AN.1. 1s, 2s and 3s: Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series Pali text

Aṅguttara-Nikāya
Part I. Ekanipāta, Dukanipāta, Tikanipāta

The Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series Pali text

Public Domain

Namo tassa Bhagavato arahato Sammāsambuddhassa

NOTICE: These files were reproduced from those originally located on Access to Insight which reproduced them from a version found on the Journal of Buddhist Ethics website.

ALTERATIONS: Some changes not involving content were made to the JBE edition in the Access to Insight edition. Superficial re-formatting of headers, footers and page numbers adding 'ids,' and tag changes to make the file conform to HTML 5 standards. Otherwise the internal text of the files remains untouched.

Page numbers in green refer to the PTS hard copy. They can be found or linked-to by appending '#pg000' (three digits in all cases, i.e. '001') to the end of the url for this file.

[page 001]

Aṅguttaranikāye

Dasakanipāto
Namo tassa bhagavato sammāsambuddhassa
1. Ānisaɱsavaggo
Kimatthiyasuttaɱ

Evaɱ me sutaɱ: ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaɱkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Kimatthiyāni bhante kusalāni sīlāni, kimānisaɱsānīti?

Avippaṭisāratthāni kho ānanda kusalāni sīlāni, avippaṭisārānisaɱsānīti.

Avippaṭisāro pana bhante kimatthiyo, kimānisaɱsoti?

Avippaṭisāro kho ānanda pāmojjattho, pāmojjānisaɱsoti.
Pāmojjaɱ pana bhante kimatthiyaɱ, kimānisaɱsanti?
Pāmojjaɱ kho ānanda pītatthaɱ, pītānisaɱsanti.
Pīti pana bhante kimatthiyā, kimānisaɱsāti?
Pīti kho ānanda passaddhatthā, passaddhānisaɱsāti.
1. Pāmujjattho pāmujjānisaɱsotisīmu. Syā. [Pts.]

[BJT Page 004]

Passaddhi pana bhante kimatthiyā, kimānisaɱsāti?
Passaddhi kho ānanda sukhatthā, sukhānisaɱsāti.
Sukhaɱ pana bhante kimatthiyaɱ, kimānisaɱsanti?
Sukhaɱ kho ānanda samādhatthaɱ, [page 002] samādhānisaɱsanti.
Samādhi pana bhante kimatthiyo, kimānisaɱsoti?

Samādhi kho ānanda yathābhūtañāṇadassanattho, yathābhūtañāṇadassanānisaɱsoti.
Yathābhūtañāṇadassanaɱ pana bhante kimatthiyaɱ, kimānisaɱsanti?
Yathābhūtañāṇadassanaɱ kho ānanda nibbidāvirāgatthaɱ, nibbidāvirāgānisaɱsanti. .
Nibbidāvirāgo pana bhante kimatthiyo, kimānisaɱsoti?

Nibbidāvirāgo kho ānanda vimuttiñāṇadassanattho, vimuttiñāṇadassanānisaɱsoti.
Iti kho ānanda kusalāni sīlāni avippaṭisāratthāni avippaṭisārānisaɱsāni. Avippaṭisāro pāmojjattho, pāmojjānisaɱso. Pāmojjaɱ pītatthaɱ pītānisaɱsaɱ. Pīti passaddhatthā, passaddhānisaɱsā. Passaddhi sukhatthā sukhānisaɱsā. Sukhaɱ samādhatthaɱ samādhānisaɱsaɱ. Samādhi yathābhūtañāṇadassanattho yathābhūtañāṇadassanānisaɱso. Yathābhūtañāṇadassanaɱ nibbidāvirāgānisaɱsaɱ. Nibbidāvirāgo vimuttiñāṇadassanattho vimuttiñāṇadassanānisaɱso. Iti kho ānanda kusalāni sīlāni anupubbena aggāya parentīti.
1. Arahattāya pūrentī tisyā. [Pts.]

[BJT Page 006]

10. 1. 1. 2

Cetanākaraṇīya suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)
Sīlavato bhikkhave sīlasampannassa na cetanāya karaṇīyaɱ ''avippaṭisāro me uppajjatu''ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ sīlavato sīlasampannassa avippaṭisāro uppajjati. Avippaṭisārissa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ''pāmojjaɱ uppajjattu''ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ avippaṭisārissa pāmojjaɱ uppajjati. Pamuditassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ ''pīti me uppajjatu''ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ pamuditassa [page 003] pīti uppajjati. Pītimanassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'kāyo me passambhatu'ti dhammatā esā bhikkhave yaɱ pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyassa bhikkhave na cetanāya ya karaṇīyaɱ 'sukhaɱ vediyāmī'ti. Dhama*matā esā bhikkhave yaɱ passaddhakāyo sukhaɱ vediyati. Yati. Sukhino bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'cittaɱ me samādhiyatu'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ sukhino cittaɱ samādhiyati. Samāhitassa bhikkhave na cetanāya karaṇīyaɱ 'yathābhūtaɱ taɱ jānāmi passāmī'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ samāhito yathābhūtaɱ jānāti passati. Yathābhūtaɱ bhikkhave jānato passato na cetanāya karaṇīyaɱ, virajjāmī'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ yathābhūtaɱ jānaɱ passaɱ nibbindati virajjati. Nibbindassa bhikkhave virajjantassa na cetanāya karaṇīyaɱ' vimuttiñāṇadassanaɱ sacchikaromi mī'ti. Dhammatā esā bhikkhave yaɱ nibbiṇṇo2 viratto vimuttiñāṇadassanaɱ sacchikaroti. Iti kho bhikkhave nibbidāvirāgo vimuttiñāṇadassanattho vimuttiñāṇadassanānisaɱso. Yathābhūtañāṇadassanaɱ nibbidā virāgatthaɱ nibbidā virāgānisaɱsaɱ. Samādhi yathābhūtañāṇadassanattho yathābhūtañāṇadassanānisaɱso. Sukhaɱ samādhatthaɱ samādhānisaɱsaɱ. Passaddhi sukhatthā sukhānisaɱsā. Pīti passaddhatthā passaddhānisaɱsā. Pāmojjaɱ pītatthaɱ pītānisaɱsaɱ. Avippaṭisāro pāmojjattho pāmojjānisaɱso. Kusalāni sīlāni avippaṭisāratthāni avippaṭisārānisaɱsāni.

Iti kho bhikkhave dhammāvadhamme [page 004] abhisandenti, dhammāvadhamme paripūrenti apārāpāraɱ gamanāyāti.

1. Avippaṭisārassamachasaɱ
2. Nibabindosīmū

[BJT Page 008]

10. 1. 1. 3

Paṭhama upanisasuttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Dussīlassa bhikkhave sīlavipantassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipantassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipantassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipantassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipantassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipantasassa hatupaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati . Nibbidāvirāgavipantassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ

Seyyathāpi bhikkhave rukkho sākhāpalāsavipanno. Tassa papaṭikāpi na pāripūriɱ gacchati tacopi pheggupi sāropi na pāripūriɱ gacchati. Evameva kho bhikkhave dussīlassa sīlavipantassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre asati hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipantassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipantasa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipantassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhi. Sammāsamādhi vipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipantasassa hatūpaniso hoti
Nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati nibbidāvirāgavipantassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Sīlavato bhikkhave sīlasamipannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasamipannassa upanisasmapannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passasaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. [PTS Page 5] sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi bhikkhave rukkho sākhāpalāsasampanno tassa papaṭikāpi pāripūriɱ gacchati tacopi pheggupi sāropi pāripūriɱ gacchati. Evameva kho bhikkhave sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro, avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passasaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassananti.

[BJT Page 010]

10. 1. 1. 4

Dutiya upanisasuttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi: dussīlassa āvuso sīlavipannassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipannassa hatūpanisaɱ hoti pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipantassa hatūpaniso hoti ti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadassanavipantasassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati
Nibbidāvirāgavipantassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhā palāsavipanto, tassa papaṭikāpi na pāripūriɱ gacchati, tacopi pheggupi sāropi na pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso dussīlassa sīlavipannassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipannassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipannassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipantassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipantassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipantassa hatūpaniso heti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhi vipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūta ñāṇadassanavipantasassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati nibbidāvirāgavipantassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Sīlavato āvuso sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passasaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhā palāsasampanno, tassa papaṭikāpi pāripūriɱ gacchati, tacopi pheggupi sāropi pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannā hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passasaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassananti.
[page 006]

10. 1. 1. 5

Tatiya upanisasuttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho āyasmā ānando bhikkhu āmantesi: dussīlassa āvuso sīlavipannassa hatūpaniso hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre asati avippaṭisāravipannassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipannassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipannassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatupaniso hoti sammāsamādhi.

[BJT Page 012]

Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadasasanavipannassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati nibbidāvirāga vipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho sākhāpalāsavipanto tassa papaṭikāpi na pāripūriɱ gacchati, tacopi pheggupi sāropi na pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso dussīlassa sīlavipantassa hatūpaniso hoti. Avippaṭisāro, avippaṭisāre asati avippaṭisāra vipannassa hatūpanisaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje asati pāmojjavipannassa hatupanisā hoti pīti. Pītiyā asati pītivipannassa hatupanisā hoti passaddhi. Passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatūpanisaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe asati sukhavipannassa hatūpaniso hoti sammāsamādhi. Sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipantassa hatūpanisaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassane asati yathābhūtañāṇadasasanavipannassa hatūpaniso hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge asati nibbidāvirāga vipannassa hatūpanisaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Sīlavato āvuso sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmujje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannaɱ hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi. Sammā samādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassasane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibibidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāga sampannassa upanisasmapannaɱ hoti vimuttiñāṇadassanaɱ.

Seyyathāpi āvuso rukkho [page 007] sākhāpalāsasampanno tassa papaṭikāpi pāripūriɱ gacchati, tacopi pheggupi sāropi pāripūriɱ gacchati. Evameva kho āvuso sīlavato sīlasampannassa upanisasampanno hoti avippaṭisāro. Avippaṭisāre sati avippaṭisārasampannassa upanisasampannaɱ hoti pāmojjaɱ. Pāmojje sati pāmojjasampannassa upanisasampannā hoti pīti. Pītiyā sati pītisampannassa upanisasampannaɱ hoti passaddhi. Passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaɱ hoti sukhaɱ. Sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammā samādhi. Sammāsamādhimhi sati sammāsamādhi sampannassa upanisasampannaɱ hoti yathābhūtañāṇadassanaɱ. Yathābhūtañāṇadassasane sati yathābhūtañāṇadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo. Nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaɱ hoti vimuttiñāṇadassananti.

[BJT Page 014]

10. 1. 1. 6

Samādhi suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamanataɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Siyānu kho bhante bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idha lokasaññī assa. Na paraloke paralokasaññī assa, saññī ca pana assā ti?

Siyā ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa. Na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti.

Yathā kathampana bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhi paṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposadaññī assa, na tejasmiɱ tejosadaññī [page 008] assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti.

[BJT Page 016]

Idhānanda bhikkhu evaɱ saññī hoti: etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbupadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānanti. Evaɱ kho ānanda siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idhaloke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa, saññī ca pana assāti.

10. 1. 1. 7

Sāriputta suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Atha kho āyasmā ānando yenāyasmā sāriputto tenupasaɱkami. Upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiɱ sammodi. Sammodaniyaɱ kathaɱ sārāṇiyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando āyasmantaɱ sāriputtaɱ etadavoca:

. Siyānu kho āvuso sāriputta bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho, yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatananasaññī [page 009] assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti?

[BJT Page 018]

Siyā āvuso ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhi paṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī
Assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatananasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti?

Yathā kathaɱ panāvuso sāriputta siyā bhikkhuno tathārūpo samādhi paṭilābho, yathā siyā āvuso ānanda bhikkhuno tathārūpo samādhi paṭilābho yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī assa, na āpasmiɱ āposaññī assa, na tejasmiɱ tejosaññī
Assa, na vāyasmiɱ vāyosaññī assa, na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatananasaññī assa, na viññāṇañcāyatane viññāṇañcāyatanasaññī assa, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī assa, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī assa, na idha loke idhalokasaññī assa, na paraloke paralokasaññī assa. Saññī ca pana assāti?

Ekamidāhaɱ āvuso ānanda samayaɱ idheva sāvatthiyaɱ viharāmi andhavanasmiɱ tatthāhaɱ tathārūpaɱ samādhiɱ samāpajjiɱ yathā neva paṭhaviyaɱ paṭhavisaññī ahosiɱ, na āpasmiɱ āposaññī ahosiɱ, na tejasmiɱ tejosaññī ahosiɱ, na vāyasmiɱ vāyosaññī ahosiɱ. Na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī ahosiɱ, na viññānañcāyatane viññānañcāyatanasaññī ahosiɱ, na ākiñcaññāyatane ākiñcaññāyatanasaññī ahosiɱ, na nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsasaññāyatanasaññī ahosiɱ, na idhaloke idhalokasaññī ahosiɱ, na paraloke paralokasaññī ahosinti.

Kiɱ saññī panāyasmā sāriputto tasmiɱ samaye ahosīti?

Bhavanirodho nibbānaɱ, bhavanirodho nibbānanti kho me āvuso aññāva saññā uppajjati, aññāva saññā nirujjhati, seyyathāpi āvuso sakalikaggissa jhāyamānassa aññāva acci uppajjati, aññāva acci nirujjhati, evameva kho me āvuso bhavanirodho nibbānaɱ bhavanirodho nibbānanti aññāva saññā [page 010] uppajjati, aññāva saññā nirujjhati. Bhavanirodho nibbānanti saññī ca panāhaɱ āvuso tasmiɱ samaye ahosinti

[BJT Page 020]

10. 1. 1. 8

Saddhā suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti no ca sīlavā. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca no ca bahussuto . Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto cā''ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto , evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca no ca dhammakathiko. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca no ca parisāvacaro. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti no ca vinayadharo. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ, vinayadharo cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano no ca catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī assaɱ akicchalābhī akasiralābhī cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī no ca āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ. ''Kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca āraññako capantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī assaɱ akicchalābhī akasiralābhī āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya'nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī ca āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ
Abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti,

[BJT Page: 022 [\x 22/] ]

Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhamimakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano, catunnañca jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ [page 011] diṭṭhadhammasukhavihāranaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī, āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca hoti sabbākāra paripūrovāti.

10. 1. 1. 9

Santavimokkha suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti no ca sīlavā. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā cā''ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca no ca visārado parisāya dhammaɱ deseti. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyya ' nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti no ca vinayadharo. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca no ca āraññako pantasenāsano. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano 'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano no ca ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te kāyena phassitvā viharati. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā vihareyya 'nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā viharati, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā viharati [page 012] ca no ca āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati . Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ. ''Kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ, vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā vihareyyaɱ āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya 'nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā viharati āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati , evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

[BJT Page 024]

Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, vinayadharo ca āraññako ca pantasenāsano ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te ca kāyena phassitvā viharati āsavānaɱ ca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca hoti, sabbākāra paripūro cāti.

Santavimokkhasuttaɱ navamaɱ

10. 1. 1. 10

Vijjā suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti no ca sīlavā evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti, tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā cā'' ti. [page 013] yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca no ca visārado parisāya dhammaɱ deseti. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyya 'nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti no ca vinayadharo. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ. ''Kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo cā'ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca no ca anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ nānussarati. Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ. " Kintāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno ti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussareyya nti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya ca dhammaɱ deseti vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. No ca dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā, ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā, ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannā 'ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte na passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte na pajānāti.
Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti. Tena taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ, ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya ca dhammaɱ deseyyaɱ vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ, dibbena ca cakkhunā atikkantamānusakena satte passeyyaɱ cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyyaɱ..
Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā, ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā, ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannā 'ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaɱ cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyya 'nti.

Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati.
Dibbena ca cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti, ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā, ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā, ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannā 'ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.

Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussarati. Seyyathīdaɱ: ekampi jāti dvepi jātiyo tissopi jātiyocatassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo sātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭa kappe. Amutrāsiɱ evannāmo evaṅgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ tatrāpāsiɱ evannāmo evaṅgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapanno 'ti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati.
Dibbenaca cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. No ca āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacichikatvā upasampajja viharati,
Evaɱ so tenaṅgena aparipūro hoti.

[BJT Page 026]

Teta taɱ aṅgaɱ paripūretabbaɱ ''kinnāhaɱ saddho ca assaɱ sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseyyaɱ, vinayadharo ca anekavihitañca pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampijātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussareyyaɱ , dibbena ca cakkhunā [page 014] visuddhe atikkantamānusakena satte passeyyaɱ cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte te pajāneyyaɱ, ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā. Ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vināpātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaɱ cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajāneyyaɱ. Āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyanti.

Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya dhammaɱ deseti, vinayadharo ca anekakavihitañca pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhakapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto . So tato cuto idhupapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, dibbena ca cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākamimūpage satte pajānāti. Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassabhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Āsavānañca khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, evaɱ so tenaṅgena paripūro hoti.
Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu hoti samantapāsādiko ca hoti sabbākāraparipūrocāti.

Ānisaɱsavaggo paṭhamo.

Tassuddānaɱ

Kimatthiyaɱ cetanā sīlaɱ upanisā ānanda pañcamaɱ,
Samādhi sāriputto ca saddho santena vijjayāti, 1
[page 015]

1. Kimatthiyaɱ cetanā ca tayo upanisā pica samādhisāriputto ca jhānaɱ santena vijjayātimachasaɱ

[BJT Page 028]

2. Nāthavaggo

10. 1. 2. 1

Senāsana suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Pañcaṅgasamannāgato bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgataɱ senāsanaɱ sevamāno bhajamāno na cirasseva āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya,

Kathañca bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti:

1. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiɱ: ''iti pi so bhagavā arahaɱ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaɱ buddho bhagavāti.

2. Appābādho hoti appātaṅko samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya.

3. Asaṭho hoti amāyāvī, yathābhūtaɱ attānaɱ āvīkattā satthari vā viññasu vā sabrahmacārisu.

4. Āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu.

5. Paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā.

Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti.

6. Kathañca bhikkhave senāsanaɱ pañcaṅgasamannāgataɱ hoti?

Idha bhikkhave senāsanaɱ nātidūraɱ hoti nāccāsannaɱ gamanāgamanasampannaɱ

7. Divā appakiṇṇaɱ rattiɱ appasaddaɱ appanigghosaɱ.

8. Appaḍaɱsamakasavātātapasiriɱsapasamphassaɱ.

[BJT Page 030]

9. Tasmiɱ kho pana senāsane viharantassa appakasiraneva uppajjanti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraɱ.

10. Tasmiɱ kho pana senāsane therā bhikkhu viharanti bahussutā āgatāgamā [page 016] dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaɱ upasaṅkamitvā paripucchati paripañhati: ''idambhante kathaɱ imassa ko attho''ti. Tassa te āyasmanto avivaṭañceva vivaranti, anuttānīkatañca uttānīkaronti. Anekavihitesu ca kaṅkhāṭhānīyesu dhammesu kaṅkhaɱ paṭivinodenti.

Evaɱ kho bhikkhave senāsanaɱ pañcaṅgasamannāgataɱ hoti. Pañcaṅgasamannāgato kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgataɱ senāsanaɱ sevamāno bhajamāno na cirasseva āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttaɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññāsacchikatvā upasampajja vihareyyāti.

10. 1. 2. 2

Pañcaṅga suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Pañcaṅgavippahīno bhikkhave bhikkhu pañcaṅga samannāgato imasmiɱ dhammavinaye kevalī vusitavā uttamapurisoti vuccati.

Kathañca bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti:

Idha bhikkhave bhikkhuno kāmacchando pahīno hoti, vyāpādo pahīno hoti, thīnamiddhaɱ pahīnaɱ hoti, uddhacchakukkuccaɱ pahīnaɱ hoti, vicikicchā pahīnā hoti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti.

Kathañca bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti:

Idha bhikkhave bhikkhu asekhena sīlakkhandhena samannāgato hoti, asekhena samādhikkhandhena samannāgato hoti, asekhena paññākkhandhena samannāgato hoti, asekhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekhena vimuttiñāṇadassanakkhandhena samannāgato hoti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti.

[BJT Page 032]

Pañcaṅgavippahīno bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato imasmiɱ dhammavinaye kevalī vusitavā uttamapurisoti vuccatīti.

1. Kāmacchando ca vyāpādo thīnamiddhañca bhikkhuno,
Uddhaccaɱ vicikicchā ca sabbasova na vijjati.
[page 017]
2. Asekhena ca sīlena asekhena samādhinā
Vimuttiyā ca sampanno ñāṇena ca tathāvidho.

3. Sa ve pañcaṅgasampanno pañcaṅgānivivajjayaɱ1
Imasmiɱ dhammavinaye kevalīti pavuccatīti.

10. 1. 2. 3

Saɱyojana suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Dasa imāni bhikkhave saɱyojanāni, katamāni dasa: pañcorambhāgiyāni saɱyojanāni, pañcuddhambhāgiyāni saɱyojanāni.

Katamāni pañcorambhāgiyāni saɱyojanāni: sakkāyadiṭṭhiɱ, vicikicchā sīlabbataparāmāso, kāmacchando, byāpādoti. Imāni pañcorambhāgiya saɱyojanāni.

Katamāni pañcuddhambhāgiyāni saɱyojanāni: rūparāgo, arūparāgo, māno, uddhaccaɱ, avijjā, imāni kho pañcuddhambhāgiyāni, saɱyojanāni. Imāni kho bhikkhave dasasaɱyojanānīti.

1. Pañcaaṅge vivajjayaɱ machasaɱ.

[BJT Page 034]

10. 1. 2. 4

Cetokhila suttaɱ

(Sāvatthiyaɱ)

Yassa kasasaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā pañca cetokhilā appahīnā pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā, tassa yā rattī vā divaso vā āgacchati hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.

Katamassa pañcacetokhilā appahīnā honti:

Idha bhikkhave bhikkhu satthari kaṅkhati vicikicchati nādhimucchati na sampasīdati, yo so bhikkhave bhikkhu sattharikaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya [page 018] sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ paṭhamo cetokhilo appahīno hoti.

Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhamme kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ dutiyo cetokhīlo appahīno hoti. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu saṅghe kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ tatiyo cetokhilo appahīno hoti. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sikkhāya kaṅkhati vicikiccati nādhimuccati na sampasīdati tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ catuttho cetokhīlo appahīno hoti.
Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sabrahmacārīsu kupito hoti anattamano āhatacitto khilajāto. Tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ pañcamo cetokhilo appahīno hoti. Imassa pañca cetokhilā appahīnā honti.

Katamassa pañcacetaso vinibandhā asamucchinno honti:

Idha bhikkhave bhikkhu kāmesu avītarāgo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāmesu avītarāgo hoti, avigatacando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.

[BJT Page 036]

Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kāye avītarāgo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho. Yo so bhikkhave kāye avītarāgo hoti, avigatacando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Rūpe avītarāgo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, yo so bhikkhave bhikkhu rūpe avītarāgo hoti, avigatacando avigatapemo avigatapipāso avigatapariḷāho avigatataṇho, tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Udarāvadehakaɱ bhuñjitvā seyyasukhaɱ phassasukhaɱ middhasukhaɱ anuyutto viharati. Aññataraɱ devanikāyaɱ paṇidhāya brahmacariyaɱ carati ''imināhaɱ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vāti. Yo so bhikkhave bhikkhu aññataraɱ deva nikāyaɱ paṇidhāya brahmacariyaɱ carati imināhaɱ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacari yena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vāti. Tassa cittaɱ na namati [page 019] ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ na namati anuyogāya sātaccāya padhānāya, evamassāyaɱ pañcamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Imassa pañcacetaso vinibandhā asamucchinnā honti.

Yassa kassavi bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pañcacetokhilā appahīnā ime pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.

Seyyathāpi bhikkhave kālapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati. Hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohaparināhena, emameva kho bhikkhave yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pañca cetokhilā appahīnā, ime pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacichati hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi.

Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā pañca cetokhīlā pahīnā pañca cetaso vinibandhā samucchinnā1 tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni.

Katamassa pañca cetokhilā pahīnā honti,

Idha bhikkhave bhikkhu satthari na kaṅkhati na vicikicchati, adhimuccati sampasīdati. Yo so bhikkhave bhikkhu satthari na kaṅkhati na vicikicchati adhimuccati sampasīdati, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetokhilo pahīno hoti.
1. Susamucchinnāmachasaɱ

[BJT Page 038]

Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhamime na kaṅkhati na vicikicchati, adhimuccati sampasīdati. Yo so bhikkhave bhikkhu dhamme na kaṅkhati na vicikicchati adhimuccati sampasīdati, tassa cittaɱ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetekhilo pahīno hoti. Saṅghe na kaṅkhati sikkhāya na [page 020] kaṅkhati
Na vicikicchati, adhimuccati sampasīdati, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetokhilo pahīno hoti. Sikkhāya na kaṅkhati na vicikicchati, adhimuccati sampasīdati, yo so bhikkhave bhikkhu sikkhāya na kaṅkhati na vicikicchati adhimuccati sampasīdati, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetokhilo pahīno hoti. Sabrahmacārīsu na kupito hoti attamano na āhatacinno na khilajāto, yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacārīsu na kupito hoti attamano na āhatacitto na khilajāto tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ pañcamo cetokhilo pahīno hoti. Evamassa pañcacetokhilā pahīnā honti.

Katamassa pañca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti:

Idha bhikkhave bhikkhu kāmesu vītarāgo hoti vigatacichando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāmesu vītarāgo hoti vigatachando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti.

Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kāye vītarāgo hoti vigatacchando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāye vītarāgo hoti vigatachando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. Rūpe vītarāgo hoti vigatacchando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatataṇho. Yo so bhikkhave bhikkhu rūpe vītarāgo hoti vigatachando vigatapemo vigatapipāso vigatapariḷāho vigatapariḷāho vigatataṇho, tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Evamassāyaɱ paṭhamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. Na yāvadatthaɱ, udarāvadehakaɱ bhuñjitvā seyyasukhaɱ passasukhaɱ middhasukhaɱ anuyutto viharati. Na aññataraɱ devanikāyaɱ paṇidhāya brahmacariyaɱ carati: ''imināhaɱ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi, devaññataro vā''ti.

Yo so bhikkhave bhikkhu na aññataraɱ devanikāyaɱ paṇidhāya brahmacariyaɱ carati 'imināhaɱ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā' ti. Tassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaɱ namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evamassāyaɱ pañcamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. Imassa pañca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti.

[BJT Page 040]

Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pañcacetokhilā pahīnā ime pañcacetaso vinibandhā [page 021] susamucchinnā tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni

Seyyathāpi bhikkhave juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍateva vaṇṇena vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya vaḍḍhati ārohaparināhena. Evameva kho bhikkhave yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pañcacetokhilā pahīnā ime pañcacetaso vinibandhā susamucchinno, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānīti.

10. 1. 2. 5

Appamāda suttaɱ

1. Yāvatā bhikkhave sattā apadā vā dipadā vā catuppadā vā bahuppadā vā rūpino vā arūpino vā saññino vā asaññino vā nevasaññīnāsaññino vā, tathāgato tesaɱ aggamakkhāyati arahaɱ sammāsabbuddho. Evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ1 aggamakkhāyati.

2. Seyyathāpi bhikkhave yāni kānici jaṅgamānaɱ2 pāṇānaɱ padajātāni, sabbāni tāni hatthipade samodhānaɱ gacchanti, hatthipadaɱ tesaɱ aggamakkhāyati, yadidaɱ mahantattena, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

3. Seyyathāpi bhikkhave kūṭāgārassa yā kāci gopānasiyo sabbā tā kūṭaṅgamā kūṭaninnā kūṭasamosaraṇā, kūṭo tāsaɱ aggamakkhāyati. Evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.
[page 022]
1. Tesaɱmachasaɱ.
2. Jaṅgalānaɱmachasaɱ

[BJT Page 042]
42

4. Seyyathāpi bhikkhave ye keci mūlagandhā, kāḷānusāriyaɱ tesaɱ aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

5. Seyyathāpi bhikkhave ye keci sāragandhā lohitacandanaɱ tesaɱ aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

6. Seyyathāpi bhikkhave ye keci pupphagandhā, vassikaɱ tesaɱ aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

7. Seyyathāpi bhikkhave ye keci kuḍḍarājāno, 1sabbe te rañño cakkavattissa anuyantā bhavanti, rājā tesaɱ cakkavatti aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

8. Seyyathāpi bhikkhave yā kāci tārakarūpānaɱ pabhā, sabbā tā candappabhāya kalaɱ nāgghanti soḷasiɱ candappabhā tāsaɱ aggamakkhāyati, evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

9. Seyyathāpi bhikkhave saradasamaye viddho vigatavalāhake deve ādicco nahaɱ abbhussukkamāno sabbaɱ ākāsagataɱ tamagataɱ abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocati ca. Evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyati.

10. Seyyathāpi bhikkhave yā kāci mahānadiyo, seyyathīdaɱ: gaṅgā, yamunā aciravatī, sarabhū, mahī, sabbā tā samuddaṅgamā samuddaninnā samuddaponā samuddapabbhārā, mahāsamuddo tesaɱ aggamakkhāyati. Evameva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā, appamādo tesaɱ dhammānaɱ aggamakkhāyatīti.
[page 023]
10. 1. 2. 6

Āhuneyya suttaɱ

Dasa ime bhikkhave puggalā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiṇeyyā añjalikaraṇīyā anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassa. Katame dasa:

Tathāgato arahaɱ sammāsambuddho, paccekabuddho, ubhatobhāga vimutto, paññāvimutto, kāyasakkhī, diṭṭhippatto, saddhāvimutto, dhammānusārī, saddhānusārī, gotrabhū.

Ime kho bhikkhave dasa puggalā āhuneyyā pāhuneyyā, dakkhiṇeyyā, añjalikaraṇīyā anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassāti.

1. Buddarājāno, machasaɱ.

[BJT Page 044]

10. 1. 2. 7

Paṭhama nāthakaraṇa suttaɱ

Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā. Dukkhaɱ bhikkhave anātho viharati. Dasa ime bhikkhave nāthakaraṇā dhammā. Katame dasa:

1. Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yampi bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, .
Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpassa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā parivitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, yampi bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā parivitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti [page 024] kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko, yampi bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti, kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ. Yampi bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 046]

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiṅkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Yampi bhikkhave bhikkhu yānitāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiɱkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo. Yampi bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo ayampi dhammo nāthakaraṇo.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu, yampi bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu, ayampi dhammo nāthakaraṇo.
[page 025]
8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvara piṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārena, yampi bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā, yampi bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 048]

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Yampi bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā. Dukkhaɱ bhikkhave anātho viharati, ime kho bhikkhave dasa nāthakaraṇā dhammāti.

10. 1. 2. 8

Dutiyanāthakaraṇa suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā, dukkhaɱ bhikkhave anātho viharati. Dasa ime bhikkhave nāthakaraṇā dhammā. Katame dasa:

1. Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. 'Sīlavā vatāyaɱ bhikkhu hoti pātimokkha saɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesū'ti. Therāpi naɱ bhikkhu [page 026] vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, 'bahussuto vatāyaɱ bhikkhu sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti. Tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā'ti. Therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhamānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 050]

3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. 'Kalyāṇamitto vatāyaɱ bhikkhu kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko, ti therāpi naɱ vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhamāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni, ayampi dhammo nāthakaraṇo.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ, suvaco vatāyaɱ bhikkhu sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaninti therāpi naɱ vattabbaɱ [page 027] anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiṅkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso, tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ, yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiɱkaraṇīyāni, tattha dakkho vatāyaɱ bhikkhu analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱkātuɱ alaɱsaɱvidhātunti. Therāpi naɱ vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 052]

6. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro, abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo. 'Dhammakāmo vatāyaɱ bhikkhu piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo, ti therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya, kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu 'āraddhaviriyo vatāyaɱ bhikkhu viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya [page 028] kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu' ti therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti
Itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena 'santuṭṭho vatāyaɱ bhikkhu itarītaracīvara piṇḍapātasenāsana gilānapaccaya bhesajjaparikkhārenā'ti therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti, majjhimāpi bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

[BJT Page 054]

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā. 'Satimā vatāyaɱ bhikkhu paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā'ti therāpi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Majjhimā pi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Navā pi naɱ bhikkhu vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa navānukampitassa vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā paññavā vatāyaɱ bhikkhu udayatthagāminiyā, paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya
Sammādukkhakakkhayagāminiyā'ti therāpi naɱ bhikkhū vattabbaɱ anusāsitabbaɱ maññanti, majjhimā pi bhikkhu vattabbaɱ [page 029] anusāsitabaɱ maññanati. Tassa
Therānukampitassamajjhimānukampitassanavānukampitassa vuddhiyeva
Pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Ayampi dhammo nāthakaraṇo.

Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā, dukkhaɱ bhikkhave anātho viharati. Ime kho bhikkhave dasanāthakaraṇā dhammāti.

10. 1. 2. 9

Paṭhamāriyavāsa suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Dasa ime bhikkhave ariyavāsā yadariyā āvasiɱsu vā āvasanti vā āvasissanti vā. Katame dasa:

Idha bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti chaḷaṅgasamannāgato ekārakkho caturāpasseno panuṇṇapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo pasasaddhakāyasaṅkhāro suvimuttacitto suvimuttapañño. Ime kho bhikkhave dasa ariyavāsā yadariyā āvasiɱsu vā āvasanti vā āvasissanti vā ti.

[BJT Page 056]

10. 1. 2. 10

Dutiya ariyavāsa suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā kurūsu viharati kammāssadammaɱ [PTS Page 30] nāma kurūnaɱ nigamo, tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi idha bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti chaḷaṅgasamannāgato ekārakkho caturāpasseno panuṇṇapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo passaddhakāyasaṅkhāro suvimuttacitto suvimuttapañño. Bhagavā etadavoca, ime kho bhikkhave dasa ariyavāsā yadariyā āvasiɱsu vā āvasanti vā āvasissanti vā, katame dasa:

Idha bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti chaḷaṅga samannāgato ekārakkho, caturāpasseno, panuṇṇapaccekasacco samavayasaṭṭhesano anāvilasaṅkappo passaddhakāyasaṅkāro suvimuttacitto suvimuttapañño.

1. Kathañca bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti: idha bhikkhave bhikkhuno kāmacchando pahīno hoti, byāpādo pahīno hoti, thīnamiddhaɱ pahīnaɱ hoti, uddhaccakukkuccaɱ pahīnaɱ hoti, vicikicchā pahīnā hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti.

2. Kathañca bhikkhave bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti: idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā rūpaɱ disvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Sotena saddaɱ sutvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Ghānena gandhaɱ ghāyitvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Jivhāya rasaɱ sāyitvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno kāyena poṭṭabbaɱ phusitvā neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Manasā dhammaɱ viññāya neva sumano hoti, na dummano. Upekkhako viharati sato sampajāno. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti.

3. Kathañca bhikkhave bhikkhu ekārakkho hoti: idha bhikkhave bhikkhu satārakkhena cetasā samannāgato hoti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu ekārakkho hoti.

1. Ye ariyā.. Majasaɱ

[BJT Page 058]

4. Kathañca bhikkhave bhikkhu caturāpasseno hoti: idha bhikkhave bhikkhu saṅkhāyekaɱ paṭisevati. Saṅkhāyekaɱ adhivāseti, saṅkhāyekaɱ parivajjeti. Saṅkhāyekaɱ vinodeti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu caturāpasseno hoti.
[page 031]
5. Kathañca bhikkhave bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti: idha bhikkhave bhikkhuno yāni tāni puthusamaṇabrāhmaṇānaɱ puthupaccekasaccāni seyyathīdaɱ:sassato lokoti vā asassato lokoti vā antavā lokoti vā anantavā lokoti vā taɱ jīvaɱ taɱ sarīranti vā aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīranti vā hoti tathāgato parammaraṇāti vā na hoti tathāgato parammaraṇāki vā hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇāti vā neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti vā, sabbāni tāni nuṇṇāni honti panuṇṇāni, cattāni vantāni muttāni pahīnāni paṭinissaṭṭhāni, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu panuṇṇa paccekasacco hoti.

6. Kathañca bhikkhave bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti: idha bhikkhave bhikkhuno kāmesanā pahīnā hoti, bhavesanā pahīnā hoti, brahmacariyesanā paṭippassaddhā. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti.

7. Kathañca bhikkhave bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti: idha bhikkhave bhikkhuno kāmasaṅkappo pahīno hoti, byāpādasaṅkappo pahīno hoti, vihiɱsāsaṅkappo pahīno hoti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu anāvilasaṅkappo hoti.

8. Kathañca bhikkhave bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti: idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaɱ atthaṅgamā adukkhamasukhaɱ upekkhāsatipārisuddhiɱ catutthajhānaɱ upasampajja viharati. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro hoti.

[BJT Page 060]

9. Kathañca bhikkhave bhikkhu suvimuttacitto hoti: idha bhikkhave bhikkhuno rāgā cittaɱ vimuttaɱ hoti, dosā cittaɱ vimuttaɱ hoti, mohā cittaɱ vimuttaɱ hoti, evaɱ kho bhikkhave bhikkhu suvimuttacitto hoti.

10. Kathañca bhikkhave bhikkhu suvimuttapañño hoti: [page 032] idha bhikkhave bhikkhu rāgo me pahīno, ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato. Āyatiɱ anuppādadhammoti pajānāti. Doso me pahīno, ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato. Āyatiɱ anuppādadhammoti pajānāti. Moho me pahīno ucchinnamūlo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiɱ anuppādadhammoti pajāniti. Evaɱ kho bhikkhave bhikkhu suvimuttapañño hoti.

Yehi keci bhikkhave atītamaddhānaɱ ariyā ariyavāse āvasiɱsu, sabbe te imeva dasa ariyavāse āvasiɱsu. Ye hi keci bhikkhave anāgatamaddhānaɱ ariyā ariyavāse āvasissanti, sabbe te imeva dasaariyavāse āvasissanti. Ye hi keci bhikkhave etarahi ariyā ariyavāse āvasanti sabbe te imeva dasaariyavāse āvasanti. Ime kho bhikkhave dasaariyavāsā ye ariyā āvasiɱsu vā āvasanti vā āvasissanti vāti.

Nāthavaggo dutiyo.

Tassuddānaɱ:

Senāsanañca aṅgāni saɱyojana
Khīlena ca appamādo āhuneyyā dvenāthā dveariyavāsā cā, ti.

1. Senāsanañca pañcaṅgaɱ saɱyojanā khīlena ca
Appamādo āhuneyyo deva nāthā deva ariyavāsāti. Machasaɱ.

[BJT Page 062]

3. Mahāvaggo

10. 1. 3. 1

Sīhanāda suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Sīho bhikkhave migarājā sāyanhasamayaɱ āsayā nikkhamati. Āsayā nikkhamitvā vijambhati: vijambhitvā samantā catudadisaɱ1 [page 033] anuviloketi. Samantā catuddisaɱ anuviloketvā tikkhattuɱ sīhanādaɱ nadati. Tikkhattuɱ sīhanādaɱ naditvā gocarāya pakkamati. Taɱ kissa hetu: ''māhaɱ khuddakepāṇe visamagate saṅghātaɱ āpādesinti''.

Sīhoti kho bhikkhave tathāgatassetaɱ adhivacanaɱ arahato sammā sambuddhassa: yaɱ kho bhikkhave tathāgato parisāya dhammaɱ deseti, idamassa hoti sīhanādasmiɱ.

Dasa imāni bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahamacakkaɱ pavatteti. Katamāni dasa:

1. Idha bhikkhave tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajanāti. Yampi bhikkhave tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti. Yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

2. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato atītānāgatapaccuppannānaɱ kammasamādānānaɱ ṭhānaso hetuso vipākaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato atītānāgatapaccuppannānaɱ kammasamādānānaɱ ṭhānaso hetuso vipākaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato sabbatthagāminīpaṭipadaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato sabbatthagāminīpaṭipadaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

1. Catuddisā syā kaɱ:

[BJT Page 064]

4. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato [page 034] anekadhātu1nānādhātu1lokaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato anekadhātu nānādhātu lokaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti. Yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato sattānaɱ nānādhimuttikataɱ yathābhūtaɱ pajānāti, yampi bhikkhave tathāgato sattānaɱ nānādhimuttikataɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato parasattātaɱ parapuggalānaɱ indriyaparopariyattaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato parasattānaɱ parapuggalānaɱ indriyaparopariyattaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato jhānavimokkhasamādhisampattīnaɱ saɱkilesaɱ vodānaɱ vuṭṭhānaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, yampi bhikkhave tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaɱ saɱkilesaɱ vodānaɱ vuṭṭhānaɱ yathābhūtaɱ pajānāti, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati brahmacakkaɱ pavatteti.

8. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ, dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, vatassopi jātiyo, pañcapi jātiyo [page 035] anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo, evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ, dasapi jātiyo anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo, evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato vuto amutra upapādiɱ, vīsampi jātiyo, tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo, paññāsampi jātiyo, jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi, anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo, evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato vuto amutra upapādiɱ.

1. Anekadhātuɱ nānādhātuɱ machasaɱ

[BJT Page 066]

Tatrāpāsiɱ evaɱ nāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱsukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Yampi bhikkhave tathāgato anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo, dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo, tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo, paññāsampi jātiyo, jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi, anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahma cakkaɱ pavattenti.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti: ''ime vata bhonto sattā kāya duccaritena samannāgatā, vacī duccaritena samannāgatā, mano duccaritena samannāgatā āriyānaɱ upavādakā, micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikamma samādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā. Ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena. Satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. [page 036] yampi bhikkhave tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Yampi bhikkhave tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti. Yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

[BJT Page 068]

10. Puna ca paraɱ bhikkhave tathāgato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati yampi bhikkhave tathāgato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, idampi bhikkhave tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

Imāni kho bhikkhave dasa tathāgatassa tathāgatabalāni, yehi balehi samannāgato tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati. Brahmacakkaɱ pavattenti.

Sīhanāda suttaɱ paṭhamaɱ.

10. 1. 3. 2

Adhivuttipada suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho āyasmantaɱ ānandaɱ bhagavā etadavoca:

Ye te ānanda, dhammā tesaɱ tesaɱ adhivuttipadānaɱ1 abhiññā sacchikiriyāya saɱvattanti. Visārado ahaɱ ānanda tatra paṭijānāmi tesaɱ tesaɱ tathā tathā dhammaɱ desetuɱ, yathā yathā paṭipanno santaɱ vā atthīti ñassati, asantaɱ vā natthīti ñassati, hīnaɱ vā hīnanti ñassati, paṇītaɱ vā paṇītanti ñassati. Sa uttaraɱ vā sa uttaranti ñassati, anuttaraɱ vā anuttaranti ñassati, yathā yathā vā pana taɱ ñāteyyaɱ vā [page 037] daṭṭheyyaɱ vā sacchikātayyaɱ vā tathā tathā ñassati vā dakkhati vā sacchikarissatīti vā ṭhānametaɱ vijjati. Etadanuttariyaɱ2 ānanda ñāṇānaɱ yadidaɱ tattha tattha yathābhūtañāṇaɱ, etasmā cāhaɱ ānanda ñāṇā aññaɱ ñāṇaɱ uttarītaraɱ vā paṇītataraɱ vā natthīti vadāmi.

1. Adhimuttipadānaɱ adhimuttipadhānaɱ katthaci.
2. Etadānutatariyaɱ machasaɱ

[BJT Page 070]

Dasa imāni ānanda, tathāgatassa tathāgatabalāni yehi, balehi samannāgato tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti, katamāni dasa:

1. Idhānanda, tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti, yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idaɱ panānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

2. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato atītānāgatapaccuppannānaɱ kammasamādānānaɱ ṭhānaso hetuso vipākaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idaɱ panānanda tathāgatassa tathāgata balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti. Idampanānanda tathāgatassa tathāgata balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

3. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato sabbatthagāminiɱ paṭipadaɱ yathābhūtaɱ pajānāti idaɱ panānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti. Idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

4. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato anekadhātunānādhātulokaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgata balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahvacakkaɱ pavatteti.
[page 038]
5. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato sattānaɱ nānādhimuttikataɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgata balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

6. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato parasattānaɱ parapuggalānaɱ indriya paropariyattaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

7. Puna ca paraɱ ānanda tathāgato jhānavimokkhasamādhisampattīnaɱ saɱkilesaɱ vodānaɱ vuṭṭhānaɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

8. Puna ca paraɱ ānanda, tathāgato anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampijātiɱ dvepijātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo, dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo, tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo, paññāsampi jātiyo, jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi, anekepi saɱvaṭṭakappe, anekepi vivaṭṭakappe, anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo, evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ, iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idaɱ panānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

[BJT Page 072]

9. Puna ca paraɱ ānanda tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte pasasati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. ''Ime vata bhonto sattā kāya duccaritena samannāgatā vacī duccaritena samannāgatā mano duccaritena samannāgatā āriyānaɱ upavādakā, micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikamma samādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā. Āriyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena. Satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Yampanānanda tathāgato ṭhānañca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtaɱ pajānāti idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma tathāgato āsahaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavatteti.

10. Puna ca paraɱ ānanda tathāgato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Yampanānanda tathāgato āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭhevadhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idampanānanda tathāgatassa tathāgatabalaɱ hoti. Yambalaɱ āgamma tathāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavattenti.

Imāni kho ānanda dasa tathāgatassa tathāgatabalāni, yehi balehi samannāgato āsabhaɱ ṭhānaɱ paṭijānāti, parisāsu sīhanādaɱ nadati, brahmacakkaɱ pavattetīti.
[page 039]
10. 1. 3. 3

Kāya suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Atthi bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya. Atthi bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā no kāyena. Atthi bhikkhave dhammā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

Katame va bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya:

Idha bhikkhave bhikkhu akusalaɱ āpanno hoti kañcideva desaɱ1 kāyena. Tamenaɱ anuvicca viññū sabrahmacārī evamāhaɱsu: ''āyasmā kho akusalaɱ āpanno kañcideva desaɱ kāyena, sādhu vatāyasmā kāyaduccaritaɱ pahāya kāyasucaritaɱ bhāvetu'' ti. So anuvicca viññūhi sabrahmacārīhi vuccamāno kāya duccaritaɱ pahāya kāya sucaritaɱ bhāveti. Ime vuccanti bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya.

1. Kiɱci desaɱ machasaɱ

[BJT Page 074]

Katame ca bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā no kāyena:

Idha bhikkhave bhikkhu akusalaɱ āpanno hoti kañcideva desaɱ vācāya. Tamenaɱ anuvivacca viññū sabrahmacārī evamāhaɱsu: āyasmā kho akusalaɱ āpanno kañcideva desaɱ vācāya, sādhuvatāyasmā vacī duccaritaɱ pahāya vacī sucaritaɱ bhāvetu''ti. So anuvicca viññūhi sabrahmacārīhi vuccamāno vacīduccaritaɱ pahāya vacīsucaritaɱ bhāveti. Ime vuccanti bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā, no kāyena.

Katame ca bhikkhave dhammā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā:

Lobho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbo. Doso bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Moho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Kodho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Upanāho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Makkho bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya. Paññāya disvā disvā pahātabbo. Paḷāso [page 040] bhikkhave neva kāyena pahātabbo, no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbo. Macchariyaɱ bhikkhave neva kāyena pahātabbo no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbaɱ. Pāpikā bhikkhave issā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

Katamā ca bhikkhave pāpikā issā:

Idha bhikkhave ijjhati gahapatissa vā gahapatiputtassa vā dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā. Tatraññatatarassa dāsassa vā opavāsassa vā evaɱ hoti. ''Aho vatimassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā na ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā''ti. Samaṇo vā pana brāhmaṇevā lābhī hoti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaɱ tatraññatarassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā evaɱ hoti: ''aho vata ayamāyasmā na lābhī assa cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti''. Ayaɱ vuccati bhikkhave pāpikā issā, pāpikā bhikkhave issā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

[BJT Page 076]

Pāpikā bhikkhave icchā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

Katamā ca bhikkhave pāpikā icchā:

Idha bhikkhave ekacco assaddho samāno 'saddho'ti maɱ jāneyyunti icchati, dussīlo samāno 'sīlavā'ti maɱ jāneyyunti icchati, appassuto samāno 'bahussuto' ti maɱ jāneyyunti icchati, saṅgaṇikārāmo samāno pavivittoti maɱ jāneyyunti icchati, kusīto samāno āraddhaviriyoti maɱ jāneyyunti icchati, muṭṭhassatisamāno upaṭṭhitasatīti maɱ jāneyyunti icchati asamāhito samāno samāhito ti maɱ jāneyyunti icchati, duppañño samāno paññavāti maɱ jāneyyunti icchati, akhīṇāsavo samāno khīṇāsavoti maɱ jāneyyunti icchati, [page 041] ayaɱ vuccati bhikkhave pāpikā icchā, pāpikā bhikkhave icchā neva kāyena pahātabbā no vācāya, paññāya disvā disvā pahātabbā.

Taɱ ce bhikkhave bhikkhu, lobho abhibhuyya irīyati. Doso abhibhuyya irīyati. Moho abhibhuyya irīyati. Kodho abhibhuyya irīyati. Upanāho abhibhuyya irīyati. Makkho abhibhuyya irīyati. Paḷāso abhibhuyya irīyati. Macchariyaɱ pāpikā issā abhibhuyya irīyati. Pāpikā icchā abhibhuyya irīyati, so evamassa veditabbo: na ayamāyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti, tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya irīyati, na ayamāyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti moho na hoti kodho na hoti upanāho na hoti makkho na hoti paḷāso na hoti macchariyaɱ na hoti pāpikā issā na hoti pāpikā icchā na hoti tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya irīyati. Tañce bhikkhave bhikkhuɱ loho nābhibhuyya irīyati. Doso nābhibhuyya irīyati. Moho nābhibhuyya irīyati. Kodho nābhibhuyya irīyati. Upanāho nābhibhuyya irīyati. Makkho nābhibhuyya irīyati. Paḷāso nābhibhuyya irīyati. Pāpikā issā nābhibhuyya irīyati. Pāpikā icchā nābhibhuyya irīyati. So evamassa veditabbo: na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti, tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya irīyati, tathā yamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā hi maɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya irīyatīti.

[BJT Page 078]

10. 1. 3. 4

Mahācunda suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā mahācundo cetīsu viharati sahajātiyaɱ. Tatra kho āyasmā mahācundo bhikkhu āmantesi āvuso bhikkhavoti. 'Āvuso'ti kho te [page 042] bhikkhu āyasmato mahācundassa paccassosuɱ. Āyasmā mahācundo etadavoca.

Ñāṇavādaɱ āvuso bhikkhu vadamāno jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhamma''nti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Doso abhibhuyya tiṭṭhati. Moho abhibhuyya tiṭṭhati. Kodho abhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho abhibhuyya tiṭṭhati. Makkho abhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso abhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.

Bhāvanāvādaɱ āvuso bhikkhu vadamāno bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Doso abhibhuyya tiṭṭhati. Moho abhibhuyya tiṭṭhati. Kodho abhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho abhibhuyya tiṭṭhati. Makkho abhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso abhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: na ayamāyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti. Tathā hi maɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Na ayamāyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.

[BJT Page 080]

Ñāṇavādañca āvuso bhikkhu vadamāno bhāvanāvādañca jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammaɱ. Bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Doso abhibhuyya tiṭṭhati. Moho abhibhuyya tiṭṭhati. Kodho abhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho abhibhuyya tiṭṭhati. Makkho abhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso abhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā [page 043] abhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: ''na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato doso na hoti moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.

Seyyathāpi āvuso puriso daḷiddova samāno aḍḍhavādaɱ vadeyya, adhanova samāno dhanavādaɱ vadeyya, abhogavāva samāno bhogavādaɱ vadeyya. So kismiñcideva dhana karaṇīye samuppanno na sakkuṇeyya upanihattuɱ1 dhanaɱ vā dhaññaɱ vā rajataɱ vā jātarūpaɱ vā. Tamenaɱ evaɱ jāneyya: daḷiddova ayamāyasmā samāno aḍḍhavādaɱ vadeti, adhanova ayamāyasmā samāno dhanavādaɱ vadeti, abhogavāva ayamāyasmā samāno bhogavādaɱ vadeti. Taɱ kissa hetu: tathā hi ayamāyasmā kismiñcideva dhana karaṇīye samuppannena na sakkoti upanihattuɱ dhanaɱ vā dhaññaɱ vā rajataɱ vā jātarūpaɱ vāti.

Evameva kho āvuso ñāṇavādañca bhikkhu vadamāno bhāvanāvādañca jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammaɱ, bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvita citto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati, doso abhibhuyya tiṭṭhati. Moho abhibhuyya tiṭṭhati. Kodho abhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho abhibhuyya tiṭṭhati. Makkho abhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso abhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā abhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: ''na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho abhibhuyya tiṭṭhati. Na ayamāyasmā tathā pajānāti yathā pajānato doso na hoti moho na hoti kodho na hoti upanāho na hoti makkho na hoti paḷāso na hoti macchariyaɱ na hoti [page 044] pāpikā issā na hoti pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.

1. Upanihanatuɱ sīmu. Upanihātuɱ machasaɱ

[BJT Page 082]

Ñāṇavādaɱ āvuso bhikkhu vadamāno jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammanti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati doso nābhibhuyya tiṭṭhati. Moho nābhibhuyya tiṭṭhati. Kodho nābhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho nābhibhuyya tiṭṭhati. Makkho nābhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso nābhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti: tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Tathā āyamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Meho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.

Bhāvanāvādaɱ āvuso bhikkhu vadamāno bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti, tañce āvuso bhikkhuɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Doso nābhibhuyya tiṭṭhati. Moho nābhibhuyya tiṭṭhati. Kodho nābhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho nābhibhuyya tiṭṭhati. Makkho nābhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso nābhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. Tathāhi maɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti moho na hoti kodho na hoti upanāho na hoti makkho na hoti paḷāso na hoti macchariyaɱ na hoti pāpikā issā na hoti pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.

Ñāṇavādañca āvuso bhikkhu vadamāno bhāvanāvādañca jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammaɱ, bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Doso nābhibhuyya tiṭṭhati. Moho nābhibhuyya tiṭṭhati. Kodho nābhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho nābhibhuyya tiṭṭhati. Makkho nābhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso nābhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti. [page 045] tathā himaɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.

[BJT Page 084]

Seyyathāpi āvuso puriso aḍḍho va samāno aḍḍhavādaɱ vadeyya, dhanavāva samāno dhanavādaɱ vadeyya, bhogavāva samāno bhogavādaɱ vadeyya, so kismiñcideva dhanakaraṇīye samuppanne sakkuṇeyya upanihattūɱ dhanaɱ vā dhaññaɱ vā rajataɱ vā jātarūpaɱ vā. Tamenaɱ evaɱ jāneyyuɱ: ''aḍḍhova ayamāyasmā samāno aḍḍhavādaɱ vadeti, dhanavāva ayamāyasmā samāno dhanavādaɱ vadeti, bhogavāva ayamāyasmā samāno bhogavādaɱ vadeti. Taɱ kissa hetu: tathāhi ayamāyasmā kismiñci deva dhanakaraṇīye samuppanne sakkoti upanihattuɱ dhanaɱ vā dhaññaɱ vā rajataɱ vā jātarūpaɱ vā''ti.

Evameva kho āvuso ñāṇavādañca bhikkhu vadamāno bhāvanāvādañca jānāmimaɱ dhammaɱ passāmimaɱ dhammaɱ, bhāvitakāyomhi bhāvitasīlo bhāvitacitto bhāvitapaññoti. Tañce āvuso bhikkhuɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Doso nābhibhuyya tiṭṭhati. Moho nābhibhuyya tiṭṭhati. Kodho nābhibhuyya tiṭṭhati. Upanāho nābhibhuyya tiṭṭhati. Makkho nābhibhuyya tiṭṭhati. Paḷāso nābhibhuyya tiṭṭhati. Macchariyaɱ nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā issā nābhibhuyya tiṭṭhati. Pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati. So evamassa veditabbo: tathā ayamāyasmā pajānāti yathā pajānato lobho na hoti, tathāhi maɱ āyasmantaɱ lobho nābhibhuyya tiṭṭhati. Tathā yamāyasmā pajānāti yathā pajānato doso na hoti. Moho na hoti. Kodho na hoti. Upanāho na hoti. Makkho na hoti. Paḷāso na hoti. Macchariyaɱ na hoti. Pāpikā issā na hoti. Pāpikā icchā na hoti. Tathā himaɱ āyasmantaɱ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhatīti.
[page 046]
10. 1. 3. 5

Kasiṇa suttaɱ

Dasa imāni bhikkhave kasiṇāyatanāni, katamāni dasa: paṭhavikasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Āpokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Tejokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Vāyokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Nīlakasiṇameko sañajānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Pītakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Lohitakasiṇa meko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Odātakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Ākāsakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Viññāṇakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Imāni kho bhikkhave dasa kasiṇāyatanānīti.

[BJT Page 086]

10. 1. 3. 6

Kālī suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā mahākaccāno avantīsu viharati kuraraghare pavatte pabbate. Atha kho kālī upāsikā kuraragharikā yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ mahākaccānaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho kālī upāsikā kuraragharikā āyasmantaɱ mahākaccānaɱ etadavoca:

Vuttamidaɱ bhante bhagavatā kumāri pañhesu:

1. ''Atthassa pattiɱ hadayassa santiɱ
Jetvāna senaɱ piyasātarūpaɱ
Ekohaɱ jhāyaɱ sukhamanubodhiɱ
Tasmā jane1 na karomi sakkhiɱ2
Sakkhī3 na sampajjati kenacī me''ti.
[page 047]

Imassa nu kho bhante bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa kathaɱ vitthārena attho daṭṭhabboti?

Paṭhavikasiṇasamāpattiparamā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ4. Yāvatā kho bhagini paṭhavi kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, 5 ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu6 ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Āpokasiṇasamāpattiparamā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini āpo kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Tejokasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini tejo kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu6 ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Vāyokasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini vāyo kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Nīlakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini nīla kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Pītakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini pīta kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

[BJT Page 088]

Lohitakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini lohita kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassaṇamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavamaddasa, ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa
Patti, hadayassa santi viditā hoti.

Odātakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini odāta kasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Ākāsakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini ākāsakasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Viññāṇakasiṇasamāpatti paramā kho bhagini eke samaṇabrāhmaṇā atthābhinibbattesuɱ. Yāvatā kho bhagini viññāṇakasiṇasamāpatti paramatā, tadabhiññāsi bhagavā. Tadabhiññāya bhagavā ādimaddasa, ādīnavamaddasa, nissaraṇamaddasa, maggāmaggañāṇadassanamaddasa, tassa ādi dassanahetu ādīnavadassanahetu nissaraṇadassanahetu maggāmaggañānadassanahetu atthassa patti, hadayassa santi viditā hoti.

Iti kho bhagini yantaɱ vuttaɱ bhagavatā kumāri pañhesu:

2. Atthassa pattiɱ hadayassa santiɱ
Jetvāna senaɱ piya sātarūpaɱ
Ekohaɱ jhāyaɱ sukhamanubodhiɱ [page 048]
Tasmā jane na karomi sakkhiɱ
Sakkhī na sampajjati kenacī meti.

Imassa kho bhagini, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaɱ vitthārena attho daṭṭhabboti.
1 . Tasmā janenamachasaɱ. 4. Atthoti abhi nībabatetasuɱ machasaɱ
2. Sakhiɱ machasaɱ. 5. Asasādamaddasaɱmachasaɱ.
3. Sakhī machasaɱ. 6. Asasāda dassanahetumachasaɱ

10. 1. 3. 7

Paṭhama mahāpañha suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharaki jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho sambhahulā bhikkhu pubbanha samayaɱ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiyaɱ piṇḍāya pavisiɱsu. Atha kho tesaɱ bhikkhūnaɱ etadahosi:

''Atippago kho tāva sāvatthiyaɱ piṇḍāya carituɱ, yannūna mayaɱ yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā''ti.

Atha kho te bhikkhu yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodiɱsu. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinne kho te bhikkhu te aññatitthiyā paribbājakā etadavocuɱ.

[BJT Page 090]

''Samaṇo āvuso gotamo sāvakānaɱ evaɱ dhammaɱ deseti: etha tumhe bhikkhave sabbaɱ dhammaɱ abhijānātha: sabbaɱ dhammaɱ abhiññāya abhiññāya viharathā''ti. Mayampi kho āvuso sāvakānaɱ evaɱ dhammaɱ desema: ''etha tumhe āvuso sabbaɱ dhammaɱ abhijānātha: sabbaɱ dhammaɱ abhiññāya abhiññāya viharathā''ti.

Idha no āvuso ko viseso, ko adhippāyo, kiɱ nānākaraṇaɱ samaṇassa vā gotamassa amhākaɱ vā yadidaɱ [page 049] dhammadesanāya vā dhammadesanaɱ, anusāsaniyā vā anusāsaninti''?

Atha kho te bhikkhu tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ neva abhinandiɱsu na paṭikkosiɱsu, anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiɱsu bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaɱ ājānissāmāti.

Atha kho te bhikkhu sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā pacchā bhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinnā kho te bhikkhu bhagavantaɱ etadavocuɱ

Idha mayaɱ bhante, pubbanhasamayaɱ nivāsetvā patta cīvaramādāya sāvatthiyaɱ piṇḍāya pavisimha. Tesaɱ no bhante, amhākaɱ etadahosi: ''atippago kho tāva sāvatthiyaɱ piṇḍāya carituɱ, yannūna mayaɱ yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkameyyāmā''ti. Atha kho mayaɱ bhante yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo, tenupasaṅkamimha. Upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodimha. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdimha. Ekamantaɱ nisinno kho bhante aññatitthiyā paribbājakā amhe etadavocuɱ: ''samaṇo āvuso gotamo sāvakānaɱ evaɱ dhammaɱ deseti: 'etha tumhe bhikkhave sabbaɱ dhammaɱ abhijānātha, sabbaɱ dhammaɱ abhiññāya abhiññāya viharathā'ti. Mayampi kho āvuso sāvakānaɱ evaɱ dhammaɱ desema: ''etha tumhe āvuso sabbaɱ dhammaɱ abhijānātha, sabbaɱ dhammaɱ abhiññāya abhiññāya viharathā'ti. Idha no āvuso ko viseso, ko adhippāyo kiɱnānā karaṇaɱ, samaṇassa vā gotamassa amhākaɱ vā yadidaɱ dhammadesanāya vā dhammadesanaɱ anusāsaniyā vā anusāsaninti''.

[BJT Page 092]
Atha [page 050] kho mayaɱ bhante tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ bhāsitaɱ neva abhinandimha, na paṭikkosimha. Anabhinanditvā apaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamimha. ''Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaɱ ājānissāmā''ti.

Evaɱ vādino bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evamassu vacanīyā: ''eko āvuso pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇaɱ, dve pañhā, dve uddesā, dve veyyākaraṇāni, tayo pañhā, tayo uddesā tīṇi veyyākaraṇāni, cattāro pañhā, cattāro uddesā, cattāri veyyākaraṇāni, pañca pañhā, pañcuddesā, pañca veyyākaraṇāni, cha pañhā, cha uddesā, cha veyyākaraṇāni, satta pañhā, satta uddesā, satta veyyākaraṇāni, aṭṭha pañhā, aṭṭha uddesā, aṭṭha veyyākaraṇāni, nava pañhā, nava uddesā, nava veyyākaraṇāni, dasa pañhā, dasuddesā, dasa veyyākaraṇānīti. Evaɱ puṭṭho bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā na ceva sampāyissanti, uttariñca vighātaɱ āpajjissanti. Taɱ kissa hetu: yathā taɱ bhikkhave avisayasmiɱ. Nāhantaɱ bhikkhave passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa brāhmaṇiyā pajāya sadeva manussāya, yo imesaɱ pañhānaɱ veyyākaraṇena cittaɱ ārādheyya, aññatra tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā, ito vā pana sutvā.

1. Eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇanti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: ekadhamme bhikkhave bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti, katamasmiɱ eka dhamme: sabbe sattā āhāraṭṭhitikā. [page 051] imasmiɱ kho bhikkhave ekadhamme bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇanti iti vuttaɱ, idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

1. Sammadatthaɱ abhisamecca machasaɱ

[BJT Page 094]

2. Dve pañhā, dve uddesā, dve veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: dvīsu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu dvīsu: nāme ca rūpe ca. Imesu kho bhikkhave dvīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Dve pañhā, dve uddesā. Dve veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭiccavuttaɱ.

3. Tayo pañhā, tayo uddesā, tayo veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tīsu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu tīsu: tīsu vedanāsu. Imesu kho bhikkhave tīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Tayo pañhā, tayo uddesā. Tīṇi veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭiccavuttaɱ.

4. Cattāro pañhā, cattāro uddesā, cattāri veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: [page 052] catūsu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammāvirajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu catūsu: catūsu āhāresu. Imesu kho bhikkhave catūsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Cattāro pañhā, cattāro uddesā. Cattāri veyyākaraṇānīti, iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭiccavuttaɱ.

[BJT Page 096]

5. Pañca pañhā, pañcuddessā, pañca veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ:
Pañcasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti.
Sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu pañcasu: pañcasu upādānakkhandhesu. Imesu kho bhikkhave pañcasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Pañca pañhā, pañcuddesā pañcaveyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭiccavuttaɱ.
Dukkhassantakaro hoti pañca pañhā, pañcuddesā, pañcaveyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

6. Cha pañhā, cha uddesā cha veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: chasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu chasu. Chasu ajjhattikesu āyatanesu. Imesu kho bhikkhave chasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimaccamāno sammā puriyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dakkhassantakaro hoti. Ja pañhā, ja uddesā, ja veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

[page 053]

7. Satta pañhā satta uddesā satta veyyākaraṇānīti. Iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Sattasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu sattasu: sattasu viññāṇaṭṭhitisu. Imesu kho bhikkhave sattasu dhammesu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Sattapañhā, satta uddesā, satta veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

[BJT Page 098]

8. Aṭṭha pañhā aṭṭhuddesā, aṭṭha veyyākaraṇānīti. Iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Aṭṭhasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu aṭṭhasu: aṭṭhasu lokadhammesu. Imesu kho bhikkhave aṭṭhasu dhammesu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Aṭṭha pañhā aṭṭhuddesā aṭṭha veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

9. Nava pañhā nava uddesā, nava veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: navasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca1 diṭṭheva
Dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu navasu: navasu sattāvāsesu. [page 054] imesu kho bhikkhave navasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammāvimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Nava pañhā, nava uddesā. Nava veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ, idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

10. Dasa pañhā, dasuddesā, dasa veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: dasasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkassantakaro hoti, katamesu dasasu: dasasu akusalesu dhammesu, 1 imesu kho bhikkhave dasasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti.
Dasa pañhā, dasuddesā, dasa veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

1. Akusalesu kammapathesu, machasaɱ.

[BJT Page 100]

10. 1. 3. 8

Dutiya mahā pañha suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā kajaṅgalāyaɱ viharati veḷuvane. Atha kho sambahulā kajaṅgalā1 upāsakā yena kajaṅgalā2 bhikkhunī tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā kajaṅgalaɱ bhikkhuniɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu ekamantaɱ nisinnā kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalaɱ bhikkhuniɱ etadavocuɱ.

Vuttamidaɱ ayye bhagavatā mahāpañhesu: ekopañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇaɱ. Dve uddesā dve veyyākaraṇāni, tayo pañhā tayo uddesā tīṇi veyyākaraṇāni, [page 055] cattāro pañhā. Cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇāni. Pañca pañhā pañcuddesā pañca veyyākaraṇāni. Cha pañhā cha uddesā, cha veyyākaraṇāni. Satta pañhā satta uddesā, satta veyyākaraṇāni. Aṭṭha pañhā aṭṭha uddesā aṭṭha veyyākaraṇāni. Nava pañhā nava uddesā nava veyyākaraṇāni, dasa pañhā dasa uddesā dasa veyyākaraṇānīti. Imassa nu kho ayye bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa kathaɱ vitthārena attho daṭṭhabboti?

Na kho panetaɱ āvuso bhagavato sammukhā sutaɱ, sammukhā paṭiggahītaɱ. Napi manobhāvanīyānaɱ bhikkhūnaɱ sammukhā sutaɱ, sammukhā paṭiggahītaɱ, api ca yathā mettha khāyati, taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ ayyeti kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalāya bhikkhuniyā paccassosuɱ. Kajaṅgalā bhikkhunī etadavoca:

Eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇanti iti kho panetaɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Ekadhamme āvuso bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamasmiɱ ekadhamme: sabbe sattā āhāraṭṭhitikā, imasmiɱ kho āvuso ekadhamme bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno, sammā vimuccamāno sammāpariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇanti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭiccavuttaɱ.

1. Kajaṅgalakā machasaɱ 2. Kajaṅgalikā machasaɱ

[BJT Page 102]
[page 056]

Dve pañhā, dve uddesā, dve veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Dvīsu āvuso dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu dvīsu: nāme ca rūpe ca. Imesu kho bhikkhave dvīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Dve pañhā, dve uddesā. Dve veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Katamesu tīsu: tīsu vedanāsu. Imesu kho āvuso tīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno, sammā virajjamāno, sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti, tayo pañhā tayo uddesā, tīṇi veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Cattāro pañhā, cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: catusu āvuso dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu catusu: catūsu satipaṭṭhānesu. Imesu kho āvuso catusu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Cattāro pañhā, cattāro uddesā, cattāri veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Pañca pañhā, pañcuddesā, pañca veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: pañcasu āvuso dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu pañcasu: pañcasu indriyesu. Imesu kho bhikkhave pañcasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti pañca pañhā, pañcuddesā, pañca veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Katamesu chasu: [page 057] chasu nissāraṇīyāsu dhātusu. Imesu kho bhikkhave chasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Cha pañhā, cha uddesā, cha veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Katamesu sattasu: sattasu bojjhaṅgesu. Imesu kho bhikkhave sattasu dhammesu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Satta pañhā, satta uddesā, satta veyyākaraṇānīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Katamesu aṭṭhasu: ariye aṭṭhaṅgike magge1 imesu kho āvuso aṭṭhasu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī, sammatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Aṭṭha pañhā, aṭṭha uddesā, aṭṭha veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭicca vuttaɱ.
1. Aṭṭhasu ariyaaṭṭhaṅgikamaggesumachasaɱ

[BJT Page 104]

Nava pañhā, navuddesā nava veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: navasu āvuso dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu navasu: navasu sattāvāsesu. Imesu kho āvuso navasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Nava pañhā, navuddesā nava veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā, idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Dasa pañhā dasa uddesā, dasa veyyākaraṇānīti iti kho panetaɱ vuttaɱ bhagavatā, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: dasasu āvuso dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthābhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu dasasu: dasasu kusalesu kammapathesu: [page 058] imesu kho āvuso dasasu dhammesu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthāhisamecca diṭṭhevadhamme dukkhassantakaro hoti. Dasa pañhā, dasuddesā, dasa veyyākaraṇānīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā, idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Iti kho āvuso yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā mahāpañhesu1 eko pañho, eko uddeso, ekaɱ veyyākaraṇaɱ iti yaɱ taɱ vuttaɱ bhagavatā idametaɱ paṭicca vuttaɱ. Dasaveyyākaraṇānīti imassa kho ahaɱ āvuso bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaɱ vitthārena atthaɱ ājānāmi. Ākaṅkhamānā ca pana tumhe āvuso bhagavantaɱ yeva upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha2, yathā no bhavā vyākaroti3, tathā naɱ dhāreyyāthāti.

Evaɱ ayyeti kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalāya bhikkhuniyā bhāsitaɱ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā kajaṅgalaɱ bhikkhuniɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinnā kho kajaṅgalā upāsakā yāvatako ahosi kajaṅgalāya bhikkhuniyā saddhiɱ kathāsallāpo, taɱ sabbaɱ bhagavato ārocesuɱ.

1. Saṅkhittena bhāsītaɱsu mahāpañhāsu machasaɱ.
2. Paṭipuccheyyātha machasaɱ.
3. Yathā no taɱ machasaɱ.

[BJT Page 106]

Sādhu, sādhu gahapatayo, paṇḍitā gahapatayo kajaṅgalā bhikkhunī mahāpaññā gahapatayo kajaṅgalā bhikkhunī. Sacepi1 tumhe gahapatayo maɱ upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha, ahampi cetaɱ [page 059] evameva byākareyyaɱ yathā taɱ kajaṅgalāya bhikkhuniyā byākataɱ. Eso ceva tassattho, evañca taɱ dhāreyyathāti.

10. 1. 3. 9

Paṭhamakosala suttaɱ

(Sāvatthi)

1. Yāvatā bhikkhave kāsikosalā, yāvatā rañño pasenadissa kosalassa vijite2, rājā tattha pasenadī kosalo rājā aggamakkhāyati. Raññopi kho bhikkhave pasenadissa kosalassa attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

2. Yāvatā bhikkhave candimasuriyā pariharanti, disā bhanti virocanā, tāva sahassadhā loko. Tasmiɱ sahassadhā loke sahassaɱ candānaɱ, sahassaɱ suriyānaɱ2, sahassaɱ sinerupabbatarājānaɱ, sahassaɱ jambudīpānaɱ, sahassaɱ aparagoyānānaɱ sahassaɱ uttarakurūnaɱ, sahassaɱ pubbavidehānaɱ, cattāri mahāsamuddasahassāni, cattāri mahārājasahassāni, sahassaɱ cātummahārājikānaɱ, sahassaɱ tāvatiɱsānaɱ, sahassaɱ yāmānaɱ, sahassaɱ tusitānaɱ, sahassaɱ nimmāṇaratīnaɱ, sahassaɱ paranimmitavasavattīnaɱ, sahassaɱ brahmalokānaɱ, yāvatā bhikkhave sahassīlokadhātu, mahābrahmā tattha aggamakkhāyati. [page 060] mahābrahmunopi kho bhikkhave attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

1. Mañce machasaɱ.
2. Vijitaɱ machasaɱ
3. Sūriyānaɱ machasaɱ

[BJT Page 108]

3. Hoti kho so bhikkhave samayo, yaɱ ayaɱ loko saɱvaṭṭati, saɱvaṭṭamāne bhikkhave loke yebhuyyena sattā ābhassara saɱvattanikā1 bhavanti, te tattha honti manomayā, pītibhakkhā sayaɱ pabhā antalikkhe carā subhaṭṭhāyino ciraɱ dīghamaddhānaɱ tiṭṭhanti. Saɱvaṭṭamāne bhikkhave loke ābhassarā devā aggamakkhāyanti. Ābhassarānampi kho bhikkhave devānaɱ attheva aññathattaɱ. Atthi vipariṇāmo, evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati, tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

4. Dasaimāni bhikkhave kasiṇāyatanāni. Katamāni dasa: paṭhavikasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Āpokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Tejokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Vāyokasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Nīlakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Pītakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Lohitakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Odātakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Ākāsakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ. Viññāṇakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho, tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ imāni kho bhikkhave dasa kasiṇāni. Etadaggaɱ bhikkhave imesaɱ dasannaɱ kasiṇāyatanānaɱ yadidaɱ viññāṇakasiṇameko sañjānāti uddhaɱ adho tiriyaɱ advayaɱ appamāṇaɱ, evaɱsaññinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ saññīnampi bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ [page 061] passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

5. Aṭṭhimāni bhikkhave abhibhāyatanāni, katamāni. Aṭṭha: ajjhattaɱ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇa dubbaṇṇāni. ''Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī''ti evaɱsaññī hoti idaɱ paṭhamaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ rūpasaññī ekobahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇa dubbaṇṇāni, tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱ saññī hoti. Idaɱ dutiyaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, ''tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'' ti evaɱ saññī hoti. Idaɱ tatiyaɱ abhibhāyatanaɱ.

1. Vantanikā sīmu.

[BJT Page 110]

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni, 'tāni abhibhuyya jānāmi passāmī'ti evaɱ saññī hoti idaɱ catutthaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīla nidassanāni nīla nibhāsāni seyyathāpi nāma ummā pupphaɱ1 nīlaɱ nīlavaṇṇaɱ nīladassanaɱ nīlanibhāsaɱ, seyyathāpi vā pana taɱ vatthaɱ bārāṇaseyyakaɱ ubhatobhāga vimaṭṭhaɱ nīlaɱ nīlavaṇṇaɱ nīladassanaɱ nīla nibhāsaɱ. Evameva ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni. 'Tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱ saññī hoti, imaɱ pañcamaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni, pītanibhāsāni seyyathāpi nāma kaṇikārapupphaɱ pītaɱ pītavaṇṇaɱ pītanidassanaɱ pītanibhāsaɱ,
Seyyathāpi vā pana taɱ vatthaɱ [page 062] bārāṇaseyyakaɱ ubhatobhāgavimaṭṭhaɱ pītaɱ pītavaṇṇaɱ pītanidassanaɱ pītanibhāsaɱ. Evamevaɱ ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni. 'Tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱ saññī hoti idaɱ chaṭṭhaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni seyyathāpi nāma bandhujīvakapupphaɱ lohitakaɱ lohitakavaṇṇaɱ lohitakanidassanaɱ lohitakanibhāsaɱ, seyyathāpi vā pana taɱ vatthaɱ bārāṇaseyyakaɱ ubhatobhāgavimaṭṭhaɱ lohitakaɱ lohitavaṇṇaɱ lohitakanidassanaɱ lohitaka nibhāsaɱ. Evamevaɱ ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitaka nidassanāni lohitaka nibhāsāni tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱ saññī hoti idaɱ sattamaɱ abhibhāyatanaɱ.

Ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odāta nibhāsāni.

1. Umā puppaɱ, machasaɱ

[BJT Page 112]

Seyyathāpi nāma osadhītārakā odātā odātavaṇṇā odātanidasasanā odātanibhāsā. Seyyathāpi vā pana taɱ vatthaɱ bārāṇaseyyakaɱ ubhatobhāgavimaṭṭhaɱ odātaɱ odātavaṇṇaɱ odātanidassanaɱ odātanibhāsaɱ evamevaɱ ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni. 'Tāni abhibhuyya jānāmi, passāmī'ti evaɱsaññī hoti idaɱ aṭṭhamaɱ abhibhāyatanaɱ.

Imāni kho bhikkhave aṭṭha abhibhāyatanāni. Etadaggaɱ bhikkhave imesaɱ aṭṭhannaɱ abhibhāyatanānaɱ yadidaɱ ajjhattaɱ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni. Tāni abhibhuyya jānāmi passāmīti evaɱ saññī hoti. Evaɱ saññinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ saññīnampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva [page 063] aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo, evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

6. Catasso imā bhikkhave paṭipadā. Katamā catasso: dukkhā paṭipadā dandhābhiññā, dukkhā paṭipadā khippābhiññā, sukhāpaṭipadā dandhābhiññā, sukhāpaṭipadā khippābhiññā. Imā kho bhikkhave catasso paṭipadā. Etadaggaɱ bhikkhave imāsaɱ catunnaɱ paṭipadānaɱ yadidaɱ sukhā paṭipadā khippābhiññā. Evaɱ paṭipannāpi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ paṭipannānampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

7. Catasso imā bhikkhave saññā, katamā catasso: parittameko sañjānāti, mahaggatameko sañjānāti, appamāṇameko sañjānāti natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanameko sañjānāti, imā kho bhikkhave catasso saññā. Etadaggaɱ bhikkhave imāsaɱ catunnaɱ saññānaɱ yadidaɱ ''natthi kiñcī''ti ākiñcaññāyatanameko sañjānāti. Evaɱ saññinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ saññīnampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā, ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.
[BJT Page 114]

8. Etadaggaɱ bhikkhave bāhirakānaɱ diṭṭhigatānaɱ yadidaɱ no cassaɱ, no ca me siyā, na bhavissāmi, na me bhavissantīti. Evaɱdiṭṭhino bhikkhave etaɱ pāṭikaṅkhaɱ: yā cāyaɱ bhave appaṭikulyatā, sā cassa [page 064] na bhavissati, yācāyaɱ bhavanirodhe pāṭikulyatā, sā cassa na bhavissatīti. Evaɱ diṭṭhinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ diṭṭhinampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati. Tasmiɱ nibbindanto agge virajjati, pageva hīnasmiɱ.

9. Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā paramatthavisuddhiɱ paññāpenti. Etadaggaɱ bhikkhave paramatthavisuddhiɱ paññāpentānaɱ yadidaɱ sabbaso ākiñcaññāyatanaɱ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaɱ upasampajja viharati. Te tadabhiññāya tassa sacchikiriyāya dhammaɱ desenti. Evaɱ vādinopi kho bhikkhave santi sattā. Evaɱ vādīnampi kho bhikkhave sattānaɱ attheva aññathattaɱ, atthi vipariṇāmo. Evaɱ passaɱ bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmimpi nibbindati, tasmiɱ nibbindanto agge virajjati. Pageva hīnasmiɱ.
10. Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā paramadiṭṭhadhammanibbānavādā. Te paramadiṭṭhadhammaɱ nibbānaɱ paññāpenti. Etadaggaɱ bhikkhave paramadiṭṭhadhamma nibbānaɱ paññāpentānaɱ yadidaɱ channaɱ phassāyatanānaɱ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaɱ viditvā anupādā vimokkho. Evaɱ vādiɱ kho maɱ bhikkhave evamakkhāyiɱ. Eke samaṇabrāhmaṇā asatā tucchā musā abhūtena abbhācikkhanti: na samaṇo gotamo kāmānaɱ pariññaɱ paññāpeti. Na rūpānaɱ pariññaɱ paññāpeti, na vedanānaɱ pariññaɱ paññāpetīti. [page 065] kāmānaɱ kho ahaɱ bhikkhave pariññaɱ paññāpemi, rūpānañca pariññaɱ paññāpemi, vedanānañca pariññaɱ paññāpemi diṭṭheva dhamme nicchāto nibbuto sītibhūto anupādā parinibbānaɱ paññāpemīti.

[BJT Page 116]

10. 1. 3. 10

Dutiya kosala suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena rājā pasenadī kosalo uyyodhikāya1 nivatto hoti vijitasaṅgāmo laddhādhippāyo atha kho rājā pasenadi kosalo yena ārāmo tena pāyāsi. Yāvatikā yānassabhūmi, yānena gantvā yānā paccārohitvā pattikova ārāmaɱ pāvisi. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhu abbhokāse caṅkamanti. Atha kho rājā pasenadī kosalo yeta te bhikkhu tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā te bhikkhu etadavoca:

Kahannu kho bhante bhagavā etarahi viharati arahaɱ sammā sambuddho? Dassanakāmā hi mayaɱ bhante taɱ bhagavantaɱ arahantaɱ sammāsambuddhanti.

Eso mahārāja vihāro saɱvutadvāro, tena appasaddo upasaṅkamitvā ataramāno ālindaɱ pavisitvā ukkāsitvā aggalaɱ ākoṭehi, vivarissati te bhagavā dvāranti.

Atha kho rājā pasenadī kosalo yena so vihāro saɱvutadvāro, tena appasaddo upasaṅkamitvā ataramāno ālindaɱ pavisitvā ukkāsitvā aggalaɱ ākoṭesi. Vivari bhagavā dvāraɱ. Atha kho rājā pasenadi kosalo vihāraɱ pavisitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati, pāṇīhi ca parisambāhati, nāmaɱ ca sāveti: 'rājāhaɱ bhante pasenadī kosalo, rājāhaɱ bhante pasenadī kosalo'ti.

Kampana tvaɱ mahārāja atthavasaɱ sampassamāno imasmiɱ sarīre evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karosi mettupahāraɱ upadaɱsesīti?
[page 066]
Kataññutaɱ kho ahaɱ bhante kataveditaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahārāɱ upadaɱsemi.

1. Bhagavā hi bhante bahujanahitāya paṭipanno bahujanasukhāya, bahunojanassa ariye ñāye patiṭṭhāpitā yadidaɱ kalyāṇadhammatāya kusaladhammatāya, yampi bhante bhagavā bahujanahitāya paṭipanno bahujanasukhāya bahuno janassa ariye ñāye patiṭṭhāpitā yadidaɱ kalyāṇadhammatāya kusaladhammatāya, idampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavatī evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

1. Uyyodhikā machasaɱ

[BJT Page 118]

2. Puna ca paraɱ bhante bhagavā sīlavā vuddhasīlo ariyasīlo kusalasīlo kusalasīlena samannāgato. Yampi bhante bhagavā sīlavā vuddhasīlo ariyasīlo kusalasīlo kusalasīlena samannāgato, imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

3. Puna ca paraɱ bhante bhagavā dīgharattaɱ āraññako araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevati. Yampi bhante bhagavā dīgharattaɱ āraññako araññe [page 067] vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevati, imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

4. Puna ca paraɱ bhante bhagavā santuṭṭho itarītaracīvara piṇḍapātasayanāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena, yampi bhante bhagavā santuṭṭho itarītara cīvarapiṇḍapātasayanāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena, imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi mettupahāraɱ upadaɱsemi.
5. Puna ca paraɱ bhante bhagavā āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassa. Yampi bhante bhagavā āhuneyyo pāhuneyyā dakkhiṇeyyā añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassa, imampi kho ahaɱ bhanto atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

[BJT Page 120]

6. Puna ca paraɱ bhante bhagavā yāyaɱ kathā abhisallekhikā cetovivaraṇasappāyā, seyyathīdaɱ: appicchakathā, santuṭṭhikathā, pavivekakathā, asaɱsaggakathā, viriyārambhakathā, sīlakathā, samādhikathā, paññākathā, vimuttikathā, vimuttiñāṇadassanakathā evarūpiyā kathāya nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī. Yampi bhante bhagavā yāyaɱ kathā abhisallekhikā ceto vivaraṇasappāyā seyyathīdaɱ: appicchakathā, santuṭṭhikathā, pavivekakathā, asaɱsaggakathā, viriyārambhakathā, sīlakathā, samādhikathā, paññākathā, vimuttikathā, vimuttiñāṇadassanakathā. Evarūpiyā kathāya nikāmalābhī, akicchalābhī akasiralābhī. Imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavatī evarūpaɱ parama nipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

7. Puna ca paraɱ bhante bhagavā catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ [page 068] nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī. Yampi bhante bhagavā catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī, imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavatī evarūpaɱ parama nipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

8. Puna ca paraɱ bhante bhagavā anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampijātiɱ, dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, visampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi, anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Yampi bhante bhagavā anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati, seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo, catassopi jātiyo, pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, visampi jātiyo tiɱsampi jātiyo cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi, jātisahassampi, jātisatasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭavivaṭṭakappe, amutrāsiɱ evannāmo evaɱgotto evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi. Mettupahāraɱ upadaɱsemi.

[BJT Page 122]

9. Puna ca paraɱ bhante bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne uppajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā kammūpage satte pajānāti. ''Ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā [page 069] micchādiṭṭhakā micchādiṭṭhakammasamādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāya sucaritena samannāgatā vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhakā sammādiṭṭhakammasamādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ saggaɱ lokaɱ upapannāti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satteta passati cavamāno upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Yampi bhante bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena yathākammūpage satte pajānāti. Imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati eva rūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi. Mettupahāraɱ upadaɱsemi.

10. Puna ca paraɱ bhante bhagavā āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Yampi bhante bhagavā āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Imampi kho ahaɱ bhante atthavasaɱ sampassamāno bhagavati evarūpaɱ paramanipaccākāraɱ karomi, mettupahāraɱ upadaɱsemi.

Handadāni mayaɱ bhante gacchāma bahukiccā mayaɱ bahukaraṇīyāti.
Yassadāni tvaɱ mahārāja kālaɱ maññasīti.

Atha kho rājā pasenadi kosalo uṭṭhāyāsanā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmī ti.

Mahāvaggo tatiyo.

Tatruddānaɱ:

Sīhādhivuttikāyena cundena kasiṇena ca
Kālī dve mahāpaññā kosalehi pare duve.

[BJT Page 124]
[page 070]

4. Upālivaggo

10. 1. 4. 1

Upāli suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā upāli bhagavantaɱ etadavoca:

Kati nukho bhante atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaɱ sikkhāpadaɱ paññattaɱ ? Pātimokkhaɱ uddiṭṭhanti?

Dasa kho upāli atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaɱ sikkhāpadaɱ paññattaɱ pātimokkhaɱ uddiṭṭhaɱ katame dasa: saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya, dummaṅkunaɱ puggalānaɱ niggahāya, pesalānaɱ bhikkhūnaɱ phāsu vihārāya, diṭṭhadhammikānaɱ āsavānaɱ saɱvarāya, samparāyikānaɱ āsavānaɱ paṭighātāya, appasannānaɱ pasādāya, pasannānaɱ bhiyyobhāvāya, saddhammaṭṭhitiyā, vinayānuggahāya,

Ime kho upāli dasa atthavase paṭicca tathāgatena sāvakānaɱ sikkhāpadaɱ paññattaɱ, pātimokkhaɱ uddiṭṭhanti.

10. 1. 4. 2

Pātimokkhaṭṭhapana suttaɱ

(Sāvatthi)

Kati nu kho bhante pātimokkhaṭṭhapanānīti?

Dasa kho upāli pātimokkhaṭṭhapanā katame dasa: pārājiko tassaɱ parisāyaɱ nisinno hoti, pārājikakathā vippakatā hoti, anupasampanno tassaɱ parisāyaɱ [page 071] nisinno hoti, anupasampannakathā vippakatā hoti, sikkhaɱ paccakkhātako tassaɱ parisāyaɱ nisinno hoti, sikkhaɱ paccakkhātakathā vippakatā hoti, paṇḍako tassaɱ parisāyaɱ nisinno hoti, paṇḍakakathā vippakatā hoti, bhikkhunīdūsako tassaɱ parisāyaɱ nisinno hoti, bhikkhunīdūsakakathā vippakathā hoti. Ime kho upāli dasa pātimokkhaṭṭhapanāti.
[BJT Page 126]

10. 1. 4. 3

Ubbāhikā suttaɱ

(Sāvatthi)

Kati hi nu kho bhante dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammantitabbo hoti?
Dasahi kho upāli dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannītabbo katamehi dasahi: idhūpāli bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati, ācāragocarasampananno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā, kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, ubhayāni kho panassa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppavattīni suvinicchitāni suttaso anuvyañjanaso, vinaye kho pana ṭhito hoti asaɱhīro, paṭibalo hoti ubho attapaccatthike saññāpetuɱ paññāpetuɱ nijjhāpetuɱ pekkhetuɱ pasādetuɱ, adhikaraṇasamuppādavūpasamakusalo [page 072] hoti, adhikaraṇaɱ jānāti adhikaraṇasamudayaɱ jānāti adhikaraṇanirodhaɱ jānāti, adhikaraṇanirodhagāminīpaṭipadaɱ jānāti. Imehi kho upāli dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannītabboti.

10. 1. 4. 4

Upasampadā suttaɱ

(Sāvatthi)

Katīhi nu kho bhante dhammehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabbanti?

Dasahi kho upāli dhammehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabbaɱ. Katamehi dasahi: idhūpāli bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā.

[BJT Page 128] pātimokkhaɱ kho panassa vitthārena svāgataɱ hoti suvibhattaɱ suppavattaɱ suvinicchitaɱ suttaso anubyañjanaso, paṭibalo hoti gilānaɱ upaṭṭhātuɱ vā upaṭṭhāpetuɱ vā, paṭibalo hoti anabhiratiɱ vūpakāsetuɱ vā vūpakāsāpetuɱ vā, paṭibalo hoti uppannaɱ kukkuccaɱ dhammato vinodetuɱ, paṭibalo hoti uppannaɱ diṭṭhigataɱ dhammato vivecetuɱ, paṭibalo hoti adhisīle samādapetuɱ, paṭibalo hoti adhicitte samādapetuɱ, paṭibalo hoti adhipaññāya samādapetuɱ. Imehi kho upāli dasahi dhammehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabbanti.
[page 073]

10. 1. 4. 5

Nissaya suttaɱ

(Sāvatthi)

Katihi nu kho bhante dhammehi samannāgatena bhikkhunā nissayo dātabboti?

Dasahi kho upāli dhammehi samannāgatena bhikkhunā nissayo dātabbo. Katamehi dasahi: idhūpāli bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, pātimokkhaɱ kho panassa vitthārena svāgataɱ hoti suvibhattaɱ suppavattaɱ suvinicchitaɱ suttaso anubyañjanaso, paṭibalo hoti gilānaɱ upaṭṭhātuɱ vā upaṭṭhāpetuɱ vā, paṭibalo hoti anabhiratiɱ vūpakāsetuɱ vā vūpakāsāpetuɱ vā, paṭibalo hoti uppannaɱ kukkuccaɱ dhammato vinodetuɱ, paṭibalo hoti uppannaɱ diṭṭhigataɱ dhammato vivecetuɱ, paṭibalo hoti adhisīle samādapetuɱ, paṭibalo hoti adhicitte samādapetuɱ, paṭibalo hoti adhipaññāya samādapetuɱ. Imehi kho upāli dasahi dhammehi samannāgatena bhikkhunā nissayo dātabboti.

[BJT Page 130]

10. 1. 4. 6

Sāmaṇera suttaɱ

(Sāvatthi)

Katīhi nu kho bhante dhammehi samannāgatena bhikkhunā sāmaṇero upaṭṭhāpetabboti?
Dasahi kho upāli dhammehi samannāgatena bhikkhunā sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo. Katamehi dasahi: idhūpāli bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, pātimokkhaɱ kho panassa vitthārena svāgataɱ hoti suvibhattaɱ suppavattaɱ suvinicchitaɱ suttaso anubyañjanaso, paṭibalo hoti gilānaɱ upaṭṭhātuɱ vā, upaṭṭhāpetuɱ vā, paṭibalo hoti anabhiratiɱ vūpakāsetuɱ vā vūpakāsāpetuɱ vā, paṭibalo hoti uppannaɱ kukkuccaɱ dhammato vinodetuɱ, paṭibalo hoti uppannaɱ diṭṭhagataɱ dhammato vivecetuɱ, paṭibalo hoti adhisīle samādapetuɱ. Paṭibalo hoti adhicitte samādapetuɱ. Paṭibalo hoti adhipaññāya samādapetuɱ. Imehi kho upāli dasahi dhammehi samannāgatena bhikkhunā sāmaṇero upaṭṭhāpetabboti.

10. 1. 4. 7

Saṅghabheda suttaɱ

(Sāvatthi)

Saṅghabhedo saṅghabhedoti bhante vuccati. Kittāvatā nukho bhante saṅgho bhinno hotīti?

Idhūpāli bhikkhu adhammaɱ ''dhammo' ti dipenti, dhammaɱ 'adhammo' ti dīpenti, avinayaɱ 'vinayo'ti [page 074] dīpenti, vinayaɱ avinayo' ti dīpenti, abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena'bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena 'abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, anāciṇṇaɱ tathāgatena 'āciṇṇaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, āciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, appaññattaɱ tathāgatena 'paññattaɱ tathāgatenā'ti dīpenti, paññattaɱ tathāgatena, appaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Te imehi dasahi vatthūhi avakassanti, vavakassanti, āveni kammāni karonti, āveni pātimokkhaɱ uddisanti. Ettāvatā kho upāli saṅgho bhinno hotī ti.

[BJT Page 132]

10. 1. 4. 8

Saṅghasāmaggi suttaɱ

(Sāvatthi)

Saṅghasāmaggi saṅghasāmaggīti bhante vuccati. Kittāvatā nu kho bhante saṅgho samaggo hotī ti:

Idhūpāli bhikkhu adhammaɱ adhammoti dīpenti, dhammaɱ dhammo ti dīpenti, avinayaɱ avinayoti dīpenti. Vinayaɱ vinayoti dīpenti, abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, apaññattaɱ tathāgatena apaññattaɱ tathāgatenā ti dīpenti, paññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Te imehi dasahi vatthūhi na avakassanti, na vavakassanti, na āvenikammāni karonti, na āvenipātimokkhaɱ uddisanti. Ettāvatā kho upāli saṅgho samaggo hotī ti.

[BJT Page 134]
[page 075]

10. 1. 4. 9

Paṭhamaānanda suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Saṅgha bhedo saṅghabhedoti bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante saṅgho bhinno hotī ti.

Idhānanda bhikkhu adhammaɱ dhammoti dīpenti, dhammaɱ adhammoti dīpenti, avinayaɱ vinayoti dīpenti, vinayaɱ avinayoti dīpenti, abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenā ti dīpenti āciṇṇaɱ, tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenā'ti dīpenti. Appaññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Paññattaɱ tathāgatena appaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Te imehi dasahi vatthūhi avakassanti, vavakassanti, āvenikammāni karonti, āveni pātimokkhaɱ uddisanti. Ettāvatā kho ānanda saṅgho bhinno hoti ti.

Samaggaɱ pana bhante saṅghaɱ bhinditvā1 kiɱ so pasavatī ti?
Kappaṭṭhiyaɱ2 ānanda kibbisaɱ pasavatīti.
Kiɱ pana bhante kappaṭṭhiyaɱ kibbisanti?
Kappaɱ ānanda nirayamhi paccatīti.
[page 076]

1. Āpāyiko nerayiko kappaṭṭho saṅghabhedako
Vaggarato adhammaṭṭho yogakkhemā3padhaɱsati
Saṅghaɱ samaggaɱ bhetvāna kappaɱ nirayamhi paccatīti.

1. Bhetvāsīmu
2. Kappaṭṭhikaɱmachasaɱ
3. Yogakkhematosīmu

[BJT Page 136]

10. 1. 4. 10

Dutiyaānanda suttaɱ

(Sāvatthi)

Saṅghasāmaggi saṅghasāmaggīti bhante vuccati. Kittāvatā nu kho bhante saṅgho samaggo hotī ti?

Idhānanda bhikkhu adhammaɱ adhammoti dīpenti. Dhammaɱ dhammoti dīpenti. Avinayaɱ avinayoti dīpenti, vinayaɱ vinayoti dīpenti. Abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti. Bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti. Anāciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti. Āciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti. Apaññattaɱ tathāgatena apaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Paññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Te imehi dasahi vatthūhi na avakassanti, na vavakassanti na āvenikakammāni karonti. Na āvenipātimokkhaɱ uddisanti. Ettāvatā kho ānanda saṅgho samaggo hotīti.
Bhinnaɱ pana bhante saṅghaɱ samaggaɱ katvā kiɱ so pasavatī ti?

Brahmaɱ ānanda puññaɱ pasavatīti.
Kiɱ pana bhante brahmaɱ puññanti?
Kappaɱ ānanda saggamhi modatīti.
[page 077]
1. Sukhā saṅghassa sāmaggi samaggānañca anuggaho
Samaggarato dhammaṭṭho yogakkhemā na dhaɱsati
Saṅghaɱ samaggaɱ katvāna kappaɱ saggamhi modatīti.

Upālivaggo catuttho.

Tatruddānaɱ:

Upāliṭṭhapana ubbāho upasampada nissayena ca
Sāmaṇero ca dve bhedā ānandehi pare duveti.

[BJT Page 138]

5. Akkosavaggo

10. 1. 5. 1

Vivāda suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā upāli bhagavantaɱ etadavoca:

''Ko nu kho bhante hetu, ko paccayo yena saṅghe bhaṇḍanakalahaviggahavivādā uppajjanti bhikkhu ca na phāsu viharantī''ti?

Idhūpāli bhikkhu adhammaɱ dhammoti dīpenti, dhammaɱ adhammoti dīpenti, avinayaɱ vinayoti dīpenti, vinayaɱ avinayoti dīpenti, abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, anāciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, apaññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti [page 078] dīpenti, paññattaɱ tathāgatena apaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Ayaɱ kho upāli hetu ayaɱ paccayo yena saṅghe bhaṇḍana kalaha viggaha vivādā uppajjanti, bhikkhu ca na phāsu viharantī ti.

[BJT Page 140]

10. 1. 5. 2

Paṭhama vivādamūla suttaɱ

(Sāvatthīnidānaɱ)

Kati nu kho bhante vivādamūlānīti?

Dasa kho upāli vivādamūlāni. Katamāni dasa: idhūpāli bhikkhu adhammaɱ dhammoti dīpenti. Dhammaɱ adhammoti dīpenti. Avinayaɱ vinayoti dīpenti. Vinayaɱ avinayoti dīpenti. Abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatena bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatenāti dīpenti, bhāsitaɱ lapitaɱ tathāgatena abhāsitaɱ alapitaɱ tathāgatenāti dīpenti. Anāciṇṇaɱ tathāgatena āciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti, āciṇṇaɱ tathāgatena anāciṇṇaɱ tathāgatenāti dīpenti. Apaññattaɱ tathāgatena paññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Paññattaɱ tathāgatena apaññattaɱ tathāgatenāti dīpenti. Imāni kho upāli dasa vivādamūlānīti.

10. 1. 5. 3

Dutiya vivādamūla suttaɱ

(Sāvatthīnidānaɱ)

Kati nu kho bhante vivādamūlānīti?

Dasa kho upāli vivāda mūlānī. Katamāni dasa? Idhūpāli bhikkhu anāpattiɱ āpattīti dīpenti. Āpattiɱ anāpattīti dīpenti. Lahukaɱ āpattiɱ garukaɱ āpattīti dīpenti. Garukaɱ āpattiɱ lahukaɱ āpattīti dīpenti. Duṭṭhullaɱ apattiɱ aduṭṭhullā appattīti dīpenti. Aduṭṭhullaɱ āpattiɱ duṭṭhullāpattīti dīpenti. Sāvasesaɱ āpattiɱ anavasesā āpattīti dīpenti. Anavasesaɱ āpattiɱ sāvasesāpattīti dīpenti. Sappaṭikammaɱ [page 079] āpattiɱ appaṭikammā āpattīti dīpenti. Appaṭikammaɱ āpattiɱ sappaṭikammā āpattīti dīpenti. Imāni kho upāli dasa vivādamūlānīti:

[BJT Page 142]

10. 1. 5. 4

Kusinārā suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā kusinārāyaɱ viharati baliharaṇe vanasaṇḍe. Tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Codakena bhikkhave bhikkhunā paraɱ codetukāmena pañca dhamme ajjhattaɱ paccavekkhitvā pañca dhamme ajjhattaɱ upaṭṭhapetvā paro codetabbo katame pañca dhammā ajjhattaɱ paccavekkhitabbā:

Codakena bhikkhave bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ: parisuddhakāyasamācāro nu khomahi, parisuddhenamhi kāyasamācārena samannāgato acchiddena appaṭimaɱsena. Saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no ti. No ce bhikkhu parisuddhakāyasamācāro hoti parisuddhena kāyasamācārena samannāgato acchiddena appaṭimaɱsena, tassa bhavanti cattāro ''iṅgha tāva āyasmā kāyikaɱ sikkhassū''ti itissa bhavanti vattāro.

Puna ca paraɱ bhikkhave codakena bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ: ''parisuddhavacīsamācāro nu khomahi'' parisuddhenamhi vacīsamācārena samannāgato acchiddena appaṭimaɱsena saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu noti no ce bhikkhave bhikkhu parisuddha vacīsamācāro hoti, parisuddhena vacīsamācārena samannāgato acchiddena appaṭimaɱsena, tassa bhavanti cattāro, ''iṅgha tāva āyasmā vācasikaɱ sikkhassū''ti. Itissa bhavanti vattāro.
[page 080]

Puna ca paraɱ bhikkhave codakena bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ: ''mettaɱ nu kho me cittaɱ paccupaṭṭhitaɱ sabrahmacārīsu anāghātaɱ, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no''ti. No ce bhikkhave bhikkhuno mettaɱ cittaɱ paccupaṭṭhitaɱ hoti sabrahmacārīsu anāghātaɱ, tassa bhavanti cattāro, ''iṅgha tāva āyasmā sabrahmacārīsu mettaɱ cittaɱ paccupaṭṭhapehī''ti. Itissa bhavanti vattāro.

[BJT Page 144]
Puna ca paraɱ bhikkhave codakena bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ: ''bahussuto nu khomhi sutadharo sutasannīcayo ye te dhammā ādikalyāṇā, majjhe kalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti. Tathārūpā me dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhuno''ti. No ce bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhe kalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Tassa bhavanti cattāro: ''iṅgha tāva āyasmā āgamaɱ pariyāpuṇassū''ti. Itissa bhavanti vattāro,

Puna ca paraɱ bhikkhave codakena bhikkhunā paraɱ codetukāmena evaɱ paccavekkhitabbaɱ. ''Ubhayāni nu kho me pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti, suvibhattāni suppavattīni suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso. Saɱvijjati nu kho me eso dhammo. Udāhu no''ti. No ce bhikkhave bhikkhuno ubhayāni pātimokkhāni [page 081] vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppavattīni suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso. Idaɱ panāyasmā ''kattha vuttaɱ bhagavatā''ti iti puṭṭho na sampāyati, tassa bhavanti cattāro: ''iṅgha tāva āyasmā vinayaɱ sikkhassū''ti itissa bhavanti vattāro. Ime pañca dhammā ajjhattaɱ paccavekkhitabbā.

Katame pañcadhammā ajjhattaɱ upaṭṭhapetabbā: kālena vakkhāmi no akālena, bhūtena vakkhāmi no abhūtena, saṇhena vakkhāmi no pharusena, atthasaɱhitena vakkhāmi no anatthasaɱhitena. Mettacitto vakkhāmi no dosantaroti. Ime pañca dhammā ajjhattaɱ upaṭṭhapetabbā.

Codakena bhikkhave bhikkhunā ime pañca dhamme ajjhattaɱ paccavekkhitvā, ime pañca dhamme ajjhattaɱ upaṭṭhapetvā paro codetabboti.

[BJT Page 146]

10. 1. 5. 5
Rājantepurappavesana suttaɱ
(Sāvatthi)

Dasa ime bhikkhave ādīnavā rājantepurappavesane. Katame dasa:

1. Idha bhikkhave rājā mahesiyā saddhiɱ nisinno hoti, tatra bhikkhu pavisati, mahesī vā bhikkhuɱ disvā sitaɱ pātu karoti, bhikkhu vā mahesiɱ disvā sitaɱ pātu karoti. Tattha rañño evaɱ hoti: ''addhā imesaɱ kataɱ vā karissanti vā''ti. Ayaɱ bhikkhave paṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.

2. Puna ca paraɱ bhikkhave rājā bahukicco bahukaraṇīyo aññataraɱ itthiɱ gantvā na sarati, sā tena gabbhaɱ gaṇhāti, tattha rañño evaɱ hoti: '' na kho idha [page 082] añño koci pavisati. Aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kammanti. Ayaɱ bhikkhave dutiyo ādīnavo rājante purappavesane.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave rañño antepure aññataraɱ ratanaɱ nassati tattha rañño evaɱ hoti: ''na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kammanti''. Ayaɱ bhikkhave tatiyo ādīnavo rājantepurappavesane.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave rañño antepure abbhantarā guyhavantā bahiddhā sambhedaɱ gacchanti. Tattha rañño evaɱ hoti: ''na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kammanti. Ayaɱ bhikkhave catuttho ādīnavo rājantepurappavesane.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave rañño antepure pitā vā puttaɱ pattheti, putto, vā, pitaraɱ, pattheti, tesaɱ evaɱ hoti: ''na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kammanti, ayaɱ bhikkhave pañcamo ādīnavo rājantepurappavesane.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave rājā nīcaṭṭhānīyaɱ ucce ṭhāne ṭhapeti. Yesaɱ taɱ amanāpaɱ tesaɱ evaɱ hoti: ''rājā kho pabbajitena saɱsaṭṭho, siyānu kho pabbajitassa kammanti. '' Ayaɱ bhikkhave chaṭṭho ādīnavo rājantepurappavesane.

[BJT Page:148]
7.
Puna ca paraɱ bhikkhave rājā uccaṭṭhānīyaɱ nīce ṭhāne ṭhapeti yesaɱ taɱ amanāpaɱ tesaɱ evaɱ hoti: ''rājā kho pabbajitena saɱsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kammanti''. Ayaɱ kho bhikkhave sattamo ādīnavo rājantepurappavesane.

8. Puna ca paraɱ bhikkhave rājā akāle senaɱ uyyojeti, yesaɱ taɱ amanāpaɱ, tesaɱ evaɱ hoti: ''rājā kho pabbajitena saɱsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kammanti. '' Ayaɱ bhikkhave aṭṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave rājā kāle senaɱ uyyojetvā antarāmaggato nivattāpeti, yesaɱ taɱ amanāpaɱ tesaɱ [page 083] evaɱ hoti. ''Rājā kho pabbajitena saɱsaṭṭho, siyā nu kho pabbajitassa kammanti. '' Ayaɱ bhikkhave navamo ādīnavo. Rājantepurappavesane.

10. Puna ca paraɱ bhikkhave rañño antepuraɱ hatthisammaddaɱ assasammaddaɱ rathasammaddaɱ1 rajanīyāni rūpa sadda gandharasaphoṭṭhabbāni yāni na pabbajita sāruppāni. Ayaɱ bhikkhave dasamo ādīnavo rājantepurappavesane.

Ime kho bhikkhave dasa ādinavā rājantepurappavesaneti.

10. 1. 5. 6

Sakya suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiɱ nigrodhārāme atha kho sambahulā sakkyā2 upāsakā tadahuposathe yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu, upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinne kho sakye upāsake bhagavā etadavoca: ''api nu kho tumhe sakyā aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasathā''ti?
''Appekadā mayaɱ bhante aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasāma, appekadā na upavasāmā''ti. Tesaɱ vo sakyā alābhā tesaɱ dulladdhaɱ ye tumhe evaɱ sokasabhaye jīvite maraṇasabhaye jīvite appekadā aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasatha, appekadā na upavasatha, taɱ kiɱ maññatha sakyā, idha puriso yena kenaci kammaṭṭhānena anāpajja3 akusalaɱ divasaɱ aḍḍhakahāpaṇe nibbiseyya, [page 084] dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante,

1. Hatthisammadaɱ, assasammadaɱ, rathasammadaɱ, sīmu 2. Sakkyā, machasaɱ
3. Anāpapajajaɱ, sīmu.

[BJT Page 150]

Taɱ kiɱ maññatha sakyā, idha puriso yena kenaci kammaṭṭhānena anāpajja akusalaɱ divasaɱ kahāpaṇaɱ nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante,

Taɱ kiɱ maññatha sakkā, idha puriso yena kenaci kammaṭṭhānena anāpajja akusalaɱ divasaɱ dve kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, tayo kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyati? Evaɱ bhante, cattāro kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante. Pañca kahāpaṇe nibbiseyya,
Dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, cha kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyati? Evaɱ bhante, satta kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, aṭṭha kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, nava kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, dasa kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, vīsati kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante, tiɱsa kahāpaṇe nibbiseyya, dakkho puriso uṭṭhānasampannoti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante. Cattārīsaɱ kahāpaṇe nibbiseyya, paññāsaɱ kahāpaṇe nibbiseyya, ''dakkho puriso uṭṭhānasampanno''ti alaɱ vacanāyāti? Evaɱ bhante,

Taɱ kimmaññatha sakkyā, apinu so puriso divase divase kahāpaṇasataɱ kahāpaṇasahassaɱ nibbisamāno laddhaɱ laddhaɱ nikkhipanto vassasatāyuko vassasatajīvī mahantaɱ bhogakkhandhaɱ adhigaccheyyāti? Evaɱ bhante,

Taɱ kiɱ maññatha sakyā, api nu so puriso bhogahetu bhoganidānaɱ bhogādhikaraṇaɱ ekaɱ vā rattiɱ ekaɱ vā divasaɱ upaḍḍhaɱ vā rattiɱ upaḍḍhaɱ vā divasaɱ ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyyāti? No hetaɱ bhante,

Taɱ kissa hetu?

Kāmā hi bhante aniccā tucchā musā mosa dhammāti.

Idha kho pana vo sakkyā mama sāvako dasa vassāni appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni [page 085] satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, tiṭṭhantu sakyā dasa vassāni.

[BJT Page 152]
. Idha mama sāvako nava vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satamapi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, idha mama sāvako aṭṭha vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno,
Satta vassāni appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno
Satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno,
Cha vassāni appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, pañca vassāni appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, cattāri vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, tīṇi vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, dve vassāni appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasatasahassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, ekaɱ vassaɱ appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni satampi vassasahassāni ekanta sukha paṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya: so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno:

Tiṭṭhatu sakyā ekaɱ vassaɱ. Idha pana sāvako dasa māse appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni satampi vassasatāni satampi vassasahassāni satampi vassasata sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvidī vihereyya so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tiṭṭhantu sakyā dasa māsā idha mama sāvako nava māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanto,

Aṭṭha māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampivassasatāni
Ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī
Vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Satta māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampi vassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Cha māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantapaṭisaɱvedī
Vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Pañca māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Cattāro māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tayo māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Dve māse appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Ekaɱ māsaɱ appamatto ātāpi pahitatto viharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā
Paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Addhamāsaɱ appamatto ātāpi pahitattoviharanto yathāmayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca bavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampivassa sahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi. Vassasatasahassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
Tiṭṭhatu sakyā addhamāso idha mama sāvako dasa rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tiṭṭhatu sakkyā dasa rattindivā. Idha mama sāvako nava rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Aṭṭha rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā vā apaṇṇakaɱ
Anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Satta rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno. Satampi
Vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.
[page 086]
Cha rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Pañca rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekantasukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Cattāro rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tayo rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Dvo rattindive appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Ekaɱ rattindivaɱ appamatto ātāpī pahitatto viharanto yathā mayānusiṭṭhaɱ tathā paṭipajjamāno satampi vassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya, so ca khvassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno, satampi vassasatasahassāni ekanta sukhapaṭisaɱvedī vihareyya,

[BJT Page 154]

So ca khavassa sakadāgāmī vā anāgāmī vā apaṇṇakaɱ vā sotāpanno.

Tesaɱ vo sakyā alābhā, tesaɱ dulladdhaɱ, ye tumhe evaɱ sokasabhaye jīvite maraṇasabhaye jīvite appekadā aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasatha, appekadā na upavasathāti.

Ete mayaɱ bhante ajjatagge aṭṭhaṅgasamannāgataɱ uposathaɱ upavasissāmāti.

10. 1. 5. 7

Mahāli suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā vesāliyaɱ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaɱ atha kho mahāli licchavī yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho mahāli licchavi bhagavantaɱ etadavoca:

''Ko nu kho bhante hetu, ko paccayo, pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyāti?''

Lobho kho mahāli hetu, lobho paccayo pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā. Doso kho mahāli hetu, doso paccayo, pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā, moho kho mahāli hetu, moho paccayo pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā, ayoniso manasikāro. Kho mahāli hetu, ayoniso manasikāro [page 087] paccayo pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā, micchā paṇihitaɱ kho mahāli cittaɱ hetu, micchā paṇihitaɱ cittaɱ paccayo pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, ayaɱ kho mahāli hetu, ayaɱ paccayo pāpassa kammassa kiriyāya, pāpassa kammassa pavattiyā ti.

[BJT Page 156]

Ko pana bhante hetu, ko paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyāti?

Alobho kho mahāli hetu, alobho paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā, adoso kho mahāli hetu, adoso paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā. Amoho kho mahāli hetu, amoho paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā. Yoniso manasikāro kho mahāli hetu, yoniso manasikāro paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā. Sammāpaṇihitaɱ kho mahāli cittaɱ hetu, sammāpaṇihitaɱ cittaɱ paccayo, kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā. Ayaɱ kho mahāli hetu ayaɱ paccayo, kalyāṇassa kammassa kiriyāya, kalyāṇassa kammassa pavattiyā.

Ime ca kho mahāli dasa dhammā loke na saɱvijjeyyuɱ, nayidaɱ paññāyetha adhammacariyā visamacariyāti vā, dhammacariyā samacariyāti vā, yasmā ca kho mahāli ime dasa dhammā loke saɱvijjanti, tasmā paññāyati adhammacariyā visamacariyāti vā dhammacariyā samacariyāti vāti.

10. 1. 5. 8

Dasadhamma suttaɱ

(Sāvatthinidānaɱ)

Dasa ime bhikkhave dhammā pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhītabbā. Katame dasa:

1. ''Vevaṇṇiyamhi ajjhupagato''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ,

2. ''Parapaṭibaddhā me jīvikā''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.
[page 088]
3. ''Añño me ākappo karaṇīyo''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.
[BJT Page 158]

4. ''Kaccinu kho me attā sīlato na upavadatī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

5. ''Kaccinu kho maɱ anuvicca viññū sabrahmacārī sīlato na upavadantī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

6. '' Sabbehi me piyehi manāpehi nānā bhāvo vinābhāvoti'' pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

7. ''Kammassakomhi kammadāyādo kammayoni kammabandhu kammapaṭisaraṇo yaɱ kammaɱ karissāmi kalyāṇaɱ vā pāpakaɱ vā tassa dāyādo bhavissāmīti'' pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

8. ''Kathaɱ bhūtassa me rattindivā vītipatantī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.
9. ''Kaccinu khohaɱ suññāgāre abhiramāmī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.
10. ''Atthinu kho me uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassana viseso adhigato sohaɱ pacchime kāle sabrahmacārīhi puṭṭho na maṅkubhavissāmī''ti pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbaɱ.

Ime kho bhikkhave dasa dhammā pabbajitena abhiṇhaɱ paccavekkhitabbā ti.

10. 1. 5. 9

Sarīraṭṭhadhamma suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa ime bhikkhave dhammā sarīraṭṭhā, katame dasa: sītaɱ, uṇhaɱ, jighacchā, pipāsā, uccāro, passāvo, kāyasaɱvaro, vacīsaɱvaro, ājīvasaɱvaro, ponobhaviko1 bhavasaṅkhāro. Ime kho bhikkhave dasa dhammā sarīraṭṭhā ti.

1. Ponobbhaviko, machasaɱ

[BJT Page 160]

10. 1. 5. 10

Bhaṇḍana suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme, tena kho pana samayena [page 089] sambahulā bhikkhu pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhānasālāyaɱ sannisinnā sannipatitā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaɱ mukhasattīhi vitudantā viharanti.

Atha kho bhagavā sāyanhasamayaɱ paṭisallānā vuṭṭhito yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhu āmantesi. ''Kāyanuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarā kathā vippakatā''ti?

''Idha mayaɱ bhante pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhāna sālāyaɱ sannisinnā sannipatitā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaɱ mukhasattīhi vitudantā viharāmā''ti.

''Na kho pana idaɱ bhikkhave tumhākaɱ patirūpaɱ kulaputtānaɱ saddhā agārasmā anagāriyaɱ pabbajitānaɱ yaɱ tumhe bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā, aññamaññaɱ mukhasantīhi vitudantā vihareyyātha''

Dasa ime bhikkhave dhammā sārāṇiyā1 piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattanti. Katame dasa:

1. Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati, ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yampi bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati, ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

1. Sārāṇīyā (machasaɱ)

[BJT Page 162]

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā kevala paripuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā [page 090] paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. Yampi bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato, khamo padakkhiṇāhī anusāsaniɱ yampi bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato, khamo padakkhiṇaggāhī anusāsaniɱ, ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiṅkaraṇīyāni tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Yampi bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiṅkaraṇīyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ. Yampi bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaɱ uccāvacāni kiɱ karaṇīyāni tattha dakkho hoti analaso tatrūpāyāya vīmaɱsāya samannāgato alaɱ kātuɱ alaɱ saɱvidhātuɱ ayampi dhammo sārāṇiyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo, yampi bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uḷārapāmojjo. Ayampi dhammo sārāṇīyo, piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

[BJT Page 164]

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Yampi bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaɱ dhammānaɱ [page 091] pahānāya kusalānaɱ dhammānaɱ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati:

8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvarapiṇḍapāta senāsana gilānapaccaya bhesajjaparikkhārena. Yampi bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītara cīvarapiṇḍapātasenāsana gilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā. Yampi bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatampi cirabhāsitampi saritā anussaritā. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati:

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato' ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Yampi bhikkhave bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā. Ayampi dhammo sārāṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saɱvattati.

Ime kho bhikkhave dasadhammā sārāṇīyā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya ekībhāvāya saɱvattantī'ti.

Akkosavaggo pañcamo.

Tatruddānaɱ:
[page 092]

Vivādā dve ca mūlāni kusinārā pavesane,
Sakkā mahāli dhammā ca sarīraṭṭhā ca bhaṇḍanāti.

Paṭhamo paṇṇāsako samatto.

[BJT Page 166]

2. Dutiyo paṇṇāsako

1. Sacittavaggo

10. 2. 1. 1.

Sacitta suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca.

No ce1 kho bhikkhave bhikkhu paracittapariyāya kusalo hoti, atha 'sacittapariyāya kusalo bhavissā2mī'ti evaɱ hi vo bhikkhave sikkhitabbaɱ.

Kathañca bhikkhave bhikkhu sacittapariyāya kusalo hoti: seyyathāpi bhikkhave itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaɱ mukhanimittaɱ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā, pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo ''lābhā vata me paripuṇṇaɱ vata me''ti. Evameva kho bhikkhave bhikkhuno paccavekkhaṇā bahūkārā hoti kusalesu dhammesu. Abhijjhālū [page 093] nu kho bahulaɱ viharāmi, anabhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi, vyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, avyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho nu kho bahulaɱ viharāmi, uddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, kodhano nu kho bahulaɱ viharāmi. Akkodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, saṅkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, asaṅkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, kusīto nu kho bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo nu kho bahulaɱ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaɱ viharāmi, samāhito nu kho bahulaɱ viharāmī ti.

1. No ca, sīmu
2. Bhavisasāmāti syā

[BJT Page 168]

Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''abhijjhālū bahulaɱ viharāmi, byāpannacitto bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito bahulaɱ viharāmi, uddhato bahulaɱ viharāmi. Vicikiccho bahulaɱ viharāmi, kodhano bahulaɱ viharāmi. Saɱkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, kusīto bahulaɱ viharāmi, asamāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesaɱ yeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ. Seyyathāpi bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, evameva, kho tena bhikkhunā tesaɱ yeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.
[page 094]

Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''anabhijjhālū bahulaɱ viharāmi, avyāpannacitto bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho bahulaɱ viharāmi, anuddhato bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaɱ viharāmi, akkodhano bahulaɱ viharāmi, asaṅkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo bahulaɱ viharāmi. Samāhito bahulaɱ viharāmī ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyo ti.

10. 2. 1. 2

Sāriputta suttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi ''āvuso bhikkhavo''ti. ''Āvuso''ti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

No ce āvuso bhikkhu paracittapariyāya kusalo hoti, atha sacittapariyāya kusalo bhavissāmī''ti. Evaɱ hi vo āvuso sikkhitabbaɱ.

[BJT Page 170]

Kathañca āvuso bhikkhu sacittapariyāya kusalo hoti, seyyathāpi āvuso itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanaka jātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapante sakaɱ mukhanimintaɱ paccavekkhamāno, sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tenevattamano hoti, paripuṇṇo saṅkappo, ''lābhā vata me parisuddhaɱ vata me''ti. Evameva kho āvuso bhikkhuno paccavekkhanā bahūkārā hoti kusalesu dhammesu: ''abhijjhālū nu kho [page 095] bahulaɱ viharāmi, anabhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi, byāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho nu kho bahulaɱ viharāmi, uddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, kodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, saṅkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, asaɱkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, kusīto nu kho bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo nu kho bahulaɱ viharāmi, samāhito nu kho bahulaɱ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaɱ viharāmī''ti.

Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: abhijjhālū bahulaɱ viharāmi,
, Byāpannacitto bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito bahulaɱ viharāmi, uddhato bahulaɱ viharāmi, vicikiccho bahulaɱ viharāmi, kodhano bahulaɱ viharāmi, saṅkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, kusīto bahulaɱ viharāmi, asamāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tenāvuso bhikkhunā tesaɱyeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhica appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ. Seyyathāpi āvuso ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, eva meva kho āvuso tena bhikkhunā tesaɱyeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''anabhijjhālū bahulaɱ viharāmi, avyāpannacitto bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho bahulaɱ viharāmi, anuddhato bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaɱ viharāmi, akkodhano bahulaɱ viharāmi, asaṅkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo bahulaɱ viharāmi. Samāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tenāvuso bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyo''ti.
[page 096]
[BJT Page 172]

10. 2. 1. 3

Ṭhiti suttaɱ

(Sāvatthi)

Ṭhitimpāhaɱ1 bhikkhave na vaṇṇayāmi kusalesu dhammesu pageva parihāniɱ, vuddhiɱ ca kho ahaɱ bhikkhave vaṇṇayāmi kusalesu dhammesu no ṭhitiɱ no hāniɱ.

Kathañca bhikkhave hāni hoti kusalesu dhammesu, no ṭhiti no vuddhi. Idha bhikkhave bhikkhu yattako hoti saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya paṭibhānena. Tassa te dhammā neva tiṭṭhanti, no vaḍḍhanti. Hānimetaɱ bhikkhave vadāmi, kusalesu dhammesu. No ṭhiti, no vuddhi.

Kathañca bhikkhave ṭhiti hoti kusalesu dhammesu, no hāni no vuddhi. Idha bhikkhave bhikkhu yattako hoti saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya paṭibhānena. Tassa te dhammā neva hāyanti, no vaḍḍhanti. Ṭhitimetaɱ bhikkhave vadāmi, kusalesu dhammesu. No hāniɱ no vuddhiɱ. Evaɱ kho bhikkhave ṭhiti hoti kusalesu dhammesu no vuddhi no hāni.

Kathañca bhikkhave vuddhi hoti kusalesu dhammesu, no ṭhiti, no hāni, idha bhikkhave bhikkhu yattako hoti saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya paṭibhānena. Tassa te dhammā neva tiṭṭhanti no hāyanti, vuddhimetaɱ bhikkhave vadāmi, kusalesu dhammesu. No ṭhitiɱ no hāniɱ, evaɱ kho bhikkhave vuddhi hoti kusalesu dhammesu no ṭhiti, no hāni.

No ce bhikkhave bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha sacittapariyāyakusalo bhavissāmī''ti, evaɱ hi vo bhikkhave sikkhitabbaɱ

1. Ṭhitimpahaɱ, sīmu.

[BJT Page 174]

Kathañca bhikkhave bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti, [page 097] seyyathāpi bhikkhave itthī vā puriso vā daharo vā yuvā maṇḍanajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaɱ mukhanimittaɱ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati, no ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā tenevattamano hoti paripuṇṇasaṅkappo ''lābhā vata me parisuddhaɱ vata me''ti.

Evameva kho bhikkhave bhikkhuno paccavekkhanā bahukārā hoti kusalesu dhammesu ''abhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi anabhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi' byāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, abyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito nu kho bahulaɱ viharāmi, vigata thīnamiddho nu kho bahulaɱ viharāmi, uddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, anuddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, vicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, kodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, akkodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, asaɱkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaɱ viharāmi, kusīto nu kho bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo nu kho bahulaɱ viharāmi, samāhito nu kho bahulaɱ viharāmi, asamāhito nu kho bahulaɱ viharāmī''ti.

Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: abhijjhālū bahulaɱ viharāmi, byāpannacitto bahulaɱ viharāmi, thīnamiddhapariyuṭṭhito bahulaɱ viharāmi, uddhato bahulaɱ viharāmi, vicikiccho bahulaɱ viharāmi, kodhano bahulaɱ viharāmi, saɱkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, sāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, kusīto bahulaɱ viharāmi, asamāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesaɱyeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ [page 098] pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

[BJT Page 176]
Seyyathāpi bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca, ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya. Evameva kho bhikkhave tena bhikkhunā tesaɱyeva pāpakānaɱ akusalānaɱ dhammānaɱ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivāni ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: 'anabhijjhālū bahulaɱ viharāmi, abyāpannacitto bahulaɱ viharāmi, vigatathīnamiddho bahulaɱ viharāmi, tiṇṇavicikiccho bahulaɱ viharāmi, akkodhano bahulaɱ viharāmi, asaɱkiliṭṭhacitto bahulaɱ viharāmi, asāraddhakāyo bahulaɱ viharāmi, āraddhaviriyo bahulaɱ viharāmi, samāhito bahulaɱ viharāmī''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyo ti.

10. 2. 1. 4

Samatha suttaɱ

(Sāvatthi)

No ce bhikkhave bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha ''sacittapariyāyakusalo bhavissāmī''ti evaɱ hi vo bhikkhave sikkhitabbaɱ.

Kathañca bhikkhave bhikkhu sacittapariyāya kusalo hoti, seyyathāpi bhikkhave itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaɱ mukhanimittaɱ paccavekkhamāno sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā pahāṇāya vāyamati, no ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tenevattamano [page 099] hoti paripuṇṇasaṅkappo ''lābhā vata me parisuddhaɱ vata me''ti. Evameva kho bhikkhave bhikkhuno paccavekkhaṇā bahukārā hoti kusalesu dhammesu. ''Lābhī nu khomhi ajjhattaɱ cetosamathassa, na nu khomhi lābhī ajjhattaɱ cetosamathassa, lābhī nu khomhi adhipaññādhammavipassanāya. Na nu khomhi lābhī adhipaññādhammavipassanāyā''ti.

[BJT Page 178]
Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''lābhīmhi ajjhattaɱ cetosamathassa, na lābhī adhipaññādhammavipassanāyā''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā ajjhattaɱ cetosamathe patiṭṭhāya adhipaññā dhammavipassanāya yogo karaṇīyo so aparena samayena lābhiceva hoti ajjhattaɱ cetosamathassa lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya.
Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''lābhīmhi adhipaññādhammavipassanāya na lābhī ajjhattaɱ cetosamatassā''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā adhipaññādhammavipassanāya patiṭṭhāya ajjhattaɱ cetosamathe yogo karaṇīyo. So aparena samayena lābhī ceva hoti adhipaññādhammavipassanāya lābhī ca ajjhattaɱ cetosamathassa.

Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''na lābhī ajjhattaɱ cetosamathassa na lābhī adhipaññādhammavipassanāyā''ti. Tena bhikkhave bhikkhunā tesaɱyeva kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivāni ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Seyyathāpi bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso vā tasse va celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, evameva kho bhikkhave tena bhikkhunā tesaɱyeva kusalānaɱ dhammānaɱ, paṭilābhāya adhimatto chando ca [page 100] vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivāni ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ so aparena samayena lābhīceva hoti ajjhattaɱ cetosamathassa lābhī ca adhipaññādhammavipassanāya.

Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaɱ jānāti: ''lābhimhi ajjhattaɱ cetosamathassa, lābhī adhipaññādhammavipassanāyā''ti tena bhikkhave bhikkhunā tesuyeva kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyo.

[BJT Page 180]

Cīvarampahaɱ bhikkhave, duvidhena vadāmi. Sevitabbampi asevitabbampi. Piṇḍapātampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi. Sevitabbampi asevitabbampi. Senāsanampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi. Sevitabbampi asevitabbampi. Gāmanigamampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi. Janapadapadesampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi. Puggalampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi.

''Cīvarampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbampi asevitabbampi''ti iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ. Tattha yaɱ jaññā cīvaraɱ ''idaɱ kho me cīvaraɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti. Kusalā dhammā parihāyantī''ti. Evarūpaɱ cīvaraɱ na sevitabbaɱ, tattha yaɱ jaññā cīvaraɱ idaɱ kho me cīvaraɱ sevato akusalā, dhammā parihāyanti. Kusalā dhammā abhivaḍḍhanti''ti. Eva rūpaɱ cīvaraɱ sevitabbaɱ, cīvarampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

''Piṇḍapātampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampi''ti iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tattha yaɱ jaññā piṇḍapātaɱ imaɱ kho me piṇḍapātaɱ seveto akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā [page 101] dhammā parihāyanti, evarūpo piṇḍapāto na sevitabbo. Tattha yaɱ jaññā piṇḍapātaɱ imaɱ kho me piṇḍapātaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī ti. Evarūpo piṇḍapāto sevitabbo. Piṇḍapātampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampī'ti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

Senāsanampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti. Iti kho panetaɱ vuttaɱ, kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tattha yaɱ jaññā senāsanaɱ idaɱ kho me senāsanaɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyantī''ti. Evarūpaɱ senāsanaɱ na sevitabbaɱ. Tattha yaɱ jaññā senāsanaɱ idaɱ kho me senāsanaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī ti. Evarūpaɱ senāsanaɱ sevitabbaɱ. Senāsanampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampī ti. Iti yaɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

[BJT Page 182]

''Gāmanigamampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbaɱ asevitabbampīti'' iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: ''tattha yaɱ jaññā gāmanigamaɱ idaɱ kho me gāmanigamaɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti, evarūpo gāmanigamo na sevitabbo, tattha yaɱ jaññā gāmanigamaɱ imaɱ kho me gāmanigamaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantīti. Evarūpo gāmanigamo sevitabbo. Gāmanigamampāhaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti, iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

''Janapadapadesampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti'' iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tattha yaɱ jaññā janapada padesaɱ imaɱ kho me janapadapadesaɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, [page 102] kusalā dhammā parihāyantīti. Evarūpo janapada padeso na sevitabbo. Tattha yaɱ jaññā janapadapadesaɱ imaɱ kho me janapadapadesaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantīti. Evarūpo janapadapadeso sevitabbo. Janapadapadesampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttaɱ.

''Puggalampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti'' iti kho panetaɱ vuttaɱ kiñcetaɱ paṭicca vuttaɱ: tattha yaɱ jaññā puggalaɱ imaɱ kho me puggalaɱ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantīti. Evarūpo puggalo na sevitabbo. Tattha yaɱ jaññā puggalaɱ imaɱ kho me puggalaɱ sevato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantīti. Evarūpo puggalo sevitabbo. Puggalampahaɱ bhikkhave duvidhena vadāmi, sevitabbampi asevitabbampīti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

[BJT Page 184]

10. 2. 1. 5

Parihāna suttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi āvuso bhikkhavoti, āvusoti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:
Parihānadhammo puggalo parihānadhammo puggaloti āvuso vuccati kittāvatā nu kho āvuso parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā, kittāvatā ca pana aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatāti?

Dūratopi kho mayaɱ āvuso āgaccheyyāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuɱ, sādhuvatāyasmantaɱ yeva sāriputtaɱ paṭibhātu, etassa bhāsitassa [page 103] attho. Āyasmato sāriputtassa sutvā bhikkhu dhāressantīti.

Tenahāvuso suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmīti. Evamāvusoti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

Kittāvatā nu kho āvuso parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā: idhāvuso bhikkhu assutañceva dhammaɱ na suṇāti, sutā cassa dhammā sammohaɱ gacchanti. Ye cassa dhammā pubbe cetaso samphuṭṭhapubbā, te ca na samudācaranti. Aviññātañca na vijānāti. Ettāvatā kho āvuso parihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.

Kittāvatā ca panāvuso aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā: idhāvuso
Bhikkhu assutañceva dhammaɱ suṇāti, sutā cassa dhammā na sammohaɱ gacchanti. Ye cassa dhammā pubbe cetaso sameṭṭhapubbā, te ca samudācaranti, aviññātañca vijānāti ettāvatā kho āvuso aparihānadhammo puggalo vutto bhagavatā.

[BJT Page 186]

No ce āvuso bhikkhu paracittapariyāya kusalo hoti, atha sacittapariyāya kusalo bhavissāmī ti evaɱ hi vo āvuso sikkhitabbaɱ.

Kathañcāvuso bhikkhu sacittapariyāya kusalo hoti: seyyathāpi āvuso itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanaka jātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte, acche vā udapatte sakaɱ mukhanimittaɱ paccacavekkhamāno sace tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tassa rajassa vā aṅgaṇassa vā pahānāya vāyamati. No ce tattha passati rajaɱ vā aṅgaṇaɱ vā, tenevattamano hoti [page 104] paripuṇṇasaɱkappo, lābhā vata me, parisuddhaɱ vata meti. Evameva kho āvuso bhikkhuno paccavekkhanā bahukārā hoti kusalesu dhammesu.

Anabhijjhālū nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no abyāpannacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Vigatathīnamiddho bahulaɱ viharāmi. Saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Anuddhato nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Tiṇṇavicikiccho nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Akkodhano nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Asaɱkiliṭṭhacitto nu kho bahulaɱ viharāmi, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Lābhī nu khomhi ajjhattaɱ dhammapāmujjassa, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Lābhī nu khomhi ajjhattaɱ ceto samathassa, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no. Lābhī nu khomhi adhipaññā dhammavipassanāya, saɱvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu noti.

Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno sabbepi me kusale dhamme attani na samanupassati, tenahāvuso bhikkhunā sabbesaññeva imesaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ. Seyyathāpi āvuso ādittacelo vā ādittasiso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, evameva kho āvuso tena bhikkhunā sabbesaññeva imesaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

[BJT Page 188]

Sace panāvuso bhikkhu paccavekkhamāno ekacce kusale dhamme attani samanupassati, ekacce kusale dhamme [page 105] attani na samanupassati, tenāvuso bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati, tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati, tesaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Seyyathāpi āvuso ādittacelo vā ādittasīso vā tasse va celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaɱ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya, evameva kho āvuso tena bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati, tesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya ye kusale dhamme attani na samanupassati, tesaɱ kusalānaɱ dhammānaɱ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivāni ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaɱ.

Sace panāvuso bhikkhu paccavekkhamāno sabbe pi me kusale dhamme attani samanupassati, tenāvuso bhikkhunā sabbesuyeva imesu kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariɱ āsavānaɱ khayāya yogo karaṇīyoti.

10. 2. 1. 6

Paṭhamasaññā suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa imā bhikkhave saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā amatogadhā amatapariyosānā katamā dasa:

Asubhasaññā, maraṇasaññā, āhārepaṭikkūlasaññā, sabbaloke anabhiratasaññā, aniccasaññā, anicce dukkhasaññā, dukkhe anattasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā, nirodhasaññā. Imā kho bhikkhave dasasaññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā amatogadhā amatapariyosānāti.
[page 106]
[BJT Page 190]

10. 2. 1. 7

Dutiya saññā suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa imā bhikkhave saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā amatogadhā amatapariyosānā katamā dasa:

Aniccasaññā anattasaññā maraṇasaññā āhāre paṭikkūlasaññā sabbaloke anabhiratasaññā aṭṭhikasaññā, pulavakasaññā vinīlakasaññā vicchiddakasaññā uddhumātakasaññā.

Imā kho bhikkhave dasa saññā bhāvitā bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaɱsā amatogadhā amatapariyosānāti.

10. 2. 1. 8

Mūlaka suttaɱ

(Sāvatthi)

Sace bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evaɱ puccheyyuɱ: ''kimmūlakā āvuso sabbe dhammā, kiɱ sambhavā sabbe dhammā, kiɱsamudayā sabbe dhammā kiɱsamosaraṇā sabbe dhammā, kiɱpamukhā sabbe dhammā, kimādhipateyyā sabbe dhammā, kiɱuttarā sabbe dhammā, kiɱsārā sabbe dhammā, kiɱogadhā sabbeba dhammā, kiɱpariyosānā sabbe dhammāti?'' Evaɱ phuṭṭhā tumhe bhikkhave tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ kinti byākareyyāthāti?

Bhagavammūlakā no bhante dhammā, bhagavanenattikā, bhagavaɱpaṭisaraṇā sādhu vata bhante bhagavantaɱ yeva paṭihātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhu dhāressantīti.
Tena hi bhikkhave suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī ti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ bhagavā etadavoca:

[BJT Page 192]

Sace bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evaɱ puccheyyuɱ: kimmūlakā āvuso sabbe dhammā, kiɱsambhavā sabbe dhammā. Kiɱsamudayā sabbe dhammā, kiɱsamosaraṇā [page 107] sabbe dhammā, kiɱpamukhā sabbe dhammā, kiɱādhipateyyā sabbe dhammā, kiɱuttarā sabbe dhammā, kiɱsārā sabbe dhammā, kiɱogadhā sabbe dhammā, kiɱpariyosānā sabbe dhammāti. Evaɱ puṭṭhā tumhe bhikkhave tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ evaɱ vyākareyyātha:

Chandamūlakā āvuso sabbe dhammā, manasikārasambhavā sabbe dhammā, phassasamudayā sabbe dhammā vedanā samosaraṇa sabbe dhammā, samādhipamukhā sabbe dhammā, satādhipateyyā sabbe dhammā, paññuttarā sabbe dhammā, vimuttisārā sabbe dhammā, amatogadhā sabbe dhammā, nibbāna pariyosānā sabbe dhammāti. Evaɱ puṭṭhā tumhe bhikkhave tesaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ evaɱ vyākareyyāthāti.

10. 2. 1. 9

Pabbajjā suttaɱ

(Sāvatthi)

Tasmātiha bhikkhave evaɱ sikkhitabbaɱ: yathā pabbajjāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Na vuppannā pāpakā akusalā dhammā cittaɱ pariyādāya ṭhassanti. Aniccasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati anattasaññā paricitañca no cittaɱ bhavissati. Asubhasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati ādīnavasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Lokassa samañca visamañca ñatvā taɱ saññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Lokassa sambhavañca vibhavañca ñatvā taɱ saññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Lokassa samudayañca atthaṅgamañca ñatvā taɱ saññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Pahānasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Virāgasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissati. Nirodhasaññāparicitañca no cittaɱ bhavissatīti. [page 108] evaɱ hi vo sikkhitabbaɱ.

[BJT Page 194]

Yato kho bhikkhave bhikkhuno yathā pabbajjāparicitañca cittaɱ hoti. Na vuppannā pāpakā akusalā dhammā cittaɱ pariyādāya tiṭṭhanti. Aniccasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Anattasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Asubhasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Ādīnavasaññāparicitañca cittaɱ hoti. Lokassa samañca visamañca ñatvā taɱ saññāparicitañca cittaɱ hoti. Lokassa sambhavañca vibhavañca ñatvā taɱ saññāparicitañca cittaɱ hoti. Lokassa samudayañca atthaṅgamañca ñatvā taɱ saññā paricitañca cittaɱ hoti. Pahānasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Virāgasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Nirodhasaññā paricitañca cittaɱ hoti. Tassa dvinnaɱ phalānaɱ aññataraɱ phalaɱ pāṭikaṅkhaɱ diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitāti.

10. 2. 1. 10

Girimānanda suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā girimānando ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Āyasmā bhante girimānando ābādhiko hoti dukkhino bāḷhagilāno. Sādhu bhante bhagavā yenāyasmā girimānando tenupasaṅkamatu anukampaɱ upādāyāti.

Sace kho tvaɱ ānanda girimānandassa bhikkhuno upasaṅkamitvā dasasaññā bhāseyyāsi, ṭhānaɱ kho panetaɱ vijjati yaɱ girimānandassa bhikkhuno dasasaññā sutvā so ābādho ṭhānaso paṭippassambheyya.

Katamā dasa:
[page 109]
Aniccasaññā, anattasaññā, asubhasaññā, ādīnavasaññā, pahānasaññā, virāgasaññā, nirodhasaññā, sabbaloke anabhiratasaññā, sabbasaṅkhāresu aniccasaññā, ānāpānasati.
[BJT Page 196]

1. Katamācānanda aniccasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisaɱcikkhati: ''rūpaɱ aniccaɱ vedanā aniccā saññā aniccā saṅkhārā aniccā viññāṇaɱ aniccanti''. Iti imesu pañcasupādānakkhandhesu aniccānupassī viharati. Ayaɱ vuccatānanda aniccasaññā.

2. Katamācānanda anattasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisaɱcikkhati: ''cakkhuɱ1 anattā, rūpā2 anattā sotaɱ anattā, saddā anattā, ghānaɱ anattā, gandhā anattā, jivhā anattā, rasā anattā, kāyo anattā, phoṭṭhabbā anattā, mano anattā, dhammā anattā''ti. Iti imesu chasu ajjhattika bāhiresu āyatanesu anattānupassī viharati. Ayaɱ vuccatānanda anattasaññā.

3. Katamācānanda asubhasaññā:

Idhānanda bhikkhu imameva kāyaɱ uddhaɱ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaɱ pūraɱ nānappakārassa asucino paccavekkhati: ''atthi imasmiɱ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maɱsaɱ nahāru aṭṭhi aṭṭhimiñjā vakkaɱ hadayaɱ yakanaɱ kilomakaɱ pihakaɱ papphāsaɱ antaɱ antaguṇaɱ udariyaɱ karīsaɱ pittaɱ semhaɱ pubbo lohitaɱ sedo medo assu vasā khelo siṅghānikā lasikā muttanti'' iti imasmiɱ kāye asubhānupassī viharati, ayaɱ vuccatānanda asubhasaññā.

3. Katamācānanda ādīnavasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā itipaṭisañcikkhati: ''bahu dukkho kho [page 110] ayaɱ kāyo bahu ādīnavo, iti imasmiɱ kāye vividhā ābādhā uppajjanti, seyyathīdaɱ: cakkhurogo sotarogo ghānarogo jivhārogo kāyarogo sīsarogo kaṇṇarogo mukharogo

[BJT Page 198]

Dantarogo kāso sāso pināso ḍaho jaro kucchirogo mucchā pakkhandikā sūlā visūcikā kuṭṭhaɱ gaṇḍo kilāso soso apamāro daddū kaṇḍu kacchu rakhasā1 vitacchikā lohitapittaɱ madhumeho aɱsā piḷakā bhagandalā pittasamuṭṭhānā ābādhā semhasamuṭṭhānā ābādhā, vātasamuṭṭhānā ābādhā sannipātikā ābādhā utupariṇāmajā ābādhā visamaparihārajā ābādhā opakkamikā ābādhā kammavipākajā ābādhā sītaɱ uṇhaɱ jighacchā pipāsā uccāro passāvo''ti. Iti imasmiɱ kāye ādīnavānupassī viharati. Ayaɱ vuccatānanda ādīnavasaññā.

5. Katamācānanda pahānasaññā:

Idhānanda bhikkhu uppannaɱ kāmavitakkaɱ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vyāpādavitakkaɱ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Uppannaɱ vihiɱsā vitakkaɱ nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Uppannūppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantīkaroti anabhāvaɱ gameti. Ayaɱ vuccatānanda pahānasaññā.

6. Katamācānanda virāgasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati: ''etaɱ santaɱ etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo, taṇhakkhayo virāgo nibbānanti. Ayaɱ vuccatānanda virāgasaññā.

7. Katamācānanda nirodhasaññā:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati: ''etaɱ santaɱ [page 111] etaɱ paṇītaɱ yadidaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo, taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānanti''. Ayaɱ vuccatānanda nirodhasaññā.

1. Nakhasā machasaɱ

[BJT Page 200]

8. Katamācānanda sabbaloke anabhiratasaññā:

Idhānanda bhikkhu ye loke upāyūpādānā cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā, te pajahanto viramati na upādiyanto. Ayaɱ vuccatānanda sabbaloke anabhiratasaññā.

9. Katamācānanda sabbasaṅkhāresu aniccasaññā:

Idhānanda bhikkhu sabbasaṅkhārehi aṭṭīyati harāyati jigucchati. Ayaɱ vuccatānanda sabbasaṅkhāresu aniccasaññā.

10. Katamācānanda ānāpānasati:

Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaɱ ābhujitvā ujuɱ kāyaɱ paṇidhāya parimukhaɱ satiɱ upaṭṭhapetvā. So sato va assasati, sato passasati.

Dīghaɱ vā assasanto dīghaɱ assasāmīti pajānāti. Dīghaɱ vā passasanto dīghaɱ passasāmīti pajānāti. Rassaɱ vā assasanto rassaɱ assasāmīti pajānāti. Rassaɱ vā passasanto rassaɱ passāmīti pajānāti. Sabbakāya paṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Sabbakāya paṭisaɱvedī passasissāmīti sikkhati. Passambhayaɱ kāyasaṅkhāraɱ assasissāmīti sikkhati. Passambhayaɱ kāyasaṅkāraɱ passasissāmīti sikkhati.

Pītipaṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Pītipaṭisaɱvedī passasissāmīti sikkhati. Sukhapaṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Sukhapaṭisaɱvedī passasissāmīti sikkhati. Cittasaṅkhārapaṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Cittasaṅkhārapaṭisaɱvedī passasissāmīti sikkhati. Passambhayaɱ cittasaṅkhāraɱ assasissāmīti sikkhati. Passambhayaɱ cittasaṅkhāraɱ passasissāmīti sikkhati.
[BJT Page 202]

Cittapaṭisaɱvedī assasissāmīti sikkhati. Cittapaṭisaɱvedī passasissāmīti [page 112] sikkhati. Abhippamodayaɱ cittaɱ assasissāmīti sikkhati. Abhippamodayaɱ cittaɱ passasissāmīti sikkhati. Samādahaɱ cittaɱ assasissāmīti sikkhati. Samādahaɱ cittaɱ passasissāmīti sikkhati. Vimocayaɱ cittaɱ assasissāmīti sikkhati. Vimocayaɱ cittaɱ passasissāmīti sikkhati.

Aniccānupassī assasissāmīti sikkhati. Aniccānupassī passasissāmīti sikkhati. Virāgānupassī assasissāmīti sikkhati. Virāgānupassī passasissāmīti sikkhati. Nirodhānupassī assasissāmīti sikkhati. Nirodhānupassī passasissāmīti sikkhati. Paṭinissaggānupassī assasissāmīti sikkhati. Paṭinissaggānupassī passasissāmīti sikkhati. Ayaɱ vuccatānanda ānāpānasati.

Sace kho tvaɱ ānanda girimānandassa bhikkhuno upasaṅkamitvā imā dasa saññā bhāseyyāsi, ṭhānaɱ kho panetaɱ vijjati yaɱ girimānandassa bhikkhuno imā dasa saññā sutvā so ābādho ṭhānaso paṭippassambheyyāti.

Atha kho āyasmā ānando bhagavato santike imā dasa saññā uggahetvā yenāyasmā girimānando tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmato girimānandassa imā dasa saññā abhāsi. Atha kho āyasmato girimānandassa imā dasa saññā sutvā so ābādho ṭhānaso paṭippassambhī, vuṭṭhāhi cāyasmā girimānando tamhā ābādhā tathā pahīno ca panāyasmato girimānandassa so ābādho ahosīti.

Sacittavaggo paṭhamo.

Tassuddānaɱ:

Sacitta sārīputtā ca ṭhitiñca samathena ca
Parihānā ca dve saññā mūlā pabbajitā girīti.

[BJT Page 204]
[page 113]

2. Yamakavaggo

10. 2. 2. 1

Avijjā suttaɱ

(Sāvatthi)

Purimā bhikkhave koṭi na paññāyati avijjāya 'ito pubbe avijjā nāhosi, atha pacchā sambhavī'ti. Evametaɱ bhikkhave vuccati, atha ca pana paññāyati 'idappaccayā avijjā'ti.

Avijjampahaɱ1 bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro avijjāya: pañca nīvaraṇā tissa vacanīyaɱ. Pañcapahaɱ2 bhikkhave nīvaraṇe sāhāre vadāmi no anāhāre. Ko cāhāro pañcannaɱ nivaraṇānaɱ: tīṇi duccaritānītissa vacanīyaɱ. Tīṇipahaɱ3 bhikkhave duccaritāni sāhārāni vadāmi no anāhārāni ko cāhāro tiṇṇannaɱ duccaritānaɱ: indriyāsaɱvaro4 tissa vacanīyaɱ. Indriyāsaɱvarampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro indriyāsaɱvarassa: asatāsampajañjantissa vacanīyaɱ. Asatāsampajañchampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro asatāsampajaññassa: ayoniso manasikārotissa vacanīyaɱ. Ayoniso manasikārampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro ayoniso manasikārassa: assaddhiyantissa vacanīyaɱ. Assaddhiyampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro assaddhiyassa: asaddhammasavaṇantissa vacanīyaɱ. Asaddhammasavaṇampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ, ko cāhāro asaddhammasavaṇassa: asappurisasaɱsevotissa vacanīyaɱ.

Iti kho bhikkhave asappurisasaɱsevo paripuro asaddhammasavaṇaɱ paripūreti. Asaddhammasavaṇaɱ paripūraɱ assaddhiyaɱ paripūreti. Assaddhiyaɱ paripūraɱ ayonisomanasikāraɱ paripūreti. Ayoniso manasikāro paripūro asatāsampajaññaɱ paripūreti. Asatāsampajaññaɱ paripūraɱ [page 114] indriyāsaɱvaraɱ paripūreti. Indriyāsaɱvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti. Tīṇi duccaritāni paripūrāni pañca nīvaraṇe paripūrenti. Pañca nīvaraṇā paripūrā avijjaɱ paripūrenti. Evametissā avijjāya āhāro hoti. Evañca pāripūri.

1. Avijjāhaɱ machasaɱ: avijjāpahaɱ sīmu
2. Pañcapāhaɱ machasaɱ
3. Tīṇipāhaɱ machasaɱ
4. Indriyaasaɱvaro machasaɱ

[BJT Page 206]

Seyyathāpi bhikkhave upari pabbate phullaphusitake deve vassante deve galagalāyante1 taɱ udakaɱ yathāninnaɱ pavattamānaɱ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākha paripūrā kussūbbhe2 paripūrenti, kussubbhā2 paripūrā mahāsobhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaɱ sāgaraɱ paripūrenti. Evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūrī.

Evameva kho bhikkhave asappurisasaɱsevo paripūro asaddhammasavanaɱ paripūreti asaddhammasavanaɱ paripūraɱ assaddhiyaɱ paripūreti, assaddhiyaɱ paripūraɱ ayonisomanasikāraɱ paripūreti, ayoniso manasikāro paripūro asatā'sampajaññaɱ paripūreti, asatā'sampajaññaɱ paripūraɱ indriyā'saɱvaraɱ paripūreti, indriyā'saɱvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti. Tīṇi duccaritāni paripūrāni pañcanīvaraṇe paripūrenti, pañcanīvaraṇā paripūrā avijjaɱ paripūrenti. Evametissā avijjāya āhāro hoti. Evañca pāripūri.

Vijjāvimuttimpahaɱ3 bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ. Ko cāhāro vijjāvimuttiyā: ''sattabojjhaṅgā''tissa vacanīyaɱ. Sattapahaɱ4 bhikkhave bojjhaṅge sāhāre vadāmi no anāhāre. Ko cāhāro sattannaɱ bojjhaṅgānaɱ: ''cattāro satipaṭṭhānā''tissa vacanīyaɱ. Cattāropahaɱ bhikkhave satipaṭṭhāne sāhāre vadāmi no anāhāre. Kocāhāro catunnaɱ satipaṭṭhānānaɱ: ''tīṇi sucaritānī'tissa [page 115] vacanīyaɱ. Tīṇipahaɱ bhikkhave sucaritāni sāhārāni vadāmi no anāhārāni. Ko cāhāro tiṇṇannaɱ sucaritānaɱ: ''indriyasaɱvaro''tissa vacanīyaɱ. Indriyasaɱvarampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ ko cāhāro indriyasaɱvarassa: ''satisampajaññantissa'' vacanīyaɱ. Satisampajaññampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ.

1. Machasaɱ natthi 3. Vijjāvimuttimpāhaɱ machasaɱ.
2. Kussobebha machasaɱ. 4. Sattapāhaɱ machasaɱ.

[BJT Page 208]

Ko cāhāro satisampajaññassa: ''yonisomanasikāro'' tissa vacanīyaɱ, yonisomanasikārampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ. Ko cāhāro yonisomanasikārassa: ''saddhā'' tissa vacanīyaɱ. Saddhampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ. Ko cāhāro saddhāya: ''saddhammasavanantissa'' vacanīyaɱ. Saddhammasavanampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro saddhammasavanassa: ''sappurisasaɱsevo''tissa vacanīyaɱ.

Iti kho bhikkhave sappurisasaɱsevo paripūro saddhammasavanaɱ paripūreti, saddhammasavanaɱ paripūraɱ saddhaɱ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraɱ paripūreti, yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaɱ paripūreti, satisampajaññaɱ paripūraɱ indriyasaɱvaraɱ paripūreti, indriyasaɱvaro paripūro tīṇi sucaritāni paripūreti, tīṇi sucaritāni paripūrāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā sattabojjhaṅge paripūrenti, sattabojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiɱ paripūrenti. Evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti. Evañca pāripūri.

Seyyathāpi bhikkhave upari pabbate phullaphusitake deve vassante deve galagalāyante taɱ udakaɱ yathā ninnaɱ pavattamānaɱ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākha paripūrā kussubbhe2 paripūrenti, kussubbhā2 paripūrā mahāsobhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā [page 116] mahāsamuddaɱ sāgaraɱ paripūrenti. Evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūrī.

Evameva kho bhikkhave sappurisasaɱsevo paripūro saddhammasavanaɱ paripūreti, saddhammasavanaɱ paripūraɱ saddhaɱ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraɱ paripūreti, yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaɱ paripūreti, satisampajaññaɱ paripūraɱ indriyasaɱvaraɱ paripūreti, indriyasaɱvaro paripūro tīṇi sucaritāni paripūreti, tīṇi sucaritāni paripūrāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā sattabojjhaṅge paripūrenti, sattabojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiɱ paripūrenti. Evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti. Evañca pāripūrīti.

[BJT Page 210]

10. 2. 2. 2

Taṇhā suttaɱ

(Sāvatthi)

''Purimā bhikkhave koṭi na paññāyati bhavataṇhāya, ito pubbe bhavataṇhā nāhosi, atha pacchā sambhavī1''ti. Evañcetaɱ bhikkhave vuccati, atha ca pana paññāyati ''idapaccayā bhavataṇhā''ti.

Bhavataṇhampahaɱ2 bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ, ko cāhāro bhavataṇhāya: 'avijjā'tissa vacanīyaɱ. Avijjampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro avijjāya: ''pañca nīvaraṇā'' tissa vacanīyaɱ. Pañcapahaɱ bhikkhave nīvaraṇe sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko cāhāro pañcannaɱ nīvaraṇānaɱ: ''tīṇi duccaritānī''tissa6 vacanīyaɱ. Tīṇipahaɱ bhikkhave duccaritāni sāhārāni vadāmi, no anāhārāni. Ko cāhāro tiṇṇannaɱ duccaritānaɱ: ''indriyāsaɱvaro''tissa vacanīyaɱ indriyāsaɱvarampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi. No anāhāraɱ. Ko cāhāro indriyāsaɱvarassa: asatāsampajaññanti''tissa vacanīyaɱ. Asatāsampajaññampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no [page 117] anāhāraɱ ko cāhāro asatā sampajaññassa: ''ayonisomanasikāro''tissa vacanīyaɱ. Ayonisomanasikārampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi. No anāhāraɱ ko cāhāro ayonisomanasikārassa: ''assaddhiya''ntissa vacanīyaɱ. Assaddhiyampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ ko cāhāro assaddhiyassa: ''asaddhammasavana''ntissa vacanīyaɱ. Asaddhammasavanampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro asaddhammasavanassa: asappurisasaɱsevotissa vacanīyaɱ.

Iti kho bhikkhave asappurisasaɱsevo paripūro asaddhammasavanaɱ paripūreti. Asaddhammasavanaɱ paripūraɱ assaddhiyaɱ paripūreti, assaddhiyaɱ paripūraɱ ayonisomanasikāraɱ paripūreti, ayonisomanasikāro paripūro asatāsampajaññaɱ paripūreti, asatāsampajaññaɱ paripūraɱ indriyāsaɱvaraɱ paripūreti, indriyāsaɱvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti, tīṇi duccaritāni paripūrāni pañcanīvaraṇe paripūrenti. Pañcanīvaraṇā paripūrā avijjaɱ paripūrenti. Avijjā paripūrā bhavataṇhaɱ paripūreti. Evametissā bhavataṇhāya āhāro hoti, evañca pāripūri.

1. Sambhavīti machasaɱ
2. Bhavataṇhāmpāhaɱ machasaɱ

[BJT Page 212]

Seyyathāpi bhikkhave upari pabbate phullaphusitake deve vassante deve galagalāyante taɱ udakaɱ yathāninnaɱ pavattamānaɱ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākhā paripūrā kussubbhe paripūrenti, kussubbhā paripūrā mahāsobhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaɱ sāgaraɱ paripūrenti. Evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūri.

Evameva kho bhikkhave asappurisasaɱsevo paripūro asaddhammasavanaɱ paripūreti, asaddhammasavanaɱ1 paripūraɱ [page 118] assaddhiyaɱ paripūreti, assaddhiyaɱ paripūraɱ ayonisomanasikāraɱ paripūreti. Ayonisomanasikāro paripūro asatāsampajaññaɱ paripūreti, asatāsampajaññaɱ paripūraɱ indriyāsaɱvaraɱ paripūreti, indriyāsaɱvaro paripūro tīṇi duccaritāni paripūreti, tīṇi duccaritāni paripūrāni pañcanīvaraṇe paripūrenti. Pañca nīvaraṇā paripūrā avijjaɱ paripūrenti. Avijjā paripūrā bhavataṇhaɱ paripūreti. Evametissā bhavataṇhāya āhāro hoti evaɱ ca pāripūri.

Vijjāvimuttimpahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ, ko cāhāro vijjāvimuttiyā: sattabojjhaṅgātissa vacanīyaɱ. Sattapahaɱ bhikkhave bojjhaṅge sāhāre vadāmi, no anāhāre ko cāhāro sattannaɱ bojjhaṅgānaɱ: cattāro satipaṭṭhānātissa vacanīyaɱ. Cattāropahaɱ bhikkhave satipaṭṭhāne sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko cāhāro catunnaɱ satipaṭṭhānānaɱ: tīṇi sucaritānī'tissa vacanīyaɱ. Tīṇipahaɱ bhikkhave sucaritāni sāhārāni vadāmi, no anāhārāni, ko cāhāro tiṇṇannaɱ sucaritānaɱ: indriyasaɱvarotissa vacanīyaɱ. Indriyasaɱvarampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi no anāhāraɱ. Ko cāhāro indriyasaɱvarassa: satisampajaññantissa vacanīyaɱ. Satisampajaññampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi. No anāhāraɱ. Ko cāhāro satisampajaññassa: yonisomanasikārotissa vacanīyaɱ. Yonisomanasikārampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro yoniso manasikārassa: saddhātissa vacanīyaɱ: saddhampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro saddhāya: saddhammasavanantissa vacanīyaɱ. Saddhammasavanampahaɱ bhikkhave sāhāraɱ vadāmi, no anāhāraɱ. Ko cāhāro saddhammasavanassa: sappurisasaɱsevotissa vacanīyaɱ.

1. Asaddhammasavanā machasaɱ

[BJT Page 214]

Iti kho bhikkhave sappurisasaɱsevo paripūro saddhammasavanaɱ paripūreti saddhammasavanaɱ paripūraɱ, saddhaɱ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraɱ paripūreti, yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaɱ paripūreti, satisampajaññaɱ paripūraɱ indriyasaɱvaraɱ paripūreti, indriyasaɱvaro paripūro, tīṇi sucaritāni paripūreti tīṇi sucaritāni paripūrāni, cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā satta bojjhaṅge [page 119] paripūrenti, satta bojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiɱ paripūrenti. Evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti. Evañca pāripūri.

Seyyathāpi bhikkhave upari pabbate phullaphusitake deve vassante deve galagalāyante taɱ udakaɱ yathāninnaɱ pavattamānaɱ pabbatakandarapadarasākhā paripūreti, pabbatakandarapadarasākha paripūrā kussubbhe paripūrenti, kussubbhā paripūrā mahāsobhe paripūrenti, mahāsobbhā paripūrā kunnadiyo paripūrenti, kunnadiyo paripūrā mahānadiyo paripūrenti, mahānadiyo paripūrā mahāsamuddaɱ sāgaraɱ paripūrenti. Evametassa mahāsamuddassa sāgarassa āhāro hoti, evañca pāripūri.

Evameva kho bhikkhave sappurisasaɱsevo paripūro saddhammasavanaɱ paripūreti saddhammasavanaɱ paripūraɱ saddhaɱ paripūreti, saddhā paripūrā yonisomanasikāraɱ paripūreti. Yonisomanasikāro paripūro satisampajaññaɱ paripūreti, satisampajaññaɱ paripūraɱ indriyasaɱvarā paripūreti, indriyasaɱvaro paripūro, tīṇi sucaritāni paripūreti tīṇi sucaritāni paripūrāni, cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti, cattāro satipaṭṭhānā paripūrā satta bojjhaṅge paripūrenti, satta bojjhaṅgā paripūrā vijjāvimuttiɱ paripūrenti. Evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti. Evañca pāripūrīti.

[BJT Page 216]

10. 2. 2. 3

Niṭṭhaṅgata suttaɱ

(Sāvatthi)

Ye keci bhikkhave mayi niṭṭhaɱ gatā, sabbe te diṭṭhisampannā, tesaɱ diṭṭhisampannānaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā, pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā, katamesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā: [page 120] sattakkhattuparamassa kolaṅkolassa ekabījissa sakadāgāmissa, yo ca diṭṭheva dhamme arahā, imesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā,

Katamesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā: antarāparinibbāyissa, upahaccaparinibbāyissa, asaṅkhāraparinibbāyissa, sasaṅkhāraparinibbāyissa, uddhaɱ sotassa akaniṭṭhagāmino. Imesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā. Ye keci bhikkhave mayi niṭṭhaɱ gatā, sabbe te diṭṭhisampannā. Tesaɱ diṭṭhisampannānaɱ imesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhāti.

10. 2. 2. 4

Aveccappasanna suttaɱ

(Sāvatthi)

Ye keci bhikkhave mayi aveccappasannā, sabbe te sotāpannā tesaɱ sotāpannānaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā, pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā. Katamesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā: sattakkhattuparamassa kolaṅkolassa ekabījissa sakadāgāmissa, yo ca diṭṭheva dhamme arahā imesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā.

Katamesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā: antarāparinibbāyissa upahaccaparinibbāyissa asaṅkhāraparinibbāyissa sasaṅkhāraparinibbāyissa uddhaɱsotassa akaniṭṭhagāmino. Imesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhā. Ye keci bhikkhave mayi aveccappasannā, sabbe te sotāpannā. Tesaɱ sotapannānaɱ imesaɱ pañcannaɱ idha niṭṭhā, imesaɱ pañcannaɱ idha vihāya niṭṭhāti.

[BJT Page 218]

10. 2. 2. 5

Paṭhamasukha suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā sāriputto magadhesu, viharati nālakagāmake. Atha kho sāmaṇḍakāni paribbājako [page 121] yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ1 vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho sāmaṇḍakāni paribbājako āyasmantaɱ sāriputtaɱ etadavoca. Kinnu kho āvuso sāriputta sukhaɱ kiɱ dukkhanti.

Abhinibbatti kho āvuso dukkhā, anabhinibbatti sukhā. Abhinibbattiyā āvuso sati idaɱ dukkhaɱ pāṭikaṅkhaɱ. Sītaɱ uṇhaɱ jighacchā pipāsā uccāro passāvo aggisamphasso daṇḍasamphasso satthasamphasso ñātipi mittāpi saṅgamma samāgamma rosenti. Abhinibbattiyā āvuso sati idaɱ dukkhaɱ pāṭikaṅkhaɱ.

Anabhinibbattiyā āvuso sati idaɱ sukhaɱ pāṭikaṅkhaɱ. Na sītaɱ na uṇhaɱ na jighacchā na pipāsā na uccāro na passāvo na aggisamphasso na satthasamphasso ñātipi mittāpi saṅgamma samāgamma na rosenti. Anabhinibbattiyā āvuso sati idaɱ sukhaɱ pāṭikaṅkhanti.
10. 2. 2. 6

Dutiyasukha suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā sāriputto magadhesu, viharati nālakagāmake. Atha kho sāmaṇḍakāni paribbājako yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmatā sāriputtena saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ1 vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho sāmaṇḍakāni paribbājako [page 122] āyasmantaɱ sāriputtaɱ etadavoca. Kinnu kho āvuso sāriputta imasmiɱ dhamma vinaye sukhaɱ kiɱ dukkhanti.

1. Sāraṇīyaɱ machasaɱ

[BJT Page 220]

Anabhirati kho āvuso imasmiɱ dhammavinaye dukkhā. Abhirati sukhā. Anabhiratiyā āvuso sati idaɱ dukkhaɱ pāṭikaṅkhaɱ: gacchannopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Ṭhitopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Nisinnopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Sayānopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Gāmagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Araññagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati rukkhamūlagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Suññāgāragatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Abbhokāsagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Bhikkhumajjhagatopi sukhaɱ sātaɱ nādhigacchati. Anabhiratiyā āvuso sati idaɱ dukkhaɱ pāṭikaṅkhaɱ.

Abhiratiyā āvuso sati idaɱ sukhaɱ pāṭikaṅkhaɱ: gacchannopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Ṭhitopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Nisinnopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Sayānopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Gāmagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Araññagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Rukkhamūlagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Suññāgāragatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Abbhokāsagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Bhikkhumajjhagatopi sukhaɱ sātaɱ adhigacchati. Abhiratiyā āvuso sati idaɱ sukhaɱ pāṭikaṅkhanti.

10. 2. 2. 7

Paṭhamanaḷakapāna suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā kosalesu cārikaɱ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiɱ yena naḷakapānaɱ nāma kosalānaɱ nigamo, tadavasari. Tatra sudaɱ bhagavā naḷakapāne viharati palāsavane, tena kho pana samayena bhagavā tadahuposathe bhikkhusaṅghaparivuto nisinno hoti. Atha kho bhagavā bahudevarattiɱ bhikkhūnaɱ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaɱsetvā tuṇhībhūtaɱ tuṇhībhūtaɱ bhikkhusaṅghaɱ anuviloketvā āyasmantaɱ sāriputtaɱ āmantesi.

Vigatathīnamiddho1 kho sāriputta bhikkhusaṅgho, paṭibhātu taɱ [page 123] sāriputta bhikkhūnaɱ dhammī kathā, piṭṭhi me āgilāyati, tamhaɱ āyamissāmīti. 'Evambhante'ti kho āyasmā sāriputto bhagavato paccassosi.

1. Vigatathīnamiddho machasaɱ.

[BJT Page 222]

Atha kho bhagavā catugguṇaɱ saṅghāṭiɱ paññāpetvā dakkhiṇena passena sīhaseyyaɱ kappesi. Pāde pādaɱ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaɱ manasikaritvā, tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi ''āvuso bhikkhavo''ti. 'Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca:

Yassa kassaci āvuso saddhā natthi kusalesu dhammesu hiri1 natthi ottappaɱ natthi, viriyaɱ2 natthi, paññā natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. Seyyathāpi āvuso kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariṇāhena. Eva meva kho āvuso yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi, ottappaɱ natthi, viriyaɱ natthi, paññā natthi, kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.

''Assaddho purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Ahiriko purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Anottappīpurisa puggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Kusīto purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Duppañño purisapuggalo'' ti āvuso parihānametaɱ. ''Kodhano purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Upanāhī purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Pāpicchopurisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Pāpamittato purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ. ''Micchādiṭṭhiko purisapuggalo''ti āvuso parihānametaɱ.

Yassa kassaci āvuso saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi, ottappaɱ atthi, [page 124] paññā atthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Seyyathāpi āvuso juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati vaḍḍhateva vaṇṇena, vaḍḍhati maṇḍalena, vaḍḍhati ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena. Evameva kho āvuso yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi, ottappaɱ atthi, viriyaɱ atthi. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni.

1. Hiri machasaɱ.
2. Viriya machasaɱ.

[BJT Page 224]

''Saddho purisapuggalo'' ti āvuso aparihānametaɱ. ''Hirimā purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. Ottappī purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Āraddhaviriyo purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. Paññavā purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. Akkodhano purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Anupanāhī purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Appiccho purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Kalyāṇamitto purisapuggalo''ti āvuso aparihānametaɱ. ''Sammādiṭṭhiko purisapuggalo''ti āvuso aparihānametanti.

Atha kho bhagavā paccuṭṭhāya āyasmantaɱ sāriputtaɱ āmantesi sādhu sādhu sāriputta, yassa kassaci sāriputta, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi, ottappaɱ natthi, viriyaɱ natthi, paññā natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.

Seyyathāpi sāriputta kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva [page 125] vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariṇāhena. Evameva kho sāriputta yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi, ottappaɱ natthi, viriyaɱ natthi, paññā natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, kusalesu dhammesu, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi.
''Assaddho purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ahiriko purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''anottappī purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''kusīto purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''duppañño purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''kodhano purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''upanāhī purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ. ''Pāpiccho purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''pāpamitto purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ, ''micchādiṭṭhiko purisapuggalo''ti sāriputta parihānametaɱ.

Yassa kassaci sāriputta saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi ottappaɱ atthi viriyaɱ atthi paññā atthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Seyyathāpi sāriputta juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena. Vaḍḍhati maṇḍalena, vaḍḍhati ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena.

[BJT Page 226]

Eva meva kho sāriputta yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi ottappaɱ atthi viriyaɱ atthi paññā atthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni.

''Saddho purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''hirimā purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''ottappī purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''āraddhaviriyo purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ. ''Paññavā purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''akkodhano purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''anupanāhī purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''apapiccho purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ. ''Kalyāṇamitto purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametaɱ, ''sammādiṭṭhiko purisapuggalo''ti sāriputta aparihānametanti.

10. 2. 2. 8

Dutiya naḷakapāna suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā naḷakapāne viharati palāsavane. Tena kho pana samayena tadahuposathe bhikkhusaṅghaparivuto nisinno hoti. Atha kho bhagavā bahudevarattiɱ bhikkhūnaɱ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaɱsetvā tuṇhībhūtaɱ tuṇhībhūtaɱ bhikkhusaṅghaɱ anuviloketvā āyasmantaɱ sāriputtaɱ āmantesi.

Vigatathīnamiddho kho sārīputta bhikkhusaṅgho, paṭibhātu taɱ sāriputta [page 126] bhikkhūnaɱ dhammīkathā, piṭṭhi me āgilāyati, tamahaɱ āyamissāmīti. ''Evaɱ bhante''ti kho āyasmā sārīputto bhagavato paccassosi.

Atha kho bhagavā catugguṇaɱ saṅghāṭiɱ paññāpetvā dakkhiṇena passena sīhaseyyaɱ kappesi pāde pādaɱ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaɱ manasikaritvā, tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhu āmantesi ''āvuso bhikkhave''ti. 'Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato sāriputtassa paccassosuɱ. Āyasmā sāriputto etadavoca.

[BJT Page 228]

Yassa kassaci āvuso saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu, ottappaɱ natthi kusalesu dhammesu, viriyaɱ natthi kusalesu dhammesu, paññā natthi kusalesu dhammesu, sotāvadhānaɱ natthi kusalesu dhammesu, dhamma dhāraṇā natthi kusalesu dhammesu atthūpaparikkhā natthi kusalesu dhammesu, dhammānudhammapaṭipatti natthi kusalesu dhammesu, appamādo natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva kusalesu dhammesu, no vuddhi. Seyyathāpi āvuso kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariṇāhena. Evameva kho āvuso yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu. Hiri natthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ natthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ natthi kusalesu dhammesu. Paññā natthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ natthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā natthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā natthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti natthi kusalesu dhammesu. Appamādo natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu. No vuddhi.

Yassa kassaci āvuso saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ atthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ atthi kusalesu dhammesu. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ atthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā atthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā atthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti atthi kusalesu dhammesu. Appamādo atthi kusalesu dhammesu. Tassā yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Seyyathāpi āvuso [page 127] juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena, vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhasi ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena, evameva kho āvuso yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ atthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ atthi kusalesu dhammesu. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ atthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā atthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā atthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti atthi kusalesu dhammesu. Appamādo atthi kusalesu dhammesu. Tassā yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu. No parihānīti:

Atha kho bhagavā paccuṭṭhāya āyasmantaɱ sāriputtaɱ āmantesi. Sādhu sādhu sāriputta yassa kassaci sāriputta, saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu, ottappaɱ natthi kusalesu dhammesu, paññā natthi kusalesu dhammesu, viriyaɱ natthi kusalesu dhammesu, sotāvadhānaɱ natthi kusalesu dhammesu, dhamma dhāraṇā natthi kusalesu dhammesu atthūpaparikkhā natthi kusalesu dhammesu, dhammānudhammapaṭipatti natthi kusalesu dhammesu, appamādo natthi kusalesu dhammesu. Tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no vuddhi. Seyyathāpi sāriputta kāḷapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyateva vaṇṇena, hāyati maṇḍalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariṇāhena, evameva kho sāriputta yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ natthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ natthi kusalesu dhammesu. Paññā natthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ natthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā natthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā natthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti natthi kusalesu dhammesu. Appamādo natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu. No vuddhi.

[BJT Page 230]

Yassa kassaci sāriputta saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ atthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ atthi kusalesu dhammesu. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ atthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā atthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā atthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti atthi kusalesu dhammesu. Appamādo atthi kusalesu dhammesu. Tassā yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu, no parihāni. Seyyathāpi sāriputta juṇhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaḍḍhateva vaṇṇena, [page 128] vaḍḍhati maṇḍalena vaḍḍhati ābhāya, vaḍḍhati ārohapariṇāhena, evameva kho sāriputta yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu. Hiri atthi kusalesu dhammesu. Ottappaɱ atthi kusalesu dhammesu. Viriyaɱ atthi kusalesu dhammesu. Paññā atthi kusalesu dhammesu. Sotāvadhānaɱ atthi kusalesu dhammesu. Dhammadhāraṇā atthi kusalesu dhammesu. Atthūpaparikkhā atthi kusalesu dhammesu. Dhammānudhammapaṭipatti atthi kusalesu dhammesu. Appamādo atthi kusalesu dhammesu. Tassā yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu. No parihānīti:

10. 2. 2. 9

Paṭhama kathāvatthu suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhu pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhānasālāyaɱ sannisinnā sannipatitā anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaɱ rājakathaɱ corakathaɱ mahāmattakathaɱ senākathaɱ bhayakathaɱ yuddhakathaɱ annakathaɱ pānakathaɱ vatthakathaɱ sayanakathaɱ mālākathaɱ gandhakathaɱ ñātikathaɱ yānakathaɱ gāmakathaɱ nigamakathaɱ nagarakathaɱ janapadakathaɱ itthikathaɱ sūrakathaɱ visikhākathaɱ kumbhaṭṭhānakathaɱ pubbapetakathaɱ nānattakathaɱ lokakkhāyikaɱ samuddakkhāyikaɱ itibhavābhavakathaɱ iti vāti.

Atha kho bhagavā sāyanhasamayaɱ paṭisallānā vuṭṭhito yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhu āmantesi: ''kāyanuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā sannipatitā, kāsi pana vo antarākathā vippakatāti?

[BJT Page 232]

Idha mayaɱ bhante pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā, upaṭṭhānasālāyaɱ sannisinnā sannipatitā anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ anuyuttā viharāma. Seyyathīdaɱ:
Rājakathaɱ corakathaɱ mahāmattakathaɱ senākathaɱ bhayakathaɱ yuddhakathaɱ annakathaɱ pānakathaɱ vatthakathaɱ sayanakathaɱ mālākathaɱ gandhakathaɱ ñātikathaɱ yānakathaɱ gāmakathaɱ nigamakathaɱ nagarakathaɱ janapadakathaɱ itthikathaɱ sūrakathaɱ visikhākathaɱ kumbhaṭṭhānakathaɱ pubbapetakathaɱ nānattakathaɱ lokakkhāyikaɱ samuddakkhāyikaɱ itibhavābhavakathaɱ iti vāti. Na kho panetaɱ bhikkhave tumhākaɱ patirūpaɱ [page 129] kulaputtānaɱ saddhāya agārasmā anagāriyaɱ pabbajitānaɱ, yaɱ tumhe anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ anuyuttā vihareyyātha. Seyyathīdaɱ:
Rājakathaɱ corakathaɱ mahāmattakathaɱ senākathaɱ bhayakathaɱ yuddhakathaɱ annakathaɱ pānakathaɱ vatthakathaɱ sayanakathaɱ mālākathaɱ gandhakathaɱ ñātikathaɱ yānakathaɱ gāmakathaɱ nigamakathaɱ nagarakathaɱ janapadakathaɱ itthikathaɱ sūrakathaɱ visikhākathaɱ kumbhaṭṭhānakathaɱ pubbapetakathaɱ nānattakathaɱ lokakkhāyikaɱ samuddakkhāyikaɱ itibhavābhavakathaɱ iti vāti.

Dasa imāni bhikkhave kathāvatthūni. Katamāni dasa: appicchakathā santuṭṭhikathā pavivekakathā asaɱsaggakathā viriyārambhakathā sīlakathā samādhikathā paññākathā vimuttikathā vimuttiñāṇadassanakathāti. Imāni kho bhikkhave dasakathāvatthūni.

Imesaɱ ce tumhe bhikkhave dasannaɱ kathāvatthūnaɱ upādāyupādāya kathaɱ katheyyātha, imesampi candimasuriyānaɱ evaɱ mahiddhikānaɱ evaɱ mahānubhāvānaɱ tejasā tejaɱ pariyādiyeyyātha, ko pana vādo aññatitthiyānaɱ paribbājakānanti.

10. 2. 2. 10

Dutiyakathāvatthu suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhu pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā upaṭṭhānasālāyaɱ sannisinnā sannipatitā anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ anuyuttā viharanti. Seyyathīdaɱ: rājakathaɱ corakathaɱ mahāmattakathaɱ senākathaɱ bhayakathaɱ yuddhakathaɱ annakathaɱ pānakathaɱ vatthakathaɱ sayanakathaɱ mālākathaɱ gandhakathaɱ ñātikathaɱ yānakathaɱ gāmakathaɱ nigamakathaɱ nagarakathaɱ janapadakathaɱ itthikathaɱ sūrakathaɱ visikhākathaɱ kumbhaṭṭhānakathaɱ pubbapetakathaɱ nānattakathaɱ lokakkhāyikaɱ samuddakkhāyikaɱ itibhavābhavakathaɱ iti vāti.

1. Dasa imāni bhikkhave pāsaɱsāni ṭhānāni. Katamāni dasa: [PTS Page 130 '']idha bhikkhave bhikkhu attanā ca appiccho hoti, appicchakathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Appiccho bhikkhu appicchakathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

2. Attanā ca santuṭṭho hoti. Santuṭṭhīkathañca bhikkhūnaɱ kattā ''santuṭṭho hoti, bhikkhu santuṭṭhīkathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti. Pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

[BJT Page 234]

3. Attanā ca pavivitto hoti, pavivekakathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Pavivitto bhikkhu pavivekakathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

4. Attanā ca asaɱsaṭṭho hoti, asaɱsaṭṭhakathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti, asaɱsaṭṭho bhikkhu asaɱsaṭṭhakathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

5. Attanā ca āraddhaviriyo hoti, viriyārambhakathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Āraddhaviriyo bhikkhu viriyārambhakathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

6. Attanā ca sīlasampanno hoti, sīlasampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Sīlasampanno bhikkhu sīlasampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

7. Attanā ca samādhisampanno hoti, samādhisampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Samādhisampanno bhikkhu samādhisampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ

8.
Attanā ca paññāsampanno hoti, paññāsampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. "Paññāsampanno bhikkhu paññāsampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.
9.
Attanā ca vimuttisampanno hoti, vimuttisampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. ''Vimuttisampanno bhikkhu vimuttisampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhānaɱ.

10.
Attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti, vimuttiñāṇadassanasampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā hoti. 'Vimuttiñāṇadassana'sampanno bhikkhu vimuttiñāṇadassanasampadākathañca bhikkhūnaɱ kattā''ti pāsaɱsametaɱ ṭhanāɱ. Imāni kho bhikkhave dasa pāsaɱsāni ṭhānānīti.

Yamakavaggo dutiyo.

Tatruddānaɱ:
[page 131]

Avijjā taṇhā niṭṭhā ca aveccadeva sukhāni ca
Naḷakapāne dve vuttā kathāvatthu apare dveti.

[BJT Page 236]

3. Ākaṅkhavaggo

10. 2. 3. 1

Ākaṅkheyya suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme, tatra kho bhagavā bhikkhu āmantesi bhikkhavoti: bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca. Sampannasīlā bhikkhave viharatha sampannapātimokkhā, pātimokkhasaɱvarasaɱvutā viharatha ācāra gocarasampannā, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvino samādāya sikkhatha sikkhāpadesu.

1. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''sabrahmacārīnaɱ piyo cassaɱ manāpo ca garu ca bhāvanīyo cā''ti. Sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ. Cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhenā suññāgārānaɱ.

2. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu''lābhī assaɱ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna''nti. Sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

3. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''yesāhaɱ paribhujjhāmi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāraɱ, tesaɱ te kārā mahapphalā assu mahānisaɱsā''ti sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

4. Ākaṅkheyya ce [page 132] bhikkhave bhikkhu ''ye me petā ñātisālohitā kālakatā pasannacittā anussaranti, tesaɱ taɱ mahapphalaɱ assa mahānisaɱsa''nti sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

5. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''santuṭṭho assaɱ itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārenā''ti. Sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

[BJT Page 238]

6. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''khamo assaɱ sītassa uṇhassa jighacchāya pipāsāya ḍaɱsamakasavātānapasiriɱsapasamphassānaɱ duruttānaɱ durāgatānaɱ vacanapathānaɱ uppannānaɱ. Sārīrikānaɱ vedanānaɱ dukkhānaɱ tippānaɱ kharānaɱ kaṭukānaɱ asātānaɱ amanāpānaɱ pāṇaharānaɱ adhivāsakajātiko assanti sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

7. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''arati rati saho assaɱ, na ca maɱ arati rati saheyya, uppannaɱ arati ratiɱ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya''nti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

8. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''bhayabherava saho assaɱ, naca maɱ bhayabheravo saheyya, uppannaɱ bhayabheravaɱ abhibhuyya abhibhuyya vihareyya''nti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

9. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī assaɱ akicchalābhī akasiralābhī''ti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

10. Ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu ''āsavānaɱ khayā anāsavaɱ cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva [page 133] dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyya''nti, sīlesvevassa paripūrakārī ajjhattaɱ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārānaɱ.

Sampannasīlā bhikkhave viharatha sampannapātimokkhā, pātimokkhasaɱvarasaɱvutā viharatha ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvīno samādāya sikkhatha sikkhāpadesu''ti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

[BJT Page 240]

10. 2. 3. 2

Kaṇṭaka suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā vesāliyaɱ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaɱ sambahulehi abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiɱ āyasmatā ca cālena1 āyasmatā ca upacālena2 āyasmatā ca kakkaṭena3 āyasmatā ca kaṭimbena4 āyasmatā ca kaṭena5 āyasmatā ca kaṭissaṅgena6 aññehi ca abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiɱ.

Tena kho pana samayena sambahulā abhiññātā abhiññātā licchavī bhaddehi bhaddehi yānehi carapurāya7 uccāsaddā mahāsaddā mahāvanaɱ ajjhogāhantī bhagavantaɱ dassanāya. Atha kho tesaɱ āyasmantānaɱ etadahosi: ''ime kho sambahulā abhiññātā abhiññātā licchavī bhaddehi bhaddehi yānehi carapurāya uccāsaddā mahāsaddā mahāvanaɱ ajjhogāhanti bhagavantaɱ dassanāya. Saddakaṇṭakā kho pana jhānā vuttā bhagavatā, yannūna mayaɱ yena gosiṅgasālavanadāyo [page 134] tenupasaṅkameyyāma, tattha mayaɱ appasaddā appakiṇṇā phāsuɱ8 vihareyyāmā''ti. Atha kho te āyasmanto yena gosiṅgasālavanadāyo tenupasaṅkamiɱsu. Tattha te āyasmanto appasaddā appakiṇṇā phāsuɱ viharanti.

Atha kho bhagavā bhikkhu āmantesi: ''kahannukho bhikkhave cālo? Kahaɱ upacālo? Kahaɱ kakkaṭo? Kahaɱ kaṭimbo? Kahaɱ kaṭo? Kahaɱ kaṭisaṅgo? Kahannū kho te bhikkhave therā sāvakā gatāti?

Idha bhante tesaɱ āyasmantānaɱ etadahosi: ''ime kho sambahulā abhiññātā abhiññātā. Licchavī bhaddehi bhaddehi yānehi carapurāya uccāsaddā mahāsaddā mahāvanaɱ ajjhogāhantī bhagavantaɱ dassanāya, saddakaṇṭakā kho pana jhānā vuttā bhagavatā, yannūna mayaɱ yena gosiṅgasālavanadāyo tenupasaṅkameyyāma, tattha mayaɱ appasaddā appakiṇṇā phāsuɱ vihareyyāmā''ti. Atha kho te bhante āyasmanto yena gosiṅgasālavanadāyo tenupasaṅkamiɱsu. Tattha te āyasmanto appasaddā appakiṇṇā phāsuɱ viharantīti.

1. Āyasamatā cālena ca machasaɱ 5. Nikaṭena machasaɱ
2. Upapalena syā. 6. Kaṭissahena machasaɱ
3. Kukkuṭena machasaɱ. 7 Parapūrāya machasaɱ pamapurarāya . Syā syā. 4. Kaṭimbhena machasaɱ. 8. Phāsu syā.

[BJT Page 242]

Sādhu sādhu bhikkhave yathā te mahāsāvakā sammā byākaramānā byākareyyuɱ. Saddakaṇṭakā hi bhikkhave jhānā vuttā mayā.

Dasayime bhikkhave kaṇṭakā, katame dasa: pavivekārāmassa saṅghanikārāmatā kaṇṭako, asubhanimittānuyogamanuyuttassa subhanimittānuyogo kaṇṭako, indriyesu guttadvārassa visūkadassanaɱ kaṇṭako, brahmacārissa1 mātugāmopavicāro2 kaṇṭako, paṭhamassa [page 135] jhānassa saddo kaṇṭako, dutiyassa jhānassa vitakkavicārā kaṇṭako3 tatiyassa jhānassa pīti kaṇṭako, catutthassa jhānassa assāsapassāsā4 kaṇṭako, saññāvedayitanirodhasamāpattiyā saññā ca vedanā ca kaṇṭako, rāgo kaṇṭako, deso kaṇṭako, moho kaṇṭako, akaṇṭakā bhikkhave viharatha, nikkaṇṭakā bhikkhave viharatha. Akaṇṭakā bhikkhave arahanto, nikkaṇṭakā bhikkhave arahanto, akaṇṭa nikkaṇṭakā bhikkhave arahantoti.

10. 2. 2. 3

Iṭṭhadhamma suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasayime bhikkhave dhammā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, katame dasa:

Bhogā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, vaṇṇo iṭṭho kanto manāpo dullabho lokasmiɱ, ārogyaɱ iṭṭhaɱ kantaɱ manāpaɱ dullabhaɱ lokasmiɱ, brahmacariyaɱ iṭṭhaɱ kantaɱ manāpaɱ dullabhaɱ lokasmiɱ, mittā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, bāhusaccaɱ iṭṭhaɱ kantaɱ dullabhaɱ lokasmiɱ, paññā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, dhammā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ, saggā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ.
[page 136]
Ime kho bhikkhave dasadhammā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiɱ.

1. Brahmacariyassa machasaɱ.
2. Mātugāmūpacāro machasaɱ.
3. Kaṇṭakā machasaɱ.
4. Asasāsapasasāso machasaɱ.

[BJT Page 244]

Imesaɱ kho bhikkhave dasannaɱ dhammānaɱ iṭṭhānaɱ kantānaɱ manāpānaɱ dullabhānaɱ lokasmiɱ, dasadhammā paripanthā: ālassaɱ1 anuṭṭhānaɱ bhogānaɱ paripantho, amaṇḍanā abhūsaṇā2 vaṇṇassa paripantho, asappāya kiriyā ārogyassa paripantho, pāpamittatā sīlānaɱ paripantho, indriyāsaɱvaro brahmacariyassa paripantho, visaɱvādanā mittānaɱ paripantho, asajjhāya kiriyā bāhusaccassa paripantho, asussusā aparipucchā paññāya paripantho, ananuyogo apaccavekkhanā dhammānaɱ paripantho. Micchāpaṭipatti saggānaɱ paripantho.

Imesaɱ kho bhikkhave dasannaɱ dhammānaɱ iṭṭhānaɱ kantānaɱ manāpānaɱ dullabhānaɱ lokasmiɱ ime dasa dhammā paripanthā.

Imesaɱ kho bhikkhave dasannaɱ dhammānaɱ iṭṭhānaɱ kantānaɱ manāpānaɱ dullabhānaɱ lokasmiɱ dasadhammā āhārā anālassaɱ uṭṭhānaɱ bhogānaɱ āhāro. Maṇḍanāvibhūsanā vaṇṇassa āhāro. Sappāyakiriyā ārogyassa āhāro. Kalyāṇamittatā sīlānaɱ āhāro. Indriyasaɱvaro brahmacariyassa āhāro. Avisaɱvādanā mittānaɱ āhāro. Sajjhāyakiriyā bāhusaccassa āhāro. Sussusā paripucchā paññāya āhāro. Anuyogo paccavekkhanā dhammānaɱ āhāro. Sammāpaṭipatti saggānaɱ āhāro.

Imesaɱ kho bhikkhave dasannaɱ dhammānaɱ iṭṭhānaɱ kantānaɱ manāpānaɱ dullabhānaɱ lokasmiɱ ime dasadhammā āhārāti.
[page 137]

10. 2. 3. 4

Vaḍḍha suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasahi bhikkhave vaḍḍhahi vaḍḍhamāno ariyasāvako ariyāya vaḍḍhiyā vaḍḍhati, sārādāyī ca hoti varadāyī kāyassa. Katamehi dasahi:

Khettavatthūhi vaḍḍhati. Dhanadhaññena vaḍḍhati. Puttadārehi vaḍḍhati. Dāsakammakāra porisehi vaḍḍhati. Catuppadehi vaḍḍhati. Saddhāya vaḍḍhati. Sīlena vaḍḍhati. Sutena vaḍḍhati. Cāgena vaḍḍhati. Paññāya vaḍḍhati. Imāhi kho bhikkhave dasahi vaḍḍhahi vaḍḍhamāno ariyasāvako ariyāya vaḍḍhayā vaḍḍhati sārādāyī ca hoti varādāyī kāyassāti.

1. Ālasyaɱ machasaɱ.
2. Avibhūsaṇā machasaɱ.

[BJT Page 246]

Dhanena dhaññena ca yodha vaḍḍhati
Puttehi dārehi catuppadehi ca
Sa bhogavā hoti yasassi pūjito
Ñātīhi mittehi athopi rājuhi.

Saddhāya sīlena ca yodha vaḍḍhati
Paññāya cāgena sutena cūbhayaɱ
So tādiso sappuriso vicakkhaṇo
Diṭṭheva dhamme ubhayena vaḍḍhatīti

10. 2. 3. 5

Migasālā suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho āyasmā ānando pubbanhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaɱ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho migasālā upāsikā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ ānandaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnā kho migasālā upāsikā āyasmantaɱ ānandaɱ etadavoca:

Kathaɱ kathaɱ nāmāyaɱ bhante ānanda bhagavatā [page 138] dhammo desino aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaɱ? Pitā me bhante purāṇo brahmacārī ahosi ārācārī virato methunā gāmadhammā. So kālakato bhagavatā vyākato sakadāgāmī satto tusitaɱ kāyaɱ uppanno'ti. Pettā pi yo me bhante isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. Sopi kālakato bhagavatā byākato sakadāgāmī satto tusitaɱ kāyaɱ upapanno'ti.

Kathaɱ kathaɱ nāmāyaɱ bhante ānanda bhagavatā dhammo desino aññeyyo, yatra hi nāma brahvacārī ca abrahmacārī ca ubhosamasamagatikā bhavissanti abhisamparāyanti. Evaɱ kho panetaɱ bhagini bhagavatā byākatanti.

[BJT Page 248]

Atha kho āyasmā ānando migasālāya upāsikāya nivesane piṇḍapātaɱ gahetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho āyasmā ānando pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaɱ etadavoca:

Idhāhaɱ bhante pubbanhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena migasālāya upāsikāya nivesanaɱ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiɱ. Atha kho bhante migasālā upāsikā yenāhaɱ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā maɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnā kho bhante migasālā upāsikā maɱ etadavoca:

Kathaɱ kathaɱ nāmāyaɱ bhante ānanda bhagavatā dhammo [page 139] desino aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaɱ? Pitā me bhante purāṇo brahmacārī ahosi ārācārī virato methunā gāmadhammā. So kālakato bhagavatā byākato sakadāgāmī satto tusitaɱ kāyaɱ upapannoti. Pettāpi yo me bhante isidatto abrahmacārī ahosi sadārasantuṭṭho. So'pi kālakato bhagavatā byākato sakadāgāmī satto tusitaɱ kāyaɱ upapannoti.

Kathaɱ kathaɱ nāmāyaɱ bhante ānanda bhagavatā dhammo desino aññeyyo, yatra hi nāma brahmacārī ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyanti, evaɱ vutte ahaɱ bhante migasālaɱ upāsikaɱ etadavocaɱ: evaɱ kho panetaɱ bhagini bhagavatā byākatanti.

Kā cānanda migasālā upāsikā bālā abyattā ambakā ambakapaññā1? Ke ca purisapuggalaparopariyañāṇo?

Dasayime ānanda puggalo santo saɱvijjamānā lokasmi. Katame dasa:

1. Idhānanda ekacco puggalo dussīlo hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti, yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇena pi akataɱ hoti, bāhusaccena pi akataɱ hoti diṭṭhiyā pi appaṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi2 vimuttiɱ na labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā hānāya pareti no visesāya, hānagāmī yeca hoti no visesagāmī.

Amamakā amamakapaññā machasaɱ.
Andhakā andhakapaññā syā.

2. Sāmāyikamapi sīmu. Machasaɱ

[BJT Page 250]

2. Idha panānanda ekacco puggalo dussīlo hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti, [page 140] yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇena,pi kataɱ hoti, bāhusaccena, pi kataɱ hoti diṭṭhiyā, pi paṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi2 vimuttiɱ labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā visesāya pareti, no hānāya, visesagāmī yeva hoti, no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti 'imassāpi teva dhammā, aparassāpi teva dhammā. Kasmā tesaɱ eko hīno, eko paṇīto'ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūkaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇena'pi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyā'pi paṭividdhaɱ hoti. Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hi ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbaha1ti. Tadantaraɱ2 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmātihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha, khaññatihānanda puggalo puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto, ahaɱ cānanda3 puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vāpanassa mādiso. [page 141]

3. Idha panānanda ekacco puggalo sīlavā hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti, yatthassa taɱ sīlaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇena pi akataɱ hoti, bāhusaccena pi akataɱ hoti, diṭṭhiyā pi appaṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ na labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā hānāya pareti, no visesaɱ hānagāmī yeva hoti, no visesagāmī.

4. Idha panānanda ekacco puggalo sīlavā hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti, yatthassa taɱ sīlaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇena pi kataɱ hoti, bāhusaccena pi kataɱ hoti, diṭṭhiyā pi paṭividdhaɱ hoti,

1. Nibbāhati bahusu.
2. Tadanantaraɱ syā.
3. Ahañcānanda sīmu. Syā.

[BJT Page 252]

Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā visesāya pareti, no hānāya. Visesagāmīyeva hoti, no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti 'imassāpi teva dhammā, aparassāpi teva dhammā. Kasmā tesaɱ eko hīno, eko paṇito'ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūkaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇena'pi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyā'pi paṭividdhaɱ hoti. Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hi ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbaha1ti. Tadantaraɱ2 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmātihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha, khaññatihānanda puggalo puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto, ahaɱ cānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vā panassa mādiso.

5.
Idha panānanda ekacco puggalo tibbarāgo hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti, yatthassa so rāgo apariseso nirujjhati, tassa savaṇenapi akataɱ hoti, bāhusaccena pi akataɱ hoti, diṭṭhiyāpi apaṭividdhaɱ hoti,
Sāmayikampi vimuttiɱ na labhati, so kāyassabhedā parammaraṇā hānāya pareti, no visesaɱ. Hānagāmī yeva hoti, no visesagāmī.

6. Idha panānanda ekacco puggalo tibbarāgo hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti, yatthassa so rāgo apariseso nirujjhati. Tassa savaṇenapi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ labhati. So [page 142] kāyassa bhedā parammaraṇā visesāya pareti no hānāya, visesagāmīyeva hoti no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti 'imassāpi teva dhammā, aparassāpi teva dhammā. Kasmā tesaɱ eko hīno, eko paṇito'ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūkaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇena'pi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyā'pi paṭividdhaɱ hoti. Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hi ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbaha1ti. Tadantaraɱ2 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmātihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha, byaññatihānanda puggalo puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto, ahaɱ cānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vā panassa mādiso.

7.
Idha panānanda ekacco puggalo kodhano hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Yatthassa so kodho apariseso nirujjhati, tassa savaṇenapi akataɱ hoti, bāhusaccenapi akataɱ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ na labhati. So kāyassa bhedā parammaraṇā hānāya pareti no visesāya, hānagāmīyeva hoti no visesagāmī.

1. Sāmayikamapi, machasaɱ.

[BJT Page 254]

8. Idha panānanda ekacco puggalo kodhano hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yatthassa so kodho apariseso nirujjhati, tassa savaṇenapi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ labhati. So kāyassa bhedā parammaraṇā visesāya pareti no hānāya, visesagāmīyeva hoti no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti 'imassāpi teva dhammā, aparassāpi teva dhammā. Kasmā tesaɱ eko hīno, eko paṇito'ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo dussīlo hoti. Tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūkaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ dussīlyaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇena'pi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyā'pi paṭividdhaɱ hoti. Sāmayikampi vimuttiɱ labhati, ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hi ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbaha1ti. Tadantaraɱ2 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmātihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha, byaññatihānanda puggalo puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto, ahaɱ cānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vā panassa mādiso.

9.
Idha panānanda ekacco puggalo uddhato hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ nappajānāti. Yatthassa taɱ uddhaccaɱ aparisesaɱ nirujjhati, tassa savaṇenapi akataɱ hoti, bāhusaccenapi akataɱ hoti, diṭṭhiyāpi appaṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ na labhati. So kāyassa bhedā parammaraṇā hānāya pareti no visesāya, hānagāmīyeva hoti no visesagāmī.

10. Idha panānanda ekacco puggalo uddhato hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ uddhaccaɱ aparisesaɱ nirujjhati,
Tassa savaṇenapi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyāpi [page 143] paṭividdhaɱ
Hoti, sāmayikampi vimuttiɱ labhati. So kāyassa bhedā parammaraṇā visesāya pareti no hānāya. Visesagāmīyeva hoti no hānagāmī.

Tatrānanda pamāṇikā pamiṇanti ''imassapi teva dhammā, aparassapi teva dhammā. Kasmā nesaɱ eko hīno eko paṇīto''ti. Taɱ hi tesaɱ ānanda hoti dīgharattaɱ ahitāya dukkhāya.

Tatrānanda yvāyaɱ puggalo uddhato hoti, tañca cetovimuttiɱ paññāvimuttiɱ yathābhūtaɱ pajānāti. Yatthassa taɱ uddhaccaɱ aparisesaɱ nirujjhati. Tassa savaṇenapi kataɱ hoti, bāhusaccenapi kataɱ hoti, diṭṭhiyāpi paṭividdhaɱ hoti, sāmayikampi vimuttiɱ labhati.

[BJT Page 256]

Ayaɱ ānanda puggalo amunā purimena puggalena abhikkantataro ca paṇītataro ca. Taɱ kissa hetu: imaɱ hetaɱ ānanda puggalaɱ dhammasoto nibbahati. Tadantaraɱ1 ko jāneyya aññatra tathāgatena. Tasmā tihānanda mā puggalesu pamāṇikā ahuvattha, mā puggalesu pamāṇaɱ gaṇhittha. Khaññatihānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇhanto. Ahaɱ vā ānanda puggalesu pamāṇaɱ gaṇheyyaɱ, yo vā panassa mādiso.

Kā cānanda migasālā upāsikā bālā abyattā ambakā ambakapaññā, ke ca purisapuggalaparopariye ñāṇe. Ime kho ānanda dasapuggalā santo saɱvijjamānā lokasmi.

Yathārūpena ānanda sīlena purāṇo samannāgato ahosi, tathārūpena sīlena isidatto samannāgato abhavissa, nayidha purāṇo isidattassa gatimpi aññassa. [page 144] yathārūpāya ca ānanda paññāya isidatto samannāgato ahosi, yathārūpāya paññāya purāṇo samannāgate abhavissa, nayidha isidatto purāṇassa gatimpi aññassa. Iti kho ānanda ime puggalā ubho ekaṅgahīnāti.

10. 2. 3. 6

Tayodhamma suttaɱ

(Sāvatthi)

Tayo me bhikkhave dhammā loke na saɱvijjeyyuɱ, na tathāgato loke uppajjeyya arahaɱ sammāsambuddho, na tathāgatappavedito dhammavinayo loke dippeyya. Katame tayo:

Jāti ca jarā ca maraṇañca. Ime kho bhikkhave tayo dhammā loke na saɱvijjeyyuɱ, na tathāgato loke uppajjeyya arahaɱ sammāsambuddho, na tathāgatappavedito dhammavinayo leke dippeyya. Yasmā ca kho bhikkhave ime tayo dhammā loke saɱvijjanti, tasmā tathāgato loke uppajjati arahaɱ sammāsambuddho. Tasmā tathāgatappavedito dhammavinayo loke dippati.

1. Tayome bhikkhave dhammā appahāya abhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ. Katame tayo: rāgaɱ appahāya dosaɱ appahāya mohaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ.

1. Tadanantaraɱ naɱ sīmu.
2. Kahaɱ machasaɱ,

[BJT Page 258]

2. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ. Katame tayo: sakkāyadiṭṭhiɱ appahāya vicikicchaɱ appahāya sīlabbataparāmāsaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ.
[page 145]

3. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo sakkāyadiṭṭhiɱ pahātuɱ, vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ. Katame tayo: ayonisomanasikāraɱ appahāya kummaggasevanaɱ appahāya cetaso līnattaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo sakkāya diṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ.

4. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ. Katame tayo:' muṭṭhasaccaɱ appahāya asampajaññaɱ appahāya cetaso vikkhepaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ.

5. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ. Katame tayo: ariyānamadassanakamyataɱ appahāya ariyadhammassa asotukamyataɱ appahāya upārambhacittaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ.

6. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ. Katame tayo: uddhaccaɱ appahāya asaɱvaraɱ appahāya dussīlyaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ.
[page 146]

7. Tayome bhikkhave dhamme appahāya abhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ. Katame tayo: assaddhiyaɱ appahāya avadaññutaɱ appahāya kosajjaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ. Asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ.

[BJT Page 260]

8. Tayo me bhikkhave dhamme appahāya abhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ. Katame tayo: anādariyaɱ appahāya dovacassataɱ appahāya pāpamittataɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ.

9. Tayo me bhikkhave dhamme appahāya abhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ. Katame tayo: ahirikaɱ appahāya anottappaɱ appahāya pamādaɱ appahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ.

10. Ahirikoyaɱ bhikkhave anottappī1 pamatto hoti, so pamatto samāno abhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittaɱ pahātuɱ, so pāpamitto samāno abhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ, so kusīto samāno abhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ, so dussīlo samāno abhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ, upārambhacittataɱ pahātuɱ, so upārambhacitto samāno abhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ so [page 147] vikkhitta citto samāno abhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ, so līnacitto samāno abhabbo sakkāyadiṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ, so vicikiccho samāno abhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ, so rāgaɱ appahāya dosaɱ appahāya mohaɱ appahāya abhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ.

1. Tayo me bhikkhave dhamme pahāya bhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ. Katame tayo: rāgaɱ pahāya dosaɱ pahāya mohaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātuɱ.

2.
Tayo me bhikkhave dhamme pahāya bhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ. Katame tayo: sakkāyadiṭṭhiɱ pahāya vicikicchaɱ pahāya sīlabbataparāmāsaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ.

1. Anottāpī machasaɱ.

[BJT Page 262]

3. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo sakkāyadiṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ. Katame tayo: ayonisomanasikāraɱ pahāya kummaggasevanaɱ pahāya cetaso līnattaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo sakkāya diṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ.

4. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ. Katame tayo: muṭṭhasaccaɱ pahāya asampajaññaɱ pahāya cetaso vikkhepaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave
Tayo dhamme pahāya bhabbo ayoniso manasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ.
[page 148]

5. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ. Katame tayo: ariyānamadassanakamyataɱ pahāya ariyadhammassa asotukamyataɱ pahāya upārambhacittataɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ.

6. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ. Katame tayo: uddhaccaɱ pahāya asaɱvaraɱ pahāya dussīlyaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ
Pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ.

7. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ. Katame tayo: assaddhiyaɱ pahāya avadaññutaɱ pahāya kosajjaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ.
Asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ.

8. Tayome bhikkhave dhamme pahāya bhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ. Katame tayo: anādariyaɱ pahāya dovacassataɱ pahāya pāpamittataɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ.

[BJT Page 264]

9. Tayo me bhikkhave dhamme pahāya bhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ. Katame tayo: ahirikaɱ pahāya anottappaɱ pahāya pamādaɱ pahāya. Ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ.

10. Hirimāyaɱ bhikkhave ottappī appamatto hoti, so appamatto samāno bhabbo anādariyaɱ pahātuɱ dovacassataɱ pahātuɱ pāpamittataɱ pahātuɱ. So kalyāṇamitto [page 149] samāno bhabbo assaddhiyaɱ pahātuɱ avadaññutaɱ pahātuɱ kosajjaɱ pahātuɱ. So āraddhaviriyo samāno bhabbo uddhaccaɱ pahātuɱ asaɱvaraɱ pahātuɱ dussīlyaɱ pahātuɱ. So sīlavā samāno bhabbo ariyānamadassanakamyataɱ pahātuɱ ariyadhammassa asotukamyataɱ pahātuɱ upārambhacittataɱ pahātuɱ. So anupārambhacitto samāno bhabbo muṭṭhasaccaɱ pahātuɱ asampajaññaɱ pahātuɱ cetaso vikkhepaɱ pahātuɱ. So avikkhittacitto samāno bhabbo ayonisomanasikāraɱ pahātuɱ kummaggasevanaɱ pahātuɱ cetaso līnattaɱ pahātuɱ. So alīnacitto samāno bhabbo sakkāyadiṭṭhiɱ pahātuɱ vicikicchaɱ pahātuɱ, sīlabbataparāmāsaɱ pahātuɱ. So avicikiccho samāno bhabbo rāgaɱ pahātuɱ dosaɱ pahātuɱ mohaɱ pahātuɱ. So rāgaɱ pahāya dosaɱ pahāya mohaɱ pahāya bhabbo jātiɱ pahātuɱ jaraɱ pahātuɱ maraṇaɱ pahātunti.

10. 2. 3. 7

Kāka suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasahi bhikkhave asaddhammehi samannāgato kāko. Katamehi dasahi: dhaɱsī ca pagabbho ca tintino ca mahagghaso ca luddo ca akāruṇiko ca dubbalo ca oravitā ca muṭṭhassatī ca necayiko1ca. Imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgato kāko.

Evameva kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgato pāpabhikkhu. Katamehi dasahi: dhaɱsī ca pagabbho ca tintino ca mahagghaso ca luddo ca akāruṇiko ca dubbalo ca oravitā ca muṭṭhassatī ca necayiko ca. Imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgato pāpabhikkhūti.

1. Nerasīko sīmu.

[BJT Page 266]
[page 150]

10. 2. 3. 8

Nigaṇṭha suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasahi bhikkhave asaddhammehi samannāgatā nigaṇṭhā. Katamehi dasahi: assaddhā bhikkhave nigaṇṭhā, dussīlā bhikkhave nigaṇṭhā, ahirikā bhikkhave nigaṇṭhā, anottappino bhikkhave nigaṇṭhā, asappurisambhattino bhikkhave nigaṇṭhā, attukkaɱsakaparavambhakā bhikkhave nigaṇṭhā, sandiṭṭhiparāmāsā ādhānagāhī duppaṭinissaggino bhikkhave nigaṇṭhā, kuhakā bhikkhave nigaṇṭhā, pāpicchā bhikkhave nigaṇṭhā, micchādiṭṭhikā bhikkhave nigaṇṭhā. Imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgatā nigaṇṭhāti.

10. 2. 3. 9

Āghātavatthu suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa imāni bhikkhave āghātavatthūni. Katamāni dasa: anatthamme acarīti āghātaɱ bandhati, anattamme caratīti āghātaɱ bandhati, anatthamme carissatīti āghātaɱ bandhati. Piyassa me manāpassa anatthaɱ acarīti āghātaɱ bandhati, anatthaɱ caratīti āghātaɱ bandhati, anatthaɱ carissatīti āghātaɱ bandhati. Appiyassa me amanāpassa atthaɱ acari āghātaɱ bandhati, atthaɱ carati āghātaɱ bandhati, atthaɱ carissatīti āghātaɱ bandhati, aṭṭhāne ca kuppati. Imāni kho bhikkhave dasa āghātavatthūnīti.

10. 2. 3. 10

Āghātapaṭivinaya suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa ime bhikkhave āghātapaṭivinayā. Katame dasa: anatthamme acari, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ [page 151] paṭivineti. Anatthamme carati, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Anatthamme carissati,taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Piyassa me manāpassa anatthaɱ acari, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Anattaɱ carati, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Anatthaɱ carissati, taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti.
Appiyassa me amanāpassa atthaɱ acari taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Piyassa me manāpassa atthaɱ carati taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Appiyassa me amanāpassa atthaɱ carissati taɱ kutettha labbhāti āghātaɱ paṭivineti. Aṭṭhāne ca na kuppati. Ime kho bhikkhave dasa āghāta paṭivinayāti.

Ākaṅkhavaggo tatiyo.

Tatruddānaɱ

Ākaṅkho kaṇṭako iṭṭhāvaḍḍhī ca migasālāyā1
Abhabbo ceva kākoca nigaṇṭhā dve ca vatthūnīti2

1 . Migasālāya machasaɱ 2. Āsākati machasaɱ

[BJT Page 268]

10. 2. 4. 1

Bāhuna suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā campāyaɱ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. Atha kho āyasmā bāhuno1 yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā bāhuno bhagavantaɱ etadavoca:

Katihi nu kho bhante dhammehi tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharitīti ? [page 152]

Dasahi kho pana bāhuna dhammehi tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Katamehi dasahi: rūpena kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Vedanāya kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Saññāya kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Saṅkhārehi kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Viññāṇena kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Jātiyā kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Jarāya kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Maraṇena kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Dukkhehi kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati. Kilesehi kho bāhuna tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharati.

Seyyathāpi bāhuna uppalaɱ vā padumaɱ vā puṇḍarīkaɱ vā udake jātaɱ udake saɱvaḍḍhaɱ udakā accuggamma tiṭṭhati anupalittaɱ udakena. Emameva kho bāhuna imehi dasahi dhammehi tathāgato nissaṭṭho visaɱyutto vippamutto vimariyādīkatena cetasā viharitīti.
10. 2. 4. 2

Ānanda suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho āyasmantaɱ ānandaɱ bhagavā etadavoca:

1. Cāhano machasaɱ

[BJT Page 270]

1. So vatānanda bhikkhu assaddho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

2. So vatānanda bhikkhu dussīlo samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

3. So vatānanda bhikkhu appassuto samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.
4. So vatānanda bhikkhu dubbaco samāno imasmiɱ dhammavinaye [page 153] vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

5. So vatānanda bhikkhu pāpamitto samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.
6. So vatānanda bhikkhu kusīto samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

7. So vatānanda bhikkhu muṭṭhassati samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

8. So vatānanda bhikkhu asantuṭṭho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.
9. So vatānanda bhikkhu pāpiccho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūlhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

10. So vatānanda bhikkhu micchādiṭṭhiko samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūlhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

[BJT Page 272]

So vatānanda bhikkhu imehi dasahi dhammehi samannāgato imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

1. So vatānanda bhikkhu saddho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

2. So vatānanda bhikkhu sīlavā samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

3. So vatānanda bhikkhu bahussuto sutadharo samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

4. So vatānanda bhikkhu suvaco samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

5. So vatānanda bhikkhu kalyāṇamitto samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

6. So vatānanda bhikkhu āraddhaviriyo samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

7. So vatānanda bhikkhu upaṭṭhitasati samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ [page 154] āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

8. So vatānanda bhikkhu santuṭṭho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

9. So vatānanda bhikkhu appiccho samāno imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

[BJT Page 274 10.] So vatānanda bhikkhu sammādiṭṭhiko samāno imasmiɱ dhamma vinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjati.

So vatānanda bhikkhu imehi dasahi dhammehi samannāgato imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjatīti.

10. 2. 4. 3

Puṇṇiya suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā puṇṇiyo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā puṇṇiyo bhagavantaɱ etadavoca: ''ko nu kho bhante, hetu, ko paccayo, yena appekadā tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti, appekadā nappaṭibhātī?''Ti.

Saddho ca puṇṇiya bhikkhu hoti, no ca upasaṅkamitā, neva tāva tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti. Yato ca kho puṇṇiya bhikkhu saddho ca hoti upasaṅkamitā ca, evaɱ tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti.

Saddho ca puṇṇiya bhikkhu hoti upasaṅkamitā ca, no ca payirupāsitā payirupāsitā ca, no ca paripucchitā, paripucchitā ca, noca ohitasoto dhammaɱ suṇāti, ohitasoto ca dhammaɱ suṇāti, no ca sutvā dhammaɱ dhāreti, sutvā ca dhammaɱ dhāreti, no ca dhatānaɱ dhammānaɱ atthaɱ upaparikkhati. Dhatānañca dhammānaɱ atthaɱ upaparikkhati, no ca [page 155] atthamaññāya dhamma maññāya dhammānudhammapaṭipanno hoti. Atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammapaṭipanno ca hoti. No ca kalyāṇavāco hoti kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya aneḷagalāya atthassa viññāpaniyā. Kalyāṇavāco ca hoti kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya aneḷagalāya atthassa viññāpaniyā, no ca sandassako hoti samādapako samuttejako sampahaɱsako sabrahmacārīnaɱ. Na ca tāva tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti.

[BJT Page 276]

Yato ca kho puṇṇiya bhikkhu saddho ca hoti upasaṅkamitā ca payirupāsitā ca paripucchitā ca, ohitasoto ca dhammaɱ suṇāti, sutvā ca dhammaɱ dhāreti. Dhatānañca dhammānaɱ atthaɱ upaparikkhati. Atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammapaṭipanno ca hoti, kalyāṇavāco ca hoti kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya aneḷagalāya atthassa viññāpaniyā. Sandassako ca hoti samādapako samuttejako sampahaɱsako sabrahmacārīnaɱ. Evaɱ tathāgataɱ dhammadesanā paṭibhāti. Imehi kho puṇṇiya, dasahi dhammehi samannāgato ekantapaṭibhānaɱ tathāgataɱ dhammadesanā hotīti.

10. 2. 4. 4.

Byākaraṇa suttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho āyasmā mahāmoggallāno bhikkhu āmantesi 'āvuso bhikkhavo1'ti. Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato mahāmoggallānassa paccassosuɱ. Āyasmā mahāmoggallāno etadavoca:

Idhāvuso bhikkhu aññaɱ byākaroti ''khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti. Tamenaɱ tathāgato vā [page 156] tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati, samanugāhati, samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaɱ āpajjati, vipinaɱ2 āpajjati. Anayaɱ āpajjati. Byasanaɱ āpajjati. Anayabyasanaɱ āpajjati.

Tamenaɱ tathāgato vā, tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti:

1. Āvuso bhikkhave machasaɱ
2. Vicinaɱ machasaɱ, vijinaɱ sīmu

[BJT Page 278]

''Kinnukho ayamāyasmā aññaɱ byākaroti khīṇā jāti, vusitaɱ brahmacariyaɱ, kataɱ karaṇīyaɱ, nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti.

1. Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpatti kusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti: kodhano kho pana ayamāyasmā, kodhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, kodhapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

2. Upanāhī kho pana ayamāyasmā, upanāhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, upanāhapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

3. Makkhī kho pana ayamāyasmā, makkhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, makkhapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

4. Palāsī kho pana ayamāyasmā, palāsapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, palāsapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

5. Issukī kho pana ayamāyasmā, issāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, issāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

6. Maccharī kho pana ayamāyasmā, maccherapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, maccherapariyuṭṭhānaɱ [page 157] kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

7. Saṭho kho pana ayamāyasmā, sāṭheyyapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, sāṭheyyapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

8. Māyāvī kho pana ayamāyasmā, māyāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, māyāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

[BJT Page 280]

9. Pāpiccho kho pana ayamāyasmā icchāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, icchāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

10. Muṭṭhassati1 kho pana ayamāyasmā uttarikaraṇīye oramattakena visesādhigamena antarāvosānaɱ āpanno, antarāvosānagamanaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme appahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati. So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme pahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjatīti.
10. 2. 4. 5

Katthī suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā mahācundo cetīsu viharati sahajātiyaɱ. Tatra kho āyasmā mahācundo bhikkhu āmantesi 'āvuso bhikkhavo'ti āvusoti kho te bhikkhu āyasmato mahācundassa paccassosuɱ. Āyasmā mahācundo etadavoca:

Idhāvuso bhikkhu katthī hoti vikatthi adhigamesu ''ahaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ dutiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ tatiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ catutthaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ [page 158] ākāsānañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ viññāṇañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākiñcaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ nevasaññānāsaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ saññāvedayitanirodhaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī''ti.

1. Sati machasaɱ

[BJT Page 282]

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaɱ āpajjati vipinaɱ āpajjati anayaɱ āpajjati byasanaɱ āpajjati anayabyasanaɱ āpajjati.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti, kinnu kho ayamāyasmā katthi hoti vikatthi adhigamesu ''ahaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ dutiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ tatiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ catutthaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākāsānañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ viññāṇañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākiñcaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ nevasaññānāsaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ saññāvedayitanirodhaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī''ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti.

1. Dīgharattaɱ kho pana ayamāyasmā, khaṇḍakārī chiddakārī sabalakārī kammāsakārī na sannatakārī na sannatavuttī sīlesu dussīlo kho panāyamāyasmā, dussīlyaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

2. Assaddho kho pana ayamāyasmā, assaddhiyaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

3. Appassuto kho pana ayamāyasmā, anācāro, appasaccaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.
[page 159]

4. Dubbaco kho pana ayamāyasmā, dovacassatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

5. Pāpamitto kho pana ayamāyasmā, pāpamitto kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

6. Kusīto kho pana ayamāyasmā, kosajjaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

[BJT Page 284]
7.
Muṭṭhassati kho pana ayamāyasmā, muṭṭhasaccaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

8. Kuhako kho pana ayamāyasmā, kohaññaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

9. Dubbharo kho pana ayamāyasmā, dubbharatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

10. Duppañño kho pana ayamāyasmā, duppaññatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Seyyathāpi āvuso sahāyako sahāyakaɱ evaɱ vadeyya: yadā te samma dhanena dhanakaraṇīyaɱ assa, yācissasi1 maɱ dhanaɱ, dassāmi te dhananti. So kismicideva dhanakaraṇīye samuppanne sahāyako sahāyakaɱ evaɱ vadeyya:

''Attho me samma dhanena, dehi me dhananti''. So evaɱ vadeyya: ''tena hi samma idha khanāhī''ti. So tatra khananto nādhigaccheyya, so evaɱ vadeyya: ''alikaɱ maɱ samma avaca, tucchakaɱ maɱ samma avaca ''idha khanāhī''ti. So evaɱ vadeyya ''nāhaɱ taɱ samma alikaɱ avacaɱ, tucchakaɱ avacaɱ, tena hi samma idha khanāhī''ti. So tatrapi khananto nādhigaccheyya, so evaɱ vadeyya ''alikaɱ maɱ samma avaca, tucchakaɱ maɱ samma avaca 'idha khanāhī'ti. So evaɱ vadeyya ''nāhaɱ taɱ samma alikaɱ avacaɱ, na tucchakaɱ avacaɱ, tena hi samma idha khanāhī, ti. So tatrapi khananto nādhigaccheyya, so evaɱ vadeyya ''alikaɱ maɱ samma avaca, tucchakaɱ maɱ samma avaca 'idha khanāhī'ti. So evaɱ vadeyya ''nāhaɱ taɱ samma alikaɱ avacaɱ, tucchakaɱ avacaɱ, tena hi samma idha khanāhī''ti. So tatrapi khananto nādhigaccheyya, so evaɱ vadeyya ''alikaɱ maɱ samma avaca, tucchakaɱ maɱ samma avaca 'idha khanāhī''ti. So evaɱ vadeyya ''nāhaɱ taɱ samma alikaɱ avacaɱ, tucchakaɱ [page 160] avacaɱ, api ca ahameva ummādaɱ pāpuṇiɱ cetaso vipariyāya''nti.

1. Sāceyyāsi machasaɱ

[BJT Page 286]

Evameva kho āvuso bhikkhu katthī vikatthī adhigamesu ''ahaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ dutiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ tatiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ catutthaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākāsānañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ viññāṇañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhāhāmipi. Ahaɱ ākiñcaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ nevasaññānāsaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi ahaɱ saññāvedayitanirodhaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī''ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyi samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaɱ āpajjati byasanaɱ āpajjati anayabyasanaɱ āpajjati.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti, kinnu kho āyamāyasmā katthī hoti vikatthī adhigamesu ''ahaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ dutiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ tatiyaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ catutthaɱ jhānaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākāsānañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ viññāṇañcāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ ākiñcaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ nevasaññānāsaññāyatanaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi. Ahaɱ saññāvedayitanirodhaɱ samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipī''ti.

1. Tamenaɱ tathāgato vā tathāgata sāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti: [page 161] dīgharattaɱ kho ayamāyasmā khaṇḍakārī chiddakārī sabalakārī kammāsakārī na sannatakārī na santatavutti sīlesu. Dussīlo kho ayamāyasmā, dussīlyaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

2. Assaddho kho pana ayamāyasmā, assaddhiyaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

1. Samanuggāhati machasaɱ

[BJT Page 288]

3. Appassuto kho pana ayamāyasmā anācāro, appasaccaɱ kho pata tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

4. Dubbaco kho pana ayamāyasmā, dovacassatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

5. Pāpamitto kho pana ayamāyasmā, pāpamitto kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

6. Kusīto kho pana ayamāyasmā, kosajjaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

7. Muṭṭhassati kho pana ayamāyasmā, muṭṭhasaccaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

8. Kuhako kho pana ayamāyasmā, kohaññaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

9. Dubbharo kho pana ayamāyasmā, dubbharatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

10. Duppañño kho pana ayamāyasmā, duppaññatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme appahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati. So vatāvuso bhikkhu ime dasa dhamme pahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjatīti ṭhānametaɱ vijjatīti.
10. 2. 4. 6

Adhimāna suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā mahākassapo rājagahe viharati vephavane kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā [page 162] mahākassapo bhikkhū āmantesi 'āvuso bhikkhavo'2ti. Āvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato mahākassapassa paccassosuɱ. Āyasmā mahākassapo etadavoca:

1. Kuhanā sīmu
2. Bhikkhavetī machasaɱ.

[BJT Page 290]

Idhāvuso bhikkhu aññaɱ byākaroti ''khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti. Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyuñjati samanugāhati samanubhāsati. So tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanuyuñjiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno irīṇaɱ āpajjati, vipinaɱ āpajjati, anayaɱ āpajjati, byasanaɱ āpajjati, anayabyasanaɱ āpajjati.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti ''kiɱ nu kho ayamāyasmā aññaɱ byākaroti 'khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti.

Adhimāniko kho ayamāyasmā adhimānasacco appatte pattasaññī akate katasaññī anadhigate adhigatasaññī adhimānena aññaɱ byākaroti 'khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī''ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca manasikaroti ''kinnu kho ayamāyasmā nissāya adhimāniko adhimānasacco appatte pattasaññī akate katasaññī anadhigate adhigatasaññī adhimānena aññaɱ byākaroti 'khīṇā [page 163] jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī'ti. ''

[BJT Page 292]

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti.

Bahussuto kho pana ayamāyasmā sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā, majjhekalyāṇā, pariyosānakalyāṇā sātthaɱ sabyañjanaɱ kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti. Tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Tasmā ayamāyasmā adhimāniko adhimāna sacco appatte pattasaññī akate katasaññī anadhigate adhigatasaññī adhimānena aññaɱ byākaroti 'khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ katakaraṇīyaɱ nāparaɱ itthattāyāti pajānāmī'ti.

Tamenaɱ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaɱ cetasā ceto paricca pajānāti, abhijjhālū kho pana ayamāyasmā abhijjhāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, abhijjhāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Byāpanno kho pana ayamāyasmā byāpādapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, byāpādapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Thīnamiddho kho pana ayamāyasmā thīnamiddhapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, thīnamiddhapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Uddhato kho pana ayamāyasmā uddhaccapariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, uddhaccapariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Vicikiccho kho pana ayamāyasmā vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā bahulaɱ viharati, vicikicchāpariyuṭṭhānaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

[BJT Page 294]

Kammārāmo kho pana ayamāyasmā kammarato kammārāmataɱ anuyutto. [page 164] kammārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Bhassārāmo kho pana ayamāyasmā bhassarato bhassārāmataɱ anuyutto, bhassārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Niddārāmo kho pana ayamāyasmā niddārato niddārāmataɱ anuyutto. Niddārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Saṅgaṇikārāmo kho pana ayamāyasmā. Saṅgaṇikarato saṅgaṇikārāmataɱ anuyutto, saṅgaṇikārāmatā kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

Muṭṭhassati kho pana ayamāyasmā uttariɱ karaṇīye oramattakena visesādhigamena antarāvosānaɱ āpanno. Antarāvosānagamanaɱ kho pana tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaɱ.

So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme appahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti netaɱ ṭhānaɱ vijjati.

So vatāvuso bhikkhu ime dasadhamme pahāya imasmiɱ dhammavinaye vuddhiɱ virūḷhiɱ vepullaɱ āpajjissatīti ṭhānametaɱ vijjatīti:

10. 2. 4. 7

Adhikaraṇika suttaɱ

(Sāvatthi)

Tatra kho bhagavā kalandakaɱ1 bhikkhuɱ ārabbha bhikkhū āmantesi 'bhikkhavo'ti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

1. Idha bhikkhave bhikkhu adhikaraṇiko hoti, adhikaraṇasamathassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu adhikaraṇiko hoti, adhikaraṇasamathassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

1. Kālaḍakataɱ machasaɱ, kālaka bhikkhuɱ syā.

[BJT Page 296]
[page 165]

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu na sikkhākāmo hoti, sikkhāsamādānassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu na sikkhākāmo hoti, sikkhāsamādānassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.
3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu pāpiccho hoti, icchā vinayassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu pāpiccho hoti, icchāvinayassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu kodhano hoti, kodhavinayassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu kodhano hoti, kodhavinayassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu makkhī hoti, makkha vinayassa na vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu makkhī hoti, makkhavinayassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

6. Puna ca paraɱ bhikkhave saṭho hoti, sāṭheyya vinayassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu saṭho hoti, sāṭheyyavinayassa na vaṇṇavādī ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu māyāvī hoti, māyāvinayassa na vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu māyāvī hoti, māyāvinayassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.
[page 166]

8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammānaɱ na nisāmakajātiyo hoti dhamma nisantiyā na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu dhammānaɱ na nisāmakajātiyo hoti, dhamma nisantiyā na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

298.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu na paṭisallāno hoti, paṭisallānassa na vaṇṇavādī yampi bhikkhave bhikkhu na paṭisallāno hoti, paṭisallānassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sabrahmacārīnaɱ na paṭisanthārako hoti, paṭisanthārakassa na vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu na paṭisanthārako hoti, paṭisanthārakassa na vaṇṇavādī, ayampi dhammo na piyattāya, na garuttāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saɱvattati.

Evarūpassa bhikkhave bhikkhuno kiñcāpi evaɱ icchā uppajjeyya: 'aho vata maɱ sabrahmacārī sakkareyyuɱ garukareyyuɱ māneyyuɱ pūjeyyunti'. Atha kho naɱ sabrahmacārī na ceva sakkaronti, na garukaronti, na mānenti, na pūjenti, taɱ kissahetu:
Tathā hissa bhikkhave viññū sabrahmacārī te pāpake akusale dhamme appahīne samanupassanti.
Seyyathāpi bhikkhave assakhaluṅkassa kiñcāpi evaɱ icchā uppajjeyya: aho vata maɱ manussā ājānīyaṭṭhāne ṭhapeyyuɱ, ājānīyahe janañca bhojeyyuɱ, ājānīyaparimajjanañca parimajjeyyunti''. Atha kho naɱ manussā na ceva ājānīyaṭṭhāne ṭhapenti, na ca ājānīyabhojanaɱ bhojenti, na ca ājānīyaparimajjanaɱ parimajjanti. [page 167] taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū manussā tāni sāṭheyyāni, kūṭeyyāni jimbheyyāni vaṅkeyyāni appahīnāni samanupassanti. Evameva kho bhikkhave evarūpassa bhikkhuno kiñcāpi evaɱ icchā uppajjeyya: ''aho vata maɱ sabrahmacārī sakkareyyuɱ garukareyyuɱ māneyyuɱ pūjeyyunti''. Atha kho naɱ sabrahmacārī na ceva sakkaronti, na garukaronti, na mānenti, na pūjenti. Taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū sabrahmacārī te pāpake akusale dhamme appahīne samanupassanti.

1. Idha pana bhikkhave bhikkhu na adhikaraṇiko hoti, adhikaraṇasamathassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu na adhikaraṇiko hoti, adhikaraṇasamathassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

[BJT Page 300]

2. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sikkhākāmo hoti, sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu sikkhākāmo sikkhāsamādānassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

3. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu appiccho hoti, icchāvinayassa vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu appiccho hoti, icchāvinayassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

4. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu akkodhano hoti, kodhavinayassa vaṇṇavādī yampi bhikkhave bhikkhu akkodhano hoti, kodhavinayassa vaṇṇavādī. Ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

5. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu amakkhī hoti, makkhavinayassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu amakkhī hoti, makkhavinayassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.
[page 168]
6. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu asaṭho hoti, sāṭheyya vinayassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu asaṭho hoti, sāṭheyyavinayassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

7. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu amāyāvī hoti, māyāvinayassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave amāyāvī hoti, māyāvinayassa vaṇṇavādī ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

8. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu dhammānaɱ nisāmakajātiyo hoti, dhammanisantiyā vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu dhammānaɱ nisāmakajātiyo hoti, dhammanisantiyā vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

9. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu paṭisallīno hoti, paṭisallānassa vaṇṇavādī, yampi bhikkhave bhikkhu paṭisallīno hoti, paṭisallānassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

[BJT Page 302]

10. Puna ca paraɱ bhikkhave bhikkhu sabrahmacārīnaɱ paṭisanthārako hoti, paṭisanthārakassa vaṇṇavādī. Yampi bhikkhave bhikkhu paṭisanthārako hoti, paṭisanthārakassa vaṇṇavādī, ayampi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya, sāmaññāya ekībhāvāya saɱvattati.

Evarūpassa bhikkhave bhikkhuno kiñcāpi na evaɱ icchā uppajjeyya, ''aho vata maɱ sabrahmacārī sakkareyyuɱ garukareyyuɱ, māneyyuɱ pūjeyyunti''. Atha kho naɱ sabrahmacārī sakkaronti, garukaronti, mānenti, pūjenti, taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū sabrahmacārī te pāpake akusale dhamme pahīne samanupassanti.

Seyyathāpi bhikkhave bhaddassa assājānīyassa kiñcāpi na evaɱ icchā uppajjeyya: ''aho vata maɱ manussā ājānīyaṭṭhāne ṭhapeyyuɱ ājānīyabhojananañca bhojeyyuɱ, ājānīyaparimajjanañca parimajjeyyunti'', atha kho naɱ manussā ājānīyaṭṭhāne ṭhapenti, ājānīyabhojanañca [page 169] bhojentī, ājānīyaparimajjanañca parimajjanti. Taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū manussā tāni sāṭheyyāni kūṭeyyāni jimheyyāni vaṅkeyyāni pahīnāni samanupassanti.

Evameva kho bhikkhave evarūpassa bhikkhuno kiñcāpi na evaɱ icchā uppajjeyya: ''aho vata maɱ sabrahmacārī sakkareyyuɱ, garukareyyuɱ, māneyyuɱ, pūjeyyunti'', atha kho naɱ sabrahmacārī sakkaronti, garukaronti, mānenti, pūjenti taɱ kissa hetu: tathā hissa bhikkhave viññū sabrahmacārī te pāpake akusale dhamme pahīne samanupassantīti.

10. 2. 4. 8

Akkosakasuttaɱ

(Sāvatthi)

Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhāsako ariyūpavādī sabrahmacārīnaɱ, aṭṭhānametaɱ anavakāso1 yaɱ so dasannaɱ byasanānaɱ aññataraɱ byasanaɱ na nigaccheyya. Katamesaɱ dasannaɱ:

1. Ṭhānametaɱ avakāso yaɱ so dasannaɱ byasanānaɱ aññataraɱ byasanaɱ nigaccheyya machasaɱ

[BJT Page 304]

Anadhigataɱ nādhigacchati, adhigatā parihāyanti, saddhammassa na vodānayanti. 1 Saddhammesu vā adhimāniko hoti, anabhirato vā brahmacariyaɱ carati, aññataraɱ vā saṅkiliṭṭhaɱ āpattiɱ āpajjati, gāḷhaɱ vā rogātaṅkaɱ phusati, ummādaɱ vā pāpuṇāti cittakkhepaɱ, sammūḷho kālaɱ karoti, kāyassa bhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapajjati.

Yo so bhikkhave bhikkhu akkosaparibhāsako ariyūpavādī sabrahmacārīnaɱ. Ṭhānametaɱ avakāso, yaɱ so imesaɱ dasannaɱ byasanānaɱ aññataraɱ byasanaɱ nigaccheyyāti. [page 170]

10. 2. 4. 9

Kokālika suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho kokāliko bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho kokāliko bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca: ''pāpicchā bhante sāriputta moggallānā, pāpikānaɱ icchānaɱ vasaɱ gatā''ti.

Mā hevaɱ kokālika, mā hevaɱ kokālika, pasādehi kokālika sāriputtamoggallānesu cittaɱ, pesalā sāriputtamoggallānāti.

Dutiyampi kho kokāliko bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca: ''kiñcāpi me bhante bhagavā saddhāyiko paccayiko, atha kho pāpicchāva sāriputtamoggallānā pāpikānaɱ icchānaɱ vasaɱ gatā''ti.

Mā hevaɱ kokālika mā hevaɱ kokālika, pasādehi kokālika sāriputtamoggallānesu cittaɱ, pesalā sāriputtamoggallānāti.

1. Na vodāyanti machasaɱ, na vodānanti sīmu.

[BJT Page 306]

Tatiyampi kho1 kokāliko bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca: ''kiñcāpi me bhante bhagavā saddhāyiko paccayiko, atha kho pāpicchāva sāriputtamoggallānā pāpikānaɱ icchānaɱ vasaɱ gatā''ti.

Mā hevaɱ kokālika, mā hevaɱ kokālika, pasādehi kokālika sāriputtamoggallānesu cittaɱ, pesalā sāriputtamoggallānāti.

Atha kho kokāliko bhikkhu uṭṭhāyāsanā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi. Acirapakkantasseva kokālikassa bhikkhuno sāsapamattāhi piḷakāhi sabbo kāyo phuṭo ahosi. Sāsapamattiyo hutvā muggamattiyo ahesuɱ. Muggamattiyo hutvā kalāyamattiyo ahesuɱ. Kalāyamattiyo hutvā kolaṭṭhimattiyo ahesuɱ. Kolaṭṭhimattiyo hutvā kolamattiyo ahesuɱ, kolamattiyo hutvā āmalakamattiyo ahesuɱ. Āmalakamattiyo hutvā beluvasalāṭukamattiyo ahesuɱ. Beluvasalāṭukamattiyo hutvā billamattiyo ahesuɱ. Billamattiyo hutvā pabhijjiɱsu. [page 171] pubbañca lohitañca pagghariɱsu. Svāssudaɱ kadalipattesu seti macchova visagilito.

Atha kho tudu pacceka brahmā2 yena kokāliko bhikkhu tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā vehāse ṭhatvā kokālikaɱ bhikkhuɱ etadavoca: ''pasādehi kokālika sāriputtamoggallānesu cittaɱ, pesalā sāriputta moggallānā''ti.

Kosi tvaɱ āvusoti?
Ahaɱ tudu paccekabrahmāti.

Nanu tvaɱ āvuso bhagavatā anāgāmī vyākato, atha kiɱ carahi idhāgato? Passa yāvañca te idaɱ aparaddhanti.

Atha kho tudu paccekabrahmā kokālikaɱ bhikkhuɱ gāthāhi ajjhabhāsi:

Purisassa hi jātassa kuṭhārī jāyate mukhe,
Yāya chindati attānaɱ bālo dubbhāsitaɱ bhaṇaɱ.

Yo nindiyaɱ pasaɱsati taɱ vā nindati yo pasaɱsiyo,
Vicināti mukhena so kaliɱ kalinā tena sukhaɱ na vindati.

1. Tatiyampi kho bhikkhave machasaɱ.
2. Turupacecaka brahmā machasaɱ. Tudipacecakabrahmā syā.

[BJT Page 308]

Appamatto1 ayaɱ kali yo akkhesu dhanaparājayo,
Sabbassāpi sahāpi attanā ayameva mahantataro2 kali
Yo sugatesu manaɱ padosaye

Sataɱ sahassānaɱ nirabbudānaɱ, chattiɱsati pañca ca abbudāni
Yamariyagarahī nirayaɱ upetī, vācaɱ manañca paṇidhāya pāpakanti''.
[page 172]

Atha kho kokāliko bhikkhu teneva ābādhena kālamakāsi, kālakato ca kokāliko bhikkhu padumanirayaɱ upapajji sāriputtamoggallānesu cittaɱ āghātetvā.
Atha kho brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ jetavanaɱ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ aṭṭhāsi, ekamantaɱ ṭhito kho brahmā sahampati bhagavantaɱ etadavoca: ''kokāliko bhante bhikkhu kālakato, kālakato ca bhante kokāliko bhikkhu padumanirayaɱ uppanno sāriputtamoggallānesu cittaɱ āghātetvā''ti. Idamavoca brahmā sahampati, idaɱ vatvā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatthevantaradhāyi.

Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhu āmantesi. Imaɱ bhikkhave rattiɱ brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ jetavanaɱ obhāsetvā yenāhaɱ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā maɱ abhivādetvā ekamantaɱ aṭṭhāsi.

Ekamantaɱ ṭhito kho bhikkhave brahmā sahampati maɱ etadavoca: ''kokāliko bhante bhikkhu kālakato, kālakato ca bhante kokāliko bhikkhu padumanirayaɱ upapanno, sāriputtamuggallānesu cittaɱ āghātetvā''ti. Idamavoca bhikkhave brahmā sahampati idaɱ vatvā maɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatthevantaradhāyīti.

Dīghaɱ evaɱ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca: ''kīvanukho bhante padume niraye āyuppamāṇanti''. Dīghaɱ kho bhikkhu padume niraye āyuppamāṇaɱ, na taɱ sukaraɱ saṅkhātuɱ ''ettakāni [page 173] vassānī''ti vā ''ettakāni vassasatānī''ti vā ''ettakāni vassasahassānī''ti vā ''ettakāni vassa satasahassānī''ti vāti.

1. Appamattako machasaɱ.
2. Mahattataro machasaɱ.
3. Padusaye machasaɱ.

[BJT Page 310]

Sakkā pana bhante upamaɱ kātunti.

''Sakkā bhikkhū''ti bhagavā avoca.

Seyyathāpi bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho, tato puriso vassasatassa vassasatassa accayena ekamekaɱ tilaɱ uddhareyya, khippataraɱ kho so bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho iminā upakkamena parikkhayaɱ pariyādānaɱ gaccheyya, natveva eko abbudo nirayo.

Seyyathāpi bhikkhu vīsati abbudā nirayā evameko nirabbudo nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati nirabbudā nirayā evameko ababo nirayo, seyyathāpi bhikkhu vīsati ababā nirayā evameko ahaho nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati ahahā nirayā evameko aṭaṭo nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati aṭaṭā nirayā evameko kumudo nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati kumudā nirayā evameko sogandhiko nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati sogandhikā nirayā evameko uppalako nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati uppalakā nirayā eva mevako puṇḍarīko nirayo. Seyyathāpi bhikkhu vīsati puṇḍarikā nirayā evameko padumo nirayo. Padumaɱ kho pana bhikkhu nirayaɱ kokāliko bhikkhu upapanno sāriputtamoggallānesu cittaɱ āghātetvāti.

Idamavoca bhagavā idaɱ vatvā sugato athāparaɱ etadavoca satthā.
[page 174]

Purisassa hi jātassa kuṭhārī jāyate mukhe,
Yāya chindati attānaɱ bālo dubbhāsitaɱ bhaṇaɱ.

Yo nindiyaɱ pasaɱsati taɱ vā nindati yo pasaɱsiyo,
Vicināti mukhena so kaliɱ kalinā tena sukhaɱ na vindati.

[BJT Page 312]

Appamatto ayaɱ kali yo akkhesu dhanaparājayo,
Sabbassāpi sahāpi attanā ayameva mahantataro kali
Yo sugatesu manaɱ padosaye.

Sataɱ sahassānaɱ nirabbudānaɱ, chattiɱsati pañca ca abbudāni
Yamariyagarahī nirayaɱ upeti, vācaɱ manañca paṇidhāya pāpakanti.

10. 2. 4. 10

Khīṇāsavabala suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho āyasmantaɱ sāriputtaɱ bhagavā etadavoca: ''kati nu kho sāriputta khīṇāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti 'khīṇā me āsavā'ti''

Dasa bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti ''khīṇā me āsavā''ti.

Katamāni dasa:

1. Idha bhante khīṇāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saṅkhārā yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhā honti.
[page 175]

Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saṅkhārā yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhā honti. Idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti ''khīṇā me āsavā''ti.

2. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno aṅgārakāsūpamā kāmā yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhā honti. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno aṅgārakāsūpamā kāmā yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhā honti, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti, yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti ''khīṇā me āsavā''ti.

[BJT Page 314]

3. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno vivekaninnaɱ cittaɱ hoti vivekapoṇaɱ vivekapabbhāraɱ vavakaṭṭhaɱ1 nekkhammābhirataɱ vyantībhūtaɱ sabbaso āsavaṭṭhānīyehi dhammehi. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno vivekaninnaɱ cittaɱ hoti vivekapoṇaɱ vivekapabbhāraɱ vavakaṭṭhaɱ nekkhammābhirataɱ vyantībhūtaɱ sabbaso āsavaṭṭhānīyehi dhammehi, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā''ti.

4. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā honti subhāvitā. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā honti subhāvitā, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

5. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro sammappadhānā bhāvitā honti subhāvitā. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro sammappadhānā bhāvitā honti subhāvitā, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

6. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro iddhipādā bhāvitā honti subhāvitā. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro iddhipādā bhāvitā honti subhāvitā, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

7. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno pañcindriyāni bhāvitāni honti
Subhāvitāni. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno pañcindriyāni bhāvitāni honti
Subhāvitāni, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

8. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno pañcabalāni bhāvitāni honti
Subhāvitāni. [page 176] yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno pañcabalāni bhāvitāni honti
Subhāvitāni, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

9. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno sattabojjhaṅgā bhāvitā honti
Subhāvitā. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno sattabojjhaṅgā bhāvitā honti
Subhāvitā, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

10. Puna ca paraɱ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvito hoti subhāvito. Yampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvito hoti subhāvito, idampi bhante khīṇāsavassa bhikkhuno balaɱ hoti yaɱ balaɱ āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti, ''khīṇā me āsavā'ti.

Imāni kho bhante dasa khīṇāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khīṇāsavo bhikkhu āsavānaɱ khayaɱ paṭijānāti ''khīṇā me āsavā''ti.

Theravaggo catuttho.

Tatruddānaɱ:

Bāhuno ānando ca puṇṇiyo ca byakaraṇaɱ,
Katthi aññādhikaraṇaɱ kokāliko ca balāni cā1 ti.

1.
Vicekaṭṭhaɱ, machasaɱ.

1.
Vāhanānando puṇaṇiyo byākaraɱ katthimāniko,
Napiyakekā sakokāli khīṇāsavabalenacāti machasaɱ.

[BJT Page 316]

10. 2. 5. 1

Kāmabhogī suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ bhagavā etadavoca:
[page 177]

Dasa ime gahapati kāmabhogī santo saɱvijjamāno lokasmiɱ. Katame dasa.

1. Idha gahapati ekacco kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena. Adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena na attānaɱ sukheti pīneti na saɱvibhajati na puññāni karoti.

2. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena. Adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

3. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena. Adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena, attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti.

4. Idha pana ekacco kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi. Dhammādhammena bhogepariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi na attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

5. Idha pana ekacco kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi. Dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

6. Idha pana ekacco kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi. Dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti.

[BJT Page 318]

7. Idha pana ekacco kāmabhogī dhammena bhege pariyesati asāhasena. Dhammena bhege pariyesitvā asāhasena na attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

8.
Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati, asāhasena. Dhammena bhoge pariyesitvā [page 178] asāhasena attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti.

9. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena. Dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti. Te ca bhoge gathito mucchito ajjhāpanno ānādīnava dassāvī anissaraṇapañño paribhuñjati.

10. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena. Dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti. Te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjati.

1. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena, na attānaɱ sukheti, pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti, ayaɱ gahapati kāmabhogī tīhi ṭhānehi gārayho: 'adhammena bhoge pariye sati sāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena gārayho. 'Na attānaɱ sukheti pīneti'ti iminā dutiyena ṭhānena gārayho na saɱvibhajati, na puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena gārayho ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi tīhi ṭhānehi gārayho.

[BJT Page 320]

2. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaɱ sukheti, pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti, ayaɱ gahapati kāmabhogī dvīhi ṭhānehi gārayho, ekena ṭhānena pāsaɱso. 'Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena gārayho. , Attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā eketa ṭhānena pāsaɱso. 'Na saɱvibhajati, na puññāni karotīti iminā dutiyena ṭhānena gārayho. Ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi dvīhi ṭhānehi gārayho. Iminā ekena ṭhānena pāsaɱso.
[page 179]

3. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaɱ sukheti, pīneti, saɱvibhajati, puññāni karoti, ayaɱ gahapati kāmabhogī ekena ṭhānena gārayho, dvīhi ṭhānehi pāsaɱso. 'Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā ekena ṭhānena gārayho. , Attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā paṭhameta ṭhānena pāsaɱso. Saɱvibhajati, puññāni karotī, ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Ayaɱ gahapati kāmabhogī iminā ekena ṭhānena gārayho. Imehi dvīhi ṭhānehi pāsaɱso.

4. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi na attānaɱ sukheti pīneti na saɱvibhajati, na puññāni karoti, ayaɱ gahapati kāmabhogī ekena ṭhānena pāsaɱso, tīhi ṭhānehi gārayho. 'Dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā ekena ṭhānena pāsaɱso. 'Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena gārayho, 'na attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhāne gārayho. 'Na saɱvibhajati, na puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena gārayho. Ayaɱ gahapati kāmabhogī iminā ekena ṭhānena pāsaɱso. Imehi tīhi ṭhānehi gārayho.
[BJT Page 322]

5. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi, attānaɱ sukheti pīneti na saɱvibhajati na puññāni karoti. Ayaɱ gahapati kāmabhogī dvīhi ṭhānehi pāsaɱso: dvīhi ṭhānehi gārayho: 'dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso. Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhanena gārayho, 'attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Na saɱvibhajati, na puññāni karotī'ti iminā dutiyena ṭhānena gārayho. [page 180] ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi dvīhi ṭhānehi pāsaɱso, imehi dvīhi ṭhānehi gārayho.

6. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi, attānaɱ sukheti pīneti, saɱvibhajati puññāni karoti. Ayaɱ gahapati kāmabhogī tīhi ṭhānehi pāsaɱso: ekena ṭhānena gārayho: 'dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso. Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā'ti iminā ekena ṭhānena gārayho, 'attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Saɱvibhajati, puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena pāsaɱso. Ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi tīhi ṭhānehi pāsaɱso, iminā ekena ṭhānena gārayho.

7. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena na attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti ayaɱ gahapati kāmabhogī ekena ṭhānena pāsaɱso: dvīhi ṭhānehi gārayho: dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā ekena ṭhānena pāsaɱso. 'Na attānaɱ sukheti pīnetī'ti, iminā paṭhamena ṭhānena gārayho. 'Na saɱvibhajati, na puññāni karotī'ti iminā dutiyena ṭhānena gārayho. Ayaɱ gahapati kāmabhogī iminā ekena ṭhānena pāsaɱso. Imehi dvīhi ṭhānehi gārayho.

[BJT Page 324]

8. Tatra gahapati, yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti, na saɱvibhajati, na puññāni karoti ayaɱ gahapati kāmabhogī dvīhi ṭhānehi pāsaɱso: ekena ṭhānena gārayho: dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso. Attānaɱ sukheti pīnetī'ti, iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Na saɱvibhajati na puññāni karotī'ti iminā enena ṭhānena gārayho. [page 181]
Ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi dvīhi ṭhānehi pāsaɱso. Iminā ekena ṭhānena gārayho.

9. Tatra gahapati, yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti, pīneti saɱvibhajati, puññāni karoti, teca bhoge gathito mucchito ajjhāpanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjati. Ayaɱ gahapati, kāmabhogī tīhi ṭhānehi pāsaɱso ekena ṭhānena gārayho: 'dhammena bhoge pariyesati asāhasenā'ti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso, 'attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Saɱvibhajati puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena pāsaɱso. 'Te ca bhoge gathito mucchito ajjhāpanno anādīnavadassāvī anissaraṇapañño paribhuñjatī'ti, iminā ekena ṭhānena gārayho. Ayaɱ gahapati kāmabhogī imehi tīhi ṭhānehi pāsaɱso. Iminā ekena ṭhānena gārayho.

10. Tatra gahapati yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati, asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti saɱvibhajati puññāni karoti, te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno, ādīnavadassāvī nissaraṇa pañño paribhuñjati. Ayaɱ gahapati, kāmabhogī catūhi ṭhānehi pāsaɱso: dhammena bhoge pariyesati asāhasenāti iminā paṭhamena ṭhānena pāsaɱso. Attānaɱ sukheti pīnetī'ti iminā dutiyena ṭhānena pāsaɱso. Saɱvibhajati, puññāni karotī'ti iminā tatiyena ṭhānena pāsaɱso te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjatī'ti, iminā catutthena ṭhānena pāsaɱso.

[BJT Page 326]

Ayaɱ gapahati kāmabhogī imehi catūhi ṭhanehi pāsaɱso.

Ime kho gahapati dasa kāmabhogī santo saɱvijjamānā lokasmiɱ. Imesaɱ kho gahapati dasannaɱ kāmabhogīnaɱ yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena. [page 182] dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena, attānaɱ sukheti pīneti. Saɱvibhajati puññāni karoti, te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇa pañño paribhuñjati, ayaɱ imesaɱ dasannaɱ kāmabhogīnaɱ aggo ca seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavaro ca.

Seyyathāpi gahapati gavā khīraɱ, khīramhā dadhi, dadhimhā navanītaɱ, navanītamhā sappi, sappimhā sappimaṇḍo tattha aggamakkhāyati, eva meva kho gagapati imesaɱ dasannaɱ kāmabhogīnaɱ yvāyaɱ kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaɱ sukheti pīneti saɱvibhajati, puññāni karoti, te ca bhoge agathito amucchito anajjhāpanno ādīnavadassāvī nissaraṇa pañño paribhuñjati. Ayaɱ imesaɱ dasannaɱ kāmabhogīnaɱ aggo ca seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavarocāti.

10. 2. 5. 2

Bhaya suttaɱ

(Sāvatthi)

Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ bhagavā etadavoca:

Yato kho gahapati ariyasāvakassa pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti, catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti, ariyo cassa ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho, ākaṅkhamāno attanāva attānaɱ vyākareyya:

[BJT Page 328]

Khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto sotāpanno hamasmī, avinipāta dhammo niyato sambodhi parāyanoti. Katamāni pañca bhayāni verāni vūpasantāni honti:
[page 183]

Yaɱ gahapati, pāṇātipātī pāṇātipātappaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Pāṇātipātā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, pāṇātipātā paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vūpasannaɱ hoti.

Yaɱ gahapati adinnādāyī adinnādānapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Adinnādānā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, adinnādānā paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vupasannaɱ hoti.

Yaɱ gahapati kāmesu micchācārī kāmesu micchācārapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati,
Samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Kāmesumicchācārā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, kāmese micchācārā paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vupasannaɱ hoti.

Yaɱ gahapati musāvādī musāvādapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Musāvādā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, musāvādā
Paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vupasannaɱ hoti.

Yaɱ gahapati surāmeraya majjapamādaṭṭhāyī surāmeraya majjapamādaṭṭhānapaccayā diṭṭhadhammikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, samparāyikampi bhayaɱ veraɱ pasavati, cetasikampi dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti. Surāmeraya majjapamādaṭṭhānā paṭivirato neva diṭṭhadhammikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na samparāyikaɱ bhayaɱ veraɱ pasavati na cetasikaɱ dukkhaɱ domanassaɱ paṭisaɱvedeti, surāmeraya majjapamādaṭṭhānā paṭiviratassa evaɱ taɱ bhayaɱ veraɱ vūpasannaɱ hoti.
Taɱ bhayaɱ veraɱ vūpasannaɱ hoti. Imāni pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti.

Katamehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti:

Idha gahapati ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: ''itipi so bhagavā arahaɱ sammā sambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā''ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: ''svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī''ti.

[BJT Page 330]

Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti: ''supaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujupaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyapaṭipanno bhagavato sāvaka saṅgho, sāmīcipaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, yadidaɱ cattāri purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā, esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuṇeyyo pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassā''ti.

Ariyakantehi sīlehi samannāgato [page 184] hoti, akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññūppasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaɱvattanikehi imehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti.

Katamo cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho:

Idha gahapati ariyasāvako itipaṭisaɱcikkhati: ''iti imasmiɱ sati idaɱ hoti, imassuppādā idaɱ uppajjati, imasmiɱ asati idaɱ na hoti, imassa nirodhā idaɱ nirujjhati, yadidaɱ avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaɱ, viññāṇa paccayā nāma rūpaɱ, nāmarūpa paccayā saḷāyatanaɱ, saḷāyatana paccayā phasso, phassa paccayā vedanā, vedanā paccayā taṇhā, taṇhā paccayā upādānaɱ, upādāna paccayā bhavo bhava paccayā jāti, jāti paccayā jarāmaraṇaɱ sokaparidevadukkha domanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

Avijjāyatveva asesavirāga nirodhā saṅkhāra nirodho, saṅkhāra nirodhā viññāṇa nirodho, viññāṇa nirodhā nāmarūpa nirodho, nāmarūpa nirodhā saḷāyatana nirodho, saḷāyatana nirodhā phassa nirodho, phassa nirodhā vedanā nirodho, vedanā nirodhā taṇhā nirodho, taṇhā nirodhā upādāna nirodho, upādāna nirodhā bhava nirodho, bhava nirodhā jāti nirodho, jāti nirodhā jarā maraṇaɱ sokaparidevadukkha domanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Ayañcassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭi viddho.
[BJT Page 332]

Yato kho gahapati ariyasāvakassa imāni pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti. Imehi catūhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti. Ayamassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti suppaṭividdho, so ākaṅkhamāno attanāva attānaɱ vyākareyya: ''khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto. Sotāpanno hamasmi avinipāta dhammo niyato sambodhiparāyanoti.
[page 185]

10. 2. 5. 3

Kiɱdiṭṭhika suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā sāvatthiyaɱ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme atha kho anāthapiṇḍiko gahapati divā divassa sāvatthiyā nikkhami. Bhagavantaɱ dassanāya. Atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa etadahosi: ''akālo kho tāva bhagavantaɱ dassanāya, patisallīno bhagavā, mano bhāvanīyā nampi bhikkhūnaɱ akālo dassanāya, patisallīnā manobhāvanīyā bhikkhu. Yannūnāhaɱ yenaññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkameyyanti''. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkami.

Tena kho pana samayena aññatitthiyā paribbājakā saṅgamma samāgamma unnādino uccāsaddā mahāsaddā anekavihitaɱ tiracchāna kathaɱ kathentā nisinnā honti. Addasaɱsu kho te aññatitthiyā parībbājakā anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ dūratova āgacchantaɱ, disvā aññamaññaɱ saṇṭhapesuɱ: ''appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha, ayaɱ anāthapiṇḍiko gahapati āgacchati samaṇassa gotamassa sāvako, yāvatā kho pana samaṇassa gotamassa sāvakā gihī odātavasanā sāvatthiyaɱ paṭivasanti, ayaɱ tesaɱ aññataro anāthapiṇḍiko gahapati. Appasaddakāmā kho pana te āyasmanto appasadda vinītā appasaddassa vaṇṇavādino. Appeva nāma appasaddaɱ parisaɱviditvā upasaɱkamitabbaɱ maññeyyā''ti. Atha kho te aññatitthiyā paribbājakā tuṇhī ahesuɱ.

[BJT Page 334]

Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena te aññatitthiyā paribbājakā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā tehi: aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodi, sammodanīyaɱ kathaɱ [page 186] sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ te aññatitthiyā paribbājakā etadavocuɱ: ''vadehi gahapati kindiṭṭhiko samaṇo gotamo''ti. ''Na kho ahaɱ bhante bhagavato sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāmī''ti.

Iti kira tvaɱ gahapati, na samaṇassa gotamassa sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāsi, vadehi gahapati kiɱ diṭṭhikā bhikkhū''ti. ''Bhikkhū nampi kho ahaɱ bhante na sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāmī''ti.
Iti kira tvaɱ gahapati, na samaṇassa gotamassa sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāsi, na pi bhikkhūnaɱ sabbaɱ diṭṭhiɱ jānāsi, vadehi gahapati, kiɱ diṭṭhikosi tvanti'' etaɱ kho bhante amhehi na dukkaraɱ vyākātuɱ ''yaɱ diṭṭhikā mayanti''. Iṅgha tāva āyasmanto yathāsakāni diṭṭhigatāni byākarontu, pacchāpetaɱ amhehi na dukkaraɱ bhavissati byākātuɱ sandiṭṭhikā mayanti.

Evaɱ vutte aññataro paribbājako anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ etadavoca: ''sassato loko, idameva saccaɱ, moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti, aññataropi paribbājako anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ etadavoca: ''asassato loko, idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. Aññataropi kho paribbājako anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ etadavoca: 'antavā loko' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Anantavā loko' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Aññaɱ jīvaɱ, aññaɱ sarīraɱ' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Hotī tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Na hoti tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti, neva hoti, na na hoti tathāgato parammaraṇā', idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti.

[BJT Page 336]

Evaɱ vutte anāthapiṇḍiko gahapati te paribbājake etadavoca: yvāyaɱ bhante, āyasmā evamāha: 'sassato loko, ida meva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ [page 187] gahapatī'ti, imassāyasmato diṭṭhi attano vā ayoniso manasikārahetu uppannā, paratoghosappaccayā vā. Sā kho panesā diṭṭhi bhūtā saṅkhatā cetayitā paṭiccasamuppannā, yaɱ kho pana kiñci bhūtaɱ saṅkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ tadaniccaɱ, yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ tadeva so1 āyasmā allīno tadeva so1 āyasmā ajjhūpagato.

Yopāyaɱ bhante, āyasmā evamāha: asassato loko, ida meva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī'ti, imassapi2 āyasmato3 diṭṭhi attano vā ayoniso manasikārahetu uppannā paratoghosappaccayā4 vā. Sā kho panesā diṭṭhi bhūtā saṅkhatā cetayitā paṭiccasamuppannā, yaɱ kho pana kiñcī bhūtaɱ saṅkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ tadaniccaɱ, yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ tadeva so1 āyasmā allīno tadeva so āyasmā ajjhupagato.

Yo pāyaɱ bhante āyasmā evamāha: 'anantavā loko' idameva saccaɱ
Moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Aññaɱ jīvaɱ, aññaɱ sarīraɱ' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Hotī tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Na hoti tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. 'Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā' idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti, neva hoti, na na hoti tathāgato parammaraṇā', idameva saccaɱ moghamaññanti'' evaɱ diṭṭhiko ahaɱ gahapatī''ti. Imassapi āyasmato diṭṭhi attano vā ayoniso manasikārahetu uppannā, paratoghosappaccayā vā. Sā kho panesā diṭṭhi bhūtā saṅkhatā cetayitā paṭiccasamuppannā.

Yaɱ kho pana kiñci bhūtaɱ saɱkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ, tadaniccaɱ, yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ tadeveso āyasmā allīno, tadeveso āyasmā ajjhupagatoti.
[page 188]

Evaɱ vutte te paribbājakā anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ etadavocuɱ: byākatāni kho gahapati amhehi sabbeheva yathāsakāni diṭṭhigatāni, vadehi gahapati, kiɱ diṭṭhikosi tvanti'.

1. Tadeveso machasaɱ.
2. Imassāpi machasaɱ
3. Ayamāyasmato machasaɱ.
4. Paraghosappaccayā vā sīmu.

[BJT Page 338]

Yaɱ kho bhante kiñci bhūtaɱ saṅkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ, tadaniccaɱ. Yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ. Yaɱ dukkhaɱ taɱ netaɱ mama, neso hamasmi, na me so attāti evaɱdiṭṭhiko ahaɱ bhanteti.

Yaɱ kho gahapati kiñci bhūtaɱ saṅkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ tadaniccaɱ, yadaniccaɱ taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ tadeva tvaɱ gahapati allīno, tadeva tvaɱ gahapati ajjhupagatoti.
Yaɱ kho bhante kiñci bhūtaɱ saɱkhataɱ cetayitaɱ paṭiccasamuppannaɱ tadaniccaɱ, yadaniccaɱ, taɱ dukkhaɱ, yaɱ dukkhaɱ taɱ netaɱ mama, neso'hamasmi' na meso attāti evametaɱ yathābhūtaɱ sammappaññāya sudiṭṭhaɱ tassa ca uttariɱ nissaraṇaɱ yathābhūtaɱ pajānāmīti. Evaɱ te paribbājakā tuṇhībhūtā maṅkubhūtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyantā appaṭibhānā nisīdiɱsu.

Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati te paribbājake tuṇhībhūte maṅkubhūte pattakkhandhe adhomukhe pajjhāyante appaṭibhāne viditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho anāthapiṇḍiko gahapati yāvatako ahosi tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ kathāsallāpo, taɱ sabbaɱ bhagavato ārocesi.

Sādhu sādhu gahapati, evaɱ kho te gahapati moghapurisā kālena kālaɱ sahadhammena suniggahītaɱ niggahetabbāti. Atha kho bhagavā anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ dhammiyā kathāya saɱdassesi, samādapesi samuttejesi sampahaɱsesi. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaɱsito [page 189] uṭṭhāyāsanā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi.

Atha kho bhagavā acirapakkante anāthapiṇḍike gahapatimhi bhikkhū āmantesi. Yopi so bhikkhave bhikkhu vassasatūpasampanno imasmiɱ dhammavinaye, sopi evamevaɱ aññatitthiye paribbājake sahadhammena suniggahitaɱ nigganheyya yathā taɱ anāthapiṇḍikena gahapatinā niggahītāti.

[BJT Page 340]

10. 2. 5. 4

Vajjiyamāhita suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ bhagavā campāyaɱ viharati gaggārāya pokkharaṇiyā tīre, atha kho vajjiyamāhito gahapati divā divassa campāyā nikkhami bhagavantaɱ dassanāya. Atha kho vajjiyamāhitassa1 gahapatissa etadahosi: akālo kho tāva bhagavantaɱ dassanāya, patisallīno bhagavā, manobhāvanīyānampi bhikkhūnaɱ akālo dassanāya, patisallānā manobhāvanīyā bhikkhu. Yannū nāhaɱ aññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkameyyanti.

Atha kho vajjiyamāhito gahapati yenaññatitthiyānaɱ paribbājakānaɱ ārāmo tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena aññatitthiyā paribbājakā saṅgamma samāgamma unnādino uccāsaddā mahāsaddā anekavihitaɱ tiracchānakathaɱ kathentā nisinnā honti.

Addasaɱsu2 kho te aññatitthiyā paribbājakā vajjiyamāhitaɱ gahapatiɱ duratova āgacchantaɱ. Disvā aññamaññaɱ saṇṭhapesuɱ appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha, ayaɱ vajjiyamāhito gahapati āgacchati, samaṇassa gotamassa sāvako, yāvatā kho [page 190] pana samaṇassa gotamassa sāvakā gihī odātavasanā campāyaɱ paṭivasanti, ayaɱ tesaɱ aññataro. Vajjiyamāhito gahapati appasaddakāmā kho pana te ayasmanto appasaddavinītā appasaddassa vaṇṇavādino appevanāma appasaddaɱ parisaɱ viditvā upasaṅkamitabbaɱ maññeyyāti.

Atha kho te aññatitthiyā paribbājakā tuṇhī ahesuɱ. Atha kho vajjiyamāhito gahapati yena te paribbājakā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinnaɱ kho vajjiyamāhitaɱ gahapatiɱ te paribbājakā etadavocuɱ:

''Saccaɱ kira gahapati samaṇo gotamo sabbaɱ tapaɱ garahati, sabbaɱ tapassiɱ lūkhājīviɱ ekaɱsena upakkosati upavadatī'ti?

1. Vajajiyāmahitassa sīmu.
2. Adadasāsuɱ sīmu.

[BJT Page 342]

Na kho bhante bhagavā sabbaɱ tapaɱ garahati, na pi sabbaɱ tapassiɱ lūkhājiviɱ ekaɱsena upakkosati upavadati. Gārayhaɱ kho pana bhante bhagavā garahati, pāsaɱsiyaɱ pasaɱsati, gārayhaɱ kho pana bhante bhagavā garahanto, pāsaɱsīyaɱ1 pasaɱsanto vibhajjavādo bhagavā. Na so bhagavā ettha ekaɱsavādoti.

Evaɱ vutte aññataro paribbājako vajjiyamāhitaɱ gahapatiɱ etadavoca:

''Āgamehi tvaɱ gahapati yassa tvaɱ samaṇassa gotamassa vaṇṇaɱ bhāsasi so samaṇo gotamo venayiko appaññattikotī.

Etthapāhaɱ bhante āyasmante vakkhāmi sahadhammena idaɱ kusalanti bhante bhagavatā paññattaɱ, idaɱ akusalanti bhante bhagavatā paññattaɱ. Iti kusalākusalaɱ bhagavā paññāpayamāno sappaññattiko bhagavā, na so bhagavā venayiko appaññattikoti.
Evaɱ vutte te paribbājakā [page 191] tuṇhībhūtā maṅkubhūtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyante appaṭibhānā nisīdiɱsu. Atha kho vajjiyamāhito gahapati te paribbājake tuṇhībhūte maṅkubhūte pattakkhandhe adhomukhe pajjhāyante appaṭibhāne viditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho vajjiyamāhito gahapati yāvatako ahosi tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiɱ kathāsallāpo taɱ sabbaɱ bhagavato ārocesi.

Sādhu sādhu gahapati. Evaɱ kho te gahapati moghapurisā kālena kālaɱ sahadhammena suniggahitaɱ niggahetabbā. Nāhaɱ gahapati sabbaɱ tapaɱ tapitabbanti vadāmi, . Na panāhaɱ gahapati sabbaɱ tapaɱ na tapitabbanti vadāmi. Nāhaɱ gahapati sabbaɱ samādānaɱ samādātabbanti2 vadāmi. Na panāhaɱ gahapati sabbaɱ samādānaɱ na samādātabbanti vadāmi. Nāhaɱ gahapati sabbaɱ padhānaɱ padahitabbanti vadāmi. Na panāhaɱ gahapati sabbaɱ padhānaɱ na padahitabbanti vadāmi. Nāhaɱ gahapati sabbo paṭinissaggo paṭinissajitabboti vadāmi. Na panāhaɱ gahapati sabbo paṭinissaggo na paṭinissajitabboti vadāmi. Nāhaɱ gahapati sabbā vimutti vimuccitabbāti vadāmi, na panāhaɱ gahapati sabbā vimutti na vimuccitabbāti vadāmi.

1. Pasaɱsitabbaɱ machasaɱ pasaɱ siyaɱ sīmu.
2. Samāditababanati machasaɱ

[BJT Page 344]

Yaɱ hi gahapati tapaɱ tapato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, . Kusalā dhammā parihāyanti, evarūpaɱ tapaɱ na tapitabbanti vadāmi. Yañcakhvāssa gahapati tapaɱ tapato akusalā dhammā parihāyanti kusalā [page 192] dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpaɱ tapaɱ tapitabbanti vadāmi.

Yaɱ hi gahapati samādānaɱ samādiyato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpaɱ samādānaɱ na samāditabbanti vadāmi, yañcakhvāssa gahapati samādānaɱ samādiyato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpaɱ samādānaɱ samāditabbanti vadāmi.

Yaɱ hi gahapati padhānaɱ padahato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpaɱ padhānaɱ na padahitabbanti vadāmi. Yañcakhvāssa gahapati padhānaɱ padahato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpaɱ padhānaɱ padahitabbanti vadāmi.
Yaɱ gahapati paṭinissaggaɱ paṭinissajjayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpo paṭinissaggo paṭinissajitabboti vadāmi. Yañcakhvāssa gahapati paṭinisaggaɱ paṭinisajjayato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpo paṭinissaggo na paṭinissajitabboti vadāmi.

Yaɱ hi gahapati vimuttiɱ vimuccayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpā vimutti na vimuccitabbati vadāmi. Yañcakhvāssa gahapati vimuttiɱ vimuccayato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpā vimutti vimuccitabbāti vadāmīti.

Atha kho vajjiyamāhito gahapati bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaɱsito uṭṭhāyāsanā bhagavantaɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi.

[BJT Page: 346]

Atha kho bhagavā acirapakkante vajjiyamāhite gahapatimhi bhikkhu āmantesi yo pi so bhikkhave bhikkhu dīgharattaɱ apparajakkho imasmiɱ dhammavinaye, so pi evameva aññatitthiye paribbājake sahadhammena suniggatahiɱ niggaṇheyya yathā taɱ vajjiyamāhitena gahapatinā niggahītāti.
[page 193]

10. 2. 5. 5

Uttiya suttaɱ

Atha kho uttiyo paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho uttiyo paribbājako bhagavantaɱ etadavoca:

Kinnukho bho gotama sassato loko, idameva saccaɱ moghamaññanti?

Avyākataɱ kho evaɱ uttiya mayā 'sassato loko, idameva saccaɱ, moghamaññanti'?

Kīɱ pana bho gotama 'asassato loko, ida meva saccaɱ moghamaññanti'?

Etampi kho uttiya avyākataɱ mayā 'asassato loko, idameva saccaɱ moghamaññanti'?

Kinnū kho bho gotama antavā loko, idameva saccaɱ moghamaññanti? Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti? Aññaɱ jīvaɱ, aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti? Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti? Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti? Neva hoti na nahoti tathāgato parammaraṇā, idameva saccaɱ moghamaññanti?

Etampi kho uttiya avyākataɱ mayā 'neva hoti na nahoti tathāgato parammaraṇā, idameva saccaɱ moghamaññanti.

[BJT Page 348]

Kinnu kho bho gotama sassato loko idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'avyākataɱ kho etaɱ uttiya mayā sassato loko idameva saccaɱ moghamaññanti' vadesi.

Kimpana bho gokama asassato loko idameva saccaɱ moghamaññani iti puṭṭho samāno etampi kho uttiya avyākataɱ mayā 'asassato loko idameva saccaɱ moghamaññanti'' vadesi.

Kinnū kho bho gotama antavā loko idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā antavā loko idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Anantavā loko idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā anantavā loko idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho [page 194] samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyātaɱ mayā na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti' vadesi. Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti' vadesi. Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti iti puṭṭho samāno 'etampi kho uttiya abyākataɱ mayā neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Atha kiñcarahi bhotā gotamena vyākatanti?

Abhiññāya kho ahaɱ uttiya sāvakānaɱ dhammaɱ desemi sattānaɱ visuddhiyā sokapariddavānaɱ samatikkamāya dukkhadomanassānaɱ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa saccikiriyāyāti.

Yaɱ panetaɱ bhavaɱ gotamo abhiññāya abhiññāya sāvakānaɱ dhammaɱ deseti sattānaɱ visuddhiyā sokapariddavānaɱ samatikkamāya dukkhadomanassānaɱ atthaṅgamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya sabbo vā tena loko nīyissati1 upaḍḍho vā tibhāgo vā ti? Evaɱ vutte bhagavā tuṇhī ahosi.

Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi: 'māhevaɱ kho uttiyo paribbājako pāpakaɱ diṭṭhigataɱ paṭilabhi. 'Sabbasāmukkaɱsikaɱ vata me samaṇo gotamo pañhaɱ puṭṭho saɱsādeti, no vissajjeti, na nūna visahatī'ti. Tadassa uttiyassa paribbājakassa dīgharattaɱ ahitāya dukkhāyā'ti.

1. Nīyati machasaɱ nīyyāyati syā

[BJT Page 350]

Atha kho āyasmā ānando uttiyaɱ paribbājakaɱ etadavoca: tena hāvuso uttiya upamate karissāmi. Upamāya pi idhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaɱ ājānanti.
Seyyathāpi āvuso uttiya rañño paccantimaɱ nagaraɱ daḷahuddāpaɱ1 daḷhapākāratoraṇaɱ ekadvāraɱ. Tatrassa dovāriko paṇḍito byatto medhāvī aññātānaɱ nivāretā, [page 195] ñātānaɱ pavesetā. So tassa nagarassa samantā anupariyāyapathaɱ anukkamamāno na passeyya pākārasandhiɱ vā pākāravivaraɱ vā antamaso biḷāra nikkamanamattampi, no ca khavassa evaɱ ñāṇaɱ hoti: ettakā pāṇā imaɱ nagaraɱ pavisanti vā nikkhamanti vāti. Atha khvassa evamettha hoti: ye kho keci oḷārikā pāṇā imaɱ nagaraɱ pavisanti vā nikkhamanti vā sabbe te iminā dvārena pavisanti ca nikkhamanti cāti.

Evameva kho āvuso uttiya na taɱ tathāgatassa evaɱ ussukkataɱ hoti 'sabbo vā tena loko nīyissati, upaḍḍho vā tibhāgo vā'ti. Atha kho evamettha tathāgatassa hoti: ye kho keci lokamhā nīyiɱsu vā nīyanti vā nīyissanti vā, sabbe te pañcanīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu supaṭṭhitacittā satta bojjhaṅge yathābhūtaɱ bhāvetvā evamete lokamhā nīyiɱsu vā nīyanti vā nīyissanti vā'ti.

Yadeva kho tvaɱ āvuso uttiya bhagavantaɱ pañhaɱ apucchi2 tadevetaɱ paññaɱ bhagavantaɱ aññena pariyāyena apucchi. Tasmā te taɱ bhagavā na vyākāsīti.
[page 196]

10. 2. 5. 6

Kokanada suttaɱ

Ekaɱ samayaɱ āyasmā ānando rājagahe viharati tapodārāme. Atha kho āyasmā ānando rattiyā paccūsasamayaɱ paccuṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkami gattāni parisiñcītuɱ, tapode3 gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni pubbāpayamāno. Kokanadopi kho paribbājako rattiyā paccūsasamayaɱ paccupaṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkami gattāni parisiñcītuɱ. Addasā kho kokanado paribbājako āyasmantaɱ ānandaɱ dūrato va āgacchantaɱ. Disvāna āyasmantaɱ ānandaɱ etadavoca:

1. Daḷahuddhāpaɱ machasaɱ 3. Tapodāya syā. [Pts.]
2. Āpucachī: sī. Mu.

[BJT Page 352]

Ko' ttha1 āvusoti?

Ahamāvuso, bhikkhūti.

Katamesaɱ āvuso bhikkhūnanti?

Samaṇānaɱ āvuso sakyaputtiyānanti.

Puccheyyāma mayaɱ āyasmantaɱ kiñcideva desaɱ sace āyasmā okāsaɱ karoti pañhassa veyyākaraṇāyāti.

Pucchāvuso, sutvā vedissāmāti.

Kinnu kho bho 'sassato loko idameva saccaɱ moghamaññanti' evaɱ diṭṭhi bhavanti?
Na kho ahaɱ āvuso evaɱ diṭṭhi 'sassato loko idameva saccaɱ moghamañña'nti.
Kimpana bho asassato loko idameva saccaɱ, moghamañña'nti evandiṭṭhi bhavanti?
Na kho ahaɱ āvuso, evandiṭṭhi 'asassato loko idameva saccaɱ, moghamañña'nti.

Kinnu kho bho, antavā loko idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Anantavā loko idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Hoti ca na ca [page 197] hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti? Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti?

Na kho ahaɱ āvuso, evaɱdiṭṭhi 'neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā, idameva saccaɱ, moghamañña'nti.

Tenahi bhavaɱ na jānāti na passatīti? Na kho ahaɱ āvuso na jānāmi, na passāmi, jānāmahaɱ āvuso passāmī ti.

Kevattha āvusoti machasaɱ.
Kotettha āvusoti sīmu. Kavattha [pts.]

[BJT Page 354]

Kinnu kho bho sassato loko, idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno 'na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi sassato loko ida meva saccaɱ moghamaññanti' vadesi.

Kinnu kho bho asassato loko, idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno 'na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi asassato loko ida meva saccaɱ moghamaññanti' vadesi.

Kinnu kho bho antavā loko ida meva saccaɱ, moghamaññanti evaɱ diṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi antavā loko, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Anantavā loko ida meva saccaɱ, moghamaññanti evaɱ diṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi anantavā loko, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Taɱ jīvaɱ taɱ sarīraɱ idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi taɱ jīvaɱ taɱ śarīraɱ, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ idameva saccaɱ, moghamaññanti evaɱ diṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi aññaɱ jīvaɱ aññaɱ sarīraɱ, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi na hoti tathāgato parammaraṇā, idameva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ, moghamaññanti evandiṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā, ida meva saccaɱ moghamaññanti vadesi. Neva hoti, na na hoti tathāgato parammaraṇā ida meva saccaɱ, moghamaññanti evaɱ diṭṭhi bhavanti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso evandiṭṭhi neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā, ida meva saccaɱ moghamaññanti vadesi.

Tena hi bhavaɱ na jānāti na passatī ti iti puṭṭho samāno na kho ahaɱ āvuso na jānāmi na passāmi, jānāmahaɱ āvuso passāmī ti vadesi. Yathā kathampanāvuso imassa bhāsitassa attho daṭṭhabboti?

Sassato loko, idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Asassato loko idameva saccaɱ, moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Antavā loko idameva saccaɱ, moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Anantavā loko idameva saccaɱ, moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Taɱ jīvaɱ taɱ śarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Aññaɱ jīvaɱ aññaɱ śarīraɱ idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭigatametaɱ. Hoti ca na hoti ca tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ. Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaɱ [page 198] moghamaññanti kho āvuso diṭṭhigatametaɱ.

1. Diṭaṭhiṭaṭhāna adhiṭaṭhāna pariyuṭaṭhāna samuṭhavāna samugghāto sīmu, [pts.]

[BJT Page 356]

Yāvatā āvuso diṭṭhigatā yāvatā diṭṭhiṭṭhānaɱ diṭṭhādhiṭṭhānaɱ diṭṭhi pariyuṭṭhānaɱ diṭṭhisamuṭṭhānaɱ diṭṭhisamugghāto. Tamahaɱ jānāmi, tamahaɱ passāmi tamahaɱ jānanto tamahaɱ passanto kyāhaɱ vakkhāmī 'najānāmi, na passāmī'ti. 'Jānāhaɱ āvuso passāmī'ti.

Ko nāmo āyasmā? Kathañca panāyasmantaɱ sabrahmacārī jānantī ti?

Ānandoti kho me āvuso nāmaɱ, ānandoti ca pana maɱ sabrahmacārī jānantī ti.
Mahācariyena vata kira bhotā saddhiɱ mantayamānā na jānimha 'āyasmā ānando'ti. Sace hi mayaɱ sañjāneyyāma 'āyasmā ānando'ti ettakampi no nappaṭibhāseyya. Khamatu ca me āyasmā ānandoti.

10. 2. 5. 7

Āhuneyya suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassa. Katamehi dasahi:

Idha bhikkhave bhikkhu sīlavā hoti pātimokkhasaɱvara saɱvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu.

Bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthaɱ [page 199] sabyañjanaɱ kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā, vacasā paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā.

Kalyāṇamitto ca hoti kalyāṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko.

Sammādiṭṭhiko hoti sammādassanena samannāgato.

[BJT Page 358]

Anekavihitaɱ iddhividhaɱ paccanubhoti ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhā pi hutvā eko hoti, āvībhāvaɱ tirobhāvaɱ tirokuḍḍhaɱ tiropākāraɱ tiropabbataɱ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Paṭhaviyāpi ummujjanimujjaɱ karoti seyyathāpi udake. Udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaɱ. Ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhi sakuṇo. Ime pi candima suriye evaɱ mahiddhike evaɱ mahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati. Yāva brahmalokāpi kāyena vasaɱ vatteti.

Dibbāya sotadhātuya visuddhāya atikkantamānusakāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre ca santike ca,

Parasattānaɱ parapuggalānaɱ cetasā ceto paricca pajānāti sarāgaɱ vā cittaɱ sarāgaɱ cittanti pajānāti. Vītarāgaɱ vā cittaɱ vītarāgaɱ cittanti pajānāti. Sadosaɱ vā cittaɱ sadosaɱ cittanti pajānāti. Vītadosaɱ vā cittaɱ vītadosaɱ cittanti pajānāti. Samohaɱ vā cittaɱ samohaɱ cittanti pajānāti. Vītamohaɱ vā cittaɱ vītamohaɱ cittanti pajānāti. Saṅkhittaɱ vā cittaɱ saṅkhittaɱ cittanti pajānāti. Vikkhittaɱ vā cittaɱ vikkhittaɱ cittanti pajānāti. Amahaggataɱ vā cittaɱ amahaggataɱ cittanti pajānāti. Mahaggataɱ vā cittaɱ mahaggataɱ cittanti pajānāti. Savuttaraɱ vā cittaɱ savuttaraɱ cittanti pajānāti. Anuttaraɱ vā cittaɱ anuttaraɱ cittanti pajānāti. Asamāhitaɱ vā cittaɱ asamāhitaɱ cittanti pajānāti. Samāhitaɱ vā cittaɱ samāhitaɱ cittanti pajānāti. Avimuttaɱ vā cittaɱ avimuttaɱ cittanti pajānāti. Vimuttaɱ vā cittaɱ vimuttaɱ cittanti pajānāti.

Anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo catassopi jātiyo [page 200] pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, visampi jātiyo tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo, jātisatampi jātisahassampi jāti satasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭa vivaṭṭakappe amutrāsiɱ, evaɱ nāmo, evaɱ gotto, evaɱ vaṇṇo, evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato vuto amutra upapādiɱ. Tatupāsiɱ evannāmo evaɱgotto, evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukha dukkha paṭisaɱvedī, evamāyu pariyanto. So tato cuto idhūpapannoti iti sākāraɱ savuddesaɱ anekavihitaɱ pubbe nivāsaɱ anussarati.

[BJT Page 360]

Dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. 'Ime vata bhonto sattā kāya duccaritena samannāgatā vacī duccaritena samannāgatā mano duccaritena samannāgatā ariyānaɱ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhi kamma samādānā, te kāyassabhedā parammaraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ nirayaɱ upapannā. Imevā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā, vacī sucaritena samannāgatā mano sucaritena samannāgatā ariyānaɱ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikamma samādānā, te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiɱ lokaɱ upapannāti, iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.

Āsavānaɱ khayā anāsavaɱ ceto vimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.
[page 201]

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraɱ puññakkhettaɱ lokassāti.

10. 2. 5. 8

Thera suttaɱ

Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato thero bhikkhu yassaɱ yassaɱ disāyaɱ viharati. Phāsuyeva viharati. Katamehi dasahi:

Thero hoti rattaññū cirapabbajito. Sīlavā hoti pātimokkhasaɱvarasaɱvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannīcayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā, sabyañjanā kevalaparipuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdho. Ubhayāni kho panassa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppa vattīni suvinicchitāni suttaso anubyañjanaso adhikaraṇa samuppāda vūpasame kusalo hoti. Dhammakāmo hoti piyasamudācāro, abhidhamme abhivinaye uḷārapāmujjo, santuṭṭho hoti.

[BJT Page 362]

Itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Pāsādiko hoti abhikkante paṭikkante. Susaɱvuto antaragharepi nisajjāya, catunnaɱ jhānānaɱ ābhicetasikānaɱ diṭṭhadhammasukhavihārānaɱ nikāmalābhī hoti akicchalābhī akasiralābhī āsavānañca khayā anāsavaɱ ceto vimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.

Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato thero bhikkhu yassaɱ yassaɱ disāyaɱ viharati phāsuyeva viharatīti.

10. 2. 5. 9

Upāli suttaɱ

Atha kho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ [page 202] nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho āyasmā upāli bhagavantaɱ etadavoca: icchāmahaɱ bhante araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevitunti.
Durabhisambhavāni kho upāli araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni, dukkaraɱ pavivekaɱ durabhiramaɱ ekatte haranti maññe mano vanāni samādhiɱ alabhamānassa bhikkhuno. Ye kho upāli evaɱ vadeyya: 'ahaɱ samādhiɱ alabhamāno *araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevissā mi'ti. Tassetaɱ pāṭikaṅkhaɱ saɱsīdissati vā1 uppilavissativā.
* Araññavanapatanāni machasaɱ
1. Upalavisasativā machasaɱ

[BJT Page 364]

Seyyathāpi upāli mahā udakarahado, atha āgaccheyya hatthināgo sattaratano vā aṭṭharatano vā. Tassa evamassa: 'yannūnāhaɱ imaɱ udakarahadaɱ ogāhetvā kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷeyyaɱ, piṭṭhisandhopikampī khiḍḍaɱ kīḷeyyaɱ. Kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā nahātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena kāmaɱ pakkhameyya'nti. So udakarahadaɱ ogāhetvā kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷeyya. Piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷeyya. Kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā nahātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena kāmaɱ pakkameyya. Taɱ kissahetu: mahāhupāli attabhāvo gambhīre gādhaɱ vindati,

Atha āgaccheyya saso vā biḷāro vā. Tassa eva massa: ko cāhaɱ, ko ca hatthināgo? Yannūnāhaɱ imaɱ udakarahadaɱ ogāhetvā kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷeyyaɱ piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ [page 203] kīḷeyyaɱ kaṇṇasandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā piṭṭhisandhopikampi khiḍḍaɱ kīḷitvā nahātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena kāmaɱ pakkameyyanti. Sotaɱ udakarahadaɱ1 sahasā appaṭisaṅkhāya pakkhandeyya.

Tassetaɱ pāṭikaṅkhaɱ saɱsīdissati vā uppilavissati vā taɱ kissahetu: paritto hupāli attabhāvo gambhīre gādhaɱ na vindati. Evameva kho upāli yo evaɱ vadeyya: ahaɱ samādhiɱ alabhamāno araññe vanapatthāni pattāni senāsanāni paṭisevissāmī ti. Tassetaɱ pāṭikaṅkhaɱ, saɱsīdissati vā uppilavissati vā.

Seyyathāpi upāli daharo kumāro mando uttānaseyyako sakena muttakarīsena kīḷati, taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ kevalā paripūrā bālakiḍḍāti? Evaɱ bhante.
Sa kho so upāli kumāro aparena samayena vuddhimanvāya indriyānaɱ paripākamanvāya yāni tāni kumārakānaɱ kīḷāpanakāni bhavanti. Seyyathīdaɱ: vaṅkakaɱ, 2 ghaṭikaɱ, mokkhacikaɱ, ciṅgulakaɱ pattāḷhakaɱ, ratakaɱ dhanukaɱ, tehi kīḷati. Taɱ kiɱ maññasi upāli. Nanvāyaɱ khiḍḍā purimāya khiḍḍāya abhikkantatarā ca paṇītatarā cāti? Evaɱ bhante.

1. Upasaɱyitvā sahasā appacisaɱkhāya sīmu.
2. Vaṅka sīmu [pts.]

[BJT Page 366]

Sakho so upāli kumāro aparena samayena vuddhimanvāya indriyānaɱ paripākamanvāya pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgibhūto parivāreti cakkhuviññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaɱhitehi rajanīyehi, sotaviññeyyehi saddehi, ghāṇaviññeyyehi gandhehi, jivhāviññeyyehi rasehi, kāya viññeyyehi [page 204] phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piya rūpehi kāmūpasaɱhitehi rajanīyehi, taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ khiḍḍā purimāhi khiḍḍāhi abhikkantatarā ca paṇītatarā cāti?

Evaɱ bhante

Idhaɱ kho pana vo upāli tathāgato loke uppajjati arahaɱ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathī satthā devamanussānaɱ buddho bhagavā: so imaɱ lokaɱ sadevakaɱ samārakaɱ sabrahmakaɱ sassamaṇabrāhmaṇiɱ pajaɱ sadevamanussaɱ sayaɱ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaɱ deseti ādikalyāṇaɱ majjhekalyāṇaɱ pariyosānakalyāṇaɱ sātthaɱ sabyañjanaɱ kevala paripuṇṇaɱ pariśuddhaɱ brahmacariyaɱ pakāseti. Taɱ dhammaɱ suṇāti gahapati sutto vā aññatarasmiɱ vā kule paccājāto so taɱ dhammaɱ sutvā tathāgate saddhaɱ paṭilabhati, so tena saddhāpaṭilābhena samannāgato itipaṭisaɱcikkhati: sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaɱ sukaraɱ agāraɱ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaɱ ekanta parisuddhaɱ saṅkhalikhitaɱ brahmacariyaɱ carituɱ. Yannūnāhaɱ kesamassuɱ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaɱ pabbajeyyanti. So aparena samayena appaɱ vā bhogakkhandhaɱ pahāya mahantaɱ vā bhogakkhandhaɱ pahāya appaɱ vā ñātiparivaṭṭaɱ pahāya mahantaɱ vā ñātiparivaṭṭaɱ pahāya kesamassuɱ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaɱ pabbajati.

So evaɱ pabbajito samāno bhikkhūnaɱ sikkhāsājīvasamāpanno pāṇātipātaɱ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, nihita daṇḍo nihitasattho lajji dayāpanno sabbapāṇabhūtānukampī viharati. Adinnādānaɱ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena suci bhūtena attanā viharati. Abrahmacariyaɱ pahāya brahmacārī hoti [page 205] ārācārī virato methunā gāmadhammā, musāvādaɱ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaɱvādako lokassa, pisunaɱvācaɱ pahāya pisuṇāyavācāya paṭivirato hoti.

[BJT Page 368]

Na ito sutvā amutra akkhātā imesaɱ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaɱ akkhātā amūsaɱ bhedāya, iti bhinnānaɱ vā sandhātā sahitānaɱ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiɱ vācaɱ bhāsitā hoti. Pharusaɱ vācaɱ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā neḷā kaṇṇasukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā, tathārūpiɱ vācaɱ bhāsitā hoti. Samphappalāpaɱ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiɱ vācaɱ bhāsitā hoti kālena sāpadesaɱ pariyantavatiɱ atthasaɱhitaɱ.

So bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti. Ekabhattiko hoti. Rattuparato virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti, mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍana vibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti. Jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Āmakadhañña paṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Āmakamaɱsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Itthīkumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Kukkuṭa sūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Hatthigavāssavaḷavā paṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Dūteyya pahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti. Kayavikkayā paṭivirato hoti, tulākūṭakaɱsakūṭamānakūṭā paṭivirato [page 206] hoti. Ukkoṭana vañcananikatisāciyogā paṭivirato hoti. Chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasāhakārā paṭivirato hoti.

So santuṭṭho hoti kāyapārihārikena cīvarena kucchipārihārikena piṇḍapātena yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. Seyyathāpi pakkhīsakuṇo yena yeneva ḍeti, sapattabhārova ḍeti. Evameva bhikkhu santuṭṭho hoti kāyapārihārikena cīvarena kucchipārihārikena piṇḍapātena yena yeneva pakkamati, samādāyeva pakkamati so iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaɱ anavajjasukhaɱ paṭisaɱvedeti:

[BJT Page 370]

So cakkhunā rūpaɱ disvā na nimittaggāhī hotī nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇametaɱ cakkhundriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaɱ, cakkhundriye saɱvaraɱ āpajjati.

Sotena saddaɱ sutvā na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ sotindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati sotindriyaɱ, sotindriye saɱvaraɱ āpajjati. Ghāṇena gandhaɱ ghāyitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ ghānendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati ghānendriyaɱ, ghānendriye saɱvaraɱ āpajjati. Jivhāya rasaɱ sāyitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ jivhindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati. Rakkhati jivhindriyaɱ, jivhindriye saɱvaraɱ āpajjati. Kāyena phoṭṭhabbaɱ phūsitvā na nimittagāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇametaɱ kāyendriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati kāyendriyaɱ, kāyendriye saɱvaraɱ āpajjati. Manasā dhammaɱ viññāya na nimittaggāhī hoti, nānubyañjanaggāhī, yatvādhikaraṇametaɱ manindriyaɱ asaɱvutaɱ viharantaɱ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuɱ, tassa saɱvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaɱ, manindriye saɱvaraɱ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaɱvarena samannāgato ajjhattaɱ abyāsekasukhaɱ paṭisaɱvedeti.

So abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, sammiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti. Uccāra passāvakamme sampajānakārī hoti. Gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti. .

So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca [page 207] ariyena indriyasaɱvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato vicittaɱ senāsanaɱ bhajati: araññaɱ rukkhamūlaɱ pabbataɱ kandaraɱ giriguhaɱ susānaɱ vanapatthaɱ abbhokāsaɱ palālapuñjaɱ so araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaɱ ābhujitvā ujuɱ kāyaɱ paṇidhāya parimukhaɱ satiɱ upaṭṭhapetvā.

372 So abhijjhaɱ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati. Abhijjhāya cittaɱ parisodheti. Vyāpādapadosaɱ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, vyāpādapadosā cittaɱ parisodheti. Thīnamiddhaɱ pahāya vīgata thīnamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno, thīnamiddhā cittaɱ parisodheti. Uddhaccakukkuccaɱ pahāya anuddhato viharati ajjhattaɱ vūpasannacitto uddhaccakukkuccā cittaɱ parisodheti. Vicikicchaɱ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaɱkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaɱ parisodheti.

So iminā pañcanīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalī karaṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaɱ savicāraɱ vivekajaɱ pītisukhaɱ paṭhamaɱ jhānaɱ upasampajja viharati. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu vitakkavicārānaɱ vūpasamā ajjhattaɱ sampasādanaɱ cetaso ekodibhāvaɱ avitakkaɱ avicāraɱ samādhijaɱ pītisukhaɱ dutiyaɱ jhānaɱ upasampajja viharati. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cā ti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā [page 208] araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaɱvedeti, yaɱ taɱ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti, tatiyaɱ jhānaɱ upasampajja viharati taɱ kiɱ maññasi upāli nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītatarocā ti?

Evaɱ bhante.

[BJT Page 374]

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni panthāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaɱ atthaṅgamā adukkhaɱ asukhaɱ upekkhāsati pārisuddhiɱ catutthaɱ jhānaɱ upasampajja viharati, taɱ kiɱ maññasi upāli nanvāyaɱ viharo purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cā ti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu sabbaso rūpa saññānaɱ samatikkamā paṭighasaññānaɱ atthaṅgamā nānattasaññānaɱ amanasikārā 'ananto ākāso'ti ākāsānañcāyatanaɱ upasampajja viharati. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantaro ca paṇītataro cāti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli, mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaɱ samatikkamma 'anantaɱ viññāṇa'nti viññāṇañcāyatanaɱ upasampajja viharati: taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti? Sabbaso viññāṇañcāyatanaɱ samatikkamma natthi kiñcī ti ākiñcaññāyatanaɱ upasampajja viharati. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti?

Sabbaso ākiñcaññāyatanaɱ samatikkamma 'santametaɱ, paṇītameta'nti [page 209] nevasaññānāsaññāyatanaɱ upasampajja viharati, taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti.

[BJT Page 376]

Puna ca paraɱ upāli bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaɱ samatikkamma saññāvedayitanirodhaɱ upasampajja viharati. Paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Taɱ kiɱ maññasi upāli, nanvāyaɱ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cā ti?

Evaɱ bhante.

Imampi kho upāli mama sāvakā attani dhammaɱ sampassamānā araññe vanapatthāni pantāni senāsanāni paṭisevanti. No ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti. Iṅgha tvaɱ upāli, saṅghe viharāhi, saṅghe te viharato phāsu bhavissatī ti.

10. 2. 5. 10

Bhabbābhabba suttaɱ

Dasa ime bhikkhave dhamme appahāya abhabbo arahattaɱ sacchikātuɱ katame dasa:

Rāgaɱ dosaɱ mohaɱ kodhaɱ upanāhaɱ makkhaɱ palāsaɱ issaɱ macchariyaɱ mānaɱ.

Ime kho bhikkhave dasa dhamme appahāya abhabbo arahattaɱ sacchikātuɱ.

Dasayime bhikkhave dhamme pahāya bhabbo arahattaɱ sacchikātuɱ katame dasa:

Rāgaɱ dosaɱ mohaɱ kodhaɱ upanāhaɱ makkhaɱ palāsaɱ issaɱ macchariyaɱ mānaɱ.

Ime kho bhikkhave dasa dhamme pahāya bhabbo arahattaɱ sacchikātunti.
[page 210]

Upālivaggo pañcamo.

Tatruddānaɱ:

Kāmabhogī veraɱ diṭṭhivajja uttiyā ubho
Kokanado āhuniyo: thero upāli abhabboti.

Dutiyo paṇṇāsako niṭṭhito.

[BJT Page 378]

Tatiyo paṇṇāsako

10. 3. 1. 1

Samaṇasaññā suttaɱ

Tisso imā bhikkhave samaṇasaññā bhāvitā bahulīkatā sattadhamme paripūrenti. Katamā tisso:

Vevaṇṇīyamhi ajjhupagato, paṭapaṭibaddhā me jīvikā, añño me ākappo karaṇīyoti. Imā kho bhikkhave tisso samaṇasaññā bhāvitā bahulīkatā sattadhamme paripūrenti. Katame satta:

Niccaɱ santatakārī1 hoti santatavutti2 sīlesu, anabhijjhālū hoti. Avyāpajjho hoti. Anatimānī hoti sikkhākāmo [page 211] hoti, idamatthantissa hoti jīvitaparikkhāresu āraddhaviriyo ca viharati. Imā kho bhikkhave tisso samaṇaññā bhāvitā bahulīkatā ime satta dhamme paripūrentī ti.

10. 3. 1. 2

Bojjhaṅga suttaɱ

Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā tisso vijjā paripūrenti. Katame satta:

Satisambojjhaṅgo, dhammavicayasambojjhaṅgo, viriyasambojjhaṅgo, pītisambojjhaṅgo, passaddhisambojjhaṅgo samādhisambojjhaṅgo, upekkhāsambojjhaṅgo, ime kho bhikkhave sattabojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā tisso vijjā paripūrenti. Katamā tisso:

Idha bhikkhave bhikkhu anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati. Seyyathīdaɱ: ekampi jātiɱ dvepi jātiyo, tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo, vīsampi jātiyo tiɱsampi jātiyo, cattārīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo, jātisatampi jātisahassampi jāti satasahassampi anekepi saɱvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saɱvaṭṭa vivaṭṭakappe amutrāsiɱ, evaɱnāmo evaɱgotto evaɱ vaṇṇo, evamāhāro evaɱ sukhadukkhapaṭisaɱvedī evamāyupariyanto. So tato cuto amutra upapādiɱ. Tatrāpāsiɱ evannāmo evaɱ gotto. Evaɱvaṇṇo evamāhāro evaɱ sukha dukkha paṭisaɱvedī, evamāyu pariyanto. So tato cuto idhupapannoti iti sākāraɱ sauddesaɱ anekavihitaɱ pubbenivāsaɱ anussarati.

1.
Sanatakārī hoti. Machasaɱ. Aṭṭhakathā.
Satatakārīhoti syā. [Pts.]

2.
Satatavutti syā. [Pts.]

3.
Āraddha viriyoca machasaɱ.

[BJT Page 380]

Dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti.

Āsavānaɱ khayā anāsavaɱ ceto vimuttiɱ paññāvimuttiɱ diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati.

Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā imā tisso vijjā paripūrentī ti.

10. 3. 1. 3

Micchatta suttaɱ

Micchattaɱ bhikkhave āgamma virādhanā hoti, no ārādhanā. Kathañca bhikkhave micchattaɱ āgamma virādhanā hoti no ārādhanā:

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave micchāsaɱkappo pahoti, micchāsaṅkappassa micchāvācā pahoti, micchāvācassa [page 212] micchākammanto pahoti, micchākammantassa micchā ājīvo pahoti, micchāājīvassa micchāvāyāmo pahoti, micchāvāyāmassa micchāsati pahoti, micchāsatissa micchāsamādhi pahoti, micchāsamādhissa micchāñāṇaɱ pahoti, micchāñāṇissa1 micchāvimutti pahoti. Evaɱ kho bhikkhave micchattaɱ āgamma virādhanā hoti no ārādhanā.

Sammattaɱ bhikkhave āgamma ārādhanā hoti, no virādhanā kathañca bhikkhave sammattaɱ āgamma ārādhanā hoti, no virādhanā:

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave sammāsaṅkappo pahoti, sammāsaṅkappassa sammāvācā pahoti, sammāvācassa sammākammanto pahoti, sammākammantassa sammā ājīvo pahoti, sammā ājīvassa sammāvāyāmo pahoti, sammā vāyāmassa sammāsati pahoti, sammāsatissa sammā samādhi pahoti, sammāsamādhissa sammāñāṇaɱ pahoti, sammāñāṇissa2 sammāvimutti pahoti. Evaɱ kho bhikkhave sammattaɱ āgamma ārādhanā hoti no virādhanā ti.

1. Micchāñāṇassa. [Pts.]
2. Sammāñāṇassa. [Pts.]

[BJT Page 382]

10. 3. 1. 4

Bīja suttaɱ

Micchādiṭṭhikassa bhikkhave purisa puggalassa micchā saɱkappassa micchā vācassa micchā kammantassa micchā ājīvassa micchā vāyāmassa micchā satissa micchā samādhissa micchā ñāṇissa micchā vimuttissa yañceva1 kāyakammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ2, yañca vacīkammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ yañca manokammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yā ca cetanā yā ca patthanā, yo ca paṇidhi, ye ca saṅkhārā, sabbe te dhammā, aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: diṭṭhi hi3 bhikkhave pāpikā.

Seyyathāpi bhikkhave nimbabījaɱ vā kosātakī bījaɱ tittakālābu bījaɱ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaɱ [page 213] yañceva1 paṭhavirasaɱ upādiyati. Yañca āporasaɱ upādiyati. Sabbaɱ taɱ tittakattāya kaṭukattāya asātattāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: bījaɱ hi bhikkhave pāpakaɱ.

Evameva kho bhikkhave micchādiṭṭhikassa purisa puggalassamicchā saɱkappassa micchā vācassa micchā kammantassamicchā ājīvassamicchā vāyāmassa micchā satissa micchā samādhissa micchā ñāṇissa micchā vimuttissa yañceva kāyakammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yañca vacīkammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ yañca manokammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yā ca cetanā yā ca patthanā, yo ca paṇidhi, ye ca saṅkhārā, sabbe te dhammā, aniṭṭhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave pāpikā.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave purisapuggalassa sammā saɱkappassa sammā vācassa sammā kammantassa sammā ājīvassa sammā vāyāmassa sammā satissa sammā samādhissa sammā ñāṇissa sammā vimuttissa yañceva kāyakammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yañca vacīkammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ yañca manokammaɱ yathādiṭṭhi samattaɱ samādinnaɱ, yā ca cetanā, yā ca patthanā yo ca paṇidhi, ye ca saṅkhārā sabbe te dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: diṭṭhi hi4 bhikkhave bhaddikā.

1. Yañca, machasaɱ. 3. Diṭṭhi hissa machasaɱ
2. Samādinnaɱ. [Pts. 4.] Diṭṭhihihissa machasaɱ,

[BJT Page 384]

Seyyathāpi bhikkhave, ucchubījaɱ vā sāḷi bījaɱ vā muddikā bījaɱ vā allāya paṭhaviyā nikkhittaɱ yañceva paṭhavirasaɱ upādiyati, yañca āporasaɱ upādiyati, sabbaɱ taɱ sātattāya madhurattāya asecanakattāya saɱvattati. Taɱ kissa hetu: bījaɱ hi bhikkhave bhaddakaɱ.

Evameva kho bhikkhave sammādiṭṭhikassa purisapuggalassa sammā saɱkappassa sammāvācassa sammākammantassa [page 214] sammā ājīvassa sammā vāyāmassa sammā satissa sammā samādhissa sammā ñāṇassa sammā vimuttissa yañceva kāyakammaɱ yathādiṭṭhī samattaɱ samādinnaɱ, yañca vacīkammaɱ yathādiṭṭhī samattaɱ samādinnaɱ yañca manokammaɱ yathādiṭṭhī samattaɱ samādinnaɱ, yā ca cetanā, yā ca patthanā yo ca paṇidhi, ye ca saṅkhārā sabbe te dhammā iṭṭhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saɱvattanti. Taɱ kissa hetu: diṭṭhi hi bhikkhave bhaddikāti.

10. 3. 1. 5

Vijjā suttaɱ

Avijjā bhikkhave pubbaṅgamā akusalānaɱ dhammānaɱ samāpattiyā. Anvadeva ahirikaɱ anottappaɱ. Avijjāgatassa bhikkhave aviddasuno micchādiṭṭhi pahoti. Micchādiṭṭhikassa micchāsaṅkappo pahoti. Micchā saṅkappassa micchāvācā pahoti. Micchāvācassa micchākammanto pahoti. Micchā kammantatassa micchā ājīvo pahoti. Micchā ājīvassa micchāvāyāmo pahoti. Micchā vāyāmassa micchāsati pahoti. Micchā satissa micchāsamādhi pahoti. Micchā samādhissa micchāñāṇaɱ pahoti. Micchāñāṇissa micchāvimutti pahoti.

[BJT Page 386]

Vijjā ca kho bhikkhave pubbaṅgamā kusalānaɱ dhammānaɱ samāpattiyā. Anvadeva hirotappaɱ. Vijjāgatassa bhikkhave viddasuno sammādiṭṭhi pahoti. Sammā diṭṭhikassa sammā saṅkappo pahoti, sammā saṅkappassa sammāvācā pahoti. Sammā vācassa sammā kammanto pahoti. Sammā kammantassa sammā ājīvo pahoti. Sammā ājīvassa sammāvāyāmo pahoti. Sammāvāyāmassa sammāsati pahoti. Sammāsatissa sammā samādhi pahoti. Sammāsamādhissa sammā ñāṇaɱ pahoti. Sammāñāṇassa sammā vimutti pahotī'ti [page 215]

10. 3. 1. 6

Nijjara suttaɱ

(Sāvatthi)

Dasa imāni bhikkhave nijjaravatthūni. Katamāni dasa:

1. Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

2. Sammāsaɱkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti, sammā saṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

3. Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāvācāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

4. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto nijjiṇṇo hoti, ye ca micchākammanta paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

5. Sammā ājīvassa bhikkhave micchāājīvo nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāājīva paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

[BJT Page 388]

6. Sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇā honti. Sammāvāyāma paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

7. Sammā satissa bhikkhave micchā sati nijjiṇṇā hoti. Ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāsati paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

8. Sammā samādhissa bhikkhave micchā samādhi nijjiṇṇo hoti. Ye ca micchā samādhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāsamādhipaccayā ca aneke [page 216] kusalā dhammā bhavanā pāripūriɱ gacchanti.

9. Sammā ñāṇassa bhikkhave micchā ñāṇaɱ nijjiṇṇaɱ hoti. Ye ca micchāñāṇa paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhavanā pāripūriɱ gacchanti.

10. Sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti nijjiṇṇā hoti. Yeca micchivimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa nijjiṇṇā honti. Sammāvimutti paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Imāni kho bhikkhave dasanijjarāvatthunī ti.

10. 3. 1. 7

Dhovana suttaɱ

(Sāvatthi)

Atthi bhikkhave dakkhiṇesu janapadesu dhovanaɱ nāma tattha hoti annampi pānampi khajjampi bhojjampi leyyampi peyyampi naccampi gitampi vāditampi. Atthetaɱ bhikkhave dhovanaɱ, netaɱ natthiti vadāmi. Tañca kho etaɱ bhikkhave dhovanaɱ hīnaɱ gammaɱ pothujjanikaɱ anariyaɱ anattha saɱhitaɱ, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamayā na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saɱvatta ti.

[BJT Page 390]

Ahañca kho bhikkhave ariyaɱ dhovanaɱ desissāmī. Yaɱ dhovanaɱ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati. Yaɱ dhovanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmī ti. Evaɱ bhante ti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ bhagavā etadavoca:

Katamañca taɱ bhikkhave ariyaɱ dhovanaɱ yaɱ dhovanaɱ ekanta nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya [page 217] abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati, yaɱ dhovanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi niddhotā hoti, ye ca micchā diṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhavanā pāripūriɱ gacchanti

Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo niddhoto hoti, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā niddhotā hoti, ye ca sammāvācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto niddhoto hoti, ye ca micchākammanta paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā ājīvassa bhikkhave micchāājīvo niddhoto hoti, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo niddhoto hoti, ye ca micchāvāyāma paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāvāyāma paccayāca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsatissa bhikkhave micchāsati niddhotā hoti, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi niddhoto hoti, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāsamādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāñāṇassa bhikkhave micchāñāṇaɱ niddhotaɱ hoti, ye ca micchāñāṇapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vimuttissa bhikkhave micchāvimutti niddhotā hoti. Ye ca micchāvimutti paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhotā honti. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

[BJT Page 392]

Idaɱ kho taɱ bhikkhave ariyaɱ dhovanaɱ, yaɱ dhovanaɱ ekanta nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saɱvattati, yaɱ dhovanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassu pāyāsehi parimuccantī ti.
[page 218]

10. 3. 1. 8

Tikicchaka suttaɱ

Tikicchakā bhikkhave virecanaɱ denti pittasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, semhasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, vātasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, atthetaɱ bhikkhave virecanaɱ netaɱ natthi ti vadāmi. Tañca kho etaɱ bhikkhave virecanaɱ sampajjatipi, virajjatipi.

Ahañca kho bhikkhave ariyaɱ virecanaɱ desissāmi, yaɱ virecanaɱ sampajjatiyeva no vipajjati, yaɱ virecanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā soka parideva dukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti. Taɱ sunātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamañca taɱ bhikkhave ariyaɱ virecanaɱ, yaɱ virecanaɱ āgamma jāti dhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassu pāyāsehi parimuccanti:

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi viritto hoti, ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammādiṭṭhi paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

[BJT Page 394]

Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaɱkappo viritto hoti, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāsaṅkappa paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā virittā hoti, ye ca micchāvācāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto viritto hoti, ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammākammanta paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāājīvassa bhikkhave micchāājīvo viritto hoti, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāājīva paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo virito hoti, ye ca micchāvāyāmapaccayā anete pāpatā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāvāyāma paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsatissa bhikkhave micchāsati virittā hoti, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāsati paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvakā pāripūriɱ gacchanti. [page 219] sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi viritto hoti, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāsamādhi paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāñāṇissa bhikkhave micchāñāṇaɱ virittaɱ hoti, ye ca micchāñāṇa paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa virittā honti. Sammāñāṇa paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti virittā hoti, ye ca micchāvimutti paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te cassa virittā honti. Sammāvimutti paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

Idaɱ kho taɱ bhikkhave ariyaɱ virecanaɱ, yaɱ virecanaɱ sampajjati. Yeca no vipajjati. Yaɱ virecanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti. Jarādhammā sattā jarāya parimuccanti. Maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccantī ti.

10. 3. 1. 9

Vamana suttaɱ

Tikicchakā bhikkhave vamanaɱ denti, pittasamuṭṭhānānaɱ ābādhānaɱ paṭighātāya, semhasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, vātasamuṭṭhānānampi ābādhānaɱ paṭighātāya, atthetaɱ bhikkhave vamanaɱ, netaɱ natthi ti vadāmi. Tañca kho etaɱ bhikkhave vamanaɱ sampajjatipi, vipajjatipi.

Ahañca kho bhikkhave ariyaɱ vamanaɱ desissāmi, yaɱ vamanaɱ sampajjatiyeva no vipajjati, yaɱ vamanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti. Taɱ sunātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

[BJT Page 396]

Katamañca taɱ bhikkhave ariyaɱ vamanaɱ: yaɱ vamanaɱ sampajjatiyeva no vipajjati, yaɱ vamanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti. Jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, [page 220] sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti.

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi vantā hoti ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti.

Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo vanto hoti ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vācassa, bhikkhave micchāvācā vantā hoti ye ca micchāvācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Te tassa vantā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto vanto hoti ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammākammantapaccayā aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā ājīvassa bhikkhave micchāājīvo vanto hoti ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo vanto hoti ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsatissa
Bhikkhave micchāsati vantā hoti ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi vanto hoti ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāsamādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāñāṇissa bhikkhave micchāñāṇaɱ vantaɱ hoti ye ca micchāñāṇapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti te cassa vantā honti. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti vantā hoti. Ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa vantā honti. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Idaɱ kho taɱ bhikkhave ariyaɱ vamanaɱ, yaɱ vamanaɱ sampajjatiyeva no vipajjati, yaɱ vamanaɱ āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti. Jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccantī ti.

10. 3. 1. 10

Niddhamaniya suttaɱ

Dasa ime bhikkhave niddhamaniyā dhammā. Katame dasa:

Sammādiṭṭhikassa bhikkhave micchādiṭṭhi niddhantā hoti. Ye ca micchā diṭṭhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti, sammādiṭṭhi paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ [page 221] gacchanti.

[BJT Page 398]

Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo niddhanto hoti, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā niddhantā hoti, ye ca sammāvācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammākammantassa bhikkhave micchākammanto niddhanto hoti, ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā ājīvassa bhikkhave micchāājīvo niddhanto hoti, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo niddhanto hoti, ye ca micchāvāyāma paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā samabhavanti, te cassa niddhantā honti, sammā vāyāma paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsatissa bhikkhave micchāsati niddhantā hoti, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāsamādhissa bhikkhave micchā samādhi niddhanto hoti, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāsamādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammāñāṇissa bhikkhave micchāñāṇaɱ niddhantā hoti, ye ca micchāñāṇapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te tassa niddhantā honti. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Sammā vimuttissa bhikkhave micchāvimutti niddhantā hoti. Ye ca micchāvimutti paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te cassa niddhantā honti. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Ime kho bhikkhave dasa niddhamaniyā dhammā ti.

10. 3. 1. 11

Aseka suttaɱ

Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaɱ etadavoca.

Asekho asekho tī bhante vuccati, kittāvatā nu kho bhante bhikkhu asekho hotī ti?

Idha bhikkhu asekhāya sammādiṭṭhiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsaṅkappena samannāgato hoti, asekhāya sammāvācāya samannāgato hoti, asekhena sammā kammantena samannāgato hotī, asekhena sammāājīvena samannāgato hoti, asekhena sammāvāyāmena samannāgato hoti, asekhāya sammāsatiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsamādhinā samannāgato hoti, asekhena sammāñāṇena samannāgato hoti, asekhāya sammā vimuttiyā samannāgato hoti. Evaɱ kho bhikkhu, bhikkhu asekho hotī ti.
[page 222]
[BJT Page 400]

10. 3. 1. 12

Asekhiyadhamma suttaɱ

Dasa ime bhikkhave asekhiyā dhammā. Katame dasa:

Asekhā sammādiṭṭhi, asekho sammāsaṅkappo, asekhā sammāvācā, asekho sammākammanto, asekho sammāājīvo, asekho sammā vāyāmo, asekho sammāsati, asekho sammāsamādhi, asekhā sammā ñāṇaɱ, asekhā sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa asekhiyā dhammāti.

Samaṇasaññāvaggo paṭhamo.

Tassuddānaɱ:

Saññā bojjhaṅgā micchattaɱ
Bījaɱ vijjāya nijjarā
Dhovanañca tikicchā ca
Niddhamanaɱ dve asekhāti.

[BJT Page 402]

Tatiyo paṇṇāsako

2. Paccorohaṇīvaggo

10. 3. 2. 1

Paṭhama adhamma suttaɱ

Adhammo ca bhikkhave veditabbo anattho ca, dhammo ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā anatthañca dhammañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbaɱ.

Katamo ca bhikkhave adhammo ca anattho ca: micchādiṭṭhi micchā saṅkappo micchāvācā micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsamādhi micchāñāṇaɱ micchāvimutti. [page 223] ayaɱ vuccati bhikkhave adhammo ca anattho ca.

Katamo ca bhikkhave dhammo ca attho ca: sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammāñāṇaɱ sammāvimutti. Ayaɱ vuccati bhikkhave dhammo ca attho ca.

Adhammo ca bhikkhave veditabbo anattho ca, dhammo ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā anatthañca dhammañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti iti yaɱ taɱ vuttaɱ, idametaɱ paṭicca vuttanti.

10. 3. 2. 2

Dutiya adhamma suttaɱ

Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbaɱ:

Katamo ca bhikkhave adhammo, katamo ca dhammo, katamo ca anattho katamo ca attho.

1. Micchādiṭṭhi bhikkhave adhammo, sammādiṭṭhi dhammo. Ye ca micchādiṭṭhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti ayaɱ anattho. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriɱ gacchanti ayaɱ attho.

[BJT Page 404]

2. Micchāsaṅkappo bhikkhave adhammo, sammāsaṅkappo dhammo. Ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

3. Micchāvācā bhikkhave adhammo, sammāvācā dhammo, ye ca micchāvācā paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

4. Micchākammanto bhikkhave adhammo, sammākammanto dhammo. Ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, [page 224] ayaɱ anattho. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

5. Micchāājīvo bhikkhave adhammo, sammāājīvo dhammo. Ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

6. Micchāvāyāmo bhikkhave adhammo, sammāvāyāmo dhammo. Ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Ayaɱ anattho. Sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

7. Micchāsati bhikkhave adhammo, sammāsati dhammo. Ye ca micchāsati paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho, sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

8. Micchāsamādhi bhikkhave adhammo, sammāsamādhi dhammo. Ye ca micchā samādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsamādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Ayaɱ attho.

9. Micchāñāṇaɱ bhikkhave adhammo, sammāñāṇaɱ dhammo. Ye ca micchā ñāṇapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāñāṇapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Ayaɱ attho.

[BJT Page 406.]
10. Micchāvimutti bhikkhave adhammo, sammāvimutti dhammo. Ye ca micchā vimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti. Ayaɱ attho.

Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti. Iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

10. 3. 2. 3

Tatiya adhamma suttaɱ

Adhammo ca bhikkhave veditabbo, dhammo ca. Anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho [page 225] tathā paṭipajjitabbanti. Idamavoca bhagavā idaɱ vatvā sugato uṭṭhāyāsanā vihāraɱ pāvisi.

Atha kho tesaɱ bhikkhūnaɱ acirapakkantassa bhagavato etadahosi: ''idaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho ''adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba''nti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajeyyāti.

Atha kho tesaɱ bhikkhūnaɱ etadahosi: 'ayaɱ kho āyasmā ānando satthu ceva saɱvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ.

[BJT Page 408]

Yannūna mayaɱ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ ānandaɱ etamatthaɱ puccheyyāma, yathā no āyasmā ānando vyākarissati, tathā naɱ dhāressāmā''ti.

Atha kho te bhikkhu yenāyasmā ānando tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitavā āyasmatā ānandena saddhiɱ sammodiɱsu, sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinno kho te bhikkhu āyasmantaɱ ānandaɱ etadavocuɱ:

Idaɱ kho no āvuso ānanda bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho, 'adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho, tathā paṭipajjitabbanti'. Tesaɱ no āvuso amhākaɱ acirapakkantassa bhagavato etadahosi: 'idaɱ kho no āvuso bhagavā [page 226] saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho, adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajeyyāti. Tesaɱ no āvuso amhākaɱ etadahosi: ''ayaɱ kho āyasmā ānando satthū ceva saɱvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Yannūna mayaɱ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma, upasaṅkamitvā āyasmantaɱ ānandaɱ etamatthaɱ puccheyyāma, yathā no āyasmā ānando vyākarissati tathā naɱ dhāreyyāmā''ti. Vibhajitu āyasmā ānandoti.

[BJT Page 410]

Seyyathāpi āvuso puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaɱ caramāno mahato rūkkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva mūlaɱ atikkammakhandhaɱ sākhā palāse sāraɱ pariyesitabbaɱ maññeyya, evaɱ sampadamidaɱ āyasmantānaɱ satthari sammukhībhūte taɱ bhagavantaɱ atiyitvā1 amhe etamatthaɱ paṭipucchitabbaɱ maññatha. Sohāvuso bhagavā jānaɱ jānāti, passaɱ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi, yaɱ tumhe bhagavantaɱ yeva upasaṅkamitvā [page 227] etamatthaɱ puccheyyātha, yathā vo bhagavā vyākareyya tathā naɱ dhāreyyathā ti.

Addhāvuso ānanda bhagavā jānaɱ jānāti, passaɱ passati. Cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammasāmi tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi yaɱ mayaɱ bhagavantaɱ yeva upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyāma, yathā no bhagavā vyākareyya tathā naɱ dhāreyyāma. Api ca āyasmā ānando satthu ceva saɱvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaɱ sabirahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Vibhajatāyasmā ānando agaru karitvāti.

Tena hāvuso suṇātha sādhukaɱ manasikarotha bhāsissāmī ti. Eva māvusoti kho te bhikkhu āyasmato ānandassa paccassosuɱ. Āyasmā ānando etadavoca:

1. Atisītvā machasaɱ.

[BJT Page 412]

Katamo cāvuso adhammo, katamo ca dhammo, katamo ca anattho, katamo ca attho:

''Micchādiṭṭhi āvuso adhammo sammādiṭṭhi dhammo. Ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Micchāsaṅkappo āvuso adhammo, sammāsaṅkappo dhammo, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, aya attho. Micchāvācā āvuso adhammo, sammāvācā [page 228] dhammo, ye ca micchāvācāpaccayā ca aneke akusalā dhammā sambhavanti. Ayaɱ anattho. Micchākammanto āvuso adhammo, ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāājīvo āvuso adhammo, sammā ājīvo dhammo, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micachāvāyāmo āvuso adhammo, sammāvāyāmo dhammo, ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpākā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāsati āvuso adhammo, sammāsati dhammo, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāsamādhi āvuso adhammo, sammā samādhi dhammo, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsamādhipaccayā aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāñāṇaɱ āvuso adhammo, sammā ñāṇaɱ dhammo, ye ca micchāñāṇaɱpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāñāṇaɱpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāvimutti āvuso adhammo, sammāvimuttidhammo, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

Yaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho 'adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba''nti. Imassa kho ahaɱ āvuso bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa evaɱ vitthārena atthaɱ ājānāmi. Ākaṅkamānā ca pana tumhe āvuso bhagavantaɱyeva upasaṅkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha. Yathā vo bhagavā vyākaroti. Tathā naɱ dhāreyyathāti.

'Evamāvuso'ti kho te bhikkhu āyasmato ānandassa bhāsitaɱ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiɱsu. Upasaṅkamitvā bhagavantaɱ abhivādetvā ekamantaɱ nisīdiɱsu. Ekamantaɱ nisinnā kho te bhikkhu bhagavantaɱ etadavocuɱ:

[BJT Page 414]

''Yaɱ kho no bhante bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho ''adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba'nti. Tesaɱ no bhante amhākaɱ acirapakkantassa bhagavato etadahosi: ''idaɱ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaɱ uddisitvā [page 229] vitthārena atthaɱ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraɱ paviṭṭho 'adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba'nti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajeyyā''ti. Tesaɱ no bhante amhākaɱ etadahosi: ''ayaɱ kho āyasmā ānando satthu ceva saɱvaṇṇito, sambhāvito ca viññūnaɱ sabrahmacārīnaɱ, pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaɱ avibhattassa vitthārena atthaɱ vibhajituɱ. Yannūnamayaɱ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma, upasaṅkamitvā āyasmā ānandaɱ etamatthaɱ puccheyyāma, yathā no āyasmā ānando vyākarissati, tathā naɱ dhāressāmāti.

Atha kho mayaɱ bhante yenāyasmā ānando tenupasaɱkamimha, upasaɱkamitvā āyasmantaɱ ānandaɱ etamatthaɱ apucchimha. Tesaɱ no bhante āyasmatā ānandena imehi ākārehi imehi padehi imehi vyañjanehi attho suvibhatto''ti.

Sādhu sādhu bhikkhave paṇḍito bhikkhave ānando, mahāpañño bhikkhave ānando. Mamañcepi tumhe bhikkhave upasaɱkamitvā etamatthaɱ puccheyyātha, ahampi cetaɱ atthaɱ evameva vyākareyyaɱ, yathā taɱ ānandena vyākataɱ. Eso cetassa attho, evañca naɱ dhāreyyāthāti.

[BJT Page 416]

10. 3. 2. 4

Ajita suttaɱ

Atha kho ajito paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ [page 230] nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho ajito paribbājako bhagavantaɱ etadavoca:

Amhākaɱ bho gotama paṇḍito nāma sabrahmacārī. Tena pañcamattāni cittaṭṭhānasatāni cintitāni, yehi aññatitthiyā upāraddhā1 pajānanti upāraddhambhāti. 2

Atha kho bhagavā bhikkhu āmantesi: dhāretha no tumhe bhikkhave paṇḍitavatthūnīti?

Etassa bhagavā kālo, etassa sugata kālo, yaɱ bhagavā bhāseyya, bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantīti.

Tena hi bhikkhave suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti.

Evambhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ.

Bhagavā etadavoca:

Idha bhikkhave ekacco adhammikena vādena adhammikaɱ vādaɱ abhiniggaṇhāti, abhinippīḷeti. Tena ca adhammikaɱ parisaɱ rañjeti. Tena sā adhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti. Paṇḍito vata bho, paṇḍito vata bhoti.

1. Upāraddhāvajānanti machasaɱ
2. Uparaddhasmāti machasaɱ

[BJT Page 418]

Idha pana bhikkhave ekacco adhammikena vādena dhammikaɱ ca vādaɱ adhammikañca vādaɱ abhiniggaṇhāti, abhinippīḷeti. Tena ca adhammikaɱ parisaɱ rañjeti. Tena sā adhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti paṇḍito vata bho, paṇḍito vata bho'ti.

Idha pana bhikkhave ekacco dhammikena vādena dhammikaɱ ca vādaɱ adhammikañca vādaɱ abhiniggaṇhāti, abhinippīḷeti. Tena ca [page 231] adhammikaɱ parisaɱ rañjeti. Tena sā adhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti 'paṇḍito vata bho, paṇḍito vata bho''ti. *

Idha pana bhikkhave ekacco dhammikena vādena dhammikaɱ vādaɱ abhiniggaṇhāti, abhinippīḷeti. Tena ca dhammikaɱ parisaɱ rañjeti. Tena ca sā dhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti paṇḍito vata bho, paṇḍito vata bho'ti.

Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthaɱ ca viditvā atthañca, yathā dhammo yathā attho paṭipajjitabbaɱ.

Katamo ca bhikkhave adhammo, katamo ca dhammo: katamo ca anattho, katamo ca attho:

Micchādiṭṭhi bhikkhave adhammo, sammādiṭṭhi dhammo, ye ca micchādiṭṭhi paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti ayaɱ attho.

Micchāsaṅkappo bhikkhave adhammo, sammāsaṅkappo dhammo, ye ca micchāsaṅkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsaṅkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, aya attho. Micchāvācā bhikkhave adhammo, sammāvācā dhammo, ye ca micchāvācāpaccayā ca aneke akusalā dhammā sambhavanti. Ayaɱ anattho. Micchākammanto bhikkhave adhammo, ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho.

*Marammapotthakesu etāni deva baṇḍāni na dissante

[BJT Page 420]

Micchāājīvo bhikkhave adhammo, sammā ājīvo dhammo, ye ca micchāājīvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho.

Sammāājīvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micachāvāyāmo bhikkhave adhammo, sammāvāyāmo dhammo, ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpākā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāsati bhikkhave adhammo, sammāsati dhammo, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāsamādhi bhikkhave adhammo, sammā samādhi dhammo, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāsamādhipaccayā aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāñāṇaɱ bhikkhave adhammo, sammā ñāṇaɱ dhammo, ye ca micchāñāṇaɱpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāñāṇaɱpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Micchāvimutti bhikkhave adhammo, sammāvimutti dhammo, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaɱ anattho. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanā pāripūriɱ gacchanti, ayaɱ attho. Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhammañca viditvā dhammañca, [page 232] anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo, yathā attho tathā paṭipajjitabbanti iti yaɱ taɱ vuttaɱ idametaɱ paṭicca vuttanti.

10. 3. 2. 5

Saṅgārava suttaɱ

Atha kho saṅgāravo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiɱ sammodi. Sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā ekamantaɱ nisīdi. Ekamantaɱ nisinno kho saṅgāravo brāhmaṇo bhagavantaɱ etadavoca:

''Kiɱ nu kho bho gotama orimaɱ tīraɱ, kiɱ pārimaɱ tīra''nti?

Micchādiṭṭhi kho brāhmaṇa orimaɱ tīraɱ, sammādiṭṭhi pārimaɱ tīraɱ. Micchāsaṅkappo orimaɱ tīraɱ, sammāsaṅkappo pārimaɱ tīraɱ. Micchāvācā orimaɱ tīraɱ, sammāvācā pārimaɱ tīraɱ. Micchākammanto orimaɱ tīraɱ sammākammanto pārimaɱ tīraɱ. Micchā ājīvo orimaɱ tīraɱ, sammā ājīvo pārimaɱ tīraɱ. Micchāvāyāmo orimaɱ tīraɱ, sammā vāyāmo pārimaɱ tīraɱ. Micchāsati orimaɱ tīraɱ, sammāsati pārimaɱ tīraɱ. Micchāsamādhi orimaɱ tīraɱ, sammāsamādhi pārimaɱ tīraɱ. Micchāñāṇaɱ orimaɱ tīraɱ, sammāñāṇaɱ pārimaɱ tīraɱ. Micchāvimutti orimaɱ tīraɱ, sammāvimutti pārimaɱ tīraɱ. Idaɱ kho brāhmaṇa orimaɱ tīraɱ, idaɱ pārimaɱ tīranti.

[BJT Page 422]

1. Appakā te manussesu ye janā pāragāmino,
Athāyaɱ itarā pajā tīramevānudhāvati.

2. Ye ca kho sammadakkhāte dhamme dhammānuvattino,
Te janā pāramessanti maccudheyyaɱ suduttaraɱ.

3. Kaṇhaɱ dhammaɱ vippahāya sukkaɱ bhāvetha paṇḍito,
Okā anokaɱ āgamma viveke yattha dūramaɱ.

4. Tatrābhiratimiccheyya hitvā kāme akiñcano,
Pariyodapeyya attānaɱ cittaklesehi paṇḍito.
[page 233]
5. Yesaɱ sambodhi aṅgesu sammācittaɱ subhāvitaɱ,
Ādānapaṭinissagge anupādāya ye ratā,
Khīṇāsavā jutīmanto te loke parinibbutā ti.

10. 3. 2. 6

Orimatīra suttaɱ

Orimañca kho bhikkhave tīraɱ desissāmi, pārimañca tīraɱ. Taɱ suṇātha. Sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Evaɱ bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosuɱ. Bhagavā etadavoca:

Katamañca bhikkhave orimaɱ tīraɱ, katamañca pārimaɱ tīraɱ:

Micchādiṭṭhi bhikkhave orimaɱ tīraɱ, sammādiṭṭhi pārimaɱ tīraɱ. Micchāsaṅkappo orimaɱ tīraɱ, sammāsaṅkappo pārimaɱ tīraɱ. Micchāvācā orimaɱ tīraɱ, sammāvācā pārimaɱ tīraɱ. Micchākammanto orimaɱ tīraɱ sammākammanto pārimaɱ tīraɱ. Micchā ājīvo orimaɱ tīraɱ, sammā ājīvo pārimaɱ tīraɱ. Micchāvāyāmo orimaɱ tīraɱ, sammā vāyāmo pārimaɱ tīraɱ. Micchāsati orimaɱ tīraɱ, sammāsati pārimaɱ tīraɱ. Micchāsamādhi orimaɱ tīraɱ, sammāsamādhi pārimaɱ tīraɱ. Micchāñāṇaɱ orimaɱ tīraɱ, sammāñāṇaɱ pārimaɱ tīraɱ. Micchāvimutti orimaɱ tīraɱ, sammāvimutti pārimaɱ tīraɱ. Idaɱ kho bhikkhave orimaɱ tīraɱ, idaɱ pārimaɱ tīranti.

[BJT Page 424]

1. Appakā te manussesu ye janā pāragāmino,
Athāyaɱ itarā pajā tīramevānudhāvati.

2. Ye ca kho sammadakkhāte dhamme dhammānuvattino,
Te janā pāramessanti maccudheyyaɱ suduttaraɱ.

3. Kaṇhaɱ dhammaɱ vippahāya sukkaɱ bhāvetha paṇḍito,
Okā anokaɱ āgamma viveke yattha dūramaɱ.

4. Tatrābhiratimiccheyya hitvā kāme akiñcano,
Pariyodapeyya attānaɱ cittaklesehi paṇḍito.

5. Yesaɱ sambodhi aṅgesu sammācittaɱ subhāvitaɱ,
Ādānapaṭinissagge anupādāya ye ratā,
Khīṇāsavā jutīmanto te loke parinibbutā ti.

10. 3. 2. 7

Paṭhama paccorohaṇī suttaɱ

Tena kho pana samayena jāṇussoṇī1 brāhmaṇo tadahuposathe sīsaɱ2nahāto navaɱ khomayugaɱ nivattho allakusamuṭṭhiɱ [page 234] ādāya bhagavato avidūre ekamantaɱ ṭhito hoti.

Addasā kho bhagavā jāṇussoṇiɱ brāhmaṇaɱ tadahuposathe sīsaɱ nahātaɱ navaɱ khoma yugaɱ nivatthaɱ allaɱ kusamuṭṭhiɱ ādāya avidūre ekamantaɱ ṭhitaɱ. Disvā jāṇussoṇiɱ brāhmaṇaɱ etadavoca:

Kiɱ nu kho tvaɱ brāhmaṇa, tadahuposathe sīsaɱ nahāto navaɱ khomayugaɱ nivattho allaɱ kusamuṭṭhiɱ ādāya ekamantaɱ ṭhito? Kiɱ navajja brāhmaṇakulassāti?

Paccorohaṇī bho gotama, ajja brāhmaṇakulassāti.

Yathākathaɱ pana brāhmaṇa, brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī hotī ti?

1. Jānussoṇī machasaɱ
2. Sīsaɱ nahāto machasaɱ sīsanahāto syā.

[BJT Page: 426]

Idha bho gotama, brāhmaṇā tadahuposathe sīsaɱ nahātā navaɱ khomayugaɱ nivatthā allena gomayena paṭhaviɱ opuñchitvā haritehi kusehi pattharitvā antarā ca velaɱ antarā ca aggvvvyāgāraɱ seyyaɱ kappenti. Te taɱ rattiɱ tikkhattuɱ paccuṭṭhāya pañjalikā aggiɱ namassanti ''paccorohāma bhavantaɱ, paccorohāma bhavanta''nti. Pahūtena ca sappitelena navanītena aggiɱ santappenti. Tassā ca rattiyā accayena paṇītena khādanīyena bhojanīyena brāhmaṇe santappenti. Evaɱ kho bho gotama, brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī hotīti.

Aññathā kho brāhmaṇa, brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī aññathā ca pana ariyassa vinaye paccorohaṇī hotī ti.

Yathākathaɱ pana bho gotama, ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti? Sādhu me bhavaɱ gotamo tathā dhammaɱ desetu, yathā ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti.

Tena hi brāhmaṇa, suṇāhi, sādhukaɱ manasikarohi, bhāsissāmīti.

Evaɱ bhoti kho jāṇussoṇi brāhmaṇo bhagavato paccassosi, bhagavā etadavoca: [page 235]

Idha brāhmaṇa, ariyasāvako itī paṭisañcikkhati: ''micchādiṭṭhiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcā''ti, so iti paṭisaṅkhāya micchādiṭṭhiɱ pajahati, micchādiṭṭhiyā paccorohati.

Micchāsaṅkappassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya micchāsaṅkappaɱ pajahati, micchāsaṅkappā paccorohati.

Micchāvācāya kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya micchāvācaɱ pajahati. Micchāvācāya paccorohati.

Micchākammantassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcāti. So iti paṭisaṅkhāya micchākammantaɱ pajahati. Micchākammantā paccorohati.

[BJT Page 428]

Micchāājīvassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāājīvaɱ pajahati. Micchāājīvā paccorohati.

Micchāvāyāmassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāvāyāmaɱ pajahati. Micchā vāyāmā paccorohati.

Micchāsatiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāsatiɱ pajahati. Micchāsatiyā paccorohati.

Micchāsamādhissa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāsamādhiɱ pajahati. Micchāsamādhimhā paccorohati.

Micchāñāṇassa kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāñāṇaɱ pajahati. Micchāñāṇā paccorohati.

Micchāvimuttiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya micchāvimuttiɱ pajahati. Micchāvimuttiyā paccorohati.

Evaɱ kho brāhmaṇa, ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti.

Aññathā bho gotama, brāhmaṇānaɱ paccorohaṇī, aññathā ca pana ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti. Imissā ca kho bho gotama, ariyassa vinaye paccorohaṇiyā brāhmaṇānaɱ paccorohaṇi kalaɱ nāgghati soḷasiɱ.
[page 236]

Abhikkantaɱ bho gotama abhikkantaɱ bho gotama, seyyathāpi bho gotama nikkujjitaɱ vā ukkujjeyya, paṭicchannaɱ vā vivareyya, mūlhassa vā maggaɱ ācikkheyya' andhakāre vā telapajjotaɱ dhāreyya, 'cakkhumanto rūpāni dakkhinti'2ti, evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaɱ bhavantaɱ gotamaɱ saraṇaɱ gacchāmi dhammañca bhikkhu saṅghañca. Upāsakaɱ maɱ bhavaɱ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatanti.

[BJT Page 430]

10. 3. 2. 8

Dutiya paccorohaṇī suttaɱ

Ariyaɱ kho bhikkhave paccorohaṇiɱ desissāmi. Taɱ suṇātha, sādhukaɱ manasikarotha, bhāsissāmīti. Katamā ca bhikkhave ariyā paccorohaṇī:

Idha bhikkhave ariyasāvako itī paṭisañcikkhati: ''micchādiṭṭhiyā kho pāpako vipāko diṭṭhe ceva dhamme, abhisamparāyañcā''ti, so iti paṭisaṅkhāya micchādiṭṭhiɱ pajahati, micchādiṭṭhiyā paccorohati.