... pe ...||
{Upekhāsambojjhaṅgam} bhāveti vivekanissitam virāganissitaɱ nirodhanissitaɱ vossaggapariṇamiɱ|| ||

4. Bodhāya saɱvattantī ti kho bhikkhu tasmā Bojjhaṅgā ti vuccantī ti|| ||

 


 

22. Desanā

2. Satta vo bhikkhave bojjhaṅge desissāmi tam suṇātha|| ||

Katame ca bhikkhave satta bojjhaṅgā|| ||

Satisambojjhaṅgo||
... pe ...||
Upekhāsambojjhaṅgo|| ||

Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā ti|| ||

[page 084]

 


 

23. Ṭhānā

2. Kāmarāgaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam manasikārabahulīkārā anuppanno ceva kāmacchando uppajjati uppanno ca kāmacchando bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

3. Byāpādaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam manasikārabahulīkārā anuppanno ceva byāpādo uppajjati||
uppanno ca byāpado bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

4. Thīnamiddhaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam manasikārabahulīkārā anuppannañ ceva thīnamiddham uppajjati||
uppannañca thīnamiddham bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

5. Uddhaccakukkaccaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam manasikārabahulīkārā anuppannañ ceva uddhaccakukkuccam uppajjati||
uppannañ ca uddhaccakukkuccam bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

6. Vicikicchāṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam manasikārabahulīkārā anuppannā ceva vicikicchā uppajjati||
uppannā ca vicikicchā bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

7. Satisambojjhaṅgaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam manasikārabahulīkārā anuppanno ceva satisambojjhaṅgo uppajjati||
upanno ca satisambojjhaṅgo bhāvanā pāripūriɱ gacchati ... pe ...|| ||

8. Upekhāsambojjhaṅgaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam manasikārabahulīkārā anuppanno ceva upekhāsambojjhaṅgo uppajjati||
uppanno ca upekhāsambojjhaṅgo bhāvanā pāripūrim gacchatī ti|| ||

 


 

24. Ayoniso

2. Ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppanno ceva kāmacchando uppajjati||
uppanno ca kāmacchando bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati||

[page 085]

3. Anuppanno ceva byāpādo uppajjati||
uppanno ca byāpādo bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

4. Anuppannaɱ ceva thīnamiddham uppajjati||
uppannañca thīnamiddham bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

5. Anuppannaɱ ceva uddhaccakukkaccam uppajjati||
uppannaɱ ca uddhaccakukkuccam bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

6. Anuppannā ceva vicikicchā uppajjati||
uppannā ca vivikicchā bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

7. Anuppanno ceva satisambojjhaṅgo nuppajjati uppano ca satisambojjhaṅgo nirujjhati ... pe ... Anuppanno ceva upekhāsambojjhaṅgo nuppajjati||
uppanno ca upekhāsambojjhaṅgo nirujjhati|| ||

8. Yoniso ca kho bhikkhave manasikaroto anuppanno ceva kāmacchando nuppajjati||
uppanno ca kāmacchando pahīyati|| ||

9. Anuppanno ceva byāpādo nuppajjati||
uppanno ca byāpādo pahīyati|| ||

10. Anuppannañ ceva thīnamiddhaɱ nuppajjati||
uppannaɱ ca ṭhīnamiddham pahīyati|| ||

11. Anuppannañ ceva uddhaccakukkuccaɱ nuppajjati||
uppannañca uddhaccakukkuccam pahīyati|| ||

12. Anuppannā ceva vicikicchā nuppajjati||
uppannā ca vicikicchā pahīyati|| ||

13. Anuppanno ceva satisambojjhaṅgo uppajjati||
uppanno ca satisambojjhaṅgo bhāvanā pāripūriɱ gacchati||
... pe ...|| || anuppanno ceva upekhāsambojjhaṅgo uppajjati||
uppanno ca upekhāsambojjhaṅgo bhāvanā pāripūriɱ gacchatī ti|| ||

 


 

25. Aparihāni

2. Satta vo bhikkhave aparihāniye dhamme desissāmi||
taɱ suṇātha|| ||

[page 086]

3. Katame ca bhikkhave satta aparihāniyā dhammā||
yad idam satta bojjhaṅgā|| ||

Katame satta?|| ||

Satisambojjhaṅgo ... pe ... upekhāsambojjhaṅgo|| ||

Ime kho bhikkhave satta aparihāniyā dhammā ti|| ||

 


 

26. Khayo

2. Yo bhikkhave maggo yā paṭipadā taṇhakkhayāya saɱvattati||
tam maggaɱ tam paṭipadam bhāvetha|| ||

3. Katamo ca bhikkhave maggo katamā ca paṭipadā taṇhakkhayāya {saɱvattati}||
yadidaɱ satta bojjhaṅgā||
katame satta|| ||

Satisambojjhaṅgo ... pe ... upekhāsambojjhaṅgo ti|| ||

4. Evaɱ vutte āyasmā Udāyi Bhagavantam etad avoca||
Katham bhāvitā nu kho bhante satta bojjhaṅgā katham bahulīkatā taṇhakkhayāya saɱvattantīti|| ||

5. Idha Udāyi bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossagaparināmiɱ vipulaɱ mahaggatam appamāṇam abyāpajjhaɱ||
tassa {satisambojjhaṅgam} bhāvayato viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇamiɱ vipulam mahaggatam appamāṇam abyāpajjhaɱ taṇhā pahīyati|| ||

tanhāya pahānā kammam pahīyati||
kammassa pahānā dukkham pahīyati|| ||

6—11. ti ... pe ...|| ||

12. Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitam vossaggapariṇāmim vipulam mahaggatam appamāṇam abyāpajjhaɱ||
tassa upekhāsambojjhaṅgam bhāvayato viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ vipulam mahaggatam appamāṇam abyāpajjhaɱ taṇhā pahīyati

[page 087]

taṇhāya pahānā kammam pahīyati||
kammassa pahānā dukkham pahīyati|| ||

13. Iti kho Udāyi taṇhakkhayā kammakkhayo kammakkhayā dukkhakkhayo ti|| ||

 


 

27. Nirodho

2. Yo bhikkhave maggo yā paṭipadā taṇhānirodhāya saɱvattati||
tam {maggaɱ} tam paṭipadam bhāvetha|| ||

3. Katamo ca bhikkhave maggo katamā ca patipadā taṇhānirodhāya {saɱvattati}||
yad idaɱ satta bojjhaṅgā|| ||

Katame satta?|| ||

Satisambojjhaṅgo ... pe ... upekkāsambojjhaṅgo|| ||

4. Katham bhāvitā ca bhikkhave satta bojjhaṅgā katham bahulīkatā taṇhānirodhāya saɱvattanti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti||
viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇamiɱ ... pe ...||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

5. Evam bhāvitā kho bhikkhave satta bojjhaṅgā evam bahulīkatā taṇhānirodhāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

28. Nibbedho

2. Nibbedhabhāgiyaɱ vo bhikkhave maggaɱ desissāmi||
taɱ suṇātha|| ||

3. Katamo ca bhikkhave nibbedhabhāgiyo maggo|| ||

Yad idam satta bojjhaṅgā||
katame sattā||
Satisambojjhaṅgo ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo ti|| ||

4. Evam vutte āyasmā Udāyi Bhagavantam etad avoca|| ||

Katham bhāvitā nu kho bhante satta bojjhaṅgā katham bahulīkatā nibbedhāya saɱvattantī ti|| ||

5. Idha Udāyi bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vipulam mahaggatam appamāṇam abyāpajjham

[page 088]

so satibojjhaṅgam bhāvitena cittena anibbiddhapubbam appadālitapubbam lobhakkhandham nibbijjhati padāleti||
anibbhiddhapubbam appadālitapubbam dosakkhandham nibbijjhati padāleti||
anibbiddhapubbam appadālitapubbam mohakkhandham nibbijjhati padāleti ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti vivekavirāga- nirodhanissitām vipulam mahaggatam appamāṇam abyāpajjhaɱ||
So upekhāsambojjhaṅgam bhāvitena anibbiddhapubbam appadālitapubbaɱ lobhakkhandham nibbijjhati padāleti||
anibbiddhapubbam appadālitapubbaɱ dosakkhandham nibbijjhati padāleti||
anibbiddhapubbam appadālitapubbam mohakkhandhaɱ nibbijjhati padāleti|| ||

6. Evam bhāvitā kho Udāyi satta bojjhaṅgā evam bahulīkatā nibbedhāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

29. Ekadhamma

2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammam pi samanupassāmi yo evam bhāvito bahulīkato saṅyojaniyānaɱ dhammānam pahānāya saɱvattati||
yathayidam bhikkhave satta bojjhaṅgā||
katame satta|| ||

Satisambojjhaṅgo||
... pe ...||
Upekhāsambojjhaṅgo|| ||

3. Katham bhāvitā ca bhikkhave satta bojjhaṅgā katham bahulīkatā saṅyojaniyānam dhammānam pahānāya saɱvattanti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaɱ||
... pe ...||
Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evam bhāvitā kho bhikkhave satta bojjhaṅgā evam bahulīkatā saṅyojaniyānaɱ dhammānam pahānāya saɱvattanti|| ||

[page 089]

4. Katame ca bhikkhave saṅyojaniyā dhammā|| ||

Cakkhum bhikkhave saṅyojaniyo dhammo|| ||

Etthete uppajjanti saṅyojanavinibandhā ajjhosānā||
Jivhāsaṅyojaniyo dhammo||
etthete uppajjanti saṅyojanavinibandhā ajjhosānā|| ||

Manosaṅyojaniyo dhammo||
etthete uppajjanti saṅyojanavinibandhā ajjhosānā|| ||

Ime vuccanti bhikkhave saṅyojaniyā dhammā ti|| ||

 


 

30. Udāyi

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sumbhesu viharati Setakam nāma Sumbhānam nigamo|| ||

2. Atha kho āyasmā Udāyi yena Bhagavā tenupasaṅkami||
... pe ...|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Udāyi Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Acchariyam bhante abbhutam bhante yāva bahukatañca me bhante Bhagavati pemañca gāravo ca hiri ca ottappañca||
Ahaɱ hi bhante pubbe agārikabhūto samāno abahukato ahosiɱ dhammena||
abahukato saṅghena||
so khvāham bhante Bhagavati pemañca gāravañca hiriɱ ca ottapañca sampassamāno agārasmā anagāriyam pabbajito||
tassa me Bhagavā dhammaɱ desesi|| ||

Iti rūpam iti rūpassa samudayo iti rūpassa atthagamo|| ||

Iti vedanā||
... pe ...||
Iti saññā||
Iti saṅkhārā||
Iti viññāṇaɱ iti viññāṇassa samudayo iti viññāṇassa atthagamo ti|| ||

4. So khvāham bhante suññāgāragato imesam pañcupādānakkhandhānam ukkujjāvakujjam samparivattento Idaɱ dukkhanti yathā bhūtam abbhaññāsiɱ||
Ayaɱ dukkhasamudayo ti yathābhūtam abbhaññāsim

[page 090]

Ayaɱ dukkhanirodho ti yathābhūtam abbhaññāsiɱ||
Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam abbhaññāsiɱ|| ||

5. Dhammo ca me bhante abhisamito maggo ca paṭiladdho||
yo me bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantam tathattāya upanessati||
yathāham Khīnā jāti vusitam brahmacariyaɱ nāparam itthattāyāti pajānissāmi||
Satisambojjhaṅgo me bhante paṭiladdho||
yo me bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantam tathattāya upanessati yathāham Khīnājati- -itthattāyāti pajānissāmi ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo kho me bhante pariladdho||
yo me bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantam tathattāya upanessati||
yathāham Khīnā jāti- -itthattāyati pajānissāmi|| ||

Ayaɱ kho me bhante maggo paṭiladdho||
yo me bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantam tathattāya upanessati yathāhaɱ Khīnā jati- -nāparam itthattāyāti pajānissāmī ti|| ||

6. Sādhu sādhu Udāyi eso hi te Udāyi maggo paṭiladdho||
yo te bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantam tathattāya upanessati||
yathā tvaɱ Khiṇā jāti vusitam brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparam itthattāyā ti pajānissāmī ti|| ||

Udāyivaggo tatiyo|| ||

Tassa uddānaɱ:|| ||

Bodhanā Desānā Ṭhānā||
Ayoniso cāparihāni||
Khayo Nirodho Nibbedho||
Ekadhammo Udāyinā ti|| ||

[page 091]

 


 

Chapter IV. Nīvaraṇa Vaggo

31. Kusalā 1

2. Ye keci bhikkhave dhammā kusalākusalabhāgiyā kusalapakkhikā||
sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā||
appamādo tesaɱ dhammānam aggam akkhāyati|| ||

3. Appamattassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaɱ satta bojjhaṅge bhāvessati||
satta bojjhaṅge bahulīkarissati|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu appamatto satta bojjhaṅge bhāveti||
satta bojjhaṅge bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti vivekavirāga- nirodhanissitaɱ vossaggapariṇamiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu appamatto satta bojjhaṅge bhāveti||
sattabojjhaṅge bahulīkarotī ti|| ||

 


 

32. Kusalā 2

2. Ye keci bhikkhave dhammā kusalākusalabhāgiyā kusalapakkhikā||
sabbe te yoniso manasikāramūlakā yonisomanasikārasamosaraṇā||
yonisomanasikāro tesaɱ dhammānam aggam akkhāyati|| ||

3. Yoniso manāsikārasampannassetam bhikkhave bhikkhuno pātikaṅkhaɱ sattabojjhaṅge bhāvessati sattabojjhaṅge bahulīkarissati|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno sattabojjhaṅge bhāveti sattabojjhaṅge bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno satta bojjhaṅge bhāveti satta- bahulīkaroti|| ||

[page 092]

 


 

33. Kilesa 1

2. Pañcime bhikkhave jātarūpassa upakkilesā||
Yehi upakkilesehi upakkiliṭṭham jātarūpaɱ na ceva mudu hoti||
na ca kammaniyaɱ na ca pabhassaram pabhāṅgu ca na ca sammā upeti kammāya|| ||

Katame pañca?|| ||

3. Ayo bhikkhave jātarūpassa upakkileso||
yena upakkilesena upakkiliṭṭhaɱ jātarūpaɱ na ceva mudu hoti na ca kammaniyaɱ na ca pabhassaram pabhaṅgu ca na ca sammā upeti kammāya|| ||

4. Loham bhikkhave jātarūpassa upakkileso||
yena upakkilesena uppakkiliṭṭham jātarūpaɱ||
... pe ...|| ||

5. Tipu bhikkhave jātarūpassa upakkileso||
... pe ...|| ||

6. Sīsam bhikkhave jātarūpassa upakkileso||
... pe ...|| ||

7. Sajjhum bhikkhave jātarūpassa upakkileso yena upakkilesena uppakkiliṭṭham jātarūpam na ceva mudu hoti na ca kammaniyaɱ na ca pabhassaram pabhaṅgu ca na ca sammā upeti kammāya|| ||

8. Ime kho bhikkhave pañca jātarūpassa uppakkilesā yehi {upakkilesehi} uppakkiliṭṭhaɱ jātarūpaɱ na ceva mudu hoti||
na ca kammaniyaɱ na ca pabhassaram pabhaṅgu ca na ca sammā upeti kammāya|| ||

Evam eva kho bhikkhave pañcime cittassa upakkilesā|| ||

yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaɱ cittaɱ na ceva mudu hoti||
na ca kammaniyaɱ na ca pabhassaram pabhaṅgu ca na ca sammā samādhiyati āsavānaɱ khayāya|| ||

Katame pañca?|| ||

9. Kāmacchando bhikkhave cittassa upakkileso||
yena upakkilesena upakkiliṭṭhaɱ cittaɱ na ceva mudu hoti na ca kammaniyam na ca pabhassaraɱ pabhaṅgu ca na ca sammā sammādhiyati āsavānaɱ khayāya|| ||

10—13. ... pe ...|| ||

[page 093]

14. Ime kho bhikkhave pañca cittassa upakkilesā||
yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhaɱ cittam na ceva mudu hoti na ca kammaniyaɱ na ca pabhassaram pabhaṅgu ca na ca sammā samādhiyati āsavānaɱ khayāyā ti|| ||

 


 

34. Kilesa 2

2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā cetaso anupakkilesā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattanti||
katame satta|| ||

3. Satibojjhaṅgo bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anupakkileso bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattati ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anuppakileso bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattati|| ||

4. Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā cetaso anupakkilesā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphalasacchiriyāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

35. Yoniso 1

2. Ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppanno ceva kāmacchando uppajjati||
uppanno ca kāmacchando bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

3. Anuppanno ceva byāpādo uppajjati||
uppanno ca byāpādo bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

4. Anuppannaɱ ceva thīnamiddham uppajjati||
uppannaɱ ca thīnamiddham bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

5. Anuppannañceva uddhaccakukkuccam uppajjati||
uppannañca uddhaccakukkuccam bhiyyobhāvāya vepullāya {saɱvattati}|| ||

[page 094]

6. Ayoniso ca bhikkhave manasikaroto anuppannā ceva vicikicchā uppajjati||
uppannā ca vicikicchā bhiyyobhāvāya vepullāya saɱvattati|| ||

 


 

36. Yoniso 2

2. Yoniso ca kho bhikkhave manasikaroto anuppanno ceva satisambojjhaṅgo uppajjati||
uppanno ca satisambojjhaṅgo bhāvanā pāripūrim gacchati||
... pe ...||
anuppanno ceva upekhāsambojjhāṅgo uppajjati||
uppanno ca {upekhāsambojjhaṅgo} bhāvanā pāripūriɱ gacchatīti|| ||

 


 

37. Vuddhi (or Aparihāni?)

2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vuddhiyā aparihānāya saɱvattanti|| ||

Katame satta?|| ||

3. Satisambojjhaṅgo ... pe ... upekhāsambojjhaṅgo|| ||

4. Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vuddhiyā aparihānāya saɱvattantīti|| ||

 


 

38. Āvaraṇa-Nīvaraṇa (or Nīvaraṇāvaraṇa)

2. Pañcime bhikkhave āvaraṇā nīvaraṇā cetaso uppakkilesā paññāya dubbalīkaraṇā|| ||

Katame pañca?|| ||

3. Kāmacchando bhikkhave āvaraṇo nīvaraṇo cetaso upakkileso paññāya dubbalīkaraṇo||
Byāpādo bhikkhave āvaraṇo nīvaraṇo cetaso uppakkileso paññāya dubbalīkaraṇo|| ||

Thīnamiddham bhikkhave āvaraṇaɱ nīvaraṇaɱ cetaso upakkilesam paññāya dubbalīkaraṇaɱ||
Uddhaccakukkuccam bhikkhave āvaraṇaɱ nīvaraṇaɱ cetaso upakkilesam paññāya dubbalīkaraṇaɱ

[page 095]

Vicikicchā bhikkhave āvaranā nīvaraṇā cetaso uppakkilesā paññāya dubbalīkaraṇā|| ||

4. Ime kho bhikkhave pañca āvaranā nīvaraṇā cetaso upakkilesā paññāya dubbulīkaraṇā|| ||

5. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā cetaso anuppakkilesā bhavitā bahulīkatā vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattanti|| ||

Katame satta?|| ||

6. Satisambojjhaṅgo bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anupakkileso bhāvito bahulīkato vijjavimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattati ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgo bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anuppakkileso bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattati|| ||

7. Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇa cetaso anupakkilesā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattanti|| ||

8. Yasmim bhikkhave samaye ariyasāvako aṭṭhiɱ katvā manasikatvā sabbacetaso sammannāharitvā ohitasoto dhammaɱ suṇāti||
imassa pañca nīvaraṇā tasmiɱ samaye na honti||
satta bojjhaṅgā tasmiɱ samaye bhāvanā pāripūriɱ gacchanti|| ||

9. Katame pañca nīvaraṇā tasmiɱ samaye na honti|| ||

Kāmacchandanīvaraṇaɱ tasmiɱ samaye na hoti|| ||

Byāpādanīvaraṇam ... pe ...Thīnamiddhanivaraṇaɱ tasmiɱ samaye na hoti|| ||

Uddhaccakukkuccanīvaraṇaɱ tasmiɱ samaye na hoti|| ||

Vicikicchānīvaraṇaɱ tasmiɱ samaye na hoti|| ||

Imassa pañca nīvaraṇā tasmiɱ samaye na honti.|| ||

10. Katame satta bojjhaṅgā tasmiɱ samaye bhāvanā pāripūriɱ gacchanti|| ||

Satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhāvanā pāripūriɱ gacchati||
... pe ...|| ||

Upekhāsambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhāvanā pāripūrim gacchati|| ||

[page 096]

11. Yasmiɱ bhikkhave samaye ariyasāvako aṭṭhiɱ katvā manasi katvā sabbacetaso samannāharitvā ohitasoto dhammaɱ suṇāṭi||
imassa pañca nīvaraṇā tasmiɱ samaye na honti||
ime satta bojjhaṅgā tasmiɱ samaye bhāvanā pāripūriɱ gacchantī ti|| ||

 


 

39. Rukkham

2. Santi bhikkhave mahārukkhā aṇubījā mahākāyā rukkhānaɱ ajjhārūhā||
ye hi rukkhā ajjhāruḷhā obhaggavibhaggā vipatitā senti|| ||

3. Katame ca bhikkhave mahārukkhā aṇubījā mahākāyā rukkhānam ajjhārūhā ye hi rukkhānam ajjhārūḷhā obhaggavibhaggā vipatitā senti|| ||

Seyyathīdam assattho nigrodho pilakkho udumbaro kacchako kapitthako|| ||

Ime kho te bhikkhave mahārukkhā aṇubījā mahākāyā rukkhānam ajjhārūhā ye hi rukkhā ajjhārūḷha obhaggavibhaggā vipatitā senti|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave idhekacco kulaputto yādisake kāme ohāya agārasmā anāgāriyam pabbajito hoti||
so tādisakehi vā kāmehi tato vā pāpiṭṭhatarehi obhaggavibhaggo vipatito seti|| ||

5. Pañcime bhikkhave āvaraṇā nīvaraṇā cetaso ajjhārūhā paññāya dubbalīkaraṇā|| ||

Katame pañca?|| ||

Kāmacchando bhikkhave āvaraṇo nīvaraṇo cetaso ajjhārūho paññāya dubbalīkaraṇo|| ||

Byāpādo bhikkhave āvaraṇo nīvaraṇo cetaso ajjhārūho paññāya dubbalīkaraṇo|| ||

Thīnamiddham bhikkhave āvaraṇaɱ nīvaraṇaɱ cetaso ajjhārūham paññāya dubbalīkaraṇaɱ|| ||

Uddhaccakukkuccam bhikkhave āvaraṇam nīvaraṇam cetaso ajjhārūhaɱ paññāya dubbalīkaraṇaɱ|| ||

Vicikicchā bhikkhave āvaraṇā nīvaraṇā ajjhārūhā paññaya dubbalīkaraṇā|| ||

Ime kho bhikkhave pañca āvaranā nīvaraṇā cetaso ajjhārūhā paññāya dubbalīkaraṇā

[page 097]

6. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā cetaso anajjhārūhā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattanti||
katame satta|| ||

Satisambojjhaṅgo bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anajjhārūho bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattati||
... pe ...|| ||

Upekhāsambojjaṅgo bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anajjārūho bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattati|| ||

Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā cetaso anajjhārūhā bhāvitā bahulīkatā vijjavimuttiphalasacchikiriyāya saɱvatta tī ti|| ||

 


 

40. Nīvaraṇaɱ

2. Pañcime bhikkhave nīvaraṇā andhakaraṇā acakkhukaraṇā aññāṇakaraṇā paññānirodhikā vighātapakkhiyā anibbānasaɱvattanikā|| ||

Katame pañca?|| ||

Kāmacchandanīvaraṇam bhikkhave andhakaraṇam āññāṇakaraṇam acakkhukaraṇam paññānirodhikaɱ vighātapakkhiyam anibbāna{saɱvattanikaɱ}||
Byāpādanīvaraṇam bhikkhave ||... pe ...||
Thīnamiddhanīvaraṇam bhikkhave ||... pe ...||
Uddhaccakukkuccanīvaraṇam bhikkhave ||... pe ...|| ||

Vicikicchānīvaraṇam bhikkhave andhakaraṇam acakkhukaraṇam aññāṇakaraṇam aññānirodhikaɱ vighātapakkhiyam anibbānasaɱvattanikaɱ|| ||

Ime kho bhikkhave pañcanīvaraṇā andhakaraṇā acakkhukaraṇā aññāṇakaraṇā paññānirodhikā vighātapakkhiyā anibbānasaɱvattanikā|| ||

3. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā cakkhukaraṇā ñāṇakaraṇā paññāvuddhiyā avighātapakkhiyā nibbānasaɱvattanikā|| ||

Katame satta?|| ||

Satisambojjhaṅgo bhikkhave cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvuddhiyo avighātapakkhiyo nibbānasaɱvattaniko||
... pe ...|| ||

Upekhāsambojjhaṅgo bhikkhave cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvuddhiyo avighātapakkhiyo nibbānasaɱvattaniko|| ||

Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā cakkhukaraṇā ñaṇakaraṇā paññavuddhiyā avighātapakkhiyā nibbānasaɱvattanikāti

[page 098]

Nīvaraṇavaggo catuttho|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Dve Kusalā Kilesā ca||
Dve Yoniso ca Vuddhi ca||
Āvaraṇo Aparihāni||
Nīvaraṇavaraṇa Rukkhaɱ||
Nīvaraṇañca te dasāti|| ||

 


 

Chapter V. Cakkavatti Vaggo

41. Vidhā

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā tisso vidhā pajahiɱsu||
sabbe te satannam bojjhaṅgānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

Ye hi keci bhikkhave anāgatam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā tisso vidhā pajahissanti||
sabbe te sattannam bojjhaṅgānam bhavitattā bahulīkatattā|| ||

Ye hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā tisso vidhā pajahanti||
sabbe te sattannam bojjhaṅgānam bhavitattā bahulīkatattā|| ||

3. Katamesaɱ sattannaɱ bojjhaṅgānaɱ|| ||

Satisambojjhaṅgassa ... pe ... upekhāsambojjhaṅgassa||
4. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā tisso vidhā pajahiɱsu||
... pe ...||
pajahissanti||
... pe ...||
pajahanti||
sabbe te imesaññeva sattannam bojjhaṅgānam bhāvitattā bahulīkatattā ti|| ||

[page 099]

 


 

42. Cakkavatti

2. Rañño bhikkhave cakkavattissa pātubhāvā sattannam ratanānam pātubhāvo hoti|| ||

Katamesaɱ sattannaɱ|| ||

3. Cakkaratanassa pātubhāvo hoti||
hatthiratanassaassaratanassa||
maṇiratanassa||
itthiratanassa||
gahapatiratanassa-||
parināyakaratanassa pātubhāvo hoti|| ||

Rañño bhikkhave cakkavattissa pātubhāvā imesaɱ sattannam ratanānam pātubhāvo hoti|| ||

4. Tathāgatassa bhikkhave pātubhāvā arahato sammāsambuddhassa sattannam bojjhaṅgaratanānam pātubhāvo hoti|| ||

Katamesaɱ sattannaɱ|| ||

5. Satisambojjhaṅgaratanassa pātubhāvo hoti||
... pe ...|| ||

Upekhāsambojjhaṅgaratanassa pātubhavo hoti|| ||

Tathāgatassa bhikkhave pātubhāvā arahato sammāsambuddhassa imesaɱ sattannam bojjhaṅgaratanānaɱ pātubhāvo hoti ti|| ||

 


 

43. Māro

2. Mārasenapamaddanaɱ vo bhikkhave maggaɱ desissāmi||
taɱ suṇātha|| ||

3. Katamo ca bhikkhave mārasenapamaddano maggo||
yadidam satta bojjhaṅgā|| ||

Katame satta?|| ||

Satisambojjhaṅgo||
pa-pe|| ||

Upekhāsambojjhaṅgo|| ||

Ayaɱ kho bhikkhave mārasenapamaddano maggo ti|| ||

 


 

44. Duppañño

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅkami|| ... pe ...|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Duppañño eḷamūgo duppañño eḷamūgo ti bhante vuccati||
kittāvatā nu kho bhante Duppañño eḷamūgo ti vuccatī ti|| ||

4. Sattannaɱ kho bhikkhu bojjhaṅgānam abhāvitattā abahulīkatattā duppañño eḷamūgo ti vuccati|| ||

Katamesaɱ sattannaɱ?|| ||

[page 100]

Satisambojjhaṅgassa ... pe ... Upekhāsambojjhaṅgassa|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhu sattannaɱ bhojjhaṅgānam abhāvitattā abahulīkatattā Duppañño eḷamūgo ti vaccatī ti|| ||

 


 

45. Paññavā

3. Paññavā aneḷamūgo paññavā aneḷamūgo ti bhante vuccati||
Kittāvatā nu kho bhante paññavā anelamūgoti vuccatī ti|| ||

4. Sattannaɱ kho bhikkhu bojjhaṅgānam bhāvitattā bahulīkatattā Paññavā aneḷamūgo ti vuccati|| ||

Katamesaɱ sattannaɱ?|| ||

Satisambojjhaṅgassa||
... pe ...|| ||

Upekhāsambojjaṅgassa|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhu sattannam bojjhaṅgānam bhāvitattā bahulīkatattā Paññavā aneḷamūgo ti vuccatī ti|| ||

 


 

46. Daliddo

3. Daliddo daliddo ti bhante vuccati||
kittāvatā nu kho bhante Daliddo ti vuccatī ti|| ||

4. Sattannaɱ kho bhikkhu bojjhaṅgānam abhāvitattā abahulīkatattā Daliddo ti vuccati|| ||

Katamesam sattannaɱ?|| ||

Satisambojjhaṅgassa||
... pe ...|| ||

Upekhādambojjhāṅgassa|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhu sattannam bojjhaṅgānam abhāvitattā abahulīkatattā Daliddo ti vuccatī ti|| ||

 


 

47. Adaliddo

3. Adaliddo adaliddo ti bhante vuccati||
kittāvatā nu kho bhante Adaliddo ti vuccatī ti|| ||

4. Sattannaɱ kho bhikkhu bojjhaṅgānam bhāvitattā bahulīkatattā Adaliddo ti vuccati|| ||

Katamesaɱ sattannaɱ?|| ||

Satisambojjhaṅgassa||
... pe ...|| ||

Upekhāsambojjhaṅgassa|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhu sattanam bojjhaṅgānām bhāvitattā bahulīkatattā Adaliddo ti vuccatī ti|| ||

[page 101]

 


 

48. Ādicco

2. Adiccassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamaɱ etam pubbanimittam yadidam aruṇuggaɱ||
evam eva kho bhikkhave bhikkhuno sattannam bhojjhaṅgānam uppādāya etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaɱ yad idaɱ kalyāṇamittatā|| ||

3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaɱ satta bojjhaṅge bhāvessati||
satta bojjhaṅge bahulīkarissati|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto satta bojjhaṅge bhāveti- -bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... upekhāsambojjhaṅgam bhāveti vivekavirāga- nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto sattabojjhaṅge bhāveti sattabojjhaṅge bahulīkarotī ti|| ||

 


 

49. Aṅga

2. Ajjhattikam bhikkhave aṅgan ti karitvā nāññam ekaṅgam pi samanupassāmi sattannam bojjhaṅgānam uppādāya||
yathayidam bhikkhave yonisomanasikāro|| ||

3. Yonisomanasikarasampannassetam bhikkhave bhikkhuno pātikaṅkhaɱ satta bojjhaṅge bhāvessati- bahulīkarissati|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu yoniso manasikārasampanno satta bojjhaṅge bhāveti satta bojjhaṅge bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaɱ ... pe ... upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitam vossaggapariṇāmiɱ|| ||

5. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yoniso manasikārasampanno sattabojjhaṅge bhāveti||
satta bojjhaṅge bahulī karotī ti|| ||

[page 102]

 


 

50. Aṅga 2

2. Bāhiram bhikkhave aṅgan ti kāritvā nāññam ekaṅgam pi samanupassāmi||
sattannam bojjhaṅgānam uppādāya||
yathayidam bhikkhave kalyāṇamittatā|| ||

3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaɱ satta bojjhaṅge bhāvessati- bahulīkarissati|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto satta bojjhaṅge bhāveti -bahulīkaroti|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaɱ||
... pe ...||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggaparināmiɱ|| ||

5. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto sattabojjhaṅge bhāveti- bahulīkarotī ti|| ||

Cakkavattivaggo pañcamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Vidhā Cakkavatti Māro||
Duppañño Paññavena ca||
Daliddo Adaliddo ca||
Ādicco Aṅgena te dasā ti|| ||

 


 

Chapter VI. Bojjaṅgasākaccaɱ

Sāvatthi nidānaɱ|| ||

51. Ahāra

2. Pañcannaɱ ca bhikkhave nīvaraṇānam sattannañca bojjhaṅgānam āhārañca anāhārañca desissāmi||
taɱ suṇātha|| ||

I. Āhāro Nīvaraṇāɱ

3. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā kāmacchandassa uppādāya uppannassa vā kāmacchandassa bhiyyobhāvāya vepullāya

[page 103]

Atthi bhikkhave subhanimittaɱ||
tattha ayonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā kāmacchandassa uppādāya uppannassa vā kāmacchandassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

4. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā byāpādassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave paṭighanimittaɱ||
tattha ayonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā byāpādassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyo bhāvaya vepullāya|| ||

5. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā thīnamiddhassa upādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhan arati tandivijambhitā bhattasammado cetaso ca līnattam||
tattha ayonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā thīnamiddhassa uppādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

6. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā uddhaccakukkuccassa uppādāya uppannassa vā uddhaccakukkuccassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave cetaso avūpasamo||
tattha ayoniso manasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā uddhaccakukkuccassa uppādāya uppannassa vā uddhaccakukkuccassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

7. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannāya vā vicikicchāya uppādāya uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave vicikicchāṭṭhāniyā dhammā||
tattha ayoniso manasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannāya vā vicikicchāya uppādāya uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvanāya vepullāya|| ||

II. Āhāro Bojjhaṅgānaɱ

8. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā satisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā satisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave satisambojjhaṅgaṭṭhāniyā dhammā

[page 104]

tattha yoniso manasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā satisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā satisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

9. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya paripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave kusalākusalā dhammā sāvajjānavajjā dhammā hīnapaṇītā dhammā kaṇhasukkasappaṭibbāgā dhammā||
tattha yonisomanasikārabahulikāro ayam āhāro anuppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

10. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave ārambhadhātu nikkamadhātu parakkamadhātu||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

11. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā pītisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave pītisambojjhaṅgaṭṭhāniyā dhammā||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā pītisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

12. Ko ca bhi- āhāro anuppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya parīpūriyā|| ||

Atthi bhi- kāyapassaddhi cittapassaddhi||
tattha yoniso manasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

[page 105]

13. Ko ca bhi- āhāro anuppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripuriyā|| ||

Atthi bhi- samathanimittam avyagganimittam||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

14. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā upekhasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya paripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave upekhāsambojjhaṅgaṭṭhaniyā dhammā||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

III. Anāhāro Nīvaraṇānaɱ

15. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā kāmacchandassa uppādāya uppannassa vā kāmacchandassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave asubhanimittam||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa vā kāmacchandassa uppādāya uppannassa vā kāmacchandassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

16. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā byāpādassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave mettācetovimutti||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa vā byāpādassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

17. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā thīnamiddhassa uppādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave ārambhadhātu nikkamadhātu parakkamadhātu||
tattha yoniso manasikāra bahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa vā thīnamiddhassa uppādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyobhāvāya vepullāya

[page 106]

18. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā uddhaccakukkuccassa uppādāya uppannassa vā uddhaccakukkuccassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave cetaso vūpasamo||
tattha yoniso manasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa vā uddhaccakukkuccassa uppādāya uppannassa vā uddhaccakukkuccassa bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

19. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannāya vā vicikicchāya uppādāya uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

Atthi bhikkhave kusalākusalā dhammā sāvajjānavajjā dhammā hīnapaṇītā dhammā kaṇhasukkasappaṭibhāgā dhammā||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannāya vā vicikicchāya uppādāya uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvāya vepullāya|| ||

IV. Anāhāro Bojjhaṅgānaɱ

20. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā satisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā satisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave satisambojjhaṅgaṭṭhāniyā dhammā||
tattha amanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa vā satisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā satisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

21. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthibhikkhave kusalākusalā dhammā sāvajjānavajjā dhammā hīnapaṇītā dhammā kaṇhasukkasappaṭibhāgā dhammā||
tattha amanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

22. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā

[page 107]

Atthi bhikkhave ārambhadhātu nikkamadhātu parakkamadhātu||
tattha amanasikārabahulīkāro ayam anāharo anuppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

23. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā pītisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave pītisambojjhaṅgaṭṭhāniyā dhammā||
tattha amanasikārabahulīkaro ayam anāhāro anuppannassa vā pītisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

24. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāyapāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave kāyapassaddhi cittapassaddhi||
tattha amanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

25. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave samathanimittam abyagganimittam||
tattha amanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

26. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā|| ||

Atthi bhikkhave upekhāsambojjhaṅgaṭṭhāniyā dhammā||
tattha amanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa vā upekhāsambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā uppekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā ti|| ||

[page 108]

 


 

52. Pariyāya

2. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍaya pavisiɱsu|| ||

3. Atha kho tesam bhikkhūnam etad ahosi|| ||

Atippago kho tāva Sāvatthiyam piṇḍāya carituɱ||
yaɱ nuna mayaɱ yena aññatitthiyānam ārāmo tenupasaṅkamayyemā ti|| ||

4. Atha kho te bhikkhū yena aññatitthiyānam paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodiɱsu||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

Eka-m-antaɱ nisinne kho te bhikkhū aññatitthiyā paribbājakā etad avocuɱ|| ||

5. Samaṇo āvuso Gotamo sāvakānam evaɱ dhammaɱ deseti||
Etha tumhe bhikkhave pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe sattabojjhaṅge yathābhūtam bhāvethāti|| ||

Mayam pi kho āvuso sāvakānam evaɱ dhammaɱ desema||
Etha tumhe āvuso pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe satta bojjhaṅge yathābhūtam bhāvethāti|| ||

Idha no āvuso ko viseso ko adhippāyo||
kiɱ nānākaraṇaɱ samaṇassa vā Gotamassa amhākaɱ vā yadidam dhammadesanāya vā dhammadesanam anusāsaniyā vā anusāsanin ti|| ||

6. Atha kho te bhikkhū tesam aññatitthiyānam paribbajakānam bhāsitaɱ neva abhinandiɱsu nappaṭikkosiɱsu||
anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiɱsu|| ||

Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaɱ ājānissāmāti|| ||

7. Atha kho te bhikkhū Sāvatthiyaɱ piṇḍaya caritvā pacchābhattaɱ piṇḍapātapatikkantā yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

[page 109]

8. Eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ|| ||

Idha mayam bhante pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍaya pavisimha||
tesaɱ no bhante amhākam etad ahosi||
Atippago kho tāva Sāvatthiyam piṇḍāya carituɱ yaɱ nuna mayaɱ yena aññatitthiyānam paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkameyyāmā ti|| ||

Atha kho mayam bhante yena aññatitthiyānam paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkamimha||
upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodimha||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdimha||
Eka-m-antaɱ nisinne kho amhe bhante te aññatitthiyā paribbājakā etad avocuɱ|| ||

9. Samaṇo āvuso Gotamo sāvakānam evam dhammaɱ deseti -anusāsaniyā vā anusāsaninti|| ||

10. Atha kho mayam bhante tesam aññatitthiyānam paribbājakānam bhāsitaɱ neva abhinandimha na paṭikkosimha||
anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyasanā pakkamimha Bhagavato santike etassa bhāsitassa attham ājānissāmāti|| ||

11. Evaɱ vādino bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam assu vacaniyā|| ||

Atthi panāvuso pariyāyo yam pariyāyam āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti||
satta bojjhaṅgā catuddasā ti|| ||

Evam puṭṭhā bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā na ceva sampāyissanti uttariñca vighātam āpajjissanti|| ||

12. Tam kissa hetu|| ||

Yathā tam bhikkhave avisayasmiɱ||
nāhaɱ tam bhikkhave passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sasamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yo imesam pañhānaɱ veyyākaraṇena cittam ārādheyya aññatra tathāgatena vā Tathāgatasāvakena vā ito vā pana sutvā|| ||

[page 110]

I. Pañca Dasa Honti

13. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti|| ||

14. Yad api bhikkhave ajjhattam kāmacchando tad api nīvaraṇaɱ||
yad api bahiddhā kāmacchando tad api nīvaraṇaɱ Kāmacchandanīvaraṇaɱ ti iti hidam uddesam āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

15. Yad api bhikkhave ajjhattam byāpādo tadapi nīvaraṇaɱ||
yad api bahiddhā byāpādo tad api nīvaraṇam Byāpādanīvaraṇan ti iti hidam uddesaɱ āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

16. Yad api bhikkhave thīnaɱ tad api nīvaraṇam||
yadapi middham tad api nīvaranaɱ Thīnamiddhanīvaraṇam ti iti hidam uddesam āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

17. Yad api bhikkhave uddhaccaɱ tad api nīvaraṇaɱ yad api kukkuccaɱ tad api nīvaraṇam Uddhacca kukkucca nīvaraṇan ti iti hidam uddesam āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

18. Yad api bhikkhave ajjhattam dhammesu vicikicchā tad api nīvaraṇaɱ||
yad api bāhiddhā dhammesu vicikicchā tad api nīvaraṇam Vicikicchānīvaraṇan ti Iti hidam uddesam āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

19. Ayam kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti|| ||

II. Satta Catuddasa Honti

20. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma satta bojjhaṅgā catuddasa honti|| ||

21. Yad api bhikkhave ajjhattam dhammesu sati tad api satisambojjhaṅgo||
yad api bahiddhā dhammesu sati tad api satisambojjhaṅgo Satisambojjhaṅgo ti iti hidam uddesam āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

[page 111]

22. Yad api bhikkhave ajjhattaɱ dhammesu paññāya pavicinati pavicarati parivīmaɱsam āpajjati tad api dhammavicayasambojjhaṅgo|| ||

Yad api bahiddhā dhammesu paññāya pavicinati pavicarati parivīmaɱsam āpajjati||
tad api dhammavicayasambojjhaṅgo Dhammavicayasambojjhaṅgo ti iti hidam uddesaɱ āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

23. Yad api bhikkhave kāyikaɱ viriyaɱ tad api viriyasambojjhaṅgo||
yad api cetasikaɱ viriyaɱ tad api viriyasambojjhaṅgo Viriyasambojjhaṅgo ti iti hidam uddesam āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

24. Yad api bhikkhave savitakkasavicārā pīti tad api pītisambojjhaṅgo||
yad api avitakka avicārā pīti tad api pītisambojjhaṅgo Pītisambojjhaṅgo ti iti hidam uddesam āgacchati||
tad aminā petam parīyāyena dvayaɱ hoti|| ||

25. Yad api bhikkhave kāyapassaddhi tad api passaddhisambojjhaṅgo||
yad api cittapassaddhi tad api passaddhisambojjhaṅgo Passaddhisambojjhaṅgo ti iti hidam uddesam āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayam hoti|| ||

26. Yad api bhikkhave savitakko savicāro samādhi tad api samādhisambojjhaṅgo||
yad api avitakko avicāro samādhi tad api samādhisambojjhaṅgo Samādhisambojjhaṅgo ti iti hi uddesam āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

27. Yad api bhikkhave ajjhattam dhammesu upekhā tad api upekhāsambojjhaṅgo||
yad api bahiddhā dhammesu upekhā tad api upekhāsambojjhaṅgo Upekhāsambojjhaṅgo ti iti hidam uddesam āgacchati||
tad aminā petam pariyāyena dvayaɱ hoti|| ||

28. Ayaɱ kho bhikkhave pariyāyo||
yam pariyāyam āgamma satta bojjhaṅgā catuddasā ti|| ||

[page 112]

 


 

53. Aggi

2. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiɱ piṇḍaya pavisiɱsu|| ||

3—10. Pariyāyasuttasadisaɱ|| ||

11. Evam vādino bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam assu vacanīyā|| ||

Yasmim āvuso samaye līnaɱ cittaɱ hoti||
katamesaɱ tasmiɱ samaye bojjhaṅgānam akālo bhāvanāya||
katamesaɱ tasmiɱ samaye bojjhaṅgānam kālo bhāvanāya|| ||

Yasmim panāvuso samaye uddhataɱ cittaɱ hoti||
katamesaɱ tasmiɱ samaye bojjhaṅgānam akālo bhāvanāya||
katamesam tasmiɱ samaye bojjhaṅgānaɱ kālo bhāvanāyā ti|| ||

Evam puṭṭhā bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā na ceva sampāyissanti uttariɱ ca vighātam āpajjissanti|| ||

12. Tam kissa hetu|| ||

Yathā tam bhikkhave avisayasmiɱ|| ||

Nāhaɱ tam bhikkhave passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sasamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yo imesam pañhānaɱ veyyakāraṇena cittam ārādheyya aññatra tathāgatena vā Tathāgatasāvakena vā ito vā pana sutvā|| ||

I. Akālo

13. Yasmiɱ bhikkhave samaye līnaɱ cittaɱ hoti||
akālo tasmiɱ samaye passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya||
akālo samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya akālo upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Līnam bhikkhave cittam tam etehi dhammehi dussamuṭṭhāpayaɱ hoti|| ||

14. Seyyathā pi bhikkhave puriso parittam aggim ujjāletukāmo assa||
So tattha allāni ceva tiṇāni pakkhipeyya allāni ca gomayāni pakkhipeyya allāni ca kaṭṭhani pakkhipeyya udakavātañca dadeyya paɱsukāna ca okireyya bhabbo nu kho so puriso parittam aggim ujjāletuɱ

[page 113]

No hetam bhante|| ||

Evam eva kho bhikkhave yasmiɱ samaye līnaɱ cittam hoti||
akālo tasmiɱ samaye passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya||
akālo samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya||
akālo upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

līnam bhikkhave cittaɱ tam etehi dhammehi dussamuṭṭhāpayaɱ hoti|| ||

II. Kālo|| ||

15. Yasmiɱ ca kho bhikkhave samaye līnaɱ cittaɱ hoti||
kālo {tasmiɱ} samaye dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya kālo viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya kālo pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya|| ||

Tam kissa hetu||
līnaɱ bhikkhave cittaɱ tam etehi dhammehi susamuṭṭhāpayaɱ hoti|| ||

16. Seyyathā pi bhikkhave puriso parittam aggim ujjāletukāmo assa||
so tattha sukkhāni ceva tiṇāni pakkhipeyya sukkhāni gomayāni pakkhipeyya sukkhāni kaṭṭhāni pakkhipeyya||
mukhavātañca dadeyya na ca paɱsukena okireyya||
bhabbo nu kho so puriso parittam aggim ujjāletun ti|| ||

Evam bhante|| ||

Evaɱ eva kho bhikkhave yasmiɱ samaye līnaɱ cittaɱ hoti||
kālo tasmiɱ samaye dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya||
kālo viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya||
kālo pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

līnaɱ bhikkhave cittaɱ tam etehi dhammehi susamuṭṭhāpayaɱ hoti|| ||

III. Akālo|| ||

17. Yasmim bhikkhave samaye uddhataɱ cittaɱ hoti||
akālo tasmiɱ samaye dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya||
akālo viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya||
akālo pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya

[page 114]

Taɱ kissa hetu?|| ||

Uddhatam bhikkhave cittaɱ tam etehi dhammehi duvūpasamayaɱ hoti|| ||

18. Seyyathā pi bhikkhave puriso mahantam aggikhandhaɱ nibbāpetukāmo assa||
so tattha sukkhāni ceva teṇāni pakkhipeyya sukkhāni gomayāni pakkhipeyya sukkhānī ca kaṭṭhāni pakkhipeyya mukhavātañca dadeyya na ca paɱsukena okireyya||
bhabbo nu kho so puriso mahantam aggikhandhaɱ nibbāpetun ti|| ||

No hetam bhante|| ||

Evam eva kho bhikkhave yasmiɱ samaye uddhataɱ cittaɱ hoti||
akālo tasmiɱ samaye dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya||
akālo {viriyasambojjhaṅgassa} bhāvanāya||
akālo pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

uddhatam bhikkhave cittaɱ tam etehi dhammehi duvūpasamayam hoti|| ||

IV. Kālo|| ||

19. Yasmiɱ ca kho bhikkhave samaye uddhataɱ cittaɱ hoti||
kālo tasmiɱ samaye passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya||
kālo samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya||
kālo upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

uddhatam bhikkhave cittaɱ tam etehi dhammehi suvūpasamayaɱ hoti|| ||

20. Seyyathā pi bhikkhave puriso mahantam aggikhandhaɱ nibbāpetukāmo assa||
so tattha allāni ceva tiṇāni pakkhipeyya allāni ca gomayāni pakkhipeyya- allāni ca kaṭṭhāni pakkhipeyya udakavātañ ca dadeyya||
paɱsukena ca okireyya||
bhabbo nu kho so puriso mahantam aggikhandhaɱ nibbāpetunti|| ||

Evam bhante||
Evam eva kho bhikkhave yasmim samaye uddhataɱ cittaɱ hoti

[page 115]

kālo tasmiɱ samaye passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya||
kālo samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya||
kālo upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

uddhatam bhikkhave cittaɱ tam etehi dhammehi suvūpasamayaɱ hoti|| ||

21. Satim ca kvāham bhikkhave sabbatthikaɱ vadāmīti|| ||

 


 

54. Mettam

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Koliyesu viharati Haliddavasaṇaɱ nāma Koliyānaɱ nigamo|| ||

2. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Haliddavasanam piṇḍāya pavisiɱsu|| ||

3. Atha kho tesam bhikkhūnam etad ahosi||
Atippago kho tāva Haliddavasane piṇḍāya carituɱ||
yaɱ nuna mayaɱ yena aññatitthiyānam paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkameyyāmā ti|| ||

4. Atha kho te bhikkhū yena aññatitthiyānam paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhim sammodiɱsu||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārānīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

Eka-m-antaɱ nisinne kho te bhikkhū te aññatitthiyā paribbājakā etad avocuɱ|| ||

5. Samaṇo āvuso Gotamo sāvakānam evaɱ dhammaɱ deseti|| ||

Etha tumhe bhikkhave pañcanīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā ekaɱ disam pharitvā viharatha||
tathā dutiyaɱ tathā tatiyam tathā catutthaɱ||
iti uddham adho tīriyaɱ sabbādhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokam mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharatha

[page 116]

Karuṇāsahagatena cetasā ekaɱ disam pharitvā viharatha||
tathā dutiyam tathā tatiyaɱ tathā catutthaɱ||
iti uddhaɱ adho tiriyam sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokam karuṇāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharatha|| ||

Muditāsahagatena cetasā ekaɱ disam pharitvā viharatha||
tathā dutiyaɱ tathā tatiyaɱ tathā catuttham||
iti uddham adho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokam muditāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhenā pharitvā viharatha|| ||

Upekhāsahagatena cetasā ekaɱ disam pharitvā viharatha||
tathā dutiyam tathā tatiyaɱ tathā catuttham iti uddham adho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokam upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharathā ti|| ||

6. Mayam pi kho āvuso sāvakānam evaɱ dhammaɱ desema|| ||

Etha tumhe āvuso pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā ekaɱ disam pharitvā viharatha||
... pe ...||
Karunā sahagatena cetasā||
Muditāsahagatena cetasā||
Upekhāsahagatena cetasā ekaɱ disam pharitvā viharatha||
tathā dutiyaɱ tathā tatiyaɱ tathā catutthaɱ||
iti uddham adho tiriyam sabbadhi sabbattatāya sabbāvantam lokam upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharathā ti|| ||

7. Idha no āvuso ko viseso ko adhippāyo so kiɱ nānākaraṇaɱ samaṇassa Gotamassa amhākaɱ vā yadidam dhammadesanāya vā dhammadesanam anusāsaniyā anusāsaninti

[page 117]

Atha kho te bhikkhū tesam aññatitthiyānam paribbājakānaɱ bhāsitaɱ neva abhinandiɱsu na paṭikkosiɱsu||
anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiɱsu Bhagavato santike etassa bhāsitassa attham ājānissāmāti|| ||

8. Atha kho te bhikkhū Haliddavasane piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkantā yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

Eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ|| ||

9. Idha mayam bhante pubbaṇhasamayam nivāsetvā pattacīvaram ādāya Haliddavasanam piṇḍāya pavisimha||
tesaɱ no bhante amhākam etad ahosi||
Atippago kho tāva Haliddavasane piṇḍāya carituɱ||
yan nuna mayam yena aññatitthiyānam paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkameyyāmāti|| ||

Atha kho mayam bhante yena aññatitthiyānam paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkamimha||
... pe...||
tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodimha||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdimha||
Eka-m-antaɱ nisinne kho amhe bhante te aññatitthiyā paribbājakā etad avocuɱ|| ||

Samaṇo āvuso Gotamo sāvakānam evaɱ dhammaɱ deseti||
Etha tumhe bhikkhave pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā ekaɱ disam pharitvā viharatha||
... pe ...||
karuṇāsahagatena cetasā||
muditāsahagatena cetasā||
upekhāsahagatena cetasā ekaɱ disam pharitvā viharatha||
tathā dutiyaɱ tathā tatiyaɱ tathā catutthaɱ||
iti uddham adho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokam upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharathā ti

[page 118]

Mayam pi kho āvuso sāvakānam evaɱ dhammaɱ desema||
Etha tumhe āvuso pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā ekaɱ disaɱ pharitvā viharatha ... pe ... karuṇāsahagatena cetasā||
muditāsahagatena cetasā||
upekhāsahagatena cetasā ekaɱ disam pharitvā viharatha||
tathā dutiyam tathā tatiyam tathā catutthaɱ||
iti uddham adho tiriyaɱ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaɱ lokam upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā viharathā ti|| ||

Idha no āvuso ko viseso ko adhippāyo so kiɱ nānākaraṇaɱ samaṇassa vā Gotamassa amhākaɱ vā yad idaɱ dhammadesanāya vā dhammadesanam anusāsaniyā vā anusāsaninti|| ||

Atha kho mayam bhante tesam aññatitthiyānam paribbājakānam bhāsitam neva abhinandimha na paṭikkosimha||
anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamimha Bhagavato santika etassa bhāsitassa attham ājānissāmāti|| ||

10. Evaɱ vādino bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam assu vacanīyā|| ||

Kathambhāvitā panāvuso mettācetovimutti kiṅgātikā hoti kimparamā kimphalā kim pariyosānā|| ||

Katham bhāvitā panāvuso karuṇācetovimutti kiṅgatikā hoti kimparamā kimphalā kimpariyosānā|| ||

Katham bhāvitā panāvuso muditācetovimutti||
kimpariyosanā|| ||

Katham bhāvitā panāvuso upekhācetovimutti° °kim pariyosānā ti|| ||

Evam puṭṭhā bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā na ceva sampāyissanti uttariñca vighātam āpajjissanti|| ||

11. Taɱ kissa hetu?|| ||

Yathā tam bhikkhave avisayasmim|| ||

Nāhaɱ tam bhikkhave passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sasamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yo imesam pañhānaɱ veyyākaraṇena cittam ārādheyya aññatra Tathāgatena vā Tathāgatasāvakena vā ito vā pana sutvā|| ||

[page 119]

12. Kathambhāvitā ca bhikkhave mettācetovimutti kiṅgatikā hoti kimparamā kimphalā kimpariyosānā|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu mettāsahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... mettāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitam vossaggapariṇāmiɱ|| ||

So sace ākaṅkhati Appatikkūle paṭikkūlasaññī vihareyyanti||
paṭikkūlasaññī tattha viharati|| ||

Sa ce ākaṅkhati Paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyanti||
appaṭikkūlasaññī tattha viharati|| ||

Sace ākaṅkhati Appaṭikkūle ca paṭikkūle ca paṭikkūlasaññī vihareyyanti||
paṭikkūlasaññī tattha viharati|| ||

Sace ākaṅkhati Paṭikkūle ca appaṭikkūle ca appaṭikkulasaññī vihareyyanti appaṭikkūlasaññī tattha viharati|| ||

Sace ākaṅkhati Appaṭikkūlañca {paṭikkūlañca} tad ubhayam abhinivajjetvā upekha ko vihareyyaɱ sato sampajāno ti||
upekhako tattha viharati sato sampajano|| ||

Subhaɱ vā kho pana vimokkham upasampajja viharati||
subhaparamāham bhikkhave mettācetovimuttiɱ vadāmi|| ||

Idha paññassa bhikkhuno uttariɱ vimuttim apaṭivijjhato|| ||

13. Kathambhāvitā ca bhikkhave karuṇācetovimutti kiṅgatikā hoti kimparamā kimphalā kimpariyosānā|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu karuṇasahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti||
... pe ...||
karunāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

So sace ākaṅkhati Appaṭikkūle paṭikkuḷasaññī vihareyyanti||
paṭikkūlasaññī tattha viharati ... pe ...|| ||
Sace ākaṅkhati Appaṭikkūlañca paṭikkūlañca tad ubhayam abhinivajjetvā upekhako vihareyyaɱ sato sampajāno ti||
upekhako tattha viharati sato sampajāno|| ||

Sabbaso vā pana rūpasaññānaɱ samatikkamā paṭighasaññanam atthagamā nānattasaññānam amanasikārā Ananto ākāso ti ākāsanañcāyatanam upasampajja viharati||
ākāsānañcāyatanaparamāham bhikkhave karuṇācetovimuttiɱ vadāmi|| ||

[page 120]

Idha paññassa bhikkhuno uttariɱvimuttim apaṭivijjhato|| ||

14. Kathaɱbhāvitā ca bhikkhave muditācetovimutti kiṅgatikā hoti kimparamā kimpariyosānā|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu muditāsahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti||
... pe ...||
muditāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāgā- nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmim|| ||

So sace ākaṅkhati Appaṭikkūle paṭikkūlasaññī vihareyyanti||
paṭikkūlasaññī tattha viharati||
... pe ...||
sa ce ākaṅkhati Appaṭikkūlañca patikkūlañca tad ubhayam abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaɱ sato sampajāno ti||
upekkhako tattha viharati sato sampajāno|| ||

Sabbaso vā pana ākāsānañcāyatanaɱ samatikkamma Anantaɱ viññāṇanti viññāṇañcāyatanam upasampajja viharati||
viññāṇañcāyatanaparamāham bhikkhave muditācetovimuttiɱ vadāmi|| ||

Idha paññassa bhikkhuno uttariɱvimuttim apaṭivijjhato|| ||

15. Kathambhāvitā ca bhikkhave upekhācetovimutt kiṅgātikā hoti kimparamā kimphalā kimpariyosānā|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu upekhāsahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitam vossaggapariṇāmim||
... pe ...||
upekhāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇamiɱ|| ||

So sace ākaṅkhati Appaṭikūle paṭikūlasaññī vihareyyanti||
paṭikūlasaññī tattha viharati||
Sace ākaṅkhati Paṭikūle appaṭikūlasaññī vihareyyanti||
appaṭikūlasaññī tattha viharati|| ||

Sace ākaṅkhati Appaṭikkūle ca paṭikkūle ca paṭikkūlasaññī vihareyyanti||
paṭikkūlasaññī tattha viharati||
Sace ākaṅkhati Paṭikūle ca appaṭikkūle ca appatikkūlasaññī vihareyyanti||
appaṭikkūlasaññī tattha viharati||
Sace ākaṅkhati Appatikkūlañca paṭikkūlañca tad ubhayam abhinivajjetvā upekhako vihareyyaɱ sato sampajāno ti||
upekhako tattha viharati sato sampajāno|| ||

[page 121]

Sabbaso vā pana viññāṇañcāyatanaɱ samatikkamma Natthi kiñcīti akiñcaññāyatanam upasampajja viharati|| ||

Ākiñcaññāyatanaparamāham bhikkhave upekhācetovimuttiɱ vadāmi|| ||

Idha paññassa bhikkhuno uttariɱvimuttim apaṭivijjhato ti|| ||

 


 

55. Sāṅgarava

1. Sāvatthi|| ||

2. Atha kho Saṅgāravo brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyam vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho Saṅgāravo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Ko nu kho bho Gotama hetu ko paccayo yenekadā dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā||
ko pana bho Gotama hetu ko paccayo yenekadā dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭibhanti pageva sajjhāyakatā ti|| ||

I.|| ||

4. {Yasmiɱ} kho brāhmaṇa samaye kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena||
uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ na pajānāti attattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtam na pajānāti na passati||
parattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
ubhayattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

Seyyathā pi brāhmaṇa udapatto saɱsaṭṭho lākhāya vā haliddiyā vā niliyā vā mañjeṭṭhāya va vā||
tattha cakkhumā puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhūtaɱ na jāneyya na passeyya||
evam eva kho brāhmaṇa yasmiɱ samaye kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena||
uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇam yāthābhūtaɱ nappajānati||
attattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati

[page 122]

parattham pi||
ubhayattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

5. Puna ca param brāhmaṇa yasmiɱ samaye byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena||
uppannassa ca byāpadassa nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ na pajānāti||
attattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
parattham pi||
... pe ...||
ubhayattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
dīgharattaɱ sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

Seyyathā pi brāhmaṇa udapatto agginā santatto ukkaṭṭhito usmudakajāto||
tattha cakkhumā puriso sakaɱ mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhūtaɱ na jāneyya na passeyya||
evam eva kho brāhmaṇa yasmiɱ samaye byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena||
uppannassa ca byāpādassa nissaraṇam yathābhūtam nappajānāti||
attattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtam na jānāti na passati||
parattham pi||
... pe ...||
ubhayattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
dīgharattaɱ sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

6. Puna ca param brāhmaṇa yasmiɱ samaye thīnamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati thīnamiddhaparetena||
uppannassa ca thīnamiddhassa nissaraṇaɱ yathābhūtam nappajānāti||
attattham pi° °na jānāti na passati||
parattham pi||
... pe ...||
ubhayattham pi° °na passati||
dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na patibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

Seyyathā pi brāhmaṇa udapatto sevālapaṇakapariyonaddho||
tattha cakkhumā puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhūtaɱ na jāneyya na passeyya

[page 123]

evam eva kho brāhmaṇa yasmim samaye thīnamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati thīnamiddhaparetena||
uppannassa ca thīnamiddhassa nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti||
attattham pi tasmiɱ samaye na jānāti na passati||
parattham pi||
... pe ...||
ubhayattham pi° °na passati||
dīgharattaɱ sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

7. Puna ca param brāhmaṇa yasmiɱ samaye uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati uddhaccakukkuccaparetena||
uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti||
attattham pi° °na pajānāti na passati||
parattham pi||
... pe ...||
ubhayattham pi° °na jānāti na passati||
dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

Seyyathā pi brāhmaṇa udapatto vāterito calito bhanto ūmijāto||
tattha cakkhumā puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhūtaɱ na jāneyya na passeyya||
evam eva kho brāhmaṇa yasmiɱ samaye uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati uddhaccakukkuccaparetena||
uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraṇam- -nappajānāti||
attattham pi° °na jānāti na passati parattham pi||
... pe ...||
ubhayattham pi° °na jānāti na passati||
dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

8. Puna ca param brāhmaṇa yasmiɱ samaye vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikiccāparetena||
uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ nappajānāti||
attattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
parattham pi ... pe ... ubhayattham pi ... pe ... dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

Seyyathā pi brāhmaṇa udapatto āvilo luḷito kalalībhūto andhakāre nikkhitto||
tattha cakkhumā puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhūtaɱ na jāneyya na passeyya

[page 124]

evam eva kho brāhmaṇa yasmiɱ samaye vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena||
uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇam yathābhūtam na pajānāti||
attattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtam na pajānāti na passati||
parattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
ubhayattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
dīgharattaɱ sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

9. Ayaɱ kho brāhmaṇa hetu ayam paccayo yenekadā dīgharattaɱ sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā|| ||

II.

10. Yasmiɱ ca kho brāhmaṇa samaye na kāmarāgapariyuṭṭhena cetasā viharati na kāmarāgaparetena||
uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaɱ yathābhūtam pajānāti||
attattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtam jānāti passati||
parattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtam jānāti passati||
ubhayattam pi tasmiɱ samaye yathābhūtam jānāti passati||
dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭibhanti pageva sajjhāyakatā|| ||

Seyyathā pi brāhmaṇa udapatto asaɱsaṭṭho lākhāya vā haliddiyā vā nīliyā vā mañjeṭṭhāya vā||
tattha cakkhumā puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhūtaɱ jāneyya passeyya||
evam eva kho brāhmaṇa yasmiɱ samaye na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaɱ yathābhūtam pajānāti||
... pe ...|| ||

11. Puna ca° °yasmiɱ samaye na byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati°||
°sajjhāyakatā|| ||

Seyyathā pi brāhmaṇa udapatto na agginā santatto ukkaṭṭhīto na usmudakajāto||
tattha cakkhumā puriso passeyya

[page 125]

Evam eva kho brāhmaṇa yasmiɱ samaye na byāpadāpariyuṭṭhitena cetasā viharati° ... °pageva sajjhāyakatā|| ||

12. Puna° ... °yasmiɱ samaye na thinamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati° ... °pageva sajjhāyakatā|| ||

Seyyāthapi brāhmaṇa udapatto na sevālapaṇakapariyonaddho||
tattha cakkhumā puriso° ... °evam eva kho brāhmaṇa yasmiɱ samaye na thīnamiddhapariyuṭṭhitena cetasā viharati° ... °pāgeva sajjhāyakatā|| ||

13. Puna° ... °yasmiɱ samaye na uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena vetasā viharati° ... °sajjhāyakatā|| ||

Seyyathā pi brāhmaṇa udapatto na vāteriṭo na calito na bhanto na ūmijāto||
tattha cakkhumā puriso° ...°Evam eva kho brāhmaṇa yasmiɱ samaye na uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati° ... °sajjhāyakatā|| ||

14. Puna ca° ... °yasmiɱ samaye na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena||
uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇam yathābhūtam pajānāti||
attattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ jānāti passati||
parattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtam pajānāti passati||
ubhayattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtam pajānāti passati||
dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭibhanti pageva sajjhāyakatā|| ||

Seyyathā pi brāhmaṇo udapatto accho vippasanno anāvilo āloke nikkhitto||
tattha cakkhumā puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhūtam pajāneyya||
passeyya ||: evam eva kho brāhmaṇa yasmiɱ samaye na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena||
uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaɱ yathābhūtam pajānāti||
attattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtaɱ jānāti passati||
ubhayattham pi tasmiɱ samaye yathābhūtam jānāti passati||
dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭibhanti pageva sajjhāyakatā|| ||

[page 126]

15. Ayaɱ kho brāhmaṇa hetu ayam paccayo yenekadā dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭibhanti pageva sajjhāyakatā|| ||

16. Sattime brāhmaṇa bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā cetaso anupakkilesā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattanti||
katame satta|| ||

Satisambojjhaṅgo kho brāhmaṇa anāvarano anīvarano cetaso anupakkileso bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattati||
... pe ...||
upekhāsambojjhaṅgo kho brāhmaṇa aṇāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anupakkileso bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattati|| ||

Ime kho brāhmaṇa satta bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā cetaso anupakkilesā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saɱvattantī ti|| ||

17. Evaɱ vutte Sāṅgāravo brāhmaṇo Bhagavantaɱ etad avoca|| ||

Abhikkantam bho Gotama||
... pe ...||
upāsakam mam bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetam Buddhaɱ saranaɱ gatan ti|| ||

 


 

56. Abhayo

1. Evam me sutam Ekam samayam Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭe pabbate|| ||

2. Atha kho Abhayo rājakumāro yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Ekam antam nisinno kho Abhayo rājakumāro Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Pūraṇo bhante Kassapo evam āha|| ||

Natthi hetu natthi paccayo aññaṇāya adassanāya ahetu apaccayo aññānaɱ adassanaɱ hoti|| ||

Natthi hetu natthi paccayo ñāṇāya dassanāya ahetu apaccayo ñāṇaɱ dassanaɱ hoti|| ||

Idha Bhagavā kim āhāti|| ||

4. Atthi rājakumāra hetu atthi paccayo aññaṇāya adassanāya sahetu sapaccayo aññāṇam adassaṇam hoti|| ||

[page 127]

Atthi rājakumāra hetu atthi paccayo ñānāya dassanāya sahetu sapaccayo ñānaɱ dassanaɱ hotī ti|| ||

I.

5. Katamo pana bhante hetu katamo paccayo aññānāya adassanāya||
kathaɱ sahetu sapaccayo aññānam adassanaɱ hotī ti|| ||

6. Yasmiɱ kho rājakumāra samaye kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena||
uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇam yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
ayam pi kho rājakumāra hetu ayam paccayo aññāṇaya adassanāya||
evam pi sahetu sapaccayo aññānaɱ adassanaɱ hoti|| ||

7. Puna ca param rājakumāra yasmiɱ samaye byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetenati ... pe ...|| ||

8. Thīnamiddhapariyuṭṭhitenati ... pe ...|| ||

9. Uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitenati ... pe ...|| ||

10. Vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena||
uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ na jānāti na passati||
ayam pi kho rājakumāra hetu ayam paccayo aññaṇāya adassanāya|| ||

Evam pi sahetu sapaccayo aññāṇam adassanaɱ hoti|| ||

11. Ko nāmāyam bhante dhammapariyāyo ti|| ||

Nīvaraṇā nāmete rājakumārā ti|| ||

Taggha Bhagavā nīvaraṇā taggha Sugata nīvaraṇā||
eka-m-ekena pi kho bhante nīvaraṇena abhibhūto yathābhūtaɱ na jāneyya na passeyya||
ko pana vādo pañcahi nīvaraṇehi|| ||

II.|| ||

12. Katamo pana bhante hetu katamo paccayo ñāṇāya dassanāya||
kathaɱ sahetu sapaccayo nānam dassanaɱ hotī ti|| ||

[page 128]

13. Idha rājakumāra bhikkhu satisambojjaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇamiɱ||
so satisambojjhaṅgam bhāvitena cittena yathābhūtaɱ jānāti passati||
ayam pi kho rājakumāra hetu ayam paccayo ñāṇāya dassanāya||
evam pi sahetu sappaccayo ñānaɱ dassanaɱ hoti|| ||

14—18. Puna ca paraɱ rājakumāra bhikkhu||
... pe ...|| ||

19. Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
so upekhāsambojjhaṅgam bhāvitena cittena yathābhūtaɱ jānāti passati||
ayam pi kho rājakumāra hetu ayam paccayo ñānāya dassanāya||
evaɱ sahetu sappaccayo ñāṇam dassanaɱ hotī ti|| ||

20. Ko nāmāyam bhante dhammapariyāyo ti|| ||

Bojjhaṅgānāmete rājakumārāti|| ||

Taggha Bhagavā bojjhaṅgā taggha Sugata bojjhaṅgā|| ||

eka-m-ekena pi kho bhante bojjhaṅgena samannāgato yathābhūtam jāneyya passeyya||
ko pana vādo sattahi bojjhaṅgehi|| ||

Yo pi me bhante Gijjhakūṭam pabbatam ārohantassa kāyakilamatho cittakilamatho so pi me paṭipassaddho||
dhammo ca me abhisameto ti|| ||

Uddānam bhavati|| ||

Āhāra Pariyāy-Aggi||
Mettaɱ Saṅgāravena ca||
Abhayo pucchito pañhaɱ||
Gijjhakūṭamhi pabbate ti||
Bojjhaṅgasaɱyuttassa Bojjhaṅgasākaccaɱ chaṭṭham|| ||

[page 129]

 


 

Chapter VII. Ānāpāna Vaggo

57. Aṭṭhika

I. Mahapphala-Mahanisaɱsā

1. Sāvatthi|| ||

2. Aṭṭhikasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā|| ||

3. Katham bhāvitā ca bhikkhave aṭṭhikasaññā katham bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ ... pe ...aṭṭhikasaññāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

5. Evam bhavitā kho bhikkhave aṭṭhikasannā evam bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsāti|| ||

II. Aññāsativā

2. Aṭṭhikasaññāya bhikkhave bhāvitāya bahulīkatāya dvinnam phalānam aññataram phalam pāṭikaṅkhaɱ diṭṭheva dhamme aññā||
sati vā upādisese anāgāmitā|| ||

3. Katham bhāvitāya ca kho bhikkhave aṭṭhikasaññāya katham bahulīkatāya dvinnam phalānam aññataraɱ phalam pāṭikaṅkhaɱ diṭṭheva dhamme aññā||
sati vā upādisese anāgamitā|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... aṭṭhikasaññāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

5. Evam bhāvitāya kho bhikkhave aṭṭhikasaññāya evam bahulīkatāya dvinnam phalānam aññataram phalam pāṭikaṅkham diṭṭheva dhamme aññā||
sati vā upādisese anāgāmitā|| ||

[page 130]

III. Mahato Attha

2. Aṭṭhikasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato atthāya saɱvattati|| ||

3. Katham bhāvitā ca bhikkhave aṭṭhikasaññā katham bahulīkatā mahato atthāya saɱvattati|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagatam satisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... aṭṭhikasaññāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggaparināmiɱ|| ||

5. Evam bhāvitā kho bhikkhave aṭṭhikasaññā evam bahulīkatā mahato atthāya saɱvattatī ti|| ||

IV. Mahato Yogakkhema

2. Aṭṭhikasannā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato yogakkhemāya saɱvattati|| ||

3. Katham bhāvitā ca bhikkhave aṭṭhikasaññā katham bahulīkatā mahato yogakkhemāya saɱvattati|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... aṭṭhikasaññāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmim|| ||

5. Evam bhāvitā kho bhikkhave aṭṭhikasaññā evam bahulīkatā mahato yogakkhemāya saɱvattatī ti|| ||

V. Mahato Saɱvega

2. Aṭṭhikasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato saɱvegāya saɱvattati|| ||

3. Katham bhāvitā ca bhikkhave aṭṭhikasaññā katham bahulīkatā mahato saɱvegāya saɱvattati|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... aṭṭhikasaññāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

5. Evam bhāvitā kho bhikkhave aṭṭhikasaññā evam bahulīkatā mahato saɱvegāya {saɱvattatī} ti|| ||

[page 131]

VI. Phāsuvihāra

2. Aṭṭhikasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato phāsuvihārāya saɱvattati|| ||

3. Katham bhāvitā ca bhikkhave aṭṭhikasaññā katham bahulīkatā mahato phāsuvihārāya saɱvattati|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... aṭṭhikasaññāsahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

5. Evam bhāvitā kho bhikkhave aṭṭhikasaññā evam bahulīkatā mahato phāsuvihārāya {saɱvattatī} ti|| ||

 


 

58. Puḷavaka

I-VI. Puḷavakasaññā bhikkhave bhāvitā||
... pe ...|| ||

 


 

59. Viniḷaka

I-VI. Vinīlakasaññā bhikkhave bhāvitā|| ||

 


 

60. Vicchiddaka

I-VI. Vicchiddakasaññā bhikkhave|| ||

 


 

61. Uddhumātaka

I-VI. Uddhumātakasaññā bhikkhave|| ||

 


 

62. Mettā

I-VI. Mettā bhikkhave bhāvitā.|| ||

 


 

63. Karuṇā

I-VI. Karuṇā bhikkhave bhāvitā|| ||

 


 

64. Muditā

I-VI. Muditā bhikkhave bhāvitā.|| ||

 


 

65. Upekhā

I-VI. Upekhā bhikkhave bhāvitā|| ||

[page 132]

 


 

66. Anāpāna

I-VI. Ānāpānasati bhikkhave bhāvitā|| ||

Tatr'uddānaɱ:|| ||

Aṭṭhika Puḷavaka Vinīlakam||
Vicchiddakam Uddhumātena pañcamam||
Mettā Karuṇā Muditā Upekhā||
Ānāpānena te dasā ti|| ||

Bojjhaṅgasaɱyuttassa Ānāpānavaggo sattamo|| ||

 


 

Chapter VIII. Nirodha Vaggo

67. Asubha

I-VI. Asubhasaññā bhikkhave|| ||

 


 

68. Maraṇa

Maraṇasaññā bhikkhave|| ||

 


 

69. Patikkūla

I-VI. Āhāre paṭikkūlasaññā bhikkhave|| ||

 


 

70. Anabhirati (or Sabbaloke)

I-VI. Sabbaloke anabhiratisaññā bhikkhave|| ||

 


 

71. Anicca

I-VI. Aniccasaññā bhikkhave|| ||

 


 

72. Dukkha

Anicce dukkhasaññā bhikkhave|| ||

[page 133]

 


 

73. Anatta

Dukkhe anattasaññā bhikkhave|| ||

 


 

74. Pahāna

I-VI. Pahānasaññā bhikkhave|| ||

 


 

75. Virāga

I-VI. Virāgasaññā bhikkhave||
... pe ...|| ||

 


 

76. Nirodha

I. Mahapphalaɱ Mahānisaɱsa

2. Nirodhasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā|| ||

3. Katham bhavitā ca bhikkhave nirodhasaññā-|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu nirodhasaññāsahagataɱ-|| ||

5. Evam bhāvitā kho bhikkhave°|| ||

II. Aññā Sativā

2. Nirodhasaññāya bhikkhave bhavitāya bahulīkatāya dvinnam phalānamo|| ||

3. Katham bhāvitāya bhikkhave nirodhasaññāya|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu nirodhasaññāsahagataɱ|| ||

5. Evam bhāvitāya kho bhikkhave° °anāgāmitāti|| ||

III. IV. V. VI.
Mahato Attha - Yogakkhama - Saɱvega - Phāsuviharā

2. Nirodhasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato atthāya saɱvattati||
mahato yogakkhemāya saɱvattati||
mahato saɱvegāya saɱvattati||
mahato phāsuvihārāya saɱvattati|| ||

3. Katham bhāvitā ca bhikkhave nirodhasaññākatham bahulīkatā mahato atthāya saɱvattati

[page 134]

mahato yogakkhemāya saɱvattati||
mahato saɱvegāya saɱvattati||
mahato phāsuvihārāya {saɱvattati}|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu nirodhasaññāsahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti ... pe ... nirodhasaññasahagatam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggaparināmiɱ|| ||

Evam bhāvitā kho bhikkhave nirodhasaññā evam bahulīkatā mahato atthāya saɱvattati||
mahato yogakkhemāya saɱvattati||
mahato saɱvegāya saɱvattaṭi||
mahato phāsuviharāya saɱvattati|| ||

Tatr'uddānaɱ:|| ||

Asubha-Marana-Āhāre||
Paṭikkūla Anabhiratena||
Anicca Dukkha Anatta Pahānam||
Virāgaɱ Nirodhena te dasā ti|| ||

Bojjhaṅgasaɱyuttassa Nirodhavaggo aṭṭhamo|| ||

 


 

Chapter IX Gaṅgā Peyyālo (Viveka°)

77.

2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pacīnaninnā-evam eva kho bhikkhave bhikkhu sattabojjhaṅge bhāvento-bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitam vossaggaparināmiɱ||
Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu° °nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbāro ti|| ||

 


 

Chapter IX Gaṅgā Peyyālo (Viveka°)

78-88. Yāva esanāpāli vitthāretabbāti

[page 135]

Uddānaɱ:|| ||

Cha Pācīnato ninnā||
Cha ninnā ca Samuddato||
Dve te cha dvādasa honti||
Vaggo tena vuccatī ti||
Gaṅgāpeyyālo navamo|| ||

 


 

Chapter X Appamāda Vaggo (Viveka°)

89-98

Yāvatā bhikkhave sattā apadā vā dvipadā vā catuppadā vā bahuppadā vā ti vitthāretabbaɱ|| ||

[Uddānam]|| ||

Tathāgatam Padaɱ Kūṭam||
Mūlaɱ Sāro ca Vassikaɱ||
Rājā Candimasuriyā||
Vatthena dasamam padam|| ||

Appamādavagge Bojjhaṅgasaɱyuttassa bojjhaṅgavasena vittāretabbaɱ|| ||

Bojjhaṅgassa saɱyuttassa appamādavāggo dasamo|| ||

 


 

Chapter XI Balakaraṇīya Vaggo (Viveka°)

99-100

Seyyathā pi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kammantā kayirantī ti vitthāretabbaɱ|| ||

Balakaraṇīyavaggo bojjhaṅgasaɱyuttassa bojjhaṅgavasena vitthāretabbo|| ||

[page 136]

[Uddānaɱ]|| ||

Balam Bījañca Nāgo ca||
Rukkha-Kumbhena Sukiriyā||
Ākāsena ca dve Meghā||
Nāvā Āgantukā Nadīti|| ||

Balakaraṇīyavaggo ekādasamo|| ||

 


 

Chapter XII Esanā Vaggo (Viveka°)

101-110

Tisso imā bhikkhave esanā|| ||

Katamā tisso?|| ||

Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanāti vitthāretabbaɱ|| ||

Bojjhaṅgasaɱyuttassa esanā peyyālaɱ vivekanissitato vitthāretabbaɱ|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Esanā Vidhā Āsavo||
Bhavo ca Dukkhatā tisso||
Khīlam Malaɱ ca Nigho ca||
Vedanā Tanhā-Tasena cāti|| ||

Esanā vaggo dvādasamo|| ||

 


 

Chapter XIII Ogha Vaggo (Viveka°)

111-119

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Cattāro me bhikkhave oghā.|| ||

Katame satta?|| ||

Kāmogho bhavogho diṭṭhogho avijjoghoti||
vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

120 Uddhambhāgiyāni

2. Pañcimani bhikkhave uddhambhāgiyani saṅyojanāni.|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā

[page 137]

Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññaya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya satta bojjhaṅgā bhāvetabbā||
Katame satta|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti||
... pe ...
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ime satta bojjhaṅgā bhavetabbā ti|| ||

[Uddānam]|| ||

Ogho Yogo Upādānaɱ||
Gandhā Anusayena ca||
Kāma Guṇā Nīvaraṇā||
Khandhā Oruddhambhāgiyānīti|| ||

Oghavaggo terasamo|| ||

 


 

Chapter XIV Gaṅgā Peyyālaɱ (Rāgavinaya°)

121

2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācinaninnā°||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu° °nibbānupabbhāro|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu sattabojjhaṅge bhāvento° °nibbānapabbhāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti||
... pe ...
upekhā sambojjhaṅgam bhāveti ragavinaya° dosavinaya mohavinayapariyosānaɱ||
evaɱ kho bhikkhave bhāvento° °nibbānapabbhāro|| ||

[page 138]

 


 

122-132

evam rāgavinayapariyosānaɱ yāva esanāpāli vitthāre tabbaɱ|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Cha pācīnato ninnā||
Cha ninnā ca samuddato||
Dve te cha dvādasa honti||
Vaggo tena pavuccati|| ||

Bojjhaṅgasaɱyuttassa Gaṅgāpeyyālam rāgavasena vitthāretabbaɱ|| ||

Vaggo cuddasamo|| ||

 


 

Chapter XV Appamāda Vaggo (Rāgavinaya°)

133-142

Tathāgatam Padaɱ Kūṭaɱ||
Mūlaɱ Sārena Vassikaɱ|| ||

Rājā Candimasuriyo ca||
Vatthena dasamam padaɱ|| ||

Bojjhaṅgasaɱyuttassa Appamādavaggo rāgavasena vitthāretabbo ... pe ...Pannarasamo|| ||

 


 

Chapter XVI Balakaraṇīya Vaggo (Rāgavinaya°)

143-154

Balaɱ Bījañca Nāgo ca||
Rukkha Kumbhena Sukiyaɱ||
Ākāsena ca dve Meghā||
Nāvā Agantukā Nadī|| ||

Bojjhaṅgasaɱyuttassa Balakaraṇīyavaggo rāgavasena vitthāretabbo|| ||

Soḷasamo

[page 139]

 


 

Chapter XVII Esanā Vaggo (Rāgavinaya°)

154-164

Esanā Vidhā Āsavo||
Bhavo ca Dukkhatā tisso||
Khilam Malaɱ ca Nīgho ca||
Vedanā Taṇhā-Tasena ca|| ||

Bojjhaṅgasaɱyuttassa Esanāvaggo rāgavinayavasena vitthārānaki|| ||

Sattarasamo

 


 

Chapter XVIII Ogha Vaggo (Rāgavinaya°)

165-174

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Cattāro me bhikkhave oghā|| ||

Katame cattāro?|| ||

Kamogho bhavogho diṭṭhogo avijjhogo ti||
vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

175. Uddhambhāgiyāni

2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni||
Katamāni pañca|| ||

Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā|| ||

Imāni kho pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānam saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya satta bojjhaṅgā bhāvetabbā||
Katame satta|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgamti ... pe ...||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti rāgavinaya- dosavinayamohavinayapariyosānaɱ||
amatogadham amataparāyanam amatapariyosānaɱ||
nibbānaninnaɱ nibbānapoṇaɱ nibbānapabbhāram|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyanam saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ime satta bojjhaṅgā bhāvetabbāti|| ||

[page 140]

[Uddānaɱ]|| ||

Ogho Yogo Upādānaɱ||
Gandhā Anusayena ca||
Kāmaguṇā Nīvaraṇā||
Khandhā Oruddhambhāgiyānīti||
Rāgavinayapariyosāna||
dosavinaya pariyosāna||
mohavinayapariyosānavasena vaggo veditabbo||
Bojjhaṅgasaɱyuttassa Oghavaggo|| ||

Yadapi Maggasaɱyuttam vitthāretabbam||
tadapi Bojjhaṅgasaɱyuttaɱ vitthāretabbaɱ|| ||

Bojjhaṅgasaɱyuttaɱ samattaɱ|| ||

[page 141]

 


 

Book III

Satipaṭṭhāna Saɱyutta

Chapter I. Ambapāli Vaggo

1. Ambapāli

1. Evam me sutaɱ Ekam Samayam Bhagavā Vesāliyaɱ viharati Ambapālivane|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

Bhikkhavoti|| ||

Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ|| ||

Bhagavā etad avoca|| ||

3. Ekāyano ayam bhikkhave maggo sattānaɱ visuddhiyā sokaparidevānaɱ samatikkamāya dukkhadomanassānaɱ atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya||
yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā||
Katame cattāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam|| ||

Vedanāsu vedānupassī viharati||
ātāpī sampajāno°|| ||

Citte cittānupassī viharati||
ātāpī sampajāno-|| ||

Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vinneyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

5. Ekāya no ayam bhikkhave maggo sattānaɱ visuddhiyā sokaparidevānaɱ samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya||
yad idam cattāro satipaṭṭhānā ti|| ||

6. Idam avoca Bhagavā||
attamanā te bhikkhū Bhagavato bhāsitam abhinanduɱ|| ||

[page 142]

 


 

2. Sato

1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Vesāliyaɱ viharati Ambapālivane|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
... pe ...||
3. Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya sampajāno||
ayam vo amhākam anusāsanī|| ||

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu sato hoti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Vedanāsu||
... pe ...||
Citte||
... pe ...||
Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sato hoti|| ||

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti ālokite vilokite sampajānakārī hoti||
sammiñjite pasārite sampajānakārī hoti||
saṅghāṭi patta-cīvara-dhāraṇe sampajānakārī hoti||
asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti||
uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti||
gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tunhībhāve sampajānakārī hoti|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti|| ||

6. Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya sampajāno||
ayaɱ vo amhākam anusāsanī ti|| ||

 


 

3. Bhikkhu

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā ... pe ...eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Sādhu me bhante Bhagavā saṅkhittena dhammaɱ desetu||
yam aham Bhagavato dhammaɱ sutvā eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto vihareyyaɱ ti evam eva panidhekacce moghapurisā mañceva ajjhesanti dhamme ca bhāsite mam eva anubandhitabbam maññantī ti

[page 143]

Desetu me bhante Bhagavā saṅkhittena dhammaɱ desetu Sugato saṅkhittena dhammam||
appeva nāmāham Bhagavato bhāsitassa atthaɱ jāneyyam appeva nāmāham Bhagavato bhāsitassa dāyādo assan ti|| ||

Tasmātiha tvam bhikkhu ādim eva visodehi kusalesu dhammesu||
ko cādikusalānaɱ dhammānaɱ sīlam ca suvisuddhaɱ diṭṭhi ca ujukā||
yato kho te bhikkhu sīlañ ca suvisuddham bhavissati diṭṭhi ca ujukā||
tato tvam bhikkhu sīlam nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro satipaṭṭhāne tividhena bhāveyyāsi||
kātame cattāro|| ||

5. Idha tvam bhikkhu ajjhattaɱ vā kāye kāyānupassī viharāhi||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
bahiddhā vā kāye kāyānupassī viharāhi||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||
ajjhattabahiddhā vā kāye kāyānupassī viharāhi||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjadomanassaɱ|| ||

Ajjhattaɱ vā vedanāsu||
bahiddhāvā vedanāsu||
ajjhattabahiddhā vā vedanāsu vedanānupassī viharāhi||
... pe ...||
Ajjhattaɱ citte||
bahiddhā citte||
ajjhattabahiddhā citte cittānupassī viharāhi||
... pe ...||
Ajjhattaɱ vā dhammesu||
bahiddhā vā dhammesu||
ajjhattabahiddhā vā dhammesu dhammānupassī viharāhi||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjādomanassaɱ|| ||

5. Yato kho tvam bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya ime cattāro satipaṭṭhāne evaɱ tividhena bhāvessasi||
tato tuyham bhikkhu yā ratti vā divaso vā āgamissati vuddhi yeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānīti|| ||

6. Atha kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitam abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyasanā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi

[page 144]

7. Atha kho so bhikkhu eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammad eva agārasmā anagāriyam pabbajanti tad anuttaram brahmacariyapariyosānam diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sachikatvā upasampajja vihāsi|| ||

Khīṇā jāti vusitam brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyam nāparam itthattāyāti abhiññāsi|| ||

8. Aññataro ca pana so bhikkhu arahatam ahosīti|| ||

 


 

4. Sallam

1. Evam me sutam Ekaɱ samayam Bhagavā Kosalesu viharati Sālāyam brāhmaṇagāme|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
... pe ...||
etad avoca|| ||

3. Ye te bhikkhave bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaɱ dhammavinayaɱ||
te ve bhikkhave bhikkhū catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvanāya samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

4. Etha tumhe āvuso kāye kāyānupassino viharatha||
ātāpino sampajānā ekodibhūtā vippasannacittā samāhitā ekaggacittā kāyassa yathābhūtaɱ ñāṇāya|| ||

Vedanāsu vedanānupassino viharatha||
ātāpino sampajānā ekodibhūtā vippasannacittā samāhitā ekaggacittā vedanānaɱ yathābhutaɱ ñāṇāya|| ||

Citte cittānupassino viharatha||
ātāpino sampajānā ekodibhūtā vippassannacittā samāhitā ekaggacittā cittassa yathābhūtaɱ ñāṇāya|| ||

Dammesu dhammānupassino viharatha||
ātāpino sampajānā ekodibhūtā vippasannacittā samāhitā ekaggacittā dhammānaɱ yathābhutaɱ ñāṇāya|| ||

[page 145]

5. Ye pi te bhikkhave bhikkhū sekhā appattamānasā anuttaraɱ yogakkhemam patthayamānā viharanti||
te pi kāye kāyānupassino viharanti||
ātāpino sampajānā ekodibhūtā vippasannacittā samāhitā ekaggacittā kāyassa pariññāya|| ||

Vedanāsu vedanānupassino viharanti... pe ...||
vedanānam pariññāya|| ||

Citte cittānupassino viharanti||
... pe ...||
cittassa pariññāya|| ||

Dhammesu dhammānupassino viharanti ātāpino sampajānā ekodibhūtā vippasannacittā samāhitā ekaggacittā dhammānaɱ pariññāya|| ||

6. Ye pi te bhikkhave bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṅyojanā sammadaññā vimuttā||
te pi kāye kāyanupassino viharanti||
ātāpino sampajānā ekodibhūtā vippasannacittā samāhitā ekaggacittā kāyena visaɱyuttā|| ||

Vedanāsu vedanānupassino viharanti||
... pe ...||
vedanāhi visaɱyuttā|| ||

Citte ... pe ...||
cittena visaɱyuttā|| ||

Dhammesu dhammānupassino viharanti||
ātāpino sampajānā ekodibhūtā vippasannacittā samāhitā ekaggacittā dhammehi visaɱyuttā|| ||

7. Ye pi te bhikkhave bhikkhū navā acirapabbajitā adhunāgatā imaɱ dhammavinayaɱ||
te ve bhikkhave bhikkhū imesaɱ satipaṭṭhānānam bhāvanāya samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā ti|| ||

 


 

5. Kusalarāsi

1—2. Sāvatthi||
Tatra kho Bhagavā etad avoca|| ||

3. Akusalarāsī ti bhikkhave vadamāno pañcanīvaraṇe sammāvadamāno vadeyya||
kevalo hāyam bhikkhave akusalarāsi yad idam pañcanīvaraṇā|| ||

Katame pañca?|| ||

[page 146]

4. Kāmacchandanīvaraṇaɱ||
byāpādanīvaraṇaɱ||
thīnamiddhanīvaraṇam||
uddhaccakukkuccanīvaraṇaɱ||
vicikicchānīvaraṇaɱ|| ||

Akusalarāsīti bhikkhave vadamāno ime pañca nīvaraṇe sammāvadamāno vadeyya||
kevalo hāyam bhikkhave akusalarāsi yad idam pañcanīvaraṇā|| ||

5. Kusalarāsī ti bhikkhave vadamāno cattāro satipaṭṭhāne sammāvadamāno vadeyya||
kevalo hāyam bhikkhave kusalarāsi yad idam cattāro satipaṭṭhānā||
katame cattaro|| ||

6. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Vedanāsu|| ||

Citte|| ||

Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Kusalarāsī ti bhikkhave vadamāno ime cattāro satipaṭṭhāne sammāvadamāno vadeyya||
kevalo hāyam bhikkhave kusalarāsi yad idam cattāro satipaṭṭhānā ti|| ||

 


 

6. Sakuṇagghi

3. Bhūtapubbam bhikkhave sakuṇagghi lāpam sakuṇam sahasā ajjhapattā aggahesi|| ||

4. Atha kho bhikkhave lāpo sakuṇo sakuṇagghiyā hariyamāno evam paridevasi||
Mayam evamha alakkhikā mayam appapuññā ye mayam agocare carimha paravisaye||
sacejja mayaɱ gocare careyyāma sake pettike visaye||
na myāyam sakuṇagghi alambhavissa yad idaɱ yuddhāyā ti|| ||

Ko pana te lāpa gocaro sako pettiko visayo ti|| ||

Yad idam naṅgalakaṭṭhakaraṇam leḍḍuṭṭhānanti|| ||

[page 147]

5. Atha kho bhikkhave sakuṇagghi sake bale apatthaddhā sake bale asaɱvadamānā lāpam sakuṇaɱ pamuñci|| ||

Gaccha kho tvaɱ lāpa tatra pi me gantvā na mokkhasī ti|| ||

6. Atha kho bhikkhave lāpo sakuṇo naṅgalakaṭṭhakaraṇam leḍḍuṭṭhānaɱ gantvā mahantaɱ leḍḍum abhirūhitvā sakuṇagghim vadamāno aṭṭhāsi|| ||

Ehi kho dāni me sakuṇagghi||
Ehi kho dāni me sakuṇagghī ti|| ||

7. Atha kho bhikkhave sakunagghi sake bale apatthaddhā sake bale asaɱvadamānā ubho pakkhe sannāyha lāpaɱ sakuṇaɱ sahasā ajjhapattā|| ||

Yadā kho bhikkhave aññāsi lāpo sakuṇo Bahuɱ āgatā kho myāyam sakunagghīti||
atha tasseva leḍḍussa antaram paccupādi|| ||

Atha kho bhikkhave sakuṇagghi tattheva uram paccatālesi|| ||

8. Evaɱ hi tam bhikkhave hoti yo agocare carati paravisaye|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave mā agocare carittha paravisaye||
agocare bhikkhave caratam paravisaye lacchati Māro otāraɱ lacchati Māro ārammaṇaɱ|| ||

9. Ko ca bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo||
yad idam pañca kāmaguṇā||
katame pañca|| ||

10. Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmupasaɱhitā rajanīyā||
Sotaviññeyyā saddā||
... pe ...||
Ghānaviññeyyā gandhā||
Jivhāviññeyyā rasā||
Kāyaviññeyyā poṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaɱhitā rajanīyā|| ||

Ayaɱ bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo|| ||

11. Gocare bhikkhave caratha sake pettike visaye||
Gocare bhikkhave carataɱ sake pettike visaye na lacchati Māro otāram na lacchati Māro ārammanaɱ|| ||

[page 148]

12. Ko ca bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo||
yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā|| ||

Katame cattāro?|| ||

13. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ayam bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo ti|| ||

 


 

7. Makkaṭo

3. Atthi bhikkhave Himavato pabbatarājassa duggā visamā desā||
yattha neva makkaṭānaɱ cāri na manussānaɱ|| ||

4. Atthi bhikkhave Himavato pabbatarājassa duggā visamā desā||
yattha makkaṭānaɱ hi kho cāri na manussānaɱ|| ||

5. Atthi Himavato pabbatarājassa samā bhūmibhāgā ramanīyā||
yattha makkaṭānañceva cāri manussānañ ca|| ||

Tatra bhikkhave luddā makkaṭavīthīsu lepam oḍḍenti makkaṭānam bādhanāya|| ||

Tatra bhikkhave ye te makkaṭā abālajātikā alolajātikā te taɱ lepaɱ disvā ārakā parivajjanti|| ||

Yo pana so hoti makkaṭo bālajātiko lolajātiko||
so tam lepam upasaṅkamitvā hatthena gaṇhāti||
so tattha bajjhati|| ||

Hattham mocessāmīti dutiyena hatthena gaṇhāti||
so tattha bajjhati|| ||

Ubho hatthe mocessāmīti pādena gaṇhāti so tattha bajjhati|| ||

Ubho hatthe mocessāmīti pādam cā ti dutiyena pādena gaṇhāti so tattha bajjhati|| ||

Ubho hatthe mocessāmi pāde cā ti tuṇḍena gaṇhāti so tattha bajjhati|| ||

6. Evaɱ hi so bhikkhave makkaṭo pañcoḍḍito thunam seti anayam āpanno byasanam āpanno yathākāmakaraṇīyo luddassa

[page 149]

Tam enam bhikkhave luddo vijjhitvā tasmiɱ yeva kaṭṭhakataṅgāre avasajjetvā yena kāmam pakkamati|| ||

7. Evaɱ hi tam bhikkhave hoti yo agocare carati paravisaye||
tasmā ti ha bhikkhave mā agocare carittha paravisaye||
agocare bhikkhave caratam paravisaye lacchati Māro otāraɱ lacchati Māro ārammanaɱ|| ||

8. Ko ca bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo|| ||

Yad idam pañcakāmaguṇā||
katame pañca|| ||

9. Cakkhu viññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā||
... pe ...||
Kāyaviññeyyā poṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā||
kāmūpasaɱhitā rajanīyā|| ||

Ayam bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo|| ||

10. Gocare bhikkhave caratha sake pettike visaye||
Gocare bhikkhave carataɱ sake pettike visaye na lacchati Māro otāram na lacchati Māro ārammaṇaɱ|| ||

11. Ko ca bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo|| ||

Yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā||
katame cattāro|| ||

12. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ayam bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo ti|| ||

 


 

8. Sūdo

I.

Seyyathā pi bhikkhave bālo avyatto akusalo sūdo rājānam vā rājamahāmattānaɱ vā nānāccayehi sūpehi paccupaṭṭhito assa||
ambilaggehi pi tittakaggehi pi kaṭukaggehi pi madhuraggehi pi khārikehi pi akhārikehi pi loṇikehi pi aloṇikehi pi|| ||

[page 150]

4. Sa kho so bhikkhave bālo avyatto akusalo sūdo sakassa bhattassa nimittaɱ na uggaṇhati||
Idam vā me ajja bhattasūpeyyaɱ ruccati||
imassa vā abhiharati||
imassa vā bahuɱ gaṇhāti||
imassa vā vaṇṇam bhāsati|| ||

Ambilaggaɱ vā me ajja bhattasūpeyyaɱ ruccati||
ambilaggassa vā abhiharati||
ambilaggassa vā bahuɱ gaṇhāti||
ambilaggassa vā vaṇṇam bhāsati|| ||

Tittakaggaɱ vā me ajja Kaṭukaggaɱ vā me ajja||
Madhuraggaɱ vā me ajja||
Khārikaɱ vā me ajja||
Akhārikaɱ vā me ajja||
Loṇikaɱ vā me ajja||
Aloṇikaɱ vā me ajja bhattasūpeyyaɱ ruccati||
aloṇikassa vā abhiharati||
aloṇikassa vā bahuɱ gaṇhāti aloṇikassa vā vaṇṇam bhāsatī ti|| ||

5. Sa kho so bhikkhave bālo avyatto akusalo sūdo na ceva lābhī hoti acchādanassa||
na lābhī vetanassa na lābhī abhihārānaɱ|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Tathā hi so bhikkhave bālo avyatto akusalo sūdo sakassa bhattassa nimittaɱ na ugganhāti|| ||

6. Evam eva kho bhikkhave idhekacco bālo avyatto akusalo bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
tassa kāye kāyānupassino viharato cittaɱ na samādhiyati upakkilesā na pahiyyanti||
so taɱ nimittam na uggaṇhāti||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassi viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
tassa dhammesu dhammānupassino viharato cittaɱ na samādhiyati upakkilesā na pahiyyanti||
so tam nimittaɱ na uggaṇhāti|| ||

7. Sa kho so bhikkhave bālo avyatto akusalo bhikkhu na ceva lābhī diṭṭheva dhamme sukhavihārānaɱ||
na lābhī satisampajaññassa

[page 151]

Tam kissa hetu?|| ||

Tathā hi so bhikkhave bālo avyatto akusalo bhikkhu sakassa cittassa nimittaɱ na uggaṇhāti|| ||

II.

8. Seyyathā pi pi bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo sūdo rājānaɱ vā rājamahāmattānaɱ vā nānāccayehi sūpehi paccupaṭṭhito assa||
ambilaggehi pi tittakaggehi pi kaṭukaggehi pi madhuraggehi pi khārikehi pi akhārikehi pi loṇikehi pi aloṇikehi pi|| ||

Sa kho so bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo sūdo sakassa bhattassa nimittam uggaṇhāti||
Idam vā me ajja bhattasupeyyaɱ ruccati||
imassa vā abhiharati||
imassa vā bahuɱ gaṇhāti||
imassa vā vaṇṇaɱ bhāsati|| ||

Ambilaggaɱ vā me ajja bhattasūpeyyaɱ ruccati ambilaggassa vā abhiharati||
ambilaggassa vā bahum gaṇhāti||
ambilaggassa vā vaṇṇam bhasati||
Tittakaggaɱ vā ma ajja||
Kaṭukaggaɱ vā me ajja||
Madhuraggaɱ vā me ajja||
Khārikaɱ vā me ajja||
Akhārikaɱ vā me ajja||
Loṇikaɱ vā me ajja||
Aloṇikaɱ vā me ajja bhattasūpeyyaɱ ruccati||
aloṇikassa vā abhiharati||
aloṇikassa vā bahuɱ gaṇhāti||
aloṇikassa vā vaṇṇam bhāsatī ti|| ||

9. Sa kho bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo sūdo lābhī ceva hoti acchādanassa lābhī vetanassa lābhi abhihārānaɱ||
taɱ kissa hetu|| ||

Tathā hi so bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo sūdo sakassa bhattassa nimittam uggaṇhāti|| ||

10. Evam eva kho bhikkhave idhekacco paṇḍito vyatto kusalo bhikkhu kāye kāyanupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
tassa kāye kāyānupassino viharato cittaɱ samādhiyati upakkilesā pahīyanti

[page 152]

so taɱ nimittam uggaṇhāti||
Vedanāsu||
... pe ...||
Citte||
... pe ...||
Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
tassa dhammesu dhammānupassino viharato cittaɱ samādhiyati upakkilesā pahīyanti||
so taɱ nimittam uggaṇhāti|| ||

11. Sa kho so bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo bhikkhu lābhī ceva hoti diṭṭheva dhamme sukhavihārānaɱ lābhī hoti satisampajaññassa||
taɱ kissa hetu|| ||

Tathā hi so bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo bhikkhu sakassa cittassa nimittam uggaṇhātī ti|| ||

 


 

9. Gilāno

1. Ekam me sutaɱ Ekam samayam Bhagavā Vesāliyaɱ viharati Beluvagāmake|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

Etha tumhe bhikkhave samantā Vesāliyā yathā mittaɱ yathā sandiṭṭhaɱ yathā sambhattaɱ vassam upetha gacchatha idhevāham Beluvagāmake vassam upagacchamīti|| ||

Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paṭissutvā samantā Vesāliyā yathā mittam yathā sandiṭṭham yathā sambhattaɱ vassam upagañchuɱ||
Bhagavā pana tattheva Beluvagāmake vassam upagañchi|| ||

3. Atha kho Bhagavato vassupagatassa kharo ābādho uppajji||
bāḷhā vedanā vattanti māraṇantikā||
tatra sudam Bhagavā sato sampajāno adhivāsesi avihaññamāno|| ||

4. Atha kho Bhagavato etad ahosi||
Na kho pana me tam paṭirūpaɱ yo ham anāmantetvā upaṭṭhāke anapaloketvā bhikkhusaṅgham parinibbāyeyyaɱ||
yan nūnāham imam ābādham viriyena patipaṇāmetvā jīvitasaṅkhāram adhiṭṭhāya vihareyyanti

[page 153]

Atha kho Bhagavā tam ābādhaɱ viriyena patipaṇāmetvā jīvitasaṅkhāram adhiṭṭhāya vihāsi|| ||

5. Atha kho Bhagavā gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito gelaññā vihārā nikkhāmitvā vihārapacchā chāyāyam paññatte āsane nisīdi|| ||

6. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nīsīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

Diṭṭhā bhante khamanīyam diṭṭhā bhante Bhagavato yāpanīyaɱ||
api me bhante madhurakajāto viya kāyo||
disā pi me na pakkhāyanti||
dhammā pi maɱ na paṭibbanti Bhagavato gelāññena|| ||

Api ca me bhante ahosi kācid eva assāsamattā||
na tāva Bhagavā parinibbāyissati||
na tāva Bhagavā bhikkhusaṅgham ārabbha kiñcid eva udāharatī ti|| ||

7. Kim pana dāni Ānanda bhikkhusaṅgho mayi paccāsiɱsati||
desito Ānanda mayā dhammo anantaram abāhiraɱ katvā|| ||

Natthānanda Tathāgatassa dhammesu ācariyamuṭṭhi||
yassa nūnānanda evam assa Aham bhikkhusaṅgham pariharissāmīti vā Mamuddesiko bhikkhusaṅgho ti vā so nūnānanda bhikkhusaṅgham ārabbha kiñcid eva udāhareyya|| ||

Tathāgatassa kho Ānanda na evam hoti||
Aham bhikkhusaṅgham pariharissamī ti vā Mamuddesiko bhikkhusaṅgho ti vā sakim Ānanda Tathāgato bhikkhusaṅgham ārabbha kiñcid eva udāharissati|| ||

8. Etarahi kho panāham Ānanda jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto asītiko me vasso vattati|| ||

Seyyathā pi Ānanda jarasakaṭam vedhamissakena yāpeti||
evam eva kho Ānanda vedhamissakena maññe Tathāgatassa kāyo yāpeti|| ||

[page 154]

9. Yasmiɱ Ānanda samaye Tathāgato sabbanimittānam amanasikārā ekaccānam vedanānaɱ nirodhā animittam cetosamādhim upasampajja viharati||
phāsutaram Ānanda tasmiɱ samaye Tathāgatassa kāyo hoti|| ||

Tasmā ti hānanda attadīpā viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā|| ||

Kathañcānanda bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo|| ||

10. Idhānanda bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam|| ||

Evaɱ kho Ānanda bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññāsaraṇo dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo|| ||

11. Ye hi keci Ānanda etarahi vā mamaccaye vā attadīpā viharissanti attasaraṇā anaññasaraṇā dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā||
tamatagge me te Ānanda bhikkhū bhavissanti ye keci sikkhākāmā ti|| ||

 


 

10. Bhikkhunivāsako

1. Sāvatthi|| ||

2. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena aññataro bhikkhunupassayo tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi|| ||

2. Atha kho sambahulā bhikkhuniyo yenāyasmā Ānando tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā āyasmantam Ānandam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

Eka-m-antaɱ nisinnā kho tā bhikkhuniyo āyasmantam Ānandam etad avocuɱ|| ||

3. Idha bhante Ānanda sambahulā bhikkhuniyo catūsu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā viharantiyo uḷāram pubbenāparam visesaɱ sampajānantī ti|| ||

[page 155]

Evam etam bhaginiyo evam etam bhaginiyo||
yo hi koci bhaginiyo bhikkhu vā bhikkhunī vā catūsu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto viharati||
tassetam pāṭikaṅkham uḷāram pubbenāparaɱ visesaɱ sampajānissatī ti|| ||

4. Atha kho āyasmā Ānando tā bhikkhuniyo dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaɱsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi|| ||

5. Atha kho āyasmā Ānando Sāvatthiyam piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

Idhāham bhante pubbaṇhasamayam nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena aññataro bhikkhunupassayo tenupasaṅkamiɱ||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiɱ|| ||

Atha kho bhante sambahulā bhikkhuniyo yenāhaɱ tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā mam abhivādetvā ekam antam nisīdiɱsu||
eka-m-antaɱ nisinnā kho bhante tā bhikkhuniyo mam etad avocuɱ|| ||

Idha bhante Ānanda sambahulā bhikkhuniyo catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā viharantiyo uḷaram pubbenāparam visesaɱ sampajānantī ti|| ||

Evam vuttāham bhante tā bhikkhuniyo etad avocuɱ||
Evam etam bhaginiyo evam etam bhaginiyo yo hi koci bhaginiyo bhikkhu va bhikkhunī vā catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto viharati||
tassetam pāṭikaṅkham uḷāram pubbenāparaɱ visesaɱ saɱjānissatī ti|| ||

6. Evam etam Ānanda evam etaɱ||
yo hi koci Ānanda bhikkhu vā bhikkhunī vā catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto viharati||
tassetam pāṭikaṅkham uḷāram pubbenāparam visesaɱ sañjānissatī ti|| ||

Katamesu catusu?|| ||

7. Idhānanda bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam|| ||

[page 156]

Tassa kāye kāyanupassino viharato kāyārammano vā uppajjati kāyasmim pariḷāho cetaso vā līnattam bahiddhā vā cittaɱ vikkhipati|| ||

Tenānanda bhikkhunā kismiñcid eva pasādaniye nimitta cittam paṇidahitabbam||
tassa kismiñcid eva pasādaniye nimitte cittam paṇidahato pāmujjaɱ jāyati||
pamuditassa pīti jāyati||
pītimanassa kāyo passambhati||
passaddhakāyo sukhaɱ vedayati||
sukhino cittaɱ samādhiyati|| ||

So iti paṭisañcikkhati||
Yassa khvāhaɱ atthāya cittam paṇidahiɱ so me attho abhinipphanno handa dāni paṭisaɱharāmī ti||
So paṭisaɱharati ceva na ca vitakketi na ca vicāreti||
Avitakkomhi avicāro ajjhattaɱ satimā sukhamasmī ti pajānāti|| ||

8—9. Puna ca param Ānanda vedanāsu||
citte|| ||

10. Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
tassa dhammesu dhammānupassino viharato dhammārammaṇo vā uppajjati kāyasmiɱ pariḷāho cetaso vā līnattam bahiddhā vā cittaɱ vikkhipati|| ||

Tenānanda bhikkhunā kismiñcid eva pasādaniye nimitte cittam paṇidahitabbaɱ||
tassa kimiñcid eva pasādaniye nimitte cittam paṇidahato pāmujjaɱ jāyati||
pamūditassa pīti jāyati||
pītimanassa kāyo passambhati||
passaddhakāyo sukhaɱ vedayati||
sukhino cittaɱ samādhiyati||
so iti paṭisañcikkhati||
Yassa khvāham atthāya cittam paṇidahiɱ||
so me attho abhinipphanno||
handa dāni paṭisaɱharāmīti|| ||

So paṭisaɱharati ceva na ca vitakketi na ca vicāreti||
Avitakkomhi avicāro ajjhattaɱ satimā sukhamasmī ti pajānāti|| ||

11. Evaɱ kho Ānanda paṇidhāya bhāvanā hoti|| ||

12. Kathañcānanda apaṇidhāya bhāvanā hoti|| ||

[page 157]

13. Bahiddhā Ānanda bhikkhu cittam apaṇidhāya Apaṇihitam me bahiddhā cittan ti pajānāti|| ||

Atha pacchāpure asaɱkhittaɱ vimuttam Apaṇihitan ti pajānāti|| ||

Atha ca pana kāye kāyānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā sukhamasmī ti pajānāti|| ||

14. Bahiddhā Ānanda bhikkhu cittam apanidhāya Apaṇihitam me bahiddhā cittan ti pajānāti|| ||

Atha pacchāpure asaɱkhittam vimuttam Apaṇihitanti pajānāti|| ||

Atha ca pana vedanāsu vedanānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā Sukham asmī ti pajānāti|| ||

15. Bahiddhā Ānanda bhikkhu cittam apaṇidhāya Apaṇihitam me bahiddhā cittan ti pajānati|| ||

Atha pacchāpure asaɱkhittam vimuttam Apaṇihitanti pajānāti|| ||

Atha pana citte cittānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā sukhamasmīti pajānāti|| ||

16. Bahiddhā Ānanda bhikkhu cittam apanidhāya apaṇihitam me bahiddhā cittanti pajānāti|| ||

Atha pacchāpure asaɱkhittaɱ vimuttam Apaṇihitanti pajānāti|| ||

Atha ca pana dhammesu dhammānupassī viharāmi||
ātāpī sampajāno satimā sukhamasmīti pajānāti|| ||

17. Evaɱ kho Ānanda apaṇidhāya bhāvanā hoti|| ||

18. Iti kho Ānanda desitā mayā paṇidhāya bhāvanā desitā apaṇidhāya bhāvanā|| ||

Yam Ānanda satthārā karaṇīyam sāvakānaɱ hitesinā anukampakena anukampam upādāya||
kataɱ vo tam mayā|| ||

Etāni Ānanda rukkhamūlāni etāni suññāgārāni nijjhāyathānanda mā pamādattha ma pacchāvippatisārino ahuvattha||
ayaɱ vo amhākam anusāsanī ti|| ||

19. Idam avoca Bhagavā||
attamano āyasmā Ānando Bhagavato bhāsitam abhinandī ti|| ||

[page 158]

Tatr'uddānam:|| ||

Ambapālivaggo pathamo|| ||

Ambapāli Sato Bhikkhu||
Sāllam Kusalarāsi ca||
Sakunagghi Makkaṭo Sūdo||
Gilāno Bhikkhuni-vāsakoti|| ||

 


 

Chapter II. Nālanda Vaggo

11. Mahāpuriso

1. Sāvatthi-nidānaɱ|| ||

2. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā tenupa saṅkami||
upasaṅkamitvā ... pe ...Ekam antam nisinno kho āyasmā Sāriputto Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Mahāpuriso mahāpuriso ti bhante vuccati||
Kittāvatā nu kho bhante mahāpuriso hotī ti|| ||

Vimuttacittattā kho haɱ Sāriputta Mahāpuriso ti vadāmi||
avimuttacittattā No mahāpuriso ti vadāmi|| ||

Kathañ ca Sāriputta vimuttacitto hoti|| ||

4. Idha Sāriputta bhikkhu kāye kāyanupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam||
tassa kāye kāyānupassino viharato cittaɱ virajjati vimuccati anupādāya āsavehi|| ||

Vedanāsu|| ||

Citte|| ||

Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
tassa dhammesu dhammānupassino viharato cittaɱ virajjati vimuccati anupādāya āsavehi|| ||

5. Evaɱ kho Sāriputta vimuttacitto hoti|| ||

Vimuttacittattā kho haɱ Sāriputta Mahāpuriso ti vadāmi||
avimuttacittattā No mahāpuriso ti vadāmī ti|| ||

[page 159]

 


 

12. Nālandam

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Nālandāyaɱ viharati Pāvārikambavane|| ||

2. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā tenupasarikami||
upasaṅkamitvā||
... pe ...||
Ekam antam nisinno kho āyasmā Sāriputto Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Evam pasanno ham bhante Bhagavati||
Na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo bhiññataro yad idaɱ sambodhiyan ti|| ||

Uḷārā kho tyāyaɱ Sāriputta āsabhi vācā bhāsitā ekaɱso gahito sīhanādo nadito|| ||

Evam pasanno ham bhante Bhagavati na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo bhiññataro yad idaɱ sambodhiyan ti|| ||

4. Kinnu te Sāriputta ye te ahesum atītam addhānam arahanto sammāsambuddhā||
sabbe te bhagavanto cetasā cetopariccaviditā||
Evaɱsīlā te bhagavanto ahesuɱ iti vā||
Evaɱ dhammā te bhagavanto ahesuɱ iti vā||
Evam paññā te bhagavanto ahesum iti vā||
{Evaɱvihārino} te bhagavanto ahesuɱ iti vā Evaɱvimuttā te bhagavanto ahesum iti vā ti|| ||

No hetam bhante|| ||

5. Kim pana te Sāriputta ye te bhavissanti anāgatam addhānam arahanto sammāsambuddhā||
sabbe te bhagavanto cetasā cetopariccaviditā evaɱsilā te bhagavanto bhavissanti iti vā evaɱ dhammā te bhagavanto bhavissanti iti vā evampaññā te bhagavanto bhavissanti iti vā evaɱvihārino te bhagavanto bhavissanti iti vā||
evaɱvimuttā kho bhagavanto bhavissanti iti vā ti|| ||

[page 160]

No hetam bhante|| ||

6. Kim pana tyāhaɱ Sāriputta etarahi arahaɱ sammāsambuddho cetasā cetopariccavidīto||
evaɱsīlo bhagavā iti vā evaɱdhammo bhagavā iti vā evampañño bhagavā iti vā evaɱvihārī bhagavā iti vā evaɱvimutto bhagavā iti vā ti|| ||

No hetam bhante|| ||

7. Ettha ca te Sāriputta atītānāgatapaccuppannesu arahantesu sammāsambuddhesu cetopariyāyañāṇaɱ natthi||
atha kiɱcarahi tayā Sāriputta ulārā āsabhi vācā bhāsitā ekaɱso gahito sīhanādo nadito||
Evam pasannoham bhante Bhagavati na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo va brāhmaṇo vā Bhagavato bhiyyo bhiññataro yadidaɱ sambodhiyan ti||
Na kho me tam bhante atītānāgatapaccuppannesu arahantesu sammāsambuddhesu cetopariyāyañāṇam atthi||
api ca dhammanvayo vidito|| ||

8. Seyyathā pi bhante rañño paccantimaɱ nagaram daḷhuddāpaɱ daḷhapākāratoraṇam ekadvāraɱ||
tatrassa dovāriko paṇḍito viyatto medhāvī aññātānaɱ nivāretvā ñātānam pavesetā|| ||

So tassa nagarassa samantā anupariyāya patham anukkamamāno na passeyya pākārasandhiɱ vā pākāravivaraɱ vā antamaso biḷāranissakkanamattam pi||
tassa evam assa||
Ye kho keci oḷarikā pāṇā imaɱ nagaram pavisanti vā nikkhamanti vā sabbe te iminā va dvārena pavisanti vā nikkhamanti vā ti|| ||

Evam eva kho me bhante dhammanvayo vidito|| ||

9. Ye pi te bhante ahesum atītam addhānaɱ arahanto sammāsambuddhā sabbe te bhagavanto pañcanīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā sattabojjhaṅge yathābhūtam bhāvetvā anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambujjhiɱsu

[page 161]

Ye pi te bhante bhavissanti anāgatam addhānam arahanto sammāsambuddhā sabbe te bhagavanto pañcanīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā sattabojjhaṅge yathābhūtam bhāvetvā anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambujjhissanti|| ||

Bhagavā pi bhante etarahi arahaɱ sammāsambuddho pañcanīvaraṇe pahāya cetaso uppakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto sattabojjhaṅge yathābhūtam bhāvetvā anuttaram sammāsambodhim abhisambuddhoti|| ||

10. Sādhu sādhu Sāriputta tasmā ti ha tvaɱ Sāriputta imam dhammapariyāyam abhikkhaṇam bhāseyyāsi bhikkhūnam bhikkhūnīnam upāsakānam upāsikānam||
yesam pi hi Sāriputta moghapurisānam bhavissati Tathāgate kaṅkhā vā vimati vā tesam pi mam dhammapariyāyam sutvā yā tesaɱ Tathāgate kaṅkhā vā vimati vā sā pahīyissatī ti|| ||

 


 

13. Cuṇḍo

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||

2. Tena kho pana samayena āyasmā Sāriputto Magadhesu viharati Nālagāmake||
ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno||
Cundo ca samaṇuddeso āyasmato Sāriputtassa upaṭṭhāko hoti|| ||

3. Atha āyasmā Sāriputto tena ābādhena parinibbāyi|| ||

4. Atha kho Cundo samaṇuddeso āyasmato Sāriputtassa pattacīvaram adāya yena Sāvatthi-Jetavanam Anāthapiṇḍikassa ārāmo yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmantam Ānandam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho Cundo samaṇuddeso āyasmantam Ānandam etad avoca

[page 162]

Āyasmā bhante Sāriputto parinibbuto idam assa pattacīvaranti|| ||

5. Atthi kho idam āvuso Cunda kathāpābhatam Bhagavantaɱ dassanāya||
āyāmāvuso Cunda yena Bhagavā tenupasaṅkamissāma||
upasaṅkamitvā Bhagavato etam attham ārocessāmāti|| ||

Evam bhante ti kho Cundo samaṇuddeso āyasmato Ānandassa paccassosi|| ||

6. Atha kho āyasmā ca Ānando Cundo ca samaṇuddeso yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nīsīdiɱsu|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

Ayam bhante Cundo samaṇuddeso evam āha||
Āyasmā bhante Sāriputto parinibbuto idam assa pattacīvaran ti|| ||

Api ca me bhante madhurakajāto viya kāyo||
disā pi me na pakkhāyanti dhammā pi me na paṭibhanti āyasmā Sāriputto parinibbuto ti sutvā ti|| ||

7. Kinnu te Ānanda Sāriputto sīlakkhandhaɱ vā ādāya parinibbuto||
samādhikkhandhaɱ vā ādāya parinibbuto||
paññakkhandhaɱ vā ādāya parinibbuto||
vimuttikkhandhaɱ vā ādāya parinibbuto||
vimuttiññanadassanakkhandhaɱ vā ādāya parinibbuto ti|| ||

Na ca kho me tam bhante āyasmā Sāriputto sīlakkhandhaɱ vā ādāya parinibbuto ... pe ...vimuttiññāṇadassanakkhandhaɱ vā ādāya parinibbuto||
Api ca me bhante āyasmā Sāriputto ovādako ahosi otiṇṇo viññāpako sandassako samādapako samuttejako sampahaɱsako akilāsu dhammadesanāya anuggāhako sabrahmacārīnaɱ tam mayam āyasmato Sāriputtassa dhammojaɱ dhammabhogaɱ dhammānuggaham anussarāmāti|| ||

8. Nanu tam Ānanda mayā paṭigacceva akkhātaɱ sabbehi piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo

[page 163]

tam kutettha Ānanda labbhā||
Yan taɱ jātam bhūtaɱ saṅkhatam palokadhammaɱ taɱ vata mā palujjīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

9. Seyyathā pi Ānanda mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato yo mahantataro khandho so palujjeyya||
evam eva kho Ānanda mahato bhikkhusaṅghassa tiṭṭhato sāravato Sāriputto parinibbuto taɱ kutettha Ānanda labbhā yan taɱ jātam bhūtaɱ saṅkhataɱ palokadhammaɱ taɱ vata mā palujjīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

10. Tasmā ti hānanda attadīpā viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā|| ||

Kathañcānanda bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo|| ||

11. Idhānanda bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Evaɱ kho Ānanda bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo|| ||

12. Ye hi keci Ānanda etarahi vā mamaccaye vā attadipā viharissanti attasaraṇā anaññasaraṇā dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā||
tamatagge pete Ānanda bhikkhū bhavissanti ye keci sikkhākāmā ti|| ||

 


 

14. Ceḷam

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Vajjīsu viharati Ukkacelāyaɱ Gaṅgāya nadiyā tīre mahatā bhikkhusaṅghena saddhim aciraparinibbutesu Sāriputta-Moggalānesu|| ||

2. Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhu-saṅghaparivuto ajjhokāse nisinno hoti|| ||

Atha kho Bhagavā tunhībhūtam bhikkhusaṅgham anuviloketvā bhikkhū āmantesi|| ||

[page 164]

3. Api myāyam bhikkhave parisā suññā viya khāyati||
parinibbutesu Sāriputta-Moggalānesu suññā me bhikkhave parisā hoti||
anapekkhā tassam disāyam hoti yassaɱ dīsāyaɱ Sāriputta-Moggalānā viharanti|| ||

4. Ye hi te bhikkhave ahesum atītamadhānam arahanto sammāsambuddhā||
tesam pi bhagavantānam etaparamam yeva sāvakayugam ahosi||
seyyathāpi mayhaɱ SāriputtaMoggalānā|| ||

Ye pi te bhikkhave bhavissanti anāgatam addhānam arahanto sammāsambuddhā||
tesam pi bhagavantānam etaparamaɱ yeva sāvakayugam bhavissati||
seyyathāpi mayhaɱ Sāriputta-Moggalānā|| ||

5. Acchariyam bhikkhave sāvakānam abbhutam bhikkhave sāvakānam satthu ca nāma sāsanakarā bhavissanti ovādapatikarā||
catunnaɱ ca parisānam piyā bhavissanti manāpā garū ca bhāvaniyā ca|| ||

Acchariyam bhikkhave Tathāgatassa abbhutam bhikkhave Tathāgatassa||
evarūpe pi nāma sāvakayuge parinibbute natthi Tathāgatassa soko vā paridevo vā||
tam kutettha bhikkhave labbhā||
yantaɱ jātaɱ bhūtaɱ saṅkhataɱ palokadhammaɱ taɱ vata ma palujjīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

6. Seyyathā pi bhikkhave mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato ye mahantatarā khandhā te palujjeyyuɱ||
Evam eva kho bhikkhave mahato bhikkhusaṅghassa tiṭṭhato sāravato Sāriputta-Moggalānā parinibbutā||
taɱ kutettha bhikkhave labbhā||
yan taɱ jātam bhūtam saṅkhatam palokadhammaɱ taɱ vata mā palujjīti||
netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

7. Tasmā ti ha bhikkhave attadīpā viharathā- -anaññasaraṇā|| ||

8. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī- -anaññasaraṇo|| ||

[page 165]

9. Ye hi keci bhikkhave etarahi vā mamaccaye vā attadīpā viharissanti- -tamatagge bhikkhave bhikkhu bhavissanti ye keci sikkhākāmā ti|| ||

 


 

15. Bāhiyo (or Bāhiko)

1. Sāvatthi nidanaɱ|| ||

2. Atha kho āyasmā Bāhiyo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā||
... pe ...||
eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Bāhiyo Bhagavantam etad avoca|| ||

Sādhu me bhante saṅkhittena dhammaɱ desetu||
yaɱ aham Bhagavato dhammaɱ sutvā eko vūpakaṭṭho apamatto ātāpī pahitatto vihareyyanti||
Tasmā ti ha tvam Bāhiya ādim eva visodhehi kusalesu dhammesu|| ||

Ko cādi kusalānaɱ dhammānaɱ||
sīlañca suvisuddhaɱ diṭṭhi ca ujukā|| ||

3. Yato ca kho te Bāhiya sīlañca suvisuddham bhavissati diṭṭhi ca ujukā||
tato tvam Bāhiya sīlam nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro satipaṭṭhāne bhāveyyāsi||
katame cattāro|| ||

4. Idha tvam Bāhiya kāye kāyānupassī viharāhi||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharāhi||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Yato kho tvam Bāhiya sīlam nissāya sīle patiṭṭhāya ime cattāro satipaṭṭhāne evam bhāvessasi||
tato {tuyham} Bāhiya yā ratti vā divaso vā āgamissasi||
vuddhi yeva paṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānī ti|| ||

[page 166]

5. Atha kho āyasmā Bāhiyo Bhagavato bhāsitam abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi|| ||

6. Atha kho āyasmā Bāhiyo eko vupakaṭṭho apamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyam pabbajanti tad anuttaram brahmacariyapariyosānaɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi||
Khīnā jāti vusitam brahmacariyam kataɱ karaṇīyaɱ nāparam ittatthāyā ti abbhaññāsi|| ||

7. Aññataro ca panāyasmā Bāhiyo arahatam ahosī ti|| ||

 


 

16. Uttiyo

1. Sāvatthi nīdānam|| ||

2—4. Atha kho āyasmā Uttiyo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
... pe ...||
tato tvam Uttiya gamissasi maccudheyyassa pāranti ... pe ...|| ||

5.6.7. Aññataro ca panāyasmā Uttiyo arahatam ahosī ti|| ||

 


 

17. Ariyo

1. Sāvatthi|| ||

2. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā ariyā niyyānikā niyyanti takkarassa sammādukkhākkhayāya||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhadomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

[page 167]

4. Ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā ariyā niyyānikā niyyanti takkarassa sammādukkhakkhayāyā ti|| ||

 


 

18. Brahmā

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Uruvelāyaɱ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapālanigrodhe pathamābhisambuddho|| ||

2. Atha kho Bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||

Ekāyano yam maggo sattānam visuddhiyā sokaparidevānam samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā||
katame cattāro|| ||

3. Kāye vā bhikkhu kāyānupassī vihareyya||
ātāpī sampajāno satimā vinneyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu vā bhikkhu||
Citte vā bhikkhu|| ||

Dhammesu vā bhikkhu dhammānupassī vihareyya||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ekāyano yam maggo sattānaɱ visuddhiyā sokaparidevānaɱ samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yadidaɱ cattāro satipaṭṭhānā ti|| ||

4. Atha kho Brahmā sahampati Bhagavato cetasā cetoparivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāham pasāreyya pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam eva kho Brahmaloke antarahito Bhagavato purato pāturahosi|| ||

Atha kho Brahmā sahampati ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yena Bhagavā tenañjalim paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca|| ||

5. Evam etam Bhagavā evam etaɱ Sugata||
ekāyano yam bhante maggo sattānaɱ visuddhiyā sokaparidevānam samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yadidaɱ cattāro satipaṭṭhānā

[page 168]

Katame cattāro?|| ||

Kāye vā bhante bhikkhu kāyanupassī vihareyya||
ātāpī sampajāno satimā||
vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu vā bhante bhikkhu||
Citte vā bhante bhikkhu||
Dhammesu vā bhante dhammānupassī vihareyya||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ekāyano yam bhante maggo sattānaɱ visuddhiyā sokaparidevānam samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yad idam cattāro satipaṭṭhānāti|| ||

6. Idam avoca Brahmā sahampati||
idaɱ vatvā Brahmā sahampati athāparam etad avoca|| ||

Ekāyanaɱ jātikhayantadassī||
Maggam pajānāti hitānukampi||
Etena maggena atariɱsu pubbe||
Tarissanti ye taranti ca oghan ti|| ||

 


 

19. Sedakam or Ekantaka(?)

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sumbhesu viharati Sedakaɱ nāma Sumbhānaɱ nigamo|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

Bhūtapubbam bhikkhave caṇḍālavaɱsiko caṇḍālavaɱsam ussāpetvā Medakathālikam antevāsim āmantesi||
Ehi tvaɱ samma Medakathālike Caṇḍālavaɱsam abhirūhitvā mama uparikhandhe titthāhī ti||
Evam ācariyā ti kho bhikkhave Medakathālikā antevāsī Caṇḍālavaɱsikassa paṭissutvā Caṇḍālavaɱsam abhirūhitvā ācariyassa uparikhandhe aṭṭhāsi|| ||

3. Atha kho bhikkhave Caṇḍālavaɱsiko Medakathālikam antevāsim etad avoca||
Tvaɱ samma Medakathālike mamaɱ rakkha aham tvaɱ rakkhissāmi evaɱ mayam aññamaññaguttā aññamaññarakkhitā sippāni ceva dassessāma lābhañ ca lacchāma sotthinā ca caṇḍālavaɱsam orohissāmā ti

[page 169]

4. Evaɱ vutte bhikkhave Medakathālikā antevāsī Caṇḍālavaɱsikam etad avoca|| ||

Na kho panetam ācariya evam bhavissati||
tvam ācariya attānaɱ rakkha aham attanaɱ rakkhissāmi|| ||

Evam mayam attaguttā attarakkhitā sippāni ceva dassessāma lābhañca lacchāma sotthinā ca caṇḍalavaɱsā orohissāmā ti|| ||

So tattha ñāyo ti|| ||

5. Bhagavā avoca|| ||

Yathā Medakathālikā antevāsī ācariyam avoca||
Attānam bhikkhave rakkhissāmī ti satipaṭṭhānaɱ sevitabbaɱ||
Param rakkhissamā ti satipaṭṭhānaɱ sevitabbaɱ|| ||

Attānam bhikkhave rakkhanto paraɱ rakkhati||
paraɱ rakkhanto attānaɱ rakkhati|| ||

6. Kathañca bhikkhave attānam rakkhanto param rakkhati||
āsevanāya bhāvanāya bahulīkammena|| ||

Evaɱ kho bhikkhave attānaɱ rakkhanto paraɱ rakkhati|| ||

7. Kathañca bhikkhave paraɱ rakkhanto attānaɱ rakkhati||
khantiyā avihiɱsāya mettatāya anudayatāya|| ||

Evaɱ kho bhikkhave paraɱ rakkhanto attānaɱ rakkhati|| ||

8. Attānaɱ bhikkhave rakkhissāmī ti satipaṭṭhānaɱ sevitabbam||
Paraɱ rakkhissāmī ti satipaṭṭhānaɱ sevitabbaɱ||
attānam bhikkhave rakkhanto paraɱ rakkhati||
paraɱ rakkhanto attānaɱ rakkhatī ti|| ||

 


 

20. Janapada or Ekantaka(?)

1. Evam me sutam Ekaɱ samayam Bhagavā Sumbhesu viharati Sedakam nāma Sumbhānaɱ nigamo|| ||

[page 170]

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
... pe ...||
3. Seyyathā pi bhikkhave Janapadakalyāṇī janapadakalyāṇī ti kho bhikkhave mahājanakāyo sannipateyya||
Sā kho panassa janapadakalyāṇī paramapāsāvinī nacce paramapāsāvinī gīte||
Janapadakalyāṇī naccati gāyatīti kho bhikkhave bhiyyosomattāya mahā janakāyo sannipateyya|| ||

Atha puriso āgaccheyya jīvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo dukkhapaṭikūlo tam enaɱ evaɱ vadeyyum||
Ayan te ambho purisa samatittiko telapatto antarena ca mahāsamajjam antarena ca janapadakalyāṇiɱ parihātabbo||
puriso ca te ukkhitāsiko piṭṭhito piṭṭhito anubandhissati yattheva naɱ thokam pi chaddessati tattheva te siro pātessatī ti|| ||

Taɱ kim maññatha bhikkhave||
api nu so puriso amum telapattam amanasikaritvā bahiddhā pamādam āhareyyāti|| ||

No hetam bhante|| ||

4. Upamā kho myāyam bhikkhave katā atthassa viññāpanāya||
ayaɱ cevettha attho||
Samatittiko telapatto ti kho bhikkhave kāyagatāya etaɱ satiyā adhivacanaɱ|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave evam sikkhitabbaɱ|| ||

Kāyagatā sati no bhāvitā bhavissati bahulīkatā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā ti||
Evaɱ hi vo bhikkhave sikkhitabbanti|| ||

Nāḷandavaggo dutiyo

Tass'uddānaɱ:|| ||

[page 171]

Mahāpuriso Nāḷandam||
Cundo Celañca Bāhiyo||
Uttiyo Ariyo Brahmā||
Sedakaɱ Janapadena cā ti|| ||

 


 

Chapter III. Sīlaṭṭhiti Vaggo

21. Sīlam

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam āyasmā ca Ānando āyasmā ca Bhaddo Pāṭaliputte viharanti Kukkuṭārāme|| ||

2. Atha kho āyasmā Bhaddo sāyaṇhasamayam paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmatā Ānandena saddhiɱ sammodi... pe ...||
āyasmantam Ānandam etad avoca|| ||

3. Yānimani āvuso Ānanda kusalāni sīlāni vuttāni Bhagavatā||
imāni kusalāni sīlāni kimatthiyāni vuttāni Bhagavatā ti||
Sādhu sādhu āvuso Bhadda||
bhaddako kho te āvuso Bhadda ummaggo bhaddakam paṭibhānam kalyāṇī paripucchā|| ||

Evaɱ hi tvam avuso Bhadda pucchasi||
Yānimāni āvuso Ānanda kusalāni sīlāni vuttāni Bhagavatā||
imāni kusalāni sīlāni kimatthiyāni vuttāni Bhagavatā ti|| ||

Evam āvuso ti|| ||

4. Yānimani āvuso Bhadda kusalāni sīlāni vuttāni Bhagavatā imāni kusalāni sīlāni yāvad eva catunnam satipaṭṭhānānam bhāvanāya vuttāni Bhagavatā||
katamesam catunnaɱ|| ||

5. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhadomanassaɱ|| ||

[page 172]

Yānimanī āvuso Bhadda kusalāni sīlāni vuttāni Bhagavatā||
imani kusalāni sīlāni yāvad eva imesaɱ catunaɱ satipaṭṭhānānam bhāvanāya vuttāni Bhagavatā ti|| ||

 


 

22. Ṭhiti

1. Taɱ yeva nidānaɱ|| ||

2. Ekam antam nisinnam° °etad avoca|| ||

3. Ko nu kho āvuso Ānanda hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hoti||
ko panāvuso hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hotī ti|| ||

Sādhu sādhu āvuso Bhadda||
bhaddako kho te āvuso Bhadda ummaggo bhaddakam paṭibhānaɱ kalyaṇī paripucchā||
evaɱ hi tvam āvuso Bhadda pucchasi||
Ko nu kho āvuso Ānanda hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hoti||
ko panāvuso Ānanda hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hotī ti|| ||

Evam āvuso ti|| ||

4. Catunnaɱ kho āvuso satipaṭṭhānānam abhāvitattā abahulīkatattā Tathāgate parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hoti||
Catunnaɱ ca kho āvuso satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā Tathāgate parinibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hoti||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

5. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Imesaɱ kho āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam abhāvitattā abahulīkatattā tathāgate parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hoti||
imesaɱ ca kho āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā tathāgate parinibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hotī ti|| ||

[page 173]

 


 

23. Parihānaɱ

1—2. Pāṭaliputte viharanti Kukkuṭārāme|| ||

3. Ko nu kho āvuso Ānanda hetu ko paccayo yena saddhammaparihānaɱ hoti||
ko nu kho āvuso Ānanda hetu ko paccayo yena saddhamma-aparihānaɱ hetu|| ||

Sādhu sādhu āvuso Bhadda||
bhaddhako kho te āvuso Bhadda ummaggo bhaddakam paṭibhānaɱ kalyāṇī paripucchā||
evaɱ hi tvam āvuso Bhadda pucchasi||
Ko nu āvuso hetu ko paccayo yena saddhammaparihānaɱ hoti||
ko panāvuso Ānanda hetu ko paccayo yena saddhammaaparihānaɱ hoti ti|| ||

Evam āvuso ti|| ||

4. Catunnaɱ kho āvuso satipaṭṭhānānam abhāvitattā abahulīkatattā saddhammaparihānaɱ hoti||
catunnaɱ ca kho āvuso satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā saddhamma-aparihānaɱ hoti||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

5. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Imesaɱ kho āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam abhāvitattā abahulīkatattā saddhammaparihānaɱ hoti||
imesaɱ kho āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā saddhamma-aparihānaɱ hotī ti|| ||

 


 

24. Suddhakam

1. Sāvatthinidānam|| ||

2. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
ātāpi sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||

[page 174]

Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā ti|| ||

 


 

25. Brāhmaṇa

1. Evam me sutaɱ ekam samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||

2. Atha kho aññataro brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho so brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Ko nu kho bho Gotama hetu ko paccayo yena Tathāgate parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hoti||
ko pana bho Gotama hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hotī ti|| ||

4. Catunnaɱ kho brāhmaṇa satipatthānānam abhāvitattā. Idha brāhmaṇa bhikkhu kāye kāyānupassī- -domanassaɱ||
Imesaɱ kho brāhmaṇa catunnaɱ- -ciraṭṭhitiko hotī ti|| ||

6. Evaɱ vutte so brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca|| ||

Abhikkantam bho Gotama ... pe ... upāsakam mam bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti|| ||

 


 

26. Padesam

1. Ekaɱ samayam āyasmā ca Sāriputto āyasmā ca Mahā-Moggalāno āyasmā ca Anuruddho Sākete viharanti Kanṭakīvane|| ||

2. Atha kho āyasmā ca Sāriputto āyasmā ca MahāMoggalāno sāyaṇhasamayam patisallāṇā vuṭṭhito yenāyasmā Anuruddho tenupasaṅkamiɱsa||
upasaṅkamitvā āyasmatā Anuruddhena saddhiɱ sammodiɱsu||
sammodanīyaɱ Kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu

[page 175]

Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasmantam Anuruddham etad avoca|| ||

3. Sekho sekho ti āvuso Anuruddha vuccati||
kittāvatā nu kho āvuso Sekho ti hotī ti|| ||

Catunnam kho āvuso satipaṭṭhānānam padesaɱ bhāvitattā sekho hoti||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

4. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyyaloke abhijjhadomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Imesaɱ kho āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam padesam bhāvitattā sekho hotī ti|| ||

 


 

27. Samattam

1—2. Taɱ yeva nidānaɱ|| ||

Ekam antam- -Anuruddham etad avoca|| ||

3. Asekho asekho ti āvuso Anuruddha vuccati||
kittāvatā nu kho āvuso Asekho hotī ti|| ||

Catunnaɱ kho āvuso satipaṭṭhānānam samattam bhāvitattā asekho hoti|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

4. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam|| ||

Imesaɱ kho āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānaɱ samattā bhāvitattā asekho hotī ti|| ||

 


 

28. Loko

1—2. Taɱ yeva nidānaɱ|| ||

Ekam antam nisinno-Anuruddham etad avoca|| ||

3. Katamesam āyasmā Anuruddha dhammānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññatam patto ti|| ||

[page 176]

Catunnaɱ āvuso satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññatam patto||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

4. Idhāham āvuso kāye kāyanupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhadomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammanupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Imesaɱ khvāham āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā mahabhiññatam patto|| ||

5. Imesaɱ ca panāham āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā sahassaɱ lokam abhijānāmīti|| ||

 


 

29. Sirivaḍḍho

1. Ekaɱ samayam āyasmā Ānando Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe|| ||

2. Tena kho pana samayena Sirivaḍḍho gahapati ābādhiko hoti||
dukkhito bāḷhagilāno|| ||

3. Atha kho Sirivaḍḍho gahapati aññataram purisam āmantesi||
Ehi tvam ambho purisa yenāyasmā Ānando tenupasaṅkama||
upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato Ānandassa pāde sirasā vanda||
Sirivaḍḍho bhante gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno||
so āyasmato Ānandassa pāde sirasā vandatī ti evañca vadeti||
Sādhu kira bhante āyasmā Ānando yena Sirivaḍḍhassa gahapatissa nivesanaɱ||
tenupasaṅkamatu anukampam upādāyāti|| ||

Evam bhante ti kho so puriso Sirivaḍḍhassa gahapatissa paṭissutvā yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami|| ||

4. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ Ānandam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi||
eka-m-antaɱ nisinno kho so puriso āyasmantam Ānandam etad avoca||
Sirivaḍḍho bhante gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno||
so āyasmato Ānandassa pāde sirasā vandati||
evañca vadeti||
Sādhu kira bhante āyasmā Ānando yena Sirivaḍḍhassa gahapatissa nivesanaɱ tenupasaṅkamatu anukampam upādāyā ti|| ||

[page 177]

Adhivāsesi kho āyasmā Ānando tuṇhībhāvena|| ||

5. Atha kho āyasmā Ānando nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Sirivaḍḍhassa gahapatissa nivesanam upasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi|| ||

Nisajja kho āyasmā Ānando Sirivaḍḍham gahapatim etad avoca|| ||

6. Kacci te gahapati khamanīyaɱ kacci yāpanīyaɱ kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti paṭikkamosānam paññāyati no abhikkamo ti|| ||

Na me bhante khamanīyaɱ na yāpanīyam bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikkammanti abhikkamo sānam paññāyati no paṭikkamo ti|| ||

7. Tasmā ti ha te gahapati evaɱ sikkhitabbaɱ|| ||

Kāye kāyānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassan ti|| ||

Evaɱ hi te gahapati sikkhitabban ti|| ||

8. Ye me bhante Bhagavatā cattāro satipaṭṭhānā desitā saɱvijjanti te dhammā mayi ahaɱ ca tesu dhammesu sandissāmi||
ahaɱ hi bhante kāye kāyānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

9. Yāni cimāni bhante Bhagavatā pañcorambhāgiyāni saṅyojanāni desitāni||
nāhaɱ tesaɱ kiñci attani appahīnaɱ samanupassāmī ti|| ||

10. Lādhā te gahapati||
suladdhaɱ te gahapati||
anāgāmiphalaɱ tayā gahapati vyākatan ti|| ||

[page 178]

 


 

30. Mānadinna

1. Taɱ yeva nidānaɱ|| ||

2. Tena kho pana samayena Mānadinno gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno|| ||

3—6. Atha kho Mānadinno gahapati aññataram purisam āmantesi ... pe ...|| ||

7. Evarūpāya cāham bhante dukkhāya vedanāya puṭṭho samāno kāye kāyānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

8. Yānicimāni bhante Bhagavatā pañcorambhāgiyani saṅyojanāni desitāni||
nāham bhante yaɱ kiñci attani appahīnaɱ samanupassāmīti|| ||

9. Lābhā te gahapati||
suladdhan te gahapati||
anāgāmiphalaɱ tayā gahapati vyākatan ti|| ||

Sīlavaggo tatiyo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Sīlaɱ Ṭhiti Parihānam Suddhakaɱ||
Brāhmaṇena ca Padesam||
Samattam Loko ca Sirivaḍḍho||
Mānadinnena te dasā ti|| ||

Satipaṭṭhāna-saɱyuttassa Sīlaṭṭhitivaggo tatiyo|| ||

 


 

Chapter IV. Anussuta Vaggo

31. Anussutam

1—2. Sāvatthi nidānam|| ||

3. Ayaɱ kāye kāyānupassanā ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi vijjā udapādi āloko udapādi

[page 179]

Sā kho panāyam kāye kāyanupassanā bhāvetabbā ti me bhikkhave||
bhavitā ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi vijjā udapādi āloko udapādi|| ||

4. Ayam vedanānupassanā ti-||
5. Ayaɱ citte cittānupassanā ti. Ayaɱ dhammesu dhammānupassanā ti-||
sā kho panāyaɱ dhammesu dhammānupassanā bhāvetabbā ti me bhikkhave||
bhāvitā ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi vijjā udapādi āloko udapādīti|| ||

 


 

32. Virāgo

1—2. Sāvatthiyaɱ|| ||

3. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya {saɱvattanti}||
katame cattāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

33. Viraddho

3. Yesaɱ kesañci bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā viraddhā||
viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

[page 180]

4. Yesaɱ kesañci bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā āraddhā||
āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

Katame cattāro?|| ||

5. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
... pe ...||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Yesaɱ kesañci bhikkhave ime cattāro satipaṭṭhānā viraddhā||
viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

Yesaɱ kesañci bhikkhave ime cattāro satipaṭṭhānā āraddhā||
āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī ti|| ||

 


 

34. Bhāvanā

1—2. Sāvatthiyam|| ||

3. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā aparāparaṅgamanāya saɱvattanti||
katame cattāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
... pe ...||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā aparāparaṅgamanāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

35. Sato

1—2. Sāvatthi|| ||

3. Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya sampajāno||
ayaɱ vo amhākam anusāsanī|| ||

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu sato hoti||
Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam||
[pe]|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sato hoti|| ||

5. Kathañca bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhuno viditā vedanā uppajjanti||
viditā upaṭṭhahanti

[page 181]

viditā abbhatthaɱ gacchanti|| ||

Viditā vitakkā uppajjanti||
viditā upaṭṭhahanti||
viditā abbhattham gacchanti|| ||

Viditā saññā uppajjanti||
viditā upaṭṭhahanti||
viditā abbhatthaɱ gacchanti|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti|| ||

6. Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya sampajāno||
ayaɱ vo amhākam anusāsanīti|| ||

 


 

36. Aññam

1—2. Sāvatthiyaɱ|| ||

3. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā||
katame cattāro|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
... pe ...||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammanupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam|| ||

Ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā|| ||

4. Imesaɱ kho bhikkhave catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhavitattā bahulīkatattā dvinnam phalānam aññataram phalam pāṭikaṅkhaɱ diṭṭheva dhamme aññā sati vā upādisese anāgāmitā ti|| ||

 


 

37. Chandam

1. Sāvatthiyaɱ|| ||

2. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpi sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Tassa kāye kāyānupassino viharato yo kāyasmiɱ chando so pahīyati||
chandassa pahānāya amataɱ sacchikataɱ hoti|| ||

4. Vedanāsu° °yo vedanāsu chando so pahīyati||
chandassa pahānā amataɱ sacchikataɱ hoti|| ||

[page 182]

5. Citte- -yo cittamhi chando so pahīyati||
chandassa pahānā amataɱ sacchikataɱ hoti|| ||

6. Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
tassa dhammesu dhammānupassino viharato yo dhammesu chando so pahīyati||
chandassa pahānā amatam sacchikataɱ hotī ti|| ||

 


 

38. Pariññāya

2. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
tassa kāye kāyānupassino viharato kāyo pariññāto hoti||
kāyassa pariññātattā amataɱ sacchikataɱ hoti|| ||

4. Vedanāsu° vedanā pariññātā honti vedanānam pariññātattā amatam sacchikataɱ hoti|| ||

5. Citte° °cittam pariññātām hoti||
cittassa pariññātattā amataɱ sacchikataɱ hoti|| ||

6. Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ.||
tassa dhammesu dhammānupassino viharato dhammā pariññātā honti||
dhammānam pariññātattā amataɱ sacchikatam hotī ti|| ||

 


 

39. Bhāvanā

2. Catunnam bhikkhave satipaṭṭhānānam bhāvanaɱ desissāmi||
taɱ suṇātha|| ||

Katamā ca bhikkhave catunnam satipaṭṭhānānam bhāvanā|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ

[page 183]

4 Ayam bhikkhave catunnam satipaṭṭhānānam bhāvanā ti|| ||

 


 

40. Vibhaṅga

2. Satipaṭṭhānañca vo bhikkhave desissāmi satipaṭṭhānabhāvanañca satipaṭṭhānabhāvanāgaminiñca paṭipadaɱ||
tam suṇātha|| ||

3. Katamañ ca bhikkhave satipaṭṭhānaɱ|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave satipaṭṭhānaɱ|| ||

4. Katamā ca bhikkhave satipaṭṭhānabhāvanā|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu samudayadhammānupassī kāyasmiɱ viharati||
vayadhammānupassī kāyasmiɱ viharati||
samudayavayadhammānupassī kāyasmim viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam|| ||

Samudayadhammānupassī vedanāsu viharati vayadhammānupassī vedanāsu viharati||
samudayavayadhammanupassī vedanāsu viharati|| ||

Tathā citte||
Dhammesu viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave satipaṭṭhānabhāvanā|| ||

5. Katamā ca bhikkhave satipaṭṭhānabhāvanāgāminī patipādā|| ||

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ sammādiṭṭhi||
... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave satipaṭṭhāna bhāvanāgāminī patipadā ti|| ||

Ananussuta-vaggo catuttho|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

[page 184]

Ananussutaɱ Virāgo ca||
Viraddho Bhāvanā Sato||
Aññam Chandam Pariññāya||
Bhāvanā {Vibhaṅgena} te dasāti|| ||

 


 

Chapter V. Amata Vaggo

41. Amatam

1. Sāvatthi|| ||

2. Catusu bhikkhave satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā viharatha||
mā vo amatam panassa||
katamesu catusu|| ||

3. Idha bhikkhave kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam|| ||

4. Imesu bhikkhave catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā viharatha||
mā vo amatam panassā ti|| ||

 


 

42. Samudayo

2. Catunnam bhikkhave satipaṭṭhānānam samudayañca atthagamañca desissāmi||
taɱ suṇātha|| ||

3. Ko ca bhikkhave kāyassa samudayo|| ||

Āhārasamudayā kāyassa samudayo||
āhāranirodhā kāyassa atthagamo|| ||

4. Phassasamudayā vedanānaɱ samudayo||
phassanirodhā vedanānam atthagamo|| ||

5. Nāmarūpasamudayā cittassa samudayo||
nāmarūpanirodhā cittassa atthagamo|| ||

6. Manasikārasamudayā dhammānam samudayo||
manasikāranirodhā dhammānam atthagamo ti|| ||

[page 185]

 


 

43. Maggo

1. Sāvatthi|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū amantesi|| ||

Ekam idāham bhikkhave samayam Uruvelāyaɱ viharāmi najjā Nerañjarāya tīre Ajapālanigrodhe pathamābhisambuddho|| ||

3. Tassa mayham bhikkhave rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi||
Ekāyanvāyam maggo sattānaɱ visuddhiyā sokaparidevānam samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā||
katame cattāro|| ||

Kāye vā bhikkhu kāyānupassī vihareyya Vedanāsu vā bhikkhu vedanānupassī vihareyya||
Citte vā bhikkhu cittānupassī vihareyya||
Dhammesu vā bhikkhu dhammānupassī vihareyya||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Ekāyanvāyam maggo sattānam visuddhiyā sokaparidevānaɱ samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā ti|| ||

4. Atha kho bhikkhave Brahmā sahampati mama cetasā ceto parivitakkam aññāya||
seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjītaɱ vā bāham pasāreyya pasāritaɱ vā bāham sammiñjeyya||
evam eva Brahmaloke antarahito pi mama purato pātur ahosi|| ||

5. Atha kho bhikkhave Brahmā sahampati ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yenāham tenañjalim paṇametvā mam etad avoca||
Evam etam Bhagavā evam etaɱ Sugata||
ekāyanvāyam maggo sattānaɱ visuddhiyā sokaparidevānam samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā

[page 186]

Katame cattāro?|| ||

Kāye vā bhante bhikkhu kāyānupassī vihareyya||
Vedanāsu vā||
Citte vā||
Dhammesu vā bhante {bhikkhu} dhammānupassī vihareyya||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ekāyanvāyam bhante maggo sattānam visuddhiyā sokaparidavānaɱ samatikkamāya dukkhadomanassānaɱ atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā ti|| ||

6. Idam avoca bhikkhave Brahmā sahampati||
idaɱ vatvā athāparam etad avoca|| ||

Ekāyanaɱ jātikhayantadassī||
maggam pajānāti hitānukampī||
Etena maggena ataɱsu pubbe||
tarissanti ye ca taranti oghan ti|| ||

 


 

44. Sato

1. Sāvatthiyaɱ|| ||

2. Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya||
ayam vo amhākam anusāsanī|| ||

3. Kathañca bhikkhave {bhikkhu} sato hoti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sato hoti|| ||

4. Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya||
ayaɱ vo amhākam anusāsanī ti|| ||

 


 

45. Kusalarāsi

2. Kusalarāsī ti bhikkhave vadamāno cattāro satipaṭṭhāne sammāvadamāno vadeyya|| ||

Kevalo hāyam bhikkhave kusalarāsī yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā||
katame cattāro|| ||

[page 187]

3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

4. Kusalarāsī ti bhikkhave vadamāno ime cattāro satipaṭṭhāne sammāvadamāno vadeyya|| ||

Kevalo hāyam bhikkhave kusalarāsī yad idaɱ cattāro satipaṭṭhānā ti|| ||

 


 

46. Pātimokkha

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅkami ... pe ... Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Sādhu me bhante saṅkhittena dhammaɱ desetu yam aham Bhagavato dhammaɱ sutvā eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto vihareyyanti||
Tasmā ti ha tvam bhikkhu ādim eva visodhehi kusalesu dhammesu|| ||

Ko cādi kusalānaɱ dhammānaɱ|| ||

4. Idha tvam bhikkhu pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharāhi ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhasu sikkhāpadesu|| ||

Yato kho tvam bhikkhu pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharissasi ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhissasi sikkhāpadesu||
tato tvam bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro satipaṭṭhāne bhāveyyāsi||
katame cattāro|| ||

5. Idha tvam bhikkhu kāye kāyānupassī viharāhi||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharāhi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

6. Yato kho tvam bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya ime cattāro satipaṭṭhāne evam bhāvessasi||
tato tuyham bhikkhu yā ratti vā divāso vā āgamissati vuddhi yeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānīti|| ||

7. Atha kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaɱ-|| ||

[page 188]

8. Atha kho so bhikkhu eko vūpakattho- -abbhaññāsi|| ||

9. Aññataro capana so bhikkhu arahatam ahosī ti|| ||

 


 

47. Du-c-caritam

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā ... pe ... pe|| ||

3. Sādhu me bhante Bhagavā saṅkhittena dhammaɱ desetu||
yam aham Bhagavato dhammaɱ sutvā eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto vihareyyanti|| ||

Tasmā ti ha tvam bhikkhu ādim eva visodhehi kusalesu dhammesu||
ko cādi kusalānaɱ dhammānaɱ|| ||

4. Idha tvam bhikkhu kāyaduccaritam pahāya kāyasucaritam bhāvessasi||
vacī-||
mano- sucaritam bhāvessasi|| ||

Yato kho tvam bhikkhu kāyaduccaritam pahāya kāyasucaritam bhāvessasi||
vacī-||
mano- -sucaritam bhāvessasi||
tato tvam bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro satipaṭṭhāne bhāvessasi||
katame cattāro|| ||

5. Idha tvam bhikkhu kāye kāyānupassī viharāhi||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharāhi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

6. Yato kho tvam bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya ime cattāro satipaṭṭhāne evam bhāvessasi||
tato tuyham bhikkhu yā ratti vā divaso vā āgamissati vuddhi yeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānī ti|| ||

7—8. ||... pe ...|| ||

9. Aññataro ca pana so bhikkhu arahataɱ ahosī ti|| ||

[page 189]

 


 

48. Mittā

1. Sāvatthiyam|| ||

2. Ye bhikkhave anukampeyyātha||
ye ca sotabbam maññeyyuɱ mittā vā amaccā vā ñāti vā sālohitā vā||
te vo bhikkhave catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvanāya samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

4. Ye bhikkhave anukampeyyātha ye ca sotabbam maññeyyum mittā va amaccā vā ñati vā sālohitā vā||
te vo bhikkhave imesaɱ catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvanāya samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā ti|| ||

 


 

49. Vedanā

1. Sāvatthiyam|| ||

2. Tisso imā bhikkhave vedanā||
katamā tisso|| ||

Sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhāvedanā|| ||

Imā kho bhikkhave tisso vedanā|| ||

3. Imāsaɱ kho bhikkhave tissannaɱ vedanānaɱ pariññāya cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā||
katame cattāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

5. Imāsaɱ kho bhikkhave tissannaɱ vedanānam pariññāya ime cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā ti|| ||

 


 

50. Āsava

2. Tayo bhikkhave āsavā|| ||

Katame tayo?|| ||

Kāmāsavo||
bhavāsavo||
avijjāsavo|| ||

Ime kho bhikkhave tayo āsavā|| ||

[page 190]

3. Imesaɱ kho bhikkhave tiṇṇannam āsavānam pahānāya cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā||
katame cattāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhave tiṇṇannam āsavānam pahānāya ime cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā ti|| ||

Amatavaggo pañcamo|| ||

Tatrauddānam:|| ||

Amataɱ Samudayo Maggo||
Sato kusalarāsiyā||
Pāṭimokkhaɱ Du-c-caritaɱ||
Mittā Vedanā Āsavena cāti|| ||

 


 

Chapter VI. Gaṅga Peyyāla

51-62.

2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā- -evam eva kho bhikkhave bhikkhu cattaro satipaṭṭhāne bhāvento-nibbānapubbhāro|| ||

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu° °nibbānapabbhāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī° °abhijjhādomanassam||
vedanāsu||
citte||
dhammesu-|| ||

Evam eva kho bhikkhave bhikkhu° °nibbānapabbhāro ti|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Cha pācīnato ninnā||
cha ninnā ca samuddato||
Ete dve cha dvādasa honti||
vaggo tena pavuccati|| ||

Gaṅgapeyyāla satipaṭṭhānavasena vitthāretabbaɱ

[page 191]

 


 

Chapter VII. Appamāda Vaggo

63-72.

Tathāgata-Padam Kūṭa||
Mūlam Sārena Vassikaɱ||
Rājā Candima-Suriye ca||
Vatthena dasamam padam|| ||

Satipaṭṭhānavasena appamādavaggo satipaṭṭhāna-vitthāretabbo vaggo

 


 

Chapter VIII. Balakaranīya Vaggo

73-82.

Phalam Bījañca Nāgo ca||
Rukkham Kumbhena Sūriyyā||
Akāseṭṭhena vā Āgantukā Nadī||
Balakaraṇīya-vaggo|| ||

Satipaṭṭhānavasena vitthāretabbo vaggo|| ||

 


 

Chapter IX. Esana Vaggo

83-93.

Esanayo Vidhā Āsavā||
Dukkhatañca tisso Khi... pe ...
Mala ca Nigho ca Vedanā||
Taṇhāyenavā Esanavaggo|| ||

Satipaṭṭhānavasena vitthāretabbā— vaggo|| ||

 


 

Chapter X. Ogha Vaggo

93-102.

103. Uddhambhāgiyāni

2. Pañcimani bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanāni||
katamāni pañca||
Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā

[page 192]

Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

3. Imesam kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānam saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā ||katame cattāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam||
Vedanāsu||
Citte||
Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

5. Imesam kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānam saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ime cattāro satipatthānā bhāvetabbāti|| ||

[Uddānam]|| ||

Ogho Yogo Upādānaɱ||
Gantha-Anusayena ca||
Kāmaguṇā Nīvaranaɱ||
Khandham Oruddhabhāgiyāni|| ||

Oghavaggo||
Satipaṭṭhānavasena vitthāretuvaggo|| ||

Yathā Maggasaɱyuttam vitthāritaɱ||
evam Satipaṭṭhānasamyuttaɱ vitthāretabbaɱ|| ||

Satipaṭṭhānasaɱyuttaɱ tatiyaɱ samattaɱ|| ||

[page 193]

 


 

Book IV

Indriya Saɱyutta

Chapter I. Suddhika Vaggo

1. Suddhikam

1—2. Sāvatthi|| ||

Tatra kho Bhagavā etad avoca|| ||

3. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ viriyindriyaɱ satindriyaɱ samādhindriyaɱ paññindriyam|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti|| ||

 


 

2. Sota 1

3. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyam viriyindriyaɱ satindriyaɱ samādhindriyaɱ paññindriyaɱ|| ||

4. Yato kho bhikkhave ariyasāvako imesaɱ pañcannam indriyānam assādañca ādīnavañca nissaraṇaɱ ca yathābhūtam pajānati||
ayaɱ vuccati bhikkhave ariyasāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

3. Sota 2

3. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyam ... pe ...paññindriyaɱ|| ||

4. Yato kho bhikkhave ariyasāvako imesam pañcannam indriyānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtam pajānāti

[page 194]

ayaɱ vuccati bhikkhave ariyasāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

4. Araham 1

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ...paññindriyaɱ|| ||

3. Yato kho bhikkhave ariyasāvako imesam pañcannam indriyānam assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtam viditvā anupādā vimutto hoti||
ayam vuccati bhikkhave arahaɱ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohītabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṅyojano sammadaññā vimutto ti|| ||

 


 

5. Araham 2

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ...paññindriyaɱ|| ||

3. Yato kho bhikkhave bhikkhu imesam pañcannam indriyānam Samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtam viditvā anupādā vimutto hoti||
ayaɱ vuccati bhikkhave bhikkhu arahaɱ khīṇāsavo-samadaññā vimutto ti|| ||

 


 

6. Samaṇabrāhmaṇā 1

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ||... pe ...||
paññindriyam|| ||

3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imesam pañcannam indriyānaɱ samudayañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaɱ nappajānanti na me te bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā na ca panete āyasmanto sāmaññatthaɱ vā brahmaññatthaɱ vā diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti

[page 195]

4. Ye ca kho keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imesam pañcannam indriyānam {samudayañca} attha{gamañca} {assādañca} {ādinavañca} nissaranaɱ ca yathābhūtam pajānanti||
te kho me bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā te ca panāyasmanto sāmaññatthaɱ ca brahmaññatthaɱ ca diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī ti|| ||

 


 

7. {Samaṇabrāhmaṇā} 2

3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā saddhindriyaɱ nappajānanti saddhindriyasamudayaɱ nappajānanti saddhindriyanirodhaɱ nappajānanti saddhindriyanirodhagāminipaṭipadam nappajānanti ... pe ...Viriyindriyaɱ nappajānanti ... pe ...Satindriyam nappajānanti||
Samādhindriyaɱ nappajānanti||
Paññindriyaɱ nappajānanti paññindriyasamudayaɱ nappajānanti||
paññindriyanirodhaɱ nappajānanti paññindriyanirodhagāminipaṭipadam nappajānanti||
na me te bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā {brāhmaṇesu} ca brāhmaṇasammatā||
na ca panete āyasmantā sāmaññatthaɱ vā brahmaññatthaɱ vā diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti|| ||

4. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā saddhindriyam pajānanti saddhindriyasamudayam pajānanti saddhindriyanirodham pajānanti saddhindriyanirodhagāminipaṭipadam pajānanti||
{Viriyindriyam} pajānanti ... pe ...Satindriyam pajānanti||
samādhindriyam pajānanti ... pe ...||

[page 196]

paññindriyam pajānanti paññindriyasamudayam pajānanti||
paññindriyanirodham pajānanti||
paññindriyanirodhagāminipatipadam pajānanti||
te kho pana me bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā||
te ca panāyasmanto sāmaññatthaɱ ca brahmaññatthaɱ ca diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī ti|| ||

 


 

8. Daṭṭhabbam

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyam|| ||

3. Kattha ca bhikkhave saddhindriyaɱ daṭṭhabbaɱ|| ||

Catusu sotāpattiyaṅgesu||
ettha saddhindriyaɱ daṭṭhabbaɱ|| ||

4. Kattha ca bhikkhave viriyindriyaɱ daṭṭhabbaɱ|| ||

Catusu sammapadhānesu||
ettha viriyindriyaɱ daṭṭhabbaɱ|| ||

5. Kattha ca bhikkhave satindriyaɱ daṭṭhabbaɱ|| ||

Catusu satipaṭṭhānesu||
ettha satindriyaɱ daṭṭhabbaɱ|| ||

6. Kattha ca bhikkhave samādhindriyaɱ daṭṭhabbaɱ|| ||

Catusu jhānesu||
ettha samādhindriyaɱ daṭṭhabbam|| ||

7. Kattha ca bhikkhave paññindriyaɱ daṭṭhabbaɱ|| ||

Catusu ariyasaccesu||
ettha paññindriyaɱ daṭṭhabbaɱ|| ||

8. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti|| ||

 


 

9. Vibhaṅga 1

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

3. Katamañ ca bhikkhave saddhindriyaɱ|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako saddho hoti||
saddahati Tathāgatassa bodhiɱ

[page 197]

Iti pi so Bhagavā arahaɱ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadhammasārathi satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā ti|| ||

Idam vuccati bhikkhave saddhindriyam|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave viriyindriyaɱ|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako āraddhaviriyo viharati||
akusalānaɱ dhammānam pahānāya kusalānaɱ dhammānam upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu|| ||

Idam vuccati viriyindriyaɱ|| ||

5. Katamañ ca bhikkhave satindriyam|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakataɱ cirabhāsitam pi saritā anussaritā|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave satindriyaɱ|| ||

6. Katamañ ca bhikkhave samādhindriyam|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako vossaggārammanaɱ karitvā labhati samādhiɱ labhati cittassa ekaggataɱ|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave samādhindriyaɱ|| ||

7. Katamañ ca bhikkhave paññindriyaɱ|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako paññavā hoti||
Udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakhayagāminiyā|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave paññindriyam|| ||

8. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti|| ||

 


 

10. Vibhaṅga 2

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni||
katamāni pañca||
saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

3. Katamañ ca bhikkhave saddhindriyaɱ|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako saddho hoti saddahati Tathāgatassa bodhiɱ||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave samādhindriyaɱ|| ||

[page 198]

4. Katamañ ca bhikkhave viriyindriyam?|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako āraddhaviriyo viharati||
akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānam upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu||
so anuppannānam pāpakānam akusalānam dhammānam anuppādāya chandam janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati||
uppannānam pāpakānam akusalānam pahānāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati anuppannānaɱ kusalānam dhammānam uppādāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati||
uppannānaɱ kusalānam dhammānam ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave viriyindriyaɱ|| ||

5. Katamañ ca bhikkhave satindriyaɱ|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatam pi cirabhāsitam pi saritā anussaritā||
so kāye kāyānupassī viharati ... pe ...vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammanupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave satindriyaɱ|| ||

6. Katamañ ca bhikkhave samādhindriyaɱ|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako vossaggārammaṇaɱ karitvā labhati samādhim labhati cittassa ekaggataɱ||
So vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaɱ savicāram vivekajam pītisukham pathamajjhānam upasampajja viharati||
vitakkavicārānaɱ vūpasamā ... pe ... dutiyaɱ jhānaɱ||
tatiyaɱ jhānaɱ||
upasampajja viharati|| ||

Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānam atthagamā adukkham asukham upekhāsatipārisuddhiɱ catutthaɱ jhānaɱ upasampajja viharati|| ||

Idam vuccati bhikkhave samādhindriyaɱ|| ||

[page 199]

7. Katannaɱ ca bhikkhave paññindriyaɱ|| ||

Idha bhikkhave ariyāsāvako paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā||
so Idaɱ dukkhanti yathābhūtam pajānāti||
Ayaɱ dukkhasamudayo ti yathābhūtam pajānāti ... pe ...Ayaɱ dukkhanirodhagāminipatipadā ti yathā bhūtam pajānāti|| ||

8. Idaɱ vuccati bhikkhave paññindriyaɱ||
imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti|| ||

Suddhikavaggo pathamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Suddhikañ ceva dve Sotā||
Arahantā apare duve||
Samaṇabrāhmaṇā Daṭṭhabbam||
Vibhaṅgā apare duve ti|| ||

 


 

Chapter II. Mudatara Vaggo

11. Paṭilābho

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyam ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

3. Katamañ ca bhikkhave saddhindriyam||
Idha bhikkhave ariyasāvako saddho hoti||
saddahati Tathāgatassa bodhim||
Iti pi so Bhagavā arahaɱ sammāsambuddho ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave saddhindriyaɱ|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave viriyindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave cattāro sammappadhāne ārabbha viriyam paṭilabhati|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave viriyindriyaɱ|| ||

[page 200]

5. Katamañ ca bhikkhave satindriyaɱ?|| ||

Yaɱ kho bhikkhave cattaro satipaṭṭhāne ārabbha satim paṭilabhati|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave satindriyaɱ|| ||

6. Katamañ ca bhikkhave samādhindriyaɱ?|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako vossaggārammaṇaɱ karitvā labhati samādhiɱ labhati cittassa ekaggataɱ|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave samādhindriyaɱ|| ||

7. Katamañ ca bhikkhave paññindriyaɱ?|| ||

Idha bhikkhave ariyasāvako paññavā hoti udayatthagāminiyā paññaya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave paññindriyaɱ|| ||

8. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti|| ||

 


 

12. Saṅkhitta 1

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyam|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcindriyānaɱ samattā paripūrattā arahaɱ hoti||
tato mudutarehi anāgāmī hoti||
tato mudutarehi sakadāgāmī hoti||
tato mudutarehi sotāpanno hoti||
tato mudutarehi dhammānusārī hoti||
tato mudutarehi saddhānusārī hoti|| ||

 


 

13. Saṅkhitta 2

2. Pañcimāni bhikkhave {indriyāni}|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānaɱ samattā paripūrattā arahaɱ hoti-||
osaddhānusari hoti|| ||

4. Iti kho bhikkhave indriyavemattatā phalavemattatā hoti||
balavemattatā puggalavemattatā hoti|| ||

[page 201]

 


 

14. Saṅkhitta 3

2. Pañcimani bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānaɱ samattā paripūrattā arahaɱ hoti- -saddhānusārī hoti|| ||

4. Iti kho bhikkhave paripūram paripūrakārī ārādheti||
padesaɱ padesakārī ārādheti||
avañjhānitvevāham bhikkhave pañcindriyāni vadāmīti|| ||

 


 

15. Vitthāro 1

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānaɱ samattā paripūrattā arahaɱ hoti||
tato mudutarehi antarāparinibbāyī hoti||
tato mudutarehi upahacca parinibbāyī hoti||
tato mudutarehi asaṅkhāraparinibbāyī hoti||
tato mudutarehi sasaṅkhāraparinibbāyī hoti||
tato mudutarehi uddhaɱsoto hoti akaniṭṭhagāmī||
tato mudutarehi sakadāgāmī hoti||
tato mudutarehi sotāpanno hoti||
tato mudutarehi dammānusārī hoti||
tato mudutarehi saddhānusārī hotīti|| ||

 


 

16. Vitthāro 2

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni||
Katamāni pañca|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānaɱ samattā paripūrattā arahaɱ hoti||
tato mudutarehi antarāparinibbāyī- -saddhānusārī hoti|| ||

4. Iti kho bhikkhave indriyavemattatā phaḷavemattatā hoti||
phalavemattatā puggalavemattatā hoti|| ||

[page 202]

 


 

17. Vitthāro 3

2. pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānaɱ samattā paripūrattā arahaɱ hoti||
tato mudatarehi antarāparinibbāyī- -saddhānusārī hoti|| ||

4. Iti kho bhikkhave paripūraɱ paripūrakārī ārādheti||
padesam padesakārī ārādheti avañjhānitvevāham bhikkhave pañcindriyāni vadamīti|| ||

 


 

18. Paṭipanno

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānaɱ samattā paripūrattā arahaɱ hoti||
tato mudutarehi arahattaphalasacchikiriyāya paṭipanno hoti||
tato mudutarehi anāgāmī hoti||
tato mudutarehi anāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno hoti||
tato mudutarehi sakadāgāmī hoti||
tato mudutarehi sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno hoti||
tato mudutarehi sotāpanno hoti||
tato mudutarehi sotāpattiphala sacchikiriyāya paṭipanno hoti|| ||

4. Yassa kho bhikkhave imāni pañcindriyāni sabbena sabbaɱ sabbathā sabbaɱ natthi||
tam aham Bāhiro puthujjanapakkhe ṭhito ti vadāmī ti|| ||

 


 

19. Upasanno

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅkami ... pe ...Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Indriyasampanno indriyasampanno ti bhante vuccati||
kittāvatā nu kho bhante indriyasampanno hotīti|| ||

[page 203]

4. Idha bhikkhu bhikkhu saddhindriyam bhāveti upasamagāmiɱ sambodhagāmiɱ ... pe ...paññindriyam bhāveti upasamagāmiɱ sambodhagāmiɱ|| ||

5. Ettāvatā kho bhikkhu bhikkhu indriyasampanno hotīti|| ||

 


 

20. Āsavānaɱ khayo

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyām|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānam bhavitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī ti|| ||

Mudutaravaggo dutiyo

Tass'uddānaɱ:|| ||

Paṭilābho ca tayo Saṅkhittā||
Vitthārā apare tayo||
Paṭipanno cupasamo||
Āsavānaɱ khayo cime ti|| ||

 


 

Chapter III. Chaḷindriya Vaggo

21. Nabbhavo (or Ñānavā)

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyam ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

3. Yāva kīvañcāham bhikkhave imesam pañcannam indriyānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaɱ na abbhaññāsiɱ||

[page 204]

neva tāvāham bhikkhave sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambuddho ti paccaññāsiɱ|| ||

4. Yato ca khvāham bhikkhave imesam pañcannam indriyānam samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtam abbhaññāsiɱ||
atha khvāham bhikkhave sadevake loke samārake sabrahmake {sassamaṇabrāhmaṇiyā} pajāya sadevamanussāya anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambuddho ti paccaññāsiɱ||
ñāṇañca pana me dassanam udapādi||
Akuppā me cetovimutti||
ayam antimā jāti natthidāni punabbhavo ti|| ||

 


 

22. Jīvita

2. Tīṇimāni bhikkhave indriyāni||
katamāni {tīṇi}|| ||

Itthindriyam purisindriyaɱ jīvitindriyaɱ|| ||

3. Imāni kho bhikkhave tīṇi indriyānī ti|| ||

 


 

23. Ñāya

2. Tīṇimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni {tīṇi}?|| ||

Anaññātaññassāmītindriyaɱ aññindriyam aññātāvindriyaɱ|| ||

3. Imāni kho bhikkhave tīṇi indriyānīti|| ||

 


 

24. Ekābhiññam (or Ekabījī)

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyam ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyani|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānaɱ samattā paripūrattā arahaɱ hoti||
tato mudutarehi antarāparinibbāyī hoti||
tato mudutarehi upahaccaparinibbāyī hoti||
tato mudutarehi asaṅkhāraparinibbāyī hoti||
tato mudutarehi sasaṅkhāraparinibbāyī hoti

[page 205]

tato mudutarehi uddhaɱsoto hoti akaniṭṭhagāmī||
tato mudutarehi sakadāgāmī hoti||
tato mudutarehi ekabījī hoti||
tato mudutarehi kolaṅkolo hoti||
tato mudutarehi sattakkhattuparamo hoti||
tato mudutarehi dhammānusārī hoti||
tato mudutarehi saddhānusārī hotī ti|| ||

 


 

25. Suddhakam

2. Chayimāni bhikkhave indriyāni||
katamāni cha|| ||

Cakkhundriyaɱ sotindriyaɱ ghānindriyaɱ jivhindriyaɱ kāyindriyam manindriyaɱ|| ||

3. Imāni kho bhikkhave cha indriyānī ti|| ||

 


 

26. Soto or Sotāpanno

2. Cha yimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni cha?|| ||

Cakkhundriyaɱ||
... pe ...||
manindriyaɱ|| ||

3. Yato kho bhikkhave ariyasāvako imesaɱ channam indriyānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtam pajānāti||
ayaɱ vuccati bhikkhave ariyasāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

27. Arahatā 1

2. Cha yimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni cha?|| ||

Cakkhundriyam ... pe ... manindriyaɱ|| ||

3. Yato kho bhikkhave bhikkhu imesaɱ channam indriyānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaɱ viditvā anupādā vimutto hoti ayaɱ vuccati bhikkhave bhikkhu arahaɱ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṅyojano samadaññā vimutto ti|| ||

 


 

28. Arahatā 2 or Buddho

2. Chayimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni cha?|| ||

Cakkhundriyam ... pe ... manindriyaɱ|| ||

[page 206]

3. Yāva kīvañcāham bhikkhave imesaɱ channam indriyānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtam na abbhaññāsiɱ||
neva- -abhisambuddhoti paccaññāsiɱ|| ||

Yato ca° °abbhaññasiɱ °abhisaɱbuddho ti paccaññāsiɱ||
ñaṇañca pana me dassanaɱ udapādi||
Akuppā me cetovimutti||
ayam antimājāti natthidāni punabbhavo ti|| ||

 


 

29. Samaṇabrāhmaṇā 1

2. Cha yimāni bhikkhave indriyāni||
katamāni cha|| ||

Cakkhundriyaɱ||
... pe ...||
manindriyaɱ|| ||

3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imesaɱ channam indriyānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaɱ nappajānanti||
na me te bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā-upasampajja viharanti|| ||

4. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā° pajānanti||
te kho me bhikkhave° °sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantīti|| ||

 


 

30. Samaṇabrāhmaṇā 2

3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā cakkhundriyaɱ nappajānanti||
cakkhundriyasamudayaɱ nappajānanti ... pe ...cakkhundriyanirodhagāminipaṭipadaɱ nappajānanti||
sotindriyaɱ||
ghānindriyaɱ||
jivhindriyaɱ||
kāyindriyaɱ||
manindriyaɱ nappajānanti||
manindriyasamudayaɱ nappajānanti||
manindriyanirodhaɱ nappajānanti||
manindriyanirodhagāminipatipadam nappajānanti||
na me te bhikkhave ... pe ... sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti|| ||

[page 207]

4. Ye ca kho keci bhikkhave samanā vā brāhmaṇā va cakkhundriyam pajānanti-||
te bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā- -sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantīti|| ||

Chaḷindriyavaggo tatiyo

Tassa uddānaɱ|| ||

Nabbhavo Jīvita Ñāya||
Ekābhiññañca Suddhakam||
Soto dve Arahatā dve||
Samaṇa-Brāhmaṇena cā ti|| ||

 


 

Chapter IV. Sukhindriya (or Uppaṭi) Vaggo

31. Suddhikam

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni||
katamani pañca|| ||

Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyaɱ domanassindriyam upekhindriyam|| ||

3. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti|| ||

 


 

32. Soto

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Sukhindriyaɱ dukkhindriyaɱ somanassindriyaɱ domanassindriyaɱ upekhindriyaɱ|| ||

3. Yato kho bhikkhave ariyasāvako imesam pañcannam indriyānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathabhūtam pajānāti||
ayaɱ vuccati bhikkhave ariyasāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

[page 208]

 


 

33. Arahā

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Sukhindriyaɱ dukkhindriyaɱ somanassindriyaɱ domanassindriyam upekhindriyaɱ|| ||

3. Yato kho bhikkhave bhikkhu imesam pañcannam indriyānam samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaɱ viditvā anupādā vimutto hoti||
ayaɱ vuccati bhikkhave bhikkhu arahaɱ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṅyojano sammadaññā vimutto ti|| ||

 


 

34. Samaṇabrāhmaṇa 1

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Sukhindriyaɱ ... pe ...upekhindriyaɱ|| ||

3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā imesaɱ pañcannam indriyānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca- -yathābhūtam nappajānanti- na ca panete- -viharanti|| ||

4. Ye hi keci- -pajjānanti||
te kho- -sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantīti|| ||

 


 

35. Samaṇabrāhmaṇa 2

2. {Pañcimāni} bhikkhave indriyāni- -upekhindriyaɱ|| ||

3. ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā sukhindriyaɱ nappajānanti sukhindriyasamudayaɱ nappajānanti||
sukhindriyanirodham nappajānanti||
sukhindriyanirodhagāminipaṭipadaɱ nappajānanti||
... pe ...||
upekhindriyaɱ nappajānanti||
upekhindriyasamudayaɱ nappajānanti||

[page 209]

upekhindriyanirodhagāminipatipadaɱ nappajānanti||
na me te- viharanti|| ||

4. Ye ca keci||
°pajānananti° te ca kho° °sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī ti|| ||

 


 

36. Vibhaṅga 1

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Sukhindriyaɱ ... pe ...upekhindriyaɱ|| ||

3. Katamañ ca bhikkhave sukhindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave kāyikaɱ sukhaɱ kāyikaɱ sātaɱ kāyasamphassajaɱ sukhaɱ sātaɱ vedayitaɱ||
idam vuccati bhikkhave sukhindriyaɱ|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave dukkhindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave kāyikaɱ dukkhaɱ kāyikam asātaɱ kāyasamphassajaɱ dukkham asātaɱ vedayitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave dukkhindriyaɱ|| ||

5. Katamañ ca bhikkhave somanassindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhu cetasikaɱ sukhaɱ cetasikaɱ sātam manosamphassajaɱ sukhaɱ sātaɱ vedayitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave somanassindriyaɱ|| ||

6. Katamañ ca bhikkhave domanassindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave cetasikaɱ dukkhaɱ cetasikaɱ asātam manosamphassajaɱ dukkham asātaɱ vedayitaɱ||
idam vuccati bhikkhave domanassindriyaɱ|| ||

7. Katamañ ca bhikkhave upekhindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave kāyikaɱ vā cetasikaɱ vā neva sātaɱ nāsātaɱ vedayitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave upekhindriyaɱ|| ||

8. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānīti|| ||

 


 

37. Vibhaṅga 2

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Sukhindriyaɱ ... pe ...||
upekhindriyam|| ||

[page 210]

3. Katamañ ca bhikkhave sukhindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave kāyikaɱ sukhaɱ kāyikaɱ sātaɱ kāyasamphassajaɱ sukhaɱ sātaɱ vedayitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave sukhindriyaɱ|| ||

4.5.6. Katamañ ca bhikkhave dukkhindriyaɱ ... pe ...|| ||

7. Katamañ ca bhikkhave upekhindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave kāyikaɱ vā cetasikaɱ vā neva sātaɱ nāsātaɱ vedayitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave upekhindriyaɱ|| ||

8. Tatra bhikkhave yaɱ ca sukhindriyaɱ yaɱ ca somanassindriyaɱ sukhā sā vedanā daṭṭhabbā|| ||

Tatra bhikkhave yaɱ ca dukkhindriyam yaɱ ca domanassindriyaɱ dukkhā sā vedanā daṭṭhabbā|| ||

Tatra bhikkhave yadidam upekhindriyam adukkhamasukhā sā vedanā daṭṭhabbā|| ||

9. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānīti|| ||

 


 

38. Vibhaṅga 3

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Sukhindriyam ... pe ...upekhindriyaɱ|| ||

3. Katamañ ca bhikkhave sukhindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave kāyikaɱ sukhaɱ kāyikaɱ sātaɱ kāyasamphassajaɱ sukhaɱ sātaɱ vedāyitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave sukhindriyaɱ|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave dukkhindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave kāyikaɱ dukkhaɱ kāyikam asātaɱ kāyasamphassajaɱ dukkham asātaɱ vedayitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave dukkhindriyaɱ|| ||

5. Katamañ ca bhikkhave somanassindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave cetasikaɱ sukhaɱ cetasikaɱ sātaɱ manosamphassajaɱ sukhaɱ sātaɱ vedayitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave somanassindriyaɱ|| ||

[page 211]

6. Katamañ ca bhikkhave domanassindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave cetasikaɱ dukkhaɱ cetasikaɱ asātam manosamphassajaɱ dukkham asātaɱ vedayitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave domanassindriyaɱ|| ||

7. Katamañ ca bhikkhave upekhindriyaɱ|| ||

Yaɱ kho bhikkhave kāyikaɱ vā cetasikaɱ vā neva sātaɱ nāsātaɱ vedayitaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave upekhindriyaɱ|| ||

8. Tatra bhikkhave yaɱ ca sukhindriyaɱ yaɱ ca somanassindriyaɱ sukhā sā vedanā daṭṭhabbā|| ||

Tatra bhikkhave yaɱ ca dukkhindriyaɱ yaɱ ca domanassindriyaɱ dukkhā sā vedanā daṭṭhabbā|| ||

Tatra bhikkhave yadidam upekhindriyaɱ adukkhamasukhā sā vedanā daṭṭhabbā|| ||

9. Iti kho bhikkhave imāni pañcindriyāni pañca hutvā tīni honti||
tīni hutvā pañca honti pariyāyenā ti|| ||

 


 

39. Araṇi

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Sukhindriyaɱ dukkhindriyaɱ somanassindriyaɱ domanassindriyaɱ upekhindriyaɱ|| ||

3. Sukhavedaniyam bhikkhave phassam paṭicca uppajjati sukhindriyaɱ||
so sukhito va samāno Sukhito smīti pajānāti|| ||
tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaɱ tajjaɱ vedayitaɱ sukhavedaniyam phassam paṭicca Uppannaɱ sukhindriyaɱ taɱ nirujjhati taɱ vūpasammatīti pajānātīti|| ||

4. Dukkhavedaniyam bhikkhave phassam paṭicca uppajjati dukkhindriyam so dukkhito va samāno Dukkhito smīti pajānāti||
tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodhā yaɱ tajjaɱ vedayitaɱ taɱ dukkhavedaniyam phassam paṭicca Uppannaɱ dukkhindriyaɱ tam nirujjhati taɱ vūpasammatīti pajānāti

[page 212]

5. Somanassavedaniyaɱ bhikkhave phassam paṭicca uppajjati somanassindriyaɱ||
so sumano va samāno Sumano smīti pajānāti||
tasseva somanassa vedaniyassa phassassa nirodhā yaɱ tajjaɱ vedayitaɱ somanassavedaniyaɱ phassam paṭicca Uppannaɱ somanassindriyaɱ taɱ nirujjhati taɱ vūpasammatīti pajānāti|| ||

6. Domanassavedaniyam bhikkhave phassam paṭicca uppajjati domanassindriyaɱ||
so dummano va samāno dummano smīti pajānāti||
tasseva domanassavedaniyassa phassassa nirodhāyaɱ tajjaɱ vedayitam domanassavedaniyam phassam paṭicca Uppannam domanassindriyaɱ taɱ nirujjhati taɱ vūpasammatīti pajānāti|| ||

7. Upekhāvedaniyam bhikkhave phassam paṭicca uppajjati upekhindriyaɱ||
so upekhako va samāno Upekhako smīti pajānāti ||tasseva upekhāvedaniyassa phassassa nirodhā yaɱ tajjaɱ vedayitaɱ upekhāvedaniyam phassa paṭicca uppannam upekhindriyaɱ taɱ nirujjhati taɱ vūpasammatīti pajānāti|| ||

8. Seyyathā pi bhikkhave dvinnam kaṭṭhānaɱ saṅghaṭṭanā samodhānā usmā jāyati||
tejo abhinibbattati||
tesaɱ yeva kaṭṭhānaɱ nānābhāvā nikkhepā yā tajjā usmā sā nirujjhati sā vūpasammati|| ||

Evam eva kho bhikkhave sukhavedaniyam phassam paṭicca uppajjati sukhindriyaɱ||
so sukhito va samāno Sukhito smīti pajānāti||
tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā yaɱ tajjaɱ vedayitam sukhavedaniyam phassam paṭicca uppannami sukhindriyaɱ taɱ nirujjhati taɱ vūpasammatīti pajānāti

[page 213]

Dukkavedaniyam bhikkhave phassam paṭicca ... pe ... Somanassavedaniyaɱ||
Domanassavedaniyaɱ||
Upekhāvedaniyam bhikkhave phassam paṭicca uppajjati upekhindriyaɱ||
so upekhako va samāno Upekhako smīti pajānāti||
tasseva upekhāvedaniyassa phassassa nirodhā yaɱ tajjaɱ vedayitam upekhāvedaniyaɱ phassam paṭicca uppannam upekhindriyaɱ||
taɱ nirujjhati taɱ vūpasammatīti pajānātīti|| ||

 


 

40. Uppatika

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Dukkhindriyam domanassindriyam sukhindriyaɱ somanassindriyam upekhindriyaɱ|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati dukkhindriyaɱ||
so evam pajānāti Uppannaɱ kho me idam dukkhindriyaɱ||
taɱ ca kho sanimittaɱ sanidānaɱ sasaṅkhāraɱ sappaccayaɱ||
tañca animittam anidānaɱ asaṅkhāram appaccayaɱ dukkhindriyaɱ uppajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati||
so dukkhindriyañ ca pajānāti dukkhindriyasamudayañca pajānāti dukkhindriyanirodhañca pajānāti||
yattha cuppannaɱ dukkhindriyaɱ aparisesam nirujjhati||
tañca pajānāti|| ||

Kattha cuppannaɱ dukkhindriyam aparisesaɱ nirujjhati|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaɱ savicāraɱ vivekajaɱ pītisukham pathamam jhānam upasampajja viharati||
ettha cuppannaɱ dukkhindriyam aparisesaɱ nirujjhati|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave bhikkhu aññāsi dukkhindriyassa nirodhaɱ tathattāya cittam upasaɱhāsi|| ||

4. Idha pana bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati domanassindriyaɱ||

[page 214]

So evam pajānāti||
Uppannaɱ kho me idaɱ domanassindriyam||
tañca kho sanimittaɱ sanidānam sasaṅkhāraɱ sappaccayaɱ||
taɱ vata animittam anidānam asaṅkhāram appaccayaɱ domanassindriyam uppajjissatīti netaɱ thānaɱ vijjati||
so domanassindriyaɱ ca pajānāti domanassindriyasamudayañca pajānāti||
domanassindriyanirodhaɱ ca pajānāti||
yattha cuppannaɱ domanassindriyam aparisesaɱ nirujjhati tañca pajānāti|| ||

Kattha cuppannaɱ domanassindriyam aparisesaɱ nirujjhati|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu vitakkavicārānaɱ vūpasamā ajjhattaɱ sampasādanaɱ cetaso ekodibhāvam avitakkam avicāraɱ samādhijam pītisukhaɱ dutiyaɱ jhānam upasampajja viharati||
ettha cuppannaɱ domanassindriyaɱ aparisesaɱ nirujjhati|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave bhikkhu aññāsi domanassindriyassa nirodhaɱ tathattāya cittam upasaɱhāsi|| ||

5. Idha pana bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati sukhindriyaɱ||
so evam pajānāti||
Uppannaɱ kho me idam sukhindriyaɱ||
taɱ ca kho sanimittam sanidānaɱ sasaṅkhāraɱ sappaccayaɱ||
taɱ ca animittaɱ anidānam asaṅkhāram appaccayaɱ sukhindriyam uppajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati||
so sukhindriyaɱ ca pajānāti||
sukhindriyasamudayañca pajānāti||
sukhindriyanirodhañca pajānāti||
yattha cuppannaɱ sukhindriyaɱ aparisesam nirujjhati taɱ ca pajānāti|| ||

Kattha cuppannaɱ sukhindriyam aparisesaɱ nirujjhati|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu pītiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno||
sukhaɱ ca kāyena paṭisaɱvedeti||
yan tam ariyā ācikkhanti upekhako satimā sukhavihārīti||
tatiyaɱ jhānaɱ upasampajja viharati|| ||

Ettha cuppannaɱ sukhindriyam aparisesaɱ nirujjhati|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave bhikkhu aññāsi sukhindriyassa nirodhaɱ tathattāya cittam upasaɱhāsi|| ||

[page 215]

6. Idha pana bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati somanassindriyaɱ||
so evam pajānāti||
Uppannaɱ kho me idam somanassindriyaɱ||
taɱ ca kho sanimittaɱ sanidānaɱ sasaṅkhāraɱ sappaccayaɱ||
taɱ ca animittam anidānam asaṅkhāram appaccayaɱ somanassindriyam uppajjissatīti netaɱ ṭhānam vijjati||
so somanassindriyam pajānāti||
somanassindriyasamudayañca pajānāti||
somanassindriyanirodhañ ca pajānāti||
yattha cuppannaɱ somanassindriyam aparisesaɱ nirujjhati tañca pajānāti|| ||

Kattha cuppannam somanassindriyam aparisesaɱ nirujjhati|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānam atthagamā adukkhamasukham upekhāsatipārisuddhiɱ catutthaɱ jhānam upasampajja viharati||
ettha cuppannaɱ somanassindriyam aparisesaɱ nirujjhati|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave bhikkhu aññāsi somanassindriyassa nirodhaɱ tathattāya cittam upasaɱhāsi|| ||

7. Idha bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati upekhindriyam||
so evam pajānāti||
Uppannaɱ kho me idam upekhindriyaɱ||
tañca kho sanimittam sanidānaɱ sasaṅkhāraɱ sappaccayaɱ||
tañca kho animittam anidānam asaṅkhāram appaccayam upekhindriyam uppajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati||
so upekhindriyaɱ ca pajānāti upekhindriyasamudayañca pajānāti||
upekhindriyanirodhañca pajānāti||
yattha cuppannam upekhindriyam aparisesam nirujjhati tañca pajānāti|| ||

Kattha cuppannam upekhindriyam aparisesaɱ nirujjhati|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaɱ samatikkamma saññāvedayitanirodham upasampajja viharati||
ettha cuppannam upekhindriyam aparisesam nirujjhati|| ||

Āhaɱ vuccati bhikkhave bhikkhu aññāsi upekhindriyassa nirodhaɱ tathattāya cittam upasaɱhāsīti

[page 216]

Sukhindriyavaggo catuttho

Tassa uddānaɱ:|| ||

Suddhikañca Soto Arahaɱ||
Dve Samaṇabrāhmaṇā ca||
Vibhaṅgena tayo vuttā||
Araṇi Uppaṭikena cā ti|| ||

 


 

Jarā Vaggo

41. Jarā

1. Evam me sutaɱ Ekam samayam Bhagavā Sāvatthivaɱ viharati Pubbārāme Migāramātupāsāde|| ||

2. Tena kho pana samayena Bhagavā sāyaṇhasamayam paṭisallāṇā vuṭṭhito pacchātape nisinno hoti piṭṭhim otāpayamāno|| ||

3. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā Bhagavato gattāni pāṇinā anomajjanto Bhagavantam etad avoca||
Acchariyam bhante abbhutam bhante na ceva dāni bhante Bhagavato tāva parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto sithilāni ca gattāni sabbāni baliyajātāni purato pabbhāro ca kāyo dissati ca indriyānam aññathattaɱ cakkhundriyassa sotindriyassa ghānindriyassa jivhindriyassa kāyindriyassā ti|| ||

[page 217]

4. Evaɱ hetam Ānanda hoti jarādhammo yobbaññe vyādhidhammo ārogye maraṇadhammo jīvite na ceva tāva parisuddho hoti chavivaṇṇo pariyodāto sithilāni ca honti gattāni sabbāni baliyajātāni purato pabbhāro ca kāyo||
dissati ca indriyānam aññathattaɱ cakkhundriyassa sotindriyassa ghānindriyassa ... pe ...kāyindriyassā ti|| ||

5. Idam avoca Bhagavā||
idaɱ vatvā ca sugato athāparam etad avoca satthā|| ||

Dhītaɱ jammī jare atthu||
dubbaṇṇakaraṇī jare||
tāva manoramaɱ vimbaɱ||
jarāya abhimadditaɱ|| ||

Yo pi vassasataɱ jīve||
so pi maccuparāyaṇo||
na kiñci parivajjeti||
sabbam evābhimaddatī ti|| ||

 


 

42. Uṇṇābho brāhmaṇo

1. Sāvatthi|| ||

2. Atha kho Uṇṇābho brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi||
eka-m-antaɱ nisinno kho Uṇṇābho brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Pañcimāni bho Gotama indriyāni nānāvisayāni nānāgocarāni na aññam aññassa gocaravisayam paccanubhonti|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Cakkhundriyaɱ sotindriyaɱ ... pe ...||
kāyindriyaɱ

[page 218]

Imesaɱ nu kho bho Gotama pañcannam indriyānaɱ nānāvisayānaɱ nānāgocarānaɱ na aññamaññassa gocaravisayam paccanubhontānam kim patisaraṇam ko ca nesaɱ gocaravisayam paccanubhotī ti|| ||

4. Pañcimāni brāhmaṇa indriyāni nānāvisayāni nānāgocarāni na aññamaññassa gocaravisayaɱ paccanubhonti|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Cakkhundriyaɱ ... pe ...kāyindriyaɱ|| ||

Imesaɱ kho brāhmaṇa pañcannam indriyānam nānāvisayānaɱ nānāgocarānaɱ na aññamaññassa gocaravisayam paccanubhontānam mano paṭisaraṇam mano ca nesaɱ gocaravisayam paccanubhotī ti|| ||

5. Manassa pana bho Gotama kim paṭisaraṇanti|| ||

Manassa kho brāhmaṇa sati paṭisaraṇanti|| ||

6. Satiyā pana bho Gotama kim paṭisaraṇanti|| ||

Satiyā pana kho brāhmaṇa vimutti paṭisaraṇanti|| ||

7. Vimuttiyā pana bho Gotama kim paṭisaraṇanti|| ||

Vimuttiyā kho brāhmaṇa nibbānam paṭisaraṇanti|| ||

8. Nibbānassa pana bho Gotama kim paṭisaraṇanti|| ||

Ajjhaparam brāhmaṇa pañhaɱ nāsakkhi pañhassa pariyantaɱ gahetuɱ||
nibbānogadam hi brāhmaṇa brahmacariyaɱ vussati nibbānaparāyanaɱ nibbānapariyosānanti|| ||

9. Atha kho Uṇṇābho brāhmaṇo Bhagavato bhāsitam abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi|| ||

10. Atha kho Bhagavā acirapakkante Uṇṇābhe brāhmaṇe bhikkhū āmantesi|| ||

11. Seyyathā pi bhikkhave kuṭāgāre vā kuṭāgārasālāyaɱ vā pācīnavātapānā suriye uggacchante vātapānena rasmiyo pavisitvā kāya patiṭṭhitā ti|| ||

Pacchimāyam bhante bhittiyanti|| ||

[page 219]

12. Evam eva kho bhikkhave Uṇṇābhassa brāhmaṇassa Tathāgate saddhā niviṭṭhā mūlajātā patiṭṭhitā daḷhā asaɱhāriyā sāmaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā Mārena vā Brahmunā vā kenaci vā lokasmiɱ|| ||

Imamhi ce bhikkhave samaye Uṇṇābho brāhmaṇo kālaɱ kareyya natthi taɱ saṅyojanaɱ yena saṅyojanena saɱyutto Uṇṇābho brāhmaṇo puna imaɱ lokam āgaccheyyāti|| ||

 


 

43. Sāketo

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam Bhagavā Sākete viharati Añjanavane Migadāye|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
Atthi nu kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma yāni pañcindriyāni tāni pañcabalāni honti||
yāni pañcabalāni tāni pañcindriyāni hontī ti|| ||

Bhagavaɱmūlakā no bhante dhammā ... pe ...|| ||

3. Atthi bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma yāni pañcindriyāni tāni pañcabalāni honti||
yāni pañcabalāni tāni pañcindriyāni honti|| ||

Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma yāni pañcindriyāni tāni pañcabalāni honti||
yāni pañcabalāni tāni pañcindriyāni honti|| ||

4. Yam bhikkhave saddhindriyam taɱ saddhābalaɱ||
yaɱ saddhābalaɱ taɱ saddhindriyaɱ|| ||

Yam viriyindriyaɱ taɱ viriyabalaɱ||
yaɱ viriyabalaɱ taɱ viriyindriyaɱ||
... pe ...||
Yam paññindriyam taɱ paññābalaɱ||
yam paññābalaɱ tam paññindriyaɱ|| ||

5. Seyyathā pi bhikkhave nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbharā||
tassā majjhe dīpo||
Atthi bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma tassā nadiyā eko soto tv eva saṅkhyaɱ gacchati|| ||

Atthi pana bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma tassā nadiyā dve sotāni tv eva {saṅkhyaɱ} gacchanti|| ||

[page 220]

6. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma tassā nadiyā eko soto tv eva saṅkhyaɱ gacchati|| ||

Yaɱ ca bhikkhave tassa dīpassa puratthimante udakaɱ yaɱ ca pacchimante udakaɱ|| ||

Ayaɱ kho bhikkhave||
... pe ...||
gacchati|| ||

7. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma tassā nadiyā dve sotāni tv eva saṅkhyaɱ gacchanti||
yaɱ ca bhikkhave tassa dīpassa uttarante udakaɱ yañca dakkhiṇante udakaɱ|| ||

Ayaɱ kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma tassā nadiyā dve sotāni tv eva saṅkhyaɱ gacchanti|| ||

8. Evam eva kho bhikkhave||
yaɱ saddhindriyaɱ taɱ saddhābalaɱ||
yaɱ saddhābalaɱ taɱ saddhindriyaɱ||
... pe ...||
yam paññindriyaɱ tam paññābalaɱ||
yam paññābalaɱ tam paññindriyaɱ|| ||

9. Pañcannam bhikkhave indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī ti|| ||

 


 

44. Pubbakoṭṭhako

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Pubbakoṭṭhake|| ||

2. Tatra kho Bhagavā āyasmantam Sāriputtam āmantesi|| ||

3. Saddahāsi tvaɱ Sāriputta||
Saddhindriyam bhāvitaɱ bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparāyanaɱ amatapariyosānaɱ ... pe ... paññindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparāyanam amatapariyosānanti|| ||

[page 221]

4. Na khvāham ettha bhante Bhagavato saddhāya gacchāmi saddhindriyam ||... pe ...
paññindriyam bhāvitaɱ bahulīkatam amatogadham hoti||
amataparāyanam amatapariyosānaɱ|| ||

Yesaɱ hi tam bhante aññātam assa adiṭṭham aviditam asacchikatam aphusitam paññaya te tattha paresam saddhāya gaccheyyuɱ||
Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyam bhavitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparāyanam amatapariyosānaɱ|| ||

Yesañca kho etam bhante ñātaɱ diṭṭhaɱ viditaɱ sacchikatam phusitam paññāya nikkaṅkhā te tattha nibbicikiccā Saddhindriyaɱ||
... pe ...||
paññindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadham hoti amataparāyanam amatapariyosānaɱ|| ||

Mayhañca kho etam bhante ñātaɱ diṭṭhaɱ viditaɱ sacchikatam phusitam paññāya nikkaṅkhāham tattha paresaɱ nibbicikiccho||
Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ bhāvitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparāyanam amatapariyosānan ti|| ||

5. Sādhu sādhu Sāriputta||
Yesaɱ hi taɱ Sāriputta aññātam assa adiṭṭham aviditam asacchikatam aphussitam paññāya te tattha paresaɱ saddhāya gaccheyyuɱ||
Saddhindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparāyanam amatapariyosānaɱ ... pe ... paññindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparāyanam amatapariyosānaɱ||
Yesaɱ ca kho etaɱ Sāriputta ñataɱ diṭṭhaɱ viditaɱ sacchikatam phusitam paññāya nikkaṅkhā te tattha nibbicikicchā Saddhindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparayānam amatapariyosānaɱ

[page 222]

... pe ...paññindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amatapariyosānan ti|| ||

 


 

45. Pubbārāma 1

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Pubbārāme Migāramātupāsāde|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

Katinnaɱ nu kho bhikkhave indriyānam bhavitattā bahulīkatattā khīnāsavo bhikkhu aññaɱ vyākaroti|| ||

Khīṇā jāti vusitam brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti|| ||

Bhagavaɱmūlakā no bhante dhammā||
... pe ...|| ||

3. Ekassa kho bhikkhave indriyassa bhāvitattā bahulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaɱ vyākaroti||
Khīnājāti-nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti|| ||

Katamassa ekassa indriyassa|| ||

4. Paññāvato bhikkhave ariyasāvakassa tadanvayā saddhā saṇṭhāti||
tadanvayaɱ viriyaɱ saṇṭhāti||
tadanvayā sati saṇṭhāti||
tadanvayo samādhi saṇṭhāti|| ||

5. Imassa kho bhikkhave ekassa indriyassa bhāvitattā bahulīkatattā khīnāsavo bhikkhu aññaɱ vyākaroti|| ||

Khīnā jāti vusitam brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparam itthattāyāti pajānāmī ti|| ||

 


 

46. Pubbārāma 2

1. Taɱ yeva nidānam|| ||

2. Katinnaɱ nu kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā bahulikatattā khīnāsavo bhikkhu aññam vyākaroti||
Khīnā jāti nāparam itthattāyāti pajānāmī ti|| ||

Bhagavaɱmūlakā no bhante dhammā||
... pe ...|| ||

[page 223]

3. Dvinnaɱ kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaɱ vyākaroti||
Khīṇājāti-nāparam itthattāyati pajānāmīti||
katamesaɱ dvinnaɱ|| ||

4. Ariyāya ca paññāya ariyāya ca vimuttiyā|| ||

Yā hissa bhikkhave ariyā paññā tad assa pāññindriyaɱ||
yā hissa bhikkhave ariyā vimutti tad assa samādhindriyaɱ|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhave dvinnam indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā khīnāsavo bhikkhu aññaɱ vyākaroti||
Khīṇā jāti° °nāparam itthattāyāti pajānāmī ti|| ||

 


 

47. Pubbārāma 3

1. Tam eva nidānaɱ|| ||

2. Katinnam nu kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaɱ vyākaroti||
Khīṇā jāti° °nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti|| ||

Bhagavaɱmūlakā no bhante dhammā||
... pe ...|| ||

3. Catunnaɱ kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaɱ vyakaroti||
Khīnā jāti° °nāparam itthattāyāti pajānāmīti|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

4. Viriyindriyassa satindriyassa samādhindriyassa paññindriyassa|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaɱ vyākaroti||
Khīnā jāti° °nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti|| ||

 


 

48. Pubbārāma 4

1. Taɱ yeva nidānaɱ|| ||

2. Katinnaɱ kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā- onāparam itthattāyāti pajānāmīti|| ||

Bhagavaɱmūlakā no bhante dhammā||
... pe ...|| ||

3. Pañcannaɱ kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā khīnāsavo bhikkhu aññaɱ vyākaroti||
Khīṇā jāti° °nāparam itthattāyāti pajānāmī ti|| ||

Katamesam pañcannaɱ/|| ||

[page 224]

4. Saddhindriyassa viriyindriyassa satindriyassa samādhindriyassa paññindriyassa|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā khīnāsavo bhikkhu aññaɱ vyākaroti||
Khīṇā jāti vusitam brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparam itthattāyāti pajānāmī ti|| ||

 


 

49. Piṇḍolo

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam Bhagavā Kosambīyaɱ viharati Ghositārāme|| ||

2. Tena kho pana samayena āyasmatā Piṇḍolabharadvājena aññā vyākatā hoti||
Khīṇā jāti vusitam brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparam itthattāyāti pajānāmī ti|| ||

3. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupa.||
saṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu||
eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ|| ||

Āyasmatā bhante Piṇḍolabhāradvājena aññā vyākatā Khīnā jāti° °nāparam itthattāyāti pajānāmītī|| ||

Kiɱ nu kho bhante atthavasaɱ sampassamānena āyasmatā Piṇḍolabhāradvājena aññā vyākatā Khīṇā jāti° °nāparam itthattāyāti pajānāmī ti|| ||

4. Tiṇṇannam kho pana bhikkhave indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā Piṇḍolabhāradvājena bhikkhunā aññā vyākatā Khīṇā jāti° °nāparam itthattāyāti pajānāmī ti|| ||

Katamesaɱ tiṇṇānaɱ?|| ||

5. Satindriyassa samādhindriyassa paññindriyassa|| ||

6. Imesaɱ kho bhante tiṇṇannam bhāvitattā bahulīkatattā Piṇḍolabhāradvājena bhikkhunā aññā vyākatā||
Khīnā jāti° °nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti|| ||

7. Imāni ca bhikkhave tīṇi indriyāni|| ||

Kiɱnantāni||
khayantāni|| ||

Kissa khayantāni||
jātijarāmaraṇassa|| ||

Jātijarāmaraṇaɱ khayan ti kho bhikkhave sampassamānena Piṇḍolabhāradvājena bhikkhunā aññā vyākatā

[page 225]

Khīṇā jāti vusitam brahmacariyaɱ kataɱ karāṇīyaɱ||
nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti|| ||

 


 

50. Saddha or Āpaṇa

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam Bhagavā Aṅgesu viharati Āpanaɱ nāma Aṅgānaɱ nigamo|| ||

2. Tatra kho Bhagavā āyasmantam Sāriputtam āmantesi|| ||

Yo so Sāriputta ariyasāvako Tathāgate ekantagato abhippasanno||
api nu so Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā khaṅkheyya vā vicikiccheyya vā ti|| ||

3. Yoso bhante ariyasāvako Tathāgate ekantagato abhippasanno||
na so Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā kaṅkheyya vā vicikiccheyya vā|| ||

Saddhassa hi bhante ariyasāvakassa etam pāṭikaṅkhaɱ||
yam āraddhaviriyo viharissati akusalānaɱ dhammānam pahānāya kusalānaɱ dhammānam upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu|| ||

4. Yaɱ hissa bhante viriyaɱ tad assa viriyindriyam|| ||

Saddhassa hi bhante ariyasāvakassa āraddhaviriyassa etam pāṭikaṅkhaɱ||
yaɱ satimā bhavissati paramena satinepakkena samannāgato cirakatam pi cirabhāsitam pi saritā anussaritā|| ||

5. Yā hissa bhante sati tad assa satindriyaɱ|| ||

Saddhassa hi bhante ariyasāvakassa āraddhaviriyassa upaṭṭhitasatino etam pātikaṅkhaɱ||
yaɱ vossaggārammaṇaɱ karitvā labhissati samādhim labhissati cittassa ekaggataɱ|| ||

6. Yo hissa bhante samādhi tad assa samādhindriyaɱ|| ||

Saddhassa hi bhante ariyasāvakassa upaṭṭhitasatino samāhitacittassa etam pāṭikaṅkhaɱ

[page 226]

yam evam pajānissati Anamataggo kho saɱsāro pubbā koṭi na paññāyati||
avijjānīvaraṇānaɱ sattānaɱ taṇhāsaṅyojanānaɱ sandhāvatam saɱsarataɱ avijjāya tv eva tamokāyassa asesavirāganirodho santam etam padam phanitam etam padam yad idaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbupadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaɱ|| ||

7. Yā hissa bhante paññā tad assa paññindriyaɱ||
Saddho so bhante ariyasāvako evam padahitvā padahitvā evaɱ saritvā saritvā evaɱ samādahitvā samādahitvā evam pajānitvā pajānitvā evam abhisaddahati||
Ime kho te dhammā ye me pubbe sutavā ahesuɱ||
te dānāham etarahi kāyena ca phusitvā viharāmi||
paññāyaca ativijjha passāmīti|| ||

8. Yā hissa bhante saddhā tad assa saddhindriyan ti|| ||

9. Sādhu sādhu Sāriputta|| ||

Yo so Sāriputta ariyasāvako Tathāgate ekantagato abhippasanno na so Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā kaṅkheyya vā vicikiccheyya vā|| ||

Saddhassa hi Sāriputta ariyasāvakassa etam pātikaṅkhaɱ||
yaɱ āraddhaviriyo viharissati akusalānaɱ dhammānam pahānāya kusalānam dhammānam upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu|| ||

10—13. Yaɱ hissa Sāriputta viriyam tad assa viriyindriyaɱ|| ||

Saddhassa hi Sāriputta ariyasāvakassa ... pe ...||
Saddho so Sāriputta ariyasāvako evam padahitvā padahitvā evam saritvā saritvā evaɱ samādahitvā samādahitvā evam pajānitvā pajānitvā evam abhisaddahati|| ||

Ime kho te dhammā ye me pubbe sutavā ahesuɱ||
te dānāham etarahi kāyena ca phusitvā viharāmi paññāya ca ativijjha passāmī ti

[page 227]

14. Yā hissa Sāriputta saddhā tad assa saddhindriyanti|| ||

Jarāvaggo pañcamo

Tassa uddānaɱ:|| ||

Jarā Uṇṇābho brāhmaṇo||
Sāketo Pubbakoṭṭhako||
Pubbārāme ca cattāri||
Piṇḍolo Saddhena te dasāti|| ||

 


 

Chapter VI. Vaggo Chaṭṭho

51. Sālam

1. Evam me sutaɱ Ekam samayam Bhagavā Kosalesu viharati sālāyaɱ brāhmaṇagāme|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
pe [pa]|| ||

3. Seyyathā pi bhikkhave ye keci tiracchānagatā pāṇā sīho migarājā tesam aggam akkhāyati yad idaɱ thāmena javena sūrena||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhapakkhiyā dhammā paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāya|| ||

Katame ca bhikkhave bodhipakkhiyā dhammā|| ||

4. Saddhiyindriyam bhikkhave bodhapakkhiyo dhammo tam bodhāya saɱvattati||
Viriyindriyam bodhapakkhiyo dhammo tam bodhāya saɱvattati|| ||

Satindriyam bodhapakkhiyo dhammo tam bodhāya saɱvattati||
Samādhindriyam bodhapakkhiyo dhammo tam bodhāya saɱvattati|| ||

Paññindriyam bodhapakkhiyo dhammo tam bodhāya saɱvattati|| ||

[page 228]

5. Seyyathā pi bhikkhave ye keci tiracchānagatā pāṇā sīho migarājā tesam aggam akkhāyati yad idaɱ thāmena javena sūrena||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhapakkhiyā dhammā paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāyāti|| ||

 


 

52. Mallikam

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Mallikesu viharati Uruvelakappaɱ nāma Mallikānaɱ nigamo|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

3. Yāva kīvañca bhikkhave ariyasāvakassa ariyañāṇaɱ na uppannaɱ hoti||
neva tāva catunnam indriyānam saṇṭhiti hoti||
neva tāva catunnam indriyānaɱ avaṭṭhiti hoti|| ||

Yato ca kho bhikkhave ariyasāvakassa ariyañāṇaɱ uppannaɱ hoti||
atha catunnam indriyānaɱ saṇṭhiti hoti||
atha catunnam indriyānam avaṭṭhiti hoti|| ||

4. Seyyathā pi bhikkhave yāva kīvañca kūṭāgārassa kūṭam na ussitaɱ hoti||
neva tāva gopānasīnaɱ saṇṭhiti hoti||
neva tāva gopānasīnam avaṭṭhiti hoti|| ||

Yato ca kho bhikkhave kūṭāgārassa kūṭam ussitaɱ hoti||
atha kho gopānasīnam saṇṭhiti hoti||
atha kho gopānasīnam avaṭṭhiti hoti|| ||

Evam eva kho bhikkhave yāva kīvañca ariyasāvakassa ariyaññāṇaɱ na uppannaɱ hoti||
neva tāva catunnam indriyānaɱ saṇṭhiti hoti||
neva tāva catunnam indriyānam avaṭṭhiti hoti|| ||

Yato ca kho bhikkhave ariyasāvakassa ariyañānam uppannaɱ hoti||
atha catunnam indriyānam ... pe ...avaṭṭhiti hoti|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?||

[page 229]

Saddhindriyassa viriyindriyassa satindriyassa samādhindriyassa|| ||

5. Paññāvato bhikkhave ariyasāvakassa tadanvayā saddhā saṇṭhāti||
tadanvayaɱ viriyaɱ saṇṭhāti||
tadanvayā sati saṇṭhāti||
tadanvayo samādhi saṇṭhātīti|| ||

 


 

53. Sekho

1. Evam me sutaɱ Ekam samayam Bhagavā Kosambīyaɱ viharati Ghositārāme|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

Atthi nu kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma sekho bhikkhu sekhabhūmiyaɱ ṭhito Sekhosmī ti pajāneyya||
asekho bhikkhu asekhabhūmiyaɱ ṭhito Asekhosmīti pajāneyyāti|| ||

Bhagavaɱmūlakā no bhante dhammā||
... pe ...|| ||

3. Atthi bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma sekho bhikkhu sekhabhūmiyaɱ ṭhito Sekhosmīti pajāneyya||
asekho bhikkhu asekhabhūmiyaɱ ṭhito Asekhosmīti pajāneyya|| ||

4. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma sekho bhikkhu sekhabhūmiyaɱ ṭhito Sekho smīti pajānāti|| ||

Idha bhikkhave sekho bhikkhu Idaɱ dukkhan ti yathābhūtam pajānāti||
Ayam dukkhasamudayo ti ya° pa°||
Ayaɱ dukkhanirodho ti ya° pa°||
Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti ya° pa°|| ||

Ayam pi kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma sekho bhikkhu sekhabhumiyaɱ ṭhito Sekhosmīti pajānāti|| ||

5. Puna ca param bhikkhave sekho bhikkhu iti paṭisañcikkhati|| ||

Atthi nu kho ito bahiddhā añño samaṇo vā brāhmaṇo vā yo evam bhūtaɱ tacchaɱ tathā dhammaɱ deseti yathā Bhagavā ti

[page 230]

so evam pajānāti||
Natthi kho ito bahiddhā añño samaṇo vā brāhmaṇo vā yo evam bhūtam taccham tathā dhammam deseti yathā Bhagavā ti|| ||

Ayam pi kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma sekho bhikkhu sekhabhūmiyaɱ ṭhito Sekhosmī ti pajānāti|| ||

6. Puna ca param bhikkhave sekho bhikkhu pañcindriyāni pajānāti||
saddhindriyam||
viriyo||
sati-||
samādhi-||
paññindriyam||
yaɱ gatikāni yam paramāni yam phalāni yam pariyosanāni na heva kho kāyena phusitvā viharati paññāya ca ativijjha passati|| ||

Ayam pi kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma sekho bhikkhu sekhabhūmiyaɱ ṭhito Sekhosmī ti pajānāti|| ||

7. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma asekho bhikkhu asekhabhūmiyaɱ ṭhito Asekhosmīti pajānāti|| ||

Idha bhikkhave asekho bhikkhu pañcindriyāni pajānāti||
saddhindriyaɱ ... pe ...paññindriyaɱ||
yaṅgatikāni yamparamāni yamphalāni yampariyosanāni||
Kāyena ca phusitvā viharati paññāya ca ativijjha passati|| ||

Ayam pi kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma asekho bhikkhu asekhabhūmiyaɱ ṭhito Asekho smīti pajānāti|| ||

8. Puna ca param bhikkhave asekho bhikkhu cha indriyāni pajānāti||
cakkhundriyaɱ sotindriyaɱ ghānindriyaɱ jivhindriyam kāyindriyam manindiyaɱ||
imāni kho cha indriyāni sabbena sabbam sabbathā sabbam aparisesā nirujjhissanti||
aññāni ca cha indriyāni na kuhiñci kismiñci uppajjissantī ti pajānāti|| ||

Ayam pi kho bhikkhave pariyāyo||
yam pariyāyam āgamma asekho bhikkhu asekhabhūmiyaɱ ṭhito Asekhosmī ti pajānātī ti|| ||

[page 231]

 


 

54. Pade

2. Seyyathāpī bhikkhave yāni kānici jaṅgalānam pāṇānam padajatāni sabbāni tāni hatthipade samodhānaɱ gacchanti||
hatthipadaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam mahantattena||
evam eva kho bhikkhave yāni kānici padāni bodhāya saɱvattanti paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yadidam bodhāya|| ||

3. Katamāni ca bhikkhave padāya bodhāya saɱvattanti|| ||

Saddhindriyam bhikkhave padaɱ tam bodhāya saɱvattati||
viriyindriyam-||
satindriyaɱ-||
samādhindriyaɱ-||
paññindriyam padaɱ tam bodhaya {saɱvattati}|| ||

4. Seyyathā pi bhikkhave yāni kānici jaṅgalānam pāṇānam padajatāni sabbāni tāni hatthipade samodhānam gacchanti||
hatthipadaɱ tesam aggam akkhayati yad idam mahantattena||
evam eva kho bhikkhave yāni kānici pādāni bodhāya saɱvattanti||
paññindriyam padaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti|| ||

 


 

55. Sāre

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci sāragandhā lohitacandanaɱ tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhapakkhiyā dhammā paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti|| ||

3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhiyā dhammā|| ||

Saddhindriyam bhikkhave bodhipakkhiyo dhammo tam bodhāya saɱvattati ... pe ...paññindriyaɱ bodhipakkhiyo dhammo tam bodhāya saɱvattati|| ||

4. Seyyathā pi bhikkhave ye keci sāragandhā lohitacandanamo -paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti|| ||

[page 232]

 


 

56. Patiṭṭhito

1. Sāvatthi|| ||

2. Ekadhamme patiṭṭhitassa bhikkhave bhikkhuno pañcindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni|| ||

Katamasmim ekadhamme||
Appamāde|| ||

3. Katamo ca bhikkhave appamādo|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu cittaɱ rakkhati āsavesu ca sāsavesu ca dhammesu||
tassa cittaɱ rakkhato āsavesu ca sāsavesu ca dhammesu saddhindriyam pi bhāvanā pāripūriɱ gacchati... pe ...||
paññindriyam pi bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

4. Evam kho bhikkhave ekadhamme patiṭṭhitassa bhikkhuno pañcindriyāni bhāvitāni honti subhāvitānī ti|| ||

 


 

57. Brahmā

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam Bhagavā Uruvelāyaɱ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapālanigrodhe pathamābhisambuddho|| ||

2. Atha kho Bhagavato rahogatassa patisallīnassa evam cetaso parivitakko udapādi||
Pañcindriyāni bhāvitāni bahulīkatāni amatogadhāni honti amataparāyanāni amatapariyosānāni||
Katamāni pañca||
saddhindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparāyanam amatapariyosānaɱ||
viriyindriyaɱ||
satindriyaɱ||
samādhindriyam||
paññindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparāyanam amatapariyosānam||
imani pañcindriyāni bhāvitāni bahulīkatāni amatogadhāni honti amataparāyanāni amatapariyosānānī ti|| ||

3. Atha kho Brahmā sahampati Bhagavato cetasā cetoparivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāham pasāreyya pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam eva Brahmaloke antarahito Bhagavato purato pātur ahosi|| ||

[page 233]

4. Atha kho Brahmā sahampati ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yena Bhagavā tenāñjalim paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca|| ||

Evam etam Bhagavā evam etaɱ Sugata pañcindriyāni bhāvitāni bahulīkatāni amatogadhāni honti amataparāyanāni amatapariyosānāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaɱ hoti amataparāyanam amatapariyosānaɱ ... pe ... paññindriyam bhāvitamo -amatapariyosānaɱ|| ||

Imāni pañcindriyāni bhāvitāni bahulīkatāni amatogadhāni honti amataparāyanāni amatapariyosānāni|| ||

5. Bhūtapubbāham bhante Kassape {sammāsambuddhe} brahmacariyam acariɱ|| ||

Tatra pi mam evaɱ jānanti Sahako bhikkhu sahako bhikkhūti||
so khvāham bhante imesaɱ yeva pañcannam indriyānam bhavitattā bahulīkatattā kāmesu kāmacchandam virājetvā kāyassa bhedā param maraṇā sugatim brahmalokam upapanno||
tatra pi mam evaɱ jānanti Brahmā sahampati Brahmāsahampatī ti|| ||

6. Evam etam Bhagavā evam etaɱ Sugata aham etaɱ jānāmi aham etam passāmi yathā imāni pañcindriyāni bhāvitāni bahulīkatāni amatogadhāni honti amataparāyanāni amatapariyosanānī ti|| ||

 


 

58. Sūkarakhatā

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭe pabbate Sūkarakhatāyaɱ|| ||

2. Tatra kho Bhagavā āyasmantaɱ Sāriputtam āmantesi||
kiɱ nu kho Sāriputta atthavasaɱ sampassamāno khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāraɱ pavattamāno pavatteti|| ||

[page 234]

Anuttaraɱ hi bhante yogakkhemaɱ sampassamāno khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavattetī ti|| ||

3. Sādhu sādhu Sāriputta anuttaraɱ hi Sāriputta yoyakkhemam sampassamāno khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavattetī ti|| ||

4. Katamo ca Sāriputta anuttaro yogakkhemo yaɱ sampassamāno khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavattetī ti|| ||

5. Idha bhante khīṇāsavo bhikkhu saddhindriyam bhāveti upasamagāmiɱ sambodhagāmim||
viriyindriyam||
satindriyaɱ||
samādhindriyam||
paññindriyam bhāveti upasamagāmiɱ sambodhagāmiɱ|| ||

Ayaɱ kho bhante anuttaro yogakkhemo yaɱ sampassamāno khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavattetī ti|| ||

6. Sādhu sādhu Sāriputta||
eso hi Sāriputta anuttaro yogakkhemo yam sampassamāno khīnāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavatteti|| ||

7. Katamo ca Sāriputta paramanipaccākāro yaɱ khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavattetī ti|| ||

8. Idha bhante khīṇāsavo bhikkhu satthari sagāravo viharati sappatisso||
dhamme sagāravo viharati sappatisso||
saṅghe-||
sikkhāya-||
samādhismiɱ sagāravo viharati sappatisso|| ||

Ayaɱ kho bhante paramanipaccākāro yaɱ khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavattetī ti|| ||

[page 235]

9. Sādhu sādhu Sāriputta||
eso hi Sāriputta paramanipaccākāro yaɱ khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavattetī ti|| ||

 


 

59. Uppāde 1

1. Sāvatthi|| ||

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni bhāvitāni bahulīkatāni anuppannāni uppajjanti nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassa|| ||

3. Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ viriyindriyaɱ satindriyaɱ samādhindriyam paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyani bhāvitāni bahulīkatāni anuppannāni uppajjanti nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassāti|| ||

 


 

60. Uppāde 2

1—2. Sāvatthi|| ||

Tatravoca|| ||

3. Pañcimāni bhikkhave indriyāni bhāvitāni bahulīkatāni anuppannāni uppajjanti naññatra sugatavinayā|| ||

4. Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ viriyindriyaɱ satindriyaɱ. samādhindriyam paññindriyam|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni bhāvitāni bahulīkatāni anuppannāni uppajjanti nāññatra sugatavinayā ti|| ||

Vaggo chaṭṭho|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Sālam Mallikaɱ Sekho ca||
Pade Sāre Patiṭṭhito||
Brahma Sūkarakhatāya||
Uppāde apare duve ti|| ||

[page 236]

 


 

Chapter VII. Bodhipakkhiya Vaggo

61. Saɱyojana

1. Sāvatthi|| ||

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni bhāvitāni bahulīkatāni saṅyojanānam pahānāya {saɱvattanti}|| ||

 


 

62. Anusaya

2. °anusayasamugghātāya saɱvattanti|| ||

 


 

63. Pariññā or Addhāna

2. °addhānapariññaya {saɱvattanti}|| ||

 


 

64. Āsavakkhaya

2. °āsavānaɱ khayāya {saɱvattanti}|| ||

3. Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni bhāvitāni bahulīkatāni saṅyojanānam pahānāya saɱvattanti anusayasamugghātāya saɱvattanti||
addhānapariññāya saɱvattantī ti||
āsavānaɱ khayāya saɱvattanti|| ||

 


 

65. Dve phalā

2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyaɱ ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā dvinnam phalānam aññataram phalam pāṭikaṅkham diṭṭheva dhamme aññā sati vā upādisese anāgāmitā ti|| ||

[page 237]

 


 

66. Sattānisaɱsā

2. Pañcimani bhikkhave indriyāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhindriyam ... pe ... paññindriyaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā satta phalā sattānisaɱsā patikaṅkhā||
katame satta phalā sattānisaɱsā|| ||

4. Diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti|| ||

No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti||
atha maraṇakāle aññam ārādheti|| ||

No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti|| ||

no ce maraṇa kāle aññam ārādheti||
atha pañcannam orambhāgiyānam saṅyojanānam pari-k-khayā antarāparinibbāyī hoti||
upahacca parinibbāyī hoti||
asaṅkhāraparinibbāyī hoti||
sasaṅkhāraparinibbāyī hoti||
uddhaɱsoto hoti akaniṭṭhagāmī|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam indriyānam bhāvitattā bahulīkatattā ime satta phalā sattanisaɱsā paṭikaṅkhā ti|| ||

 


 

67. Rukkha 1

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci jambudīpakā rukkhā Jambu tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhapakkhikā dhammā paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāya|| ||

3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhikā dhammā|| ||

Saddindriyam bhikkhave bodhapakkhiko dhammo tam bodhāya saɱvattati||
viriyindriyaɱ||
satindriyaɱ||
samādhindriyaɱ||
paññindriyam bodhapakkhiko dhammo tam bodhāya saɱvattati|| ||

Seyyathā pi bhikkhave ye keci jambūdīpakā rukkhā jambu tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhikā dhammā paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti|| ||

[page 238]

 


 

68. Rukkha 2

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci devānaɱ Tāvatiɱsānam rukkhā Pāricchattako tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhapakkhikā dhammā paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāya|| ||

3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhikā dhammā?|| ||

Saddhindriyam bhikkhave bodhapakkhiko dhammo tam bodhāya saɱvattati ... pe ...paññindriyam bodhapakkhiko dhammo tam bodhāya saɱvattati|| ||

Seyyathā pi bhikkhave ye keci devānaɱ Tāvatiɱsānaɱ rukkhā Pāricchattako tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhapakkhikā dhammā paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti|| ||

 


 

69. Rukkha 3

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci Asurānam rukkhā Cittapāṭali tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhapakkhikā dhammā paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāya|| ||

3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhikā dhammā||
Saddhindriyam bhikkhave- -tam bodhāya saɱvattati ... pe ...paññindriyaɱ- -tam bodhāya saɱvattati|| ||

Seyyathā pi bhikkhave ye keci asurānam rukkhā Cittapāṭali tesam aggam akkhāyati||
evam eva- -paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti|| ||

 


 

70. Rukkha 4

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci Supaṇṇānaɱ rukkhā Kūṭasimbali tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhapakkhikā dhammā paññindriyaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāya|| ||

[page 239]

3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhikā dhammā|| ||

Saddhindriyam bhikkhave° °bodhāya saɱvattati ... pe ...||
paññindriyaɱ° °bodhāya saɱvattati|| ||

Seyyathā pi bhikkhave ye keci Supaṇṇānam rukkhā Kūṭasimbali tesam aggam akkhāyati||
evam eva kho bhikkhave ye keci bodhapakkhikā dhammā paññindriyam tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti|| ||

Bodhipakkhiyavaggo sattamo

Tass'uddānaɱ:|| ||

Saɱyojanā Anusayā||
Pariññā Āsavakkhaya||
Dve Phalā caturo Rukkhā||
Vaggo tena pavuccatī ti|| ||

 


 

Chapter VIII. Gaṅgā Peyyāli (viveka°)

71. Viveka°

2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā° °evam eva kho bhikkhu pañcindriyāni bhāvento-nibbānapabbhāro° kathaɱ ca° °nibbānapabbhāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhāveti viveka° virāga° nirodh anissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
viriyindriyaɱ||
satindriyaɱ||
samādhindriyaɱ||
paññindriyam bhāveti viveka nissitaɱ° °vossaggapariṇāmim|| ||

4. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu° °nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti|| ||

[page 240]

 


 

72-82.

Yathā Maggasaɱyutte evam bhavati Indriyasaɱyutte|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Chā pācinato ninnā chā ninnā samuddato||
dve ca Gaṅgā dasā honti vaggo tena pavuccatī ti|| ||

Gaṅgāpeyyali Indriyavasena vitthāretabbā||
vaggo|| ||

 


 

Chapter IX. Appamāda Vaggo (viveka°)

83-92.

Tathāgatam Padaɱ Kūṭaɱ Mūla-Sārañca Vassikam Rājā Candima-Suriye ca Vatthena dasamam padaɱ|| ||

Appamādavaggo indriyavasena vitthārena vivekanissitakesu vitthāranake|| ||

 


 

Chapter X. Balakaraṇīya (viveka°)

93-104.

Balaɱ Bījaɱ va Nāgo ca Rukkha-kumbho ca Sūriyaɱ Akāse dve Meghā Nāvā Āgantakā Nadī|| ||

Balakaraṇīyavaggo Indriyasaɱyuttassa vivekanissitakesu vitthāretabbo vaggo|| ||

 


 

Chapter XI. Esanā Vaggo (viveka°)

105-117.

Esanā Vidha Āsavo Gavo Dukkhatā ca Tisso||
KhīlaMala-Nīgho ca Vedanā Taṇhāyenacāti|| ||

Esanavaggo Indriyasaɱyuttassa vivekanissitako vitthāranako vaggo|| ||

[page 241]

 


 

Chapter XII. Ogha Vaggo (viveka°)

118.

128. Uddhambhāgiya

2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Imesam kho bhikkhave— abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya pañcindriyāni bhāvetabbāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhāveti vivekanissisaɱ° ... pe ... paññindriyam bhāveti vivekanissitaɱ°|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya imāni pañcindriyāni bhāvetabbānī ti|| ||

[Uddānam]|| ||

Ogha Yogo Upādānaɱ||
Ganthā Anusayena ca||
Kāmaguṇā Nīvaraṇaɱ||
Khandha Oruddhambhāgiyāni|| ||

Oghavaggo indriyasaɱyuttassa vivekanissitako suvitthānako vaggo|| ||

 


 

Chapter XIII. Gaṅgā Peyyāli (rāga°)

129.

2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī-|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhāveti rāgavinayapariyosānaɱ dosavinayapariyosānaɱ mohavinayapariyosānaɱ ... pe ... paññindriyaɱ° °evamo °bhikkhu° °hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

[page 242]

 


 

130-140.

[Uddānam]|| ||

Chā pācīnato ninnā||
chā ninnā samuddato||
dve ca Gaṅgā dasā honti||
vaggo tena pavuccati|| ||

Indriyasaɱyuttassa rāgavinayavasena vitthāretabbo vaggo|| ||

 


 

Chapter XIV. Appamāda Vaggo (Rāga°)

141-150.

 


 

Chapter XV. Balakaraṇīya Vaggo (Rāga°)

151-162.

 


 

Chapter XVI. Esanā Vaggo (Rāga°)

163-175.

 


 

Chapter XVII. Ogha Vaggo (Rāga°)

176-184.

 


 

185. Uddhambhāgiyani

2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanānaɱ|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Ruparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya pañcindriyāni bhāvetabbāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhāveti rāgavinaya- dosavinaya- mohavinayapariyosānam viriyi- satisamādhi- paññindriyam bhāveti rāgavinaya- dosavinayamohavinayapariyosānaɱ

[page 243]

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññaya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya imāni pañca indriyāni bhāvetabbānīti|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Ogha Yogo Upādānaɱ Ganthā Anusayena ca||
Kāmaguṇā Nīvaraṇa-Khandhā Oruddhabhāgiyāni|| ||

Oghavaggo indriyasaɱyuttassa rāgavinayavasena vitthāretabbo|| ||

Indriya-saɱyuttaɱ catutthaɱ||

[page 244]

 


 

Book V

Sammappadhāna Saɱyutta

Chapter I. Gaṅga Peyyalī

1-12.

1—2. Sāvatthi|| ||

Tatra kho Bhagavā etad avoca|| ||

Cattāro me bhikkhave sammappadhānā||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānam pāpakānam akusalānaɱ dhammānam anuppādāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

4. Uppannānam pāpakānam akusalānaɱ dhammānam pahānāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

5. Anuppannānaɱ kusalānaɱ dhammānam uppādāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

6. uppannānaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

7. Ime kho bhikkhave cattāro sammappadhānāti|| ||

8. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācinapoṇā pācīnapabbharā||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu cattāro samappadhāne bhāvento cattāro sammappadhāne bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

Kathañ ca bhikkhave bhikkhu cattāro sammappadhāne bhāvento- -bahulīkaronto nibbānaninno hoti-nibbānapabbhāro|| ||

[page 245]

9. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānam pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānam anuppādāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

Uppannānam pāpakānam akusalānam dhammānam pahānāya chandam janeti- -padahati|| ||

Anuppannānaɱ kusalānam dhammānam uppādāya chandaɱ janeti- -padahati|| ||

Uppannānaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

10. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu cattāro sammappadhāne bhāvento- -bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Cha pācinato ninnā||
Cha ninnā ca samuddato||
ete dve cha dvādasa honti||
vaggo tena pavuccatīti|| ||

Sammappadhānasaɱyuttassa Gaṅgāpeyyālī sammappadhānavasena vitthāretabbā|| || vaggo|| ||

 


 

Chapter II. Appamāda Vaggo

13-22.

Tathāgatam Padaɱ Kūṭam||
Mūḷam Sārena Vassikam||
Rājā Candimasuriyā Vatthena dasamaɱ padaɱ|| ||

Appamādavaggo sammappadhānavasena vitthāretabbo|| || vaggo|| ||

[page 246]

 


 

Chapter III. Balakaraṇīya Vaggo

23-34.

2. Seyyathā pi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kammantā kayiranti||
sabbe te pathaviɱ nissāya pathaviyam patiṭṭhāya||
evam ete balakaraṇīyā kammantā kayiranti|| ||

Evam eva kho bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro sammappadhāne bhāveti cattāro sammappadhāne bahulī karoti|| ||

3. Kathaɱ ca bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro samappadhāne bhāveti cattāro sammappadhāne bahulīkaroti|| ||

4—7. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānam pāpakānam akusalānaɱ dhammānam anuppādāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati ... pe ...||
Uppannānaɱ kusalānaɱ dhammānam ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

8. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu sīlaɱ nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro samappadhāne bhāveti cattāro sammappadhāne bahulīkarotī ti|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Bala Bījañca Nāgo ca Rukkha-Kumbhena Suriyaɱ||
Ākāsena dve Meghā Navā Āgantukā Nadī|| ||

Evam balakaraṇīyavaggo sammappadhānavasena vitthāretabbo|| ||

 


 

Chapter IV. Esanā Pāḷi

35-44.

2. Tisso imā bhikkhave esanā||
katamā tisso||
Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā|| ||

Imā kho bhikkhave tisso esanā|| ||

[page 247]

3. Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam esanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya cattāro sammappadhānā bhāvetabbā||
katame cattāro|| ||

4—7. Idha bhikkhave bhikkhu anupannānam ... pe ...||
uppannānaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ thitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāyā bhāvanāya pāripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyaɱ ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

8. Imāsaɱ kho bhikkhave tissannam esanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ime cattaro sammappadhānā bhāvetabbā ti|| ||

Esanā Vidhā Āsavo Dukkhatañca Tisso||
Khilam Malaɱ ca Nīgho ca Vedanā Taṇhāyayenā ti|| ||

Esanavaggo sammappadhānavasena vitthāretabbo vaggo|| ||

 


 

Chapter V. Ogha Vaggo

45-53.

54. Uddhambhāgiyāni

2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā||
imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya cattāro samappadhānā bhāvetabbā|| ||

Katame cattāro?|| ||

4—7. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānaɱti ... pe ...|| ||
uppannānaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati

[page 248]

8. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ime cattāro sammappadhānā bhāvetabbā ti|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Ogho Yogo Upādānaɱ Ganthā Anussayena ca||
Kāmaguṇā Nīvaraṇaɱ Khandha Oruddhabhāgiyāni|| ||

Ogha-vaggo sammappadhānavasena vitthāretabbaɱ|| ||

Sammappadhānasaɱyuttam pañcamaɱ|| ||

[page 249]

 


 

Book VI

Bala Saɱyutta

Chapter I. Gaṅgā Peyyālī (viveka°)

1.

2. Pañcimāni bhikkhave balāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Saddhābalam viriyabalam satibalaɱ samādhibalaɱ paññābalam|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcabalānī ti|| ||

3. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbharā evam eva kho bhikkhave bhikkhu pañcabalāni bhāvento pañcabalāni bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu pañcabalāni bhāvento pañcabalāni bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu saddhābalam bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitaɱ nirodhanissitam vossagganissitaɱ vossagga parināmiɱ||
viriyabalaɱ||
satibalaɱ||
samādhibalaɱ||
paññābalam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave bhikkhu pañcabalāni bhāvento pañcabalāni bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti|| ||

[page 250]

 


 

1.

Tatra uddānaɱ1|| ||

Cha pācīnato ninnā||
cha ninnā samuddato||
dve ca Gaṅgā dasā honti||
vaggo tena pavuccati|| ||

Bala-Gagāpeyyalassa balavasena vitthāretabbā|| ||

 


 

Chapter II. Appamāda Vaggo (viveka°)

13-22.

Tathāgata-Padaɱ Kūṭaɱ||
Mūlaɱ Sārañca Vassikaɱ||
Rājā Candimasuriyo ca||
vatthena dasamam padaɱ|| ||

Appamādavaggo balasaɱyuttavasena vitthāretabbo vaggo|| ||

 


 

Chapter III. Bala Vaggo (viveka°)

23-34.

Balaɱ Bījañca Nāgo ca||
Rukkham Kumbhena Suriyam||
Akāsena dve Meghā Navā Agantukā Nadī|| ||

Balasaɱyuttavasena vitthāretabbo vaggo|| ||

 


 

Chapter IV. Esanā Vaggo (viveka°)

35-46.

Esanā Vidhā Āsavo||
Bhavo Dukkhatā ca Tisso||
Khīla Mala Nīgho ca Vedanā Taṇhayena cā ti|| ||

Esanavaggo balasaɱyuttavasena vitthāretabbo vaggo|| ||

[page 251]

 


 

Chapter V. Ogha Vaggo (viveka°)

47-55.

56. Uddhambhāgiyāni

2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā||
imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Imesamo abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya pañcabalāni bhāvetabbāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhābalam bhāveti vivekavirāga- nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
viriyabalam||
satibalam||
samādhibalaɱ||
paññābalam bhāveti vivekanissitaɱ- -vossaggaparināmiɱ|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānam saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya imāni pañcabalāni bhāvetabbānī ti|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Ogho Yogo Upādānam Hatthā Anusayena ca||
Kāmaguṇā Nīvaraṇā Khandhā Oruddhambhāgiyāni|| ||

Oghavaggo balasaɱyuttavasena vitthāretabbo vaggo|| ||

 


 

Chapter VI. Gaṅgā Peyyālo (Rāga°)

57.

2. Pañcimāni bhikkhave balāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

3. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅga nadī pācīnaninnā -evam eva bhikkhave bhikkhu° °hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro

[page 252]

Kathañca bhikkhave bhikkhu° °hoti nibbānapoṇo °pabbhāro|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu saddhābalam bhāveti rāgavinaya- dosavinaya- mohavinayapariyosānaɱ||
evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcabalāni bhāvento pañcabalāni bhāvento- -bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti|| ||

 


 

58-68.

[Uddānam]|| ||

Cha pācīnato ninnā samuddato dve ca Gaṅgā dasā honti vaggo tena pavuccati|| ||

Gaṅgāpeyyāla balasaɱyuttassa rāgavinayavasena vitthāretabbo vaggo|| ||

 


 

Chapter VII. Appamāda Vaggo (Rāga°)

69-78.

Tathāgatam Padam Kūṭam Mulam Sārañca Vassikaɱ||
Rājā Candimasuriyo ca Vatthena dasamam padaɱ|| ||

Appamādavaggo balasaɱyuttassa rāgavinayavasena vitthāretabbo|| ||

 


 

Chapter VIII. Bala Vaggo (Rāga°)

79-90.

Balaɱ Bījañca Nāgo ca Rukkham Kumbhena Suriyaɱ||
Ākāsena dve Meghā Navā Āgantukā Nadī|| ||

Balakaraṇīyavaggo balasaɱyuttassa rāgavinayavasena vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

Chapter IX. Esanā Vaggo (Rāga°)

91-100.

Esanā Vidhā Āsavo Bhavo Dukkhā ca Tisso ca||
Khila-Malañca Nīgho ca Vedanaɱ Taṇhāyena ca ti|| ||

Esanavaggo balasaɱyuttassa vasena vitthāretabbo vaggo|| ||

[page 253]

 


 

Chapter X. Ogha Vaggo (Rāga°)

101-109.

110. Uddhambhāgiyāni

2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave- -abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya pañcabalāni bhāvetabbāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhābalam bhāveti ... pe ...|| ||
paññābalam bhāveti rāgavinaya- dosavinaya- mohavinayapariyosānaɱ|| ||

4. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānam saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya imāni pañcabalāni bhāvetabbānī ti|| ||

[Uddānaɱ]|| ||

Ogho Yogo Upādānaɱ Ganthā Anusayena ca||
Kāmaguṇā Nīvarana-Khandhā Oruddhabhāgiyāni|| ||

Oghavaggo balasaɱyuttassa vasena vitthāretabbo vaggo dasamo|| ||

Balasaɱyuttaɱ chaṭṭhaɱ|| ||

[page 254]

 


 

Book VII

Iddhipāda Saɱyutta

Chapter I. Cālāla Vaggo

1. Aparā

2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā aparāparaɱ gamanāya {saɱvattanti}||
Katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhipadhānasaṅkharasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
vīmaɱsasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataɱ iddhipādam bhāveti|| ||

Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā aparāparaṅgamanāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

2. Viraddho

2. Yesaɱ kesañci bhikkhave cattāro iddhipadā viraddhā viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī||
yesaɱ kesañci bhikkhave cattāro iddhipādā āraddhā āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

Katama cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

[page 255]

4. Yesaɱ kesañci bhikkhave ime cattāro iddhipādā viraddhā viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī||
yesaɱ kesañci bhikkhave ime cattāro iddhipādā āraddhā||
āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

 


 

3. Ariyā

2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā ariyā niyyānikā niyyanti takkarassa sammādukkhakkhayāya||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

4. Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā ariyā niyyānikā niyyanti takkarassa sammādukkhakkhayāyā ti|| ||

 


 

4. Nibbidā

2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abbhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattanti||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipadaɱ bhāveti ||viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

4. Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

5. Padesam

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā iddhipadesam abhinipphādesuɱ||
sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā||
Ye hi keci bhikkhave anāgatam addhānam samaṇā vā brāhmaṇā vā iddhipadesam abhinipphādessanti

[page 256]

sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

Ye hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā iddhipadesam abhinipphādenti||
sabbe te catunnam iddhipadānam bhavitattā bahulīkatattā||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

4. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā iddhipadesam abhipphādesuɱ ... pe ...||
abhinipphādessanti||
abhinipphādenti||
sabbe te imesaɱ yeva catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā ti|| ||

 


 

6. Samatta

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā samattam iddhim abhinipphādesuɱ sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

Ye hi keci bhikkhave anāgatam addhānam samaṇā vā brāhmaṇā vā samattam iddhim abhinipphādessanti||
sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

Ye hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā samattam iddhim abhinipphādenti sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsasamādhipadhānasaṅkharasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

4. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā samattaɱ iddhiɱ abhinipphādesuɱ... pe ...
abhinipphādessanti||
abhinipphādenti||
sabbe te imesaɱ yeva catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā ti|| ||

[page 257]

 


 

7. Bhikkhū

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam bhikkhū āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihariɱsu||
sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

Ye hi keci bhikkhave anāgatam addhānam bhikkhū āsavānam khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññavimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissanti||
sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

Ye hi keci bhikkhave etarahi bhikkhū āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti||
sabbe te catunnam iddhippādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

4. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam bhikkhū āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihariɱsu ... pe ...||
viharissanti||
viharanti sabbe te imesaɱ catunnaɱ iddhipādānaɱ bhāvitattā bahulīkatattā ti|| ||

 


 

8. Buddha or Arahaɱ

2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā||
katame cattāro|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā|| ||

3. Imesam kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā tathāgato arahaɱ {sammāsambuddho} ti vuccatī ti|| ||

[page 258]

 


 

9. Ñāṇa

4. Ayam chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi||
ñānam udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi|| ||

So kho panāyam chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo bhāvetabbo ti me bhikkhave||
bhāvito ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ...āloko udapādi|| ||

5. Ayaɱ viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ...āloko udapādi||
so kho panāyam viriyasamādhi° °samannāgato iddhipādo bhāvetabbo ti me bhikkhave pubbe ... pe ... bhāvito ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi|| ||

6. Ayam cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo ti me bhikkhave pubbe ananussutesu cakkhum udapādi ... pe ...aloko udapādi|| ||

So kho panāyaɱ cittasamadhi- -samannāgato iddhipādo bhāvetabbo ti me bhikkhave pubbe ... pe ... bhāvito ti me bhikkhave pubbe ... pe ... cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi|| ||

7. Ayaɱ vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ...||
āloko udapādi|| ||

So kho panāyaɱ vīmaɱsāsamādhi- -samannāgato iddhipādo bhāvetabbo ti me bhikkhave||
... pe...||
bhāvito ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ...||
āloko udapādī ti|| ||

 


 

10. Cetiya

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam Bhagavā Vesāliyaɱ viharati Mahāvane Kūṭāgārasālāyaɱ|| ||

[page 259]

2. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Vesāliyaɱ piṇḍāya pāvisi||
Vesāliyam piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto āyasmantam Ānandam āmantesi||
Gaṇhāhi Ānanda nisīdanaɱ yena Cāpālacetiyam tenupasaṅkamissāmi divāvihārāyati|| ||

Evam bhante ti kho āyasmā Ānando Bhagavato paṭissutvā nisīdanam ādāya Bhagavantam piṭṭhito piṭṭhito anubandhi|| ||

3. Atha kho Bhagavā yena Cāpālacetiyaɱ tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi|| ||

Āyasmā pi kho Ānando Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

4. Ekam antam nisinnaɱ kho āyasmantam Ānandam Bhagavā etad avoca|| ||

Ramaṇiyā Ānanda Vesālī ramaṇiyam Udenacetiyam ramaṇiyaɱ Gotamakacetiyaɱ ramaṇiyaɱ Sattambacetiyaɱ ramaṇiyam Bahuputtakacetiyaɱ ramaṇiyaɱ Sārandadam cetiyaɱ ramaṇiyaɱ Cāpālacetiyaɱ|| ||

Yassa kassaci Ānanda cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā||
so ākaṅkhamāno kappaɱ vā tiṭṭheyya kappāvasesaɱ vā|| ||

Tathāgatassa kho Ānanda cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā||
ākaṅkhamāno Ānanda Tathāgato kappaɱ vā tiṭṭheyya kappāvasesaɱ vā ti|| ||

5. Evam pi kho āyasmā Ānando Bhagavatā oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituɱ||
na Bhagavantam yāci Tiṭṭhatu bhante Bhagavā kappam tiṭṭhatu Sugato kappāvasesaɱ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānan ti||
yathā tam Mārena pariyuṭṭhitacitto|| ||

6—7. Dutiyam pi kho bhagavā|| ||

[page 260]

8. Tatiyam pi kho Bhagavā āyasmantam Ānandam āmantesi||
Ramaṇiyā Ānanda Vesālī ramaṇiyam Udeṇacetiyaɱ ramaṇiyaɱ Gotamakacetiyam ramaṇiyaɱ Sattambacetiyaɱ ramaṇiyam Bahuputtakacetiyaɱ ramaniyaɱ Sārandadam cetiyam ramaṇiyaɱ Cāpālacetiyaɱ|| ||

Yassa kassaci Ānanda cattāro iddhipadā bhāvitā bahulīkatā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā||
so ākaṅkhamāno kappaɱ vā tiṭṭheyya kappāvasesaɱ vā||
Tathāgatassa kho Ānanda cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā||
so ākaṅkhamāno Ānanda Tathāgato kappaɱ vā tiṭṭheyya kappāvasesaɱ vā ti|| ||

9. Evam pi kho āyasmā Ānando Bhagavatā oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituɱ||
na Bhagavantaɱ yāci Tiṭṭhatu Bhagavā kappaɱ tiṭṭhatu Sugato kappāvasesaɱ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokanukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānan ti||
yathā tam Mārena pariyuṭṭhitacitto|| ||

10. Atha kho Bhagavā āyasmantam Ānandam āmantesi||
Gaccha kho tvam Ānanda yassa dāni tvaɱ kālam maññasī ti|| ||

Evam bhante ti āyasmā Ānando Bhagavato paṭissutvā uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā avidūre aññatarasmiɱ rukkhamūle nisīdi|| ||

11. Atha kho Māro pāpimā acīrapakkante āyasmante Ānande yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā etad avoca||
Parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinibbātu dāni Sugato parinibbānakālo dāni bhante Bhagavato|| ||

Bhāsitā kho panesā bhante Bhagavatā vācā||
na tāvāham Pāpima parinibbāyissāmi yāva me bhikkhū na sāvakā bhavissanti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammapaṭipannā sāmīcipaṭipannā anudhammacārino sakam ācariyakam uggahetvā ācikkhissanti desissanti paññāpessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttanīkarissanti

[page 261]

uppannam parappavādam sahadhammena suniggahītaɱ niggahetvā sappāṭihāriyaɱ dhammam desissantī ti|| ||

Santi kho pana bhante etarahi bhikkhū Bhagavato sāvakā viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammapaṭipannā sāmīcipaṭipannā anudhammacārino sakam ācariyakam uggahetvā ācikkhanti desenti paññāpenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti||
uppannam parappavādaɱ sahadhammena suniggahītaɱ niggahetvā sappāṭihāriyaɱ dhammaɱ desenti|| ||

12. Parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinibbātu dāni Sugato parinibbanakālo dāni bhante Bhagavato|| ||

Bhāsitā kho panesā bhante Bhagavatā vācā||
Na tāvāham Pāpima parinibbāyissami yāva me bhikkhuniyo na sāvikā bhavissanti||
pe|| ||

13. Yāva me upāsakā na sāvakā bhavissanti||
yāva me upāsikā na sāvikā bhavissanti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammapaṭipannā sāmīcipaṭipannā anudhammacāriniyo||
sakam ācariyakam uggahetvā ācikkhissanti desissanti paññāpessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti uppannam parappavādaɱ sahadhammena suniggahītam niggahetvā sappāṭihāriyaɱ dhammaɱ desissantī ti|| ||

Santi kho pana bhante etarahi upāsakā||
upāsikā Bhagavato sāvikā viyattā vinītā vīsāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammapaṭipannā sāmīcipaṭipannā anudhammacāriniyo sakam ācariyakam uggahetvā ācikkhanti desenti paññāpenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti

[page 262]

uppannam parappavādaɱ sahadhammena suniggahītaɱ niggahetvā sappāṭihāriyaɱ dhammaɱ desenti|| ||

14. Parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinibbātu dāni Sugato||
parinibbānakālo dāni bhante Bhagavato|| ||

Bhāsitā kho panesā Bhagavatā vācā||
Na tāvāham Pāpima parinibbāyissāmi yāva me idam brahmacariyam na iddhaɱ ceva bhavissati||
phītaɱ ca vitthāritaɱ bāhujāññaɱ puthubhutaɱ yāvad eva manussehi supakāsitan ti|| ||

Tayidam bhante Bhagavato brahmacariyam iddham ceva phitañca vitthāritam bahujaññam puthubhūtam yāvad eva manussehi supakāsitaɱ|| ||

Parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinibbātu dāni Sugato parinibbānakālo dāni bhante Bhagavato ti|| ||

15. Evaɱ vutte Bhagavā Māram pāpimantam etad avoca|| ||

Apossukko tvam Pāpima hohi||
na ciraɱ Tathāgatassa parinibbānam bhavissati||
ito tiṇṇam māsānam accayena Tathāgato parinibbāyissatī ti|| ||

16. Atha kho Bhagavā Cāpāle cetiye sato sampajāno āyusaṅkhāram ossaji|| ||

Ossaṭṭhe pana Bhagavatā āyusaṅkhāre mahābhūmicālo ahosi bhiɱsanako lomahaɱso||
devadundubhiyo ca caliɱsu|| ||

17. Atha kho Bhagavā etam atthaɱ viditvā tāyaɱ velāyam imam udānam udānesi|| ||

[page 263]

Tulam atulañca sambhavam||
bhavasaṅkhāram avassaji muni||
ajjhattarato samāhito||
abhindi kavacam ivattasambhavan ti|| ||

Cāpālavaggo pathamo|| ||

Tatr'uddānaɱ:|| ||

Apārāpi Viraddho ca||
Ariyā Nibbidā yathā||
Padesaɱ Sammattā Bhikkhu||
Buddha-Ñāṇena Cetiyā ti|| ||

 


 

Chapter II. Pāsādakampana Vaggo

11. Pubbe or Hetu

1. Sāvatthi|| ||

2. Pubbeva me bhikkhave sambodhāya anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etad ahosi||
Ko nu kho hetu ko paccayo iddhipādabhāvanāyā ti|| ||

Tassa mayham bhikkhave etad ahosi|| ||

3. Idha bhikkhave chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipadam bhāveti|| ||

Iti me chando na ca atilīno bhavissati||
na ca atipaggahīto bhavissati||
na ca ajjhattaɱ saṅkhitto bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhitto bhavissati||
paccāpuresaññi ca viharati||
yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathā pūre||
yathā adho tathā uddhaɱ yathā uddhaɱ tathā adho||
yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā|| ||

Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena cetasā sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

[page 264]

4. Viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Iti me viriyaɱ na ca atilīnam bhavissati||
na ca atipaggahītam bhavissati||
na ca ajjhattaɱ saṅkhittam bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhittam bhavissati||
pacchāpuresaññī ca viharati yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tatthā pure||
yathā adho tathā uddhaɱ||
yathā uddhaɱ tathā adho||
yathā divā tathā rattiɱ||
yathā rattiɱ tathā divā|| ||

Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

5. Cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Iti me cittam na ca atilīnam bhavissati na ca atipaggahītam bhavissati||
na ca ajjhattaɱ saṅkhittam bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhittam bhavissati||
pacchāpuresaññī ca viharati yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathāpure||
yatha adho tathā uddhaɱ yathā uddhaɱ tathā adho||
yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā|| ||

Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

6. Vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Iti me vīmaɱsā na ca atilīnā bhavissati||
na ca atipaggahitā bhavissati||
na ca ajjhattaɱ saṅkhittā bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati||
pacchāpuresaññī ca viharati yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathā pure||
yathā adho tathā uddhaɱ yathā uddhaɱ tathā adho||
yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā|| ||

Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

7. Evam bhāvitesu kho bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu anekavihitam iddhividham paccanubhoti||
eko pi hutvā bahudhā hoti bahudhā pi hutvā eko hoti||
āvibhāvam tirobhāvam tirokuḍḍam tiropākāraɱ tiropabbatam asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse||
pathaviyam pi ummujja nimujjaɱ karoti seyyathāpi udake||
udake abhijjamāno gacchati seyyathāpi pathaviyaɱ ||ākāsepi pallaṅkena caṅkamati seyyathāpi pakkhī sakuṇo

[page 265]

ime pi candimasuriye evam mahiddhike evam mahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati||
yāva brahmalokā pi kāyena vasam pavatteti|| ||

8. Evam bhāvitesu kho bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamanussakāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānusse ca ye dūre santike vā ti|| ||

9. Evam bhāvitesu kho bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu parasattānam parapuggalānam cetasā ceto paricca pajānāti|| ||

Sarāgaɱ vā cittaɱ Sarāgaɱ cittanti pajānāti||
vītarāgaɱ vā cittaɱ Vītarāgaɱ cittanti pajānāti|| ||

Sadosaɱ vā cittaɱ Sadosaɱ cittanti pajānāti||
vītadosaɱ vā cittaɱ Vītadosaɱ cittan ti pajānāti|| ||

Samohaɱ vā cittaɱ Samohaɱ cittan ti pajānāti||
vītamohaɱ vā cittam Vītamohaɱ cittan ti pajānāti|| ||

Saṅkhittaɱ vā cittaɱ Saṅkhittaɱ cittan ti pajānāti||
vikkhittaɱ vā cittaɱ Vikkhittaɱ cittan ti pajānāti|| ||

Mahaggataɱ vā cittaɱ Mahaggataɱ cittan ti pajānāti||
amahaggataɱ vā cittam Amahaggataɱ cittan ti pajānāti|| ||

Sauttaraɱ vā cittaɱ Sauttaraɱ cittan ti pajānāti||
anuttaraɱ vā cittaɱ Anuttaraɱ cittan ti pajānāti|| ||

Asamāhitaɱ vā cittaɱ Asamāhitaɱ cittan ti pajānāti||
samāhitaɱ vā cittaɱ Samāhitaɱ cittan ti pajānāti|| ||

Avimuttam vā cittaɱ Avimuttaɱ cittanti pajānāti||
vimuttaɱ vā cittaɱ Vimuttaɱ cittan ti pajānāti|| ||

10. Evam bhāvitesu kho bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu anekavihitam pubbenivāsam anussarati||
seyyathīdam ekam pi jātim dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pañca pi jātiyo dasa pi jātiyo vīsam pi jātiyo tiɱsam pi jātiyo cattālisam pi jātiyo paññāsam pi jātiyo jātisatam pi jātisahassam pi jātisatasahassam pi aneke pi saɱvaṭṭakappe aneke pi vivaṭṭakappe aneke pi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiɱ evam nāmo

[page 266]

evaṅgotto||
evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkhapaṭisaɱvedī evam āyupariyanto||
so tato cuto amutra uppādiɱ||
tatravāsim evaɱnāmo evaṅgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkhapaṭisaɱvedī evam āyupariyanto||
so tato cuto idhupapanno ti||
iti sākāraɱ sauddesam anekavihitaɱ pubbenivāsam anussarati|| ||

11. Evam bhāvitesu kho bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānussakena satte passati||
cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammupage satte pajānāti||
Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīducaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānam upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā||
te kāyassa bhedā param maraṇā apāyaɱ duggatim vinipātaɱ nirayam upapannā|| ||

Ime kho pana bhonto sattā kāyasucaritena sammannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānam anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā||
te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggam lokam upapannā ti|| ||

Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānussakena satte passati||
cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe||
sugate duggate yathākammupage satte pajānāti|| ||

12. Evam bhāvitesu kho bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttim diṭṭhevadhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī ti|| ||

[page 267]

 


 

12. Mahapphala

2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā|| ||

Katham bhāvitā ca bhikkhave cattāro iddhipādā katham bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
Iti kho me chando na ca atilīno bhavissati||
na ca atipaggahīto bhavissati||
na ca ajjhattaɱ saṅkhitto bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhitto bhavissati||
pacchāpuresaññī ca viharati yathāpure tathā pacchā yathā pacchā tathāpure||
yathā adho tathā uddhaɱ yathā uddhaɱ tathā adho||
yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā||
iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

4—5. Viriyasamādhi||
... pe ...||
Cittasamādhi|| ||

6. Vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkharasamannāgatam iddhipādham bhāveti||
Iti kho me vīmaɱsā na ca atilīnā bhavissati||
na ca atipaggahitā bhavissati||
na ca ajjhattaɱsaṅkhittā bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati||
pacchāpure saññī ca viharati yathāpure tathā pacchā yathā pacchā tathāpure||
yathā adho tathā uddhaɱ yathā uddhaɱ tathā adho||
yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā|| ||

Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

Evam bhāvitā kho bhikkhave cattāro iddhipādā evam bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā|| ||

7—11. Evam bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu anekavihitam iddhividham paccanubhoti||
eko pi hutvā bahudhā hoti ... pe ... yāva brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti... pe ...|| ||

[page 268]

12. Evam bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu āsavānaɱ khayā anāsavam cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī ti|| ||

 


 

13. Chando

2. Chandaɱ ce bhikkhave bhikkhu nissāya labhati samādhiɱ labhati cittassa ekaggataɱ||
ayam vuccati chandasamādhi|| ||

So anuppannānam pāpakānam akusalānaɱ dhammānam anuppādāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

Uppannānaɱ pāpakānam akusalānam dhammānam pahānāya chandam janeti vāyamati viriyam āravhati cittam paggaṇhāti padahati||
Anuppannānaɱ kusalānaɱ dhammānam uppādāya chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

Uppannānaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

Ime vuccanti padhānasaṅkhārā|| ||

Iti ayaɱ ca chando ayaɱ ca chandasamādhi ime ca padhānasaṅkhārā||
ayaɱ vuccati bhikkhave chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo|| ||

3. Viriyaɱ ce bhikkhave bhikkhu nissāya labhati samādhim labhati cittassa ekaggatam||
ayaɱ vuccati viriyasamādhi|| ||

So anuppannānaɱ ... pe ... Uppannānaɱ kusalānam dhammānaɱ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

Ime vuccanti padhānasaṅkharā|| ||

Iti idaɱ ca viriyam ayañca viriyasamādhi ime ca padhānasaṅkhārā||
ayaɱ vuccati bhikkhave viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo|| ||

[page 269]

4. Cittaɱ ce bhikkhave bhikkhu nissāya labhati samādhiɱ labhati cittassa ekaggatam||
ayaɱ vuccati cittasamādhi|| ||

So anuppannānam pāpakānaɱ ... pe ... uppannānaɱ kusalānaɱ dhammānam ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandam janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

Ime vuccanti padhānasaṅkhārā ti|| ||

Iti idaɱ ca cittaɱ ayaɱ ca cittasamādhi ime ca padhānasaṅkharā||
ayam vuccati bhikkhave cittasamādhi padhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo|| ||

5. Vīmaɱsaɱ ce bhikkhave bhikkhu nissāya labhati samādhiɱ labhati cittassa ekaggataɱ||
ayam vuccati vīmaɱsāsamādhi|| ||

So anuppannānam pāpakānam akusalānaɱ dhammānam anuppādāya ... pe ...uppannānaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya paripūriyā chandaɱ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati|| ||

Ime vuccanti padhānasaṅkhārā|| ||

Iti ayaɱ ca vīmaɱsā ayaɱ ca vīmaɱsāsamādhi ime ca padhānasaṅkhārā||
Ayaɱ vuccati bhikkhave vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādoti|| ||

 


 

14. Moggalāno

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Pubbārāme Migāramātupāsāde|| ||

2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū heṭṭhā Migāramātupāsāde viharanti uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhantacittā pākatindriyā|| ||

3. Atha kho Bhagavā āyasmantam Mahā-Moggalānam āmantesi|| ||

Ete kho Moggalāna sabrahmacāriyā heṭṭhā Migāramātupāsāde viharanti uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhantacittā pākatindriyā

[page 270]

gaccha Moggalāna te bhikkhū saɱvejehīti|| ||

Evam bhante ti kho āyasmā Mahā-Moggalāno Bhagavato paṭissutvā tathārūpam iddhābhisaṅkhāram abhisaṅkhāresi||
yathā pādaṅguṭṭhakena Migāramātupāsādam saṅkampesi sampakampesi sampacālesi|| ||

4. Atha kho te bhikkhū {saɱviggā} lomahaṭṭhajātā ekam antam aṭṭhaɱsu||
Acchariyaɱ vata bho abbhutaɱ vata bho nivātañca vata ayaɱ ca Migaramatupāsādo gambhiranamo sunikhāto acalo asampakampi||
atha ca pana saṅkampito sampakampito sampacālitoti|| ||

5. Atha kho Bhagavā yena te bhikkhū tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā te bhikkhū Bhagavā etad avoca|| ||

Kiɱ nu tumhe bhikkhave {saɱviggā} lomahaṭṭhajātā eka-m-antaɱ ṭhitā ti|| ||

Acchariyam bhante abbhutam bhante nivātañca vata ayaɱ ca Migāramātupāsādo gambhīranemo sunikhāto acalo asampakampi||
atha ca pana saṅkampito sampakampito sampacālito ti|| ||

6. Tumheva kho bhikkhave saɱvejetukāmena Moggalānena bhikkhunā pādaṅguṭṭhakena Migāramātupāsādo saṅkampito sampakampito sampacālito|| ||

Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamesaɱ dhammānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam mahiddhiko evam mahānubhāvo ti|| ||

Bhagavaɱmūlakā no bhante dhammā Bhagavaɱnettikā-Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī ti|| ||

[page 271]

7. Tena bhikkhave suṇātha|| ||

Catunnaɱ kho bhikkhave iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam mahiddhiko evam mahānubhāvo||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

8. Idha bhikkhave Moggalano bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Iti me vīmaɱsā na ca atilīnā bhavissati na ca atipaggahītā bhavissati||
na ca ajjhattaɱsaṅkhittā bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati||
pacchāpuresaññī ca viharati yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathā pure||
yathā adho tathā uddhaɱ yathā uddhaɱ tathā adho||
yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā|| ||

Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

9. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam mahiddhiko evam mahānubhāvo|| ||

10. Imesaɱ ca pana bhikkhave catunnam iddhipādānam bhavitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu anekavihitam iddhividham paccanubhoti ... pe ... yāva brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti|| ||

11. imesaɱ ca pana bhikkhave catunnam iddhipadānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim ... pe ...||
upasampajja viharatīti|| ||

12. Evaɱ cāpi abhiññā vitthāretabbā|| ||

 


 

15. Brāhmaṇa

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam āyasmā Ānando Kosambīyaɱ viharati Ghositārāme|| ||

[page 272]

2. Atha kho Uṇṇābho brāhmaṇo yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmatā Ānandena saddhim sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho Uṇṇābho brāhmaṇo āyasmantaɱ Ānandam etad avoca|| ||

3. Kim atthi yaɱ nu kho bho Ānanda samaṇe Gotame brahmacariyaɱ vussatī ti|| ||

Chandapahānatthaɱ kho brāhmaṇa Bhagavati brahmacariyaɱ vussatī ti|| ||

4. Atthi pana bho Ānanda maggo atthi paṭipadā etassa chandassa pahānāyā ti|| ||

Atthi kho brāhmaṇa maggo atthi paṭipadā etassa chandassa pahānāyā ti|| ||

5. Katamo pana bho Ānanda maggo katamā paṭipadā etassa chandassa pahānāyā ti|| ||

Idha brāhmaṇa bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
ayaɱ kho brāhmaṇa maggo ayam paṭipadā etassa chandassa pahānāyā ti|| ||

6. Evaɱ sante kho Ānanda santakaɱ hoti no asantakam chandena ca chandam pajahissatī ti netam thānaɱ vijjatīti|| ||

Tena hi brāhmaṇa taññevettha paṭipucchissāmi||
yathā te khameyya tathā taɱ vyākareyyāsi|| ||

7. Taɱ kim maññasi brāhmaṇa||
ahosi te pubbe chando Ārāmaɱ gamissāmīti||
tassa te ārāmagatassa yo tajjo chando so paṭippassadho ti|| ||

Evam bho|| ||

Ahosi te pubbe viriyaɱ Ārāmam gamissāmīti||
tassa te ārāmagatassa yaɱ tajjaɱ viriyaɱ tam paṭipassaddhanti|| ||

[page 273]

Evam bho|| ||

Ahosi te pubbe cittaɱ Ārāmaɱ gamissāmī ti||
tassa te ārāmagatassa yam tajjaɱ cittaɱ tam paṭippassaddhanti|| ||

Evam bho|| ||

Ahosi te pubbe vīmaɱsā Ārāmaɱ gamissāmīti||
tassa te ārāmagatassa yā tajjā vīmaɱsā sā paṭippassaddhā ti|| ||

Evam bho|| ||

8. Evam eva kho brāhmaṇa yo so bhikkhu arahaɱ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṅyojano sammadaññā vimutto||
tassa yo pubbe chando ahosi arahattapattiyā arahatte patte yo tajjo chando so paṭippassaddho|| ||

Yam pubbe viriyam ahosi arahattapattiyā arahatte patte yaɱ tajjaɱ viriyaɱ tam paṭippassaddhaɱ|| ||

Yam pubbe cittam ahosi arahattapattiyā arahatte patte yaɱ tajjaɱ cittaɱ tam paṭippassaddhaɱ|| ||

Yā pubbe vīmaɱsā ahosi arahattapattiyā arahatte patte yā tajjā vīmaɱsā sā paṭippassaddhā|| ||

9. Taɱ kim maññasi brāhmaṇa||
Iti evaɱ sante santakam vā hoti asantakaɱ vā ti|| ||

Addhā bho Ānanda evaɱ sante santakaɱ hoti no asantakaɱ|| ||

10. Abhikkantam bho Ānanda ... pe ...ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatanti|| ||

 


 

16. Samaṇabrāhmaṇā 1 or Mahiddhi

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam samaṇā vā brāhmaṇā vā mahiddhikā ahesuɱ mahānubhāvā||
sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

3. Ye hi keci bhikkhave anāgatam addhānam samaṇā vā brāhmaṇā vā mahiddhikā bhavissanti- -bahulīkatattā|| ||

4. Ye hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā mahiddhikā mahānubhāvā sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

Katamesam catunnaɱ?|| ||

[page 274]

5. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataɱ iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

6. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā mahiddhikā ahesuɱ mahānubhāvā... pe ...
mahiddhikā bhavissanti mahānubhāvā||
... pe ...||
etarahi mahiddhikā mahānubhāvā||
sabbe te imesaɱ yeva catunnam iddhipādānaɱ bhāvitattā bahulīkatattā ti|| ||

 


 

17. Samaṇabrāhmaṇā 2 or Vidhā

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitam iddhividham paccanubhosuɱ||
eko pi hutvā bahudhā ahesuɱ||
bahudhā hutvā eko ahesuɱ||
āvibhāvaɱ tirobhāvaɱ tirokuḍḍam tiropākāraɱ tiropabbataɱ asajjamānā agamaɱsu seyyathāpi ākāse||
pathaviyam pi ummujjanimujjam akaɱsu seyyathāpi udake||
udake pi abhijjamānā agamaɱsu seyyathāpi pathaviyaɱ||
akāse pi pallaṅkena agamiɱsu seyyathāpi pakkhī sakuṇo||
ime pi candimasuriye evam mahiddhike evam mahānubhāve pāṇinā parimasiɱsu parimajjiɱsu||
yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vattesaɱ||
sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

3. Ye hi keci bhikkhave aṇāgatam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitam iddhividham paccanubhossanti||
eko pi hutvā bahudhā bhavissanti||
bahudhā pi hutvā eko bhavissanti||
āvibhāvaɱ tirobhāvam tirokuḍḍam tiropākāraɱ tiropabbatam asajjamānā gamissanti seyyathāpi ākāse||
pathaviyam pi ummujjanimujjaɱ karissanti seyyathāpi udake

[page 275]

udake pi abhijjamānā gamissanti seyyathāpi pathaviyaɱ||
akāse pi pallaṅkena bhavissanti seyyathāpi pakkhī sakuṇo||
ime pi candimasuriye evam mahiddhikke evam mahānubhāve pāṇinā parimasissanti parimajjissanti yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vattessanti||
sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā|| ||

4. Ye hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitam iddhividam paccanubhonti||
eko pi hutvā bahudhā honti||
bahudhā pi hutvā eko honti||
āvibhāvaɱ tirobhāvaɱ tirokuḍḍam tiropākāram tiropabbatam asajjamānā gacchanti seyyathāpi ākāse ... pe ... yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vattenti||
sabbe te catunnam iddhipādānam bhavitattā bahulīkatattā||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

5. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsasamādhipaḍhānasaṅkhārasamannāgatam bhāveti|| ||

6. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitam iddhividham paccanubhosuɱ||
... pe ...||
paccanubhossanti||
... pe ...||
paccanubhonti||
[pe]|| sabbe te imesaɱ yeva catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā ti|| ||

 


 

18. Bhikkhu

2. Catunnam bhikkhave iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati||
Katamesaɱ catunnaɱ|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vimaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavam cetovimuttim paññāvimuttim diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī ti

[page 276]

 


 

19. Desanā or Bhāvanā

2. Iddhiɱ vo bhikkhave desissāmi iddhipādaɱ ca iddhipādabhāvanaɱ ca iddhipādabhāvanāgāminiɱ ca paṭipadaɱ||
taɱ suṇātha|| ||

3. Katamā ca bhikkhave iddhi|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu anekavihitam iddhividham paccanubhoti||
eko pi hutvā bahudhā hoti||
... pe ...||
yāva brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave iddhi|| ||

4. Katamo ca bhikkhave iddhipādo|| ||

Yo bhikkhave maggo yā paṭipadā iddhilābhāya iddhipaṭilābhāya saɱvattati||
ayaɱ vuccati bhikkhave iddhipādo|| ||

5. Katamā ca bhikkhave iddhipādabhāvanā|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vimaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave iddhipādabhāvanā|| ||

6. Katamā ca bhikkhave iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā||
ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdam sammāditthi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā ti|| ||

 


 

20. Vibhaṅga

I.

2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā|| ||

Katham bhāvitā ca bhikkhave cattāro iddhipādā katham bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
Iti me chando na ca atilīno bhavissati

[page 277]

na ca atipaggahīto bhavissati||
na ca ajjhattaɱ saṅkhitto bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhitto bhavissati ... pe ...Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsam cittam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vimaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
Iti me vīmaɱsā na ca atilīnā bhavissati||
na ca atipaggahītā bhavissati||
na ca ajjhattaɱ saṅkhittā bhavissati na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati||
pacchāpuresaññī ca viharati||
yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathā pure||
yatha adho tathā uddhaɱ yathā uddhaɱ tathā adho||
yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā||
iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

II.

4. Katamo ca bhikkhave atilīno chando|| ||

Yo bhikkhave chando kosajjasahagato kosajjasampayutto||
ayaɱ vuccati bhikkhave atilīno chando|| ||

5. Katamo ca bhikkhave atipaggahīto chando|| ||

Yo bhikkhave chando uddhaccasahagato uddhaccasampayutto||
ayaɱ vuccati bhikkhave atipaggahīto chando|| ||

6. Katamo ca bhikkhave ajjhattaɱ saṅkhitto chando|| ||

Yo bhikkhave chando thīnamiddhasahagato thīnamiddhasampayutto||
ayaɱ vuccati bhikkhave ajjhattaɱ saṅkhitto chando|| ||

7. Katamo ca bhikkhave bahiddhā vikkhitto chando||
yo bhikkhave chando bahiddhā pañcakāmaguṇe ārabbha anuvikkhito anuvisaṭo||
ayaɱ vuccati bhikkhave bahiddhā vikkhitto chando|| ||

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu pacchāpuresaññī ca viharati yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathāpure|| ||

[page 278]

Idha bhikkhave bhikkhuno pacchāpure saññā suggahītā hoti sumanasikatā supadhāritā suppaṭividdhā paññāya||
Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pacchāpure saññī ca viharati yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathā pure|| ||

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu yathā adho tathā uddham yatha uddhaɱ tathā adho viharati|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu imam eva kāyam uddham pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantam pūram nānappakārassa asucino paccavekkhati||
Atthi imasmiɱ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maɱsaɱ nahārū aṭṭhī aṭṭhimiñjā vakkaɱ hadayaɱ yakanaɱ kilomakam pihakam papphāsam antaɱ antaguṇam udariyaɱ karīsaɱ pittaɱ semhaɱ pubbo lohitaɱ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghānikā kasikā muttan ti|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yathā adho tathā uddhaɱ yathā uddhaɱ tathā adho viharati|| ||

10. Kathañ ca bhikkhave bhikkhu yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā viharati|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu yehi ākārehi yehi liṅgehi yehi nimittehi divā chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
so tehi ākārehi tehi liṅgehi tehi nimittehi rattiɱ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Yehi vā pana ākārehi yehi liṅgehi yehi nimittehi rattiɱ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
so tehi ākārehi tehi liṅgehi tehi nimittehi divā chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā viharati|| ||

11. Kathañca bhikkhave bhikkhu vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhuno ālokasaññā suggahītā hoti divāsaññā svādhiṭṭhitā|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsam cittam bhāveti|| ||

[page 279]

III.

12. Katamañ ca bhikkhave atilīnaviriyaɱ|| ||

Yam bhikkhave viriyaɱ kosajjasahagataɱ kosajjasampayuttaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave atilīnaviriyaɱ|| ||

13. Katamañ ca bhikkhave atipaggahītaviriyaɱ||
Yam bhikkhave viriyaɱ uddhaccasahagatam uddhaccasampayuttaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave atipaggahītaɱ viriyaɱ|| ||

14. Katamañ ca bhikkhave ajjhattaɱ saṅkhittaɱ viriyam|| ||

Yam bhikkhave viriyaɱ thīnamiddhasahagataɱ thīnamiddhasampayuttaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave ajjhattaɱ saṅkhittaɱ viriyaɱ|| ||

15. Katamañ ca bhikkhave bahiddhā vikkhittaɱ viriyaɱ|| ||

Yam bhikkhave viriyaɱ bahiddhā pañcakāmaguṇe ārabbha anuvikkhittam anuvisaṭaɱ|| ||

Idam vuccati bhikkhave bahiddhā vikkhittaɱ viriyaɱ|| ||

16—19. Peyyālo|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsam bhāveti|| ||

Idha bhikkhave bhikkhuno ālokasaññā sugahitā hoti divāsaññā svādhiṭṭhitā|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu vivaṭen cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

IV.

20. Katamañ ca bhikkhave atilīnaɱ cittaɱ||
yam pi bhikkhave cittaɱ kosajjasahagataɱ kosajjasampayuttaɱ||
idam vuccati bhikkhave atilīnaɱ cittaɱ|| ||

21. Katamañ ca bhikkhave atipaggahītaɱ cittaɱ|| ||

Yam bhikkhave cittam uddhaccasahagatam uddhaccasampayuttaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave atipaggahītaɱ cittaɱ|| ||

22. Katamañ ca bhikkhave ajjhattaɱ saṅkhittaɱ cittaɱ|| ||

Yam bhikkhave cittaɱ thīnamiddhasahagatam thīnamiddhasampayuttaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave ajjhattaɱ saṅkhittaɱ cittaɱ|| ||

[page 280]

23. Katamañ ca bhikkhave bahiddhā vikkhittaɱ cittaɱ|| ||

Yam bhikkhave cittam bahiddhā pañcaguṇe ārabbha anuvikkhittam anuvisaṭaɱ||
idaɱ vuccati bhikkhave bahiddhā vikkhittaɱ cittaɱ|| ||

24—27. Peyyālam||
evam kho bhikkhave bhikkhu vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittaɱ bhāveti|| ||

V.

28. Katamā ca bhikkhave atilīṇā vīmaɱsā|| ||

Yā bhikkhave vīmaɱsā kosajjasahagatā kosajjasampayuttā||
ayaɱ vuccati bhikkhave atilīnā vīmaɱsā|| ||

29. Katamā ca bhikkhave atipaggahītā vīmaɱsā|| ||

Yā bhikkhave vīmaɱsā uddhaccasahagatā uddhaccasampayuttā||
ayaɱ vuccati bhikkhave atipaggahītā vīmaɱsā|| ||

30. Katamāca bhikkhave ajjhattaɱ saṅkhittā vīmaɱsā|| ||

Yā bhikkhave vīmaɱsā thīnamiddhassahagatā thīnamiddhasampayuttā||
ayam vuccati bhikkhave ajjhattaɱsaṅkhittā vīmaɱsā|| ||

31. Katamā ca bhikkhave bahiddhā vikkhittā vīmaɱsā|| ||

Yā bhikkhave vīmaɱsā bahiddhā pañcakāmaguṇe ārabbha anuvikkhittā anuvisaṭā||
ayaɱ vuccati bhikkhave bahiddhā vikkhittā vīmaɱsā|| ||

32—35. ... pe ...|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsam cittam bhāveti|| ||

36. Evam bhāvitā kho bhikkhave cattāro iddhipādā evam bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā||
evam bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu anekavihitam iddhividham paccanubhoti|| ||

Eko pi hutvā bahudhā hoti||
bahudhā pi hutvā eko hoti||
... pe ...
yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti ... pe ...|| ||

37. Evam bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttim diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī ti

[page 281]

38. Cha pi abhiññāyo vitthāretabbā|| ||

Pāsādakampanavaggo dutiyo|| ||

Imassa vaggassa uddānaɱ:|| ||

Pubbe Mahapphalā Chando||
Moggalāno ca Brāhmaṇo||
Dve Samaṇabrāhmaṇā Bhikkhu||
Desanā Vibhaṅgena cā ti|| ||

 


 

Chapter III. Vaggo Tatiyo

21. Maggo

1. Sāvatthi|| ||

2. Pubbe me bhikkhave sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva etad ahosi||
Ko nu kho maggo kā paṭipadā iddhipādabhāvanāyā ti|| ||

Tassa mayham bhikkhave etad ahosi|| ||

3. So bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Iti me chando na atilīno bhavissati ... pe ... sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

4—5. Viriyasamādhi||
cittasamādhi|| ||

6. Vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Iti me vīmaɱsā na ca atilīnā bhavissati||
na ca atipaggahītā bhavissati||
na ca ajjhattaɱ saṅkhittā bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati||
pacchāpuresaññī ca viharati||
yathāpure tathā pacchā yathā pacchā tathā pure||
yathā adho tathā uddhaɱ yathā uddhaɱ tathā adho||
yathā divā tathā rattiɱ yathā rattiɱ tathā divā||
Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

[page 282]

7. Evam bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu anekavihitam iddhividham paccanubhoti||
eko pi hutvā bahudhā hoti||
bahudhā pi hutvā eko hoti||
... pe ... yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti|| ||

8. Evam bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu catusu iddhipādesu evam bahulīkatesu āsavānam khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī ti|| ||

9. Cha pi abhiññāyo vittharetabbā|| ||

 


 

22. Ayoguḷo

1. Sāvatthi|| ||

2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi||
Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Abhijānāti nu kho bhante Bhagavā iddhiyā manomayena kāyena Brahmalokam upasaṅkamitā ti|| ||

Abhijānāmi khvāham Ānanda iddhiyā manomayena kāyena Brahmalokam upasaṅkamitā ti|| ||

4. Abhijānāti kho pana bhante Bhagavā iminā cātumahābhūtikena kāyena iddhiyā Brahmalokam upasaṅkamitā ti|| ||

Abhijānāmi khavāham Ānanda iminā cātumahābhūtikena kāyena iddhiyā Brahmalokam upasaṅkamitā ti|| ||

5. Yaɱ ca kho opapāti ha bhante Bhagavā iddhiyā manomayena kāyena Brahmalokam upasaṅkamituɱ||
yaɱ ca kho abhijānāti bhante Bhagavā iminā cātumahābhūtikena kāyena iddhiyā Brahmalokam upasaṅkamitā

[page 283]

tayidam bhante Bhagavato acchariyaɱ ceva abbhutaɱ cāti|| ||

Acchariyā ceva Ānanda tathāgatā acchariyadhammasamannāgatā ca abbhutā ceva Ānanda tathagatā abbhutadhammasamannāgatā ca|| ||

6. Yasmiɱ Ānanda samaye Tathāgato kāyam pi citte samādahati cittam pi ca kāye samādahati||
sukhasaññañca lahusaññañca kāye okkamitvā viharati||
tasmiɱ Ānanda samaye Tathāgatassa kāyo lahutaro ceva hoti mudutaro ca kammaniyataro ca pabhassarataro ca|| ||

7. Seyyathā pi ānanda ayoguḷo divasaɱ santatto lahutaro ceva hoti mudutaro ca kammaniyataro ca pabhassarataro ca||
evam eva kho Ānanda yasmiɱ samaye Tathāgato kāyam pi citte samādahati||
cittam pi kāye samādahati||
sukhasaññañca lahusaññañca kāye okkamitvā viharati||
tasmim Ānanda samaye Tathāgatassa kāyo lahutaro ceva hoti mudutaro ca kammaniyataro ca pabhassarataro ca|| ||

8. Yasmim Ānanda samaye Tathāgato kāyam pi citte samādahati||
cittam pi kāye samādahati||
sukhasaññañca lahusaññañca kāye okkamitvā viharati||
tasmim Ānanda samaye Tathāgatassa kāyo appakasireneva pathaviyā vehāsam abbhuggacchati||
so anekavihitam iddhividham paccanubhoti||
eko pi hutvā bahudhā hoti||
... pe ... yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti|| ||

[page 284]

9. Seyyathā pi Ānanda tūlapicu vā kappāsapicu vā lahuko vātupādāno appakasireneva pathaviyā vehāsam abbhuggacchati||
evam eva kho Ānanda yasmiɱ samaye Tathāgato kāyam pi citte samādahati||
cittam pi kāye samādahati||
sukhasaññañca lahusaññañca kāye okkamitvā viharati||
tasmim Ānanda samaye Tathāgatassa kāyo appakasireneva pathaviyā vehāsam abbhuggacchati||
so anekavihitam iddhividham paccanubhoti||
eko pi hutvā bahudhā hoti ... pe ...||
yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vattetī ti|| ||

 


 

23. Bhikkhu

2. Cattāro me bhikkhave iddhipadā||
katame cattāro|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatīti|| ||

 


 

24. Suddhakam

2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā-||
Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā ti|| ||

[page 285]

 


 

25. Phalā 1

2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā-|| ||

Ime° cattāro iddhipādā|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā dvinnam phalānam aññataram phalaɱ pātikaṅkhaɱ diṭṭheva dhamme aññā sati vā upādisese anāgāmitāti|| ||

 


 

26. Phalā 2

2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā°|| ||

°Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā satta phalā sattānisaɱsā pātikaṅkhā|| ||

Katame sattaphalā sattānisaɱsā|| ||

4. Diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti|| ||

No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti||
atha maraṇakāle aññam ārādheti|| ||

No ce maraṇakāle aññam ārādheti||
atha pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā antarāparinibbāyī hoti||
upahaccaparinibbāyī hoti||
asaṅkhāraparinibbāyī hoti||
sasaṅkhāraparinibbāyī hotī||
uddhaɱsoto hoti akaniṭṭhagāmī|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā ime sattaphalā sattānisaɱsā patikaṅkhā ti|| ||

 


 

27. Ānando 1

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā ... pe ...eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

Katamā nu kho bhante iddhi

[page 286]

katamo iddhipādo||
katamā iddhipādabhāvanā||
katamā iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadāti|| ||

3. Idhānanda bhikkhu anekavihitam iddhividham paccanubhoti||
Eko pi hutvā bahudhā hoti||
la [-pe] Yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti||
ayam vuccati Ānanda iddhi|| ||

4. Katamo cānanda iddhipādo|| ||

Yo Ānanda maggo yā paṭipadā iddhilābhāya iddhipaṭilābhāya saɱvattati||
ayaɱ vuccatānanda iddhipādo|| ||

5. Katamā cānanda iddhipādabhāvanā|| ||

Idhānanda bhikkhu Chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipadam bhāveti||
ayam vuccati Ānanda iddhipādabhāvanā|| ||

6. Katamā cānanda iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā||
ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo seyyathīdaɱ sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi||
ayaɱ vuccatānanda iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā ti|| ||

 


 

28. Ānando 2

2. Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho āyasmantam Ānandam Bhagavā etad avoca|| ||

Katamā nu kho Ānanda iddhi||
katamo iddhipādo||
katamā iddhipādabhāvanā|| ||

Katamā iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā ti|| ||

Bhagavaɱmūlakā no bhante dhammā bhagavaɱnettikā||
... pe ...|| ||

3—6. Idhānanda bhikkhu anekavihitam iddhividham paccanubhoti|| ||

Ayam vuccatānanda iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā ti|| ||

[page 287]

 


 

29. Bhikkhū 1

2. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu ... pe ... eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ|| ||

Katamā nu kho bhante iddhi||
katamo iddhipādo||
katamā iddhipādabhāvanā||
katamā iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā ti|| ||

3—6. Idha bhikkhave bhikkhu anekavihitam iddhividhaɱ paccanubhoti eko pi hutvā ... pe ... yāva Brahmalokāpi°||
Ayaɱ vuccati bhikkhave iddhipādagaminī paṭipadā ti|| ||

 


 

30. Bhikkhū 2

2. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu ... pe ... eka-m-antaɱ nisinne kho te bhikkhū Bhagavā etad avoca||
katamā nu kho bhikkhave iddhi||
katamo iddhipādo||
katamā iddhipādabhāvanā||
katamā iddhipādabhāvanāgāminī patīpadā ti|| ||

Bhagavaɱmūlakā nu bhante dhammā bhagavaɱnettikā||
... pe ...|| ||

3. Katamā bhikkhave iddhi|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu anekavihitam iddhividam paccanubhoti||
eko pi hutvā bahudhā hoti||
... pe ...||
yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave iddhi|| ||

4. Katamo ca bhikkhave iddhipādo|| ||

Yo bhikkhave maggo yā paṭipadā iddhilābhāya iddhipaṭilābhāya saɱvattati||
ayaɱ vuccati bhikkhave iddhipādo|| ||

5. Katamā ca bhikkhave iddhipāda bhāvanā|| ||

Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vimaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Ayam vuccati bhikkhave iddhipādabhāvanā|| ||

[page 288]

6. Katamā ca bhikkhave iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā||
ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi||
... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

Ayaɱ vuccati bhikkhave iddhipādabhāvanāgāminī patipadā ti|| ||

 


 

31. Moggalāno

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave|| ||

Katamesaɱ dhammānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam mahiddhiko evam mahānubhāvo ti|| ||

Bhagavaɱmūlakā no bhante dhammā Bhagavaɱnettikā||
... pe ...|| ||

4. Catunnaɱ kho bhikkhave iddhipādānam bhavitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam mahiddhiko evam mahānubhāvo||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

5. Idha bhikkhave Moggalāno bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipadam bhāveti||
Iti me chando na ca atilīno bhavissati ... pe ... sappabhāsam bhāveti|| ||

6—7. Viriyasamādhi||
Cittasamādhi|| ||

8. Vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Iti me vīmaɱsā na ca atilīnā bhavissati||
na ca atipaggahitā bhavissati||
na ca ajjhattaɱ saṅkhittā bhavissati||
na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati||
... pe ...||
Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

9. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam mahiddhiko evam mahānubhāvo|| ||

10. Imesañca pana bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam anekavihitam iddhividham paccanubhoti||
eko pi hutvā bahudhā hoti||
bahudhā pi hutvā eko hoti||
... pe ...||
yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti|| ||

[page 289]

11. Imesaɱ ca pana bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu āsavānaɱ khayā anāsavam cetovimuttim paññavimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharatī ti|| ||

 


 

32. Tathāgato

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamesaɱ dhammānam bhāvitattā bahulīkatattā tathāgato evam mahiddhiko evam mahānubhāvo ti|| ||

Bhagavammūlakā no bhante dhammā ... pe ...|| ||

4. Catunnam kho bhikkhave iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Tathāgato evam mahiddhiko evam mahānubhāvo||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

5. Idha bhikkhave Tathāgato chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
Iti me chando na ca atilīno bhavissati||
na ca atipaggahīto bhavissati||
... pe ...||
iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsam cittam bhāveti|| ||

6—7. Viriyasamādhi||
cittasamādhi|| ||

8. Vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
Iti me vīmaɱsā nā ca atilīnā bhāvissati||
na ca atipaggahītā bhavissati||
na ca ajjhattam ... pe ... Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaɱ cittam bhāveti|| ||

9. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Tathāgato evam mahiddhiko evam mahānubhāvo|| ||

10. Imesañca pana bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Tathāgato anekavihitam iddhividham paccanubhoti||
Eko pi hutvā bahudhā hoti||
... pe ...

[page 290]

yāva Brahmalokā pi kāyena vasaɱ vatteti|| ||

Chābhiññāvitthāretabaɱ|| ||

11. Imesañ ca pana bhikkhave catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Tathāgato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttim diṭṭheva dhamme sacchikatvā upasampajja viharatī ti|| ||

12. Chā pi abhiññā vitthāretabbā|| ||

Ayoguḷavaggo tatiyo|| ||

Tatr'uddānam:|| ||

Maggo Ayoguḷo Bhikkhu||
Suddhakaɱ ca dve Phalā Ānando||
Dve Vuttā Bhikkhū apare duve||
Moggalāno Tathāgato ti|| ||

 


 

Chapter IV. Gaṅgā Peyyāli

33.

2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu cattāro iddhipāde bhāvento cattāro iddhipāde bhāvento nibbānaninno hoti||
nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

Kathañca bhikkhave bhikkhu cattāro iddhipāde bhāvento-nibbānapabbhāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsasamādhi padhānasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu cattāro iddhipāde bhāvento cattāro iddhipāde bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti

[page 291]

 


 

34-44.

Chā pācinato ninnā||
chā ninnā samuddato||
Dve Gaṅgā dasā honti||
vaggo tena pavuccatī ti|| ||

Gaṅgāpeyyali iddhipādavāsena vitthāretabbaɱ||
vaggo catuttho|| ||

 


 

Chapter V. Appamāda Vaggo

45-54.

Yāvatā bhikkhave sattā apadā vā dipadā vā catuppadā vā|| ||

Vitthāretabbaɱ|| ||

Tathāgatam Padaɱ Kūṭam||
Mūlaɱ Sārena Vassikam||
Rājā Candimasuriyo ca||
Vatthena dasamam padaɱ|| ||

Appamādavaggo iddhipādavāsena vitthāretabbaɱ|| ||

Vaggo pañcamo|| ||

 


 

Chapter VI. Balakaraṇīya Vaggo

55-66.

Seyyathā pi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kammantā kayiranti|| ||

Vitthāretabbaɱ||
Vaggo chaṭṭho|| ||

Balaɱ Bījañca Nāgo ca Rukkha Kumbhena Sūriyaɱ||
Ākāsena dve Meghā||
Navā Āgantukā Nadī ti|| ||

Balakaraṇīyavaggo iddhipādavasena vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

Chapter VII. Esanā Vaggo

67-76.

Tisso imā bhikkhave esanā|| ||

Katamā tisso?|| ||

Vitthāretabbaɱ|| ||

[page 292]

Esanā Vidhā Āsavā||
Bhāvo Dukkhatā Tisso||
Khilamalaɱ ca Nīgho||
Vedanā Taṇhāyena cā ti|| ||

Esanāvaggo iddhipādavāsena vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

Chapter VIII. Ogha Vaggo

77. Ogho

2. Cattāro me bhikkhave oghā||
katame cattāro kāmogho bhavogho diṭṭhogho avijjogho|| ||

Vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

79-85.

86. Uddhambhāgiyāni

2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Katamāni pañca?|| ||

Rūparāgo arūparāgo mano uddhaccam avijjā||
Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

3. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānam saṅyojanānam abhiññaya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya cattāro iddhipādā bhāvetabbā||
katame cattaro.|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti||
viriyasamādhi||
cittasamādhi||
vīmaɱsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti|| ||

5. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyanaɱ saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ime cattāro iddhipādā bhāvetabbā ti|| ||

Oghavaggo iddhipādavasena vitthāretabbo|| ||

[page 293]

Yadipi satipaṭṭhānā tad api iddhipādaɱ vitthāretabbaɱ|| ||

[Uddānam]|| ||

Ogho Yogo Upādānaɱ Ganthā Anusayena ca||
Kāmaguṇā Nīvaraṇa-Gandhā Oruddhambhāgiyāni|| ||

Iddhipādasamyuttaɱ sattamaɱ|| ||

[page 294]

 


 

Book VIII

Anuruddha Saɱyutta

Chapter I. Rahogata Vaggo

1. Rahogata 1

1. Evam me sutaɱ Ekaɱ samayam āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||

2. Atha kho āyasmato Anuruddhassa rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||

Yesaɱ kesañci cattāro satipaṭṭhānā viraddhā||
viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī||
Yesaɱ kesañci cattāro satipaṭṭhānā āraddhā||
āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī ti|| ||

3. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno āyasmato Anuruddhassa cetasā cetoparivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitam vā bāham pasāreyya pasāritaɱ vā bāham sammiñjeyya||
evam eva āyasmato Anuruddhassa sammukhe pātur ahosi|| ||

4. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno āyasmantam Anuruddham etad avoca|| ||

Kittāvatā nu kho āvuso Anuruddha bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā āraddhā hontīti|| ||

5. Idhāvuso bhikkhu ajjhattaɱ kāye samudayadhammānupassī viharati ... pe ...ajjhattaɱ kāye vayadhammānupassī viharati||
ajjhattam kāye samudayavayadhammānupassī viharati

[page 295]

ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

6. Bahiddhā kāye vayadhammānupassī viharati||
... pe ...||
bahiddhā kāye samudayavayadhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

7. Ajjhattabahidhā kāye samudayadhammānupassī viharati||
ajjhattabahiddhā kāye vayadhammānupassī viharati||
ajjhattabahiddhā kāye samudayavayadhammānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

8. So sace ākaṅkhati Appatikkūle paṭikkūlasaññī vihareyyan ti||
paṭikkūlasaññī tattha viharati|| ||

Sace ākaṅkhati Paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyan ti||
appaṭikūlasaññī tattha viharati|| ||

Sa ce ākaṅkhati Appaṭikkule ca paṭikkule ca paṭikkūlasaññī vihareyyanti patikkūlasaññī tattha viharati|| ||

Sa ce ākaṅkhati Patikkūpe ca appaṭikkūle ca appatikkūlasaññī vihareyyan ti||
appatikkūlasaññī tattha viharati|| ||

Sa ce ākaṅkhati Appaṭikkūlañca paṭikkūlañca tadubhayam abhinivajjetvā upekhako vihareyyaɱ sato sampajāno ti||
upekhako tattha viharati sato sampajāno|| ||

9. Ajjhattaɱ vedanāsu samudayadhammanupassī viharati||
ajjhattaɱ vedanāsu vayadhammānupassī viharati||
ajjhattaɱ vedanāsu samudayavayadhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaɱ|| ||

10. Bahiddhā vedanāsu samudayadhadhammānupassī viharati||
bahiddhā vedanāsu vayadhammānupassī viharati||
bahiddhā vedanāsu samudayavayadhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaɱ|| ||

11. Ajjhattabahiddhā vedanāsu samudayadhammānupassī viharati||
ajjhattabahiddhā vedanāsu vayadhammānupassī viharati||
ajjhattabahiddhā vedanāsu samudayavayadhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam

[page 296]

12. So sa ce ākaṅkhati pe|| ||

13. Ajjhattaɱ citte||
... pe ...|| ||

14. Bahiddhā citte||
... pe ...|| ||

15. Ajjhattabahiddhā citte samudayadhammānupassī viharati||
ajjhattabahiddhā citte vaya-||
ajjhattabahiddhā citte samudayavayadhammānupassī viharati||
ātāpī ... pe ... abhijjhādomanassaɱ|| ||

16. So sa ce ākaṅkhati ... pe ...|| ||

17. Ajjhattaɱ dhammesu||
... pe ...|| ||

18. Bahiddhā dhammesu||
... pe ...|| ||

19. Ajjhattabahiddhā dhammesu samudayadhammānupassī viharati||
ajjhattabahiddhā dhammesu vayadhammānupassī viharati||
ajjhattabahiddhā dhammesu samudayavayadhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

20. So sa ce ākaṅkhati Appaṭikūle paṭikūlasaññī vihareyyan ti paṭikūlasaññī tattha viharati ... pe ... upekhako tattha viharati sato sampajāno|| ||

21. Ettāvatā kho āvuso bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā āraddhā hontī ti|| ||

 


 

2. Rahogata 2

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Atha kho āyasmato Anuruddhassa rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||

Yesaɱ kesañci cattāro satipaṭṭhānā viraddhā viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī|| ||

Yesaɱ kesañci cattāro satipaṭṭhānā āraddhā āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī ti|| ||

3. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno āyasmato Anuruddhassa cetasā ceto parivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso

[page 297]

... pe ...|| ||

Evam eva āyasmato Anuruddhassa pamukhe pātur ahosi|| ||

4. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno āyasmantam Anuruddham etad avoca|| ||

Kittāvatā nu kho āvuso Anuruddha bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā āraddhā honti|| ||

5. Idhāvuso bhikkhu ajjhattaɱ kāye kāyānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Bahiddhā kāye kāyānupassī viharati ātāpī||
... pe ...||
Ajjhattabahiddhā kāye kāyānupassī viharati ātāpī||
abhijjhadomanassam|| ||

6. Ajjhattaɱ vedanāsu vedanānupassī viharati ātāpī-abhijjhādomanassaɱ|| ||

Bahiddhā vedanāsu vedanānupassī viharati ātāpī -abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ajjhattam bahiddhā vedanāsu vedanānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

7. Ajjhattaɱ citte||
bahiddhā citte||
ajjhattabahiddhā citte cittānupassī viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

8. Ajjhattaɱ dhammesu||
bahiddhā dhammesu||
ajjhattabahiddhādhammesu dhammānupassī viharati: ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

9. Ettāvatā kho āvuso bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā āraddhā hontī ti|| ||

 


 

3. Sutanu

1. Ekaɱ samayam āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaɱ viharati Sutanutīre|| ||

2. Atha kho sambahulā bhikkhū yenāyasmā Anuruddho tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā āyasmatā Anuruddhena saddhiɱ sammodiɱsu|| ||

Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyam vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

[page 298]

3. Eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantam Anuruddham etad avocuɱ|| ||

Katamesaɱ āyasmā Anuruddho dhammānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññātam patto ti|| ||

4 Catunnam khvāham āvuso satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññātam patto||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

Idhāham āvuso kāye kāyānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharāmi||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Imesaɱ khvāham āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññātam patto|| ||

5. Imesaɱ ca panāham āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā hīnaɱ dhammaɱ hīnato abbhaññāsiɱ||
majjhimaɱ dhammam majjhimato abbhaññāsiɱ||
paṇītaɱ dhammam paṇītato abbhaññāsin ti|| ||

 


 

4. Kaṇṭakī 1

1. Ekaɱ samayam āyasmā Anuruddho āyasmā ca Sāriputto āyasmā ca Mahā-Moggalāno Sākete viharanti Kaṇṭakīvane|| ||

2. Atha kho āyasmā ca Sāriputto āyasmā ca MahāMoggalāno sāyaṇhasamayam paṭisallāṇā vuṭṭhitā yenāyasmā Anuruddho tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā āyasmatā Anuruddhena saddiɱ sammodiɱsu||
sammodanīyaɱ katham sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasmantam Anuruddham etad avoca|| ||

Sekhenāvuso Anuruddha bhikkhunā katame dhammā upasampajja vihātabbā ti|| ||

Sekhenāvuso Sāriputta bhikkhunā cattāro satipaṭṭhānā upasampajja vihātabbā||
katame cattaro|| ||

4. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampājāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||

[page 299]

vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharati||
ātāpī||
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Sekhenāvuso Sāriputta ime cattāro satipaṭṭhānā upasampajja vihātabbā ti|| ||

 


 

5. Kaṇṭakī 2

1—2. Sākete nidānaɱ||
Eka-m-antaɱ ni- kho ā- Sāriputto ā- Anuruddham etad avoca|| ||

3. Asekhenāvuso Anuruddha bhikkhunā katame dhammā upasampajja vihātabbā ti|| ||

Asekhenāvuso Sāriputta bhikkhunā cattāro satipaṭṭhānā upasampajja vihātabbā||
katame cattāro|| ||

4. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam||
vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī-domanassaɱ|| ||

Asekhenāvuso Sāriputta bhikkhunā ime cattāro satipaṭṭhānā upasampajja vihātabbā ti|| ||

 


 

6. Kaṇṭakī 3

1—2. Sāketanidānaɱ||
Eka-m-antaɱ° °etad avoca|| ||

3. Katamesaɱ āyasmā Anuruddho dhammānaɱ bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññātam patto ti|| ||

Catunnaɱ khvāham āvuso satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññatam patto||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

4. Idhāham āvuso kāye kāyānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī-abhijjhādomanassaɱ|| ||

Imesaɱ khvāham āvuso catunnam satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññātam patto|| ||

5. Imesañca panāham āvuso catunnam satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā sahassaɱ lokam abhijānāmī ti|| ||

[page 300]

 


 

7. Taṇhakkhaya

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Tatra kho āyasmā Anuruddho bhikkhū āmantesi|| ||

... pe ...|| ||

3. Cattāro me āvuso satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkata taṇhakkhayāya saɱvattanti||
katame cattāro|| ||

4. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati||
... pe...||
vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Ime kho āvuso cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā taṇhākkhayāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

8. Salaḷāgāram

1. Ekaɱ samayaɱ āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaɱ viharati Salaḷāgāre|| ||

2. Tatra kho āyasmā Anuruddho bhikkhū āmantesi||
... pe ...
etad avoca|| ||

3. Seyyathā pi āvuso Gaṅgā nadī pācinaninnā pācinapoṇā pācinapabbhārā||
atha mahājanakāyo āgaccheyya kuddālapiṭakam ādāya Mayam imam Gaṅgānadim pacchāninnaɱ karissāma pacchāpoṇam pacchāpabbharan ti||
Taɱ kim maññathāvuso api nu so mahājanakāyo Gaṅgānadim pacchāninnaɱ kareyya pacchāpoṇam pacchāpabbhāranti|| ||

No hetam āvuso|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Gaṅgā āvuso nadī pācinaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbharā sā na sukarā pacchāninnam kātum pacchāpoṇam pacchāpabbhāram||
yāvad eva ca pana so mahājanakāyo kilamathassa vighātassa bhāgī assā ti|| ||

4. Evam eva kho āvuso bhikkhuɱ cattāro satipaṭṭhāne bhāventam cattāro satipaṭṭhāne bahulīkarontaɱ rājāno vā rājamahāmattā vā mittā vā amaccā vā ñātisālohitā vā bhogehi abhihaṭṭhum pavāreyyuɱ Ehambho purisa kin te ime kāsāvā anudahanti

[page 301]

kim muṇḍokapālam anusaɱcarasi||
ehi hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjassu puññāni ca karohī ti|| ||

So vata āvuso bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne bhāvento cattāro satipaṭṭhāne bahulīkaronto sikkham paccakkhāya hīnāyāvattissatī ti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

yañ hi taɱ āvuso cittaɱ dīgharattaɱ vivekaninnaɱ vivekapoṇaɱ vivekapabbharaɱ taɱ vata hīnāyāvattissatī ti netaɱ thānaɱ vijjati|| ||

5. Kathañcāvuso bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne bhāveti cattāro satipaṭṭhāne bahulīkaroti|| ||

Idhāvuso bhikkhu kāye kāyanupassī viharati||
vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Evaɱ kho āvuso bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne bhāveti cattāro satipatthāne bahulīkarotī ti|| ||

 


 

9. Sabbam or Ambapāla

1. Ekaɱ samayaɱ āyasmā ca Anuruddho āyasmā ca Sāriputto Vesāliyaɱ viharanti Ambapālivane|| ||

2. Atha kho āyasmā Sāriputto sāyaṇhasamayam paṭisallāṇā vuṭṭhito||
... pe ...|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasmantaɱ Anuruddham etad avoca|| ||

Vippasannāni kho te āvuso Anuruddha indriyāni parisuddho mukhavaṇṇo pariyodāto||
katamenāyasmā Anuruddho vihārena etarahi bahulaɱ viharatī ti|| ||

Catusu khvāham āvuso satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto etarahi bahulaɱ viharāmi||
katamesu catusu|| ||

4. Idhāham āvuso kāye kāyānupassī viharāmi ... pe ...vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ

[page 302]

Imesu khvāham āvuso catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto etarahi bahulaɱ viharāmi|| ||

5. Yo so āvuso bhikkhu arahaɱ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho {parikkhīṇabhavasaṅyojano} sammadaññā vimutto||
so imesu catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto bahulaɱ viharatī ti|| ||

6. Lābhā vata no āvuso suladdhaɱ vata no āvuso ye mayam āyasmato Anuruddhassa sammukhā va assumha āsabhim vācam bhāsamānassā ti|| ||

 


 

10. Bāḷhagilāyam or Gihīnayo

1. Ekaɱ samayam āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaɱ viharati Andhavanasmiɱ ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno|| ||

2. Atha kho sambahulā bhikkhū yenāyasmā Anuruddho tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā āyasmantam Anuruddham etad avocuɱ||
Katamenāyasmato Anuruddhassa vihārena viharato uppannā sārīrikā dukkhā vedanā cittaɱ na pariyādāya tiṭṭhantī ti|| ||

Catūsu me āvuso satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittassa viharato uppannā sārīrikā dukkhā vedanā cittaɱ na pariyādāya tiṭṭhanti|| ||

Katamesu catusu?|| ||

3. Idhāham āvuso kāye kāyānupassī viharāmi||
Vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Imesu kho me āvuso catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittassa viharato uppannā sārīrikā dukkhā vedanā cittam na pariyādāya tiṭṭhantī ti|| ||

Rahogatavaggo pathamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

[page 303]

Rahogatena dve vuttā||
Sutanu Kaṇṭakī tayo||
Taṇhakkhaya Salaḷhāgāraɱ Sabbaɱ Bāḷhagilāyanan ti|| ||

 


 

Chapter II. Vaggo Dutiyo

11. Sahassa

1. Ekaɱ samayam āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||

2—3. Atha kho sambahulā bhikkhū yenāyasmā Anuruddho tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā āyasmatā Anuruddhena saddhiɱ ... pe ...āyasmantam||
Anuruddham etad avocuɱ|| ||

Katamesam āyasmā Anuruddho dhammānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññatam patto ti||
Catunnaɱ khvāham āvuso ... pe ... mahābhiññatam patto||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

4. Idhāham āvuso kāye kāyanupassī viharāmi||
vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Imesaɱ khvāham āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññatam patto|| ||

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaɱ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā kappasahassam anussarāmī ti|| ||

 


 

12. Iddhi 1

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam satipaṭṭhanānam bhā- bahu- anekavihitam iddhividham paccanubhomi||
eko pi hutvā bahudhā homi ... pe ... yāva Brahmalokāpi kāyena vasaɱ vattemī ti|| ||

[page 304]

 


 

13. Iddhi 2

5. Imesaɱ ca panāham avuso catunnaɱ sati- bhābahu- dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānussikāya ubho sadde suṇāmi dibbe ca mānusse ca ye dūre santike cā ti|| ||

 


 

14. Cetoparicca

5. Imesañ ca panāham avuso catunnaɱ sati- bhā- bahuparasattānam parapuggalānaɱ cetasā ceto paricca pajānāmi||
sarāgaɱ vā cittaɱ Sarāgaɱ cittan ti pajānāmiti ... pe ...|| ||
vimuttaɱ vā cittaɱ Vimuttaɱ cittan ti pajānāmī ti|| ||

 


 

15. Ṭhāna

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaɱ sati- bhā- bahuṭhānañ ca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtam pajānāmī ti|| ||

 


 

16. Ṭhāna 2 (?)

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam||
sati- bhā- bahuatītānāgatapaccuppannānaɱ kammasamādānānaɱ ṭhānaso hetuso vipākam yathābhūtam pajanāmī ti|| ||

 


 

17. Paṭipadā

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam sati- bhā- bahusabbatthagāminipaṭipadaɱ yathābhūtam pajanāmī ti|| ||

 


 

18. Loka

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaɱ sati- bhā- bahuanekadhātum nānādhātuɱ lokam yathābhūtam pajānāmī ti|| ||

[page 305]

 


 

19. Nānādhimutti

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaɱ sati- bhā- bahusattānaɱ nānādhimuttikaɱ yathābhūtam pajanāmī ti|| ||

 


 

20. Indriyam

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam sati- bhā- bahuparasattānam parapuggalānaɱ indriyaparopariyattiɱ yathābhūtam pajānāmī ti|| ||

 


 

21. Jhānam (?)

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaɱ sati- bhā- bahujhānavimokkhasamādhisamāpattīnaɱ saṅkilesaɱ vodānaɱ vuṭṭhānaɱ yathābhūtam pajānāmī ti|| ||

 


 

22. Vijjā 1

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam sati- bhā- bahuanekavihitam pubbenivāsam anussarāmi||
seyyathīdam ekam pi jatiɱ dve pi jātiyo||
peyyālo||
iti sākāram sauddesam anekavihitam pubbenivāsam anussarāmī ti|| ||

 


 

23. Vijjā 2

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam sati- bhā- bahudibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānussakena... pe ...
yathā kammūpage satte pajānāmī ti|| ||

 


 

24. Vijjā 3

5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaɱ sati- bhā- bahuāsavānaɱ khayā anāsavam cetovimuttim paññāvimuttim diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī ti

[page 306]

Tatr'uddānaɱ:|| ||

Sahassa ca Iddhi atha ca pana||
Cetoparicca Ṭhānam etī ti||
Paṭidoliko Nānāvimutti||
Indriyam Jānan tisso Vijjā ti|| ||

Anuruddhasaɱyuttam aṭṭhamam|| ||

[page 307]

 


 

Book IX

Jhāna Saɱyutta

Chapter I. Gaṅgā Peyyālo

1. Pathamasuddhiyam

1—2. Sāvatthi||
Tatra kho cattāro me bhikkhave jhānā||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaɱ savicāraɱ vivekajam pītisukhaɱ pathamam jhānam upasampajja viharati|| ||

4. Vitakkavicārānaɱ vūpasamā ajjhattaɱ sampasādanaɱ cetaso ekodibhāvam avitakkam avicāraɱ samādhijam pītisukhaɱ dutiyaɱ jhānam upasampajja viharati|| ||

5. Pītiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaɱvedeti||
Yan tam ariyā ācikkhanti upekhako satimā sukhavihārī ti tatiyaɱ jhānam upasampajja viharati|| ||

6. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānam atthagamā adukkham asukham upekhāsatipārisuddhiɱ catutthaɱ jhānam upasampajja viharati|| ||

7. Ime kho bhikkhave cattāro jhānā ti|| ||

8. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu cattāro jhāne bhāvento cattāro jhāne bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro

[page 308]

Kathañca bhikkhave bhikkhu cattāro jhāne bhāvento° °nibbānapabbhāro|| ||

9. Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkasavicāram vivekajam pītisukham pathamaɱ jhānam upasampajja viharati||
vitakkavicārānaɱ vūpasamā ... pe ... dutiyaɱ jhānaɱ||
tatiyaɱ jhānaɱ||
catutthaɱ jhānam upasampajja viharati||
Evam kho bhikkhave bhikkhu cattāro jhāne bhāvento cattāro jhāne bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti|| ||

Jhānasaññuttassa pathamasuddhiyam suttantaɱ|| ||

Yad api satipaṭṭhānaɱ tad api vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

2-12. Gaṅga-peyyālo

Cha pācīnato ninnā chā ninnā samuddato||
dve ca Gaṅgā dasā honti vaggo tena pavuccati|| ||

Jhānasaɱyuttassa Gaṅgāpeyyāli pathamo|| ||

 


 

Chapter II. Appamāda Vaggo

13-22.

Tathāgataɱ Padam Kūṭam Mūlaɱ Sārena Vassikaɱ||
Rājā Candima-suriyo ca Vatthena dasamam padaɱ|| ||

Appamādavaggo dutiyo|| ||

 


 

Chapter III. Balakaraṇīya Vaggo

23-34.

Seyyathā pi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kamantā kayiranti|| ||

Vitthāretabbaɱ|| ||

[page 309]

Bala Bījañca Nāgo ca Rukkho Kumbhena Sūriyaɱ
Akāsena dve Meghā Navā Agantukā Nadī|| ||

Balakaraṇīyavaggo tatiyo|| ||

 


 

Chapter IV. Esanā Vaggo

35-44.

Tisso imā bhikkhave esanā||
katamā tisso|| ||

Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā ... pe ...|| ||

Esanā Vidhā Āsavā Bhavo Dukkhatā ca tisso||
Khila-Malañca Nīgho ca Vedanā Taṇhayena cā ti|| ||

 


 

Chapter V. Ogha Vaggo

45.

Cattāro me bhikkhave oghā||
katame cattāro||
Kāmogho bhavogho diṭṭhogho avijjogho|| ||

Vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

46-53.

54. Uddhambhāgiyāni1

2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṅyojanāni||
katamani pañca|| ||

Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā|| ||

Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṅyojanāni|| ||

Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānam saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya cattāro jhānā bhāvetabbā||
katame cattāro|| ||

3—6. Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaɱ savicāraɱ vivekajam pītisukham pathamaɱ jhānaɱ||
dutiyaɱ jhānaɱ||
tatiyaɱ jhānaɱ||
catutthaɱ jhānam upasampajja viharati|| ||

[page 310]

7. Imesaɱ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaɱ saṅyojanānam abhiññāya pariññāya pari-k-khayāya pahānāya ime cattāro jhānā bhāvetabbā ti|| ||

Ogho Yogo Upādānaɱ Gantham Anusayena ca Kāmaguṇā Nīvarana Bandha Oruddhabhāgiyāni|| ||

Oghavaggo pañcamo|| ||

Gaṅgāpeyyālo|| ||

Yathā Maggasamyuttaɱ evam Jhānaɱ Saɱyuttam vitthāretabbam||
yāva esanā pāḷi|| ||

Jhānasaɱyuttaɱ navamaɱ|| ||

[page 311]

 


 

Book X

Ānāpāna Saɱyutta

Chapter I. Ekadhamma Vaggo

1. Ekadhammo

1. Sāvatthi||
ārāme|| ||

2. Tatra kho ... pe ... etad avoca|| ||

3. Ekadhammo bhikkhave bhāvito bahulīkato mahapphalo hoti mahāṇisaɱso||
katamo ekadhammo||
Ānāpānasati|| ||

Katham bhāvitā ca bhikkhave ānāpānasati||
katham bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkam ābhujitvā ujuɱ kāyam paṇidhāya parimukham satim upaṭṭhapetvā so sato va assasati sato va passasati|| ||

5. Dīghaɱ vā assasanto Dīgham assasāmī ti pajānāti||
dīghaɱ vā passasanto Dīgham passasāmī ti pajānāti||
Rassaɱ vā assasanto Rassam assasāmī ti pajānāti||
rassaɱ vā passasanto Rassam passāmī ti pajānāti|| ||

6. {Sabbakāyapaṭisaɱvedī} Assasissāmīti sikkhati||
sabbakāyapaṭisaɱvedī Passasissāmīti sikkhati|| ||

Passambhayaɱ kāyasaṅkhāram Assāsissāmīti sikkhati||
passambhayam kāyasaṅkhāram Passissāmīti sikkhati|| ||

[page 312]

7. Pītipaṭisaɱvedī Assasissāmīti sikkhati||
pītipaṭisaɱvedī Passasissamīti sikkhati|| ||

Sukhapaṭisaɱvedī Assasissāmīti sikkhati||
sukhapatisaɱvedī Passasissāmīti sikkhati|| ||

8. {Cittasaṅkhārapaṭisaɱvedī} Assasissāmīti sikkhati||
cittasaṅkhārapaṭisaɱvedī Passasissāmīti sikkhati|| ||

Passambhayaɱ cittasaṅkhāraɱ Assāsissāmīti sikkhati||
passambhayaɱ cittasaṅkhāram Passasissāmīti sikkhati|| ||

Cittapaṭisaɱvedī Assasissāmīti sikkhati||
{cittapaṭisaɱvedī} Passasissamīti sikkhati|| ||

9. Abhippamodayaɱ cittam Assasissāmīti sikkhati||
abhippamodayaɱ cittam Passasissāmīti sikkhati|| ||

Samādahaɱ cittaɱ Assasissāmīti sikkhati||
samādahaɱ cittaɱ Passasissāmīti sikkhati|| ||

Vimocayaɱ cittam Assasissāmīti sikkhati||
vimocayaɱ cittam Passasissāmīti sikkhati|| ||

10. Aniccānupassī Assasissāmīti sikkhati||
aniccānupassī Passasissāmīti sikkhati|| ||

Virāgānupassī Assasissāmīti sikkhati||
virāgānupassī Passasissāmīti sikkhati|| ||

Nirodhānupassī Assasissāmīti sikkhati||
nirodhānupassī Passasissāmīti sikkhati|| ||

Paṭinissaggānupassī Assasissāmītī||
paṭinissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati|| ||

11. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evam bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsāti|| ||

 


 

2. Bojjhaṅgo

1.2. Sāvatthi||
ārāme||
tatra||
voca|| ||

3. Ānāpānasati bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā||
katham bhāvitā ca bhikkhave ānāpānasati katham bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu ānāpānasatisahagataɱ satisambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
ānāpānasatisahagatam dhammavicayasambojjhaṅgaɱ||
viriya||
pīti||
passaddhi||
samādhi||

[page 313]

ānāpānasatisahagatam upekkhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggaparināmiɱ|| ||

5. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evam bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā ti|| ||

 


 

3. Suddhakam

1—2. Sāvatthi||
ārāme||
tatra||
voca|| ||

3. Ānāpānasati bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā||
katham bhāvitā ca bhikkhave ānāpānasati katham bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā|| ||

4. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkam ābhujitvā ujuɱ kāyam paṇidhāya parimukhaɱ satim upaṭṭhapetvā so sato va assasati sato va passasati|| ||

5—10. Vitthāretabbā||
yāva paṭinissaggānupassī Assasissamī ti sikkhati||
paṭinissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati|| ||

11. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evam bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā ti|| ||

 


 

4. Phalā 1

3. Ānāpānasati bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā||
kathaɱ bhāvitā ca bhikkhave ānāpānasati katham bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā|| ||

4—10. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā nisīdati- osato passati||
vitthāro||
yāva paṭinissaggānupassī Assasissāmīti sikkhati||
paṭinissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati|| ||

11. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evam bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā|| ||

[page 314]

12. Evam bhāvitāya kho bhikkhave ānāpānasatiyā evam bahulīkatāya dvinnam phalānam aññataram phalam pāṭikaṅkhaɱ||
diṭṭheva dhamme aññā sati vā upādisese anāgāmitā ti|| ||

 


 

5. Phalā 2

3. Ānāpānasati bhikkhave bhā- bahu- mahapphalā hoti mahānisaɱsā||
katham bhāvitā ca bhikkhave katham bahumahapphalā hoti mahanisaɱsā|| ||

4—10. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati- vitthāro||
yāva-sikkhati paṭinissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati|| ||

11. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evambahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaɱsā|| ||

12. Evam bhāvitāya kho bhikkhave ānāpānasatiyā evam bahulīkatāya satta phalā sattānisaɱsā paṭikaṅkhā||
katame satta phalā sattānisaɱsā|| ||

13. Diṭṭheva dhamme patihacca aññam ārādheti|| ||

No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti||
atha maraṇakāle aññam ārādheti|| ||

No ce maraṇakāle aññam ārādheti||
atha pañcannaɱ orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā antarāparinibbāyī hoti||
upahaccaparinibbāyī hoti||
asaṅkhāraparinibbāyī hoti||
sasaṅkhāraparinibbāyī hoti||
uddhaɱsoto hoti akaniṭṭhāgāmī|| ||

14. Evam bhāvitāya kho bhikkhave ānāpānasatiyā evam bahulīkatāya ime satta phalā sattānisaɱsā paṭikaṅkhā ti|| ||

 


 

6. Ariṭṭho

1—2. Sāvatthi|| ||

Tatra kho Bhagavā ... pe ... etad avoca|| ||

Bhāvetha no tumhe bhikkhave ānāpānasatin ti|| ||

3. Evaɱ vutte āyasmā Ariṭṭho Bhagavantam etad avoca|| ||

Ahaɱ kho bhante bhāvemi ānāpānasatin ti|| ||

[page 315]

Yathā katham pana tvam Ariṭṭha bhāvesi ānāpānasatinti|| ||

4. Atītesu me bhante kāmesu kāmacchando pahīno||
anāgatesu me kāmesu kāmacchando vigato||
ajjhattam bahiddhā ca me dhammesu paṭighasaññā suppaṭivinītā||
so sato assasissāmi sato passasissāmi||
Evam khvāham bhante bhāvemi ānāpānasatin ti|| ||

5. Atthesā Ariṭṭha ānāpānasati nesā natthī ti vadāmi||
api ca Ariṭṭha yathā ānāpānasati vitthārena paripuṇṇā hoti||
taɱ suṇāhi sādhukam manasi karohi||
bhāsissāmi|| ||

Evam bhante ti kho āyasmā- opaccassosi|| ||

6. Bhagavā etad avoca||
Kathañca Ariṭṭha ānāpānasati vitthārena paripuṇṇā hoti|| ||

7—13. Idha Ariṭṭha bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkamo oDīgham assassāmīti pajānāti ... pe ... yāva paṭinissaggānupassī Assasissamī ti sikkhati||
paṭinissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati|| ||

14. Evaɱ kho Ariṭṭha ānāpānasati vitthārena paripuṇṇā hotī ti|| ||

 


 

7. Kappino

1—2. Sāvatthi||
voca|| ||

3. Tena kho pana samayena āyasmā Mahākappino avidūre nisinno hoti pallaṅkam ābhujitvā uruɱ kāyam paṇidhāya parimukhaɱ satim upaṭṭhapetvā|| ||

4. Addasā kho Bhagavā āyasmantam Mahākappinam avidūre nisinnam pallaṅkam abhujitvā ujuɱ kāyam paṇidhāya parimukhaɱ satim upaṭṭhapetvā||
disvāna bhikkhū amantesi|| ||

Passatha no tumhe bhikkhave etassa bhikkhuno kāyassa iñjitattaɱ vā phanditattaɱ vā ti|| ||

5. Yadā pi mayam bhante tam āyasmantam passāma saṅghamajjhe vā nisinnam ekaɱ vā raho nisinnaɱ||
tadā pi mayaɱ tassa āyasmato na passāma kāyassa iñjitattaɱ vā phanditattam vā ti

[page 316]

6. Yassa bhikkhave samādhissa bhavitattā bahulīkatattā neva kāyassa iñjitattaɱ va hoti phanditattaɱ vā||
na cittassa iñjitattam vā hoti phanditattaɱ vā||
tassa so bhikkhave bhikkhu samādhissa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī|| ||

7. Katamassa ca bhikkhave samādhissa bhavitattā bahulīkatattā neva kāyassa iñjitattaɱ vā hoti phanditattaɱ vā||
na cittassa iñjitattaɱ vā hoti phanditattaɱ vā||
Ānāpānasatisamādhissa bhikkhave bhāvitattā bahulīkatattā neva kāyassa iñjitattaɱ vā hoti phanditattaɱ vā na cittassa iñjitattaɱ vā hoti phanditattaɱ vā|| ||

8. Katham bhāvite ca bhikkhave ānāpanasatisamādimhi katham bahulīkate neva kāyassa iñjitattaɱ vā hoti phanditattam vā||
na cittassa iñjitattaɱ vā hoti phanditattaɱ vā|| ||

9—15. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati-||
vitthāretabbā||
yāva-sikkhati||
paṭisissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati|| ||

16. Evam bhāvite ca kho bhikkhave ānāpānasatisamādimhi evam bahulīkate neva kāyassa iñjitattaɱ vā hoti phanditattaɱ va||
na cittassa iñjitattaɱ vā hoti phanditattam vā ti|| ||

 


 

8. Dīpo

1—2. Sāvatthi — voca|| ||

3. Ānāpānasatisamādhi bhikkhave bhavito bahulīkato mahapphalo hoti māhānisaɱso|| ||

Katham bhāvito ca bhikkhave ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaɱso|| ||

[page 317]

4—10. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkam- -Dīgham assassāmīti pajānāti||
{vitthāretabbaɱ}||
-patinissaggānupassī Passissāmīti sikkhati|| ||

11. Evam bhāvito kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi evam bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaɱso|| ||

12. Aham pi sudam bhikkhave pubbeva sambodhā anabhisambuddho bodhisatto va samāno iminā vihārena bahulaɱ viharāmi||
tassa mayham bhikkhave iminā vihārena bahulaɱ viharato neva kāyo kilamati na cakkhunī||
anupādāya ca me āsavehi cittaɱ vimuccati|| ||

13. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya||
Neva kāyo kilameyya na ca cakkhunī||
anupādāya ca me āsavehi cittaɱ vimucceyyā ti|| ||

Ayam eva ānāpānasatisamādhi sādhukam manasi kātabbo|| ||

14. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya||
Ye me gehasitasarasaṅkappā te pahīheyyunti||
ayam eva anāpānasatisamādhi sādhukaɱ manasi kātabbo|| ||

15. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya Appaṭikkūle paṭikkūlasaññī vihareyyan ti||
ayam eva ānāpānasatisamādhi sādhukam manasi kātabbo|| ||

16. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya Paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyan ti||
ayam eva ānāpānasatisamādhi sādhukam manasi kātabbo|| ||

17. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya Appaṭikkūle ca paṭikkūle ca paṭikkūlasaññī vihareyyan ti||
ayam eva ... pe ...|| ||

18. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya Paṭikkūle ca appaṭikkūle ca appatikkūlasaññī vihareyyan ti

[page 318]

ayam eva ... pe ...|| ||

19. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya Appaṭikkūlañca patikkūlañca tad ubhayam abhinivajjetvā upekhako vihareyyaɱ sato sampajāno ti||
ayam eva ... pe ...|| ||

20. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya Vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaɱ savicāraɱ vivekajam pītisukham pathamaɱ jhānam upasampajja vihareyyanti||
ayam eva||
[pe]|| ||

21. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi akaṅkheyya vitakkavicārānaɱ vūpasamā ajjhattam sampasādanaɱ cetaso ekodibhāvam avitakkam avicāraɱ samādhijam pītisukhaɱ dutiyaɱ jhānam upasampajja vihareyyanti||
ayam eva ... pe ...|| ||

22. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi akaṅkheyya Pītiyā ca virāgā upekhako ca vihareyyaɱ sato sampajāno sukhaɱ ca kāyena paṭisaɱvedeyyaɱ yan tam ariyā ācikkhanti upekhako satimā sukhavihārī ti tatiyaɱ jhānam upasampajja vihareyyan ti|| ||

Ayam eva||
... pe ...|| ||

23. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya||
Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva domanassānam atthagamā adukkham asukham upekhāsatiparisuddhiɱ catutthaɱ jhānam upasampajja viharati||
ayam eva ... pe ...|| ||

24. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya sabbaso rūpasaññānaɱ samatikkamā paṭighasaññānam atthagamā nānattasaññānam amanasikārā Ananto ākāso ti ākāsānañcāyatanam upasampajja vihareyyan ti||
ayam eva ... pe ...|| ||

25. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya||
Sabbaso ākāsānañcāyatanaɱ samatikkamma Anantaɱ viññāṇanti viññāṇañcāyatanam upasampajja vihareyyan ti

[page 319]

ayam eva ... pe ...|| ||

26. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya||
Sabbaso viññāṇañcāyatanaɱ samatikkamma Natthi kiñci ākiñcaññāyatanam upasampajja vihareyyan ti||
Ayam eva||
pe|| ||

27. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya.|| ||

Sabbaso ākiñcaññāyatanaɱ samatikkamma Nevasaññānāsaññāyatanam upasampajja vihareyyan ti||
ayam eva ānāpānasamadhi sādhukam manasi kātabbo|| ||

28. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya||
Sabbaso nevasaññānāsaññāyatānaɱ samatikkamma saññavedayitanirodham upasampajja vihareyyan ti|| ||

Ayam eva ānāpānasatisamādhi sādhukam manasi kātabbo|| ||

29. Evam bhāvite kho bhikkhave ānāpānasatisamādimhi evam bahulīkate sukhañ ce vedanaɱ vediyati Sā aniccā ti pajānāti||
Anajjhositā ti pajānāti||
Anabhinanditā ti pajānāti||
dukkhañ ce vedanaɱ vediyati||
Sā aniccā ti pajānāti||
Anajjhositā ti pajānāti||
Anabhinanditā ti pajānāti||
adukkhaɱ asukhañ ce vedanam vediyati Sā aniccā ti pajānāti||
Anajjhositā ti pajānāti||
Anabhinanditā ti pajānāti|| ||

30. So sukhañ ce vedanaɱ vediyati visaɱyutto nām vediyati||
dukkhañ ce vedanaɱ vediyati visaɱyutto nam vediyati||
adukkham asukhañ ce vedanaɱ vediyati visaɱyutto naɱ vediyati|| ||

So kāyapariyantikam vedanaɱ vedayamāno kāyapariyantikaɱ vedanaɱ vediyāmīti pajānāti jīvitapariyantikaɱ vedanaɱ vediyamāno jīvitapariyantikam vedanaɱ vediyāmīti pajānāti|| ||

Kāyassa bhedā uddhaɱ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītibhavissantī ti pajānāti|| ||

31. Seyyathā pi bhikkhave telañca paticca vaṭṭiñca paṭicca telapadīpo jhāyeyya||
tasseva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyādānā anāhāro nibbāyeyya||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu kāyapariyantikam vedanaɱ vediyamāno Kāyapariyantikaɱ vedanaɱ vedayāmī ti pajānāti

[page 320]

jīvitapariyantikaɱ vedanaɱ vediyamāno Jīvitapariyantikaɱ vedanaɱ vedayāmīti pajānāti|| ||

Kāyassa bhedā uddhaɱ jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni anabhinanditāni sītibhavissantī ti pajānātī ti|| ||

 


 

9. Vesālī

1. Evam me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Vesāliyaɱ viharati Mahāvane Kuṭāgārasālāyaɱ|| ||

2. Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhūnam anekapariyāyena asubhakathaɱ katheti||
asubhāya vaṇṇam bhāsati asubhabhāvanāya vaṇṇaɱ bhāsati|| ||

3. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

Icchāmaham bhikkhave addhamāsaɱ patisalliyituɱ||
namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena piṇḍapātanīhārakena ti|| ||

Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paṭissutvā nāssudha koci Bhagavantam upasaṅkamati aññatra ekena piṇḍapātanīhārakena|| ||

4. Atha kho te bhikkhū Bhagavā anekapariyāyena asubhakatham kathesi asubhāya vaṇṇam bhāsati||
asubhabhāvanāya vaṇṇam bhāsatī ti||
anekākāravokāram asubhabhāvanānuyogam anuyuttā viharanti|| ||

Te iminā kāyena aṭṭiyāmānā harāyamānā jigucchamānā satthahārakam pariyesanti||
{dasa} pi bhikkhū ekāhena sattham āharanti||
vīsam pi ... pe ... tiɱsam pi ekāhena sattham āharanti|| ||

5. Atha kho Bhagavā tassa uḍḍhamāsassa accayena paṭisallaṇā vuṭṭhito āyasmantam Ānandam āmantesi|| ||

Kiɱ nu kho Ānanda tanubhūto viya bhikkhusaṅgho ti|| ||

6. Tathā hi pana bhante Bhagavā bhikkhūnam anekapariyāyena asubhakatham kathesi asubhāya vaṇṇam bhāsati asubhabhāvanāya vaṇṇam bhāsati

[page 321]

[te ca bhante bhikkhū Bhagavā kho anekapariyāyena asubhakathaɱ kathesi||
asubhāya vaṇṇambhāsati asubhabhāvanāya vaṇṇam bhāsatī ti] anekākāravokāram asubhabhāvanānuyogam anuyuttā viharanti|| ||

Te iminā kāyena aṭṭiyamānā harāyamānā satthahārakam pariyesanti dasa pi bhikkhū vīsampi- tiɱsam pi bhikkhū ekāhena sattham āharanti|| ||

Sādhu bhante Bhagavā aññam pariyāyam ācikkhatu tathā yathāyam bhikkhusaṅgho aññāya saṇṭhaheyyā ti|| ||

7. Tenhānanda yāvatikā bhikkhū Vesālim upanissāya viharanti||
te sabbe upaṭṭhānasālāyaɱ sannipātehī ti|| ||

Evam bhante ti kho āyasmā Ānando Bhagavato paṭissutvā yāvatikā bhikkhū Vesālim upanissāya viharanti||
te sabbe upaṭṭhānasālāyam sannipātetvā yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bagavantam etad avoca||
Sannipatito bhante bhikkhusaṅgho yassa dāni Bhagavā kālam maññatī ti|| ||

8. Atha kho Bhagavā yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi||
nisajja kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

9. Ayam pi kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi bhāvito bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti|| ||

10. Seyyathā pi bhikkhave gimhānam pacchime māse ūhataɱ rajojallaɱ tam enam mahā akālamegho ṭhānaso antaradhāpeti vūpasamati||
Evam eva kho bhikkhave ānāpānasati samādhi bhāvito bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca viharo uppannuppanne pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti

[page 322]

11. Katham bhāvito ca bhikkhave ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti|| ||

12—18. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā ... pe ...vitthāretabbaɱ||
paṭinissaggānupassī passasissāmī ti sikkhati|| ||

19. Evam bhāvito kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi evam bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasametī ti|| ||

 


 

10. Kimbila

1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Kimbilāyam viharati Veḷuvane|| ||

2. Tatra kho Bhagavā āyasmantaɱ Kimbilam āmantesi||
Katham bhāvito nu kho Kimbila ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaɱso ti|| ||

Evaɱ vutte āyasmā Kimbilo tuṇhī ahosi|| ||

3. Dutiyam pi kho Bhagavā|| ||

4. Tatiyam pi kho Bhagavā āyasmantam Kimbilam āmantesi||
Katham bhāvito nu kho Kimbila ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaɱso ti|| ||

Tatiyam pi kho āyasmā Kimbilo tuṇhī ahosi|| ||

[page 323]

5. Evaɱ vutte āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

Etassa Bhagavā kālo||
etassa Sugata kālo yam Bhagavā ānāpānasatisamādhim bhāveyya||
Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī ti|| ||

Tenahānanda suṇāhi sādhukam manasi karohi bhāsissāmī ti|| ||

Evam bhante ti kho āyasmā Ānando Bhagavato paccassosi|| ||

6. Bhagavā etad avoca|| ||

Katham bhāvito ca Ānanda ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaɱso|| ||

7—13. Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā —pe— paṭinissaggānupassī passasissāmī ti sikkhati|| ||

14. Evam bhāvito kho Ānanda ānāpānasatisamādhi evam bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaɱso|| ||

15. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu dīghaɱ vā assasanto Dīgham assasāmīti pajānāti||
dīghaɱ vā passasanto Dīgham passasāmīti pajānā ti||
rassaɱ vā assasanto Rassam assasāmīti pajānāti||
rassam vā passasanto Rassam passasāmīti pajānā ti||
sabbakāyapaṭisaɱvedī Assasissāmī ti sikkhati||
sabbakāyapaṭisaɱvedī Passasissāmī ti sikkhati||
passam bhayaɱ kāyasaṅkhāram Assasissāmī ti sikkhati||
passam bhayam kāyasaṅkhāram Passasissāmī ti sikkhati||
kāye kāyanupassī Ānanda bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam||
taɱ kissa hetu|| ||

16. Kāyaññatarāham Ānanda etaɱ vadami yadidam assāsapassāsaɱ||
tasmā ti hānanda kāye kāyānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

17. Tasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu {pītipaṭisaɱvedī} Assasissāmī ti sikkhati||
pītipaṭisaɱvedī Passasissāmī ti sikkhati||
sukhapaṭisaɱvedī Assasissāmī ti sikkhati||
{sukhapaṭisaɱvedī} Passasissāmī ti sikkhati||
cittasaṅkhārapaṭisaɱvedī Assasissāmī ti sikkhati

[page 324]

cittasaṅkhārapaṭisaɱvedī Passasissāmī ti sikkhati||
passam bhayaɱ cittasaṅkhāram Assasissāmī ti sikkhati||
passam bhayaɱ cittasaṅkhāram Passasissāmī ti sikkhati||
Vedānāsu vedanānupassī Ānanda bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpi sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
taɱ kissa hetu|| ||

18. Vedanāññatarāham Ānanda etam vadāmi yad idaɱ assāsapassāsaɱ sādhukam manasikāraɱ||
tasmā ti hānanda vedanāsu vedanānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

19. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu cittapaṭisaɱvedī Assasissāmī ti sikkhati||
cittapaṭisaɱvedī Passasissāmī ti sikkhati||
abhippamodoyaɱ cittam ... pe ... samādaham cittam||
vimocayaɱ cittam Assasissāmī ti sikkhati||
vimocayaɱ cittam Passasissāmī ti sikkhati|| ||

Citte cittānupassī Ānanda bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam||
taɱ kissa hetu|| ||

20. Nāham Ānanda muṭṭhassatissa asampajānassa ānāpānasatisamādhibhāvanaɱ vadāmi||
tasmā ti hānanda citte cittānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

21. {Yasmiɱ} samaye Ānanda bhikkhu aniccānupassī Assasissāmī ti sikkhati ... pe ... virāgānupassī||
nirodhānupassī||
paṭinissaggānupassī Assasissāmiti sikkhati||
paṭinissaggānupassī Passasissāmī ti sikkhati||
dhammesu dhammānupassī Ānanda bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
so yaɱ taɱ hoti abhijjhādomanassānam pahānam tam paññāya divā sādhukam ajjhupekkhitā hoti||
tasmā ti hānanda dhammesu dhammānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

[page 325]

22. Seyyathā pi Ānanda catumahāpathe mahāpaɱsupuñjo puratthimāya ce pi disāya āgaccheyya sakaṭam vā ratho vā upahanateva tam paɱsupuñjaɱ|| ||

acchimāya ce pi disāya āgaccheyya||
... pe... uttarāya ce pi disāya||
dakkhiṇāya ce pi disāya āgaccheyya sakaṭaɱ vā ratho vā upahanateva tam paɱsupuñjaɱ||
evam eva kho Ānanda bhikkhu kāye kāyānupassī viharanto pi upahanateva pāpake akusale dhamme||
vedanāsu||
... pe ...||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharanto pi upahanateva pāpake akusale dhamme ti|| ||

Ānāpānasaɱyuttassa ekadhammavaggo pathamo|| ||

Tassa uddānaɱ||
Ekadhammo ca Bojjhaṅgo||
Suddhakañ ca duve Pha... pe ...||
Ariṭṭho Kappino Dīpo||
Vesālī Kimbilena cā ti|| ||

 


 

Chapter II. Vaggo Dutiyo

11. Icchānaṅgalam

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Icchānaṅgale viharati Icchānaṅgalavanasaṇḍe|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
Icchāmaham bhikkhave temāsam paṭisalliyituɱ||
namhi kenaci upasaṅkamitabbo||
aññatra ekena piṇḍapātanihārakenā ti|| ||

Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paṭissutvā nāssudha koci Bhagavantam upasaṅkamati aññatra ekena piṇḍapātanihārakena|| ||

[page 326]

3. Atha kho Bhagavā tassa temāsassa accayena paṭisallānā vuṭṭhito bhikkhū āmantesi|| ||

Sa ce vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam puccheyyuɱ||
Katamena āvuso vihārena Samaṇo Gotamo vassāvāsam bahulaɱ vihāsī ti||
evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam aññatitthiyānam paribbājakānam evam vyākareyyātha||
Ānāpānasatisamādhinā kho āvuso Bhagavā vassāvāsam bahulaɱ vihāsī ti|| ||

4. Idhāham bhikkhave sato assasāmi sato passassāmi|| ||

5—10. Dīgham vā assasanto Dīgham assasāmī ti pajānāmi||
dīghaɱ vā passasanto Dīgham passasāmī ti pajānāmi ... pe ...paṭinissaggānupassī Assasissāmī ti pajānāmi||
paṭinissaggānupassī Passasissāmī ti pajānāmī|| ||

11. Yañ hi tam bhikkhave sammāvadamāno vadeyya ariyavihāro iti pi brahmavihāro iti pi tathagātavihāro iti pi||
ānāpānasatisamādhiɱ sammāvadamāno vadeyya ariyavihāro iti pi brahmavihāro iti pi Tathāgatavihāro iti pi|| ||

12. Ye te bhikkhave bhikkhū sekhā appattamānasā anuttaraɱ yogakkhemaɱ patthayamānā viharanti||
tesam ānāpānasatisamādhi bhāvito bahulīkato āsavānaɱ khayāya saɱvattati||
ye ca kho te bhikkhave bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṅyojanā sammadaññā vimuttā||
tesam ānāpānasatisamādhi bhāvito bahulīkato diṭṭheva dhamme sukhavihārāya ceva saɱvattati satisampajaññāya ca|| ||

13. Yañ hi tam bhikkhave sammāvadamāno vadeyya ariyavihāro iti pi brahmavihāro iti pi Tathāgatavihāro iti pi||
ānāpānasatisamādhi sammāvadamāno vadeyya ariyavihāro iti pi brahmavihāro iti pi Tathāgatavihāro iti pī ti|| ||

[page 327]

 


 

12. Kaṅkheyyam

1. Ekaɱ samayam āyasmā Lomasavaṅgīso Sakkesu viharati Kapilavatthusmiɱ Nigrodhārāme|| ||

2. Atha kho Mahānāmo sakko yenāyasmā Lomasavaṅgīso tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmantam Lomasavaṅgīsam abhivādetvā ekam antam nisīdi||
eka-m-antaɱ nisinno kho Mahānāmo sakko āyasmantam Lomasavaṅgīsam etad avoca|| ||

3. So eva nu kho bhante sekho vihāro so Tathāgatavihāro udāhu añño sekho vihāro añño Tathāgatavihāro ti|| ||

Na kho āvuso Mahānāma sveva sekho vihāro so Tathāgatavihāro||
añño kho āvuso Mahānāma sekho vihāro añño Tathāgatavihāro|| ||

4. Ye te āvuso Mahānāma bhikkhū sekhā appattamānasā anuttaraɱ yogakkhemam patthayamānā viharanti||
te pañcanīvaraṇe pahāya viharanti||
katame pañca|| ||

Kāmacchandanīvaraṇam pahāya viharanti|| ||

Vyāpādanīvaraṇaɱ ... pe ... Thīnamiddhanīvaraṇam||
Uddhaccakukkuccanīvaraṇaɱ||
Vicikicchānīvaraṇam pahāya viharanti|| ||

Ye pi te āvuso Mahānāma bhikkhū sekhā appattamānasā anuttaraɱ yogakkhemam patthayamānā viharanti||
te ime pañca nīvaraṇe pahāya viharanti|| ||

5. Ye ca kho te āvuso Mahānāma bhikkhū arahanto khīnāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṅyojanā sammadaññā vimuttā tesam pañcanīvaraṇā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatim anuppādadhammā||
katame pañca|| ||

Kāmacchandanīvaraṇam pahīnam ucchinnamūlam tālāvatthukatam anabhāvakatā āyatim anuppādadhammaɱ||
Vyāpādanīvaraṇam pahīnaɱ ... pe ... Thīnamiddhanīvaraṇaɱ||
Uddhaccakukkuccanīvaraṇaɱ|| ||

Vicikicchānīvaraṇam pahīnam ucchinnamūlam talāvatthukatam anabhāvakatam āyatim anuppādadhammaɱ

[page 328]

Ye te āvuso Mahānāma bhikkhū arahanto khīnāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabharā anuppattasadatthā parikkhiṇabhavasaṅyojanā sammadaññā vimuttā||
tesam ime pañcanīvaraṇā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatim anuppādadhammā|| ||

6. Tad aminā petam āvuso Mahānāma pariyāyena veditabbaɱ||
yathā añño va sekho vihāro añño Tathāgatavihāro|| ||

7. Ekam idāham āvuso Mahānāma samayam Bhagavā Icchānaṅgale viharati Icchānaṅgalavanasaṇḍe|| ||

8. Tatra kho āvuso Mahānāma Bhagavā bhikkhū āmantesi-|| ||

9. Atha kho Bhagavā°||
10. Idhāham bhikkhave°||
11—16. Dīghaɱ vā assasanto°||
17. Yañ hi tam bhikkhave°||
18. Ye te bhikkhave bhikkhū sekhā°||
19. Yañ hi tam bhikkhave° °Tathāgatavihāro iti pī ti|| ||

20. Iminā kho etam āvuso Mahānāma pariyāyena veditabbaɱ||
yathā añño va sekho vihāro añño Tathāgatavihāro ti|| ||

 


 

13. Ānanda 1

1—2. Sāvatthi|| ||

Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami ... pe ... eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

[page 329]

3. Atthi nu kho bhante eko dhammo bhāvito bahulīkato cattāro dhamme paripūreti||
cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā satta dhamme paripūrenti||
satta dhammā bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī ti|| ||

Atthi kho Ānanda eko dhammo bhāvito bahulīkato cattāro dhamme paripūreti||
cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā satta dhamme paripūrenti||
satta dhammā bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī ti|| ||

4. Katamo pana bhante ekodhammo bhāvito bahulīkato cattāro dhamme paripūreti||
cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā satta dhamme paripūrenti||
sattā dhammā bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī ti|| ||

Ānāpānasatisamādhi kho Ānanda eko dhammo bhāvito bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti||
cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti||
satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrenti|| ||

I.

5. Katham bhāvito ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti|| ||

6—12. Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamulagato vā suññāgāragato vā ... pe ...vitthāro||
patinisaggānupassī Passasissāmī ti sikkhati|| ||

13. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu dīghaɱ vā assasanto Dīgham assasāmī ti pajānāti||
dīghaɱ vā passasanto Dīgham passasāmī ti pajānāti||
pe-la-|| passambhayam kāyasaṅkhāram assāsissāmī ti sikkhati||
passambhayam kāyasaṅkhāram passasissāmī ti sikkhati||
kāye kāyānupassī Ānanda bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

14. Kāyaññatarāham Ānanda etam vadāmi yad idam assāsapassāsaɱ

[page 330]

tasmā ti ha Ānanda kāye kāyānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhadomanassaɱ|| ||

15. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu pītipaṭisaɱvedī Assasissāmī ti sikkhati||
sukhapaṭisaɱvedī||
cittasaṅkhāra{paṭisaɱvedī}||
passam bhayaɱ cittasaṅkhāram Assasissāmī ti sikkhati||
passam bhayam cittasaṅkhāram Passasissāmī ti sikkhati||
Vedanāsu vedanānupassī Ānanda bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaɱ||
taɱ kissa hetu|| ||

16. Vedanāññatarāham Ānanda etaɱ vadāmi yad idam assāsapassāsānam sādhukam manasikāraɱ||
tasmā ti ha Ānanda vedanāsu vedanānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

17. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu {cittapaṭisaɱvedī} Assasissāmī ti sikkhati ... pe ...abhippamodayaɱ cittaɱ||
samodahaɱ cittaɱ Assasissāmī ti sikkhati||
vimocayaɱ cittam Assasissāmi ti sikkhati||
vimocayaɱ cittam Passasissāmī ti sikkhati||
citte cittānupassī Ānanda bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhadomanassam||
taɱ kissa hetu|| ||

18. Nāham Ānanda muṭṭhassatissa asampajānassa ānāpānasatisamādhibhāvanaɱ vadāmi||
tasmā ti hānanda citte cittānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādemanassaɱ|| ||

19. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu aniccānupassī||
... pe ...||
virāgānupassī||
nirodhānupassī||
paṭinissaggānupassī assasissāmī ti sikkhati||
paṭinissaggānupassī passasissāmī ti sikkhati||
dhammesu dhammānupassī Ānanda bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

So yan taɱ hoti abhijjhādomanassānam pahānaɱ tam paññāya disvā sādhukam ajjhupekkhitā hoti

[page 331]

tasmā ti hānanda dhammesu dhammānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

20. Evam bhāvito kho Ānanda ānāpānasatisamādhi evam bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti|| ||

II.

21. Katham bhāvitā ca Ānanda cattāro satipaṭṭhānā katham bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti|| ||

22. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu kāye kāyānupassī viharati upaṭṭhitasati tasmiɱ samaye Ānanda bhikkhuno sati hoti asammuṭṭhā||
yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhuno upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
satisambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu bhāveti||
satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati||
so tathāsato viharanto taɱ dhammam paññāya pavicinati pavicarati parivīmaɱsam āpajjati|| ||

23. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu tathā sato viharanto tam dhammam paññāya pavicinati parivīmaɱsam āpajjati||
dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
dhammavicayasambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti|| ||

Dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanāpāripūrim gacchati||
tassa taɱ dhammam paññāya pavicinato pavicarato parivīmaɱsam āpajjato āraddhaɱ hoti viriyam asallīnaɱ|| ||

24. Yasmim samaye Ānanda bhikkhuno taɱ dhammam paññāya pavicinato pavicarato parivīmaɱsam āpajjato āraddhaɱ hoti viriyam asallīnaɱ

[page 332]

viriyasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
viriyasambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
viriyasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati||
āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā|| ||

25. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhuno āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā||
pītisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye Ānanda bhikkhuno āraddho hoti||
pītisambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
pītisambojjhaṅgo tasmim samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati||
pītimanassa kāyo pi passambhati cittam pi passambhati|| ||

26. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhuno pītimanassa kāyo pi passambhati||
cittam pi passambhati||
passaddhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
passaddhisambojjhaṅgam tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
passaddhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati||
passaddhakāyassa sukhino cittaɱ samādhiyati|| ||

27. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhuno passaddhakāyassa sukhino cittaɱ samādhiyati||
samādisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhune āraddho hoti||
samādhisambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
samādhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

So tathā samāhitaɱ cittam sādhukam ajjhupekkhitā hoti|| ||

28. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu tathā samāhitaɱ cittaɱ sādhukam ajjhupekkhitā hoti||
upekhāsambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
upekhāsambojjhaṅgam tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
upekhāsambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim gacchati|| ||

29. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu vedanāsu citte||
dhammesu dhammānupassī viharati upaṭṭhitasati tasmiɱ samaye Ānanda bhikkhuno sati hoti asammuṭṭhā|| ||

[page 333]

30. Yasmim samaye Ānanda bhikkhuno upatthitā sati hoti asammuṭṭhā||
satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
satisambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

Yathā pathamaɱ satipaṭṭhānam evaɱ vitthāretabbaɱ|| ||

So tathā samāhitaɱ cittaɱ sādhukam ajjhupekkhitā hoti|| ||

31. Yasmiɱ samaye Ānanda bhikkhu tathā samāhitaɱ cittaɱ sādhukam ajjhupekkhitā hoti||
upekhasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
upekhāsambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
upekhāsambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

32. Evam bhāvitā kho Ānanda cattāro satipaṭṭhānā evam bahulīkatā sattabojjhaṅge paripūrenti|| ||

III.

33. Katham bhāvitā ca sattabhojjhaṅgā katham bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrenti|| ||

34. Idhānanda bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitam ... pe ... upekhāsambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitaɱ nirodhanissitam vossaggapariṇāmiɱ|| ||

35. Evam bhāvitā kho Ānanda sattabojjhaṅgā evam bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentī ti|| ||

 


 

14. Ānanda 2

2. Atha kho ā- Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
... pe ...||
eka-m-antaɱ ni° Ānandam Bhagavā etad avoca|| ||

3. Atthi nu kho Ānanda eko dhammo bhāvito bahulīkato cattāro dhamme paripūreti||
cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā satta dhamme paripūrenti||
satta dhammā bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī ti|| ||

Bhagavammūlakā no bhante dhammā||
... pe ...|| ||

Atthānanda eko dhammo bhāvito bahulīkato cattāro dhamme paripūreti

[page 334]

cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā satta dhamme paripūrenti||
satta dhammā bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrenti|| ||

I.

4. Katamo cānanda eko dhammo bhāvito bahulīkato cattāro dhamme paripūreti||
cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā satta dhamme paripūrenti||
satta dhammā bhāvitā bahulīkatā dve dhammā paripūrenti|| ||

Ānāpānasatisamādhi Ānanda eko dhammo bhāvito bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti||
cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti||
satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentī ti|| ||

II—III.

5. Katham bhāvito cānanda ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti|| ||

6—34. Idhānanda bhikkhu araññagato vā||
... pe ...|| ||

35. Evam bhāvitā kho Ānanda satta bojjhaṅgā evam bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentī ti|| ||

36. Yathā purimasuttanto evam vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

15. Bhikkhū 1

2. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā ... pe ... eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ|| ||

3. Atthi nu kho bhante eko dhammo bhā- bahucattāro dhamme paripūreti||
cattāro dhammā bhā° bahusatta dhamme paripūrenti||
satta dhammā bhā° bahudve dhamme paripūrentī ti|| ||

Atthi kho bhikkhave eko dhammo bhā- bahu- cattāro dhamme paripūreti||
cattāro dhammā bhā- bahu- satta dhamme paripūrenti

[page 335]

satta dhammā bhā- bahu- dve dhamme paripūrentī ti|| ||

4. Katamo pana bhante eko dhammo bhā- bahu- cattāro dhamme paripūreti||
cattāro dhammā bhā- bahu- satta dhamme paripūrenti||
satta dhammā bhā- bahu- dve dhamme paripūrentīti|| ||

Ānāpānasatisamādhi kho bhikkhave eko dhammo bhābahu- cattāro satipaṭṭhāne paripūreti||
cattāro satipaṭṭhānā bhā- bahu- sattabojjhaṅge paripūrenti||
sattabojjhaṅgā bhābahu° vijjāvimuttim paripūrenti|| ||

I—III.

5. Katham bhāvito ca bhikkhave ānāpānāsatisamādhi katham bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti|| ||

6—34. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā||
... pe ...|| ||

35. Evam bhāvitā kho bhikkhave satta bojjhaṅgā evam bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentī ti|| ||

 


 

16. Bhikkhū 2

2. Atha kho sambahulā bhikkhū-||
Bhagavā etad avoca|| ||

3. Atthi nu kho bhikkhave eko dhammo|| ||

Bhagavammūlakā no bhante dhammā-|| ||

Atthi bhikkhave eko dhammo-|| ||

4. Katamo ca bhikkhave eko dhammo- -vijjāvimuttim paripūrentī ti|| ||

[page 336]

I.

5. Katham bhāvito ca bhikkhave ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti|| ||

6—12. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato va rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkam ābhujitvā ujuɱ kāyam paṇidhāya parimukham satim upaṭṭhapetvā so sato va assasati sato passasati||
pa-pe|| ||

Paṭinissaggānupassī assasissāmī ti sikkhati||
paṭinissaggānupassī passasissāmī ti sikkhati|| ||

13. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu dīghaɱ vā assasanto Dīgham assasāmīti pajānāti||
dīghaɱ vā passasanto Dīgham passasāmī ti pajānāti||
rassaɱ vā assasanto||
... pe ...||
sabbakāyapaṭisaɱvedī ... pe ... passambhayaɱ kāyasaṅkhāram Assasissāmī ti sikkhati||
passambhayaɱ kāyasaṅkhāram Passasissāmīti sikkhati||
kāye kāyanupassī bhikkhave bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
taɱ kissa hetu|| ||

14. Kāyāññatarāham bhikkhave etam vadāmi yad idam assāsapassāsaɱ||
tasmā ti ha bhikkhave kāye kāyanupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

15. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu {pītipaṭisaɱvedī}||
... pe ...||
sukhapatisaɱvedī cittasaṅkhārapatisaɱvedī||
passambhayaɱ cittasaṅkhāram Assasissāmī ti sikkhati||
passambhayaɱ cittasaṅkhāram Passasissāmī ti sikkhati||
vedanāsu vedanānupassī bhikkhave bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
taɱ kissa hetu|| ||

16. Vedanāññatarāhaɱ bhikkhave etaɱ vedāmi yad idam assāsapassāsānam sādhukam manasikāraɱ||
tasmā ti ha bhikkhave vedanāsu vedanānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhadomanassaɱ

[page 337]

17. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu cittapaṭisaɱvedī abhippamodayaɱ cittaɱ||
samādahaɱ cittaɱ||
vimocayaɱ cittaɱ Assasissāmīti sikkhati||
vimocayaɱ cittam Passasissāmī ti sikkhati||
citte cittānupassī bhikkhave bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ||
tam kissa hetu|| ||

18. Nāham bhikkhave muṭṭhassatissa asampajānassa ānāpānasatisamādhibhāvanaɱ vadāmi||
tasmā ti ha bhikkhave citte cittānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

19. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu aniccānupassī||
pā||
virāgānupassī||
nirodhānupassī||
paṭinissaggānupassī Assasissāmīti sikkhati||
paṭinissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati||
dhammesu dhammānupassī bhikkhave bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaɱ||
so yan taɱ hoti abhijjhādomanassānam pahānaɱ tam paññāya disvā sādhu ajjhupekkhitā hoti||
tasmā ti ha bhikkhave dhammesu dhammānupassī bhikkhu tasmiɱ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaɱ|| ||

20. Evam bhāvito kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi evam bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti|| ||

II.

21. Katham bhāvitā ca bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā katham bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti|| ||

22. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati upaṭṭhitasati||
tasmiɱ samaye sati hoti asammuṭṭhā||
yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhuno upaṭṭhitā sati hoti asammuṭṭhā

[page 338]

satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
satisambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim gacchati||
so tathā sato viharanto taɱ dhammam paññāya pavicinati pavicarati parivīmaɱsam āpajjatī|| ||

23. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu tathā sato viharanto taɱ dhammam paññāya pacinati pavicarati parivīmaɱsam āpajjati||
dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
dhammavicayasambojjhaṅgam tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim gacchati||
tassa taɱ dhammam paññāya pavicinato pavicarato parivīmaɱsam āpajjato āraddham hoti viriyam asallīnaɱ|| ||

24. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno tam dhammam paññāya pavicinato pavicarato parivīmaɱsam āpajjato araddhaɱ hoti viriyam asallīnaɱ||
viriyasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti {viriyasambojjhaṅgaɱ} tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
viriyasambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati||
āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā|| ||

25. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhuno āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā||
pītisambojjhaṅgo tasmim samaye bhikkhuno āraddho hoti||
pītisambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
pītisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim gacchati|| ||

Pītimanassa kāyo pi passambhati cittam pi passambhati|| ||

26. Yasmiɱ samaye bhikkhuno pītimanassa kāyo pi passambhati cittam pi passambhati||
passaddhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
passaddhisambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti

[page 339]

passaddhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

Passaddhakāyassa sukhino cittaɱ samādhiyati|| ||

27. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno passaddhakāyassa sukhino cittaɱ samādhiyati||
samādhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
samādhisambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
samādhisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim gacchati|| ||

So tathā samāhitaɱ cittaɱ sādhukam ajjhupekkhitā hoti|| ||

28. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu tathā samāhitaɱ cittam sādhukam ajjhupekkhitā hoti||
upekhāsambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
upekhāsambojjhaṅgam tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
upekhāsambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
upekhā{sambojjhaṅgo} {tasmiɱ} samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

29. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhu vedanāsu||
citte||
dhammesu dhammānupassī viharati upaṭṭhitasati||
tasmiɱ samaye sati hoti asammuṭṭhā|| ||

30. Yasmiɱ samaye bhikkhave bhikkhuno upaṭṭhitā sati hoti asammuṭṭhā||
satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
{satisambojjhaṅgaɱ} tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
satisambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati||
... pe ...|| ||

So tathā samāhitaɱ cittam sādhukam ajjhupekkhitā hoti|| ||

31. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu tathā samāhitaɱ cittaɱ sādhukam ajjhupekkhitā hoti||
upekhāsambojjhaṅgo tasmiɱ samaye bhikkhuno āraddho hoti||
upekhāsambojjhaṅgaɱ tasmiɱ samaye bhikkhu bhāveti||
upekhāsambojjhaṅgo {tasmiɱ} samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriɱ gacchati|| ||

32. Evam bhāvitā kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā evam bahulīkatā sattabojjhaṅge paripūrenti|| ||

[page 340]

III.|| ||

33. Katham bhāvitā ca bhikkhave satta bojjhaṅgā katham bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrenti|| ||

34. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaɱ virāganissitaɱ nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ||
dhammavicayasambojjhaṅgaɱ bhāveti vivekavirāga- nirodha- vossaggapariṇamiɱ ... pe ... upekhāsam{bojjhaṅgam} bhāveti viveka° virāga° nirodhanissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||

34. Evam bhāvitā kho bhikkhave satta bojjhaṅgā evam bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentī ti|| ||

 


 

17. Saɱyojanam

2. Ānāpānasatisamādhi bhikkhave bhāvito bahulīkato saṅyojanapahānāya saɱvattati|| ||

 


 

18. Anusayam

2. Anusayasamugghātāya saɱvattati|| ||

 


 

19. Addhānam

2. Addhānapariññāya saɱvattati|| ||

Vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

20. Asavakkhaya

2. Āsavānaɱ khayāya saɱvattati|| ||

3. Katham bhāvito ca bhikkhave ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato saṅyojanapahānāya saɱvattati||
anusayasamugghātāya saɱvattati||
addhānapariññāya saɱvattati||
āsavānaɱ khayāya saɱvattati|| ||

4—10. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgaragato vā||
... pe ...|| ||

[page 341]

Yathā dutiyaɱ veyyākaranaɱ tathā bhikkhūnam kātabbaɱ|| ||

Paṭinissaggānupassī Assasissāmī ti sikkhati||
paṭinissaggānupassī passasissāmī ti sikkhati|| ||

11. Evam bhāvito kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi evam bahulīkato saṅyojanapahānāya saɱvattati ... pe ... anusayasamugghātāya saɱvattati ... pe ... addhānapariññāya samvattatī ti ... pe ... āsavānam khayāya {saɱvattatī} ti|| ||

12. Ime cattāri suttā|| ||

Ānāpānasaɱyuttam dasamam|| ||

Vaggo dutiyo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Icchānaṅgalaɱ Kaṅkheyyaɱ||
Ānanda apare duve||
Bhikkhave bhikkhu dve vuttā||
Saɱyojanam Anusayaɱ||
Addhānam Āsavakkhayā ti|| ||

[page 342]

 


 

Book XI

Sotāpatti Saɱyutta

Chapter I. Veḷudvāra Vaggo

1. Rājā

1—2. Sāvatthi|| ||

Tatra kho etad avoca|| ||

3. Kiñcāpi bhikkhave rājā cakkavatti catunnaɱ dīpānam issariyādhipaccam rajjaɱ kāretvā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatim saggaɱ lokam upapajjati devānaɱ Tāvatiɱsānaɱ sahavyataɱ||
so tattha Nandane vane accharāsaṅghaparivuto dibbehi ca pañcahi kāmaguṇehi samappito {samaṅgibhūto} paricāreti||
so catuhi dhammehi asamannāgato|| ||

Atha kho so aparimutto ca nirayā aparimutto ca tiracchānayoniso||
aparimutto ca pettivisayā||
aparimutto ca apāyaduggativinipātā|| ||

4. Kiñcāpi bhikkhave ariyasāvako piṇḍiyā lopena yāpeti nantakāni ca dhāreti||
so catuhi dhammehi samannāgato|| ||

Atha kho so parimutto ca nirayā||
parimutto ca tiracchayoniyā||
parimutto ca pittivisayā||
parimutto ca apāyaduggativinipātā|| ||

Katamehi catuhi?|| ||

[page 343]

5. Idha bhikkhave ariyasāvako buddhe avecca pasādena samannāgato hoti||
Iti piso Bhagavā arahaɱ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadhammasārathi satthā devamanussānam buddho bhāgavā ti|| ||

6. Dhamme avecca pasādena samannāgato hoti|| ||

Svākkhāto Bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo viññāhī ti|| ||

7. Saṅghe avecca pasādena samannāgato hoti|| ||

Suppaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho||
ujupaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho||
ñāyapaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho||
sāmīcipaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho||
yad idaɱ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esa Bhagavato sāvakasaṅgho||
āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalīkaraṇīyo anuttaram puññakhettaɱ lokassā ti|| ||

8. Ariyakantehi sīlehi samaññāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhūjissehi viññūpasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaɱvattanikehi|| ||

9. Imehi catuhi dhammehi samannāgato hoti|| ||

10. Yo ca bhikkhave catunnam dīpānam paṭilābho yo ca catunnaɱ dhammānam paṭilābho|| ||

Catunnaɱ dīpānam paṭilābho catunnaɱ dhammānam paṭilābhassa kalaɱ nagghati soḷasinti|| ||

 


 

2. Ogadha or Saṭayhaɱ

3. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinīpātadhammo niyato sambodhiparāyano|| ||

Katamehi catuhi?|| ||

4. Idha bhikkhave ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti|| ||

Iti pi so Bhagavā arahaɱ ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

5—6. Dhamme||
{Saṅgho}|| ||

7. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti||
akhaṇḍehi||
... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

[page 344]

8. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

9. Idam avoca Bhagavā idam vatvā Sugato etad avoca satthā|| ||

Yesaɱ saddhā ca sīlañca||
pasādo dhammadassanaɱ||
te ve kāle na paccanti||
brahmacariyogadhaɱ sukhan ti|| ||

 


 

3. Dighāvu

1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe|| ||

2. Tena kho pana samayena Dīghāvu upāsako ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno|| ||

3. Atha kho Dīghāvu upāsako pitaraɱ Jotikaɱ gahapatim āmantesi||
Ehi tvaɱ gahapati yena Bhagavā tenupasaṅkama||
upasaṅkamitvā mama vacanena Bhagavato pāde sīrasā vanda||
Dīghāvu bhante upāsako ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno||
so Bhagavato pāde sirasā vandati|| ||

Evaɱ ca vadehi Sādhu kira bhante Bhagavā yena Dīghāvussa upāsakassa nivesanaɱ tenupasaṅkamatu anukampam upādāyāti|| ||

Evaɱ tātā ti kho Jotiko gahapati Dīghāvussa upāsakassa paṭissutvā yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

4. Eka-m-antaɱ nisinno kho Jotiko gahapati Bhagavantam etad avoca||
Dīghāvu bhante upāsako ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno|| ||

So Bhagavato pāde sirasā vandati||
evañca vadeti Sādhu kira bhante Bhagavā yena Dīghāvussa upāsakassa nivesanaɱ tenupasaṅkamatu anukampam upādāyāti|| ||

Adhivāsesi Bhagavā tuṇhībhāvena|| ||

5. Atha kho Bhagavā nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Dīghāvussa upāsakassa nivesanaɱ tenupasaṅkami||

[page 345]

upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi||
nisajja kho Bhagavā Dīghāvum upāsakam etad avoca|| ||

Kacci te Dīghāvu khamanīyam kacci yāpanīyaɱ kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti patikkamo sānam paññāyati no abhikkamoti|| ||

Na me bhante khamanīyaɱ na yāpanīyaɱ baḷhā me dukkhā abhikkamanti no patikkamanti abhikkamo sānam paññāyati no paṭikkamo ti|| ||

6. Tasmā ti ha te Dīghāvu evaɱ sikkhitabbaɱ||
Buddhe aveccappasādena samannāgato bhavissāmi||
Iti pi so Bhagavā arahaɱ ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
... pe ...|| ||

Dhamme||
... pe...||
Saṅghe||
... pe...||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato bhavissāmi akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

Evañhi te Dīghāvu sikkhitabban ti|| ||

7. Yānimāni bhante Bhagavatā cattāri sotāpattiyaṅgāni desitāni||
saɱvijjante te dhammā mayi ahañ ca tesu sandissāmi||
ahañ hi bhante buddhe aveccappasādena samannāgato||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehī ti|| ||

Tasmā ti ha tvam Dīghāvu imesu catusu sotāpattiyaṅgesu patiṭṭhāya cha vijjābhāgiye dhamme {uttariɱ bhāveyyāsi}|| ||

8. Idha tvam Dīghāvu sabbesaṅkhāresu aniccānupassī viharāhi||
anicce dukkhasaññī dukkhe anattasaññī pahānasaññī virāgasaññī nirodhasaññī ti|| ||

Evaɱ hi te Dīghāvu sikkhitabban ti|| ||

Ye me bhante Bhagavatā cha vijjābhāgiyā dhammā desitā||
saɱvijjante te dhammā mayi ahaɱ ca tesu dhammesu sandissāmi||
ahañhi bhante sabbasaṅkhāresu aniccānupassī viharāmi||
anicce dukkhasaññī dukkhe anattasaññī pahānasaññī virāgasaññī nirodhasaññī|| ||

9. Api ca me bhante evaɱ hoti māhevāyaɱ Jotiko gahapati mamaccayena vighātam āpajjīti|| ||

[page 346]

Mā tvaɱ tāta Dīghāvu evam manasākāsi|| ||

Iṅgha tvaɱ tāta Dīghāvu yad eva te Bhagavā āha tad eva tvaɱ sādhukam manasi karohī ti|| ||

10. Atha kho Bhagavā Dīghāvum upāsakam iminā ovādena ovaditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi|| ||

11. Atha kho Dīghāvu upāsako acirapakkantassa Bhagavato kālam akāsi|| ||

12. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu||
eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ||
Yo so bhante Dīghāvu nāma upāsako Bhagavatā saṅkhittena ovādena ovādito so kālaṅkato||
tassa kā gati ko abhisamparāyo ti|| ||

Paṇḍito bhikkhave Dīghāvu upāsako ahosi paccapādi dhammassānudhammaɱ na ca dhammādhikaraṇaɱ vihesesi|| ||

13. Dīghāvu bhikkhave upāsako pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyi anāvattidhammo tasmā lokā ti|| ||

 


 

4. Sāriputta 1

1. Ekaɱ samayam āyasmā ca Sāriputto ayasmā ca Ānando Sāvatthiyaɱ viharanti Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||

2. Atha kho āyasmā Ānando sāyaṇhasamayaɱ paṭisallānā vuṭṭhito||
... pe ...|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando āyasmantaɱ Sāriputtam etad avoca|| ||

3. Katīnam nu kho āvuso Sāriputta dhammānam samannāgamanahetu evam ayam pajā Bhagavatā vyākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti|| ||

[page 347]

Catunnaɱ kho āvuso dhammānaɱ samannāgamanahetu evam ayam pajā Bhagavatā vyākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

4. Idhāvuso ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti|| ||

Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
{Saṅghe}||
ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

5. Imesaɱ kho āvuso catunnaɱ dhammānaɱ samannāgamanahetu evam ayam pajā Bhagavatā vyākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti|| ||

 


 

5. Sāriputta 2

2. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho āyasmantaɱ Sāriputtam Bhagavā etad avoca|| ||

3. Sotāpattiyaṅgaɱ sotāpattiyaṅgan ti hidaɱ Sāriputta vuccati||
katamaɱ nu kho Sāriputta sotapattiyaṅgan ti|| ||

Sappurisasaɱsevo hi bhante sotāpattiyaṅgaɱ||
saddhammasavanaɱ sotāpattiyaṅgaɱ||
yonisomanasikāro sotāpattiyaṅgaɱ||
dhammānudhammapaṭipatti sotāpattiyaṅgan ti|| ||

Sādhu Sāriputta sādhu Sāriputta||
sappurisasaɱsevo-dhammānudhammapaṭipatti sotāpattiyaṅgaɱ|| ||

4. Soto soto ti ha Sāriputta vuccati||
katamo nu kho Sāriputta soto ti|| ||

Ayam eva hi bhante ariyo aṭṭhaṅgiko maggo soto||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhī ti|| ||

Sādhu sādhu Sāriputta||
ayam eva hi Sāriputta ariyo aṭṭhaṅgiko maggo soto||
seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi ... pe ...||
sammāsamādhi|| ||

[page 348]

5. Sotāpanno sotāpanno ti hidaɱ Sāriputta vuccati||
katamo nu kho Sāriputta sotāpanno ti|| ||

Yo hi bhante iminā ariyena aṭṭhaṅgikena maggena samannāgato||
ayaɱ vuccati sotāpanno yoyam āyasmā evaɱ nāmo evaɱ gotto ti|| ||

Sādhu sādhu Sāriputta yo hi Sāriputta iminā ariyena aṭṭhaṅgikena maggena samannāgato ayaɱ vuccati sotāpanno yoyaɱ āyasmā evaɱnāmo evaɱgotto ti|| ||

 


 

6. Thapatayo

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū Bhagavato cīvarakammam karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā temāsaccayena cārikam pakkamissatī tī|| ||

3. Tena kho pana samayena Isidattapurāṇā thapatayo Sādhuke paṭivasanti kenacid eva karaṇīyena||
assosuɱ kho Isidattapurāṇā thapatayo Sambahulā kira bhikkhū Bhagavato cīvarakammaɱ karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā temāsaccayena cārikam pakkamissatī ti|| ||

4. Atha kho Isidattapurāṇā thapatayo magge purisaɱ ṭhapesuɱ||
Yadā tvam ambho purisa passeyyāsi Bhagavantam āgacchantam arahantaɱ sammāsambuddhaɱ||
atha kho amhākam āroceyyāsī ti|| ||

5. Dvīhatīhaɱ ṭhito kho so puriso addasa Bhagavantaɱ dūrato va āgacchantam||
disvā yena Isidattapurāṇā thapatayo tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Isidattapurāṇe thapatayo etad avoca||
Ayaɱ so bhante Bhagavā āgacchati arahaɱ sammāsambuddho||
yassa dāni kālam maññathā ti|| ||

6. Atha kho Isidattapurāṇā thapatayo yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā Bhāgavantam piṭṭhito pitthito anubandhiɱsu|| ||

7. Atha kho Bhagavā maggā okkamma yena aññataraɱ rukkhamūlaɱ tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi

[page 349]

Isidattapurāṇā pi kho thapatayo Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

Eka-m-antaɱ nisinnā kho te Isidattapurāṇā thapatayo Bhagavantam etad avocuɱ|| ||

8. Yadā mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Sāvatthiyā Kosalesu cārikam pakkamissatī ti||
hoti no tasmiɱ samaye anattamanatā hoti domanassaɱ Dūre no Bhagavā bhavissatī ti||
Yadā pana mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Sāvatthiyā Kosalesu cārikam pakkanto tī||
hoti no tasmiɱ samaye anattamanatā hoti domanassaɱ Dūre no Bhagavā ti|| ||

9. Yadā mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Kosalehi Malle cārikam pakkamissatī ti||
hoti no {tasmiɱ} samaye anattamatā hoti domanassaɱ Dūre no Bhagavā bhavissatī ti||
Yadā pana mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Kosalehi Malle cārikam pakkanto ti||
hoti no tasmiɱ samaye anattamanatā hoti domanassaɱ Dūre no Bhagavā ti|| ||

10. Yadā mayam bhante suṇāma Bhagavantaɱ Mallehi Vajjim cārikam pakkamissatī ti||
hoti no tasmiɱ samaye anattamanatā hoti domanassaɱ Dūre no Bhagavā bhavissatī ti|| ||

Yadā pana mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Mallehi Vajjiɱ cārikam pakkanto ti||
hoti no tasmiɱ samaye anattamanatā hoti domanassaɱ Dūre no Bhagavā ti|| ||

11. Yadā mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Vajjīhi Kāsiɱ cārikam pakkamissatī ti||
hoti no tasmiɱ samaye anattamanatā hoti domanassaɱ Dūre no Bhagavā bhavissatī ti|| ||

Yadā pana mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Vajjīhi Kāsim cārikam pakkanto ti||
hoti no tasmiɱ samaye anattamanatā hoti domanassaɱ Dūre no Bhagavā ti|| ||

12. Yadā mayam bhante Bhagavantam suṇāma Kāsīhi Magadhe cārikam pakkamissatī ti||
hoti no tasmiɱ samaye anattamanatā hoti domanassaɱ Dūre no Bhagavā bhavissatī ti

[page 350]

Yadā pana mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Kāsīhi Māgadhe cārikam pakkanto ti hoti anappakā no tasmiɱ samaye anattamanatā hoti anappakaɱ domanassaɱ Dūre no Bhagavā ti|| ||

13. Yadā mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Māgadhehi Kāsiɱ carikam pakkamissatī ti||
hoti no tasmiɱ samaye attamanatā hoti somanassaɱ Āsanne no Bhagavā bhavissatī ti|| ||

Yadā pana mayam bhante Bhagavantaɱ suṇāma Māgadhehi Kāsim cārikam pakkanto ti||
hoti no tasmiɱ samaye attamanatā hoti somanassaɱ Āsanne no Bhagavā ti|| ||

14. Yadā mayam bhante suṇoma Kāsīhi Vajjī ... pe ...|| ||

15. Vajjīhi [Malle]|| ||

16. Mallehi Kosale|| ||

17. Yadā pana bhante Bhagavantaɱ {suṇāma} Kosalehi Sāvatthiɱ cārikam pakkamissatī ti||
hoti no tasmiɱ samaye attamanatā hoti somanassam Āsanne no Bhagavā bhavissatī ti||
Yadā pana mayam bhante Bhagavantaɱ sunāma Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme ti||
anappakā no tasmiɱ samaye attamanatā hoti anappakaɱ somanassam Āsanne no Bhagavā ti|| ||

18. Tasmā ti ha thapatayo sambādho gharāvāso rajāpatho abbhokāso pabbajā alañca pana vo thapatayo appamādāyā ti|| ||

19. Atthi kho no bhante etamhā sambādhā añño sambādhataro ceva sambādhasaṅkhātataro cāti|| ||

[page 351]

Katamo pana vo thapatayo etamhā sambādhā añño sambādho sambādhataro ceva sambādhasaṅkhātataro cā ti|| ||

20. Idha mayam bhante yadā rājā Pasenadī Kosalo uyyānabhūmiɱ niyyātukāmo hoti||
ye te rañño Pasenadissa Kosalassa nāgā opavayhā te kappetvā yā tā rañño Pasenadissa Kosalassa pajāpatiyo piyā manāpā tā ekam purato ekam pacchato nisīdāpema|| ||

Tāsaɱ kho pana bhante bhāginīnam evarūpo gandho hoti seyyathāpi nāma gandhakaraṇḍakassa tāvad eva vivariyamānassa yathā taɱ rājakaññānaɱ gandhena vibhūsitānaɱ||
tāsaɱ kho pana bhante bhaginīnam evarūpo kāyasamphasso hoti seyyathāpi nāma thulapicuno vā yathā taɱ rājakaññānaɱ sukhedhitānaɱ||
tasmiɱ kho pana bhante samaye nāgo pi rakkhitabbo hoti||
tā pi bhaginiyo rakkhitabbā||
attā pi rakkhitabbo hoti|| ||

21. Na kho pana mayam bhante abhijānāma tāsu bhaginīsu pāpakaɱ cittam uppādetā||
ayaɱ kho no bhante etamhā sambādhā añño sambādho sambādhataro ceva sambādhasaṅkhātataro cā ti|| ||

22. Tasmā ti ha thapatayo sambādho gharāvāso rajāpatho abbhokāso pabbajā alaɱ ca pana vo thapatayo appamādāya|| ||

23. Catuhi kho thapatayo dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano||
katamehi catuhi|| ||

24. Idha thapatayo ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
... pe...||
Saṅghe||
vigatamalamaccherena cetasā agāram ajjhāvasati||
muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaɱvibhāgarato|| ||

Ime hi kho thapatayo catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano

[page 352]

25. Tumhe kho thapatayo Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe||
Yaɱ kho pana kiñci kule deyyadhammaɱ sabban tam appaṭivibhattaɱ sīlavantehi kalyāṇadhammehi|| ||

26. Taɱ kim maññatha thapatayo||
katividhā te Kosalesu manussā ye tumhākaɱ samasamā yad idaɱ dāna{saɱvibhāge} ti|| ||

27. Lābhā no bhante suladdhaɱ no bhante yesaɱ no Bhagavā evam pajānātī ti|| ||

 


 

7. Veḷudvāreyyā

1. Evam me sutam ekam samayam Bhagavā Kosalesu cārikaɱ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhim yena Veḷudvāraɱ nāma Kosalānam brāhmaṇagāmo tad avasari|| ||

2. Assosuɱ kho te Veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā Samaṇo khalu bho Gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito Kosalesu cārikaɱ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiɱ Veḷudvāram anuppatto|| ||

Taɱ kho pana Bhagavantam Gotamam evaɱ kalyāṇakittisaddo abbhuggato||
Iti pi so Bhagavā arahaɱ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
so imaɱ lokam sadevakaɱ samārakaɱ sabrahmakam sassamaṇabrāhmaṇim pajam sadevamanussaɱ sayam abhiññā sacchikatvā pavedeti||
so dhammaɱ deseti ādikalyāṇam majjhe kalyāṇam pariyosāṇakalyānam sāttham savyañjanaɱ kevalaparipuṇṇam parisuddham brahmacariyam pakāseti|| ||

Sādhu kho pana tathārūpānam arahataɱ dassanaɱ hoti|| ||

[page 353]

3. Atha kho te Veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā appekacce Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu||
appekacce Bhagavatā saddhiɱ sammodiɱsu||
sammodaniyaɱ katham sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu||
appekacce yena Bhagavā tenañjaliɱ paṇāmetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu||
appekacce Bhagavato santike nāmagottaɱ sāvetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu||
appekacce tunhībhūtā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||

4. Eka-m-antaɱ nisinnā kho te Veḷudvareyyākā brāhmaṇagahapatikā Bhagavantam etad avocuɱ|| ||

Mayam bho Gotama evaɱkāmā evaɱchandā evamadhippāyā||
puttasambādhasayanam ajjhāvaseyyāma||
kāsikacandanam paccanubhaveyyāma||
mālāgandhavilepanam dhāreyyāma||
jātarūparajataɱ sādiyeyyāma||
kāyassa bhedā param maraṇā sugatiɱ saggaɱ lokam upapajjeyyāma|| ||

Tesaɱ no bhavaɱ Gotamo amhākam evaɱkāmānam evaɱchandānam evamadhippāyānaɱ tathā dhammaɱ desetu yathā mayaɱ puttasambādhasayanam ajjhāvaseyyāma ... pe ... sugatiɱ saggam lokam upapajjeyyāmā ti|| ||

5. Attūpanāyikaɱ vo gahapatayo dhammapariyāyaɱ desissāmi||
tam suṇātha||
sādhukam manasi karotha bhāsissāmī ti|| ||

Evam bho ti kho te Veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā Bhagavato paccassosuɱ|| ||

Bhagavā etad avoca|| ||

Katamo gahapatayo attūpanāyiko dhammapariyāyo|| ||

6. Idha gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañcikkhati||
Ahaɱ kho smi jīvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo dukkhapaṭikkūlo||
yo kho maɱ jīvitukāmam amaritukāmaɱ sukhakāmaɱ dukkhapaṭikkūlam jīvitā voropeyya na me tam assa piyam manāpaɱ|| ||

Ahañceva kho pana paraɱ jīvitukāmam amaritukāmam sukhakāmam dukkhapaṭikūlaɱ jīvitā voropeyyam||
parassa tam assa appiyam amanāpaɱ|| ||

Yo kho myāyaɱ dhammo appiyo amanāpo parassa peso dhammo appiyo amanāpo

[page 354]

yo kho myāyam dhammo appiyo amanāpo kathāhaɱ paraɱ tena saɱyojeyyan ti|| ||

So iti paṭisaṅkhāya attanā ca pānātipātā paṭivirato hoti||
paraɱ ca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti||
pāṇātipātā veramaṇiyā vaṇṇam bhāsati|| ||

Evam assāyaɱ kāyasamācāro ti koṭiparisuddho hoti|| ||

7. Puna ca param gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañcikkhati|| ||

Yo kho me adinnam theyyasaṅkhātam ādiyeyya||
na me tam assa piyam manāpam||
ahaɱ ce va kho pana parassa adinnam theyyasaṅkhātam ādiyeyyaɱ||
parassa pi tam assa appiyam amanāpaɱ|| ||

Yo kho myāyaɱ dhammo appiyo amanāpo parassa peso dhammo appiyo amanāpo||
yo kho myāyaɱ dhammo appiyo amanāpo kathāham paraɱ tena saɱyojeyyanti|| ||

So iti paṭisaṅkhāya attānañca adinnādānā paṭivirato hoti||
parañca adinnādānā veramaṇiyā samādapeti||
adinnādānā veramaṇiyā ca vaṇṇam bhāsati|| ||

Evam assāyam kāyasamācāro ti koṭiparisuddho hoti|| ||

8. Puna ca param gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañcikkhati|| ||

Yo kho me dāresu cārittam āpajjeyya||
na me tam assa piyam manāpam||
ahaɱ ceva kho pana parassa dāresu cārittam āpajjeyyaɱ||
parassa pi tam assa appiyam amanāpaɱ||
yo kho myāyaɱ dhammo appiyo amanāpo parassa peso dhammo appiyo amanāpo||
kathāham paraɱ tena saɱyojeyyan ti||
so iti paṭisaṅkhāya attanā ca kāmesu micchācārā paṭivirato hoti||
paraɱ ca kāmesu micchācārā veramaṇiyā samādapeti||
kāmesu micchācārā veramaṇiyā ca vaṇṇam bhāsati|| ||

Evam assāyaɱ kāyasamācāro ti koṭiparisuddho ti|| ||

9. Puna ca paraɱ gahapatayo ariyasāvako iti patisaɱcikkhati|| ||

Yo kho me musāvādena attham bhañjeyya na me tam assa piyam manāpaɱ||
ahañ ceva kho pana parassa musāvādena attham bhañjeyyam parassa pi tam assa appiyam amanāpaɱ|| ||

Yo kho myāyaɱ dhammo appiyo amanāpo||
parassa peso dhammo appiyo amanāpo||

[page 355]

yo kho myāyaɱ dhammo appiyo amanāpo||
kathāham paraɱ tena saɱyojeyyan ti|| ||

So iti paṭisaṅkhāya attanā ca musāvādā paṭivirato hoti||
parañ ca musāvādā veramaṇiyā samādapeti||
musāvādā veramaṇiyā vaṇṇam bhāsati|| ||

Evam assāyam vacīsamācāro ti koṭiparisuddho hoti|| ||

10. Puna ca paraɱ gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañcikkhati|| ||

Yo kho maɱ pisuṇāya vācāya mittehi bhedeyya na me tam assa piyam manāpam||
ahañ ceva kho pana paraɱ pisuṇāya vācāya mittehi bhedeyyaɱ parassa pi tam assa appiyam amanāpam ... pe ... Evaɱ assāyaɱ vācīsamācāro ti koṭiparisuddho hoti|| ||

11. Puna ca paraɱ gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañcikkhati|| ||

Yo kho mam pharusāya vācāya samudācareyya na me tam assa piyam manāpam||
ahañ ceva kho pana param pharusāya vācāya samudācareyyam parassa pi tam assa appiyam amanāpaɱ|| ||

Yo kho myāyaɱ dhammo||
... pe ...|| ||

Evam assāyaɱ vacīsamācāro ti koṭiparisuddho hoti|| ||

12. Puna ca paraɱ gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañcikkhati||
Yo kho mam sampabhāsena samphappalāpabhāsena samudācareyya na me tam assa piyam manāpaɱ||
ahañ ceva kho pana param sampabhāsena samphappalāpabhāsena samudācareyya||
parassa pi tam assa appiyam amanāpaɱ|| ||

Yo kho myāyam dhammo appiyo amanāpo parassa peso dhammo appiyo amanāpo||
yo myāyam dhammo appiyo amanāpo kathāham paraɱ tena saɱyojeyyanti|| ||

So iti patisaṅkhāya attanāca samphappalāpā paṭivirato hoti||
paraɱ ca samphappalāpā veramaṇiyā samādapeti||
samphappalāpā veramaṇiyā ca vaṇṇam bhāsati|| ||

Evam assāyam vacīsamācāro ti koṭiparisuddho hoti|| ||

13. So Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... sattha devamanussānaɱ buddho bhagavā ti|| ||

[page 356]

14. Dhamme|| ||

15. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti||
supaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho ... pe ... anuttaram puññakkhettam lokassā ti|| ||

16. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi||
... pe ...
{samādhisaɱvattanikehi}|| ||

17. Yato kho gahapatayo ariyasāvako imehi sattahi saddhammehi samannāgato hoti||
imehi catuhi ākaṅkhiyehi ṭhānehi so ākaṅkhamāno attanā vā attānaɱ vyākareyya Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniko khīṇapittivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto||
sotāpanno ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

18. Evaɱ vutte Veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā Bhagavantam etad avocuɱ|| ||

Abhikkantaɱ bho Gotama||
... pe ...||
ete mayam bhagavantaɱ Gotamaɱ saraṇaɱ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca||
Upāsake no bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pānupete saraṇaɱ gate ti|| ||

 


 

8. Giñjakāvasatha 1

1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Ñātike viharati Giñjakāvasathe|| ||

2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca||
Sāḷho nāma bhante bhikkhu kālakato tassa kā gati ko abhisamparāyo||
Nandā nāma bhante bhikkhunī kālakatā tassā kā gati ko abhisamparāyo||
Sudatto nāma bhante upāsako kālakato tassa kā gati ko abhisamparāyo||
Sujātā nāma bhante upāsikā kālakatā tassā kā gati ko abhisamparāyo ti|| ||

3. Sāḷho Ānanda bhikkhu kālakato asavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi|| ||

Nandā Ānanda bhikkhunī kālakatā pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā opapātikā tattha parinibbāyinī anāvattidhammā tasmā lokā

[page 357]

Sudatto Ānanda upāsako kālakato tiṇṇaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā rāgadosamohānaɱ tanuttā sakadāgāmī sakid eva imaɱ lokam āgantvā dukkhassantaɱ karissati|| ||

Sujātā Ānanda upāsikā kālakatā tiṇṇam saññojañānaɱ pari-k-khayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā|| ||

4. Anacchariyaɱ kho panetam Ānanda yaɱ manussabhūto kālaɱ kareyya||
tasmim tasmiɱ ce maɱ kālakate upasaṅkamitvā etam attham paṭipucchissatha||
vihesā pesā Ānanda assa Tathāgatassa||
tasmā ti hānanda dhammādāsaɱ nāma dhammapariyāyaɱ desissāmi||
yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā vā attānaɱ vyākareyya Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniko khīnapittivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto||
sotāpanno hamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano|| ||

5. Katamo ca so Ānanda dhammādāso dhammapariyāyo||
yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā va attānaɱ vyākareyya||
Khīṇanirayo mhi sotāpanno hamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano|| ||

6. Idha Ānanda ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti|| ||

Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
dhamme||
saṅghe||
ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

7. Ayaɱ kho so Ānanda dhammādāso dhammapariyāyo||
yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā va attānaɱ vyākareyya khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniko khīnapittivisayo khīnāpāyaduggativinipāto||
sotāpanno ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

8. Tīṇi pi suttāni ekanidānāni|| ||

[page 358]

 


 

9. Giñjakāvasatha 2

2. Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca||
Asoko nāma bhante bhikkhu kālakato tassa kā gati ko abhisamparāyo||
Asokā nāma bhante bhikkhunī kālakatā ... pe ... Asoko nāma bhante upāsako kālakato ... pe ... Asokā nāma bhante upāsikā kālakatā tassā kā gati ko abhisamparāyo ti|| ||

3—6. Asoko Ānanda bhikkhu kālakato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi|| ||

Purimaveyyākaraṇena ekanidānaɱ|| ||

7. Ayaɱ kho so Ānanda dhammādāso dhammapariyāyo yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkamāno attanā va attānam vyākareyya Khīṇanirayomhi||
khīṇatiracchāyoniko khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto||
sotāpanno ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

10. Giñjakāvasatha 3

2. Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

Kakkaṭo nāma bhante Ñātike upāsako kālakato tassa kā gati kho abhisamparāyo||
Kāḷiṅgo nāma bhante Ñātike upāsako||
Nikato nāma bhante Ñatike upāsako||
Kaṭissaho nāma bhante||
Tuṭṭho nāma bhante||
Santuṭṭho nāma bhante||
Bhaddo nāma bhante||
Subhaddo nāma bhante Ñātike upāsake kālakato tassa kā gati ko abhisamparāyo ti|| ||

3. Kakkaṭo Ānanda upāsako kālakato pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā||
Kaḷiṅgo Ānanda

[page 359]

Nikato Ānanda||
Kaṭissaho Ānanda||
Tuṭṭho Ānanda||
Santuṭṭho Ānanda||
Bhaddo Ānanda||
Subhaddo Ānanda upāsako kālakato pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā||
sabbe ekagatikā kātabbā|| ||

4. Paropaññāsa Ānanda Ñātike upāsakā kālakatā pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanāṇam pari-k-khayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā|| ||

Sādhikanavuti Ānanda Ñātike upāsakā kālakatā tiṇṇaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā rāgadosamohānaɱ tanuttā sakadāgāmino sakid eva imaɱ lokam āgantvā dukkhassantaɱ karissanti|| ||

Cha atirekāni kho Ānanda pañcasatāni Ñātike upāsakā kālakatā tiṇṇaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā|| ||

5. Anacchariyaɱ kho panetam Ānanda yam manussabhūto kālaɱ kareyya|| ||

Tasmiɱ tasmiɱ ce maɱ kālakate {upasaṅkamitvā} etam attham paṭipucchissatha||
vihesā hesā Ānanda assa Tathāgatassa||
tasmā ti hānanda dhammādāsaɱ nāma dhammapariyāyaɱ desissāmi||
yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā va attānam vyākareyya||
Khīṇanirayo mhi||
khīṇatiracchānayoniko khīnapittivisayo khīnāpāyaduggativinipāto||
sotāpanno ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano|| ||

6. Katamo ca so Ānanda dhammādāso dhammapariyāyo yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā va attānaɱ vyākareyya ... pe ... niyato sambodhiparāyano|| ||

[page 360]

7. Idhānanda ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti|| ||

Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

7. Ayaɱ kho so Ānanda dhammādāso dhammapariyāyo yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā va attānaɱ vyākareyya|| ||

Khīṇanirayo mhi||
khīṇatiracchānayoniko khīṇapittivisayo||
khīnāpāyaduggativinipāto||
sotāpanno ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

Veḷudvāravaggo pathamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Rājā Ogadha Dīghāvu||
Sāriputtāpare duve||
Thapatayo Veḷudvāreyyā||
Giñjakāvasathe tayo ti|| ||

 


 

Chapter II. Sahassaka- or Rājakārama Vaggo

11. Sahassa

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Rājakārāme|| ||

2. Atha kho sahassabhikkhunisaṅgho yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam antam aṭṭhāsi|| ||

3. Eka-m-antaɱ ṭhitā kho tā bhikkhuniyo Bhagavā etad avoca||
Catuhi kho bhikkhuniyo dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano||
katamehi catuhi|| ||

4. Idha bhikkhuniyo ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

[page 361]

5. 6. Dhamme||
Saṅghe|| ||

7. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi||
... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

8. Imehi kho bhikkhuniyo catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

12. Brāhmaṇā

1. 2. Sāvatthi nidānam|| ||

3. Brāhmanā bhikkhave udayagāminiɱ nāma paṭipadam paññāpenti||
te sāvakam evaɱ samādapenti|| ||

Ehi tvam ambho purisa kālasseva uṭṭhāya pācīnamukho yāhi||
so tvam mā semhaɱ parivajjehi||
mā papātaɱ||
mā khāṇum||
mā kaṇṭakaɱ ṭhānam||
mā candanikaɱ||
mā oḷigallaɱ||
yattha papāteyyāsi tattheva maraṇam āgaccheyyāsi||
Evaɱ tvam ambho purisa kāyassa bhedā param maraṇā sugatim saggam lokam upapajjissasīti|| ||

4. Taɱ kho panetam bhikkhave brāhmaṇānaɱ bālagamanam etam mūḷhagamanam etam na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saɱvattati|| ||

Ahañ ca kho bhikkhave ariyassa vinaye udayagāminim paṭipadam paññāpemi||
yā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya {saɱvattati}|| ||

Katamā ca yā bhikkhave udayagāminī paṭipadā||
yā ekantanibbidāya ... pe ... nibbānāya saɱvattati|| ||

[page 362]

5. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā||
... pe ...||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe|| ||

Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

6. Ayaɱ kho sā bhikkhave udayagāminī patipadā yā ekantanibbidāya ... pe ... nibbānāya saɱvattatī ti|| ||

 


 

13. Ānanda

1. Ekam samayam āyasmā ca Ānando āyasmā ca Sāriputto Sāvatthiyaɱ viharanti Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||

2. Atha kho āyasmā Sāriputto sāyaṇhasamayam paṭisallāṇā vuṭṭhito yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmatā Ānandena saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ katham sārāṇīyaɱ vītisāretva eka-m-antaɱ nisīdi||
ekam antam nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasmantam Ānandam etad avoca|| ||

3. Katīnam kho āvuso Ānanda dhammānam pahānā katīnam dhammānaɱ samannāgamanahetu evam ayam pajā Bhagavatā vyākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti|| ||

4. Catunnaɱ kho āvuso dhammānam pahānā catunnam dhammānaɱ samannāgamanahetu evam ayam pajā Bhagavatā vyākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

5. Yathārūpena kho āvuso Buddhe apasādena samannāgato assutāvā puthujjano kāyassa bhedā param maraṇā āpāyam duggatiɱ vinipātaɱ nirayam upapajjati||
tathārūpassa Buddhe appasādo na hoti

[page 363]

Yathārūpena ca kho avuso Buddhe aveccappasādena samannāgato sutavā ariyasāvako kāyassa bhedā param maraṇā sugatiɱ saggaɱ lokam upapajjati||
tathārūpassa Buddhe aveccappasādo hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

6. Yathārūpena kho āvuso dhamme appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhe- pa- maapāyaɱ dug- vinipātaɱ nirayam upapajjati||
tathārupassa dhamme aveccappasādo na hoti|| ||

Yathārūpena ca kho āvuso dhamme aveccappasādena samannāgato sutavā ariyasāvako kāyassa bhe- pa- ma- sugatiɱ saggaɱ lokam upapajjati||
tathārūpassa dhamme aveccappasādo hoti||
svākhyāto Bhagavatā dhammo ... pe ... viññūhīti|| ||

7. Yathārūpena kho āvuso saṅghe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhe- pa- ma- apāyam duggatiɱ vinipātaɱ nirayam upapajjati||
tathārūpassa saṅghe aveccappasādo na hoti|| ||

Yathārūpena ca kho āvuso saṅghe aveccappasādena samannāgato sutavā ariyasāvako kāyassa bhe- pa- ma- sugatiɱ saggaɱ lokam upapajjati||
tathārūpassa saṅghe aveccappasādo hoti||
supaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho ... pe ... anuttaram puññakkhettaɱ lokassā ti|| ||

8. Yathārūpena kho āvuso dussīlyena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhe- pa- ma- duggatiɱ vinipātaɱ nirayam uppajjati||
tathārūpassa dussīlena hoti|| ||

Yathārūpehi ca kho āvuso ariyakantehi sīlehi samannāgato sutavā ariyasāvako kāyassa bhe- pa- ma- sugatiɱ saggaɱ lokam upapajjati||
tathārūpassa ariyakantāni sīlāni honti akhaṇḍāni ... pe ... samādhisaɱvattanikāni|| ||

[page 364]

9. Imesaɱ kho āvuso catunnam dhammānam pahānā imesaɱ catunnaɱ dhammānaɱ samannāgamanahetu evam ayam pajā Bhagavatā vyākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti|| ||

 


 

14. Duggati

3. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasāvako sabbaduggatibhayam samatikkanto hoti||
katamehi catuhi|| ||

4—7. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ...||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Dhamme|| ||

Saṅghe|| ||

Ariyakantehi sīlehi samannāgāto hoti akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi|| ||

8. Ime hi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sabbaduggatibhayaɱ samatikkanto hotī ti|| ||

 


 

15. Duggati 2

3. Catuhi° °ariyasāvako sabbaduggativinipātabhayaɱ samatikkanto hoti|| ||

4—7. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe°|| ||

8. Imehi° ariyasāvako sabbaduggativinipātabhayaɱ samatikkanto hotī ti|| ||

 


 

16. Mittenāmaccā 1

3. Ye hi bhikkhave anukampeyyātha||
ye ca sotabbam maññeyyum mittā vā amaccā vā ñāti vā sālohitā vā||
te kho bhikkhave catusu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā||
katamesu catusu|| ||

[page 365]

4. Buddhe aveccappasāde samādapetabbā||
... pe ...||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe||
Ariyakantesu sīlesu samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā akhaṇḍesu ... pe ... samādhisaɱvattanikesu|| ||

5. Ye bhikkhave anukampeyyātha||
ye ca sotabbam maññeyyum mittā vā amaccā vā ñāti vā sālohitā vā te vo bhikkhave imesu catusu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā ti|| ||

 


 

17. Mittenāmaccā 2

3. Ye bhikkhave anukampeyyātha||
ye ca sotabbam maññeyyum mittā vā amaccā vā ñātīvā sālohitā vā||
te vo bhikkhave catusu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā||
katamesu catusu|| ||

4. Buddhe aveccappasāde samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Siyā bhikkhave catunnam mahābhūtānam aññathattam pathavīdhatuyā āpodhātuyā tejodhātuyā vāyodhātuyā||
na tv eva Buddhe aveccappasādenasamannāgatassa ariyasāvakassa siyā aññathattaɱ||
tatridam aññathattaɱ|| ||

So vata Buddhe aveccappasādena samannāgato ariyasāvako nirayaɱ vā tiracchānayonim vā pittivisayaɱ vā upapajjissatī ti||
netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

5—6. Dhamme|| ||

{Saṅghe}|| ||

7. Ariyakantesu sīlesu samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhapetabbā||
akhaṇḍesu ... pe ... samādhisaɱvattanikesu|| ||

Siyā bhikkhave catunnam mahābhūtānam aññathattam pathavidhatuyā āpo° tejo° vāyodhātuyā||
na tv eva ariyakantehi sīlehi samannāgatassa ariyasāvakassa siyā aññathattam

[page 366]

tatridam aññathattam|| ||

So vata ariyakantehi sīlehi samannāgato ariyasāvako nirayaɱ vā tiracchānayoniɱ vā pittivisayaɱ vā uppajjissatī ti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

8. Ye bhikkhave anukampeyyātha||
ye ca sotabbam maññeyyum mittā vā amaccā vā ñatī vā sālohitā vā||
te vo bhikkhave imesu catusu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā ti|| ||

 


 

18. Devacārika 1

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāham pasāreyya pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam eva Jetavane antarahito devesu Tāvatiɱsesu pātur ahosi|| ||

3. Atha kho sambahulā Tāvatiɱsakāyikā devatāyo yenāyasmā Mahā-Moggalāno tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā āyasmantam Mahā-Moggalānam abhivādetvā ekam antam aṭṭhaɱsu|| ||

Eka-m-antaɱ ṭhitā kho tā devatāyo āyasmā Mahā-Moggalāno etad avoca|| ||

4. Sādhu kho āvuso Buddhe aveccappasādena samannāgamanaɱ hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Buddhe aveccappasādena samannāgamanahetu kho āvuso evam idhekacce sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatim saggaɱ lokam upapajjatī ti|| ||

5.6. Sādhu kho āvuso dhamme||
Saṅghe|| ||

7. Sādhu kho āvuso ariyakantehi sīlehi samannāgamanaɱ hoti ākhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattānikehi|| ||

[page 367]

Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho āvuso evam idhekacce sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiɱ saggaɱ lokam upapajjantī ti|| ||

8. Sādhu kho mārisa Moggalāna Buddhe aveccappasādena samannāgamanaɱ hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ...||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Buddhe aveccappasādena samannāgamana hetu kho mārisa Moggalāna evam idhekacce sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiɱ saggaɱ lokam upapajjanti|| ||

9—11. Sādhu kho mārisa Moggalāna dhamme||
... pe ...||
{saṅghe}||
ariyakantehi sīlehi samannāgamanaɱ hoti akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi|| ||

Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho mārisa Moggalāna evam idhekacce sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiɱ saggaɱ lokam upapajjantī ti|| ||

 


 

19. Devacārika 2

1. Ekam samayaɱ āyasmā Mahā-Moggalāno Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārame|| ||

2—7. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno seyyathāpi nāma balavā puriso ... pe ...|| ||

8—11. Sādhu kho mārisa- osattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiɱ saggam lokam upapannā ti|| ||

 


 

20. Devacārika 3

2. Atha kho Bhagavā seyyathāpi nāma balavā puriso||
... pe ...||
evam eva Jetavane antarahito devesu Tāvatiɱsesu pātur ahosi|| ||

3. Atha kho sambahulā Tāvatiɱsakāyikā devatāyo yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ abhivādetvā ekam antam aṭṭhaɱsu

[page 368]

Eka-m-antaɱ ṭhitā kho tā devatāyo Bhagavā etad avoca|| ||

4—7. Sādhu kho āvuso Buddhe aveccappasādena samannāgamanaɱ hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Buddhe aveccappasādena samannāgamanahetu kho āvuso evam idhekacce sattā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā|| ||

Sādhu kho āvuso Dhamme||
... pe...||
Saṅghe|| ||

Ariyakantehi sīlehi samannāgamanam hoti akhaṇḍehi||
... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

Ariyakantehi sīlehi samannāgamana hetu kho āvuso evam idhekacce sattā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti|| ||

8—11. Sādhu kho mārisa Buddhe aveccappasādena samannāgamanaɱ hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Buddhe aveccappasādena samannāgamanahetu kho mārisa evam ayam pajā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā|| ||

Sādhu kho mārisa Dhamme|| ||

{Saṅghe}||
ariyakantehi sīlehi samannāgamanaɱ hoti akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi|| ||

Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho mārisa evam ayam pajā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti|| ||

Sahassakavaggo dutiyo|| ||

Uddānaɱ|| ||

Sahassa Brāhmaṇā Ānando||
Duggati apare duve||
Mittenāmaccā dve vuttā||
tayo ca Devacārikā ti|| ||

[page 369]

 


 

Chapter III. Saraṇāni Vaggo

21. Mahānāma 1

1. Evam me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiɱ Nigrodhārāme|| ||

2. Atha kho Mahānāmo sakko yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho Mahānāmo sakko Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Idam bhante Kapilavatthu iddhaɱ ceva phitañca bahujanam ākiṇṇamanussam sambādhavyūhaɱ|| ||

So khvāham bhante Bhagavantaɱ vā {payirupāsitvā} manobhāvanīye vā bhikkhū sāyaṇhasamayaɱ Kapilavatthum pavisanto bhante na pi hatthinā samāgacchāmi||
bhante na pi assena samāgacchāmi||
bhante na pi rathena samāgacchāmi||
bhante na pi sakaṭena samāgacchāmi||
bhante na pi purisena samāgacchami||
tassa mayham bhante {tasmiɱ} samaye mussateva Bhagavantam ārabbha sati||
mussati dhammam arabbha sati||
mussati saṅgham ārabbha sati|| ||

Tassa mayham bhante evaɱ hoti||
Imamhi cāhaɱ samaye kālaɱ kareyyaɱ kā mayhaɱ gati ko abhisamparāyo ti|| ||

4. Mā bhāyi Mahānāma mā bhāyi Mahānāma||
apāpakaɱ te maraṇam bhavissati apāpikā kālaɱkiriyā|| ||

Yassa kassaci Mahānāma dīgharattaɱ saddhāparibhāvitaɱ cittaɱ sīlaparibhāvitaɱ cittaɱ sutaparibhāvitaɱ cittaɱ cāgaparibhāvitaɱ cittam paññaparibhāvitaɱ cittaɱ||
tassa yo hi khvāyaɱ kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpittikasambhavo odanakummāsupacayo aniccucchādanaparimaddana-bhedana-viddhaɱsanadhammo tam idheva kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti sunakhā vā khādanti sigālā va khādanti vividhā vā pāṇakajātā khādanti

[page 370]

Yañca khvassa cittaɱ dīgharattaɱ saddhāparibhāvitam sīla-suta-cāga-paribhāvitaɱ||
tam uddhagāmi hoti visesagāmi|| ||

5. Seyyathā pi Mahānāma puriso sappikumbham vā telakumbham vā gambhīram udakarahadam ogāhetvā bhindeyya||
tatra yā assa sakkharā vā kaṭhalā vā sā adhogāmī assa||
yañca khvassa tatra sappi vā telaɱ vā tam uddhaɱgāmī assa visesāgamī|| ||

Evam eva kho Mahānāma yassa kassaci dīgharattaɱ saddhāparibhāvitaɱ cittaɱ sīlasuta-cāga-paññāparibhāvitaɱ cittaɱ||
tassa hoti khvāyam kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpittikasambhavo odanakummāsupacayo aniccucchādana-parimaddana-bhedanaviddhaɱsanadhammo||
tam idheva kākā vā khādanti||
gijjhā vā khā-||
kulalā vā khā-||
sunakhā vā khā-||
sigālā vā khā-||
vividhā vā pāṇakajātā khādanti|| ||

Yañca khvassa taɱ cittaɱ dīgharattaɱ saddhāparibhāvitaɱ sīla-suttacāgapaññā paribhāvitaɱ||
tam uddhaɱgāmī hoti visesagāmī|| ||

6. Tuyhaɱ kho pana Mahānama dīgharattaɱ saddhaparibhāvitaɱ cittam sīla-suta-cāga-paññāparibhāvitaɱ cittam

[page 371]

mā bhāyi Mahānāma mā bhāyi Mahānāma apāpakaɱ te maraṇam bhavissati apāpikā kālakiriyā ti|| ||

 


 

22. Mahānāma 2

1. Evaɱ me sutaɱ-|| ||

2. Atha kho Mahānamo-|| ||

3. Idam bhante Kapilavatthu-|| ||

4. Mā bhāyi Mahānāma ma bhāyi Mahānāma apāpakaɱ te maraṇam bhavissati apāpikā kālakiriyā|| ||

Catuhi kho Mahānāma dhammehi samannāgato ariyasāvako nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro|| ||

Katamehi catuhi?|| ||

5. Idha Mahānāma ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
{Saṅghe}|| ||

Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti||
akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

6. Seyyathā pi Mahānāma rukkho pācinaninno pācīnapoṇo pācīnapabbhāro||
so mūle chinne katamena papateyyā ti|| ||

Yena bhante ninno yena poṇo yena pabbhāro ti|| ||

Evam eva kho Mahānāma imehi catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako nibbhānaninno nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti|| ||

 


 

23. Godhā (or Mahānāma 3)

1. Kapilavatthunidānaɱ|| ||

2. Atha Kho Mahānāmo sakko yena Godhā sakko tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Godhaɱ sakkam etad avoca|| ||

[page 372]

3. Katīhi tvam Godhe dhammehi samannāgataɱ sotāpannam puggalam ājānasi||
avinipātadhāmmaɱ niyataɱ sambodhiparāyanan ti|| ||

Tīhi khvāham Mahānāma dhammehi samannāgataɱ sotāpannam puggalam ājānāmi avinipātadhammam niyatam sambodhiparāyanaɱ|| ||

Katamehi tīhi?|| ||

4. Idha Mahānāma ariyāsavako Buddha aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
{Saṅghe} aveccappasādena samannāgato hoti||
supaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho||
... pe ...||
anuttaram puññakhettaɱ lokassā ti|| ||

Imehi khvāham Mahānāma tīhi dhammehi samannāgataɱ sotāpannam puggalam ājānāmi||
avinipātadhammam niyataɱ sambodhiparāyanaɱ|| ||

5. Tvam pana Mahānāma katīhi dhammehi samannāgataɱ sotāpannaɱ puggalam ājānāsi avinipātadhammaɱ niyatam sambodhiparāyanan ti|| ||

Catuhi khvāham bho Godhe dhammehi samannāgatam sotāpannam puggalam ājānāmi avinipātadhammaɱ niyataɱ sambodhiparāyanaɱ||
katamehi catuhi|| ||

Idha Godhe ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti|| ||

Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
{Saṅghe}||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi|| ||

Imehi khvāham Godhe catuhi dhammehi samannāgataɱ sotāpannam puggalam ājānāmi avinipātadhammaɱ niyataɱ sambodhiparāyanan ti|| ||

6. Āgamehi tvam Mahānāma āgamehi tvam Mahānāma||
Bhagavā va etaɱ jāneyya etehi dhammehi samannāgatam vā asamannāgataɱ vā ti|| ||

Āyāma Godhe yena Bhagavā tenupasaṅkameyyāma||
upasaṅkamitvā Bhagavato etam attham ārocessāmā ti|| ||

[page 373]

7. Atha kho Mahānāmo sakko Godhā ca sakko yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam antam nisīdiɱsu||
Eka-m-antaɱ nisinno kho Mahānāmo sakko Bhagavantam etad avoca|| ||

8. Idhāham bhante yena Godhā sakko tenupasaṅkamiɱ||
upasaṅkamitvā Godhaɱ sakkam etad avocaɱ||
katīhi tvaɱ Godhe dhammehi samannāgatam sotāpannam puggalam ājānāsi avinipāta- ni- sambodhi-|| ||

Evam vutte bhante Godhā sakkho mam etad avoca|| ||

Tīhi khvāham Mahānāma dhammehi samannāgataɱ sotāpannam puggalam ājānāmi avi- ni- sambodhi-||
katamehi tīhi|| ||

Idha Mahānāma ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti|| ||

Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti||
supaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho||
... pe ...||
anuttaram puññakkhettaɱ lokassā ti|| ||

Imehi khvāham Mahānāma tīhi dhammehi samannāgataɱ sotāpannam puggalam ājānāmi avi- ni- sambodhi-|| ||

Tvam pana Mahānāma katīhi dhammehi samannāgataɱ sotāpannam puggalam ājānāsi avini- ni- sambodhiparāyanan ti|| ||

9. Evaɱ vuttāham bhante Godham sakkam etad avocam|| ||

Catuhi khvāham Godhe dhammehi samannāgatam sotāpannam puggalam ājānāmi avi- ni- sambodhi-|| ||

Katamehi catuhi?|| ||

Idha Godhe ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti|| ||

Iti pi so Bhagavā||
... pe ...||
satthā devamanussānam Buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe||
ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi|| ||

... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

Imehi khvāhaɱ Godhe catuhi dhammehi samannāgatam sotāpannam puggalam ājānāmi avini- ni- sambodhiparāyanan ti|| ||

Evam vutte bhante Godhā sakko mam etad avoca||
Āgamehi tvam Mahānāma āgamehi tvam Mahānāma||
Bhagavā va etam jāneyya etehi dhammehi samannāgatam vā asamannāgataɱ vā ti|| ||

[page 374]

10. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo uppajjeyya||
ekato assa Bhagavā ekato bhikkhusaṅgho||
yeneva Bhagavā tenevāham assaɱ evam pasannam mam bhante Bhagavā dhāretu|| ||

11. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo uppajjeyya||
ekato assa Bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunīsaṅgho ca yeneva Bhagavā tenevāham assam evam pasannam mam bhante Bhagavā dhāretu|| ||

12. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo uppajjeyya||
ekato assa Bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhunīsaṅgho upāsakā ca yeneva Bhagavā tenevāham assam evam pasannam mam bhante Bhagavā dhāretu|| ||

13. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo uppajjeyya||
ekato assa Bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhu{nīsaṅgho} upāsakā upāsikāyo ca yeneva Bhagavā tenevāham assaɱ||
evam pasannam mam bhante Bhagavā dhāretu|| ||

14. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo uppajjeyya||
ekato assa Bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhu{nīsaṅgho} upāsakā upāsikāyo sadevako ca loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇapajā sadevamanussā||
yeneva Bhagavā tenevāham assam evam pasannaɱ mam bhante Bhagavā dhāretū ti|| ||

15. Evaɱvādiɱ tvam Godhe Māhānāmaɱ sakkaɱ kiɱ vadesī ti|| ||

Evaɱvādāham bhante Mahānāmaɱ sakkaɱ na kiñci vadāmi aññatra kalyāṇā aññatra kusalā ti|| ||

[page 375]

 


 

24. Sarakāni or Saraṇāni 1

1. Kapilavatthu nidānaɱ|| ||

2. Tena kho pana samayena Sarakāni sakko kālakato hoti so Bhagavatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

3. Tatra sudam sambahulā Sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti||
Acchariyam vata bho abbhutaɱ vata bho etthadāniko na sotāpanno bhavissati||
yatra hi nāma Sarakāni sakko kālakato so Bhagavatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

Sarakāni sakko sikkhādubbalyam āpādi majjapānam apāyī ti|| ||

4. Atha kho Mahānāmo sakko yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam antam nisīdi||
ek- an- ni- kho Mahānamo sakko Bhagavantam etad avoca|| ||

5. Idha bhante Sarakāni sakko kālakato so Bhagavatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

Tatra sudam bhante sambahulā Sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti bhīyanti vipācenti Acchariyaɱ vata bho abbhutaɱ vata bho etthadāniko na sotāpanno bhavissati||
yatra hi nāma Sarakāṇi sakko kālakato so Bhagavatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

Sarakāni sakko sikkhādubbalyam āpādi majjapānam apāyīti|| ||

Yo so Mahānāma dīgharattam upāsako Buddhaɱ saraṇaɱ gato dhammaɱ sa- gato saṅghaɱ sa- gato kathaɱ vinipātam gaccheyya|| ||

6. Yañ hi tam Mahānama sammāvadamāno vadeyya Dīgharattam upāsako buddham- dhammam- saṅghaɱ- saraṇaɱ gato ti||
Sarakānisakkaɱ sammāvadamāno vadeyya|| ||

[page 376]

Sarakāni Mahānāma sakko dīgharattam upāsako Buddhaɱdhammaɱ- saṅghaɱ saraṇaɱ gato so kathaɱ vinipātam gaccheyya|| ||

7. Idha Mahānāma ekacco puggalo Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe|| ||

Hāsapañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato|| ||

So āsavanānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttim paññāvimuttim diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati||
Ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto nirayā||
parimutto tiracchānayoniyā||
parimutto pittivisayā||
parimutto apāyaduggativinipātā|| ||

8. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā||
... pe ...||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe||
hāsapañño javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato|| ||

So pañcannam orambhāgiyānam saṅyojanānaɱ pari-k-khayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo asmā lokā|| ||

Ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchāyoniyā||
parimutto pittivisayā||
parimutto apāyaduggati vinipātā|| ||

9. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ...||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe||
na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato||
so tiṇṇam saṅyojanānam pari-k-khayā rāgadosamohānaɱ tanuttā sakadāgāmi hoti sakid eva imaɱ lokam āgantvā dukkhassantaɱ karoti|| ||

Ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā||
parimutto pittivisayā parimutto apāyaduggativinipātā|| ||

[page 377]

10. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe aveccappasadena-||
Dhamme||
Saṅghe||
na hāsapañño na javanapañño na vimuttiyā samannāgato||
so tiṇṇaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā sotāpanno hoti avinipātadhammo sambodhiparāyano ti|| ||

Ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pittivisayā parimutto apāyaduggativinipātā|| ||

11. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo na heva kho Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
na dhamme||
na {saṅghe}||
na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato||
api cassa ime dhammā honti||
saddhindriyaɱ viriyindriyaɱ satindriyaɱ samādhindriyaɱ paññindriyaɱ||
Tathāgatapaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaɱ khamanti|| ||

Ayam pi kho Mahānāma puggalo agantā nirayaɱ agantā tiracchānayoniɱ agantā pittivisayam agantā apāyaduggativinipātaɱ|| ||

12. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo na heva kho Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
na Dhamme||
na Saṅghe||
na hāsapañño na javanapañño||
na ca vimuttiyā samannāgato||
api cassa dhammā honti saddhindriyaɱ||
... pe ...||
paññindriyaɱ||
Tathāgate cassa saddhāmattam hoti pemamattaɱ|| ||

Ayam pi kho puggalo agantā nirayam agantā tiracchānayonim agantā pittivisayaɱ agantā apāyaduggativinipātaɱ|| ||

13. Ime ce pi Mahānāma mahāsālā subhāsitaɱ dubbhāsitam ājāneyyuɱ||
ime cāham mahāsāle vyākareyyaɱ Sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti||
kimaṅga pana Sarakāniɱ sakkaɱ||
Sarakāni Mahānāma sakko maraṇakāle sikkhaɱ samādiyī ti|| ||

[page 378]

 


 

25. Sarakāni or Saraṇāni 2

1. Kapilavatthunidānaɱ|| ||

2. Tena kho pana samayena Sarakāni-|| ||

3. Tatra sudaɱ sambahulā sakkā- -Etthadaniko na sotāpanno bhavissati||
-sambodhisamparāyano ti|| ||

Sarakāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī ti|| ||

4. Atha kho Mahānāmo -etad avoca|| ||

5. Idha bhante Sarakāni sakko- -etthadāniko na sotapanno bhavissati- -sambodhiparāyano ti|| ||

Sarakāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī ti|| ||

Yo so Mahānama- -kathaɱ vinipātam gaccheyya|| ||

6. Yañ hi tam Mahānama sammāvadamano- -so katham vinipātaɱ gaccheyya|| ||

7. Idha Mahānāma ekacco puggalo Buddhe ekantagato hoti abhippasanno||
Iti pi so Bhagavā- -parimutto apāyaduggativinipātā|| ||

8. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe ekantagato hoti abhippasanno||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussāṇam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe|| ||

Hāsapañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato||
so pañcannam orambhāgiyānam pari-k-khayā antarāparinibbāyī hoti||
upahaccaparinibbāyī hoti||
{sasaṅkhārapavirinibbāyī} hoti||
asaṅkhāraparinibbāyī hoti||
uddhaɱsoto hoti akaniṭṭhagāmī|| ||

Ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto nirayā ... pe ...parimutto apāyaduggativinipātā|| ||

9. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe ekantagato hoti abhippasanno||
Iti pi so Bhagavā||
Dhamme||
{Saṅghe}||
na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato||
so tiṇṇaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā rāgadosamohānaɱ tanuttā sakadāgāmī hoti sakid eva imaɱ lokam āgantvā dukkhassantaɱ karoti||
ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto nirayā

[page 379]

... pe ...parimutto apāyaduggativinipātā|| ||

10. Idha pana Mahānama ekacco puggalo Buddhe ekantagato hoti abhippasanno||
Iti pi so Bhagavā ti... pe ...
Dhamme||
{Saṅghe}||
na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato||
so tiṇṇam saṅyojanānam pari-k-khayā sotapanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano||
ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto nirayā ... pe ...parimutto apāyaduggativinipātā|| ||

11. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe na heva kho Buddhe ekantagato hoti abhippasanno||
na Dhamme||
na {Saṅghe}||
na hāsa-||
api cassa ime dhammā honti saddhindriyam ... pe ...||
paññindriyaɱ||
-nijjhānaɱ khamanti||
ayam pi kho Mahānāma puggalo agantā nirayaɱ-apāyaduggativinipātaɱ|| ||

12. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo na heva kho Buddhe ekantagato hoti abhippasanno||
na Dhamme||
na {Saṅghe}-||
-na ca vimuttiyā samannāgato||
api cassa ime dhammā honti||
saddhindriyaɱ ... pe ...||
paññindriyaɱ||
Tathāgate cassa saddhāmattam hoti pemamattaɱ||
ayam pi kho Mahānāma ayantā-||
-apāyaduggatinininipātaɱ|| ||

13. Seyyathā pi Mahānāma dukkhettaɱ dubbhūmi avihatakhānukam bījāni cassu khaṇḍāni pūtini vātātapahatām asārāni asukhasayitāni||
devo ca na sammādhāram anupaveccheyya|| ||

Api nu tāni bījāni vuddhiɱ viruḷhiɱ vepullam āpajjeyyum tī|| ||

No hetam bhante|| ||

Evam eva kho Mahānama idha dhammo dvākkhāto hoti duppavedito anīyāniko anupasamasaɱvattanike asammāsambuddhappavedito||
idam aham dukkhettasmiɱ vadāmi||

[page 380]

tasmiɱ ca dhamme sāvako viharati dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī idam ahaɱ dubbījasmiɱ vadāmi|| ||

14. Seyyathā pi Mahānāma sukhettaɱ subhūmi suvihatakhāṇukaɱ bījāni cassu akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sārāni sukhasahitāni||
devo ca sammādhāram anupaveccheyya|| ||

Api nu tāni bījāni vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullam āpajjeyyun ti|| ||

Evam bhante|| ||

Evam eva kho Mahānāma idha dhammo svākkhāto hoti supavedito nīyāniko upasamasaɱvattaniko sammāsambuddhapavedito idam ahaɱ sukhettasmiɱ vadāmi||
tasmiɱ ca dhamme sāvako viharati dhammānudhammapaṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī idam aham subījasmiɱ vadāmi||
{kimaṅga} pana Sarakānisakkaɱ||
Sarakāni Mahānāma sakko maraṇakāle sikkhāya paripūrakarī ahosī ti|| ||

 


 

26. Dussilya 1 or Anāthapiṇḍika 1

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Tena kho pana samayena Anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno|| ||

3. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati aññataram purisam āmantesi||
Ehi tvam ambho purisa yenāyasmā Sāriputto tenupasaṅkama||
upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato Sāriputtassa pāde sirasā vanda||
Anāthapiṇḍiko bhante gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno||
so āyasmato Sāriputtassa pāde sirasā vandatī ti||
evañca vadeti|| ||

Sādhu kira bhante āyasmā Sāriputto yena Anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanam tenupasaṅkamatu anukampam upādāyā ti|| ||

[page 381]

Evam bhante ti kho so puriso Anāthapiṇḍikassa gahapatissa patissutvā yenāyasmā Sāriputto tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmantaɱ Sāriputtam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

4. Eka-m-antaɱ nisinno kho so puriso āyasmantaɱ Sāriputtam etad avoca|| ||

Anāthapiṇḍiko bhante gahapati ābā- duk- bāla-||
so āyasmato Sāriputtassa pāde si- van-||
evañca vadeti||
Sādhu kira bhante āy- Sāriputto yena Anā- gahapatissa nivesanaɱ tenupasaṅkamatu anukampam upādāyā ti|| ||

Adhivāsesi kho āy- Sāriputto tuɱhībhāvena|| ||

5. Atha kho āy- Sāriputto pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya āyasmatā Ānandena pacchā samaṇena yena Anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesananaɱ tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi|| ||

Nisajja kho āyasmā Sāriputto Anāthapiṇḍikaɱ gahapatim etad avoca|| ||

Kacci te gahapati khamanīyaɱ kacci yāpanīyaɱ kacci dukkhā vedanā patikkamanti no abhikkamati paṭikkamo sānam paññāyati no abhikkamo ti|| ||

Na me bhante khamanīyaɱ na yāpanīyaɱ bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikkamanti abhikkamo sānam paññāyati no paṭikkamo ti|| ||

6. Yathārūpena kho gahapati Buddhe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayam upapajjati||
tathārūpo te Buddhe appasādo natthi atthi ca kho te gahapati Buddhe aveccappasādo||
Iti pi so Bhagavā||
la... pe ...||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Tañ ca pana te Buddhe aveccappasādam attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

7. Yathārūpena kho gahapati dhamme appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā param maraṇā apā- dug- vini- nirayam upapajjati

[page 382]

tathārūpo te dhamme appasādo natthi||
atthi ca kho te gahapati dhamme aveccappasādo||
Svākkhāto Bhagavatā dhammo||
... pe ...||
paccattaɱ veditabbo viññūhīti|| ||

Tañ ca pana te dhamme aveccappasādam attani samanapassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuɱ|| ||

8. Yathārūpena kho gahapati saṅghe appasādena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā param maraṇā apā- dug- vi- nirayam uppajjati||
tathārūpo te saṅghe appasādo natthi||
atthi ca kho te gahapati saṅghe aveccappasādo||
Supaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho ... pe ... anuttaram puññakkhettaɱ lokassā ti|| ||

Tañ ca pana te saṅghe aveccappasādam attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuɱ|| ||

9. Yathārūpena kho gahapati dussīlyena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā param maraṇā apādug- vini- nirayam uppajjati||
tathārupan te dussīlyaɱ natthi||
atthi ca kho te gahapati ariyakantāni sīlāni||
la... pe ...||
samādhisaɱvattanikāni|| ||

Tāni ca pane te ariyakantāni sīlāni attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

10. Yathārupāya kho gahapati micchādiṭṭhiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā pa- ma- apā- dugvi- nirayam uppajjati||
tathārūpā te micchādiṭṭhi natthi||
atthi ca kho te gahapati sammādiṭṭhi|| ||

Tañ ca pana te sammādiṭṭhim attani samanupassato thānaso vedanā passambheyyuɱ|| ||

11. Yathārūpena kho gahapati micchāsaṅkappena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam uppajjati||
tathārūpo te {micchāsaṅkappo} natthi||
atthi ca kho te gahapati sammāsaṅkappo|| ||

Tañ ca pana te {sammāsaṅkappam} attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

[page 383]

12. Yathārupāya kho gahapati micchāvācāya samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upapajjati||
tathārūpā te micchāvācā natthi||
atthi ca kho te gahapati sammāvācā|| ||

Tañ ca pana te sammāvācam attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

13. Yathārūpena kho gahapati micchākammantena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upapajjati||
tathārūpo te micchākammanto natthi||
atthi ca kho te gahapati sammākammanto||
tañ ca pana te sammākammantam attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

14. Yathārūpena kho gahapati micchā-ājīvena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upapajjati ti||
tathārūpo te micchā-ājīvo natthi||
atthi ca kho te gahapati sammā-ājīvo|| ||

Tañ ca pana te sammā-ājīvam attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

15. Yathārūpena kho gahapati micchāvāyāmena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam uppajjati||
tathārūpo te micchāvāyāmo natthi||
atthi ca kho te gahapati sammāvāyāmo|| ||

Tañ ca pana te sammāvāyāmam attani samanupassato ṭhanaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

16. Yathārūpāya kho gahapati micchāsatiyā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upapajjati||
tathārupā te micchāsati natthi||
atthi ca kho te gahapati sammāsati||
etañ ca pana te sammāsatim attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

17. Yathārūpena kho gahapati micchāsamādhinā samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upapajjati||
tathārūpo te micchāsamādhi natthi|| ||

Atthi ca kho te gahapati sammāsamādhi|| ||

Tañ ca pana te sammāsamādhim attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

[page 384]

18. Yathārūpena kho gahapati micchāñāṇena samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upapajjati||
tathārūpaɱ te micchāñāṇaɱ natthi|| ||

Atthi ca kho te gahapati sammāñāṇam|| ||

Tañ ca pana te sammāñānam attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuɱ|| ||

19. Yathārūpāya kho gahapati micchāvimuttiyā {samannāgato} assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upapajjati||
tathārūpā te micchāvimutti natthi|| ||

Atthi ca kho te gahapati sammāvimutti||
tañ ca pana te sammāvimuttim attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyunti|| ||

20. Atha kho Anāthapiṇḍikassa gahapatissa ṭhānaso vedanā paṭipassambhiɱsu|| ||

21. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati āyasmantaɱ ca Sāriputtam āyasmantaɱ ca Ānandaɱ sakeneva thālipākena parivisi|| ||

22. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati upasaṅkamitvā āyasmantaɱ Sāriputtam bhuttāviɱ onitapattapānim aññataraɱ nīcam āsanaɱ gahetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

23. Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho Anāthapiṇḍikam gahapatim āyasmā Sāriputto imāhi gāthāhi anumodi|| ||

Yassa saddhā Tathāgate||
acalā supatiṭṭhitā|| ||

sīlañca yassa kalyāṇaɱ||
ariyakantam pasaɱsitaɱ|| ||

Saṅghe pasādo yassatthi||
ujubhūtañ ca dassanaɱ||
Adaliddo ti tam āhu||
amoghaɱ tassa jīvitaɱ|| ||

Tasmā saddhaɱ ca sīlañca||
pasādaɱ dhammadassanaɱ||
anuyuñjetha medhāvī||
saram buddhānasāsanan ti|| ||

24. Atha kho āyasmā Sāriputto Anāthapiṇḍikaɱ gahapatim imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi|| ||

[page 385]

25. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho āyasmantam Ānandam Bhagavā etad avoca|| ||

26. Handa kuto nu tvam Ānanda āgacchasi divādivassā ti|| ||

Āyasmatā bhante Sāriputtena Anāthapiṇḍiko gahapati iminā ca iminā ca ovādena ovadito ti|| ||

Paṇḍito Ānanda Sāriputto mahāpañño Ānanda Sāriputto|| ||

Yatra hi nāma cattāri sotāpattiyaṅgāni dasahi ākarehi vibhajissatī ti|| ||

 


 

27. Dussīlyam 2 or Anāthapiṇḍika 2

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Tena kho pana samayena Anāthapiṇḍiko gahapati ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno|| ||

3.4. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati aññataram purisam āmantesi|| ||

Ehi tvam ambho purisa yenāyasmā Ānando tenupasaṅkama||
upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato Ānandassa pāde sirasā vanda ... pe ...|| ||

5. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesanam tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi||
nisajja kho āyasmā Ānando Anāthapiṇḍīkaɱ gahapatim etad avoca|| ||

Kacci te gahapati khamanīyam kacci yāpanīyaɱ kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti paṭikkamo sānam paññāyati no abhikkamo ti|| ||

Na me bhante khamanīyaɱ na yāpanīyaɱ bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikkamanti abhikkamo sānam paññāyati no patikkamo ti|| ||

[page 386]

6. Catuhi kho gahapati dhammehi samannāgatassa assutavato puthujjanassa hoti uttāso hoti chambhitattaɱ hoti samparāyikam maraṇabhayaɱ||
katamehi catuhi|| ||

7. Idha gahapati assutavā puthujjano buddhe appasādena samannāgato hoti||
tañ ca panassa Buddhe appasādam attani samanupassato hoti uttāso hoti chambhitattaɱ hoti samparāyikam maraṇabhayam|| ||

Puna ca param gahapati assutavā puthujjano Dhamme appasādena samannāgato hoti||
tañ ca panassa dhamme appasādam attani samanupassato hoti uttāso hoti chambhitattaɱ hoti samparāyikam maraṇabhayaɱ|| ||

Puna ca paraɱ gahapati assutavā puthujjano Saṅghe appasādena samannāgato hoti||
tañ ca panassa saṅghe appasādam attani samanupassato hoti uttāso hoti chambhitattam hoti samparāyikam maraṇabhayam|| ||

Puna ca param gahapati assutavā puthujjano dussīlyena samannāgato hoti||
tañ ca panassa dussīlyam attani samanupassato hoti uttāso hoti chambhitattaɱ hoti samparāyikam maraṇabhayaɱ|| ||

Imehi kho gahapati catuhi dhammehi samannāgatassa assutavato puthujjanassa hoti uttāso hoti chambhitattam hoti samparāyikam maraṇabhayaɱ|| ||

8. Catuhi kho gahapati dhammehi samannāgatassa sutavato ariyasāvakassa na hoti uttāso na hoti chambhitattam na hoti samparāyikam maraṇabhayaɱ||
katamehi catuhi|| ||

Idha gahapati sutavā ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā||
... pe ...||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
tañ ca panassa buddhe aveccappasādam attani samanupassato na hoti uttāso na hoti chambhitattaɱ na hoti samparāyikam maraṇabhayaɱ|| ||

Puna ca paraɱ gahapati sutavā ariyasāvako Dhamme||
[pe] ||
{Saṅghe} [pe] ||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi||
tāni ca panassa ariyakantāni sīlāni attani samanupassato na hoti uttāso na hoti chambhitattaɱ na hoti samparāyikam maraṇabhayaɱ

[page 387]

Imehi kho gahapati catuhi dhammehi samannāgatassa sutavato ariyasāvakassa na hoti uttāso na hoti chambhitattaɱ na hoti samparāyikam maraṇabhayan ti|| ||

9. Nāham bhante Ānanda bhāyāmi||
kyāham bhāyissāmi||
ahañhi bhante Buddhe aveccappasādena samannāgato homi||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānaɱ buddha bhagavā ti||
Dhamme ... pe ...{Saṅghe} ... pe ...Yāni cimāni bhante Bhagavatā gihisāmīcikāni sikkhāpadāni desitāni nāhaɱ tesaɱ kiñci attani khaṇḍaɱ samanupassāmī ti|| ||

10. Lābhā te gahapati||
suladdhan te gahapati||
sotāpattiphalam tayā gahapati vyākatan ti|| ||

 


 

28. Duveram or Anāthapiṇḍika 3

1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||

2. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati yena Bhagavā tenupa-||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho Anāthapiṇḍikam Bhagavā etad avoca|| ||

3. Yato kho gahapati ariyasāvakassa pañcabhayāni verāni vūpasantāni ca honti||
catuhi ca sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti||
ariyo cassa ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti supaṭividdho||
so ākaṅkhamāno attanā va attānaɱ vyākareyya Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇapittivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto sotāpanno ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano|| ||

Katamāni pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti|| ||

4. Yaɱ gahapati pāṇātipātī pāṇātipātapaccayā diṭṭhadhammikam pi bhayaɱ veram pasavati samparāyikam pi bhayaɱ veram pasavati cetasikam pi dukkhaɱ domanassam paṭisaɱvediyati

[page 388]

pāṇātipātā paṭiviratassa evan tam bhayam veraɱ vūpasantaɱ hoti|| ||

Yaɱ gahapati adinnādāyī|| ||

Yaɱ gahapati kāmesu micchācārī|| ||

Yaɱ gahapati musāvādī|| ||

Yaɱ gahapati surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī surāmerayamajjapamādaṭṭhānapaccayā diṭṭhadhammikam pi bhayaɱ veram pasavati samparāyikam pi bhayaɱ veram pasavati cetasikam pi dukkhaɱ domanassam paṭisaɱvediyati||
surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratassa evan tam bhayam veram vūpasantaɱ hoti|| ||

Imāni pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti|| ||

5. Katamehi catuhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti|| ||

Idha gahapati ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Dhamme||
{Saṅghe}||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

Imehi catuhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti|| ||

6. Katamo cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti supaṭividdho|| ||

Idha gahapati ariyasāvako paṭiccasamuppādam yeva sādhukam yoniso manasi karoti||
Iti imasmiɱ sati idaɱ hoti||
imassuppadā idam uppajjati||
Iti imasmim asati idaɱ na hoti||
imassa nirodhā idam nirujjhati yad idam avijjapaccayā saṅkhārā||
saṅkhārapaccayā viññānaɱ||
... pe ...|| ||

Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti|| ||

Avijjāya tv eva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho||
... pe ...|| ||

Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti|| ||

[page 389]

Ayam assa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti supaṭividdho|| ||

7. Yato kho gahapati ariyasāvakassa imāni pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti||
imehi catuhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti||
ayaɱ cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti supaṭividdho||
so ākaṅkhamāno attanā va attānaɱ vyākareyya Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇapittivisayo khīnāpāyaduggativinipāto sotāpanno ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

29. Bhayam or Bhikkhu

1. Sāvatthinidānam|| ||

2. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupa-||
upasaṅkamitvā ... pe ... ekam antam nisīdiɱsu|| ||

Eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavā etad avoca|| ||

3—6. ... pe ...||
... pe ...|| ||

7. Yato kho bhikkhave ariyasāvakassa imāni pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti||
imehi catuhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti||
ayaɱ cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti supaṭividdho|| ||

So ākaṅkamāno attanā va attānaɱ vyākareyya Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇapittivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto sotāpanno ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

30. Licchavi or Nandaka

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Vesāliyaɱ viharati Mahāvane Kuṭāgārasālāyaɱ|| ||

2. Atha kho Nandako licchavimahāmatto yena Bhagavā {tenupasaṅkami}||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho Nandakaɱ licchavimahāmattam Bhagavā etad avoca|| ||

Catuhi kho Nandaka dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano

[page 390]

katamehi catuhi?|| ||

3. Idha Nandaka ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
{Saṅghe}||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

Imehi kho Nandaka catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano|| ||

4. Imehi ca pana Nandaka catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako āyunā samyutto hoti dibbena pi mānussena pi||
vaṇṇena saɱyutto hoti ... pe ... sukhena saɱyutto hoti||
yasena saɱyutto hoti||
adhipateyyena samyutto hoti dibbena pi mānussena pi|| ||

5. Taɱ kho panāhaɱ Nandaka nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā sutvā vadāmi||
api ca yad eva mayā sāmaɱ ñātaɱ sāmaɱ diṭṭhaɱ sāmaɱ viditaɱ tad evāhaɱ vadāmī ti|| ||

6. Evam vutte aññataro puriso Nandakaɱ licchaviɱ mahāmattaɱ etad avoca||
Nahānakālo bhante ti|| ||

Alaɱ dāni bhaṇe etena bāhirena nahānena alam idam ajjhattaɱ nahānaɱ bhavissati yad idam Bhagavati pasādo ti|| ||

Sarakānivaggo tatiyo|| ||

Tassa uddānaɱ|| ||

Mahānāmena dve vuttā||
Godhā ca Saraṇā duve.||
Dussīlyena dve vuttā|| ||

Duverena Bhayena ca||
Licchavidasamo vutto||
Vaggo tena pavuccatī ti|| ||

[page 391]

 


 

Chapter IV. Puṇṇabhisanda Vaggo

31. Abhisanda 1

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
ayam pathamo puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro|| ||

4. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti||
Svākkhāto Bhagavatā dhammo ... pe ... paccattaɱ veditabbo viññūhī ti||
ayam dutiyo puññābhisando kusalābhisando sakhassāhāro|| ||

5. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti||
supaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho ... pe ... anuttaram puññakkhettaɱ lokassā ti||
ayam tatiyo puññābhisando kusalābhisando sukhassā hāro|| ||

6. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi||
ayaɱ catuttho puññābhisando kusalābhisandosukhassāhāro|| ||

7. Ime kho bhikkhave cattāro puññābhisandā kusalābhisandā {ukhassāhārā} ti|| ||

 


 

32. Abhisanda 2

2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti|| ||

Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti

[page 392]

Ayam pathamo puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro|| ||

4.5. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako ... pe ... Dhamme||
{Saṅghe}|| ||

6. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako vigatamalamaccherena cetasā agāram ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo {dānasaɱvibhāgarato}||
ayaɱ catuttho puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro|| ||

7. Ime kho bhikkhave cattāro puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā ti|| ||

 


 

33. Abhisanda 3

2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā||
katame cattāro|| ||

3—5. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe° °Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā° °bhagavāti||
Dhamme||
{Saṅghe}|| ||

6. Paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato hoti ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā|| ||

Ayam catuttho puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro|| ||

7. Ime kho bhikkhave cattāro puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā ti|| ||

 


 

34. Devapada 1

1. Sāvatthinidānaɱ|| ||

2. Cattārimāni bhikkhave devānaɱ devapadāni avisuddhānam sattānam visuddhiyā apariyodātānaɱ sattānaɱ pariyodapanāya|| ||

Katamāni cattāri?|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Idam pathamaɱ devānam devapadam avisuddhānaɱ sattānaɱ visuddhiyā apariyodātānaɱ sattānam pariyodapanāya|| ||

[page 393]

4—6. Puna ca bhikkhave ariyasāvako Dhamme||
{Saṅghe}||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

Idaɱ catutthaɱ devānaɱ devapadam avisuddhānaɱ sattānaɱ visuddhiyā apariyodātānaɱ sattānam pariyodapanāya|| ||

7. Imāni kho bhikkhave cattāri devānam devapadāni avisuddhānaɱ sattānaɱ visuddhiyā apariyodātānaɱ sattānam pariyodapanāyā ti|| ||

 


 

35. Devapadam 2

2. Cattārimani bhikkhave devānaɱ devapadāni avisuddhānaɱ sattānaɱ visuddhiyā apariyodātānaɱ sattānam pariyodapanāya||
katamāni cattāri|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavāti|| ||

So iti paṭisañcikkhati||
Kiɱ nu kho devānaɱ devapadan ti||
so evam pajānati||
Abyāpajjha parame khvāham etarahi deve suṇāmi na ca kho panāham kiñci byābādhemi tasaɱ vā thāvaraɱ vā||
addhāhaɱ devapadadhammasamannāgato viharāmī ti|| ||

Idam pathamaɱ devānam devapadam avisuddhānaɱ sattānaɱ visuddhiyā apariyodātānaɱ sattānaɱ {pariyodapanāya}|| ||

4.5. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako Dhamme||
{Saṅghe}|| ||

6. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi||
la... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

So iti paṭisañcikkhati||
Kiɱ nu kho devānaɱ devapadan ti|| ||

So evam pajānāti abyāpajjha parame khvāhaɱ etarahi deve suṇāmi na kho panāhaɱ kiñci vyābādhemi tasaɱ vā thāvaraɱ vā||
addhāham devapadadhammasamannāgato vihārāmī ti|| ||

Idaɱ catutthaɱ devānam devapadam avisuddhānam sattānaɱ visuddhiyā apariyodātānaɱ sattānam {pariyodapanāya}

[page 394]

7. Imāni kho bhikkhave cattāri devānam devapadāni avisuddhānam sattānaɱ visuddhiyā apariyodātānaɱ sattānam pariyodapanāyā ti|| ||

 


 

36. Sabhāgatam

2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgataɱ attamanā devā sabhāgataɱ kathenti|| ||

Katamehi catuhi?|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā ti|| ||

Yā tā devatā Buddhe aveccappasādena samannāgatā ito cutā tatrūpapannā||
tāsam evaɱ hoti||
Yathārūpena kho mayam Buddhe aveccappasādena samannāgatā tato cutā idhūpapannā||
ariyasāvako pi tathārūpena Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti Ehī ti devānaɱ santike ti|| ||

4.5. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako Dhamme||
{Saṅghe}|| ||

6. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi||
la... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

Yā tā devatā ariyakantehi sīlehi samannāgatā ito cutā tatrūpapannā||
tāsam evaɱ hoti|| ||

Yatharūpehi kho mayam ariyakantehi sīlehi samannāgatā tato cutā idhūpapannā ariyasāvako pi tathārūpehi ariyakantehi sīlehi samannāgato Ehī ti devānaɱ santike ti|| ||

7. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgatam attamanā devā sabhāgataɱ kathentī ti|| ||

[page 395]

 


 

37. Mahānāmo

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiɱ Nigrodhārāme|| ||

2. Atha kho Mahānāmo sakko yena Bhagavā tenupasaṅkami ... pe ...Eka-m-antaɱ nisinno kho Mahānāmo sakko Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Kittāvatā nu kho bhante upāsako hotī ti|| ||

Yato kho Mahānāma Buddhaɱ saraṇaɱ gato hoti||
dhammaɱ saraṇaɱ gato hoti||
saṅghaɱ saraṇam gato hoti||
ettāvatā kho Mahānāma upasako hotī ti|| ||

4. Kittāvatā pana bhante upāsako sīlasampanno hotī ti|| ||

Yato kho Mahānāma upāsako pāṇātipātā paṭivirato hoti||
adinnādāna paṭivirato hoti||
kāmesu micchācārā paṭivirato hoti||
musāvadā paṭivirato hoti||
surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti||
ettāvatā kho Mahānāma upāsako sīlasampanno hotī ti|| ||

5. Kittāvatā pana bhante upāsako saddhāsampanno hotī ti|| ||

Idha Mahānāma upāsako saddho hoti saddahati Tathāgatassa bodhim||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

Ettāvatā kho Mahānāma upāsako saddhāsamannāgato hotī ti|| ||

6. Kittāvatā pana bhante upāsako cāgasampanno hotī ti|| ||

Idha Mahānāma upāsako vigatamalamaccherena cetasā agāram ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaɱvibhāgarato||
ettāvatā kho Mahānāma upāsako cāgasampanno hotī ti|| ||

7. Kittāvatā pana bhante upāsako paññāsampanno hotī ti|| ||

Idha Mahānāma upāsako paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā||
ettāvatā kho Mahānāma upāsako paññāsampanno hotī ti|| ||

[page 396]

 


 

38. Vassam

2. Seyyathā pi bhikkhave upari pabbate thullaphusitake deve vassante tam udakaɱ yathāninnam pavattamānam pabbatakandarapadarasākhā paripūreti||
pabbatakandarapadarasākhā paripūrā kussubbhe paripūreti||
kussubbhā paripūrā mahāsobbhe paripūrenti||
mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti||
kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti||
mahānadiyo paripūrā mahāsamuddasāgaram paripūrenti|| ||

3. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa yo ca Buddhe aveccappasādo||
yo ca dhamme aveccappasādo yo ca saṅghe aveccappasādo||
yāni ca ariyakāntāni sīlāni||
ime dhammā sandamānā pāraɱ gantvā āsavānaɱ khayāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

39. Kāḷi

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiɱ Nigrodhārāme|| ||

2. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Kāḷigodhāya sākiyāniyā nivesanaɱ tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi|| ||

3. Atha kho Kāḷigodhā sākiyānī yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho Kāligodham sākiyānim etad avoca|| ||

Catuhi kho Godhe dhammehi samannāgatā ariyasāvikā sotapannā hoti avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā|| ||

Katamehi catuhi?|| ||

4. Idha Godhe ariyasāvikā Buddhe aveccappasādena samannāgatā hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavāti||
Dhamme||
Saṅghe|| ||

Vigatamalamaccherena cetasā agāram ajjhāvasati muttacāgā payatapāṇī vossaggaratā yācayogā dānasaɱvibhāgaratā

[page 397]

Imehi kho Godhe catuhi dhammehi samannāgatā ariyasāvikā sotāpannā hoti avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti|| ||

5. Yānimāni bhante Bhagavatā cattāri sotāpattiyaṅgāni desitāni saɱvijjante te dhammā mayi ahañca tesu dhammesu sandissāmi||
ahaɱ hi bhante Buddhe aveccappasādena samannāgatā||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā ti|| ||

Dhamme||
Saṅghe|| ||

Yaɱ kho pana kiñci kule deyyadhammaɱ sabbaɱ tam appaṭivibhattaɱ sīlavantehi kalyāṇadhammehī ti|| ||

6. Lābhā te Godhe suladdhan te Godhe sotāpattiphalam tayā Godhe vyākatan ti|| ||

 


 

40. Nandiya

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiɱ Nigrodhārāme|| ||

2. Atha kho Nandiyo sakko yena Bhagavā tenupasaṅkami ... pe ...|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho Nandiyo sakko Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Yasseva nu kho bhante ariyasāvakassa cattāri sotāpattiyaṅgāni||
sabbena sabbaɱ sabbathā sabbaɱ natthi so evaɱ nu kho bhante ariyasāvako Pamādavihārī ti vuccati|| ||

Yassa kho Nandiya cattāri sotāpattiyaṅgāni sabbena sabbam sabbathā sabbaɱ natthi tam aham Bāhiro puthujjanapakkhe ṭhito ti vadāmi|| ||

4. Api ca Nandiya yathā ariyasāvako pamādavihārī ceva hoti appamādavihārī ca taɱ suṇāhi sādhukam manasi karohi bhāsissāmī ti|| ||

[page 398]

Evam bhante ti kho Nandiyo sakko Bhagavato paccassosi|| ||

Bhagavā etad avoca|| ||

5. Kathañca Nandiya ariyasāvako pamādavihārī hoti|| ||

Idha Nandiya ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddo bhagavā ti|| ||

So tena buddhe aveccappasādena santuṭṭho na uttariɱ vāyamati divā pavivekāya rattim paṭisallānāya||
tassa evam pamattassa viharato pāmujjaɱ na hoti||
pāmujje asati pīti na hoti||
pītiyā asati passaddhi na hoti||
passaddhiyā asati dukkhaɱ viharati||
dukkhino cittaɱ na samādhiyati||
asamāhite citte dhammā na pātubhavanti||
dhammānam apātubhāvā Pamādavihārī teva saṅkhaɱ gacchati|| ||

Puna ca paraɱ Nandiya ariyasāvako Dhamme||
Saṅghe||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi|| ||

So tehi ariyakantehi sīlehi santuṭṭho na uttariɱ vāyamati divā pavivekāya rattim paṭisallāṇāya||
tassa evam pamattassa viharato pāmujjaɱ na hoti||
pāmujje asati pīti na hoti||
pītiyā asati passaddhi na hoti||
passaddhiyā asati dukkhaɱ viharati||
dukkhino cittaɱ na samādhiyati||
asamahite citte dhammā na {pātubhavanti}||
dhammānam apātubhāvā Pamādavihārī teva saṅkhaɱ gacchati|| ||

Evaɱ kho Nandiya ariyasāvako pamādavihārī hoti|| ||

6. Kathañca Nandiya ariyasāvako appamādavihārī hoti|| ||

Idha Nandiya ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti|| ||

So tena Buddhe aveccappasādena asantuṭṭho uttarim vāyamati divā pavivekāya rattim paṭisallāṇāya||
tassa evam appamattassa viharato pāmujjam jāyati||
pamuditassa pīti jāyati||
pītimanassa kāyo passambhati||
passaddhakāyo sukhaɱ vediyati||
sukhino cittaɱ samādhiyati||
samāhite citte dhammā pātubhavanti||
dhammānam pātubhāvā Appamādavihārī teva saṅkhaɱ gacchati

[page 399]

Puna ca param Nandiya ariyasāvako Dhamme||
Saṅghe|| ||

Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi|| ||

So tehi ariyakantehi sīlehi asantuṭṭho uttariɱ vāyamati divā pavivekāya rattim patisallāṇāya||
tassa evam appamattassa viharato pāmujjaɱ jāyati||
pamuditassa pīti jāyati||
pītimanassa kāyo passambhati||
passaddhakāyo sukhaɱ vediyati||
sukhino cittaɱ samādhiyati||
samāhite citte dhammā pātubhavanti||
dhammānam pātubhāvā Appamādavihārī teva saṅkham gacchati|| ||

Evaɱ kho Nandiya ariyasāvako appamādavihārī hotī ti|| ||

Puññābhisandavaggo catuttho|| ||

Uddānaɱ|| ||

Abhisandā tayo vuttā||
dve Devapadāni ca||
Sabhāgatam Mahānāmo||
Vassaɱ Kāḷī ca Nandiyā ti|| ||

 


 

Chapter V. Sagāthapuññabhisanda Vaggo

41. Abhisanda (or Sayhaka) 1

2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā||
katamo cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
ayam pathamo puññābhisando|| ||

Puna ca param bhikkhave ariyasāvako Dhamme||
{Saṅghe}||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi||
ayaɱ catuttho puññabhisando kusalābhisando sukhassāhāro|| ||

Ime kho bhikkhave cattāro puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā

[page 400]

4. Imehi kho bhikkhave catuhi puññābhisandehi kusalābhisandehi samannāgatassa ariyasāvakassa na sukaram puññassa pamāṇaɱ gaṇetuɱ ettako puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro ti||
atha kho Asaṅkheyyo appameyyo mahāpuññakkhandho teva saṅkhaɱ gacchati|| ||

5. Seyyathā pi bhikkhave mahāsamudde na sukaram udakassa pamāṇaɱ gaṇetuɱ ettakāni udakāḷhakānīti vā ettakāni udakāḷhakasatānīti vā ettakāni udakāḷhakasahassānī ti vā ettakāni udakāḷhakasatasahassānī ti vā||
atha kho Asaṅkheyyo appameyyo mahā udakakkhandho teva saṅkham gacchati|| ||

Evam eva kho bhikkhave imehi catuhi puññābhisandehi kusalābhisandehi samanāgatassa ariyasāvakassa na sukaram puññassa pamāṇam gaṇetum ettako puññabhisando kusalābhisando sukhassāhāro ti|| ||

Atha kho Asaṅkheyyo appameyyo mahāpuññakkhandho teva saṅkhaɱ gacchatī ti|| ||

6. Idam avoca Bhagavā|| ||

Mahodadhim aparimitam mahāsaraɱ||
bahubheravaɱ ratnagaṇānam ālayaɱ||
Najjo yathā naragaṇasaṅghasevitā||
puthusavanti upayanti sāgaraɱ|| ||

Evaɱ naram annapānavatthadadaɱ||
seyyānisajjattharaṇassa dāyakaɱ||
puññassa dhārā upayanti paṇḍitaɱ||
najjo yathā vārivahā va sāgaran ti|| ||

[page 401]

 


 

42. Abhisanda (or Sayhaka) 2

2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā||
katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti-||
Dhamme||
Saṅghe|| ||

Vigatamalamaccherena cetasā agāram ajjhāvasati||
muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaɱvibhāgarato||
ayaɱ catuttho puññābhisando sukhassāhāro|| ||

Ime kho bhicattāro puññā- kusalābhisandā sukhassāhārā|| ||

4. Imehi kho bhikkhave catuhi- -teva saṅkhaɱ gacchati|| ||

5. Seyyathā pi bhikkhave yatthimā mahānadiyo saɱsandanti samenti||
seyyathīdaɱ Gaṅgā Yamunā Aciravatī Sarabhū Mahī||
tattha na sukaram udakassa pamāṇaɱ gaṇetuɱ- -teva saṅkham gacchatī ti|| ||

6. Idam avoca Bhagavā|| ||

Etad avoca satthā|| ||

Mahodadhim aparimitaɱ mahāsaraɱ||
bahubheravaɱ ratnāgaṇānam ālayaɱ||
Najjo yathā naragaṇasaṅghasevitā||
puthusavanti hi upayanti sāgaraɱ|| ||

Evaɱ naram annapānavatthadadaɱ||
seyyānisajjattharaṇassa dāyakaɱ||
puññassa dhārā upayanti paṇḍitaɱ||
najjo yathā vārivahā va sāgaran ti|| ||

 


 

43. Abhisanda (or Sayhaka) 3

2. Cattāro me bhi- puññabhisandā- katame cattāro|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe- -Dhamme||
... pe...||
{Saṅghe}|| ||

Paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhaya gāminiyā

[page 402]

ayaɱ catuttho puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro|| ||

Ime kho bhikkhave cattāro- -sukhassāhārā|| ||

4. Imehi kho bhikkhave- -na sukaraɱ gaṇetuɱ- -mahapuññakkhandho teva saṅkhaɱ gacchatī ti|| ||

5. Idam avoca Bhagavā|| ||

Yo puññakāmo kusale patiṭṭhito||
bhāveti maggam amatassa pattiyā||
so dhammasārādhigamo khaye rato||
na vedhati maccurāja gamissatī ti|| ||

 


 

44. Mahaddhana (or Aḍḍha) 1

2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasāvako aḍḍho mahaddhano mahābhogo mahāyaso ti vuccati||
katamehi katuhi|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti||
akhaṇḍehi||
... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

4. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako aḍḍho mahaddhano mahābhogo mahāyaso ti vuccatī ti|| ||

 


 

45. Mahaddhana (or Aḍḍha) 2

2. Catuhi bhikkhave dhammehi- -mahābhogo mahāyāso ti vuccati||
katamehi catuhi|| ||

3. Idha bhikkhave- -samādhisaɱvattanikehi|| ||

4. Imehi kho bhikkhave- -mahābhogo mahāyaso ti vuccatī ti|| ||

[page 403]

 


 

46. Bhikkhū (or Suddaka) 2

2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparayāno||
katamehi catuhi|| ||

3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti|| ||

Dhamme||
Saṅghe|| ||

Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehi|| ||

4. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

47. Nandiya

1. Kapilavatthu nidānaɱ|| ||

2. Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho Nandiyaɱ sakkam Bhagavā etad avoca|| ||

Catuhi kho Nandiya dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti- okatamehi catuhi|| ||

3. Idha Nandiya ariyasāvako Buddhe- -{saɱvattanikehi}|| ||

4. Imehi kho Nandiya catuhi dhammehi- -niyato sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

48. Bhaddiya

1. Kapilavatthu nidānam|| ||

Upasaṅkamanaɱ kātabbaɱ|| ||

2. Eka-m-antaɱ nisinnam kho Bhaddiyaɱ sakkaɱ-|| ||

3. Idha Bhaddiya ariyasāvako-|| ||

4. Imehi kho Bhaddiya catuhi- -sambodhiparāyano ti|| ||

[page 404]

 


 

49. Mahānāma

1. Kapilavatthu nidānam||
{upasaṅkamanam} kātabbaɱ|| ||

2. Ekam antam nisinnaɱ kho Mahānāmam-|| ||

3. Idha Mahānāma ariyasāvako-|| ||

4. Imehi kho Mahānāma catuhi dhammehi- °sambodhiparāyano ti|| ||

 


 

50. Aṅga

2. Cattārimāni bhikkhave sotāpattiyaṅgāni|| ||

Katamāni cattari?|| ||

3. Sappurisasaɱsevo saddhammasavanaɱ yonisomanasikāro dhammānudhammapaṭipatti|| ||

4. Imāni kho bhikkhave cattāri sotāpattiyaṅgāni|| ||

Sagāthakapuññābhisandavaggo pañcamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Abhisandena tayo vuttā||
Duve Mahaddhanena ca||
Bhikkhu Nandiya Bhaddhiyam||
Mahānām-Aṅgena te dasā ti|| ||

 


 

Chapter VI. Sappañña Vaggo

51. Sagāthakam

2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano||
katamehi catuhi|| ||

[page 405]

3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
Saṅghe||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ... pe ...||
samādhisaɱvattanikehi|| ||

Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti|| ||

4. Idam avoca Bhagavā|| ||

Yassa saddhā Tathāgate||
acaḷā suppatiṭṭhitā||
sīlaɱ ca yassa kalyāṇaɱ||
ariyakantam pasaɱsitaɱ|| ||

Saṅghe pasādo yassatthi||
ujubhūtaɱ ca dassanaɱ||
Adaliddo ti tam āhu||
amoghaɱ tassa jīvitaɱ|| ||

Tasmā saddhañca sīlañca||
pasādaɱ dhammadassanaɱ||
anuyuñjetha medhāvī||
saram buddhānasāsanan ti|| ||

 


 

52. Vassavuttham

1. Ekam samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||

2. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu Sāvatthiyaɱ vassaɱ vuttho Kapilavatthum anuppatto hoti kenacid eva karaṇīyena|| ||

3. Assosum kho Kāpilavatthavā Sakyā||
aññataro bhikkhu Sāvatthiyaɱ vassaɱ vutto Kapilavatthum anuppatto ti|| ||

4. Atha kho Kāpilavatthavā Sakyā yena so bhikkhu tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā tam bhikkhum abhivādetvā ekam antam nisīdiɱsu|| ||

Ekam antam nisinnā kho Kāpilavatthavā sakyā tam bhikkhum etad avocuɱ|| ||

5. Kacci bhante Bhagavā arogo ceva balavā cā ti|| ||

Arogo cāvuso Bhagavā balavā cā ti|| ||

[page 406]

Kacci pana bhante Sāriputta-Moggalānā arogā ceva balavanto cā ti|| ||

Sāriputta-Moggalānā pi kho avuso arogā ceva balavanto cā ti|| ||

Kacci pana bhante bhikkhusaṅgho arogo ca balavā cā ti|| ||

Bhikkhusaṅgho pi kho āvuso arogo ca balavā cā ti|| ||

6. Atthi pana te bhante kiñci iminā antaravassena Bhagavato sammukhā sutaɱ sammukhā paṭiggahītan ti|| ||

Sammukhā me tam āvuso Bhagavato sutaɱ sammukhā paṭiggahītaɱ|| ||

Appakā te bhikkhave bhikkhū ye āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti||
atha kho eteva bahutarā bhikkhū ye pañcannam orambhāgiyānaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā asmā lokā ti|| ||

7. Aparampi kho me āvuso Bhagavato sammukhā sutaɱ sammukhā paṭiggahītaɱ|| ||

Appakā te bhikkhave bhikkhū ye pañcannam orambhāgiyānam saṅyojanānam pari-k-khayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā asmā lokā||
atha kho ete bahutarā bhikkhū ye tiṇṇam saṅyojanānam pari-k-khayā rāgadosamohānaɱ tanuttā sakadāgāmino sakideva imaɱ lokam āgantvā dukkhassantaɱ karissantī ti|| ||

8. Aparam pi kho me āvuso Bhagavato sammukhā sutaɱ sammukhā patiggahītaɱ|| ||

Appakā te bhikkhave bhikkhū ye tiṇṇaɱ saṅyojanānaɱ pari-k-khayā rāgadosamohānaɱ tanuttā sakadāgāmino sakid eva imaɱ lokam āgantvā dukkhassantaɱ karissanti||
atha kho eteva bahutarā bhikkhū ye tiṇṇaɱ saṅyojanānam pari-k-khayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti|| ||

 


 

53. Dhammadinna

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Bārānasiyaɱ viharati Isipatane Migadāye|| ||

[page 407]

2. Atha kho Dhammadinno upāsako pañcahi upāsakasatehi saddhiɱ yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

Eka-m-antaɱ nisinno kho Dhammadinno upāsako Bhagavantam etad avoca|| ||

3. Ovadatu no bhante Bhagavā anusāsatu no bhante Bhagavā yam amhākam assa dīgharattam hitāya sukhāyā ti|| ||

Tasmā ti ha vo Dhammadinna evaɱ sikkhitabbaɱ|| ||

Ye te suttantā Tathāgatabhāsitā gambhīrā gambhīratthā lokuttarā suññatapaṭisaɱyuttā||
te kālena kālam upasampajja viharissāmā ti|| ||

Evaɱ hi vo Dhammadinna sikkhitabban ti|| ||

4. Na kho netam bhante sukaram amhehi puttasambādhasayanam ajjhāvasantehi kāsikaɱ candanam paccanubhontehi mālāgandhavilepanaɱ dhārayantehi jātarūparajataɱ sādiyantehi||
ye te suttantā gambhīrā gambhīratthā lokuttarā suññatapaṭisaɱyuttā te kālena kālam upasampajja viharituɱ|| ||

Tesaɱ no bhante Bhagavā amhākam pañcasu sikkhāpadesu ṭhitānam uttaridhammaɱ desetū ti|| ||

5. Tasmā ti ha vo Dhammadinna evam sikkhitabbaɱ||
Buddhe aveccappasādena samannāgatā bhavissāma||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti||
Dhamme||
{Saṅghe}||
Ariyakantehi sīlehi samannāgata bhavissāma akhaṇḍehi ... pe ... samādhisaɱvattanikehī ti|| ||

Evaɱ hi vo Dhammadinna sikkhitabban ti|| ||

Yānimāni bhante Bhagavatā cattāri sotāpattiyaṅgāni desitāni||
saɱvijjante te dhammā amhesu mayañ ca tesu dhammesu sandissāma|| ||

6. Mayaɱ hi bhante Buddhe aveccappasadena samannāgatā||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānam buddho bhagavā ti

[page 408]

Dhamme||
Saṅghe||
pe-[pa]||
Ariyakantehi sīlehi samannāgatā akhaṇḍehi ... pe ... {samādhisaɱvattanikehī} ti|| ||

7. Lābhā vo Dhammadinna suladdhaɱ vo Dhammadinna sotāpattiphalaɱ Dhammadinna vyākatan ti|| ||

 


 

54. Gilāyanam

1. Ekam samayam Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiɱ Nigrodhārāme|| ||

2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū Bhagavato cīvarakammaɱ karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā temāsaccayena cārikam pakkamissatī ti|| ||

3. Assosi kho Mahānāmo sakko Sambahulā kira bhikkhū Bhagavato cīvarakammaɱ karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā temāsaccayena cārikam pakkamissatī ti|| ||

Atha kho Mahānāmo sakko yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi||
eka-m-antaɱ nisinno kho Mahānāmo sakko Bhagavantam etad avoca|| ||

4. Sutam etam bhante Sambahulā kira bhikkhū Bhagavato cīvarakammaɱ karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā temāsaccayena cārikam pakkamissatī ti||
Na kho te etam bhante Bhagavato sammukhā sutaɱ sammukhā paṭiggahītaɱ sappaññena upāsakena sappañño upāsako ābādhīko dukkhito bāḷhagilāno ovaditabbo ti|| ||

5. Sappaññena Mahānama upāsakena sappañño upāsako ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno catuhi assāsaniyehi dhammehi assāsetabbo|| ||

Assāsatāyasmā atthāyasmato Buddhe aveccappasādena||
Iti pi so Bhagavā ... pe ... satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā ti|| ||

Assāsatāyasmā atthāyasmato Dhamme Saṅghe||
Ariyakantāni sīlāni akhaṇḍāni ... pe ... samādhisaɱvattanikānī ti|| ||

[page 409]

6. Sappaññena Mahānāma upāsakena sappañño upāsako ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno imehi catuhi assāsaniyehi dhammehi assāsetvā evam assa vacanīyo|| ||

7. Atthāyasmato mātāpitusu apekhā ti||
so ce evaɱ vadeyya Atthi me mātāpitusu apekhā ti so evam assa vacanīyo||
Āyasmā pi kho māriso maraṇadhammo||
sace pāyasmā mātāpitusu apekhaɱ karissati marissateva||
no ce pāyasmā mātāpitusu apekhaɱ karissati marissateva||
sādhāyasmā yā te mātāpitusu apekhā tam pajahāti|| ||

8. So ce evam vadeyya||
Yā me mātāpitusu apekhā sā pahīnā ti||
so evam assa vacanīyo||
Atthi panāyasmato puttadāresu apekhā ti|| ||

Sa ce evaɱ vadeyya Atthi me puttadāresu apekhā ti||
so evam assa vacanīyo||
Āyasmā kho māriso maraṇadhammo sace pāyasmā puttadāresu apekham karissati marissateva||
no ce pāyasmā puttadāresu apekhaɱ karissati marissateva||
sādhāyasmā yā te puttadāresu apekhā tam pajahā ti|| ||

9. So ce evaɱ vadeyya||
Yā me puttadāresu apekhā sā pahīnā ti||
so evam assa vacanīyo||
Atthi panāyasmato mānussakesu pañcasu kāmaguṇesu apekhā ti|| ||

So ce evaɱ vadeyya||
Atthi me mānussakesu pañcasu kāmagunesu apekhā ti||
so evam assa vacanīyo||
Mānussakehi kho āvuso kāmehi dibbā kāmā abhikkantatarā ca paṇitatarā ca||
sādhāyasmā mānussakehi kāmehi cittaɱ vuṭṭhāpetvā catummahārājikesu devesu cittam adhimocehī ti|| ||

10. So ce evaɱ vadeyya||
Mānussakehi kāmehi cittaɱ vuṭṭhitaɱ cātummahārājikesu devesu cittaɱ adhimocitanti||
so evam assa vacanīyo||
Cātummahārājikehi kho āvuso devehi Tāvatiɱsā devā abhikkantatarā ca paṇitatarā ca

[page 410]

sādhāyasmā cātummahārājikehi cātummahārājikehi devehi cittaɱ vuṭṭhāpetvā Tāvatiɱsesu devesu cittam adhimocehī ti|| ||

11—16. So ce evaɱ vadeyya||
Cātummahārājikehi me devehi cittaɱ vuṭṭhitaɱ Tāvatiɱsesu devesu cittam adhimocitan ti||
so evam assa vacanīyo||
Tāvatiɱsehi kho avuso devehi pi Yāmā devā Tusitā devā Nimmānaratidevā Paranimmitavasavattino devā|| ||

17. Parinimmitavasavattīhi kho āvuso devehi Brahmaloko abhikkantataro ca paṇitataro ca||
sādhāyasmā Parinimittavasavattīhi devehi cittaɱ vuṭṭhāpetvā Brahmaloke cittam adhimocehī ti|| ||

18. So ce evaɱ vadeyya||
Paranimmitavasavattīhi me devehi cittaɱ vuṭṭhitam Brahmaloke cittam adhimocitan ti||
so evam assa vacanīyo||
Brahmaloko pi kho āvuso anicco adhuvo sakkāya pariyāpanno||
sādhāyasmā Brahmalokā cittaɱ vuṭṭhāpetvā sakkāya nirodhe cittam upasaɱharāhī ti|| ||

19. So ce evam vadeyya||
Brahmalokā me cittaɱ vuṭṭhitaɱ sakkāya nirodhe cittam upasaɱharāmīti||
evaɱ vuttassa kho Mahānāma upāsakassa āsavā vimuttacittena bhikkhunā na kiñci nānākaraṇaɱ vadāmi yad idam vimuttiyā vimuttinti|| ||

 


 

55. Caturo phalā 1

2. Cattāro me bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā sotāpattiphalasacchikiriyāya saɱvattanti||
katame cattāro|| ||

[page 411]

3. Sappurisasaɱsevo saddhammasavanaɱ yonisomanasikāro dhammānudhammapaṭipatti|| ||

4. Ime kho bhikkhave cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā sotāpattiphalasacchikiriyāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

56. Caturo phalā 2

2. Cattāro me bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā sakadāgāmiphalasacchikiriyāya saɱvattanti|| ||

 


 

57. Caturo phalā 3

2. Anāgāmiphalasacchikiriyāya saɱvattanti|| ||

 


 

58. Caturo phalā 4

2. Arahattaphalasacchikiriyāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

59. Paṭilābho

2. Paññāpaṭilābhāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

60. Vuḍḍhi

2. Paññāvuddhiyā saɱvattantī ti|| ||

 


 

61. Vepullatā

2. Paññāvepullāya saɱvattantī ti|| ||

Sappaññavaggo chaṭṭho|| ||

Sagāthakam Vassavutthaɱ Dhammaninnanti Gilāyanaɱ Caturo phalā Paṭilābho Vuddhi Vepullatāya cā ti|| ||

[page 412]

 


 

Chapter VII. Mahāpaññā Vaggo

62. Mahā

4. Mahāpaññattāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

63. Puthu

4. Puthupaññattāya saɱvattantī ti|| ||

Vitthāretabbaɱ|| ||

 


 

64. Vipula

4. Vipulapaññattāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

65. Gambhīra

4. Gambhīrapaññattāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

66. Asamatta (or Appamatta)

4. Appamattapaññattāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

67. Bhūri

4. Bhūripaññattāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

68. Bahula

4. Paññābahullāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

69. Sīgha

4. Sīghapaññattāya saɱvattanti|| ||

 


 

70. Lahu

4. Bahulapaññattāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

71. Hāsa (or Hāsu)

4. Hāsapaññattāya saɱvattantī ti|| ||

[page 413]

 


 

72. Javana

4. Javanapaññattāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

73. Tikkha

4. Tikkhapaññattāya saɱvattantī ti|| ||

 


 

74. Nibbedhika

2. Nibbedhikāya saɱvattanti||
katame cattāro|| ||

3. Sappurisaɱsevo saddhammasavanaɱ yonisomanasikāro dhammānudhammapatipatti|| ||

4. Ime kho bhikkhave cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā nibbedhikapaññattāya saɱvattantī ti|| ||

Mahā - Puthu - Vipula - Gambhīram - Asamata - Bhūri - Bāhula Sīgha - Lahu - Hāsu - Javana - Tikkha - Vibbedhikāya cā ti|| ||

Sotāpattisaɱyuttassa Mahāpaññāvaggo sattamo|| ||

Sotāpatisaɱyuttaɱ ekādasamaɱ|| ||

[page 414]

 


 

Book XII

Sacca Saɱyutta

Chapter I. Samādhi Vaggo

1. Samādhi

1. Sāvatthi||
... pe ...|| ||

2. Samādhim bhikkhave bhāvetha|| ||

Samāhito bhikkhave bhikkhu yathābhūtam pajānāti|| ||

Kiñca yathābhūtam pajānāti?|| ||

3. Idam dukkhan ti pajānāti||
ayaɱ dukkhasamudayo ti yathābhūtam pa-||
ayam dukkhanirodho ti yathābhūtam pa-||
ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti|| ||

4. Samādhim bhikkhave bhāvetha samāhito bhikkhave bhikkhu yathābhūtam pajānāti|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhanti yogo karaṇīyo||
Ayaɱ dukkhasamudayo ti yogo karanīyo||
Ayam dukkhanirodho ti yogo karaṇīyo||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo|| ||

 


 

2. Patisallā

2. Paṭisallāṇe bhikkhave yogam āpajjatha||
paṭisallīno bhikkhave bhikkhu yathābhūtam pajānāti||
Kiñca yathābhūtam pajānāti|| ||

3. Idaɱ dukkhan ti yathābhūtam pajānāti||
ayam dukkhasamudayo ti yathābhūtam ... pe ...ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti|| ||

[page 415]

4. Paṭisallāṇe bhikkhave yogam āpajjatha||
paṭisallīno bhikkhave bhikkhu yathābhūtam pajānāti|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

3. Kulaputta 1

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam kulaputtā sammāagārasmā anagāriyam pabbajiɱsu||
sabbe te catunnam ariyasaccānaɱ yathābhūtam abhisamayāya|| ||

3. Ye pi hi keci bhikkhave anāgatam addhānam kulaputtā sammāagārasmā anagāriyam pabbajjissanti||
sabbe te catunnam ariyasaccānaɱ yathābhūtam abhisamayāya|| ||

4. Ye pi hi keci bhikkhave etarahi kulaputtā sammāagārasmā anagāriyam pabbajjanti||
sabbe te catunnam ariyasaccānaɱ yathābhūtam abhisamayāya|| ||

Katamesaɱ catunnam?|| ||

5. Dukkhassa ariyasaccassa||
Dukkhasamudayassa ariyasaccassa||
dukkhanirodhassa ariyasaccassa||
dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa|| ||

6. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ kulaputtā sammāagārasmā anagāriyam pabbajiɱsu||
pabbajissanti||
pabbajanti||
sabbe te imesaɱ yeva catunnam ariyasaccānam yathābhūtam abhisamayāya|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhanti ... pe ... yogo karaṇīyo||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

4. Kulaputta 2

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ kulaputtā sammāagārasmā anagāriyam pabbajitā yathābhūtam abhisamesuɱ||
sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisamesuɱ|| ||

3. Ye pi hi keci bhikkhave anāgatam addhānaɱ kulaputtā sammāagārasmā anagāriyam pabbajitā yathābhūtaɱ abhisamessanti

[page 416]

sabbe te ariyasaccāni yathābhūtam abhisamessanti|| ||

4. Ye pi hi keci bhikkhave etarahi kulaputtā sammāagārasmā anagāriyam pabbajitā yathābhūtam abhisamenti||
sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisamenti||
Katame cattāri|| ||

5. Dukkham ariyasaccam ... pe ... dukkhanirodhagāminī patipadā ariyasaccaɱ|| ||

6. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam kulaputtā sammāagārasmā anagāriyam pabbajitā yathābhūtam abhisamesuɱ||
abhisamessanti||
abhisamenti||
sabbe te imāni cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisamenti|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ...||
Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

5. Samaṇabrāhmaṇā 1

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam samaṇā vā brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambujjhiɱsu||
sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhissanti|| ||

3. Ye° °anāgatam addhānam° °abhisambujjhissanti|| ||

4. Ye pi hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambujjhanti sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhanti|| ||

Katamāni cattāri|| ||

Dukkham ariyasaccam ... pe ... dukkhanirodhagāminī patipadā ariyasaccaɱ|| ||

5. Ye pi hi keci bhikkhave atītam addhānam samaṇā vā brāhmaṇā va yathābhūtam abhisambujjhiɱsu||
abhisambujjhissanti abhisambujjhanti||
sabbe te imāni cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhanti

[page 417]

Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...|| ||

Ayaɱ dukkhanirodhayāminī patipadā ti yogo karaṇīyo|| ||

 


 

6. Samaṇabrāhmaṇā 2

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambuddham pakāsesuɱ||
sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambuddham pakāsesuɱ|| ||

3. Ye pi hi keci bhikkhave anāgatam addhānaɱ samaṇā vā brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambuddham pakāsessanti sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambuddham pakāsessanti|| ||

4. Ye hi keci bhi- etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambuddham pakāsenti||
sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambuddham pakāsenti||
Katamāni cattāri|| ||

Dukkham ariyasaccaɱ ... pe ... Dukkhanirodhagāminī patipadā ariyasaccaɱ|| ||

5. Ye pi hi keci bhikkhave atītam addhānam samaṇā vā brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambuddham pakāsesuɱ||
pakāsessanti||
pakāsenti||
sabbe te imāni cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambuddham pakāsenti|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karanīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

7. Vitakkā

2. Mā bhikkhave pāpake akusale vitakke vitakkeyyātha||
{seyyathīdaɱ} kāmavitakkaɱ vyāpādavitakkam vihiɱsāvitakkaɱ|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

3. Nete bhikkhave vitakkā atthasaɱhitā nādibrahmacariyakā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saɱvattantī ti

[page 418]

4. Vitakkentā ca kho tumhe bhikkhave Idaɱ dukkhan ti vitakkeyyātha||
... pe ...||
ayaɱ dukkhanirodho ti vitakkeyyātha||
ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti vitakkeyyātha|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

5. Ete bhikkhave vitakkā atthasaɱhitā ete brahmacariyakā ete ādibrahmacariyakā ete nibbidāya virāgāya nirodhāyā upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattanti|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

8. Cintā

2. Mā bhikkhave pāpakam akusalaɱ cittaɱ cinteyyātha||
Sassato loko ti vā Asassato loko ti vā|| ||

Antavā loko ti vā Anantavā loko ti vā|| ||

Taɱ jīvaɱ taɱ sarīran ti vā||
Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīran ti vā|| ||

Hoti Tathāgato parammaraṇā ti vā||
Na hoti Tathāgato parammaraṇā ti vā||
Hoti ca na ca hoti Tathāgato parammaraṇā ti vā||
Neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraṇā ti vā|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

3. Nesā bhikkhave cintā atthasaɱhitā nādibrahmacariyikā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññaya na sambodhāya na nibbānāya saɱvattanti|| ||

4. Cintentā ca kho tumhe bhikkhave Idaɱ dukkhanti cinteyyātha ... pe ...Ayam dukkhanirodhāgāminī patipadā ti cinteyyātha|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

5. Esā bhikkhave cintā atthasañhitā esā ādibrahmacariyikā esā nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānaya saɱvattati

[page 419]

Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti||
yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

9. Viggāhikā

2. Mā bhikkhave viggāhikakathaɱ katheyyātha||
Na tvam imaɱ dhammavinayam ājānāsi||
aham imaɱ dhammavinayam ājānāmi||
kiɱ tvam imaɱ dhammavinayam ājānissasi|| ||

Micchāpaṭipanno tvam asi||
aham asmi sammāpaṭipanno|| ||

Pure vacanīyam pacchā avaca pacchā vacanīyam pure avaca|| ||

Sahitam me asahitan te|| ||

Āciṇṇan te viparāvattaɱ|| ||

Āropito te vādo||
cara vādappamokkhāya Niggahīto si nibbeṭhehi sace pahosī ti|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

3. Nesā bhikkhave kathā atthasaɱhitā nādibrahmacariyikā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saɱvattati|| ||

4. Kathentā ca kho tumhe bhikkhave Idaɱ dukkhan ti katheyyātha ... pe ...Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ti katheyyātha|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

5. Esā hi bhikkhave kathā ... pe ... yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

10. Kathā

2. Mā bhikkhave anekavihitaɱ tiracchānakatham katheyyātha||
seyyathīdaɱ||
Rājakathaɱ||
corakathaɱ||
mahāmattakathaɱ||
senākathaɱ||
bhayakathaɱ||
suddhakathaɱ||
annakathaɱ||
pānakatham||
vatthakathaɱ||
sayanakathaɱ||
mālākathaɱ||
gandha°||
ñāti°||
yāna°||
gāmā°||
nigama°||
nagara°||
janapada°||
itthi°||
purisa°||
surā°

[page 420]

visikhā°||
kumbhaṭṭhāna°||
pubbapeta°||
nānatta°||
lokakkhāyikaɱ samuddakkhāyikam||
itibhavābhavakathaɱ iti vā|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

3. Nesā bhikkhave kathā atthasaɱhitā nādibrahmacariyikā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saɱvattati|| ||

4. Kathentā ca kho tumhe bhikkhave Idaɱ dukkhan ti katheyyātha||
Ayam dukkhasamudayo ti||
katheyyātha||
Ayaɱ dukkhanirodho ti katheyyātha||
Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti katheyyātha|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

5. Esā bhikkhave kathā atthasaɱhitā esā ādibrahmacariyikā esā nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati|| ||

Tasmāti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

Samādhivaggo pathamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Samādhi Paṭisallāṇa||
Kulaputtā apare duve||
Samaṇabrāhmaṇā Vitakkā||
Cintā Viggāhikā Kathā ti|| ||

 


 

Chapter II. Dhammacakkapavattana Vaggo

11. Tathāgatena vutta 1

1. Evam me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Bārāṇasiyaɱ viharati Isipatane Migadāye|| ||

[page 421]

2. Tatra kho Bhagavā pañcavaggiye bhikkhū āmantesi|| ||

Dve me bhikkhave antā pabbajitena na sevittabbā|| ||

Katame dve?|| ||

3. Yo cāyaɱ kāmesu kāmesu khallikānuyogo hīno gammo puthujjanīko anariyo anatthasaɱhito.|| ||

Yo cāyam attakilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaɱhito.|| ||

Ete te bhikkhave ubho ante anupakamma majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati.|| ||

4. Katamā ca sā bhikkhave majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati?|| ||

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo.|| ||

Seyyathīdaɱ||
sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammā-ājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi|| ||

Ayam kho sā bhikkhave majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā cakkhu° ñaṇakaraṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati.|| ||

5. Idaɱ kho pana bhikkhave dukkham ariyasaccaɱ.|| ||

Jāti pi dukkhā jarā pi dukkhā vyādhi pi dukkhā maraṇam pi dukkhaɱ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā pi dukkhā.|| ||

Appiyehi sampayogo dukkho piyehi vippayogo dukkho||
yam p'icchaɱ na labhati tam pi dukkhaɱ.|| ||

Saɱkhittena pañc'upādānakkhandhā pi dukkhā.|| ||

6. Idam kho pana bhikkhave dukkhasamudayam ariyasaccaɱ.|| ||

Yāyaɱ taṇhā ponobbhavikā nandī rāgasahagatā tatra tatrābhinandinī.|| ||

Seyyathīdaɱ:|| ||

Kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā|| ||

7. Idaɱ kho pana bhikkhave dukkhanirodham ariyasaccaɱ.|| ||

Yo tassā yeva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggo mutti anālayo.|| ||

8. Idaɱ kho pana bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccam.

[page 422]

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo.|| ||

Seyyathīdaɱ:|| ||

Sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi.|| ||

9. Idaɱ dukkham ariyasaccan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi.|| ||

Taɱ kho pan'idaɱ dukkham ariyasaccam pariññeyyan ti me bhikkhave pubbe ... pe ... pariññātan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi.|| ||

10. Idaɱ dukkhasamudayaɱ ariyasaccan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi.|| ||

Taɱ kho pan'idaɱ dukkhasamudayam ariyasaccam pahātabban ti me bhikkhave pubbe ... pe ... pahīnan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi|| ||

11. Idaɱ dukkhanirodham ariyasaccan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi.|| ||

Taɱ kho pan'idaɱ dukkhanirodham ariyasaccaɱ sacchikātabban ti me bhikkhave pubbe ... pe ... sacchikatan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi.|| ||

12. Idaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi.|| ||

Tam kho pan'idaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccam bhāvetabban ti me bhikkhave ... pe ... bhāvitan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi.|| ||

13. Yāva kīvañ ca me bhikkhave imesu catusu ariyasaccesu evaɱ tiparivaṭṭaɱ dvādasākāraɱ yathābhūtaɱ ñāṇaḍassanaɱ na suvisuddham ahosi.|| ||

N'eva tāvāham bhikkhave

[page 423]

sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambuddho ti paccaññāsiɱ.|| ||

14. Yato ca kho me bhikkhave imesu catusu ariyasaccesu evaɱ tiparivaṭṭam dvādasākāraɱ yathābhūtam ñāṇadassanaɱ suvisuddham ahosi.|| ||

Athāham bhikkhave sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaram sammāsambodhim abhisambuddho ti paccaññāsiɱ.|| ||

Ñāṇañ ca pana me dassanam udapādi akuppā me cetovimutti ayam antimā jāti n'atthi dāni punabbhavo ti|| ||

15. Idam avoca Bhagavā.|| ||

Attamanā pañcavaggiyā bhikkhū Bhagavato bhāsitam abhinanduɱ.|| ||

Imasmiɱ ca pana veyyākaraṇasmim bhaññamāne āyasmato Koṇḍaññassa virajaɱ vītamalaɱ dhammacakkhum udapādi.|| ||

Yaɱ kiñci samudayadhammaɱ sabban taɱ nirodhadhamman ti.|| ||

16. Evam pavattite ca pana Bhagavatā dhammacakke bhummā devā saddam anussāvesuɱ.|| ||

Etam Bhagavatā Bārāṇasiyam Isipatane Migadāye anuttaraɱ dhammacakkam pavattitaɱ appativattiyaɱ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā Mārena vā Brahmunā vā kenaci vā lokasmin ti.|| ||

17. Bhummānaɱ devānaɱ saddaɱ sutvā Cātummahārājikā devā saddam anussāvesuɱ.|| ||

Etam Bhagavatā Bārāṇasiyam Isipatane Migadāye anuttaraɱ dhammacakkam pavattitam appativattiyaɱ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā Mārena vā Brahmuṇā vā kenaci vā lokasmin ti|| ||

18. Cātummahārājikānaɱ devānaɱ saddaɱ sutvā Tāvaṭiɱsā devā Yāmā devā Tusitā devā Nimmānaratī devā Paranimmittavasavattino devā Brahmakāyikā devā saddam anussāvesuɱ|| ||

Etam Bhagavatā Bārāṇasiyaɱ Isipatane Migadāye anuttaraɱ dhammacakkam pavattitaɱ

[page 424]

appativattiyaɱ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā Mārena vā Brahmunā vā kenaci vā lokasmin ti.

19. Iti ha tena khaṇena tena layena tena muhuttena yāva Brahmalokā saddo abbhuggacchi.|| ||

Ayañ ca dasasahassī lokadhātu saɱkampi sampakampi sampavedhi.|| ||

Appamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātur ahosi atikkamma devānaɱ devānubhāvan ti.|| ||

20. Atha kho Bhagavā udānam udānesi.|| ||

Aññāsi vata bho Koṇḍañño aññāsi vata bho Koṇḍañño ti.|| ||

Iti h'idam āyasmato Koṇḍaññassa Aññāta-Koṇḍañño tv eva nāmam ahosī ti.|| ||

 


 

12. Tathāgatena vutta 2

2. Idaɱ dukkham ariyasaccan ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi|| ||

Taɱ kho pan'idaɱ dukkham ariyasaccam pariññeyyan ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ... pe ... pariññātan ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi|| ||

3. Idaɱ dukkhasamudayam ariyasaccan ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi|| ||

Taɱ kho pan'idaɱ dukkhasamudayam ariyasaccam pahātabban ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ... pe ... pahīnan ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi|| ||

4. Idaɱ dukkhanirodham ariyasaccan ti bhikkhave Tathāgatanam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi|| ||

Taɱ kho pan'idaɱ dukkhanirodham ariyasaccam sacchikātabban ti tathāgatānam pubbe la-pe

[page 425]

sacchikatan ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ... pe ... āloko udapādi|| ||

5. Idaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccan ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi|| ||

Taɱ kho pan'idaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccam bhāvetabban ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ... pe ... bhāvitan ti bhikkhave tathāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādī ti|| ||

 


 

13. Khandha

2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni||
katamāni cattāri|| ||

Dukkham ariyasaccaɱ||
dukkhasamudayam ariya°||
dukkhanirodham ariya° dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaɱ|| ||

3. Katamañ ca bhikkhave dukkham ariyasaccam|| ||

Pañcupādānakkhandhā tissa vacanīyaɱ||
seyyathīdaɱ|| ||

Rūpūpādānakkhandho ... pe ... viññānūpādānakkhando|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave dukkham ariyasaccaɱ|| ||

4. Katamañ ca bhikkhave dukkhasamudayam ariyasaccaɱ|| ||

Yāyaɱ taṇhā ponobhavikā nandirāgasahagatā tatra tatatrābhinandinī||
seyyathīdaɱ kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave dukkhasamudayam ariyasaccaɱ|| ||

5. Katamañ ca bhikkhave dukkhanirodham ariyasaccaɱ|| ||

Yo tassā yeva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggo mutti anālayo|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave dukkhanirodham ariyasaccaɱ|| ||

6. Katamañ ca bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaɱ|| ||

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdam||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaɱ|| ||

[page 426]

7. Imāni kho bhikkhave ariyasaccāni|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave||
Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...|| ||

Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

14. Āyatana

2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni-||
-ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ariyasaccaɱ|| ||

3. Katamañ ca bhikkhave dukkham ariyasaccaɱ|| ||

Cha ajjhattikāni āyatanāni tissa vacanīyaɱ|| ||

Katamāni cha?|| ||

Cakkhāyatanaɱ ... pe ... manāyatanaɱ|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave dukkham ariyasaccaɱ|| ||

4. Katamañ ca bhi- dukkhasamudayam ariyasaccaɱ|| ||

Yāyaɱ taṇhā ponobbhavikā nandirāgasahagatā tatra tatrābhinandinī||
seyyathīdaɱ kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave dukkhasamudayam ariyasaccaɱ|| ||

5. Katamañ ca bhi- dukkhanirodham ariyasaccaɱ||
yo tasseva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggo mutti anālayo|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave dukkhanirodham ariyasaccaɱ|| ||

6. Katamañ ca bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaɱ|| ||

Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo||
seyyathīdam||
sammādiṭṭhi ... pe ... sammāsamādhi|| ||

Idaɱ vuccati bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaɱ|| ||

7. Imāni kho bhikkhave cattāri ariyasaccāni|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karāṇīyo ti|| ||

 


 

15. Dhārana 1

2. Dhāretha no tumhe bhikkhave mayā cattāri ariyasaccāni desitānī ti|| ||

3. Evaɱ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad avoca

[page 427]

Ahaɱ kho bhante dhāremi Bhagavatā cattāri ariyasaccāni desitānī ti|| ||

Yathā kathaɱ pana tvam bhikkhu dhāresi mayā cattāri ariyasaccāni desitānī ti|| ||

4. Dukkhaɱ khvāham bhante Bhagavatā pathamam ariyasaccam desitaɱ dhāremi||
dukkhasamudayaɱ khvāhaɱ bhante Bhagavatā dutiyam ariyasaccam desitaɱ dhāremi||
dukkhanirodhaɱ khvāham bhante Bhagavatā tatiyam ariyasaccam dhāremi||
dukkhanirodhagāminiɱ paṭipadaɱ khvāham bhante Bhagavatā catuttham ariyasaccaɱ desitaɱ dhāremi|| ||

Evaɱ khvāham bhante dhāremi Bhagavatā cattāri ariyasaccāni desitānī ti|| ||

5. Sādhu sādhu bhikkhu sādhu kho tvam bhikkhu dhāresi mayā cattāri ariyasaccāni desitāni|| ||

Dukkhaɱ kho bhikkhu mayā pathamam ariyasaccaɱ desitaɱ tathā naɱ dhārehi ... pe ... dukkhanirodhagāminipaṭipadaɱ kho bhikkhu mayā catuttham ariyasaccaɱ desitaɱ tathā naɱ dhārehi|| ||

6. Evaɱ kho bhikkhu dhārehi mayā cattāri ariyasaccāni desitāni|| ||

Tasmā ti ha bhikkhu Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...|| ||

Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

16. Dhārana 2

2. Dhāretha no tumhe bhikkhave mayā cattāri ariyasaccāni desitāni|| ||

3. Evaɱ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Ahaɱ kho bhante dhāremi Bhagavatā cattāri ariyasaccāni desitānī ti|| ||

Yathā katham pana tvam bhikkhu dhāresi mayā cattāri ariyasaccāni desitānī ti|| ||

[page 428]

4. Dukkham khvāhaɱ bhante Bhagavatā pathamam ariyasaccaɱ desitaɱ dhāremi|| ||

Yo hi koci bhante samaṇo vā brāhmaṇo vā evaɱ vadeyya|| ||

Netaɱ dukkham pathamam ariyasaccaɱ yaɱ samaṇena Gotamena desitaɱ||
aham etaɱ dukkham pathamam ariyasaccam paccakkhāya aññaɱ dukkham pathamaɱ ariyasaccam paññāpessāmī ti netaɱ ṭhānam vijjati|| ||

5—6. Dukkhasamudayam khvāham bhante Bhagavatā||
... pe ...|| ||

7. Dukkhanirodhagāminiɱ paṭipadaɱ khvāham bhante Bhagavatā catuttham ariyasaccaɱ desitaɱ dhāremi|| ||

Yo hi koci bhante samaṇo vā brāhmaṇo vā evaɱ vadeyya|| ||

Netaɱ dukkhanirodhagāminipaṭipadā catuttham ariyasaccam yaɱ samaṇena Gotamena desitam||
aham etaɱ dukkhanirodhagāminiɱ paṭipadaɱ catutthaɱ ariyasaccam paccakkhāya aññaɱ dukkhanirodhagāminim paṭipadaɱ catutthaɱ ariyasaccam paññāpessāmī ti netaɱ thānaɱ vijjati|| ||

8. Evam khvāham bhante dhāremi Bhagavatā cattāri ariyasaccāni desitanī ti|| ||

9. Sādhu sādhu bhikkhu sādhu kho tvam bhikkhu dhāresi mayā cattāri ariyasaccāni desitāni|| ||

Dukkhaɱ kho bhikkhu mayā pathamam ariyasaccaɱ desitaɱ tathā nam dhārehi|| ||

Yo hi koci bhikkhu samaṇo vā brāhmaṇo vā evaɱ vadeyya|| ||

Netaɱ dukkham pathamam ariyasaccaɱ samaṇena Gotamena desitaɱ||
aham etaɱ dukkham pathamam ariyasaccam pacchakkhāya aññam dukkham ariyasaccam paññāpessamī ti netam ṭhānam vijjati|| ||

Dukkhasamudayaɱ kho bhikkhu||
... pe ...|| ||

Dukkhanirodhaɱ kho bhikkhu ... pe ... Dukkhanirodhagāminipaṭipadaɱ kho bhikkhu mayā catuttham ariyasaccaɱ desitaɱ tathā naɱ dhārehi|| ||

Yohi koci bhikkhu samaṇo vā brāhmaṇo vā evam vadeyya Netaɱ dukkhanirodhagāminipatipadā catuttham ari yasaccaɱ yaɱ samaṇena Gotamena desitaɱ

[page 429]

aham etaɱ dukkhanirodhagāminipaṭipadam catuttham ariyasaccam paccakkhāya aññam dukkhanirodhagāminipaṭipadaɱ catuttham ariyasaccam paññāpessāmīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

9. Evaɱ kho tvam bhikkhu dhārehi mayā cattāri ariyasaccāni desitāni|| ||

Tasmā ti ha bhikkhu Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...|| ||

Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

17. Avijjā

2. Atha kho aññataro bhikkhu° °nisīdi|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Avijjā avijjā ti bhante vuccati|| ||

Katamā nu kho bhante avijjā kittāvatā ca avijjāgato hotī ti|| ||

4. Yaɱ kho bhikkhu dukkhe aññāṇam dukkhasamudaye aññāṇam dukkhanirodhe aññāṇaɱ dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaɱ ayaɱ vuccati bhikkhu avijjā ettāvatā ca avijjāgato hotī ti|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhu Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...|| ||

Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

18. Vijjā

2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||

3. Eka-m-antaɱ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Vijjā vijjā ti bhante vuccati||
Katamā nu kho bhante vijjā kittāvatā ca vijjāgato hotī ti|| ||

[page 430]

4. Yaɱ kho bhikkhu dukkhe ñāṇaɱ dukkhasamudaye ñāṇaɱ dukkhanirodhe ñāṇaɱ dukkhanirodhagāminipaṭipadāya ñāṇaɱ ayaɱ vuccati bhikkhu vijjā|| ||

Ettāvatā ca vijjāgato hoti|| ||

5. Tasmā tiha bhikkhu Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

19. Saṅkāsanā

2. Idaɱ dukkham ariyasaccan ti bhikkhave mayā paññattaɱ||
tattha aparimāṇā vaṇṇā aparimāṇā vyañjanā aparimāṇā saɱkāsanā itipidam dukkham ariyasaccan ti|| ||

3. Idaɱ dukkhasamudayaɱ||
... pe ...|| ||

4. Idaɱ dukkhanirodham||
... pe ...|| ||

5. Idaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccan ti bhikkhave mayā paññattaɱ||
tattha aparimāṇā vaṇṇā aparimāṇā vyañjanā aparimāṇā saɱkāsanā itipidaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccan ti|| ||

6. Tasmā ti ha bhikkhu Idaɱ dukkhanti yogo karaṇīyo||
... pe ...|| ||

Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karanīyo ti|| ||

 


 

20. Tathā

2. Cattārīmāni bhikkhave tathāni avitathāni anaññathāni||
katamāni cattāri|| ||

3. Idaɱ dukkhan ti bhikkhave tatham etam avitatham etam anaññatatham etaɱ|| ||

4. Ayaɱ dukkhasamudayo ti tatham etaɱ avitatham etam anaññatham etaɱ|| ||

5. Ayaɱ dukkhanirodho ti tatham etaɱ avitatham etam anaññatham etaɱ|| ||

[page 431]

6. Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti tatham etam avitatham etam anaññatham etaɱ|| ||

7. Imāni kho bhikkhave cattāri tatthāni avitathāni anaññathāni|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
la-... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇī yoti|| ||

Dhammacakkapavattanavaggo dutiyo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Tathāgatena dve vuttā||
Khandhā Āyatanena ca||
Dhāraṇāya dve vuttā||
Avijjā Vijjā Saṅkāsanā Tathena cā ti|| ||

 


 

Chapter III. Kotigāma Vaggo

21. Vijjā 1

1. Evam me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Vajjisu viharati Koṭigāme|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

Catunnam bhikkhave ariyasaccānam ananubodhā appaṭivedhā evam idaɱ dīgham addhānam sandhāvitaɱ saɱsaritaɱ mamañceva tuɱhakañca||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

3. Dukkhassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodhā appaṭivedhā evam idaɱ dīgham addhānaɱ sandhāvitaɱ saɱsaritam mamañceva tumhākañca|| ||

Dukkhasamudayassa ariyasaccassa||
... pe ...|| ||

Dukkhanirodhassa ariyasaccassa|| ||

Dukkhanirodhagāminipaṭipadāya ariyasaccassa ananubodhā appaṭivedhā evaɱ dīgham addhānaɱ sandhāvitaɱ saɱsaritam mamañceva tumhākañca

[page 432]

4. Tayidam bhikkhave dukkham ariyasaccaɱ anubuddhaɱ paṭividdham||
dukkhasamudayam ariyasaccam anubuddham paṭividdham||
dukkhanirodham ariyasaccaɱ... pe ...
dukkanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccam anubuddham patividdhaɱ|| ||

Ucchinnā bhavataṇhā khīṇā bhavanettī natthidāni punabbhavo ti|| ||

5. Idam avoca Bhagavā ... pe ...etad avoca satthā|| ||

Catunnam ariyasaccānaɱ||
yathābhūtam adassanā||
Saɱsitam dīgham addhānaɱ||
tāsu tāsveva jātisu|| ||

Yāni etāni diṭṭhāni||
bhavanetti samūhatā||
Ucchinnaɱ mūlaɱ dukkhassa||
natthidāni punabbhavo ti|| ||

 


 

22. Vijjā 2

2. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā Idam dukkhanti yathābhūtaɱ nappajānanti|| ||

Ayaɱ dukkhasamudayo ti yathā- nappajānanti|| ||

Ayaɱ dukkhanirodho ti yathā- nappajānanti|| ||

Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yathābhūtaɱ nappajānanti||
na me te bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇa sammatā||
na ca panete āyasmanto sāmaññattham vā brahmāññatthaɱ vā diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti|| ||

3. Ye ca kho keci bhikkhave sammaṇā vā brāhmaṇā vā Idaɱ dukkhan ti yathābhūtam pajānanti ... pe ...|| ||

Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānanti||
te kho me bhikkhave samanā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā||

[page 433]

te ca panāyasmanto sāmaññatthañ ca brāhmaññatthañ ca diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī ti|| ||

4. Idam avoca Bhagavā ... pe ... etad avoca satthā|| ||

Ye dukkhaɱ nappajānanti||
atho dukkhassa sambhavaɱ||
Yattha ca sabbaso dukkhaɱ||
asesam uparujjhati|| ||

Tañca maggaɱ na jānanti||
dukkhūpasamagāminaɱ||
Cetovimuttihīnā te||
atho paññāvimuttiyā||
Abhabbā te antakiriyāya||
te ve jātijarūpagā|| ||

Ye ca dukkham pajānanti||
atho dukkhassa sambhavaɱ||
Yattha ca sabbaso dukkhaɱ||
asesaɱ uparujjhati|| ||

Tañca maggam pajānanti||
dukkhūpasamagāminaɱ||
Ceto vimuttisampannā||
atho paññāvimuttiyā||
Bhabbā te antakiriyāya||
na te jātijarūpagā ti|| ||

 


 

23. Sammāsambuddho

1—2. Sāvatthi|| ||

Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni||
katamāni cattāri|| ||

3. Dukkham ariyasaccaɱ ... pe ... dukkhanirodhagāminī patipadā ariyasaccam||
imāni kho bhikkhave cattari ariyasaccāni|| ||

4. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam ariyasaccānaɱ yathābhūtam abhisambuddhattā Tathāgato arahaɱ sammāsambuddho ti vuccati|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karanīyo ti|| ||

 


 

24. Araham

1. Sāvatthi|| ||

2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam arahanto sammāsambuddhā yathābhūtam abhisambujjhiɱsu||
sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhiɱsu|| ||

[page 434]

3. Ye pi hi keci bhikkhave anāgatam addhānam arahanto sammāsambuddhā yathabhūtam abhisambujjhissanti||
sabbe te cattari ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhissanti|| ||

4. Ye pi hi keci bhikkhave etarahi arahanto sammāsambuddhā yathābhūtam abhisambujjhanti||
sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhanti|| ||

Katamāni cattāri?|| ||

5. Dukkham ariyasaccaɱ||
dukkhasamudayam ariyasaccaɱ||
dukkhanirodham asiyasaccaɱ||
dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaɱ|| ||

6. Ye pi hi keci bhikkhave atītam addhānam arahanto sammāsambuddhā yathābhūtam abhisambujjhiɱsu||
abhisambujjhissanti||
abhisambujjhanti||
sabbe te imāni cattāri ariyasaccāni yathabhūtam abhisambujjhanti|| ||

7. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇiyo ti|| ||

 


 

25. Āsavakkhayo

2. Jānato ham bhikkhave passato āsavānam khayaɱ vadāmi no ajānato apassato||
Kiñca bhikkhave jānato passato āsavānaɱ khayo hoti|| ||

3. Idaɱ dukkhan ti bhikkhave jānato passato āsavānaɱ khāyo hoti||
Ayam dukkhasamudayo ti ... pe ...Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti jānato passato āsavānaɱ khayo hoti|| ||

4. Evam kho bhikkhave jānato evam passato āsavānaɱ khayo hoti|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti.|| ||

 


 

26. Mittā

2. Ye hi keci bhikkhave anukampeyyātha||
ye ca sotabbaɱ maññeyyuɱ||
mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā vā

[page 435]

te vo bhikkhave catunnam ariyasaccānaɱ yathābhūtām abhisamayāya samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

3. Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ... dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa|| ||

4. Ye hi keci bhikkhave anukampeyyātha||
ye ca sotabbam maññeyyuɱ mittā vā amaccā vā ñātī vā||
sālohitā vā||
te vo bhikkhave imesaɱ catunnam ariyasaccānam yathābhūtam abhisamayāya samādapetabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...|| ||

Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

27. Tathā

2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni kātamāni cattāri|| ||

3. Dukkham ariyasaccam ... pe ... dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaɱ|| ||

4. Imāni kho bhikkhave cattāri ariyasaccāni tathāni avitathāni anaññathāni||
tasmā ariyasaccānīti vuccanti|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karāṇiyo ti|| ||

 


 

28. Loko

2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni||
katamāni cattāri|| ||

3. Dukkham ariyasaccaɱ ... pe ... dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaɱ|| ||

4. Sadevake bhikkhave loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya tathāgato ariyo||
tasmā ariyasaccānī ti vuccanti|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

[page 436]

 


 

29. Pariññeyyam or Abhiññeyyam

2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni||
katamāni cattāri|| ||

3. Dukkham ariyasaccaɱ [pe] dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaɱ|| ||

Imāni kho bhikkhave cattāri ariyasaccāni|| ||

4. Imesaɱ kho bhikkhave catunnam ariyasaccānam atthi ariyasaccam pariññeyyaɱ||
atthi ariyasaccam pahātabbaɱ||
atthi ariyasaccaɱ sacchikātabbaɱ||
atthi ariyasaccam bhāvetabbaɱ|| ||

Katamañ ca bhikkhave ariyasaccam pariññeyyaɱ|| ||

5. Dukkham bhikkhave ariyasaccam pariññeyyaɱ||
dukkhasamudayam ariyasaccam pahātabbaɱ||
dukkhanirodham ariyasaccaɱ sacchikātabbaɱ||
dukkhanirodhagāminī paṭīpadā ariyasaccam bhāvetabbaɱ|| ||

6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

30. Gavampati

1. Ekaɱ samayaɱ sambahulā therā bhikkhū Cetesu viharanti Sahañcanike|| ||

2. Tena kho pana samayena sambahulānaɱ therānam bhikkhūnam pacchābhattam piṇḍapātapatikkantānam maṇḍalamāle sannisinnānaɱ sannipatitānam ayam antarā kathā udapādi|| ||

Yo nu kho āvuso dukkham passati dukkhasamudayam pi so passati dukkhanirodham pi passati dukkhanirodhagāminipaṭipadam pi passatī ti|| ||

3. Evaɱ vutte āyasmā Gavampati there bhikkhū etad avoca|| ||

Sammukhā me tam āvuso Bhagavato sutaɱ sammukhā paṭiggahītaɱ|| ||

[page 437]

4. Yo bhikkhave dukkhampassati dukkhasamudayam pi so passati dukkhanirodham pi passati dukkhanirodhagaminipaṭipadam pi passati|| ||

Yo dukkhasamudayam passati||
dukkham pi so passati dukkhanirodham pi passati dukkhanirodhagaminipaṭipadam pi passati|| ||

Yo dukkhanirodham passati dukkham pi so passati dukkhasamudayam pi passati||
dukkhanirodhagāminipaṭipadam pi passati|| ||

Yo dukkhanirodhagāminipatipadam passati dukkham pi so passati||
dukkhasamudayam pi passati||
dukkhanirodham pi passatī ti|| ||

Koṭigāmavaggo tatiyo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Dve Vajji Sammāsambuddho||
Arahaɱ Āsavakkhayo||
Mittā Tathā ca Loko ca||
Pariññeyyaɱ Gavampatī ti|| ||

 


 

Chapter IV. Siɱsapāvana Vaggo

31. Siɱsapā

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Kosambīyaɱ viharati Siɱsapāvane|| ||

2. Atha kho Bhagavā parittāni siɱsapāpaṇṇāni pāṇinā gahetvā bhikkhū āmantesi|| ||

Taɱ kim maññatha bhikkhave||
Katamaɱ nu kho bahutaraɱ yāni vā mayā parittāni siɱsapāpannāni pāṇinā gahitāni yad idam upari siɱsapāvane ti|| ||

[page 438]

Appamattakāni bhante Bhagavatā parittāni siɱsapāpaṇṇāni pāṇinā gahitāni||
atha kho etāneva bahutarāni yad idam upari {siɱsapāvāne} ti|| ||

3. Evam eva kho bhikkhave etad eva bahutaraɱ yaɱ vo mayā abhiññāya anakkhātam||
appamattakam akkhātaɱ|| ||

4. Kasmā cetam bhikkhave mayā anakkhātaɱ|| ||

Na hetam bhikkhave atthasaɱhitaɱ nādibrahmacariyakaɱ na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saɱvattati||
tasmā tam mayā anakkhātaɱ|| ||

5. Kiñca bhikkhave mayā akkhātaɱ|| ||

Idaɱ dukkhan ti bhikkhave mayā akkhātaɱ|| ||

Ayaɱ dukkhasamudayo ti mayā akkhātaɱ||
Ayaɱ dukkhanirodho ti mayā akkhātaɱ||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti mayā akkhātaɱ|| ||

6. Kasmā cetam bhikkhave mayā akkhātaɱ|| ||

Etaɱ hi bhikkhave atthasaɱhitam||
etam ādibrahmacariyakam||
etam nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati||
tasmā tam akkhātaɱ|| ||

7. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

32. Khadiro

2. Yo bhikkhave evaɱ vadeyya Ahaɱ dukkham ariyasaccam yathābhūtam anabhisamecca dukkhasamudayam ariyasaccaɱ yathābhūtam anabhisamecca dukkhanirodham ariyasaccaɱ {yathābhūtam} anabhisamecca dukkhanirodhagāminipaṭipadam ariyasaccam yathābhūtam anabhisamecca sammādukkhassantaɱ karissāmīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

3. Seyyathā pi bhikkhave yo evaɱ vadeyya Ahaɱ khadirapattānaɱ vā palāsapattānaɱ vā āmalakapattānaɱ vā puṭaɱ karitvā udakaɱ vā tālapattaɱ vā āharissamī ti netaɱ ṭhāṇaɱ vijjati

[page 439]

Evam eva kho bhikkhave yo evaɱ vadeyya Ahaɱ dukkham ariyasaccaɱ yathābhūtam abhisamecca ... pe ... ... pe ...||
sammādukkhassāntam karissāmīti netaɱ ṭhanaɱ vijjati|| ||

4. Yo ca kho bhikkhave evaɱ vadeyya||
Ahaɱ dukkham ariyasaccaɱ yathābhūtam abhisamecca ... pe ... dukkhanirodhagāminipaṭipadam ariyasaccaɱ yathābhūtam abhisamecca sammādukkhassantaɱ karissāmī ti ṭhānam etaɱ vijjati|| ||

5. Seyyathā pi bhikkhave yo evaɱ vadeyya||
Aham padumapattānam vā palāsapattānaɱ vā māluvāpattānam vā puṭaɱ karitvā udakaɱ vā tālapattaɱ vā āharissāmī ti ṭhānam etaɱ vijjati||
evam eva kho bhikkhave yo evaɱ vadeyya||
Ahaɱ dukkham ariyasaccaɱ yathābhūtam abhisamecca ... pe ... dukkhanirodhagaminipaṭipadam ariyasaccaɱ yathābhūtam abhisamecca sammādukkhassantam karissāmī ti||
ṭhānam etaɱ vijjati|| ||

6. Tasma ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminīpatipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

33. Daṇḍo

2. Seyyathā pi bhikkhave daṇḍo uparivehāsaɱ khitto sakim pi mūlena nipatati sakim pi majjhena nipatati sakim pi aggena nipatati||
evam eva kho bhikkhave avijjānīvaraṇā sattā taṇhāsaṅyojanā sandhāvantā saɱsarantā sakim pi asmā lokā paraɱ lokaɱ gacchanti sakim pi parasmā lokā imaɱ lokam āgacchanti||
Taɱ kissa hetu|| ||

Adiṭṭhattā bhikkhave catunnam ariyasaccānaɱ|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

3. Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ... dukkanirodhagāminipatipadāya ariyasaccassa|| ||

[page 440]

4. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

34. Ceḷa

2. Āditte bhikkhave cele vā sīse vā kim assa karaṇīyan ti|| ||

Āditte bhante cele vā sīse vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañ ca karaṇīyan ti|| ||

3. Ādittam bhikkhave celaɱ vā sīsaɱ vā ajjhupekkhitvā amanasikaritvā anabhisametānam catunnam ariyasaccānam yathābhūtam abhisamayāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appativānī ca sati ca sampajaññañ ca karaṇīyaɱ||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

4. Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ... dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karanīyo ti ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karanīyo ti|| ||

 


 

35. Sattisata

2. Seyyathā pi bhikkhave puriso vassasatāyuko vassasatajīvitam enaɱ evaɱ vadeyyuɱ|| ||

Ehambho purisa pubbaṇhasamayam taɱ sattisatena hanissanti||
majjhantikasamayam sattisatena hanissanti||
sāyaṇhasamayaɱ sattisatehi hanissanti||
So kho tvam ambho purisa divase divase tīhi tīhi sattisatehi haññamāno vassasatāyuko vassasatajīvī vassasatassa accayena anabhisametāni cattāri ariyasaccāni abhisamessasī ti

[page 441]

Atthavasikena bhikkhave kulaputtena alam upagantuɱ||
taɱ kissa hetu|| ||

3. Anamataggo yam bhikkhave saɱsāro pubbakoṭi na paññāyati sattipahārānam asipahārānam parasupahārānam||
Evaɱ ce tam bhikkhave assa na kho panāham bhikkhave saha dukkhena saha domanassena catunnam ariyasaccānam abhisamayaɱ vadāni|| ||

Api cāham bhikkhave saha sukhena saha somanassena catunnam ariyasaccānam vadāmi||
Katamesaɱ catunnaɱ|| ||

4. Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ... dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

36. Pāṇā

2. Seyyathā pi bhikkhave puriso yam imasmiɱ Jambudīpe tiṇakhaṭṭhasākhāpalāsam taɱ chetvā ekajjhaɱ saɱhareyya||
ekajjhaɱ saɱharitvā sūlaɱ kareyya||
sūlaɱ karitvā ye mahāsamudde mahantakā pāṇā te mahantakesu sūlesu āvuneyya||
ye mahāsamudde majjhimakā pāṇā te majjhimakesu sūlesu āvuneyya|| ||

Ye mahāsamudde sukhumakā pāṇā te sukhumakesu sūlesu āvuneyya|| ||

Apariyādiṇṇā ca bhikkhave mahāsammudde oḷārikā pāṇā assu||
atha te imasmiɱ Jambudīpe tiṇakaṭṭhasākhāpalāsam parikkhayaɱ pariyādānam gaccheyya||
ato bahutarā kho bhikkhave mahāsamudde sukhumakā pāṇā ye na sukarā sūlesu āvunituɱ|| ||

Tam kissa hetu?|| ||

[page 442]

3. Sukhumattā bhikkhave attabhāvassa|| ||

Evam mahā kho bhikkhave apāyo||
evam mahantasmā kho bhikkhave apāyasmā parimutto diṭṭhisampanno puggalo yo Idaɱ dukkhanti yathābhūtam pajānāti ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti|| ||

4. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

37. Suriyupamā 1

2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam etam pubbanimittam yad idam aruṇuggam||
evam eva kho bhikkhave catunnam ariyasaccānaɱ yathābhūtam abhisamayāya etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaɱ yad idaɱ sammādiṭṭhi|| ||

3. Sammādiṭṭhikassetam bhikkhave bhikkhuno patikaṅkhaɱ Idam dukkhan ti yathābhutam pajānissati ... pe ...||
Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānissati|| ||

Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhanti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāmiṇī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

38. Suriyupamā 2

2. Yāva kīvañca bhikkhave candimasuriyā loke nupajjanti neva tāva mahato ālokassa pātubhāvo hoti mahato obhāsassa||
andhantamam tadā hoti andhakāratimisā||
neva tāva rattidivā paññāyanti na māsaddhamāsā paññāyanti na utusaɱvaccharā paññāyanti|| ||

3. Yato ca kho bhikkhave candimasuriyā loke uppajjanti||
atha mahato ālokassa pātubhāvo hoti mahato obhāsassa||

[page 443]

na andhantamam tadā hoti na andhakāratimisā||
atha rattidivā paññāyanti||
māsaddhamāsā paññāyanti utusaɱvaccharā paññāyanti|| ||

4. Evam eva kho bhikkhāve yāva kīvañca Tathāgato nuppajjati arahaɱ sammāsambuddho||
neva tāva mahato ālokassa pātubhāvo hoti mahato obhāsassa||
{andhantamo} tadā hoti andhakāratimisā||
neva tāva catunnam ariyasaccānam ācikkhanā hoti desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā vibhajanā uttānikammaɱ|| ||

5. Yato ca bhikkhave Tathāgato loke uppajjati arahaɱ sammāsambuddho||
atha mahato ālokassa pātubhāvo hoti mahato obhāsassa||
na andhantamaɱ tadā hoti na andhakāratimisā||
atha kho catunnam ariyasaccānam ācikkhaṇā hoti||
desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaranā vibhajanā uttānikammaɱ|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

6. Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ... dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa|| ||

7. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhanti yogo karaṇīyo||
... pe ...|| ||

Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

39. Indakhīlo

2. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaɱ dukkhan ti yathābhūtaɱ nappajānanti||
... pe ...||
Ayam dukkanirodhagāminī paṭipadā ti yathā bhūtaɱ nappajānanti||
te aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā mukham ullokenti Ayaɱ nūna bhavaɱ jānaɱ jānāti passam passati|| ||

3. Seyyathā pi bhikkhave tūlapicu vā kappāsapicu vā lahuko vātupādāno same bhūmibhāge nikkhitto tam enam puratthimo vāto pacchimena saɱhareyya

[page 444]

pacchimo vāto puratthimena saɱhareyya||
uttaro vāto dakkhiṇena saɱhareyya||
dakkhiṇo vāto uttarena saɱhareyya|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

lahukattā bhikkhave kappāsapicuno|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave ye keci samaṇā vā brāhmaṇā vā Idam dukkhan ti yathā bhūtaɱ nappajānanti||
la... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtaɱ nappajānanti te aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā mukham ullokenti Ayaɱ nūna bhavam jānaɱ jānāti passam passatī ti|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

adiṭṭhattā bhikkhave catunnam ariyasaccānaɱ|| ||

5. Ye ca kho keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā Idam dukkhan ti yathābhūtam pajānanti ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānanti||
te nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā mukham ullokenti Ayaɱ nūna bhavaɱ jānaɱ jānāti passam passatī ti|| ||

6. Seyyathā pi bhikkhave ayokhīlo vā indakhīlo vā gambhīranemo sunikhāto acalo asampakampi||
puratthimāya ce pi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naɱ saɱkampeyya na sampakampeyya na sampacāleyya||
pacchimāya ce pi disāya ... pe ... uttarāya ce pi disāya dakkhiṇāya ce pi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naɱ saɱkampeyya na sampakampeyya na sampacāleyya|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Gambhīrattā bhikkhave nemassa sunikhātattā indakhīlassa|| ||

7. Evam eva kho bhikkhave ye ca kho keci samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaɱ dukkhan ti yathābhūtam pajānanti||
la... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānanti||
te nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā mukham ullokenti||
Ayaɱ nūna bhavaɱ jānaɱ jānāti passam passatī ti|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Sudiṭṭhattā bhikkhave catunnam ariyasaccānam|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

[page 445]

8. Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ... dukkhanirodhagāminiyā paṭipādāya ariyasaccassa|| ||

9. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

40. Vādino

2. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu Idaɱ dukkhanti yathābhūtam pajānāti ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānati||
puratthimāya ce pi disāya āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā vādatthiko vādagavesī Vādam assa āropessāmī ti||
tam vata saha dhammena samkampessati vā sampakampessati vā sampacālessati vā ti netaɱ ṭhānaɱ vijjati||
pacchimāya ce pi disāya||
uttarāya ce pi disāya||
dakkhiṇāya ce pi disāya āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā vādatthiko vādagavesī Vādam assa āropessāmī ti||
tam vata saha dhammena samkampessati vā sampakampessati vā sampacālessati vā ti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

3. Seyyathā pi bhikkhave silāyūpo soḷasakukkuko tassassu aṭṭhakukku heṭṭhā nemaṅgamā aṭṭhakukku upari nemassa||
puratthimāya ce pi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naɱ saɱkampeyya na sampakampeyya na sampacāleyya||
pacchimāya ce pi disāya||
... pe ...||
uttarāya ce pi disāya||
dakkhiṇāya ce pi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva samkampeyya na sampakampeyya na sampacāleyya|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Gambhīrattā bhikkhave nemassa sunikhātattā silāyūpassa|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave||
yo hi koci bhikkhu Idaɱ dukkhan ti yathābhūtam pajānāti ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti ... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti

[page 446]

puratthimāya ce pi disāya āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā vādatthiko vādagavesī Vādam assa āropessāmīti taɱ vata saha dhammena saɱkampessati vā sampakampessati vā sampacālessati vā ti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

Pacchimāya ce pi dīsāya ... pe ...uttarāya ce pi disāya||
dakkhiṇāya ce pi disāya āgaccheyya||
samaṇo vā {brāhmaṇo} vā vādatthiko vādagavesī Vādam assa āropessāmī ti||
taɱ vata saha dhammena samkampessati vā sampakampessati vā sampacālessati vā ti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Sudiṭṭhattā bhikkhave catunnam ariyasaccānaɱ|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

5. Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ... dukkhanirodhagāminiyā paṭipādāya ariyasaccassa|| ||

6. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

Siɱsapāvanavaggo catuttho|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Sīsapā Khadiro Daṇḍo||
Celā Sattisatena ca||
Pāṇā Suriyupamā dvedhā||
Indakhīlo ca Vādinoti|| ||

 


 

Chapter V. Papāta Vaggo

41. Cintā

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

Bhūtapubbam bhikkhave aññataro puriso Rājagahā nikkhamitvā Lokacintaɱ cintessāmī ti yena Sumāgadhā pokkharaṇī tenupasaṅkami

[page 447]

upasaṅkamitvā Sumāgadhāya pokkhariṇiyā tīre nisīdi lokacintaɱ cintento|| ||

3. Addasā kho bhikkhave so puriso Sumāgadhāya pokkharaṇiyā tīre caturaṅginiɱ senam bhisamūḷālam pavisantiɱ||
disvānassa etad ahosi||
Ummatto smi nāmāhaɱ viceto smi nāmāham||
yaɱ loke natthi tam mayā diṭṭhan ti|| ||

4. Atha kho so bhikkhave puriso nagaram pavisitvā mahājanakāyassa ārocesi||
Ummatto smi nāmāham bhante viceto smi nāmāham bhante||
yaɱ loke natthi tam mayā diṭṭhan ti|| ||

Katham pana tvam ambho purisa ummatto||
kathaɱ viceto||
kiñca loke natthi yaɱ tayā diṭṭhan ti|| ||

5. Idhāham bhante Rājagahā nikkhamitvā Lokacintaɱ cintessamī ti yena Sumāgadhā pokkaraṇī tenupasaṅkamiɱ||
upasaṅkamitvā Sumāgadhāya pokkharaṇiyā tīre nisīdiɱ lokacintaɱ cintento||
addasaɱ kho ham bhante Sumagadhāya pokkharaṇiyā tīre caturaṅginiɱ senaɱ bhisamūḷālam pavisantiɱ||
evaɱ khvāham bhante ummatto evam viceto idañ ca loke natthi yam mayā diṭṭhan ti|| ||

Taggha tvam ambho purisa ummutto||
taggha viceto||
idañ ca loke natthi yaɱ tayā diṭṭhan ti|| ||

6. Taɱ kho pana bhikkhave so puriso bhūtaɱ yeva addasa no abhūtaɱ|| ||

Bhūtapubbam bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbuḷho ahosi||
tasmiɱ kho pana bhikkhave saṅgāme devā jiniɱsu asurā parājiniɱsu||
parājitā ca kho bhikkhave asurā bhītā bhisamuḷālena asurapuram pavisiɱsu devānaɱ yeva kho bhāyamānā

[page 448]

7. Tasmā ti ha bhikkhave mā lokacintaɱ cintetha||
Sassato loko ti va Assassato loko ti va||
Antavā loko ti vā Anantavā loko ti vā||
Taɱ jīvam taɱ sarīranti vā Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīran ti vā||
Hoti tathāgato parammaraṇā ti vā||
Na hoti tathāgato parammaraṇā ti vā||
Hoti ca na ca hoti tathāgato param maraṇā ti vā||
Neva hoti na na hoti tathāgato param maraṇā ti vā|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

8. Nesā bhikkhave cintā atthasaɱhitā nādibrahmacariyikā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saɱvattati|| ||

9. Cintentā ca kho tumhe bhikkhave Idaɱ dukkhan ti cinteyyātha ... pe ... Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti cinteyyātha|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

10. Esā bhikkhave cintā atthasaɱhitā esā ādibrahmacariyikā esā nibbidāya virā- ni- upa- abhi- sambo- nibbānāya saɱvattati|| ||

11. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

42. Papāto

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūte pabbate|| ||

2. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||

Āyāma bhikkhave yena Paṭibhānakūṭo tenupasaṅkamissāma divāvihārāyā ti|| ||

Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ|| ||

[page 449]

3. Atha kho Bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhim yena Paṭibhānakūṭo tenupasaṅkami|| ||

Addasā kho aññataro bhikkhu Paṭibhāṇakūṭe mahantam papātam||
disvāna Bhagavantam etad avoca|| ||

Mahā vatāyam bhante papāto subhayānako bhante papāto||
atthi nu kho bhante imamhā papātā añño papāto mahantataro ca bhayānakataro cā ti|| ||

Atthi kho bhikkhave imamhā papātā añño papāto mahantataro ca bhayānakataro cā ti|| ||

Katamo pana bhante imamhā papātā añño papāto mahantataro ca bhayānakataro cā ti|| ||

4. Ye hi keci bhikkhu samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaɱ dukkhan ti yathābhūtaɱ nappajānanti||
Ayaɱ dukkhasamudayo ti yathā- nappa-||
Ayaɱ dukkhanirodho ti yathānappa-||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtaɱ nappajānanti||
te jātisaɱvattanikesu saṅkhāresu abhiramanti||
jarāsaɱvattanikesu saṅkhāresu abhi-||
maraṇasaɱvattanikesu saṅkhāresu abhi-||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaɱvattanikesu saṅkhāresu abhiramanti|| ||

Te jātisaɱvattanikesu saṅkhāresu abhiratā jarāsaɱvattanikesu saṅkharesu abhiratā maraṇasaɱkattanikesu saṅkhāresu abhiratā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaɱvattanikesu saṅkhāresu abhiratā jātisaɱvattanike pi saṅkhāre abhisaṅkharonti||
{jarāsaɱvattanike} pi saṅkhāre abhisaṅkharonti||
maraṇasaɱvattanike pi saṅkhāre abhisaṅkharonti||
sokaparidevadukkhadomanassupāyasasaɱvattanike pi saṅkhāre abhisaṅkharonti|| ||

Te jātisaɱvattanike pi saṅkhāre abhisaṅkharitvā jarāsaɱvattanike pi saṅkhāre abhisaṅkhāritvā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaɱvattanike pi saṅkhāre abhisaṅkharitvā jātipapātam pi papatanti||
jarāpapātam pi papatanti||
mara ṇapapātam pi papatanti||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsapapātam pi papatanti

[page 450]

Te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi||
na parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi|| ||

5. Ye ca kho keci bhikkhu samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaɱ dukkhan ti yathābhūtam pajānanti ... pe ... Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānanti||
te jātisaɱvattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti||
jarāsaɱvattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti||
maraṇasaɱvattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaɱvattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti|| ||

Te jātisaɱvattanikesu saṅkhāresu anabhiratā jarāsaɱvattanikesu saṅkhāresu anabhiratā maraṇasaɱvattanikesu saṅkhāresu anabhiratā sokaparidevadukkadomanassupāyāsasaɱvattanikesu saṅkhāresu anabhiratā {jātisaɱvattanike} pi saṅkhāre nābhisaṅkharonti||
jarāsaɱvattanike saṅ° nābhisaṅkharonti||
maraṇasaɱvattanike pi saṅkhāre {nābhisaṅkharonti}||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaɱvattanike pi saṅkhāre nābhisaṅkharonti|| ||

Te jātisaɱvattanike pi {saṅkhāre} anabhisaṅkharitvā||
jarāsaɱvattanike pi saṅkhāre anabhisaṅkharitvā maraṇasaɱvattanike pi saṅkhāre anabhisaṅkharitvā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaɱvattanike pi saṅkhāre anabhisaṅkharitvā jātipapātam pi na papatanti||
jarāpapātam pi na papatanti ... pe ... sokaparidevadukkhadomanassupāyasasapapātam pi na papatanti|| ||

Te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi||
parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi|| ||

6. Tasmā ti ha Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ...||
Ayaɱ dukkanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

43. Pariḷāho

2. Atthi bhikkhave Mahā-Pariḷāho nāma nirayo||
tattha yaɱ kiñci cakkhunā rūpam passati aniṭṭharūpaɱ yeva passati no iṭṭharūpaɱ

[page 451]

akantarūpam yeva passati no kantarūpaɱ||
amanāparūpam passati no manāparūpam|| ||

Yaɱ kiñci sotena saddaɱ suṇāti ... pe ... yaɱ kiñci kāyena poṭṭhabbam phussati||
yaɱ kiñci manasā dhammaɱ vijānāti aniṭṭharupaɱ yeva vijānāti no iṭṭharūpam||
akantarupaɱ yeva vijānāti ... pe ... no manāparūpan ti|| ||

3. Evaɱ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Mahā vata so bhante Pariḷāho sumahā vata so bhante Pariḷāho|| ||

Atthi nu kho bhante etamhā pariḷāhā añño pariḷāho mahantataro ca bhayānakataro cā ti|| ||

Atthi kho bhikkhu etamhā pariḷāhā añño pariḷāho mahantataro ca bhayānakataro cā ti|| ||

Katamo pana bhante etamhā Pariḷāhā añño Pari- mahan- ca bhayānakataro cā ti|| ||

4. Ye hi keci bhikkhu samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaɱ dukkhan ti yathābhūtaɱ nappajānanti ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtaɱ nappajānanti||
te jātisaɱvattanikesu saṅkhāresu abhiramanti ... pe ... abhiratā abhisaṅkharonti||
abhisaṅkharitvā jātipariḷāhena pi pariḍayhanti jarāpariḷāhena pi pariḍayhanti||
maraṇapariḷāhena pi pariḍayhanti||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsapariḷāhena pi pariḍayhanti|| ||

Te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi||
na parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi|| ||

5. Ye ca kho keci bhikkhu samaṇā vā brāhmaṇā vā Idam dukkhan ti yathābhūtam pajānanti ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yathābhūtam pajānanti||
jātisaɱvattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti ... pe ... anabhiratā nābhisaṅkharonti||
anabhisaṅkharitvā jātipariḷāhena pi na pariḍayhanti||
jarāpariḷāhena pi na pariḍayhanti||
jarāpariḷāhena pi na pariḍayhanti||
maraṇapariḷāhena pi na pariḍayhanti||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsapariḷāhena pi na pariḍayhanti|| ||

Te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi

[page 452]

parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi|| ||

6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

44. Kūṭāgara

2. Yo hi bhikkhave evaɱ vadeyya||
Ahaɱ dukkham ariyasaccaɱ yathābhūtam anabhisamecca ... pe ... dukkhanirodhagaminipaṭipadam ariyasaccaɱ yathābhūtam anabhisamecca sammā dukkhassantaɱ karissāmī ti netaɱ thānaɱ vijjati|| ||

3. Seyyathā pi bhikkhave yo evam vadeyya||
Aham kūṭāgārassa heṭṭhimam gharam akaritvā uparimaɱ gharam āropessāmī ti netaɱ thāṇaɱ vijjati|| ||

Evam eva kho bhikkhave yo evaɱ vadeyya|| ||

Ahaɱ dukkham ariyasaccam yathābhūtam anabhisamecca||
... pe ...||
dukkanirodhagāminipaṭipadam ariyasaccaɱ yathābhūtam anabhisamecca sammā dukkhassantaɱ karissāmī ti netaɱ ṭhānaɱ vijjati|| ||

3. Yo ca kho bhikkhave evaɱ vadeyya||
Ahaɱ dukkham ariyasaccam yathābhūtam abhisamecca ... pe ...||
dukkhanirodhagāminipaṭipadam ariyasaccaɱ yathābhūtam abhisamecca sammā dukkassantaɱ karissāmī ti ṭhānaɱ etaɱ vijjati|| ||

4. Seyyathā pi bhikkhave yo evaɱ vadeyya||
Ahaɱ kūṭāgārassa heṭṭhimam gharaɱ karitvā uparimaɱ gharam āropessāmī ti ṭhānam etaɱ vijjati|| ||

Evam eva kho bhikkhave yo evaɱ vadeyya||
Ahaɱ dukkham ariyasaccaɱ yathābhūtaɱ abhisamecca ... pe ... dukkhanirodhagāminipatipadam ariyasaccam yathābhūtam abhisamecca sammā dukkhassantaɱ karissāmī ti ṭhānaɱ etaɱ vijjati|| ||

[page 453]

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayam dukkhanirodhagāminipatipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

45. Chiggaḷa11

1. Ekaɱ samayam Bhagavā Vesāliyaɱ viharati Mahāvane Kūṭāgārasāḷāyaɱ|| ||

2. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasamayam nivāsetvā pattacīvaram ādāya Vesālim piṇḍāya pāvisi|| ||

3. Addasā kho āyasmā Ānando sambahule licchavikumārake santhāgāre upāsanam kāronte durato va sukhumena ṭālacchiggaḷena asanam atipātente poṅkhānupoṅkam avirādhitaɱ|| ||

4. Disvānassa etad ahosi||
Sikkhitā vatime licchavikumārakā susikkhitā vatime licchavikumārakā yatrahi nāma durato va sukhumena taḷacchigaḷena asanam atipātessanti poṅkhānupoṅkham avirādhitan ti|| ||

5. Atha kho āyasmā Ānando Vesāliyam piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto yena Bhagavā tenupasaṅkami ... pe ...||
Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca|| ||

6. Idhāham bhante pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Vesālim piṇḍaya pāvisiɱ||
addasaɱ khvāham bhante sambahule licchavikumārake santhāgāre upāsanam karonte durato va sukhumena tāḷacchiggaḷena asanam atipātente poṅkhānupoṅkham aviradhitaɱ|| ||

Disvāna me etad ahosi||
Sikkhitā vatime licchavikumarakā susikkhitā vatime licchavikumārakā yatra hi nāma durato va sukhumena tāḷacchiggaḷena asanam atipātessanti poṅkānupoṅkham avirādhitan ti|| ||

[page 454]

7. Taɱ kim maññasi Ānanda||
katamaɱ nu kho dukkarataraɱ vā durabhisambhavataraɱ vā yo durato va sukhumena tāḷacchiggaḷena asanam atipāteyya poṅkhānupoṅkham avirādhitaɱ||
yo vā satadhā bhinnassa vālassa koṭiyā koṭim paṭivijjheyyā ti|| ||

Etad eva bhante dukkarataraɱ ceva durabhisambhavatarañca yo vā satadhā bhinnassa vālassa koṭiyā koṭim paṭivijjheyyā ti|| ||

8. Atha kho Ānanda duppaṭivijjhataram paṭivijjhanti ye Idam dukkhan ti yathābhūtam paṭivijjhanti ... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāmini patipadā ti yathābhutam paṭivijjhanti|| ||

9. Tasmā ti hānanda Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

46. Andhakāra

2. Atthi bhikkhave lokantarikā aghā asaɱvutā andhakārakā andhakāratimisā yatthāpimesaɱ candimasuriyānam evammahiddhikānam evammahānubhāvānam ābhā nānubhontī ti|| ||

3. Evaɱ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad avoca|| ||

Mahā vata so bhante andhakāro sumahā vata so bhante andhakāro||
atthi nu kho bhante etamhā andhakārā añño andhakāro mahantataro ca bhayānakataro cā ti|| ||

Atthi kho bhikkhu etamhā andhakārā añño andhakāro mahantataro ca bhayānakataro cā ti|| ||

Katamo pana bhante etamhā andhakārā añño andhakāro mahantataro ca bhāyanakataro cā ti|| ||

4. Ye hi keci bhikkhu samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaɱ dukkhan ti yathābhūtaɱ nappajānanti ... pe ... Ayam dukkhanirodhagāminipatipadā ti yathābhūtaɱ nappajananti

[page 455]

te jātisaɱvattanikesu saṅkhāresu abhiramanti ... pe ...||
abhiratā abhisaṅkharonti||
abhisaṅkharitvā jātandhakāram pi papatanti||
jarandhakāram pi papatanti||
maraṇandhakāram pi papatanti||
sokaparidevadomanassupāyāsandhakāram pi papatanti||
te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇā sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi na parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi|| ||

5. Ye ca kho keci bhikkhu samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaɱ dukkhan ti yathābhūtam pajānanti ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāmini patipadā ti yathābhūtam pajānanti||
te jātisaɱvattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti||
... pe ...||
anabhiratā anabhisaṅkharonti||
anabhisaṅkhāritvā jātandhakāram pi na papatanti||
jarandhakāram pi na papatanti||
maraṇandhakāram pi na papatanti||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsandhakāram pi na papatanti||
te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi||
parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi|| ||

6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminipaṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

47. Chiggaḷa 2

2. Seyyathā pi bhikkhave puriso mahāsamudde ekacchiggaḷaɱ yugam pakkhipeyya||
tatrāpissa kāṇo kacchapo yo vassasatassa vassasatassa accayena sakiɱ sakim ummujjeyya|| ||

3. Tam kim maññatha bhikkhave||
api nu so kāṇo kacchapo vassasatassa vassasatassa accayena sakiɱ sakim ummujjanto amusmim ekacchiggaḷe yuge gīvam paveseyyā ti|| ||

[page 456]

Yadi nūna bhante kadāci karahaci dīghassa addhuno accayenā ti|| ||

4. Khippataram kho so bhikkhave kāṇo kacchapo vassasatassa vassasatassa accayena sakiɱ sakim ummajjanto amusmim ekacchiggaḷe yuge gīvam paveseyya na tvevāham bhikkhave sakiɱ vinipātagatena bālena manussattaɱ vadāmi|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

5. Na hettha bhikkhave atthi dhammacariyā samacariyā kusalakiriyā puññakiriyā||
aññamaññakhādikā ettha bhikkhave vattati dubbalakhādikā|| ||

Tam kissa hetu?|| ||

6. Adiṭṭhattā bhikkhave catunnam ariyasaccānam|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ... dukkhanirodhagāminipaṭipadāya ariyasaccassa|| ||

7. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

48. Chiggala 3

2. Seyyathā pi bhikkhave ayam mahāpathavī ekodakā assa||
tatra puriso ekacchiggaḷaɱ yugam pakkhipeyya||
tam enam puratthimo vāto pacchimena saɱhareyya||
pacchimo vāto puratthimena saɱhareyya||
uttaro vāto dakkhiṇena saɱhareyya||
dakkhiṇo vāto uttarena saɱhareyya|| ||

Tatrassa kāṇo kacchapo so vassasatassa vassasatassa accayena sakiɱ sakiɱ ummujjeyya|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave api nu so kāṇo kacchapo vassasatassa vassasatassa accayena sakiɱ sakim ummujjanto amusmim ekacchiggaḷe yuge gīvam paveseyyā ti

[page 457]

Adhiccam idam bhante yaɱ so kāṇo kacchapo vassasatassa vassasatassa accayena sakiɱ sakim ummujjanto amusmim ekacchiggaḷe yuge gīvam paveseyyā ti|| ||

4. Evam adhiccam idam bhikkhave yam manussattam labhati||
evam adhiccam idam bhikkhave yaɱ Tathāgato loke uppajjati arahaɱ sammāsambuddho||
evam adhiccam idam bhikkhave yaɱ Tathāgatapavedito dhammavinayo loke dippati|| ||

5. Tassidam bhikkhave manussattam laddhaɱ||
tathāgato ca loke uppanno arahaɱ sammāsambuddho||
Tathāgatappavedito ca dhammavinayo loke dippati|| ||

6. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

49. Sineru 1

2. Seyyathā pi bhikkhave puriso Sinerussa pabbatarājassa sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā upanikkhipeyya|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaram yā ca sattamuggamattiyo pāsānasakkharā upanikkhittā yo ca Sinerupabbatarājā ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ yad idaɱ Sinerupabbatarājā||
appamattikā sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā upanikkhittā saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti kalabhāgaɱ pi na upenti Sinerupabbatarājānam upanidhāya sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā upanikkhittā ti|| ||

[page 458]

4. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa diṭṭhisampannassa puggalassa abhisametāvino etad eva bahutaraɱ dukkhaɱ yad idam parikkhīṇam pariyādinnam appamattakam avasiṭṭhaɱ saṅkham pi na upeti upanidham pi na upeti kalabhāgam pi na upeti||
purimaɱ dukkhakkhandham parikkhīṇam pariyādinnam upanidhāya yad idaɱ sattakkhattum paramatā||
yo Idaɱ dukkhan ti yathābhūtam pajānāti||
... pe ...||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī patipadā yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

50. Sineru 2

2. Seyyathā pi bhikkhave Sineru pabbatarājā yam parikkhayam pariyādānaɱ gaccheyya ṭhapetvā sattamuggamattiyo pāsānasakkharā|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaraɱ yaɱ vā Sinerussa pabbatarājassa parikkhīṇam pariyādiṇṇam yā vā sattamuggamattiyo pāsānasakkharā avasiṭṭhā ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ Sinerussa pabbatarājassa yad idam parikkhīnam pariyādinnaɱ||
appamattakā sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā avasiṭṭhā saṅkham pi na upenti||
upanidham pi na upenti||
kalabhāgam pi na upenti||
Sinerussa pabbatarājassa parikkhīṇam pariyādinnam upanidhāya sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā avasiṭṭhā ti|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa diṭṭhisampannassa puggalassa abhisametāvino etad eva bahutaraɱ dukkhaɱ yad idam

[page 459]

... pe ... yo Idam dukkhan ti yathābhūtam pajānāti ... pe ... Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti yathābhūtam pajānāti|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhanti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

Papātavaggo pañcamo|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Cintā Papāto Pariḷāho||
Kuṭāgārandhakārinaɱ||
Chiggalena ca dve vuttā||
Sineru apare dve ti|| ||

 


 

Chapter VI. Abhisamaya Vaggo

51. Nakhasikho

2. Atha kho Bhagavā parittam nakhasikhāyam paɱsum āropetvā bhikkhū āmantesi||
Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaram yo vāyam mayā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito||
ayaɱ vā mahāpathavī ti|| ||

Etad eva bhante bahutaram yad idam mahāpathavī||
appamattako yam Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito saṅkham pi na upeti upanidham pi na upeti kalabhāgam pi na upeti||
mahāpathavī upanidhāya Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito ti|| ||

[page 460]

3. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa diṭṭhisampannassa puggalassa abhisametāvino etad eva bahutaraɱ dukkham ... pe ... yo Idaɱ dakkhanti yathābhūtam pajānāti||
la [pe] ||
Ayaɱ dukkhanirodhagāmini patipadā ti yathābhūtam pajānā ti|| ||

4. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhanti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti||
yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

52. Pokkharaṇī

2. Seyyathā pi bhikkhave pokkharaṇī paññāsayojanāni āyāmena paññāsayojanāni vitthārena paññasayojanāni ubbedhena puṇṇā udakassa samatittikā kākapeyyā|| ||

Tato puriso kusaggena udakam uddhareyya|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave katamaɱ nu kho bahutaram yaɱ vā kusaggena udakam ubbhataɱ yaɱ vā pokkharaṇiyā udakan ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ yad idam pokkharaṇiyā udakaɱ||
appamattakaɱ kusaggena udakam ubbhataɱ saṅkham pi na upeti upanidham pi na upeti kalabhāgam pi na upeti pokkharaṇi yā udakam upanidhāya kusaggena udakam ubbhatan ti|| ||

4—5. Evam kho bhikkhave ariyasāvakassa ... pe ...||
yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

53. Sambejja 1

2. Seyyathā pi bhikkhave yatthimā mahānadiyo saɱsandanti samenti||
seyyathīdam Gaṅgā Yamunā Aciravatī Sarabhū Mahī||
Tato puriso dve vā tīṇi vā udakaphusitāni uddhareyya|| ||

[page 461]

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaram yāni dve vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbhatāni yam vā sambhejja udakan ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ yad idaɱ sambhejja udakam||
appamattakāni dve vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbhatāni saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti kalabhāgam pi na upenti sambhejja udakam upanidhāya dve vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbhatāni|| ||

4—5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa||
so yeva peyyalo||
yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

54. Sambhejja 2

2. Seyyathā pi bhikkhave yatthimā mahānadiyo saɱsandanti samenti seyyathīdaɱ Gaṅgā Yamunā Aciravatī Sarabhū Mahī tam udakam parikkhayam pariyādānam gaccheyya ṭhapetvā dve vā tīṇi vā udakaphusitāni|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaram yaɱ vā sambhejja udakam parikkhīṇaɱ pariyādinnam yāni vā udakaphusitāni avasiṭṭhānī ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ sambhejja udakaɱ yad idam parikkhīṇam pariyādinnam appamattakāni dve vā tīṇi vā udakaphusitāni avasiṭṭhāni saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti kalabhāgam pi na upenti sambhejja udakam parikkhīṇam pariyādinnam upanidhāya dve vā tīṇi vā udakaphusitāni avasiṭṭhānī ti|| ||

4—5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassati ... pe ...|| ||
yogo karaṇīyo ti|| ||

[page 462]

 


 

55. Pathavī 1

2. Seyyathā pi bhikkhave puriso mahāpathaviyā sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā upanikkhipeyya|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaraɱ yā vā sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā upanikkhittā ayaɱ vā mahāpathavī ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ yad idam mahāpathavī||
appamattikā sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā upanikkhittā saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti ... pe ... mahāpathavim upanidhāya sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā upanikkhittā|| ||

4—5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa||
so yeva peyyālo||
yogo karanīyo ti|| ||

 


 

56. Pathavī 2

2. Seyyathā pi bhikkhave mahāpathavī parikkhayam pariyādānaɱ gaccheyya ṭhapetvā sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaraɱ yaɱ vā mahāpaṭhaviyā parikkhīṇam pariyādinnam yā vā sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā avasiṭṭhā ti|| ||

Etad eva bhante bahutaram mahāpathaviyā yad idam parikkhīnam pariyādinnam||
appamattikā sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā avasiṭṭhā saṅkham pi na upenti... pe ...
kalabhāgam pi na upenti mahāpathaviyā parikkhīnam pariyādinnam upanidhāya sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā avasiṭṭhā ti|| ||

4—5. Evam eva kho bhikkhave ariyasavakassa||
so yeva peyyālo||
yogo karaṇīyo ti|| ||

[page 463]

 


 

57. Samudda 1

2. Seyyathā pi bhikkhave puriso mahāsamudde dve vā tīṇi vā udakaphusitāni uddhareyya|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaram yāni vā dve vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbhatāni yaɱ vā mahāsamudde udakan ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ yad idam mahāsamudde udakaɱ||
appamattakāni dve vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbhatāni saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti kalabhāgam pi na upenti mahāsamudde udakam upanidhāya dve vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbhatānī ti|| ||

4—5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa||
so yeva peyyālo||
yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

58. Samudda 2

2. Seyyathā pi bhikkhave mahāsamudde udakam parikkhayam pariyādānaɱ gaccheyya ṭhapetvā dve vā tīṇi vā udakaphusitāni|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaraɱ yaɱ vā mahāsamudde udakam parikkhīṇam pariyādinnam yāni vā dve vā tīṇi va udakaphusitāni avasiṭṭhānī ti|| ||

Etad eva bhante bahutaram mahāsamudde udakaɱ yad idam parikkhīṇam pariyadinnaɱ||
appamattakāni dve vā tīṇi vā udakaphusitāni avasiṭṭhāni saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti kalabhāgaɱ pi na upenti mahāsamudde udakam parikkhīṇam pariyādinnam upanidhāya dve vā tīni vā udakaphusitāni avasitthānī ti|| ||

4—5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa||
so yeva peyyālo||
karaṇīyo ti|| ||

[page 464]

 


 

59. Pabbatupamā 1

2. Seyyathā pi bhikkhave puriso Himavato pabbatarājassa sattasāsapamattiyo pāsānasakkharā upanikkhipeyya|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaram yā vā sattasāsapamattiyo pāsāṇasakkharā upanikkhittā ayaɱ vā Himavā pabbatarājā ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ yad idam Himavā pabbatarājā||
appamattakā sattasāsapamattiyo pāsāṇasakkharā upanikkhittā saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti kalabhāgam pi na upenti Himavantam pabbatarājānam upanidhāya sattasāsapamattiyo pāsānasakkharā upanikkhittā ti|| ||

4—5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa ... pe ...||
yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

60. Pabbatupamā 2

2. Seyyathā pi bhikkhave Himavā pabbatarājā parikkhayam pariyādānaɱ gaccheyya ṭhapetvā sattasāsapamattiyo pāsāṇasakkharā|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaraɱ yaɱ vā Himavato pabbatarājassa parikkhīṇam pariyādinnam yā vā sattasāsapamattiyo pāsāṇasakkharā avasiṭṭhā ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ Himavato pabbatarājassa yad idam parikkhīṇam pariyādinnam appamattakā sattasāsapamattiyo pāsāṇasakkharā avasiṭṭhā saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti kalabhāgam pi na upenti||
Himavato pabbatarājassa parikkhīnam pariyādinnam upanidhāya sattasāsapamattiyo pāsāṇasakkharā avasiṭṭhā ti|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa diṭṭhisampannassa puggalassa abhisametāvino etad eva bahutaraɱ dukkhaɱ yad idam parikkhīnam pariyādinnam

[page 465]

appamattikam avasiṭṭhaɱ saṅkhaɱ pi na upeti upanidham pi na upeti kalabhāgam pi na upeti purimaɱ dukkhakkhandham parikkhīṇam pariyādinnam upanidhāya yad idam sattakkhattuparamatā||
yo Idam dukkhan ti yathābhūtam pajānāti ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti|| ||

5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminipatipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

Abhisamayavaggo chaṭṭho|| ||

Tass'uddānaɱ:|| ||

Nakhasikhaɱ Pokkharaṇī||
Sambhejja apare duve||
Pathavī dve Samuddā dve||
Dve mā ca Pabbatupamā ti|| ||

 


 

Chapter VII. Vaggo Sattamo (Cakkapeyyālo)

61. Aññatra

2. Atha kho Bhagavā parittam nakhasikhāyam paɱsum āropetvā bhikkhū āmantesi|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaraɱ ... pe ...paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito||
ayaɱ vā mahāpathavī ti|| ||

[page 466]

Etad eva bhante bahutaraɱ yad idam mahāpathavī||
appamattako yam Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito saṅkham pi na upeti upanidham pi na upeti kalabhāgam pi na upeti mahāpathavim upanidhāya Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito ti|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussesu paccājāyanti||
atha kho ete bahutarā sattā ye aññatra manussehi paccājāyanti|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

5. Adhiṭṭhatā bhikkhave catunnam ariyasaccānaɱ||
katamesaɱ catunnaɱ|| ||

Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ...||
dukkhanirodhagāminiyā paṭipādāya ariyasaccassa|| ||

6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

62. Paccantam

2. Atha kho Bhagavā parittaɱ nakhasikhāyam paɱsum āropetvā bhikkhū āmantesi|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaraɱ yo vāyam mayā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito ayaɱ vā mahāpathavī ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ yad idam mahāpathavī||
appamattako yam Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito saṅkham pi na upeti upanidham pi na upeti kalabhāgam pi na upeti||
mahāpathavim upanidhāya Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito ti|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye majjhimesu janapadesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye paccantimesu janapadesu paccājāyanti||
aviññātāresu milakkhesu||
... pe ...|| ||

[page 467]

 


 

63. Paññā

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pana ariyena paññācakkhunā samannāgatā||
atha kho ete bahutarā sattā ye avijjāgatā sammuḷhā||
... pe ...|| ||

 


 

64. Surāmeraya

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye surāmerayamajjapamādaṭṭhānā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

65. Odakā

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye thalajā||
atha kho ete bahutarā sattā ye udakajā|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

... pe ...|| ||

 


 

66. Matteyyā

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te suttā ye matteyyā||
atha kho ete bahutarā sattā ye amatteyyā||
... pe ...|| ||

 


 

67. Petteyyā

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye petteyyā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye apetteyyā||
... pe ...|| ||

[page 468]

 


 

68. Sāmañña

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye sāmaññā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye asāmaññā||
... pe ...|| ||

 


 

69. Brahmañña

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye brahmaññā||
atha kho ete bahutarā sattā ye abrahmaññā||
... pe ...|| ||

 


 

70. Pacāyika

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye kule jeṭṭhāpacāyino||
atha kho ete bahutarā sattā ye kule jeṭṭhāpacāyino ti|| ||

Vaggo uddānaɱ|| ||

Aññatra Paccantam Paññāya||
Surāmeraya Odakā||
Matteyyā Peteyyā cā ti||
Sāmaññam Brahma Pacāyikan ti|| ||

 


 

Chapter VIII. Appakā-Virataɱ

71. Pāṇa

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pāṇātipātā paṭiviratā||
atha kho ete bahutarā sattā ye pāṇātipātā appaṭiviratā|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

... pe ...|| ||

[page 469]

 


 

72. Adinnam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye adinnādānā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye adinnādānā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

73. Kāmesu

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye kāmesu micchācārā paṭiviratā||
atha kho ete bahutarā sattā ye kāmesu micchācārā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

74. Musāvāda

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye musāvādā paṭiviratā||
atha kho ete bahutarā sattā ye musāvādā appaṭiviratā|| ||

 


 

75. Pesuṇaɱ

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pisunāya vācāya paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye pisuṇāya vācāya appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

76. Pharusam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pharusāya vācāya paṭiviratā||
atha kho ete bahutarā sattā ye pharusāya vācāya appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

77. Samphappalāpam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye samphappalāpā paṭiviratā||
atha kho bahutarā sattā ye samphappalāpā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

[page 470]

 


 

78. Bījam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye bījagāmabhūtagāmasamārambhā appativiratā||
... pe ...|| ||

 


 

79. Vikāle

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye vikālabhojanā paṭiviratā||
atha kho ete bahutarā sattā ye vikālabhojanā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

80. Gandhavilepanam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā appaṭiviratā|| ||

Vaggo||
uddānaɱ|| ||

Pāṇam Adinnaɱ Kāmesu||
Musāvādaɱ ca Pesuññaɱ||
Pharusaɱ Samphappalāpam Bījam||
Vikāle Gandhavilepanan ti|| ||

 


 

Chapter IX. Āmakadhañña Peyyālaɱ

81. Naccam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye naccagīta-vādita-visūkadassanā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye nacca-gīta-vādita-visūkadassanā appaṭiviratā

[page 471]

Taɱ kissa hetu?|| ||

... pe ...|| ||

 


 

82. Sayaṇam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye uccāsayanā mahāsayanā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye uccāsayanā mahāsayanā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

83. Rajatam 4

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye jātarūparajatapaṭiggahanā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye jātarūparajatapaṭiggahaṇā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

84. Dhaññam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye āmakadhaññapaṭiggahanā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye āmakadhaññapaṭiggahanā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

85. Maɱsam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye āmakamaɱsapaṭiggahaṇā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye āmakamaɱsapaṭiggahaṇā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

86. Kumāriyam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye itthikumārapāṭiggahaṇā paṭiviratā||
ātha kho ete va bahutarā sattā ye itthikumārapaṭiggahaṇā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

[page 472]

 


 

87. Dāsī

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye dāsīdāsapaṭiggahaṇā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye dāsīdāsapaṭiggahaṇā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

88. Ajelakam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye ajeḷakapaṭiggahaṇā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

89. Kukkuṭasūkara

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭiviratā||
atha kho eteva bahutarā sattā ye kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

90. Hatthino

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye hatthigavassavaḷavāpaṭiggahanā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye hatthigavassavaḷavāpaṭiggahaṇā appaṭiviraṭā||
... pe ...|| ||

Tatiyo Vaggo||
Uddānaɱ|| ||

Naccaɱ Sayanaɱ Rajataɱ||
Dhaññaɱ Maɱsaɱ Kumāriyaɱ||
Dāsī Ajelakaɱ ceva||
Kukkuṭasūkara-Hatthino ti|| ||

[page 473]

 


 

Chapter X. Bahutarā Sattā

91. Khetta

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye khettavatthupaṭiggahaṇā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye khettavatthupaṭiggahanā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

92. Kayavikkaya

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye kayavikkayā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye kayavikkayā appaṭivaratā||
... pe ...|| ||

 


 

93. Dūteyyam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye dūteyyapahīnagamanānuyogā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye dūteyyapahīnagamanānuyogā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

94. Tulākūṭam

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye tulākūṭa-{kaɱsakūṭa}-mānakūṭā pativiratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye tulākūṭa-kaɱsakūṭa-mānakūṭā appaṭiviratā||
... pe ...|| ||

 


 

95. Ukkoṭana

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye ukkoṭanavañcananikatisāviyogā paṭiviratā||
atha kho ete va bahutarā sattā ye ukkoṭanavañcananikatisāviyogā appativisatā||
... pe ...|| ||

 


 

96-101. Vadha-ālopa-sāhasakāram

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye chedana-vadha-bandhana-viparāmosa-ālopa-sāhasākārā pativiratā

[page 474]

atha kho ete va bahutarā sattā ye bhedana-vadhabandhana-viparāmosa-ālopa-sāhasākārā appaṭiviratā|| ||

Taɱ kissa hetu?|| ||

Adiṭṭhattā bhikkhave catunnam ariyasaccānaɱ|| ||

Katamesaɱ catunnaɱ?|| ||

5. Dukkhassa ariyasaccassa ... pe ... dukkhanirodhagāminiyā patipadāya ariyasaccassa|| ||

6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhan ti yogo karaṇīyo ... pe ... Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

 


 

Chapter XI. Gatiyo Pañcakā

102. Pañcagati

2. Atha kho Bhagavā parittam nakhasikhāyam paɱsum āropetvā bhikkhū āmantesi|| ||

3. Taɱ kim maññatha bhikkhave||
katamaɱ nu kho bahutaraɱ yo vāyam mayā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito||
ayaɱ vā mahāpathavī ti|| ||

Etad eva bhante bahutaraɱ yad idam mahāpathavī appamattako yam Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito saṅkham pi na upeti upanidham pi na upeti kalabhāgam pi na upeti mahāpathavim upanidhāya Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paɱsu āropito ti|| ||

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā manussesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye manussā cutā niraye paccājāyanti||
... pe ...|| ||

 


 

103. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā manussesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye manussā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti|| ||

[page 475]

 


 

104. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā manussesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye manussā cutā pittivisaye paccājāyanti|| ||

 


 

105-107. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā cutā devesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye manussā cutā niraye paccājāyanti||
tiracchānayoniyā paccājāyanti||
pittivisaye paccājāyanti|| ||

 


 

108-110. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā devesu paccājāyanti||
atha kho ete bahutarā sattā ye devā cutā niraye paccājāyanti||
tiracchānayoniyā paccājāyanti||
pittivisaye paccājāyanti|| ||

 


 

111-113. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā cutā manussesu paccājayanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye devā cutā niraye paccājāyanti||
tiracchānayoniyā paccājayanti||
pittivisaye paccājāyanti|| ||

 


 

114-116. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā manussesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye nirayā cutā niraye paccājāyanti||
tiracchānayoniyā paccājāyanti||
pittivisaye paccājāyanti|| ||

[page 476]

 


 

117-119. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā cutā devesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye nirayā cutā niraye paccājāyanti||
tiracchānayoniya paccājāyanti||
pittivisaye paccājāyanti|| ||

 


 

120-122. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā manussesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye tiracchānayoniya cutā niraye paccājāyanti||
tiracchānayoniyā paccājāyanti||
pittivisaye paccājāyanti|| ||

 


 

123-125. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchānayoniyā cutā devesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye tiracchānayoniyā cutā niraye paccājāyanti||
tiracchāna paccājāyanti||
pittivisaye paccājāyanti|| ||

 


 

126-128. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pittivisayā cutā manussesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye pittivisayā cutā niraye paccājāyanti||
tiracchānayoniyā paccājāyanti||
pittivisaye paccājāyanti|| ||

 


 

129. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pittivisayā cutā devesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye pittivisayā cutā niraye paccājāyanti|| ||

[page 477]

 


 

130. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pittivisayā cutā devesu paccājāyanti||
atha kho ete va bahutarā sattā ye pittivisayā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti|| ||

 


 

131. Pañcagati

4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pittivisayā cutā devesu paccājāyanti||
atha kho eteva bahutarā sattā ye pittivisayā cutā pittivisaye paccājāyanti||
Tam kissa hetu||
adiṭṭhattā bhikkhave catunnam ariyasaccānaɱ||
katamesaɱ catunnam|| ||

5. Dukkhassa ariyasaccassa||
dukkhasamudayassa ariyasaccassa||
dukkhanirodhassa ariyasaccassa||
dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa|| ||

6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaɱ dukkhanti yogo karaṇīyo||
Ayaɱ dukkhasamudayo ti yogo karaṇīyo||
Ayaɱ dukkhanirodho ti yogo karaṇīyo||
Ayaɱ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti|| ||

7. Idam avoca Bhagavā||
attamanā te bhikkhū Bhagavato bhāsitam abhinandun ti|| ||

Āmakadhaññapeyyālaɱ|| ||

Cakkapeyyālasamatti|| ||

Uddānam:|| ||

Khetta Kayavikkayañca Dūteyyam Tulākūtaɱ Vadhena ca Alopa-Sahasākāram||
Appakā te virataɱ||
Atha kho eteva Bahutarā sattā||
Gatiyo pañcakā so vaggo tena pavuccatī ti|| ||

Saccasaɱyuttaɱ dvādasamaɱ|| ||

[page 478]

Magga-Bojjhaṅgaɱ Sati ca Indriyaɱ Sammappadhānañ ca Balañ ca Iddhiyā {Anuruddhaj-Jhāna} Suppakāsitaɱ Sotena Saccha Bhagavā pakāsayi|| ||

Mahāvaggasaɱyuttaɱ niṭṭhitaɱ


Contact:
E-mail
Copyright Statement