Aṅguttara Nikāya
VIII. Navaka Nipāta
IV. Mahā Vagga

Sutta 34

Nibbāna-Sukha Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[414]

[1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ āyasmā Sāriputto Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe.|| ||

Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhu āmantesi||
"Āvuso Bhikkhavo" ti.|| ||

"Āvuso" ti kho te bhikkhu āyasmato Sāriputtassa paccassosuṁ.|| ||

Āyasmā Sāriputto etad avoca:|| ||

"Sukham idaṁ āvuso Nibbānaṁ||
sukhaṁ idaṁ āvuso, Nibbānan" ti.|| ||

2. Evaṁ vutte āyasmā Udāyī āyasmantaṁ Sāriputtaṁ etad avoca:|| ||

"Kiṁ [415] pan'ettha āvuso Sāriputta sukhaṁ yadettha n'atthi vedayitan" ti?|| ||

"Etad eva khv'ettha āvuso sukhaṁ,||
yad ettha n'atthi vedayitaṁ.|| ||

 

§

 

3. Pañc'ime āvuso kāma-guṇā.|| ||

Katame pañca?|| ||

Cakkhu-viññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

■

Sota-viññeyyā saddā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

■

Ghāna-viññeyyā gandhā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

■

Jivhā-viññeyyā rasā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

■

Kāya-viññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Ime kho āvuso pañca kāma-guṇe paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ.|| ||

Idaṁ vuccat'āvuso kāma-sukhaṁ.|| ||

 

§

 

4. Idh'āvuso bhikkhu vivicc'eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||

Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vihārena viharato kāma-sahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaṁ uppajjeyya,||
yāva-d-eva ābādhāya,||
evam ev'assa te kāma-sahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti svāssa hoti ābādho,||
yo kho pan'āvuso ābādho dukkhame taṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Iminā pi kho etaṁ āvuso pariyāyena veditabbaṁ yathā sukhaṁ Nibbānanti.|| ||

■

5. Puna ca paraṁ āvuso bhikkhu vitakka-vicārānaṁ vūpasamā ajjhattaṁ sampasādanaṁ cetaso ekodi-bhāvaṁ avitakkaṁ avicāraṁ samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ dutiyaṁ-jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||

Tassa ce āvuso, bhikkhuno iminā vihārena viharato vitakka-sahagatā saññā-manasikārā [416] samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaṁ uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya,||
evam ev'assa te vitakka-sahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti.|| ||

Svāssa hoti ābādho.|| ||

Yo kho pan'āvuso ābādho dukkhame taṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Iminā pi kho etaṁ āvuso pariyāyena veditabbaṁ yathā sukhaṁ Nibbānanti.|| ||

■

6. Puna ca paraṁ āvuso pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati.|| ||

Sato ca sampajāno sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||

Yantaṁ ariyā āvikkhanti:||
'Upekkhako satimā sukha-vihārī' ti taṁ tatiyaṁ-jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||

Tassa te āvuso bhikkuno iminā vihārena viharato pīti-sahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Seyyathā pi āvuso, sukhino dukkhaṁ uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya,||
evam ev'assa te pīti-sahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti svāssa hoti ābādho.|| ||

Yo kho pan'āvuso, ābādho dukkhame taṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Iminā pi kho etaṁ āvuso,||
pariyāyena veditibbaṁ yathā sukhaṁ Nibbānanti.|| ||

■

7. Puna ca paraṁ āvuso,||
bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubb'eva somanassa-domanassānaṁ atthaṅgamā adukkha-m-asukhaṁ upekkhā-sati-pārisuddhiṁ catutthaṁ-jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||

Tassa ce āvuso,||
bhikkhuno iminā vihārena viharato upekkhā sahagatā [417] saññā-manasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Seyyathā pi āvuso,||
sukhino dukkhaṁ uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya,||
evam ev'assa te upekkhā sahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Yo kho pan'āvuso,||
ābādho dukkhame taṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Iminā pi kho etaṁ āvuso,||
pariyāyena veditabbaṁ yathā sukhaṁ Nibbānanti.|| ||

■

8. Puna ca paraṁ āvuso,||
bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṁ samatikkamā paṭighasaññānaṁ atthaṅgamā nānattasaññānaṁ amanasikārā||
'Ananto ākāso' ti||
Ākāsānañ-c'āyatanaṁ upasampajja viharati.|| ||

Tassa ce āvuso,||
bhikkhuno iminā vihārena viharato rūpasahagatā saññāmanasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Seyyathā pi āvuso,||
sukhino dukkhaṁ uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya,||
evam ev'assa [417] te rūpasahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Yo kho pan'āvuso, ābādho||
dukkhame taṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Iminā pi kho etaṁ āvuso,||
pariyāyena veditabbaṁ yathā sukhaṁ Nibbānanti.|| ||

■

9. Puna ca paraṁ āvuso bhikkhu sabbaso Ākāsanañ-c'āyatanaṁ samatikkamma 'Anantaṁ viññāṇan' ti Viññāṇañ-c'āyatanaṁ upasampajja viharati.|| ||

Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vihārena viharato ākāsānāñcāyatanasahagatā saññā mana-sikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaṁ uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya,||
evam assa te Ākāsanañ-c'āyatanasahagatā saññā mana-sikārā samud'ācaranti.|| ||

Svāssa hoti ābādho,||
yo kho pan'āvuso ābādho,||
dukkhame taṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Iminā pi kho etaṁ āvuso pariyāyena veditibbaṁ yathā sukhaṁ Nibbānanti.|| ||

■

10. Puna ca paraṁ āvuso bhikkhu sabbaso Viññāṇañ-c'āyatanaṁ samatikkamma n'atthi kiñci' ti Ākiñcaññ'āyatanaṁ upasampajja viharati.|| ||

Tassa ce āvuso,||
bhikkhuno iminā vihārena viharato Viññāṇañ-c'āyatana sahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Seyyathā pi āvuso,||
sukhino dukkhā uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya.|| ||

Evam ev'assa te Viññāṇañ-c'āyatanasahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Yo kho pan'āvuso ābādho dukkhame taṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Iminā pi kho etaṁ āvuso pariyāyena veditabbaṁ yathā sukhaṁ nibbāyanti.|| ||

■

111. Puna ca paraṁ āvuso bhikkhu sabbaso Ākiñcaññ'āyatanaṁ samatikamma N'eva-saññā-nā-saññ'āyatanaṁ upasampajja viharati.|| ||

Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā viharena viharato Ākiñ caññ'āyatanasahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaṁ uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya.|| ||

Evam ev'assa te Ākiñ caññ'āyatanasahagatā saññā-manasikārā samud'ācaranti,||
svāssa hoti ābādho.|| ||

Yo kho pan'āvuso ābādho,||
dukkhame taṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Iminā pi kho etaṁ āvuso,||
pariyāyena veditabbaṁ yathā sukhaṁ Nibbānan.|| ||

■

[418] 12. Puna ca paraṁ āvuso bhikkhu sabbaso N'eva-saññā-nā-saññ'āyatanaṁ samatikkamma saññā-vedayita-nirodhaṁ upasampajja viharati,||
paññāyaṁ vassa disvā āsavā parikkhīṇā honti.|| ||

Iminā pi kho etaṁ āvuso pariyāyena veditabbaṁ yathā sukhaṁ Nibbānanti.|| ||