Aṅguttara-Nikāya
III. Tika Nipāta
VII. Mahā Vagga

Sutta 70

Uposatha Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[205]

[1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati,||
pubbāhāme Migāra-mātu pāsāde.|| ||

Atha kho Visākhā Migāra-mātā tad ah'uposathe yena Bhagavā ten'upasaṇakami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho Visākhaṁ Migāra-mātaraṁ Bhagavā etad avoca:|| ||

"Handa kuto nu tvaṁ Visākhe āgacchasi divā divassā" ti?|| ||

"Uposath'āhaṁ bhante ajja upavasāmī" ti.|| ||

"Tayo kho'me Visākhe uposathā.|| ||

Katame tayo?|| ||

Gopālak'ūpoSatthā||
Nigaṇṭh'uposatho,||
arīy'ūposatho.|| ||

 

§

 

2. Kathañ ca Visākhe gopālak'ūposatho hoti?|| ||

Seyyathā pi Visākhe gopālako sāyaṇha-samayaṁ sāmikānaṁ gāvo niyyādetvā iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Ajja kho gāvo amusmiñ ca amusmiñ ca padese cariṁsu,||
amusmiñ ca amusmiñ ca padese pānīyāni apaṁsu,||
sve dāni gāvo amusmiñ ca amusmiñ ca padese carissanti,||
amusmiñ ca amusmiñ ca padese pānīyāni pivissantī' ti.|| ||

Evam eva kho Visākhe idh'ekacco uposathiko iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Ahaṁ khvajja idañ c'idañ ca khādanīyaṁ khādiṁ.|| ||

Idañ c'idañ ca bhojanīyaṁ [206] bhuñjiṁ,||
sve dānāhaṁ idañ c'idañ ca khādanayaṁ khādissāmi,||
idañ c'idañ ca bhojanīyaṁ bhujissāmi' ti.|| ||

So tena lobhena abhijjhāsaha-gatena cetasā divasaṁ atināmeti.|| ||

Evaṁ kho Visākhe gopālak'ūposatho hoti.|| ||

Evaṁ upavuttho kho Visākhe gopālak'ūposatho||
na maha-p-phalo hoti||
na mahā-nisaṁso||
na mahā-jutiko||
na mahā-vipphāro.|| ||

 

§

 

3. Kathañ ca Visākhe Nigaṇaṭh'ūposatho hoti?|| ||

Atthi Visākhe Nigaṇṭhā nāma samaṇajātikā,||
te sāvakaṁ evaṁ samādapenti:|| ||

'Ehi tvaṁ amho purisa,||
ye puratthimāya disāya pāṇā paraṁ yojanasataṁ,||
tesu daṇḍaṁ nikkhipāhi,||
ye pacchi-māya disāya pānā paraja yojanasataṁ,||
tesu daṇḍaṁ nikkhipāhi:|| ||

Ye uttarāya disāya pāṇā paraṁ yojanasataṁ,||
tesu daṇḍaṁ nikkhipāhi,||
ye dakkhiṇāya disāya pānā paraṁ yojanasataṁ,||
tesu daṇḍaṁ nikkhipāhī' ti.|| ||

Iti eka-c-cānaṁ pāṇānaṁ anuddayāya anukampāya samādapenti.|| ||

Ekaccānaṁ pāṇānaṁ nānuddayāya nānukampāya samādapenti.|| ||

Te tadah'uposathe sāvakaṁ evaṁ samādapenti:|| ||

'Ehi tvaṁ amho purisa sabba-celāni nikkipitvā evaṁ vadehi:||
n-ā-haṁ kvaci kassaci kiñ cananaṁ tasmiṁ,||
na ca mama kvaci kassaci kiñ canaṁ n'ātthi' ti.|| ||

Jānanti ko pan'assa mātā-pitaro||
ayaṁ amhākaṁ putto ti||
so pi jānāti ime mayhaṁ mātā-pitaro ti.|| ||

Jānāti kho pan'assa putta-dāro ayaṁ mayhāṁ bhattā ti,||
so pi jānāti ayaṁ mayhaṁ putta-dāro ti.|| ||

Jānanti kho pan'assa dāsa-kamma-kara-porisā ayaṁ amhākaṁ ayyo ti,||
so pi jānāti ime mayhaṁ dāsa-kamma-kara-porisā ti.|| ||

Iti yasmiṁ samaye sacce sam-ā-dapetabbā musā-vāde tasmiṁ samaye samādapenti.|| ||

Idam assa musā-vādasmiṁ vadāmi.|| ||

So tassā rattiyā accayena te bhoge adinnaṁ yeva paribhuñjati.|| ||

Idam assa adinn'ādānasmiṁ vadāmi.|| ||

Evaṁ kho Visākhe Nigaṇaṭh'ūposatho hoti.|| ||

Evaṁ upavuttho kho Visākhe Nigaṇaṭh'ūposatho||
na maha-p-phalo hoti||
na mahā-nisaṁso||
na mahā-jutiko||
na mahā-vipphāro.|| ||

 

§

 

4. Kathañ ca Visākhe ariy'uposatho hoti?|| ||

[207] Upakkiliṭṭhassa Visākhe cittassa uppakkamena pariyedapanā hoti.|| ||

■

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa uppakkamena pariyodapanā hoti?|| ||

Idha Visākhe ariya-sāvako Tathāgataṁ anussarati:|| ||

Iti pi so Bhagavā||
arahaṁ||
sammāmBuddho||
vijjacaraṇa-sampanno||
Sugato||
loka-vidū anuttaro||
purisa-damma-sārathi||
Satthā deva-manussānaṁ||
Buddho||
Bhagavā ti.|| ||

Tassa Tathāgataṁ anussarato cittaṁ pasidati||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahiyanti.|| ||

Seyyathā pi Visākhe uppakkiliṭṭhassa sīsassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe uppakkiliṭṭhassa sīsassa upakkamena pariyodapanā hoti?|| ||

Kakkañ ca paṭicca||
mattakañ ca paṭicca||
udakañ ca paṭicca||
purisassa ca tajjaṁ vāyāmaṁ paṭicca.|| ||

Evaṁ kho Visākhe upakkiliṭṭhassa sīsassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Evam eva kho Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyedapanā hoti?|| ||

Idha Visākhe ariya-sāvako Tathāgataṁ anussarati.|| ||

Iti pi so Bhagavā||
arahaṁ||
sammāmBuddho||
vijjacaraṇa-sampanno||
Sugato||
loka-vidū anuttaro||
purisa-damma-sārathi||
Satthā deva-manussānaṁ||
Buddho||
Bhagavā ti.|| ||

Tassa Tathāgataṁ anussarato cittaṁ pasīdati||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Ayaṁ vuccati Visākhe ariya-sāvako brahmuposathaṁ upavasati,||
Brahmunā saddhiṁ saṁvasati,||
Brahmaṁ c'assa ārabbha cittaṁ pasīdati,||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyantī.|| ||

Evaṁ kho Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

■

5. Upakkiliṭṭhassa Visākhe cittassa upakkamena pariyedapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti?|| ||

Idha Visākhe ariya-sāvako dhammaṁ anussarati:|| ||

Svākkhāto Bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehi passiko opanayiko paccattaṁ veditabbo viññūhī ti.|| ||

Tassa dhammaṁ anussarato cittaṁ pasīdati,||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā [208] te pahīyanti.|| ||

Seyyathā pi Visākhe upakkiliṭṭhassa kāyassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa kāyassa ukkamena pariyodapanā hoti?|| ||

Sottiñ ca paṭicca||
cuṇṇañ ca paṭicca||
udakañ ca paṭicca||
purisassa ca tajjaṁ vāyāmaṁ paṭicca.|| ||

Evaṁ kho Visākhe upakkiliṭṭhassa kāyassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Evam eva kho Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyedapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti?|| ||

Idha Visākhe ariya-sāvako dhammaṁ anussarati:|| ||

Svākkhāto Bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehi passiko opanayiko paccattaṁ veditabbo viññūhiti.|| ||

Tassa dhammaṁ anussarato cittaṁ pasīdati,||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Ayaṁ vuccati Visākhe ariya-sāvako dhammūposathaṁ upavasati,||
dhammena saddhiṁ saṁvasati dhammbaṁ c'assa ārabbha cittaṁ pasīdatipa,||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilosā te pahīyanti.|| ||

Evaṁ ko Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyedapanā hoti.|| ||

■

6. Upakkiliṭṭhassa Visākhe cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyedapanā hoti?|| ||

Idha Visākhe ariya-sāvako Saṅghaṁanussarati:|| ||

Su-paṭipanno Bhagavato sāvaka-saṅgho||
uju-paṭipanno Bhagavato sāvaka-saṅgho||
ñāya-paṭipanno Bhagavato sāvakasaṅkho||
sāmīci-paṭipanno Bhagavato sāvakasaṅkhā||
yad idaṁ cattāri purisa-yugāni aṭṭha purisa-puggalā esa Bhagavato sāvaka-saṅgho āhuneyyo pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjali-karaṇīyyo anuttaraṁ puñña-k-khettaṁ lokassā ti.|| ||

Tassa Saṅghaṁ anussarato cittaṁ pasīdati,||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Seyyathā pi Visākhe upakkiliṭṭhassa vatthassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa vatthassa upakkamena pariyedapanā hoti?|| ||

[209] Usuñ ca paṭicca||
khārañ ca paṭicca||
gomayañ ca paṭicca||
udakañ ca paṭicca||
purisassa ca tajjaṁ vāyāmaṁ paṭicca.|| ||

Evaṁ ko Visākhe upakkiliṭṭhassa vatthassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Evam eva kho Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyedapanā hoti?|| ||

Idha Visākhe ariya-sāvako Saṅghaṁ anussarati:|| ||

Su-paṭipanno Bhagavato sāvaka-saṅgho||
uju-paṭipanno Bhagavato sāvaka-saṅgho||
ñāya-paṭipanno Bhagavato sāvakasaṅkho||
sāmīci-paṭipanno Bhagavato sāvakasaṅkhā||
yad idaṁ cattāri purisa-yugāni aṭṭha purisa-puggalā esa Bhagavato sāvaka-saṅgho āhuneyyo pāhuṇeyyo dakkhiṇeyyo añjali-karaṇīyyo anuttaraṁ puñña-k-khettaṁ lokassā ti.|| ||

Tassa Saṅghaṁ anussarato cittaṁ pasīdati,||
pāmujjaṁ uppajjati||
ye cittassaupakkilesā te pahīyanti.|| ||

Ayaṁ vuccati Visākhe ariya-sāvako saṅghuposathaṁ upavasati,||
saṅghena saddhiṁ saṁvasati,||
Saṅghaṁ c'assa ārabbha cittaṁ pasīdati,||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Evaṁ kho Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

■

7. Upakkiliṭṭhassa Visākhe cittassa upakkamena pariyedapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti?|| ||

Idha Visākhe ariya-sāvako attano sīlāni anussarati — akhaṇḍāni acchāddāni asa-balāni akammā-sāni bhujissāni vuññūppaSatthāni aparām-aṭṭhāni samādhi-saṁvaṭṭanikāni.|| ||

Tassa sīlaṁ anussarato cittaṁ pasīdati,||
pāmāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Seyyathā pi Visākhe upakkiliṭṭhassa ādāsassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa ādāsassa upakkamena pariyodapanā hoti?|| ||

Telañ ca paṭicca||
chārikañ ca paṭicca||
cālaṇḍukañ ca paṭicca||
purisassa ca tajjaṁ vāyāmi paṭicca.|| ||

Evaṁ kho Visākhe upakkiliṭṭhassa ādāsassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Evam eva kho Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyedapanā hoti?|| ||

[210] Idha Visākhe ariya-sāvako attano sīlāni anussarati — akhaṇḍāni acchāddāni asa-balāni akammā-sāni bhujissāni vuññūppaSatthāni aparām-aṭṭhāni samādhi-saṁvaṭṭanikāni.|| ||

Tassa sīlaṁ anussarato cittaṁ pasīdati,||
pāmāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Ayaṁ vuccati Visākhe ariyasāko sīlūposathaṁ upavasati,||
sīlena saddhiṁ saṁvasati,||
sīlaṁ c'assa ārabbha cittaṁ pasīdati,||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Evaṁ kho Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

■

8. Upakkiliṭṭhassa Visākhe cuttassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti?|| ||

Idha Visākhe ariya-sāvako devatā anussarati — ||
santi devatā Cātu-m-mahā-rājikā||
santi devā Tāvatiṁsā||
santi devā Yāmā||
santi devā Tusitā||
santi devā Nimmāṇaratino||
santi devā Paranimmita-vasavattino,||
santi devā Brahma-kāyikā,||
santi devā Tatuttariṁ.|| ||

Yathā-rūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tatth'upapannā||
mayham pi tathā-rūpā saddhā saṁvijjati,||
yathā-rūpena sīlena samannāgatā tā devatā ito cutā tatt'upapannā||
mahham pi tathā-rūpaṁ sīlaṁ saṁvijjati,||
yathā-rūpena sutena samannāgatā tā devatā ito cutā tatt'upapannā,||
mayham pi tathā-rūpaṁ sutaṁ saṁvijjati,||
yathā-rūpena cāgena samannāgatā tā devatā itocutā tatt'upapannā,||
mayham pi tathā-rūpaṁ cāgo saṁvijjati,||
yathā-rūpena paññāya samannāgatā tā devatā itocutā tatt'upapannā,||
mayham pi tathā-rūpaṁ paññā saṁvijjati.|| ||

Tassa attano ca||
tāsaṁ ca||
devatānaṁ saddhañ ca||
sīlañ ca||
sutañ ca||
cāgañ ca||
paññ ca||
anussarato cittaṁ pasadati||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Seyyathā pi Visākhe upakkiliṭṭhassa jāta-rūpassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Kathaṁ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa jāta-rūpassa upakkamena pariyedapanā hoti?|| ||

Ukkañ ca paṭicca||
loṇañ ca paṭicca||
gerukañ ca paṭicca||
nālisaṇḍāsañ ca paṭicca||
purisassa ca tajjaṁ vāyāmaṁ paṭicca.|| ||

Evaṁ kho Visākhe upakkiliṭṭhassa jāta-rūpassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

Evam eva kho Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

[211] Kathañ ca Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti?|| ||

Idha Visākhe ariya-sāvako devatā anussarati — ||
santi devatā Cātu-m-mahā-rājikā||
santi devā Tāvatiṁsā||
santi Devā Yāmā||
santi devā Tusitā||
santi devā Nimmāṇaratino||
santi devā Paranimmita-vasavattino,||
santi devā Brahma-kāyikā,||
santi devā Tatuttariṁ.|| ||

Yathā-rūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tatth'upapannā||
mayham pi tathā-rūpā saddhā saṁvijjati,||
yathā-rūpena sīlena samannāgatā tā devatā ito cutā tatt'upapannā||
mahham pi tathā-rūpaṁ sīlaṁ saṁvijjati,||
yathā-rūpena sutena samannāgatā tā devatā ito cutā tatt'upapannā,||
mayham pi tathā-rūpaṁ sutaṁ saṁvijjati,||
yathā-rūpena cāgena samannāgatā tā devatā itocutā tatt'upapannā,||
mayham pi tathā-rūpaṁ cāgo saṁvijjati,||
yathā-rūpena paññāya samannāgatā tā devatā itocutā tatt'upapannā,||
mayham pi tathā-rūpaṁ paññā saṁvijjati.|| ||

Tassa attano ca||
tāsaṁ ca||
devatānaṁ saddhañ ca||
sīlañ ca||
sutañ ca||
cāgañ ca||
paññ ca||
anussarato cittaṁ pasadati||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Ayaṁ vuccati Visākhe ariya-sāvako devatuposathaṁ upavasati.|| ||

Devatāhi saddhiṁ saṁvasati,||
devatā c'assa ārabbha cittaṁ pasīdati,||
pāmujjaṁ uppajjati,||
ye cittassa upakkilesā te pahīyanti.|| ||

Evaṁ kho Visākhe upakkiliṭṭhassa cittassa upakkamena pariyodapanā hoti.|| ||

 

§

 

9. Sa kho so Visākhe ariya-sāvako iti paṭisañcikkhati:|| ||

Yāva-jīvaṁ Arahanto pānātipātaṁ pahāya pāṇ-ā-tipātā paṭiviratā nihitadaṇa nihiteSatthā lajji dayā-pannā sabba-pāṇabhūtahitānukampino viharanti.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ pāṇ-ā-tipātaṁ pahāya pāṇ-ā-tipātā paṭivirato nihita-daṇḍo nihitasattho lajji dayā-panno sabba-pāṇabhūtahitānukampi viharāmi.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi,||
uposatho ca me upavuttho bhavissati.|| ||

■

10. Yāva-jīvaṁ Arahanto adinnādānaṁ pahāya adinn'ādānā paṭiviratā dinnādiyī dinnapāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā viharanti.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ adinnādānaṁ pahāya adinn'ādānā paṭivirato dinn'ādāyī dinna-pāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā viharāmi.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi,||
uposatho ca me upavuttho bhavisasati.|| ||

■

11. Yāva-jīvaṁ Arahanto abrahma-cariyaṁ pahāya brahma-cārī ārā-cārī viratā methunā gāma-dhammā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ abrahma-cariyaṁ pahāya brahma-cārī virato methunā gāma-dhammā.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi,||
uposatho ca me upavuttho bhavissati.|| ||

■

[212] 12. Yāva jivaṁ Arahanto musā-vādaṁ pahāya musā-vādā paṭiviratā sacca-vādi sacca-sandhā thetā paccayikā avisaṁvādakā lokassa.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ musā-vādaṁ pahāya musā-vādā paṭivirato sacca-vādi sacca-sandho theto paccayiko avisaṁvādako lokassa.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi,||
uposatho ca me upavuttho bhavisasati.|| ||

■

13. Yāva-jīvaṁ Arahanto surā-mera-yamajja-pamāda-ṭṭhānaṁ pahāya surā-mera-yamajja-pamāda-ṭṭhānā paṭiviratā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ surā-mera-yamajja-pamāda-ṭṭhānaṁ pahāya surā-mera-yamajja-pamāda-ṭṭhānā paṭivirato.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi,||
uposatho ca me upavuttho bhavisasati.|| ||

■

14. Yāva-jīvaṁ Arahanto eka-bhattikā ratt'ūparatā viratā vikāla-bhojanā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ eka-bhattiko ratt'ūparato virato vikāla-bhojanā.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi,||
uposatho ca me upavuttho bhavisasati.|| ||

■

15. Yāva-jīvaṁ Arahanto nacca-gīta-vādita-visūka-dassana-mālā-gandha-vilepana-dhāraṇa-maṇḍana-vibhūsana-ṭṭhānā paṭiviratā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ nacca-gīta-vādita-visūka-dassana-mālā-gandha-vilepana-dhāraṇa-maṇḍana-vibhūsana-ṭṭhānā paṭivirato.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi,||
uposatho ca me upavuttho bhavisasati.|| ||

■

16. Yāva-jīvaṁ Arahanto uccā-sayana-mahā-sayanaṁ pahāya uccā-sayana-mahā-sayanā paṭiviratā nīcaseyyaṁ kappenti mañcake vā tiṇaSatthārake vā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ uccā-sayana-mahā-sayanaṁ pahāya uccā-sayana-mahā-sayanā paṭivirato nīcaseyyaṁ kappemi mañcake vā tiṇa-santhārake vā.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi,||
uposatho ca me upavuttho bhavisasati.|| ||

Evaṁ kho Visākhe ariyuposatho hoti.|| ||

■

Evaṁ upavuttho kho Visākhe ariyūposatho||
maha-p-phalo hoti||
mahā-nisaṁso||
mahā-jutiko||
mahā-vipphāro.|| ||

17. Kīva maha-p-phalo hoti,||
kīva mahā-nisaṁso||
kīva mahā-jutiko||
kīva mahā-vipphāro?|| ||

Seyyathā pi Visākhe yo imesaṁ soḷasannaṁ mahājanapadānaṁ pahūtamahāsattaratanānaṁ issariyādhipaccaṁ rajjaṁ [213] kāreyya,||
seyyath'idaṁ:|| ||

Aṅgānaṁ||
Magadhānaṁ||
Kāsīnaṁ||
Kosalānaṁ||
Vajjinaṁ||
Mallānaṁ||
Cetīnaṁ||
Vaṅgānaṁ||
Kurūnaṁ||
Pañcālānaṁ||
Mackānaṁ||
Sūrasenānaṁ||
Assakānaṁ||
Avantīnaṁ||
Gandhārānaṁ||
kambojānaṁ,||
aṭṭh'aṅga-samannāgatassa uposathassa etassa kalaṁ nāgghati soḷasiṁ.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Kapaṇaṁ Visākhe mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

18. Yāni Visākhe mānusakāni paññāsa vassāni,||
Cātu-m-mahā-rājikānaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo.|| ||

Tāya rattiyā tiṁsarattiyo māso.|| ||

Tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni pañca vassa-satāni Cātu-m-mahā-rājikānaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Visākhe vijjati yaṁ idh'ekacco itti vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Cātu-m-mahā-rājikānaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapa-j-jeyya.|| ||

Idaṁ kho pan'etaṁ Visākhe sandhāya bhāsitaṁ kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

19. Yaṁ Visākhe mānusakaṁ vassa-sataṁ,||
Tāvatiṁsānaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo.|| ||

Tāya rattiyā taṁsarattiyo māso.|| ||

Tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbaṁ vassa-sahassaṁ Tāvatiṁsānaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Visākhe vijjati yaṁ idh'ekacco itti vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Tāvatiṁsānaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapa-j-jeyya.|| ||

Idaṁ kho pan'etaṁ Visākhe sandhāya bhāsitaṁ kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

20. Yāni Visākhe mānusakāni dve vassa-satāni,||
Yāmānaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo.|| ||

Tāya rattiyā taṁsarattiyo māso.|| ||

Tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni dve vassa-sahassāni Yāmānaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Visākhe vijjati yaṁ idh'ekacco itti vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Yāmānaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapa-j-jeyya.|| ||

Idaṁ kho pan'etaṁ Visākhe [214] sandhāya bhāsitaṁ kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

21. Yāni Visākhe mānusakāni cattāri vassa-satāni, Tusitānaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo.|| ||

Tāya rattiyā taṁsarattiyo māso.|| ||

Tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni cattāri vassa-sahassāni Tusitānaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Visākhe vijjati yaṁ idh'ekacco itthi vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Tusitānaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapa-j-jeyya.|| ||

Idaṁ kho pan'etaṁ Visākhe sandhāya bhāsitaṁ kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

22. Yāni Visākhe mānusakāni aṭṭha vassa-satāni Nimmāṇaratīnaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo.|| ||

Tāya rattiyā taṁsarattiyo māso.|| ||

Tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni aṭṭha vassa-sahassāni Nimmāṇaratīnaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Visākhe vijjati yaṁ idh'ekacco itthi vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Nimmāṇaratīnaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapa-j-jeyya.|| ||

Idaṁ kho pan'etaṁ Visākhe sandhāya bhāsitaṁ kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

23. Yāni Visākhe mānusakāni soḷasa vassa-satāni,||
Paranimmita-vasavattīnaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo.|| ||

Tāya rattiyā taṁsarattiyo māso.|| ||

Tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni soḷasa vassa-sahassāni Paranimmita-vasavattīnaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Visākhe vijjati yaṁ idh'ekacco itthi vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Paranimmita-vasavattīnaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapa-j-jeyya.|| ||

Idaṁ kho pan'etaṁ Visākhe sandhāya bhāsitaṁ kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāyā" ti.|| ||

 

---

 

Pāṇaṁ na hāne na cadinnam ādiye||
Musā na bhāse na ca majjapo siyā,||
[215] abrahma-cariyā virameyya methunā||
Rattiṁ na bhuñjeyya vikāla-bhojanaṁ.|| ||

Mālaṁ na dhār[ay]e na ca gandham ācare||
Mañce chamāyaṁ va sayetha santhate,||
Etaṁ hi aṭṭhaṅgikam āhu posathaṁ||
Buddhena dukkhantagunāṁ pakāsitaṁ.|| ||

Cando ca suriyo ca ubho sudassanā||
Ohāsayaṁ[tā] anu[pari]yanti yāvatā,||
Tamonudā te pana antalikkhagā||
Nabhe pabhāsenti disā virocanā.|| ||

Etasmiṁ yaṁ vijjati antare dhanaṁ||
Muttāṁ maṇīṁ veḷuriyañ ca bhaddakaṁ,||
Siṅgīsuvaṇṇaṁ atha vā pi kañcanaṁ||
Yaṁ jāta-rūpaṁ haṭakan ti vuccati.|| ||

Aṭṭhaṅgupetassa uposathassa||
Kalam pi te nānubhavanti soḷasiṁ,||
Candappabhā tāragaṇā ca sabbe.|| ||

Tasmā hi nārī ca naro ca sīlavā||
Aṭṭhaṅgupetaṁ upavassuposathaṁ,||
Puññāni katvāna sukhudrayāni||
Aninditā saggam upenti ṭhānan.|| ||