Aṅguttara Nikāya
X. Dasaka-Nipāta
XXI. Karajakāya Vagga

Sutta 206

Paṭhama Sañcetanika Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

 

[1][pts][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

"Nāhaṁ bhikkhave sañcetanikānaṁ kammānaṁ katānaṁ upacitānaṁ appaṭisaṁviditvā vyantībhāvaṁ vadāmi,||
tañ ca kho diṭṭhe'va dhamme upapajjaṁ vā apare vā pariyāye.|| ||

Na tve vāhaṁ bhikkhave sañcetanikānaṁ kammānaṁ katānaṁ upacitānaṁ appaṭisaṁviditvā dukkhass'antakiriyaṁ vadāmi.|| ||

Tatra, bhikkhave, tividhā kāya-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā dukkh'udrayā dukkha-vipākā hoti.|| ||

Catubbidhā vacī-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā dukkh'udrayā dukkha-vipākā hoti.|| ||

Tividhā mano-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā dukkh'udrayā dukkha vipākā hoti.|| ||

 

§

 

2. Kathañ ca bhikkhave tividhā kāya-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā dukkh'udrayā dukkha-vipākā hoti?|| ||

Idha, bhikkhave, ekacco pāṇ-ā-tipātī hoti luddo lohitapāṇī hatapahate niviṭṭho adayā-panno sabba-pāṇabhūtesu.|| ||

■

Adinn'ādāyī hoti.|| ||

Yaṁ taṁ parassa paravittūpakaraṇaṁ gāmagataṁ vā arañña-gataṁ vā adinnaṁ theyya saṅkhātaṁ ādātā hoti.|| ||

■

Kāmesu micchā-cārī hoti,||
yā tā māturakkhitā||
piturakkhitā||
bhāturakkhitā bhaginīrakkhitā||
ñātirakkhitā||
gottarakkhitā||
dhammarakkhitā||
sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālā guṇaparikkhittā pi,||
tathā rūpāsu cārittaṁ āpajjitā hoti.|| ||

Evaṁ kho bhikkhave tividhā kāya kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā dukkh'udrayā dukkakhavipākā hoti.|| ||

 

§

 

[293] 3. Kathañ ca bhikkhave catubbidhā vacī-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā dukkh'udrayā dukkha vipākā hoti?|| ||

Idha, bhikkhave, ekacco musā-vādī hoti,||
sabhāgato vā parisagato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakula majjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho|| ||

'Eh'ambho purisa, yaṁ jānāsi, taṁ vadehī' ti.|| ||

So ajānaṁ vā 'Āhaṁ jānāmī' ti.|| ||

Jānaṁ vā 'Āhaṁ na jānāmi' ti.|| ||

Apassaṁ vā 'Āhaṁ passāmī' ti.|| ||

Passaṁ vā 'Āhaṁ na passāmī' ti.|| ||

Iti attahetu vā parahetu vā āmisa kiñcikkhahetu vā sampajāna musābhāsitā hoti.|| ||

■

Pisuna-vāco hoti ito sutvā amutra akkhātā imesaṁ bhedāya,||
amutra vā sutvā imesaṁ akkhātā amūsaṁ bhedāya.|| ||

Iti samaggānaṁ vā bhettā,||
bhinnānaṁ vā anuppadātā vaggārāmo vaggarato vagganandi vaggakaraṇiṁ vācaṁ bhāsitā hoti.|| ||

■

Pharusa-vāco hoti,||
yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodha-sāmantā asamādhi-saṁvaṭṭanikā,||
tathā-rūpiṁ vācaṁ bhāsitā hoti.|| ||

■

Samphappalāpī hoti,||
akāla-vādī abhūta-vādī anattha-vādī adhamma-vādī avinaya-vādi,||
anidhāna-vatiṁ vācaṁ bhāsitā hoti akālena anapadesaṁ apariyanta-vatiṁ anattha-saṁhitaṁ.|| ||

Evaṁ kho bhikkhave catubbidhā vacī-kammanta sandosa vyāpatti akusala-sañcetanikā dukkh'udrayā dukkha-vipākā hoti.|| ||

■

4. Kathañ ca bhikkhave tividhā mano-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā dukkh'udrayā dukkha-vipākā hoti?|| ||

■

Idha, bhikkhave, ekacco abhijjhālū hoti,||
yaṁ taṁ parassa paravittūpakaraṇaṁ taṁ abhijjhitā hoti:|| ||

'Aho vata yaṁ parassa,||
taṁ mama assā' ti.|| ||

■

Vyāpanna-citto hoti paduṭṭhamana-saṅkappo|| ||

'Ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesuṁ iti vā' ti.|| ||

■

Micchā-diṭṭhiko hoti viparīta-dassano:|| ||

'N'atthi dinnaṁ,||
n'atthi yiṭṭhaṁ,||
n'atthi hutaṁ,||
n'atthi sukaṭa-dukkaṭānaṁ kammānaṁ phalaṁ vipāko,||
n'atthi ayaṁ loko,||
n'atthi paro loko,||
n'atthi mātā,||
n'atthi pitā,||
n'atthi sattā opapātikā,||
[294] n'atthi loke samaṇa-brāhmaṇā samaggatā,||
sammā paṭipannā,||
ye imañ ca lokaṁ parañ ca lokaṁ sayaṁ abhiññā sacchi-katvā pavedentī' ti.|| ||

Evaṁ kho bhikkhave tividhā mano-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā dukkh'udrayā dukkha-vipākā hoti.|| ||

 

§

 

5. Tividha kāya-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā-hetu vā bhikkhave,||
sattā kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ Nirayaṁ upapajjanti.|| ||

Catubbidha vacī-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā-hetu vā bhikkhave,||
sattā kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ Nirayaṁ upapajjanti.|| ||

Tividha mano-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā-hetu vā bhikkhave,||
sattā kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ Nirayaṁ upapajjanti.|| ||

■

6. Seyyathā pi, bhikkhave, apaṇṇako maṇi uddhaṁ khitto yena yen'eva patiṭṭhāti,||
suppati-ṭ-ṭhitaṁ yeva patiṭṭhāti.|| ||

Evam eva kho, bhikkhave, tividha kāya-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā-hetu vā sattā kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ Nirayaṁ upapajjanti.|| ||

Catubbidha vacī-kammanta sando savyāpatti akusala-sañcetanikā-hetu vā sattā kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ Nirayaṁ upapajjanti.|| ||

Tividha mano-kammanta sandosavyāpatti akusala-sañcetanikā-hetu vā sattā kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṁ duggatiṁ Nirayaṁ upapajjanti.|| ||

 

§

 

7. Nāhaṁ bhikkhave sañcetanikānaṁ kammānaṁ katānaṁ upacitānaṁ appaṭisaṁviditvā vyantībhāvaṁ vadāmi,||
tañ ca kho diṭṭhe'va dhamme upapajje vā apare vā pariyāye.|| ||

Na tvevāhaṁ bhikkhave sañcetanikānaṁ kammānaṁ katānaṁ upacitānaṁ appaṭisaṁviditvā dukkhass'antakiriyaṁ vadāmi.|| ||

Tatra, bhikkhave, tividhā kāya-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā sukhudrayā sukha-vipākā hoti,||
catubbidhā vacī-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā sukhudrayā sukha-vipākā hoti,||
tividhā mano-kammanta-sam- [295] patti kusala-sañcetanikā sukhudrayā sukha-vipākā hoti.|| ||

 

§

 

8. Kathañ ca bhikkhave tividhā kāya-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā sukhudrayā sukha-vipākā hoti?|| ||

Idha, bhikkhave, ekacco pāṇ-ā-tipātaṁ pahāya pāṇ-ā-tipātā paṭivirato hoti,||
nihita-daṇḍo nihita-sattho,||
lajjī dayā-panno sabba-pāṇa-bhūtahit-ā-nukampī viharati.|| ||

■

Adinn'ādānaṁ pahāya adinn'ādānā paṭivirato hoti,||
yaṁ taṁ parassa paravittūpakaraṇaṁ gāmagataṁ vā arañña-gataṁ vā,||
na taṁ adinnaṁ theyya-saṅkhātaṁ ādātā hoti.|| ||

■

Kāmesu micchā-cāraṁ pahāya kāmesu micchā-cārā paṭivirato hoti,||
yā tā māturakkhitā,||
piturakkhitā,||
mātā-piturakkhitā,||
bhāturakkhitā bhaginirakkhitā,||
ñātirakkhitā,||
gottarakkhitā,||
dhammarakkhitā,||
sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāgula parikkhittā pi,||
tathā-rūpāsu na cārittaṁ āpajjitā hoti.|| ||

Evaṁ kho bhikkhave tividhā kāya-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā sukhudrayā sukha-vipākā hoti.|| ||

 

§

 

9. Kathañ ca bhikkhave catubbidhā vacī-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā sukhudrayā sukha vipākā hoti?|| ||

Idha, bhikkhave, ekacco musā-vādaṁ pahāya musā-vādā paṭivirato hoti sabhāgato vā||
parisagato vā||
ñātimajjhagato vā||
pūgamajjhagato vā||
rājakula majjhagato vā||
abhinīto sakkhipuṭṭho:|| ||

'Eh'ambho purisa,||
yaṁ jānāhi,||
taṁ vadehī' ti.|| ||

So ajānaṁ vā: 'Āhaṁ na jānāmī' ti.|| ||

Jānaṁ vā, 'Āhaṁ jānāmī' ti.|| ||

Apassaṁ vā, 'Āhaṁ na passāmī' ti.|| ||

Passaṁ vā, 'Āhaṁ passāmī' ti.|| ||

Iti attahetu vā parahetu vā āmisa-kiñcikkha-hetu vā na sampajāna musā bhāsitā hoti.|| ||

■

Pisunaṁ vācaṁ pahāya pisunāya vācāya paṭivirato hoti.|| ||

Na ito sutvā amutra akkhātā imesaṁ bhedāya,||
amutra vā sutvā na imesaṁ akkhātā amūsaṁ bhedāya,||
iti bhinnānaṁ vā [296] sandhātā sahitānaṁ vā anuppadātā samagg'ārāmo samagga-rato samagga-nandī samagga-karaṇiṁ vācaṁ bhāsitā hoti.|| ||

■

Pharusaṁ vācaṁ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti.|| ||

Yā sā vācā neḷā kaṇṇa sukhā pemaṇīyā hadayaṅgamā porī bahu-jana-kantā bahu-jana manāpā,||
tathā-rūpiṁ vācaṁ bhāsitā hoti.|| ||

■

Sampha-p-palāpaṁ pahāya sampha-p-palāpā paṭivirato hoti.|| ||

Kālavādī bhūta-vādī attha-vādī dhamma-vādī vinaya-vādī nidhāna-vatiṁ vācaṁ bhāsitā hoti,||
kālena sāpadesaṁ pariyanta-vatiṁ attha-saṁhitaṁ.|| ||

Evaṁ kho bhikkhave catubbidhā vacī-kammantasampatti kusala-sañcetanikā sukhudrayā sukha-vipākā hoti.|| ||

 

§

 

10. Kathañ ca bhikkhave tividhā mano-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā sukhudrayā sukha-vipākā hoti?|| ||

Idha, bhikkhave, ekacco anabhijjhālū hoti,||
yaṁ taṁ parassa para-citt'ūpakaraṇaṁ,||
taṁ anabhijjhitā hoti:|| ||

'Aho vata yaṁ parassa,||
taṁ mama assā' ti.|| ||

■

Avyāpanna-citto hoti appadu-ṭ-ṭhamana-saṅkappo:|| ||

'Ime sattā averā hontu avyāpajjā anīghā sukhī attāṇaṁ pariharantu' ti.|| ||

■

Sammā diṭṭhiko hoti aviparīta-dassano:|| ||

'Atthi dinnaṁ||
atthi yiṭṭhaṁ,||
atthi hutaṁ,||
atthi sukaṭa dukkaṭānaṁ kammānaṁ phalaṁ vipāko,||
atthi ayaṁ loko,||
atthi paro loko,||
atthi mātā,||
atthi pitā,||
atthi sattā opapātikā,||
atthi loke samaṇa-brāhmaṇā samm'aggatā,||
sammā paṭipannā,||
yo imañ ca lokaṁ parañca lokaṁ sayaṁ abhiññā sacchi-katvā pavedentī' ti.|| ||

Evaṁ kho bhikkhave tividhā mano-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā sukhudrayā sukha-vipākā hoti.|| ||

■

11. Tividha-kāya-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā-hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajjanti.|| ||

Catubbidha vacī-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā-hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajjanti.|| ||

Tividha mano-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā-hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajjanti.|| ||

■

12. Seyyathā pi, bhikkhave, apaṇṇako maṇi uddhaṁ khitto yena yen'eva patiṭṭhāti suppati-ṭ-ṭhitaṁ yeva patiṭṭhāti.|| ||

Evam eva kho bhikkhave tividha kāya-kammanta- [297] sampatti kusala-sañcetanikā-hetu vā sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajjanti.|| ||

Catubbidha vacī-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā-hetu vā sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajjanti.|| ||

Tividha mano-kammanta-sampatti kusala-sañcetanikā-hetu vā sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajjan" ti.|| ||

 

§

 

13. Nāhaṁ bhikkhave sañcetanikānaṁ kammānaṁ katānaṁ upacitānaṁ vyantībhāvaṁ vadāmi||
tañ ca kho diṭṭhe vā dhamme,||
upapajje vā apare vā pariyāye.|| ||

Na tvevāhaṁ bhikkhave sañcetanikānaṁ kammānaṁ katānaṁ upacitānaṁ appaṭisaṁviditvā dukkhassa antakiriyaṁ vadāmī" ti.|| ||