Majjhima Nikāya
1. Mūla-Paṇṇāsa
1. Mūla-Pariyāya Vagga

Sutta 5

An-Aṅgaṇa Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[24]

[1][chlm][pts][upal][than] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthīyaṁ viharati||
Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||

Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhū āmantesi:|| ||

"Āvuso Bhikkhavo" ti.|| ||

"Āvuso" ti||
kho te bhikkhū āyasmato Sāriputtassa paccassosuṁ||
āyasmā Sāriputto etad avoca:|| ||

[2] "Cattāro'me āvuso puggalā||
santo saṁvijj'amānā lokasmiṁ.|| ||

Katame cattāro?|| ||

Idh'āvuso ekacco puggalo s'āṅgaṇo va samāno:||
'Atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti.|| ||

Idha pan'āvuso ekacco puggalo s'āṅgaṇo va samāno:||
'Atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||

Idh'āvuso ekacco puggalo an-aṅgaṇo va samāno:||
'N'atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti.|| ||

Idha pan'āvuso ekacco puggalo an-aṅgaṇo va samāno:||
'N'atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||

 

§

 

[3] Tatr'āvuso yvāyaṁ puggalo s'āṅgaṇo va samāno:||
'Atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti,||
ayaṁ imesaṁ dvinnaṁ puggalānaṁ s'āṅgaṇānaṁ||
yeva sataṁ hīna-puriso akkhāyati.|| ||

Tatr'āvuso yvāyaṁ puggalo s'āṅgaṇo va samāno:||
'Atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti,||
ayaṁ imesaṁ dvinnaṁ puggalānaṁ s'āṅgaṇānaṁ||
yeva sataṁ seṭṭha-puriso akkhāyati.|| ||

Tatr'āvuso yvāyaṁ puggalo an-aṅgaṇo va samāno:||
[25] 'N'atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti,||
ayaṁ imesaṁ dvinnaṁ puggalānaṁ an-aṅgaṇānaṁ||
yeva sataṁ hīna-puriso akkhāyati.|| ||

Tatr'āvuso yvāyaṁ puggalo an-aṅgaṇo va samāno:||
'N'atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti,||
ayaṁ imesaṁ dvinnaṁ puggalānaṁ an-aṅgaṇānaṁ||
yeva sataṁ seṭṭha-puriso akkhāyatī" ti.|| ||

 

§

 

[4] Evaṁ vutte||
āyasmā Mahā Moggallāno||
āyasmantaṁ Sāriputtaṁ||
etad avoca:|| ||

"Ko nu kho āvuso Sāriputta hetu||
ko paccayo,||
yen'imesaṁ dvinnaṁ puggalānaṁ s'āṅgaṇānaṁ||
yeva sataṁ eko hīna-puriso akkhāyati?||
eko seṭṭha-puriso akkhāyati?|| ||

Ko pan'āvuso Sāriputta hetu||
ko paccayo,||
yen'imesaṁ dvinnaṁ puggalānaṁ an-aṅgaṇānaṁ||
yeva sataṁ eko hīna-puriso akkhāyati?||
eko seṭṭha-puriso akkhāyatī" ti?|| ||

■

[5] Tatr'āvuso yvāyaṁ puggalo s'āṅgaṇo va samāno:||
'Atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti
yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti,||
tass'etaṁ pāṭikaṅkhaṁ:|| ||

Na chandaṁ janessati,||
na vāyamissati,||
na viriyaṁ ārabhissati||
tass'aṅgaṇassa pahānāya,||
so sarāgo||
sadoso||
samoho||
s'āṅgaṇo||
saṅkiliṭṭha-citto kālaṁ karissati.|| ||

Seyyathā pi āvuso kaṁsapāti ābhatā āpaṇā vā||
kammāra-kulā vā||
rajena ca||
malena ca pariyonaddhā,||
tam enaṁ sāmikā na c'eva paribhuñjeyyuṁ,||
na ca pariyodapeyyuṁ,||
rajā-pathe ca naṁ nikkhipeyyuṁ,||
evaṁ hi sā āvuso kaṁsapāti aparena samayena||
saṅkiliṭṭhatarā assa malaggahītā" ti?|| ||

"Evam āvuso" ti.|| ||

"Evam eva kho āvuso||
yvāyaṁ puggalo s'āṅgaṇo va samāno:
'Atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti,||
tass'etaṁ pāṭikaṅkhaṁ:|| ||

Na chandaṁ janessati,||
na vāyamissati,||
na viriyaṁ ārabhissati||
tass'aṅgaṇassa pahānāya||
so sarāgo||
sadoso||
samoho||
s'āṅgaṇo||
saṅkiliṭṭha-citto kālaṁ karissati.|| ||

■

[6] Tatr'āvuso yvāyaṁ puggalo s'āṅgaṇo va samāno:||
'Atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti,||
tass'etaṁ pāṭikaṅkhaṁ:|| ||

Chandaṁ janessati,||
vāyamissati||
viriyaṁ ārabhissati||
tass'aṅgaṇassa pahānāya||
so arāgo||
adoso||
amoho||
an-aṅgaṇo||
asaṅkiliṭṭha-citto kālaṁ karissati.|| ||

Seyyathā pi āvuso kaṁsapāti ābhatā āpaṇā vā||
kammāra-kulā vā||
rajena ca||
malena ca pariyonaddhā,||
tam-enaṁ sāmikā paribhuñjeyyuñ||
c'eva pariyodapeyyuñ ca,||
na ca naṁ rajā-pathe nikkhipeyyuṁ||
[26] evaṁ hi sā āvuso kaṁsapāti aparena samayena||
parisuddhā assa pariyodātā" ti?|| ||

"Evam āvuso" ti.|| ||

"Evam eva kho āvuso||
yvāyaṁ puggalo s'āṅgaṇo va samāno:||
'Atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti,||
tass'etaṁ pāṭikaṅkhaṁ:|| ||

Chandaṁ janessati,||
vāyamissati,||
viriyaṁ ārabhissati tass'aṅgaṇassa pahānāya,||
so arāgo||
adoso||
amoho||
an-aṅgaṇo||
asaṅkiliṭṭha-citto kālaṁ karissati.|| ||

■

[7] Tatr'āvuso yvāyaṁ puggalo an-aṅgaṇo va samāno:||
'N'atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti,||
tass'etaṁ pāṭikaṅkhaṁ:|| ||

Subha-nimittaṁ manasi karissati,||
tassa subha-nimittassa mana-sikārā||
rāgo cittaṁ anuddhaṁsessati,||
so sarāgo||
sadoso||
samoho||
s'āṅgaṇo||
saṅkiliṭṭha-citto kālaṁ karissati.|| ||

Seyyathā pi āvuso kaṁsapāti ābhatā āpaṇā vā||
kammāra-kulā vā parisuddhā pariyodātā,||
tam enaṁ sāmikā na c'eva paribhuñjeyyuṁ,||
na ca pariyodapeyyuṁ,||
rajā-pathe ca naṁ nikkhipeyyuṁ,||
evaṁ hi sā āvuso kaṁsapāti aparena samayena||
saṅkiliṭṭhā assa malaggahītā" ti?|| ||

"Evam āvuso" ti.|| ||

"Evam eva kho āvuso yvāyaṁ puggalo an-aṅgaṇo va samāno:||
'N'atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti,||
tass'etaṁ pāṭikaṅkhaṁ:|| ||

Subha-nimittaṁ manasi karissati||
tassa subha-nimittassa mana-sikārā||
rāgo cittaṁ anuddhaṁsessati,||
so sarāgo||
sadoso||
samoho||
s'āṅgaṇo||
saṅkiliṭṭha-citto kālaṁ karissati.|| ||

■

[8] Tatr'āvuso yvāyaṁ puggalo an-aṅgaṇo va samāno:||
'N'atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti,||
tass'etaṁ pāṭikaṅkhaṁ:|| ||

Subha-nimittaṁ na manasi karissati||
tassa subha-nimittassa amanasikārā||
rāgo cittaṁ nānuddhaṁsessati||
so arāgo||
adoso||
amoho||
an-aṅgaṇo||
asaṅkiliṭṭha-citto kālaṁ karissati.|| ||

Seyyathā pi āvuso||
kaṁsapāti ābhatā āpaṇā vā||
kammāra-kulā vā parisuddhā pariyodātā,||
tam enaṁ sāmikā paribhuñjeyyuñ c'eva pariyodapeyyuñ ca,||
na ca naṁ rajā-pathe nikkhipeyyuṁ,||
evaṁ hi sā āvuso kaṁsapāti aparena samayena||
parisuddhatarā assa pariyodātā" ti?|| ||

"Evam āvuso" ti.|| ||

"Evam eva kho āvuso||
yvāyaṁ puggalo an-aṅgaṇo va samāno:||
'N'atthi me ajjhattaṁ aṅgaṇan' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti,||
tass'etaṁ pāṭikaṅkhaṁ:|| ||

Subha-nimittaṁ na manasi karissati,||
tassa subha-nimittassa amanasikārā||
rāgo cittaṁ nānuddhaṁsessati,||
so arāgo||
adoso||
amoho||
an-aṅgaṇo||
asaṅkiliṭṭha-citto kālaṁ karissati.|| ||

■

Ayaṁ kho āvuso [27] Moggallāna hetu,||
ayaṁ paccayo,||
yen'imesaṁ dvinnaṁ puggalānaṁ s'āṅgaṇānaṁ yeva sataṁ||
eko hīna-puriso akkhāyati,||
eko seṭṭha-puriso akkhāyati.|| ||

Ayaṁ pan'āvuso Moggallāna hetu,||
ayaṁ paccayo,||
yen'imesaṁ dvinnaṁ puggalānaṁ an-aṅgaṇānaṁ yeva sataṁ||
eko hīna-puriso akkhāyati,||
eko seṭṭha-puriso akkhāyatī" ti.|| ||

■

[9] "'Aṅgaṇaṁ aṅgaṇan' ti āvuso vuccati,||
kissa nu kho etaṁ āvuso adhivacanaṁ||
yad idaṁ aṅgaṇan" ti?|| ||

"Pāpakānaṁ kho etaṁ āvuso||
akusalānaṁ icch-ā-vacarānaṁ adhivacanaṁ||
yad idaṁ aṅgaṇanaṁ.|| ||

■

[10] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'eka-c-cassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Āpattiñ ca vata āpanno assaṁ,||
na ca maṁ bhikkhū jāneyyuṁ:|| ||

"Āpattiṁ āpanno"' ti.

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ taṁ bhikkhuṁ bhikkhū jāneyyuṁ:|| ||

'Āpattiṁ āpanno' ti,||
jānanti maṁ bhikkhū:|| ||

'Āpattiṁ āpanno' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam||
etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[11] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Āpattiñ ca vata āpanno assaṁ,||
anuraho maṁ bhikkhū codeyyuṁ,||
no Saṅgha-majjhe' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ taṁ bhikkhuṁ bhikkhū Saṅgha-majjhe codeyyuṁ,||
no anuraho,|| ||

'Saṅghamajjhe maṁ bhikkhū codenti,||
no anuraho' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[12] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Āpattiñ ca vata āpanno assaṁ,||
s'appaṭi-puggalo maṁ codeyya,||
no appaṭi-puggalo' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati||
yaṁ taṁ bhikkhuṁ appaṭi-puggalo codeyya,||
no s'appaṭi-puggalo,|| ||

'Appaṭi-puggalo maṁ codeti,||
no s'appaṭi-puggalo' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[13] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

"Aho vata mam eva Satthā paṭipucchitvā||
paṭipucchitvā bhikkhūnaṁ Dhammaṁ deseyya,||
na aññaṁ bhikkhuṁ Satthā paṭipucchitvā||
paṭipucchitvā bhikkhūnaṁ Dhammaṁ deseyyā" ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ aññaṁ bhikkhuṁ Satthā paṭipucchitvā||
paṭipucchitvā bhikkhūnaṁ Dhammaṁ deseyya,||
na taṁ [28] bhikkhuṁ Satthā paṭipucchitvā||
paṭipucchitvā bhikkhūnaṁ Dhammaṁ deseyya.|| ||

"Aññaṁ bhikkhuṁ Satthā paṭipucchitvā||
paṭipucchitvā bhikkhūnaṁ Dhammaṁ deseti||
na maṁ Satthā paṭipucchitvā||
paṭipucchitvā bhikkhūnaṁ Dhammaṁ desetī" ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[14] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

"Aho vata mam eva bhikkhū purakkhatvā||
purakkhatvā gāmaṁ bhattāya paviseyyuṁ,||
na aññaṁ bhikkhuṁ bhikkhū purakkhatvā||
purakkhatvā gāmaṁ bhattāya paviseyyun" ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ aññaṁ bhikkhuṁ bhikkhū purakkhatvā||
purakkhatvā gāmaṁ bhattāya paviseyyuṁ,||
na taṁ bhikkhuṁ bhikkhū purakkhatvā||
purakkhatvā gāmaṁ bhattāya paviseyyuṁ.|| ||

'Aññaṁ bhikkhuṁ bhikkhū purakkhatvā||
purakkhatvā gāmaṁ bhattāya pavisanti,||
na maṁ bhikkhū purakkhatvā||
purakkhatvā gāmaṁ bhattāya pavisantī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[15] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham-eva labheyyaṁ bhattagge||
aggāsanaṁ||
aggodakaṁ||
aggapiṇḍaṁ,||
na añño bhikkhu labheyya bhattagge||
aggāsanaṁ||
aggodakaṁ||
aggapiṇḍan' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ añño bhikkhu labheyya bhattagge||
aggāsanaṁ||
aggodakaṁ||
aggapiṇḍaṁ,||
na so bhikkhu labheyya bhattagge||
aggāsanaṁ||
aggodakaṁ||
aggapiṇḍaṁ.|| ||

'Añño bhikkhu labhati bhattagge||
aggāsanaṁ||
aggodakaṁ||
aggapiṇḍaṁ||
n-ā-haṁ labhāmi bhattagge||
aggāsanaṁ||
aggodakaṁ||
aggapiṇḍan' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[16] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham-eva bhattagge bhuttāvī||
anumodeyyaṁ,||
na añño bhikkhu bhattagge bhuttāvī||
anumodeyyā' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ añño bhikkhu bhattagge bhuttāvī||
anumodeyya,||
na so bhikkhu bhattagge bhuttāvī||
anumodeyya.|| ||

'Añño bhikkhu bhattagge bhuttāvī||
anumodati,||
n-ā-haṁ bhattagge bhuttāvī||
anumodāmī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[17] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham eva ārāma-gatānaṁ bhikkhūnaṁ||
Dhammaṁ deseyyaṁ,||
na añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ bhikkhūnaṁ||
Dhammaṁ deseyyā' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ bhikkhūnaṁ||
Dhammaṁ deseyya,||
na so bhikkhu [29] ārāma-gatānaṁ bhikkhūnaṁ||
Dhammaṁ deseyya.|| ||

'Añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ bhikkhūnaṁ||
Dhammaṁ deseti,||
n-ā-haṁ ārāma-gatānaṁ bhikkhūnaṁ||
Dhammaṁ desemī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[18] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham eva ārāma-gatānaṁ bhikkhunīnaṁ||
Dhammaṁ deseyyaṁ||
na añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ bhikkhunīnaṁ||
Dhammaṁ deseyyā' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ bhikkhunīnaṁ||
Dhammaṁ deseyya,||
na so bhikkhu ārāma-gatānaṁ bhikkhunīnaṁ||
Dhammaṁ deseyyā' ti.|| ||

'Añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ bhikkhunīnaṁ||
Dhammaṁ deseti,||
n-ā-haṁ ārāma-gatānaṁ bhikkhunīnaṁ||
Dhammaṁ desemī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[19] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham eva ārāma-gatānaṁ upāsakānaṁ||
Dhammaṁ deseyyaṁ,||
na añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ upāsakānaṁ||
Dhammaṁ deseyyā' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ upāsakānaṁ||
Dhammaṁ deseyya,||
na so bhikkhu ārāma-gatānaṁ upāsakānaṁ||
Dhammaṁ deseyya.|| ||

'Añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ upāsakānaṁ||
Dhammaṁ deseti,||
n-ā-haṁ ārāma-gatānaṁ upāsakānaṁ||
Dhammaṁ desemī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[20] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham eva ārāma-gatānaṁ upāsikānaṁ||
Dhammaṁ deseyyaṁ,||
na añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ upāsikānaṁ||
Dhammaṁ deseyyā' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ añño bhikkhu ārāma-gatānaṁ upāsikānaṁ||
Dhammaṁ deseyya,||
na so bhikkhu ārāma-gatānaṁ upāsikānaṁ||
Dhammaṁ deseyya.|| ||

'Añño bhikkhū ārāma-gatānaṁ upāsikānaṁ||
Dhammaṁ deseti,||
n-ā-haṁ ārāma-gatānaṁ upāsikānaṁ||
Dhammaṁ desemī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[21] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata mam eva bhikkhū||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ,||
na aññaṁ bhikkhuṁ bhikkhū||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyun' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ aññaṁ bhikkhuṁ bhikkhū||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ,||
na taṁ bhikkhuṁ bhikkhū||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ.|| ||

'Aññaṁ bhikkhuṁ bhikkhū||
sakkaronti||
garu-karonti||
mānenti||
pūjenti,||
na maṁ bhikkhū||
sakkaronti||
garu-karonti||
mānenti||
pūjentī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[22] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata mam eva bhikkhuniyo||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ,||
na aññaṁ bhikkhuniṁ bhikkhunī||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyun' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ aññaṁ bhikkhuniṁ bhikkhunī||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ,||
na taṁ bhikkhuniṁ bhikkhunī||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ.|| ||

'Aññaṁ bhikkhuniṁ bhikkhunī||
sakkaronti||
garu-karonti||
mānenti||
pūjenti,||
na maṁ bhikkhunī||
sakkaronti||
garu-karonti||
mānenti||
pūjentī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[23] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata mam eva upāsakā||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ,||
na aññaṁ bhikkhuṁ upāsakā||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyun' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ aññaṁ bhikkhuṁ upāsakā||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ,||
na taṁ bhikkhuṁ upāsakā||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ.|| ||

'Aññaṁ bhikkhuṁ upāsakā||
sakkaronti||
garu-karonti||
mānenti||
pūjenti,||
na maṁ upāsakā||
sakkaronti||
garu-karonti||
mānenti||
pūjentī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[24] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata mam eva upāsikā||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ,||
na aññaṁ bhikkhuṁ upāsikā||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyun' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ aññaṁ bhikkhuṁ upāsikā||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ,||
na taṁ bhikkhuṁ upāsikā||
sakkareyyuṁ||
garu-kareyyuṁ||
māneyyuṁ||
pūjeyyuṁ.|| ||

'Aññaṁ bhikkhuṁ upāsikā||
sakkaronti||
garu-karonti||
mānenti||
pūjenti,||
na maṁ upāsikā||
sakkaronti||
garu-karonti||
mānenti||
pūjentī' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[25] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham eva lābhī||
assaṁ paṇītānaṁ cīvarānaṁ,||
na añño bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ cīvarānan' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ [30] añño bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ cīvarānaṁ,||
na so bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ cīvarānaṁ.|| ||

'Añño bhikkhu lābhī||
paṇītānaṁ cīvarānaṁ,||
n-ā-haṁ lābhī||
paṇītānaṁ cīvarānan' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[26] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham eva lābhī||
assaṁ paṇītānaṁ piṇḍa-pātānaṁ,||
na añño bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ piṇḍa-pātānan' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ añño bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ piṇḍa-pātānaṁ,||
na so bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ piṇḍa-pātānaṁ.|| ||

'Añño bhikkhu lābhī||
paṇītānaṁ piṇḍa-pātānaṁ||
n-ā-haṁ lābhī||
paṇītānaṁ piṇḍa-pātānan' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[27] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham eva lābhī||
assaṁ paṇītānaṁ sen'āsanānaṁ,||
na añño bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ sen'āsanaṁ' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ añño bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ sen'āsanānaṁ,||
na so bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ sen'āsanānaṁ.|| ||

'Añño bhikkhu lābhī||
paṇītānaṁ sen'āsanānaṁ,||
n-ā-haṁ lābhī||
paṇītānaṁ sen'āsanan' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

[28] Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati -||
yaṁ idh'ekaccassa bhikkhuno||
evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||

'Aho vata aham eva lābhī||
assaṁ paṇītānaṁ gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārānaṁ,||
na añño bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārānaṁ' ti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ āvuso vijjati||
yaṁ añño bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārānaṁ,||
na so bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārānaṁ.|| ||

'Añño bhikkhu lābhī||
assa paṇītānaṁ gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārānaṁ,||
n-ā-haṁ lābhī assaṁ||
paṇītānaṁ gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārānaṁ' ti,||
iti so kupito hoti appatīto.|| ||

Yo c'eva kho āvuso kopo||
yo ca appaccayo ubhayam etaṁ aṅgaṇaṁ.|| ||

■

Imesaṁ kho etaṁ āvuso||
pāpakānaṁ||
akusalānaṁ||
icch-ā-vacarānaṁ adhivacanaṁ||
yad idaṁ aṅgaṇan" ti.|| ||

 

---

 

[29] Yassa kassaci āvuso bhikkhuno||
ime pāpakā akusalā icch-ā-vacarā||
a-p-pahīnā dissanti||
c'eva sūyanti ca,||
kiñ cāpi so hoti āraññako pantasen'āsano||
piṇḍa-pātiko sapadānacārī,||
paṁsu-kūliko lūkha-cīvara-dharo,||
atha kho naṁ sabrahma-cārī n'eva sakkaronti,||
na garu-karonti,||
na mānenti,||
na pūjenti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Te hi tassa āyasmato||
pāpakā akusalā icch-ā-vacarā||
a-p-pahīnā dissanti||
c'eva sūyanti ca.|| ||

Seyyathā pi āvuso||
kaṁsapāti ābhatā āpaṇā vā
kammāra-kulā vā||
parisuddhā||
pariyodātā,||
tam enaṁ sāmikā ahi-kuṇapaṁ vā||
kukkura-kuṇapaṁ vā||
manussa-kuṇapaṁ vā||
racayitvā aññissā kaṁsapātiyā paṭikujjitvā||
antarāpaṇaṁ paṭipajjeyyuṁ.|| ||

Tam enaṁ jano disvā evaṁ vadeyya:|| ||

'Ambho kim-ev'idaṁ||
harīyati||
jañña-jaññaṁ viyā' ti.|| ||

Tam enaṁ uṭṭhahitvā avāpuritvā olokeyya,||
tassa saha dassanena||
amanāpatā ca saṇṭhaheyya||
paṭikkūlatā ca saṇṭhaheyya||
jigucchatā ca saṇṭhaheyya||
jighacchitānam pi na bhottu-kamyatā assa,||
pageva suhitānaṁ.|| ||

Evam eva kho āvuso||
yassa kassaci bhikkhuno||
ime pāpakā akusalā icch-ā-vacarā||
a-p-pahīnā dissanti||
c'eva sūyanti ca,||
kiñ cāpi so hoti āraññako pantasen'āsano,||
piṇḍa-pātiko sapadānacārī,||
paṁsu-kūliko lūkha-cīvara-dharo,||
atha kho naṁ sabrahma-cārī||
n'eva sakkaronti,||
na garu- [31] karonti,||
na mānenti,||
na pūjenti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Te hi tassa āyasmato||
pāpakā akusalā icch-ā-vacarā||
a-p-pahīnā dissanti||
c'eva sūyantī ca.|| ||

[30] Yassa kassaci āvuso bhikkhuno||
ime pāpakā akusalā icch-ā-vacarā||
pahīnā dissanti||
c'eva sūyanti ca,||
kiñ cāpi so hoti gāmanta-vihārī nemantaniko||
gahapati-cīvara-dharo,||
atha kho naṁ sabrahma-cārī sakkaronti,||
garu-karonti,||
mānenti,||
pūjenti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Te hi tassa āyasmato||
pāpakā akusalā icch-ā-vacarā||
pahīnā dissanti||
c'eva sūyanti ca.|| ||

Seyyathā pi āvuso||
kaṁsapāti ābhatā āpaṇā vā||
kammāra-kulā vā||
parisuddhā||
pariyodātā,||
tam enaṁ sāmikā||
sālīnaṁ||
odanaṁ vicita-kāḷakaṁ||
aneka-sūpaṁ aneka-vyañjanaṁ||
racayitvā aññissā kaṁsapātiyā paṭikujjitvā||
antarāpaṇaṁ paṭipajjeyyuṁ.|| ||

Tam enaṁ jano disvā evaṁ vadeyya:|| ||

'Ambho kimevidaṁ||
harīyati||
jañña-jaññaṁ viyā' ti.|| ||

Tam enaṁ uṭṭhahitvā avāpuritvā olokeyya,||
tassa saha dassanena||
manāpatā ca saṇṭhaheyya,||
appaṭikulyatā ca saṇṭhaheyya,||
ajegucchitā ca saṇṭhaheyya,||
suhitānam pi bhottu-kamyatā assa,||
pageva jighacchitānaṁ.|| ||

Evam eva kho āvuso||
yassa kassaci bhikkhuno||
ime pāpakā akusalā icch-ā-vacarā||
pahīnā dissanti||
c'eva sūyanti ca,||
kiñ cāpi so hoti gāmanta-vihārī nemantaniko gahapati-cīvara-dharo,||
atha kho naṁ sabrahma-cārī sakkaronti||
garu-karonti||
mānenti||
pūjenti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Te hi tassa āyasmato||
pāpakā akusalā icch-ā-vacarā||
pahīnā dissanti||
c'eva sūyanti cā" ti.|| ||

[31] Evaṁ vutte||
āyasmā Mahā Moggallāno||
āyasmantaṁ Sāriputtaṁ||
etad avoca:|| ||

"Upamā maṁ āvuso Sāriputta paṭibhātī" ti.|| ||

"Paṭibhātu taṁ āvuso Moggallānā" ti.|| ||

"Ekam idāhaṁ āvuso||
samayaṁ Rājagahe viharāmi||
Giribbaje.|| ||

Atha khv'āhaṁ āvuso||
pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā||
patta-cīvaram ādāya||
Rājagahaṁ piṇḍāya pāvisiṁ.|| ||

Tena kho pana samayena Sāmīti yānakāra-putto rathassa nemiṁ tacchati.|| ||

Tam enaṁ Paṇḍuputto ājīvako purāṇayānakāra-putto pacc'upaṭṭhito hoti.|| ||

Atha kho āvuso Paṇḍuputtassa ājīvakassa purāṇayānakāra-puttassa||
evaṁ cetaso parivitakko udapādi:|| ||

'Aho vatāyaṁ Sāmīti yānakāra-putto imissā||
nemiyā imañ ca||
vaṅkaṁ imañ ca||
jimhaṁ imañ ca||
dosaṁ taccheyya,||
evāyaṁ nemi apagatavaṅkā apagatajimhā apagata-dosā suddhā'ssa sāre patiṭ- [32] ṭhitā' ti.|| ||

Yathā yathā kho āvuso Paṇḍuputtassa ājīvakassa purāṇayānakāra-puttassa cetaso parivitakkitaṁ hoti,||
tathā tathā Sāmīti yānakāra-putto tassā||
nemiyā tañ ca||
vaṅkaṁ tañ ca||
jimhaṁ tañ ca||
dosaṁ tacchati.|| ||

Atha kho āvuso Paṇḍuputto ājīvako purāṇayānakāra-putto atta-mano atta-mana-vācaṁ nicchāresi:|| ||

'Hadayā hadayaṁ maññe aññāya tacchatī' ti.|| ||

Evam eva kho āvuso ye te puggalā assaddhā jīvikatthā na saddhā agārasmā anagāriyaṁ pabba-jitā,||
saṭhā māyāvino keṭubhino,||
uddhatā uṇṇaḷā,||
capalā mukharā vikiṇṇa-vācā,||
indriyesu agutta-dvārā,||
bhojane amattaññuno,||
jāgariyaṁ ananuyuttā,||
sāmaññe anapekkhavanto,||
sikkhāya na tibba-gāravā,||
bāhulikā sāthalikā,||
okkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhitta-dhurā,||
kusītā hīna-viriyā,||
muṭṭhassatī asampajānā,||
asamāhitā vibbhanta-cittā,||
duppaññā ela-mūgā,||
tesaṁ āyasmā Sāriputto iminā dhamma-pariyāyena hadayā hadayaṁ maññe aññāya tacchati.|| ||

Ye pana te kula-puttā saddhā agārasmā anagāriyaṁ pabba-jitā,||
asaṭhā amāyāvino akeṭubhino,||
anuddhatā anuṇṇaḷā,||
acapalā amukharā avikiṇṇa-vācā,||
indriyesu gutta-dvārā,||
bhojane mattaññuno,||
jāgariyaṁ anuyuttā,||
sāmaññe apekkhavanto,||
sikkhāya tibba-gāravā,||
na bāhulikā na sāthalikā,||
okkamane nikkhitta-dhurā paviveke pubbaṅgamā,||
āraddha-viriyā pahit'attā,||
upatthikasatī sampajānā,||
samāhitā ek'agga-cittā,||
paññā'vanto anela-mūgā,||
te āyasmato Sāriputtassa imaṁ dhamma-pariyā'yaṁ sutvā pipanti maññe ghasanti maññe vacasā c'eva manasā ca,||
sādhu vata bho sabrahma-cārī akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpeti.|| ||

34. Seyyathā pi āvuso itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanaka-jātiko sīsaṁ nahāto uppalamālaṁ vā vassikamālaṁ vā atimuttakamālaṁ vā labhitvā ubhohi hatthehi paṭiggahetvā uttamaṅge sirasmiṁ patiṭṭhāpeyya.|| ||

Evam eva kho āvuso ye te kula-puttā saddhā agārasmā anagāriyaṁ pabba-jitā,||
asaṭhā amāyāvino akeṭubhino,||
anuddhatā anuṇṇaḷā,||
acapalā amukharā avikiṇṇa-vācā,||
indriyesu gutta-dvārā,||
bhojane mattaññuno,||
jāgariyaṁ anuyuttā,||
sāmaññe apekkhavanto,||
sikkhāya tibba-gāravā,||
na bāhulikā na sāthalikā,||
okkamane nikkhitta-dhurā paviveke pubbaṅgamā,||
āraddha-viriyā pahit'attā,||
upatthikasatī sampajānā,||
samāhitā ek'agga-cittā,||
paññā'vanto anela-mūgā,||
te āyasmato Sāriputtassa imaṁ dhamma-pariyā'yaṁ sutvā pivanti maññe ghasanti maññe vacasā c'eva manasā ca,||
sādhu vata bho sabrahma-cārī akusalā vuṭṭhāpetvā kusale patiṭṭhāpetī" ti.|| ||

Iti ha te ubho mahā-nāgā añña-maññassa su-bhāsitaṁ samanumodiṁsūti.|| ||

An-Aṅgaṇa Suttaṁ