Aṅguttara Nikāya
VIII. Aṭṭhaka Nipāta
V. Uposatha Vagga

Sutta 44

Vāseṭṭh'Uposatha Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[258]

[1][pts][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Vesāliyaṁ viharati Mahāvane Kūṭāgāra-sālāyaṁ.|| ||

Atha kho Vāseṭṭho upāsako yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho Vāseṭṭhaṁ upāsakaṁ Bhagavā etad avoca:|| ||

2. Aṭṭh'aṅga-samannāgato Vāseṭṭha||
uposatho upavuttho maha-p-phalo hoti mahā-nisaṁso mahā-jutiko mahā-vipphāro.|| ||

 

§

 

Kathaṁ upavuttho ca Vāseṭṭha||
aṭṭh'aṅga-samannāgato uposatho maha-p-phalo hoti mahā-nisaṁso maha-jutiko maha-vipphāro?|| ||

3. Idha Vāseṭṭha ariya-sāvako iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Yāva-jīvaṁ Arahanto pāṇ-ā-tipātaṁ pahāya||
pāṇ-ā-tipātā paṭiviratā nihita-daṇḍā nihita-satthā lajjī dayā-pannā sabba-pāṇa-bhūta-hit-ā-nukampī viharanti.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ pāṇ-ā-tipātaṁ pahāya pāṇ-ā-tipātā paṭivirato nihita-daṇḍo nihita-sattho lajjī dayā-panno sabba-pāṇa-bhuta-hit-ā-nukampī viharāmī.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi||
uposatho ca me upavuttho bhavissatī' ti.|| ||

Iminā paṭhamena aṅgena samannāgato hoti.|| ||

■

4. 'Yāva-jīvaṁ Arahanto adinnādānaṁ pahāya adinn'ādānā paṭiviratā dinn'ādāyī dinn'āpāṭikaṅkhī athenena suci-bhutena attanā viharanti.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ adinnādānaṁ pahāya adinn'ādānā paṭivirato dinn'ādāyī dinna-pāṭikaṅkhī athenena suci-bhutena attanā viharāmi.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi||
uposatho ca me upavuttho bhavissatī' ti.|| ||

Iminā dutiyena aṅgena samannāgato hoti.|| ||

■

5. 'Yāva-jīvaṁ Arahanto abrahma-cariyaṁ pahāya brahma-cārino ārā-cārī viratā methunā gāma-dhammā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ abrahma-cariyaṁ pahāya brahma-cārī ārā-cārī virato methunā gāma-dhammā viharāmi.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi||
uposatho ca me upavuttho bhavissatī' ti.|| ||

Iminā tatiyena aṅgena samannāgato hoti.|| ||

■

6. 'Yāva-jīvaṁ Arahanto musā-vādaṁ pahāya musā-vādā paṭiviratā sacca-vādī sacca-sandhā thetā paccayikā avisaṁvādakā lokassa.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ musā-vādaṁ pahāya musā-vādā paṭivirato sacca-vādī sacca-sandho theto paccayiko avisaṁvādako lokassa.|| ||

Iminā pahaṁ aṅgena arahataṁ anukaromi||
uposatho ca me upavuttho bhavissatī' ti.

■

Iminā catutthena aṅgena samannāgato hoti.|| ||

7. 'Yāva-jīvaṁ Arahanto surā-mera-yamajja-pamā-daṭṭhānaṁ pahāya surā-mera-yamajja-pamā-daṭṭhānā paṭiviratā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ surā-mera-yamajja-pamā-daṭṭhānaṁ pahāya surā-mera-yamajja-pamā-daṭṭhānā paṭivirato.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi||
uposatho ca me upavuttho bhavissatī' ti.|| ||

Iminā pañcamena aṅgena samannāgato hoti.|| ||

■

8. 'Yāva-jīvaṁ Arahanto eka-bhattikā ratt'ūparatā viratā vikāla-bhojanā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ eka-bhattiko ratt'ūparato virato vikāla-bhojanā.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi||
uposatho ca me upavuttho bhavissatī' ti.|| ||

Iminā chaṭṭhena aṅgena samannāgato hoti.|| ||

■

9. 'Yāva-jīvaṁ Arahanto nacca-gīta-vādita-visūka-dassana-mālā-gandha-vilepana-dhāraṇa-maṇḍana-vibhūsana-ṭ-ṭhānā paṭiviratā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ nacca-gīta-vādita-visūka-dassana-mālā-gandha-vilepana-dhāraṇa-maṇḍana-vibhūsana-ṭ-ṭhānā paṭivirato.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi||
uposatho ca me upavuttho bhavissatī ti.|| ||

Iminā sattamena aṅgena samannāgato hoti.|| ||

■

10. Yāva-jīvaṁ Arahanto uccā-sayana-mahā-sayanaṁ pahāya uccā-sayana-mahā-sayanā paṭiviratā nīcaseyyaṁ kappenti mañcake vā tiṇa-santhārake vā.|| ||

Aham p'ajja imañ ca rattiṁ imañ ca divasaṁ uccā-sayana-mahā-sayanaṁ pahāya uccā-sayana-mahā-sayanā paṭivirato nīcaseyyaṁ kappemi mañcake vā tiṇa-santhārake vā.|| ||

Iminā pi aṅgena arahataṁ anukaromi||
uposatho ca me upavuttho bhavissatī' ti.|| ||

Iminā aṭṭhamena aṅgena samannāgato hoti.|| ||

Evaṁ upavuttho kho Vāseṭṭha||
aṭṭh'aṅga-samannāgato uposatho maha-p-phalo hoti||
mahā-nisaṁso||
mahā-jutiko||
mahā-vipphāro.|| ||

 

§

 

11. Kīva maha-p-phalo hoti||
kīva mahā-nisaṁso||
kīva mahā-jutiko||
kīva mahā-vipphāro?|| ||

■

Seyyathā pi, Vāseṭṭha, yo imesaṁ soḷasannaṁ mahājanapadānaṁ pahūtasattaratanānaṁ issariyādhipaccaṁ rajjaṁ kāreyya,||
seyyath'īdaṁ:|| ||

Aṅgānaṁ||
Magadhānaṁ||
Kāsīnaṁ||
Kosalānaṁ||
Vajjīnaṁ||
Mallānaṁ||
Cetīnaṁ||
Vaṅgānaṁ||
Kurūnaṁ||
Pañcālānaṁ||
Macchānaṁ||
Surasenānaṁ||
Assakānaṁ||
Avantīnaṁ||
Gandhārānaṁ||
Kambojānaṁ,||
aṭṭh'aṅga-samant-ā-gatassa uposathassa etaṁ kalaṁ nāgghati soḷasiṁ.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Kapaṇaṁ Vāseṭṭha, mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

12. Yāni Vāseṭṭha, mānusakāni paññāsa vassāni,||
Cātu-m-mahā-rājikānaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo,||
tāya rattiyā tiṁsa rattiyo māso,||
tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni pañca vassa-satāni Cātu-m-mahā-rājikānaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Vāseṭṭha, vijjati,||
yaṁ idh'ekacco itthi vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Cātu-m-mahā-rājikānaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapajjye.|| ||

Idaṁ kho pana me taṁ Vāseṭṭha, sandhāya bhāsitaṁ:||
kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

13. Yaṁ Vāseṭṭha mānusakaṁ vassa-sataṁ,||
Tāvatiṁsānaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo;||
tāya rattiyā tiṁsa rattiyo māso;||
tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo||
tena saṁvaccharena dibbaṁ vassa-sahassaṁ Tāvatiṁsānaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Vāseṭṭha, vijjati,||
yaṁ idh'ekacco itthī vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Tāvatiṁsānaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapajjye.|| ||

Idaṁ kho pana me taṁ Vāseṭṭha, sandhāya bhāsitaṁ:||
kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

14. Yāni Vāseṭṭha, mānusakāni dve vassa-satāni,||
Yāmānaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo,||
tāya rattiyā tiṁsa rattiyo māso,||
tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni dve vassa-sahassāni Yāmānaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Vāseṭṭha, vijjati,||
yaṁ idh'ekacco itthī vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Yāmānaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapajjye.|| ||

Idaṁ kho pana me taṁ Vāseṭṭha, sandhāya bhāsitaṁ:||
kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

15. Yāni Vāseṭṭha, mānusakāni cattāri vassa-satāni,||
Tusitānaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo;||
tāya rattiyā tiṁsa rattiyo māso;||
tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni cattāri vassa-sahassāni Tusitānaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Vāseṭṭha, vijjati,||
yaṁ idh'ekacco itthī vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Tusitānaṁ devāṁ saha-vyataṁ upapa-j-jeyya.|| ||

Idaṁ kho pana me taṁ Vāseṭṭha, sandhāya bhāsitaṁ:||
kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

16. Yāni Vāseṭṭha, mānusakāni aṭṭha vassa-satāni,||
Nimmāṇaratīnaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo,||
tāya rattiyā tiṁsa rattiyo māso,||
tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni aṭṭha vassa-sahassāni Nimmāṇaratīṇaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ Vāseṭṭha, vijjati,||
yaṁ idh'ekacco itthī vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Nimmāṇaratīnaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapa-j-jeyya.|| ||

Idaṁ kho pana me taṁ Vāseṭṭha, sandhāya bhāsitaṁ:||
kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

■

17. Yāni Vāseṭṭha, mānusakāni soḷasa vassa-satāni,||
Paranimmita-vasavattīnaṁ devānaṁ eso eko rattin-divo;||
tāya rattiyā tiṁsa rattiyo māso,||
tena māsena dvādasa māsiyo saṁvaccharo,||
tena saṁvaccharena dibbāni soḷasa vassa-sahassāni Paranimmita-vasavattīnaṁ devānaṁ āyu-p-pamāṇaṁ.|| ||

Ṭhānāṁ kho pan'etaṁ Vāseṭṭha, vijjati,||
yaṁ idh'ekacco itthī vā puriso vā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavasitvā kāyassa bhedā param maraṇā Paranimmita-savattīnaṁ devānaṁ saha-vyataṁ upapajjye.|| ||

Idaṁ kho pana me taṁ Vāseṭṭha, sandhāya bhāsitaṁ:||
kapaṇaṁ mānusakaṁ rajjaṁ dibbaṁ sukhaṁ upanidhāya.|| ||

 

---

 

Pāṇaṁ na hāññe na cādinnam ādiye||
Musā na bhāse na ca majjapo siyā||
Abrahma-cariyā virameyya methunā||
Rattiṁ na bhuñjeyya vikāla-bhojanaṁ.|| ||

Mālaṁ na dhāreye na ca gandham ācare||
Mañce chamāyaṁ vasayetha santhate||
Etaṁ hi aṭṭhaṅgikam āh'uposathaṁ||
Buddhena dukkhantagunā pakāsitaṁ.|| ||

Cando ca suriyo ca ubho sudassanā||
Obhāsayaṁ anupariyanti yāvatā,||
Tamonudā te pana antalikkhagā||
Nabhe pabhāsenti disā virocanā.|| ||

Etasmiṁ yaṁ vijjati antare dhanaṁ||
Muttā maṇi veḷuriyaña ca bhaddakaṁ||
Siṅgī suvaṇṇaṁ atha vā pi kañcanaṁ||
Yaṁ jāta-rūpaṁ haṭakan ti vuccati||
Aṭṭhiṅgu petassa uposathassa||
Kalam pi te nānubhavanti soḷasiṁ||
Candappahā tāragaṇā va sabbe.|| ||

Tasmā hi nārī ca naro ca sīlavā||
Aṭṭhaṅgupetaṁ upavass'uposathaṁ||
Puññāni katvāna sukhudayāni||
Aninditā saggam upenti ṭhānan ti.|| ||

 

---

 

Evaṁ vutte Vāseṭṭho upāsako, aṭṭh'aṅga samannāgato uposatho||
maha-p-phalo hoti||
mahā-nisaṁso||
mahā-jutiko||
mahā-vippāro.|| ||

Evaṁ vutte Vāseṭṭho upāsako Bhagavantaṁ etad avoca:

[259] Piyā me bhante ñātisā-lohitā aṭṭha-samannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ,||
piyanam pi me assa ñātisā-lohitānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya.

Sabbe ce pi bhante, khattiyā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ,||
sabbesam pi'ssa khattiyānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya.

Sabbe ce pi bhante, brāhmaṇā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ,||
sabbesam pi'ssa brāhmaṇānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya.

Sabbe ce pi bhante, vessā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ,||
sabbesam pi'ssa vessānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya.

Sabbe ce pi bhante, suddā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ,||
sabbesam pi'ssa suddānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāyā ti.|| ||

Evam etaṁ Vāseṭṭha, evam etaṁ Vāseṭṭha,||
sabbe ce pi Vāseṭṭha, khattiyā aṭṭhagasamannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ,||
sabbesam pi'ssa khattiyānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya.|| ||

Sabbe ce pi Vāseṭṭha, brāhmaṇā aṭṭhagasamannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ,||
sabbesam pi'ssa brāhmaṇānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya.|| ||

Sabbe ce pi Vāseṭṭha, vessā aṭṭhagasamannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ,||
sabbesam pi'ssa vessānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya.|| ||

Sabbe ce pi Vāseṭṭha, suddā aṭṭhagasamannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ,||
sabbesam pi'ssa suddānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya.|| ||

Sadevako ce pi Vāseṭṭha, loko sa-Mārako sabrahamko sa-s-samaṇa-brāhmaṇī pajāsadeva-manussā te aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyu,||
sa-devaka pi'ssa lokassa sa-Mārakassa sabrahamkassa sa-s-samaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadeva-manussāya dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya.|| ||

Ime ce pi Vāseṭṭha mahā-sālā aṭṭh'aṅga-samannāgataṁ uposathaṁ upavaseyyuṁ.|| ||

Imesam pi'ssa mahā-sālānaṁ dīgha-rattaṁ hitāya sukhāya,||
ko pana vādo manussa bhutassā" ti.|| ||