Pāḷi English Dictionary
Sutta Search
Dhammatalk SearchDīgha Nikāya
Sutta 28
Sampasādaniya Suttantaṁ
Adapted from the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series
Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Nāḷandāyaṁ viharati PāvārikAmbavane.|| ||
Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
Eka-m-antaṁ nisinno kho āyasmā Sāriputto Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||
"Evaṁ pasanno ahaṁ bhante Bhagavati,||
na cāhu na ca bhavissati na c'etarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro yad idaṁ sambodhiyan" ti.|| ||
"Uḷārā kho te ayaṁ Sāriputta āsabhī vācā bhāsitā,||
ekaṁso gahito,||
sīha-nādo nadito:|| ||
'Evaṁ pasanno ahaṁ bhante Bhagavati,||
na cāhu na ca bhavissati na c'etarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro yad idaṁ samambodhiyan' ti.|| ||
Kiṁ nu Sāriputta ye te ahesuṁ atītam addhānaṁ Arahanto Sammā Sambuddhā,||
sabbe te Bhagavanto cetasā ceto paricca viditā,||
evaṁ-sīlā te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-dhammā [100] te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-paññā te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-vihārī te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-vimuttā te Bhagavanto ahesuṁ iti pī" ti?
"No h'etaṁ bhante".|| ||
"Kiṁ pana Sāriputta ye te bhavissanti anāgatam addhānaṁ Arahanto Sammā Sambuddhā,||
sabbe te Bhagavanto cetasā ceto paricca viditā,||
evaṁ-sīlā te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-dhammā te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-paññā te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-vihārī te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-vimuttā te Bhagavanto ahesuṁ iti pī" ti?
"No h'etaṁ bhante".|| ||
"Kiṁ pana Sāriputta ahaṁ te etarahi arahaṁ Sammā Sambuddho cetasā ceto paricca vidito||
evaṁ-sīlā te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-dhammā te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-paññā te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-vihārī te Bhagavanto ahesuṁ iti pi,||
evaṁ-vimuttā te Bhagavanto ahesuṁ iti pī" ti?
"No h'etaṁ bhante".|| ||
"Ettha carahi te Sāriputta atīt-ā-nāgata-pacc'uppannesu Arahantesu Sammā Sambuddhesu ceto-pariya-ñāṇaṁ n'atthi.|| ||
Atha kiñ carahi te ayaṁ Sāriputta uḷārā āsabhī vācā bhāsitā,||
ekaṁso gahito,||
sīha-nādo nadito:|| ||
'Evaṁ pasanno ahaṁ bhante Bhagavati,||
na cāhu na ca bhavissati na c'etarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro yad idaṁ samambodhiyan' ti.?
2. "Na kho me bhante atīt-ā-nāgata-pacc'uppannesu aharantesu Sammā Sambuddhesu ceto-pariya-ñāṇaṁ atthi.|| ||
Api ca me bhante dhamm'anvayo vidito.|| ||
Seyyathā pi [101] bhante rañño paccantimaṁ nagaraṁ daḷahuddāpaṁ daḷhapākāra-toraṇaṁ eka-dvāraṁ,||
tatr'assa dovāriko paṇḍito viyatto medhāvī aññātānaṁ nivāretā,||
ñātānaṁ pavesetā.|| ||
So tassa nagarassa samantā anupariyāya pathaṁ anukkamaante na passeyya pākāra-sadhiṁ vā pākāra-vivaraṁ vā antamaso bilāla-nissakkana-mattam pi.|| ||
Tassa evam assa, — ||
ye kho keci oḷārikā pāṇā imaṁ nagaraṁ pavisanti vā ni-k-khamanti vā,||
sabbe te iminā va dvārena pavisanti vā ni-k-khamanti vā' ti.|| ||
Evam eva kho me bhante dhamm'anvayo vidito.|| ||
Ye te ahesuṁ atītam addhānaṁ aharanto Sammā sambuddhā,||
sabbe te Bhagavanto pañca nīvaraṇe pahāya,||
cetaso upakkilese paññāya dubbalī-karaṇe,||
catusu sati-paṭṭhānesu suppati-ṭ-ṭhita-cittā,||
satta bojjh'aṅge yathā-bhūtaṁ bhāvetvā,||
anuttaraṁ Sammā-sambodhiṁ abhisambujjhiṁsu.|| ||
Ye pi te bhante bhavissanti anāgatam addhānaṁ Arahanto Sammā Sambuddhe,||
sabbe te Bhagavanto pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalī-karaṇe,||
catusu sati-paṭṭhānesu suppati-ṭ-ṭhita-cittā,||
satta bojjh'aṅge yathā-bhūtaṁ bhāvetvā,||
anuttaraṁ Sammā-sambodhiṁ abhisambujjhi'ssanti.|| ||
Bhagavā pi bhante etarahi arahaṁ Sammā Sambuddho pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalī-karaṇe,||
catusu sati-paṭṭhanesu suppati-ṭ-ṭhita-citto,||
satta bojjh'aṅge yathā-bhūtaṁ bhāvetvā,||
anuttaraṁ Sammā-sabbodhiṁ abhisambuddho.|| ||
Idāhaṁ bhante yena [102] Bhagavā ten'upasaṅkamiṁ dhamma-savaṇāya.|| ||
Tissa me bhante Bhagavā dhammaṁ desesi uttar-uttariṁ paṇīta-paṇītaṁ kaṇha-sukka-sappaṭi-bhāgaṁ,||
yathā yathā me bhante Bhagavā dhammaṁ desesi uttar-uttariṁ paṇīta-paṇītaṁ kaṇha-sukka-sappaṭi-bhāgaṁ,||
tathā tathā'haṁ tasmiṁ dhamme abhiññā idh'ekaccaṁ dhammaṁ dhammesu niṭṭham agamaṁ,||
satthari pasīdiṁ, —||
'Sammā Sambuddho Bhagavā,||
svākkhāto Bhagava dhammo,||
su-paṭipanno sāṅgho' ti.|| ||
3. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ,||
yathā Bhagavā dhammaṁ deseti kusalesu dhammesu.|| ||
Tatr'ime kusalā dhammā,||
seyyath'īdaṁ:|| ||
cattāro sati-paṭṭhānā,||
cattāro samma-p-padhānā,||
cattāro iddhi-pādā,||
pañc'indriyāni,||
pañca balāni,||
satta bojjh'aṅgā,||
Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo.|| ||
Idha bhante bhikkhu āsavānaṁ khayā anāsavaṁ ceto-vimuttiṁ paññā-vimuttiṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharati.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante kusalesu dhammesu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ kusalesu dhammesu.|| ||
§
4. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ,||
yathā Bhagavā dhammā deseti āyatana-paṇṇattīsu.|| ||
Cha-y-imāni bhante ajjhattika-bāhirāni āyatanāni:|| ||
cakkhuñ ca rūpāni ca||
sotañ ca saddā ca,||
ghāṇañ ca gandhā ca||
jivhā ca rasā ca,||
kāyo ca phoṭṭhabbā ca||
mano ca dhammā ca.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante āyatana-paṇṇattīsu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
[103] yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ āyatana-paṇṇattīsu.|| ||
§
5. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ,||
yathā Bhagavā dhammaṁ deseti gabbhāvakkantīsu.|| ||
Catasso imā bhante gabbhāvakkantiyo.|| ||
Idha bhante ekacco asampajāno c'eva mātu kucchiṁ okkamati,||
asampajāno mātu kucchismiṁ ṭhāti,||
asampajāno mātu kucchimhā ni-k-khamati.|| ||
Ayaṁ paṭhamā gabbhāvakkanti.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco sampajāne mātu kucchiṁ okkamati,||
asampajāno mātu kucchismiṁ ṭhāti,||
asampajāno mātu kucchīmhā ni-k-khamati.|| ||
Ayaṁ dutiyā gabbhāvakkanti.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco sampajāno mātu kucchiṁ okkamati,||
sampajāno mātu kucchismiṁ ṭhāti,||
asampajāno mātu kucchimbhā ni-k-khamati.|| ||
Ayaṁ tatiyā gabbhāvakkanti.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco sampajāno c'eva mātu kucchiṁ okkamati,||
sampajāno mātu kucchismiṁ ṭhāti,||
sampajāno mātu kucchimhā ni-k-khamati.|| ||
Ayaṁ catutthā gabbhāvakkanti.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante gabbhāvakkantīsu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ gabbhāvakkantīsu.
§
6. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ,||
yathā Bhagavā dhammaṁ deseti ādesana-vidhāsu.|| ||
Catasso imā bhante ādesana-vidhā.|| ||
Idha bhante ekacco nimittena ādisati —||
'evam pi te mano,||
ittham pi te mano,||
iti pi te cittan' ti.|| ||
So bahuṁ ce pi ādisati —||
tath'eva taṁ hoti,||
no aññathā.|| ||
Ayaṁ paṭhamā ādesana-vidhā.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco||
na h'eva kho nimittena ādisati,||
api ca kho manussānaṁ vā||
amanussānaṁ vā||
devatānaṁ vā saddaṁ sutvā ādisati —||
'evam pi te mano,||
ittham pi te mano,||
iti pi te cittan' ti.|| ||
So bahuṁ ce pi ādisati —||
tath'eva taṁ hoti,||
no aññathā.|| ||
Ayaṁ dutiyā ādasanavidhā.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco||
na h'eva kho nimittena ādisati,||
nā pi manussānaṁ vā||
amanussānaṁ vā||
devatānaṁ vā saddaṁ sutvā ādisati,||
[104] api ca kho vitakkayato vicārayato vitakka-vipphāra-saddaṁ sutvā ādisati —||
'evam pi te mano,||
ittham pi te mano,||
iti pi te cittan' ti.|| ||
So bahuṁ ce pi ādisati —||
tath'eva taṁ hoti,||
no aññathā.|| ||
Ayaṁ tatiyā ādesanavidhā.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco||
na h'eva kho nimittena ādisati,||
nā pi manussānaṁ vā||
amanussānaṁ vā||
devatānaṁ vā saddaṁ sutvā ādisati,||
nā pi vitakkayato vicārayato vitakka-vipphāra-saddaṁ sutvā ādisati,||
api ca kho avitakkaṁ avicāraṁ samādhiṁ samāpannassa cetasā ceto paricca pajānāti -||
yathā imassa bhoto mano-saṅkhārā paṇihitā,||
tathā imassa cittassa anantarā amuṁ nāma vitakkaṁ vitakkessatī' ti.|| ||
So bahuñ ce pi ādisati,||
tath'eva taṁ hoti,||
no aññathā.|| ||
Ayaṁ catutthā ādesanavidhā.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante ādesana-vidhāsu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ ādesana-vidhāsu.|| ||
§
7. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ yathā Bhagavā dhammaṁ deseti dassana-samāpattisu.|| ||
Catasso imā bhante dassanasamāpattiyo:|| ||
Idha bhante ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā,||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-manasi-kāram anvāya,||
tathā rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati yathā samāhite citte imam eva kāyaṁ uddhaṁ pāda-talā adho kesa-matthakā taca-pariyan pūraṁ nāna-p-pakārassa asucino pacc'avekkhati:|| ||
Atthī imasmiṁ kāye,||
kesā,||
lomā,||
nakhā,||
dantā,||
taco,||
maṁsaṁ,||
nahāra,||
aṭṭhi,||
aṭṭhimiñjā,||
vakkaṁ,||
hadayaṁ,||
yakanaṁ,||
kilomakaṁ,||
pihakaṁ,||
pa-p-phāsaṁ,||
antaṁ,||
antaguṇaṁ,||
udariyaṁ,||
karīsaṁ,||
pittaṁ,||
semhaṁ,||
pubbo,||
lohitaṁ,||
sedo,||
medo,||
assu,||
vasā,||
kheḷo,||
siṅghānikā,||
lasikā,||
muttan ti.|| ||
Ayaṁ paṭhamā dassana-samāpattī.|| ||
Puna [105] ca paraṁ bhante idh'ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā,||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-manasi-kāram anvāya,||
tathā rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati yathā samāhite citte imam eva kāyaṁ uddhaṁ pāda-talā adho kesa-matthakā taca-pariyan pūraṁ nāna-p-pakārassa asucino pacc'avekkhati:|| ||
Atthī imasmiṁ kāye,||
kesā,||
lomā,||
nakhā,||
dantā,||
taco,||
maṁsaṁ,||
nahāra,||
aṭṭhi,||
aṭṭhimiñjā,||
vakkaṁ,||
hadayaṁ,||
yakanaṁ,||
kilomakaṁ,||
pihakaṁ,||
pa-p-phāsaṁ,||
antaṁ,||
antaguṇaṁ,||
udariyaṁ,||
karīsaṁ,||
pittaṁ,||
semhaṁ,||
pubbo,||
lohitaṁ,||
sedo,||
medo,||
assu,||
vasā,||
kheḷo,||
siṅghānikā,||
lasikā,||
muttan|| ||
Atikkamma ca purisassa chavi-maṁsa-lohitaṁ aṭṭhiṁ pacc'avekkhati.|| ||
Ayaṁ dutiyā dassana-samāpatti.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā,||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-manasi-kāram anvāya,||
tathā rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati yathā samāhite citte imam eva kāyaṁ uddhaṁ pāda-talā adho kesa-matthakā taca-pariyan pūraṁ nāna-p-pakārassa asucino pacc'avekkhati:|| ||
Atthī imasmiṁ kāye,||
kesā,||
lomā,||
nakhā,||
dantā,||
taco,||
maṁsaṁ,||
nahāra,||
aṭṭhi,||
aṭṭhimiñjā,||
vakkaṁ,||
hadayaṁ,||
yakanaṁ,||
kilomakaṁ,||
pihakaṁ,||
pa-p-phāsaṁ,||
antaṁ,||
antaguṇaṁ,||
udariyaṁ,||
karīsaṁ,||
pittaṁ,||
semhaṁ,||
pubbo,||
lohitaṁ,||
sedo,||
medo,||
assu,||
vasā,||
kheḷo,||
siṅghānikā,||
lasikā,||
muttan,||
ati-k-kamma ca purisassa chavi-maṁsa-lohitaṁ aṭṭhiṁ pacc'avekkhati,||
purisassa ca viññāṇa-sotaṁ pajānāti ubhayato labbocchinnaṁ idha-loke pati-ṭ-ṭhitaṁ ca para-loke pati-ṭ-ṭhitaṁ ca.|| ||
Ayaṁ tatiyā dassanasamāpatti.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā,||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-manasi-kāram anvāya,||
tathā rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati yathā samāhite citte imam eva kāyaṁ uddhaṁ pāda-talā adho kesa-matthakā taca-pariyan pūraṁ nāna-p-pakārassa asucino pacc'avekkhati:|| ||
Atthī imasmiṁ kāye,||
kesā,||
lomā,||
nakhā,||
dantā,||
taco,||
maṁsaṁ,||
nahāra,||
aṭṭhi,||
aṭṭhimiñjā,||
vakkaṁ,||
hadayaṁ,||
yakanaṁ,||
kilomakaṁ,||
pihakaṁ,||
pa-p-phāsaṁ,||
antaṁ,||
antaguṇaṁ,||
udariyaṁ,||
karīsaṁ,||
pittaṁ,||
semhaṁ,||
pubbo,||
lohitaṁ,||
sedo,||
medo,||
assu,||
vasā,||
kheḷo,||
siṅghānikā,||
lasikā,||
muttan,||
ati-k-kamma ca purisassa chavi-maṁsa-lohitaṁ aṭṭhiṁ pacc'avekkhati,||
purisassa ca viññāṇa-sotaṁ pajānāti ubhayato abbocchinnaṁ idha-loke apati-ṭ-ṭhitaṁ ca para-loke apati-ṭ-ṭhitaṁ ca.|| ||
Ayaṁ catutthā dassana-samāpatti.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante dassana-samāpattisu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ dassana-samāpattisu.|| ||
§
8. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ,||
yathā Bhagavā dhammaṁ deseti puggala-paṇṇattīsu.|| ||
Satt'ime bhante puggalā:|| ||
Ubhato-bhāga-vimutto,||
paññā-vimutto,||
kāya-sakkhi,||
diṭṭhi-ppatto,||
saddhā-vimutto,||
dhamm'ānusārī,||
saddh'ānusārī.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante puggala-paññattīsu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ puggala-paññattīsu.|| ||
§
9. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ yathā Bhagavā [106] dhammaṁ deseti padhānesu.|| ||
Satt'ime bhante bojjh'aṅgā:|| ||
Sati-sambojjh'aṅgo,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgo,||
viriya-sambojjh'aṅgo,||
pīti-sambojjh'aṅgo,||
passaddhi-sambojjh'aṅgo,||
samādhi-sambojjh'aṅgo,||
upekkhā-sambojjh'aṅgo.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante padhānesu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ padhānesu.|| ||
§
10. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ yathā Bhagavā dhammaṁ deseti paṭipadāsu.|| ||
Catasso imā bhante paṭipadā:|| ||
Dukkhā paṭipadā dandhābhiññā,||
dukkhā paṭipadā khippābhiññā,||
sukhā paṭipadā dandhābhiññā,||
sukhā paṭipadā khippābhiññā.|| ||
Tatra bhante yā'yaṁ paṭipadā dukkhā dandhābhiññā,||
ayaṁ bhante paṭipadā ubhayen'eva hīnā akkhāyati dukkhattā ca dandhattā ca.|| ||
Tatra bhante yā'yaṁ paṭipadā dukkhā khippābhiññā,||
ayaṁ pana bhante paṭipadā dukkhattā hīnā akkhāyati.|| ||
Tatra bhante yā'yaṁ paṭipadā sukhā dandhābhiññā,||
ayaṁ bhante paṭipadā dandhattā hīnā akkhāyati.|| ||
Tatra bhante yā'yaṁ paṭipadā sukhā khippābhiññā,||
ayaṁ pana bhante paṭipadā ubhayen'eva paṇītā akkhāyati sukhattā ca khīppattā ca.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante paṭipadāsu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ paṭipadāsu.|| ||
§
11. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ yathā Bhagavā dhammaṁ deseti bhassa-samā-cāre.|| ||
Idha bhante ekacco na c'eva musā-vādūpasaṁhitaṁ vācaṁ bhāsati,||
na ca vebhūtiyaṁ,||
na ca pesuṇiyaṁ,||
na ca sārambhajaṁ jayāpekkho,||
mantā mantā vācaṁ bhāsati nidhāna-vatiṁ kālena.|| ||
Etad ānuntariyaṁ bhante bhassa-samā-cāre.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ bhassa-samā-cāre.|| ||
§
12. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ,||
yathā Bhagavā dhammaṁ deseti purisa-sīla-samā-cāre.|| ||
Idha bhante ekacco c'assa saddho ca||
na ca kuhako,||
na ca lapako,||
na ca nemittiko,||
na ca nippesiko,||
na ca [107] lābhena lābhaṁ nijiṁsitā,||
indriyesu gutta-dvāro,||
bhojane mattaññu,||
sama-kārī,||
jāgariyānuyogam anuyutto,||
atandito āraddha-viriyo,||
ñāyī,||
satimā,||
kalyāṇa-paṭibhāno,||
gatimā,||
dhitimā,||
mutimā,||
na ca kāmesu giddho,||
sato ca nipako ca.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante purisa-sīla-samā-cāre.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ purisa-sīla-samā-cāre.|| ||
§
13. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ yathā Bhagavā dhammaṁ deseti anusāsana-vidhāsu.|| ||
Catasso imā bhante anusāsana-vidhā.|| ||
Jānāti bhante Bhagavā para-puggalaṁ paccattaṁ yoniso mana-sikārā, —|| ||
'Ayaṁ puggalo yath'ānusiṭṭhaṁ tathā paṭipajjamāno,||
tiṇṇaṁ saṁojanānaṁ parikkhayā sot'āpanno bhavissati avinipāta-dhammo niyato sambodhi-parāyaṇo' ti.|| ||
Jānāti bhante Bhagavā para-puggalaṁ paccattaṁ yoniso-mana-sikārā, —|| ||
'Ayaṁ puggalo yath'ānusiṭṭhaṁ tathā paṭipajjamāno,||
tiṇṇaṁ saṁojanānaṁ parikkhayā rāga-dosa-mohānaṁ tanuttā sakad-āgāmī bhavissati,||
sakid eva imaṁ lokaṁ [āgantvā dukkhass'antaṁ karissatī' ti.|| ||
Jānāti bhante][ed1] Bhagavā para-puggalaṁ paccattaṁ yoniso mana-sikārā, —|| ||
'Ayaṁ puggalo yath'ānusiṭṭhaṁ tathā paṭipajjamāno,||
pañcannaṁ oram-bhāgiyānaṁ saṁojanānaṁ parikkhayā opapātiko bhavissati,||
tattha parinibbāyī anāvatti-dhammā tasmā lokā' ti.|| ||
Jānāti bhante Bhagavā para-puggalaṁ paccattaṁ yoniso mana-sikārā, —|| ||
'Ayaṁ puggalo yath'ānusiṭṭhaṁ tathā paṭipajjamāno,||
āsavānaṁ khayā anāsavaṁ ceto-vimuttiṁ paññā-vimuttiṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katṭā upasampajja viharissatī' ti.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante anusāsana-vidhāsu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ anusāsana-vidhāsu.|| ||
§
14. [108] Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ yathā Bhagavā dhammaṁ deseti para-puggala-vimutti-ñāṇe.|| ||
Jānāti bhante Bhagavā para-puggalaṁ paccattaṁ yoniso-mana-sikārā, —|| ||
'Ayaṁ puggalo tiṇṇaṁ saṁojanānaṁ parikkhayā Sotāpanno bhavissati avinipāta-dhammo niyato sambodhi-parāyaṇo' ti.|| ||
Jānāti bhante Bhagavā para-puggalaṁ paccattaṁ yoniso mana-sikārā, —|| ||
'Ayaṁ puggalo tiṇṇaṁ saṁojanānaṁ parikkhayā rāga-dosa-mohānaṁ tanuttā sakādāgimī bhavissati sakid eva imaṁ lokaṁ āgantvā dukkhass'antaṁ karissatī' ti.|| ||
Jānāti bhante Bhagavā para-puggalaṁ paccattaṁ yoniso mana-sikārā, —|| ||
'Ayaṁ puggalo pañcannaṁ oram-bhāgiyānaṁ saṁojanānaṁ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvatti-dhammā tasmā lokā' ti.|| ||
Jānāti bhante Bhagavā para-puggalaṁ paccattaṁ yoniso mana-sikārā, —|| ||
'Ayaṁ puggalo āsavānaṁ khayā anāsavaṁ ceto-vimuttiṁ paññā-vimuttiṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharissatī' ti.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante para-puggala-vimutti-ñāṇe.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ para-puggala-vimutti-ñāṇe.|| ||
§
15. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ yathā Bhagavā dhammāṁ deseti sassata-vādesu.|| ||
Tayo me bhante sassata-vādā.|| ||
Idha bhante ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-mana-sikāram anvāya,||
tathā-rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati,||
yathā samāhite citte aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussarati —||
seyyath'īdaṁ:|| ||
Ekam pi jātiṁ,||
dve pi jātiyo,||
tisso pi jātiyo,||
catasso pi jātiyo,||
pañca pi jātiyo,||
dasa pi jātiyo,||
vīsam pi jātiyo,||
tiṁsam pi jātiyo,||
cattāsso pi jātiyo,||
pañcā pi jātiyo,||
dasa pi jātiyo,
vīsatim pi jātiyo,
tiṁsam pi jātiyo,
cattārīsam pi jātiyo,
jāti-satam pi,||
jāti-sahassam pi,||
jāti-sata-sahassam pi,||
anekāni pi jāti-satāni,||
anekāni pi jāti-sahassāni,||
anekāni pi jāti-sata-sahassāni,||
amutrāsiṁ evaṁ-nāmo,||
evaṁ-gotto evaṁ-vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī,||
[109] evam-āyu-pariyanto.|| ||
So tato cuto amutra udapādiṁ.|| ||
Tatrāpāsiṁ||
evaṁ-nāmo,||
evaṁ-gotto,||
evaṁ-vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī,||
evam-āyu-pariyanto.|| ||
So tato cuto idh'ūpapanno" ti.|| ||
Iti sākāraṁ sa-uddesaṁ aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussarati.|| ||
So evam āha.|| ||
Atītam p'āhaṁ addhānaṁ jānāmi,||
'saṁvaṭṭi vā loko vivaṭṭi vā' ti, —||
anāgatam p'āhaṁ addhānaṁ jānāmi,||
'saṁvaṭṭissati vā loko vivaṭṭissati vā' ti.|| ||
Sassato attā ca loko ca vañjho kuṭaṭṭho esika-ṭṭhāyī-ṭṭhito te ca sattā sandhāvanti saṁsaranti cavanti upapajjanti,||
atthi tv'eva sassati-saman' ti.|| ||
Ayaṁ paṭhamo sassata-vādo.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-mana-sikāram anvāya,||
tathā-rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati,||
yathā samāhite citte aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussarati —||
seyyath'īdaṁ:|| ||
Ekam pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭaṁ,||
dve pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni,||
tiīṇi pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni,||
catari pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni,||
pañca pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni,||
dasa pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni,||
vīsam pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni:||
amutrāsiṁ evaṁ-nāmo,||
evaṁ-gotto evaṁ-vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī,||
evam-āyu-pariyanto.|| ||
So tato cuto amutra udapādiṁ.|| ||
Tatrā pāsiṁ||
evaṁ-nāmo,||
evaṁ-gotto,||
evaṁ-vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī,||
evam-āyu-pariyanto.|| ||
So tato cuto idh'ūpapanno" ti.|| ||
Iti sākāraṁ sa-uddesaṁ aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussarati.|| ||
So evam āha:||
atītam kho āhaṁ addhānaṁ jānāmi,||
'saṁvaṭṭi pi loko||
vivaṭṭī pi loko,||
anāgataṁ ca kho āhaṁ addhānaṁ [110] jānāmi saṁvaṭṭissati vā loko vivaṭṭissati vā ti.|| ||
Sassato attā ca loko ca vañjho kuṭaṭṭho esikaṭṭhāyīṭṭhito,||
te ca sattā sandhāvanti saṁsaranti cavanti upapajjanti,||
Atthi tv'eva sassati-saman' ti.|| ||
Ayaṁ bhante dutiyo sassata-vādo.|| ||
Puna ca paraṁ bhante idh'ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-mana-sikāram anvāya,||
tathā-rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati,||
yathā samāhite citte aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussarati —||
seyyath'īdaṁ:|| ||
Dasa pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni,||
vīsam pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni,||
tiṁsam pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni,||
cattārīsam pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭāni:||
amutrāsiṁ evaṁ-nāmo,||
evaṁ-gotto evaṁ-vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī,||
evam-āyu-pariyanto.|| ||
So tato cuto amutra udapādiṁ.|| ||
Tatrā pāsiṁ||
evaṁ-nāmo,||
evaṁ-gotto,||
evaṁ-vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī,||
evam-āyu-pariyanto.|| ||
So tato cuto idh'ūpapanno" ti.|| ||
Iti sākāraṁ sa-uddesaṁ aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussarati.|| ||
So evam āha:||
atītam kho āhaṁ addhānaṁ jānāmi,||
'saṁvaṭṭi pi loko||
vivaṭṭī pi loko,||
anāgataṁ ca kho āhaṁ addhānaṁ jānāmi saṁvaṭṭissati vā loko vivaṭṭissati vā ti.|| ||
Sassato attā ca loko ca vañjho kuṭaṭṭho esikaṭṭhāyīṭṭhito,||
te ca sattā sandhāvanti saṁsaranti cavanti upapajjanti,||
Atthi tv'eva sassati-saman' ti.|| ||
Ayaṁ bhante tatiyo sassatavādo|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante sassata-vādesu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ sassata-vādesu.|| ||
§
16. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ,||
yathā Bhagavā dhammaṁ deseti pubbe-nivāsānu-s-sati-ñāṇe.|| ||
Idha bhante ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-mana-sikāram anvāya,||
tathā-rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati,||
yathā samāhite citte aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussarati —||
seyyath'īdaṁ:|| ||
Ekam pi jātiṁ,||
dve pi jātiyo,||
tisso pi jātiyo,||
catasso pi jātiyo,||
pañca pi jātiyo,||
dasa pi jātiyo,||
vīsam pi jātiyo,||
tiṁsam pi jātiyo,||
cattārīsam pi jātiyo,||
paññāsam pi jātiyo,||
jāti-satam pi,||
jāti-sahassam pi,||
jāti-sata-sahassam pi,||
aneke pi saṁvaṭṭa-kappe,||
aneke pi [111] vivaṭṭa-kappe,||
aneke pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭa-kappe:||
amutrāsiṁ evaṁ-nāmo,||
evaṁ-gotto evaṁ-vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī,||
evam-āyu-pariyanto.|| ||
So tato cuto amutra udapādiṁ.|| ||
Tatrā pāsiṁ||
evaṁ-nāmo,||
evaṁ-gotto,||
evaṁ-vaṇṇo,||
evam-āhāro,||
evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī,||
evam-āyu-pariyanto.|| ||
So tato cuto idh'ūpapanno ti.|| ||
Iti sākāraṁ sa-uddesaṁ aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussarati.|| ||
Santi bhante devā yesaṁ na sakkā gaṇanāya vā saṅkhāto vā āyuṁ saṅkhātuṁ,||
api ca yasmiṁ yasmiṁ atta-bhāve abhinivuttha-pubbaṁ hoti,||
yadi vā rūpīsu,||
yadi vā arūpīsu,||
yadi vā saññīsu,||
yadi vā asaññisu,||
yadi vā n'eva-saññi-nāsaññisu.|| ||
Iti sākāraṁ sa-uddesaṁ aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussarati.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante pubbe-nivāsānu-s-sati-ñāṇe.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ pubbe-nivāsānu-s-sati-ñāṇe.|| ||
§
17. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ yathā Bhagavā dhammaṁ deseti sattāṇaṁ cūtupapāta-ñāṇe.|| ||
Idha bhante ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-mana-sikāram anvāya,||
tathā-rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati||
yathā samāhite citte dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta-mānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne,||
hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā-kamm'ūpage satte pajānāti:|| ||
'Ime vata bhonto sattā||
kāya-du-c-caritena samannāgatā,||
vacī-du-c-caritena samannāgatā,||
mano-du-c-caritena samannāgatā,||
ariyānaṁ upavādakā,||
micchā-diṭṭhikā,||
micchā-diṭṭhi-kamma-samādānā,||
te kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ Nirayaṁ upapannā.|| ||
Ime vā pana bhonto sattā,||
kāya-sucaritena samannāgatā,||
vacī-sucaritena samannāgatā,||
mano-sucaritena samannāgatā,||
ariyānaṁ anupavādakā,||
sammā-diṭṭhikā,||
sammā-diṭṭhi-kamma-samādānā,||
te kāyassa bhedā [112] param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapannā' ti.|| ||
Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta-mānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne,||
hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā-kamm'ūpage satte pajānāti.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante sattāṇaṁ cut'upapāta-ñāṇe.|| ||
Taṁ Bhagavā asesam abhijānāti,||
taṁ Bhagavato asesam abhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yad abhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ sattāṇaṁ cut'upapāta-ñāṇe.|| ||
§
18. Aparaṁ pana bhante etad ānuttariyaṁ yathā Bhagavā dhammaṁ deseti iddhi-vidhāsu.|| ||
Dve'mā bhante iddhiyo.|| ||
Atthi bhante iddhi yā sāsavā sa-upadhikā no ariyā' ti vuccati.|| ||
Atthi bhante iddhi yā anāsavā anupadhikā ariyā' ti vuccati.|| ||
Katamā ca bhante iddhi yā sāsavā sa-upadhikā no ariyā' ti vuccati?|| ||
Idha bhante ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā||
ātappam anvāya,||
padhānam anvāya,||
anuyogam anvāya,||
appamādam anvāya,||
sammā-mana-sikāram anvāya,||
tathā-rūpaṁ ceto-samādhiṁ phusati yathā-samāhite citte aneka-vihitaṁ iddhi-vidhaṁ pacc'anubhoti:|| ||
eko pi hutvā bahudhā hoti,||
bahudhā pi hutvā eko hoti,||
āvibhāvaṁ tiro-bhavaṁ tiro-kuḍḍaṁ tiro-pākāraṁ tiro-pabbataṁ asajja-māno gacchati seyyathā pi ākāse.|| ||
Paṭhaviyā pi ummujja-nimujjaṁ karoti seyyathā pi udake,||
udake pi abhijjamāno gacchati seyyathā pi paṭhaviyaṁ,||
ākāse si pallaṅkena kamati seyyathā pi pakkhi sakuṇo.|| ||
Ime pi candima-suriye evaṁ mahiddhike evaṁ mah-ā-nubhāve pāṇinā parimasati parimajjati.|| ||
Yāva Brahma-lokā pi kāyena vasaṁ vatteti.|| ||
Ayaṁ bhante iddhi yā sāsavā sa-upadhikā no ariyā ti vuccati.|| ||
Katamā ca bhante iddhi yā anāsavā anupadhikā ariyā ti vuccati?|| ||
Idha bhante bhikkhu sace ākaṅkhati —||
paṭikule appaṭikūla-saññi vihareyyan ti,||
appaṭikūla-saññi tattha viharati.|| ||
Sace ākaṅkhati —||
appaṭikūle [113] paṭikūla-saññi vihareyyan ti,||
paṭikūla-saññi tattha viharati.|| ||
Sace ākaṅkhati —||
paṭikūle ca appaṭikūle ca appaṭikūla-saññi vihareyyan ti appaṭikūla-saññi tattha viharati.|| ||
Sace ākaṅkhati —
apaṭikūle ca paṭikūle ca paṭikūla-saññi vihareyyan ti,||
paṭikūla-saññi tattha viharati.|| ||
Sace ākaṅkhati —||
paṭikūlañ ca appaṭikūlañ ca tad ubhayaṁ abhini-vajchetvā upekkhako vihareyyaṁ sato sampajāno' ti,||
upekkhako tattha viharati sato sampajāno.|| ||
Ayaṁ pana bhante iddhi anāsavā anupadhikā ariyā ti vuccati.|| ||
Etad ānuttariyaṁ bhante iddhividhāsu.|| ||
Taṁ Bhagavā asesamabhijānāti.|| ||
Taṁ Bhagavato asesamabhijānato uttariṁ abhiññeyyaṁ n'atthi,||
yadabhijānaṁ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro assa yad idaṁ iddhi-vidhāsu.|| ||
19. Yan taṁ bhante saddhena kula-puttena pattabbaṁ āraddha-viriyena thāmavatā purisa-thāmena purisa-viriyena purisa-parakkamena purisa-dhorayhena,||
anuppattaṁ taṁ Bhagavatā.|| ||
Na ca bhante Bhagavā kāmesu kāma-sukhallikānuyoga-yutto hīnaṁ gammaṁ pothujjanikaṁ anariyaṁ anattha-saṁhitaṁ,||
na ca atta-kilamathānuyoga anuyutto dukkhaṁ anariyaṁ anattha-saṁhitaṁ,||
catunnaṁ Bhagavā jhānānaṁ ābhiceta-sikānaṁ diṭṭha-dhamma-sukha-vihārānaṁ nikāma-lābhī akiccha-lābhī akasira-lābhī.|| ||
§
Sace maṁ bhante evaṁ puccheyya —|| ||
'Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
ahesuṁ atītam addhānaṁ aññe samaṇo vā brāhmaṇā vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññatarā sambodhiyan' ti?|| ||
Evaṁ puṭṭho ahaṁ bhante 'no' ti vadeyyaṁ.|| ||
Sace pana maṁ bhante evaṁ puccheyya —|| ||
'Kiṁ pan'āvuso Sāriputta bhavissanti anāgatam addhānaṁ aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññatarā sabbodhiyan' ti?|| ||
Evaṁ puṭṭho ahaṁ bhante 'no' ti [114] vadeyyaṁ.|| ||
'Kiṁ pan'āvuso Sāriputta atth'etarahi añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo'bhiññataro sambodhiyan' ti?|| ||
Evaṁ puṭṭho ahaṁ bhante 'no' ti vadeyyaṁ.|| ||
Sace pana maṁ bhante evaṁ puccheyya —|| ||
"Kin nu kho āvuso Sāriputta ahesuṁ atītam addhānaṁ aññe samaṇo vā brāhmaṇā vā Bhagavatā samasamā sambodhiyan' ti?|| ||
Evaṁ puṭṭho ahaṁ bhante 'evan' ti vadeyyaṁ.|| ||
Sace pana maṁ bhante evaṁ puccheyya —|| ||
'Kiṁ pan'āvuso Sāriputta,||
bhavissanti anāgatam addhānaṁ aññe samaṇo vā brāhmaṇā vā Bhagavatā samasamā sambodhiyan' ti?|| ||
Evaṁ puṭṭho ahaṁ bhante 'evan' ti vadeyyaṁ.|| ||
Sace pana maṁ bhante evaṁ puccheyya —|| ||
'Kiṁ pan'āvuso Sāriputta atth'etarahi aññe samaṇo vā brāhmaṇā vā Bhagavatā samasamā sambodhiyan' ti?|| ||
Evaṁ puṭṭho ahaṁ bhante 'no' ti vadeyyaṁ.|| ||
Sace pana maṁ bhante evaṁ puccheyya —|| ||
'Kasmā pan'āyasmā Sāriputto ekaccaṁ abbhanujānāti ekaccaṁ nābbhanujānātī' ti?|| ||
Evaṁ puṭṭho ahaṁ bhante evaṁ vyākareyyaṁ —|| ||
'Sammukhā me taṁ āvuso Bhagavato sutaṁ,||
sammukhā paṭiggahitaṁ.'|| ||
Ahesuṁ atītam addhānaṁ Arahanto Sammā Sambuddhā mayā samasamā sambodhiyan ti.|| ||
Sammukhā me taṁ āvuso Bhagavato sutaṁ,||
sammukhā paṭiggahitaṁ:||
bhavissanti anāgatam addhānaṁ Arahanto Sammā Sambuddhā mayā samasamā sambodhiyan ti.|| ||
Sammukhā me taṁ āvuso Bhagavato sutaṁ sammukhā paṭiggahitaṁ:
"Aṭṭhānam etaṁ anavakāso yaṁ ekissā loka-dhātuyā dve Arahanto Sammā Sambuddhā apubbaṁ acarimaṁ uppajeyyuṁ||
n'etaṁ ṭhānaṁ vijjatī" ti.|| ||
Kacc'āhaṁ bhante [115] evaṁ puṭṭho evaṁ vyākaramāno vutta-vādī c'eva Bhagavato homi.|| ||
Na ca Bhagavantaṁ abhutena abbh'ācikkhāmi,||
dhammassa c'ānudhammaṁ vyākaromi,||
na ca koci saha-dhammiko||
vād'ānuvādo gārayhaṁ ṭhānaṁ āga-c-chatī" ti?
17. "Taggha tvaṁ Sāriputta evaṁ puṭṭho evaṁ vyākaramāno vutta-vādi c'eva mama hosi,||
na ca maṁ abhutena abbh'ācikkhasi,||
dhammassa c'ānudhammaṁ vyākarosi,||
na ca koci saha-dhammiko vād'ānuvādo gārayhaṁ ṭhānaṁ āgacchati" ti.|| ||
§
21. Evaṁ vutte āyasmā Udāyī Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||
"Acchariyaṁ bhante||
abbhūtaṁ bhante||
Tathāgatassa apapicchatā santuṭṭhitā sallekhatā,||
yatra hī nāma Tathāgato evaṁ mahiddhiko evaṁ mah-ā-nubhāvo,||
atha ca pana na attāṇaṁ pātu-karissati.|| ||
Ekam ekaṁ ce pi ito bhante dhammaṁ añña-titthiyā paribbājakā attani samanupasseyyuṁ,||
te tāvataken'eva paṭākaṁ parihareyyuṁ.|| ||
Acchariyaṁ bhante||
abbhūtaṁ bhante||
Tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā,||
yatra hi nāma Tathāgato evaṁ mahiddhiko evaṁ mahānubhavo,||
atha ca pana na attāṇaṁ pātu-karissatī" ti.|| ||
"Passa kho tvaṁ Udāyi:|| ||
Tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā,||
yatra hi nāma Tathāgato evaṁ mahiddhiko evaṁ mah-ā-nubhāvo,||
atha ca pana na attāṇaṁ pātu-karissatī ti.|| ||
Ekam ekaṁ ce pi ito Udāyi dhammaṁ añña-titthiyā paribbājakā attani samanupasseyyuṁ,||
te tāvataken'eva paṭākaṁ parihareyyuṁ.|| ||
Passa kho tvaṁ udāyi:|| ||
Tathāgatassa apapicchatā santuṭṭhitā sallekhatā,||
yatra hi nāma Tathāgato evaṁ mahiddhiko evaṁ mah-ā-nubhāvo,||
atha ca pana na attāṇaṁ pātu-karissatī" ti.|| ||
[116] 22.Atha kho Bhagavā āyasmantaṁ Sāriputtaṁ āmantesi:|| ||
"Tasmā-t-iha tvaṁ Sāriputta imaṁ dhamma-pariyāyaṁ abhikkhaṇaṁ bhāseyyāsi bhikkhunaṁ bhikkhunīnaṁ upāsakānaṁ upāsikānaṁ.|| ||
Yesam pi hi Sāriputta mogha-purisānaṁ bhavissati Tathāgate kaṅkhā vā vimati vā tesam imaṁ dhamma-pariyāyaṁ sutvā yā Tathāgate kaṅkhā vā vimati vā sā pahiyyissatī" ti.|| ||
Iti h'idaṁ āyasmā Sāriputto Bhagavato sammukhā sampasādaṁ pavedesi.|| ||
Tasmā imassa veyyākaraṇassa Sampasādaniyan t'eva adhivacanan ti.|| ||
Sampasādaniya Suttaṁ
pañcamaṁ|| ||
[ed1] Missing in PTS.
