Majjhima Nikāya
1. Mūla-Paṇṇāsa
1. Mūla-Pariyāya Vagga
Sutta 10
Sati-Paṭṭhāna Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][chlm][pts][nysa][soma][than][ntbb][upal][olds] Evaṁ me sutaṁ:|| ||
Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Kurūsu viharati||
Kammāsadammaṁ nāma Kurūnaṁ nigamo.|| ||
Tatra kho Bhagavā bhikkhu āmantesi|| ||
"Bhikkhavo" ti.|| ||
"Bhadante" ti||
te bhikkhu Bhagavato paccassosuṁ
Bhagavā etad avoca:|| ||
[2] "Ekāyano ayaṁ bhikkhave maggo||
sattāṇaṁ visuddhiyā [56]||
soka-pari-d-davānaṁ samatikkamāya||
dukkha-domanassānaṁ attha-gamāya||
ñāyassa adhigamāya||
Nibbānassa sacchi-kiriyāya -||
yadidaṁ cattāro sati-paṭṭhānā.|| ||
[3] Katame cattāro?|| ||
[1] Idha, bhikkhave, bhikkhu kāye kāy'ānupassī viharati||
ātāpī||
sampajāno||
satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
[2] Vedanāsu vedan'ānupassī viharati||
ātāpī||
sampajāno||
satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
[3] Citte citt'ānupassī viharati||
ātāpī||
sampajāno||
satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
[4] Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
ātāpī||
sampajāno||
satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
[4] Kathañ ca bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu||
arañña-gato vā||
rukkha-mūla-gato vā||
suññ-ā-gāra-gato vā||
nisīdati||
pallaṅkaṁ||
ābhujitvā ujuṁ kāyaṁ||
paṇidhāya||
parimukhaṁ satiṁ upaṭṭha-petvā.|| ||
So sato va assasati,||
sato passasati.|| ||
Dīghaṁ vā assasanto||
'Dīghaṁ assasāmī' ti pajānāti.|| ||
Dīghaṁ vā passasanto||
'Dīghaṁ passasāmī' ti pajānāti.|| ||
Rassaṁ vā assasanto||
'Rassaṁ assasāmī' ti pajānāti.|| ||
Rassaṁ vā passasanto||
'Rassaṁ passasāmī' ti pajānāti.|| ||
'Sabba-kāya-paṭisaṁvedī assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
'Sabba-kāya-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
'Passambh ayaṁ kāya-saṅkhāraṁ assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
'Passambh ayaṁ kāya-saṅkhāraṁ passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Seyyathā pi, bhikkhave,||
dakkho bhamakāro vā||
bhamakārantevāsī vā||
dīghaṁ vā añchanto||
'Dīghaṁ añchāmī' ti pajānāti,||
rassaṁ vā añchanto||
'Rassaṁ añchāmī' ti pajānāti.|| ||
Evam eva kho, bhikkhave, bhikkhu:|| ||
Dīghaṁ vā assasanto||
'Dīghaṁ assasāmī' ti pajānāti;|| ||
Dīghaṁ vā passasanto||
'Dīghaṁ passasāmī' ti pajānāti;|| ||
Rassaṁ vā assasanto||
'Rassaṁ assasāmī' ti pajānāti;|| ||
Rassaṁ vā passasanto||
'Rassaṁ passasāmī' ti pajānāti;|| ||
'Sabba-kāya-paṭisaṁvedī assasissāmī' ti sikkhati|| ||
'Sabba-kāya-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati|| ||
'Passambh ayaṁ kāya-saṅkhāraṁ assasissāmī' ti sikkhati|| ||
'Passambh ayaṁ kāya-saṅkhāraṁ passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
[5] Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[6] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu|| ||
Gacchanto vā||
'Gacchāmī' ti pajānāti.|| ||
Ṭhito vā||
'Ṭhito'mhī' ti pajānāti.|| ||
Nisinno vā||
[57] 'Nisinno'mhī' ti pajānāti.|| ||
Sayāno vā||
'Sayāno'mhī' ti pajānāti.|| ||
Yathā yathā vā panassa kāyo paṇihito hoti||
tathā tathā naṁ pajānāti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[7] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu abhikkante||
paṭikkante||
sampajāna-kārī hoti.|| ||
Ālokite||
vilokite||
sampajāna-kārī hoti.|| ||
Sammiñjite||
pasārite||
sampajāna-kārī hoti.|| ||
Saṅghāṭi-patta-cīvara-dhāraṇe||
sampajāna-kārī hoti.|| ||
Asite||
pīte||
khāyite||
sāyite||
sampajāna-kārī hoti.|| ||
Uccāra-passā-vakamme||
sampajāna-kārī hoti.|| ||
Gate||
ṭhite||
nisinne||
sutte||
jāgarite||
bhāsite||
tuṇhī-bhāve||
sampajāna-kārī hoti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[8] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
imam eva kāyaṁ||
uddhaṁ pādatalā||
adho kesa-matthakā||
taca-pariyantaṁ pūraṁ||
nāna-p-pakārassa asucino pacc'avekkhati:|| ||
'Atthi imasmiṁ kāye||
[1] kesā||
[2] lomā||
[3] nakhā||
[4] dantā||
[5] taco||
[6] maṁsaṁ||
[7] nahāru||
[8] aṭṭhi||
[9] aṭṭhimiñjaṁ||
[10] vakkaṁ||
[11] hadayaṁ||
[12] yakanaṁ||
[13] kilomakaṁ||
[14] pīhakaṁ||
[15] pa-p-phāsaṁ||
[16] antaṁ||
[17] antaguṇaṁ||
[18] udariyaṁ||
[19] karīsaṁ||
[20] pittaṁ||
[21] semhaṁ||
[22] pubbo||
[23] lohitaṁ||
[24] sedo||
[25] medo||
[26] assu||
[27] vasā||
[28] kheḷo||
[29] siṅghāṇikā||
[30] lasikā||
[31] muttan' ti.|| ||
Seyyathā pi, bhikkhave, ubhato-mukhā mūtoḷī||
pūrā nānā-vihitassa dhaññassa -||
seyyath'īdaṁ:||
sālīnaṁ||
vīhīnaṁ||
muggānaṁ||
māsānaṁ||
tilānaṁ||
taṇḍulānaṁ,||
tam enaṁ cakkhumā puriso muñcitvā||
pacc'avekkheyya:|| ||
'Ime sālī||
ime vīhī||
ime muggā||
ime māsā||
ime tilā||
ime taṇḍulā' ti,|| ||
Evam eva kho bhikkhave bhikkhu||
imam eva kāyaṁ||
uddhaṁ pādatalā||
adho kesa-matthakā||
taca-pariyantaṁ pūraṁ||
nāna-p-pakārassa asucino pacc'avekkhati:|| ||
'Atthi imasmiṁ kāye||
kesā||
lomā||
nakhā||
dantā||
taco||
maṁsaṁ||
nahāru||
aṭṭhi||
aṭṭhimiñjaṁ||
vakkaṁ||
hadayaṁ||
yakanaṁ||
kilomakaṁ||
pīhakaṁ||
pa-p-phāsaṁ||
antaṁ||
antaguṇaṁ||
udariyaṁ||
karīsaṁ||
pittaṁ||
semhaṁ||
pubbo||
lohitaṁ||
sedo||
medo||
assu||
vasā||
kheḷo||
siṅghāṇikā||
lasikā||
muttan' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[9] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
imam eva kāyaṁ||
yathā-ṭhitaṁ||
yathā-paṇihitaṁ||
dhātuso pacc'avekkhati:|| ||
'Atthi imasmiṁ kāye||
paṭhavī-dhātu||
āpo-dhātu||
tejo-dhātu||
vāyo-dhātū' ti.|| ||
[58] Seyyathā pi, bhikkhave,||
dakkho go-ghātako vā||
go-ghātakantevāsī vā||
gāviṁ vadhitvā||
cātu-m-mahā-pathe bilaso paṭivibhajitvā||
nisinno assa.|| ||
Evam eva kho bhikkhave bhikkhu||
imam eva kāyaṁ||
yathā-ṭhitaṁ||
yathā-paṇihitaṁ||
dhātuso pacc'avekkhati:|| ||
'Atthi imasmiṁ kāye||
paṭhavī-dhātu||
āpo-dhātu||
tejo-dhātu||
vāyo-dhātū' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[10] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
seyyathā pi passeyya sarīraṁ sīvathi-kāya||
chaḍḍitaṁ||
ekāhamataṁ vā||
dvīhamataṁ vā||
tīhamataṁ vā||
uddhumātakaṁ vinīlakaṁ vipubbakajātaṁ,||
so imam eva kāyaṁ upasaṁharati:|| ||
'Ayam pi kho kāyo||
evaṁ dhammo||
evam bhāvī||
evaṁ anatīto' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[11] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
seyyathā pi passeyya sarīraṁ sīvathi-kāya chaḍḍitaṁ||
kākehi vā||
khajja-mānaṁ kulalehi vā||
khajja-mānaṁ gijjhehi vā||
khajja-mānaṁ supāṇehi vā||
khajja-mānaṁ sigālehi vā||
khajja-mānaṁ vividhehi vā||
pāṇakajātehi khajja-mānaṁ,||
so imam eva kāyaṁ upasaṁharati:|| ||
'Ayam pi kho kāyo||
evaṁ dhammo||
evam bhāvī||
evaṁ anatīto' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[12] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
seyyathā pi passeyya sarīraṁ sīvathi-kāya chaḍḍitaṁ||
atthika-saṅkha-likaṁ samaṁsa-lohitaṁ nahāru-sambandhaṁ,||
so imam eva kāyaṁ upasaṁharati:|| ||
'Ayam pi kho kāyo||
evaṁ dhammo||
evam bhāvī||
evaṁ anatīto' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[13] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
seyyathā pi passeyya sarīraṁ sīvathi-kāya chaḍḍitaṁ||
atthika-saṅkha-likaṁ nimmaṁsa-lohita-makkhittaṁ nahāru-sambandhaṁ,||
so imam eva kāyaṁ upasaṁharati:|| ||
'Ayam pi kho kāyo||
evaṁ dhammo||
evam bhāvī||
evaṁ anatīto' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[14] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
seyyathā pi passeyya sarīraṁ sīvathi-kāya chaḍḍitaṁ||
atthika-saṅkha-likaṁ apagata-maṁsa-lohitaṁ nahāru-sambandhaṁ,||
so imam eva kāyaṁ upasaṁharati:|| ||
'Ayam pi kho kāyo||
evaṁ dhammo||
evam bhāvī||
evaṁ anatīto' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[15] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
seyyathā pi passeyya sarīraṁ sīvathi-kāya chaḍḍitaṁ||
aṭṭhikāni apagata-sambandhāni disā vidisāsu vikkhittāni aññena hatthatthikaṁ||
aññena pāda-ṭ-ṭhikaṁ||
aññena jaṅgha-ṭ-ṭhikaṁ||
aññena ūra-ṭ-ṭhikaṁ||
aññena kaṭa-ṭ-ṭhikaṁ||
aññena pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṁ||
aññena sīsakaṭāhaṁ,||
so imam eva kāyaṁ upasaṁharati:|| ||
'Ayam pi kho kāyo||
evaṁ dhammo||
evam bhāvī||
evaṁ anatīto' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[16] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
seyyathā pi passeyya sarīraṁ sīvathi-kāya chaḍḍitaṁ||
aṭṭhikāni setāni saṅkha-vaṇṇ'ūpanibhāni,||
so imam eva kāyaṁ upasaṁharati:|| ||
'Ayam pi kho kāyo||
evaṁ dhammo||
evam bhāvī||
evaṁ anatīto' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[17] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
seyyathā pi passeyya sarīraṁ sīvathi-kāya chaḍḍitaṁ||
aṭṭhikāni puñjakitāni tero-vassikāni ,||
so imam eva kāyaṁ upasaṁharati:|| ||
'Ayam pi kho kāyo||
evaṁ dhammo||
evam bhāvī||
evaṁ anatīto' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
[18] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
seyyathā pi passeyya sarīraṁ sīvathi-kāya chaḍḍitaṁ||
aṭṭhikāni pūtīni cuṇṇa- [59] kajātāni,||
so imam eva kāyaṁ upasaṁharati:|| ||
'Ayam pi kho kāyo||
evaṁ dhammo||
evam bhāvī||
evaṁ anatīto' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati|| ||
Samudayavaya-dhamm'ānupassī vā kāyasmiṁ viharati.|| ||
'Atthi kāyo' ti vā pan'assa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi bhikkhave bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati.|| ||
§
[19] Kathañ ca bhikkhave bhikkhu||
vedanāsu vedan'ānupassī viharati?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu||
sukhaṁ vedanaṁ vediyamāno||
'Sukhaṁ vedanaṁ vediyāmī' ti pajānāti.|| ||
Dukkhaṁ vedanaṁ vediyamāno||
'Dukkhaṁ vedanaṁ vediyāmī' ti pajānāti.|| ||
Adukkha-m-asukhaṁ vedanaṁ vediyamāno||
'Adukkha-m-asukhaṁ vedanaṁ vediyāmī' ti pajānāti.|| ||
Sāmisaṁ vā sukhaṁ vedanaṁ vediyamāno||
'Sāmisaṁ sukhaṁ vedanaṁ vediyāmī' ti pajānāti.|| ||
Nirāmisaṁ vā sukhaṁ vedanaṁ vediyamāno||
'Nirāmisaṁ sukhaṁ vedanaṁ vediyāmī' ti pajānāti.|| ||
Sāmisaṁ vā dukkhaṁ vedanaṁ vediyamāno||
'Sāmisaṁ dukkhaṁ vedanaṁ vediyāmī' ti pajānāti.|| ||
Nirāmisaṁ vā dukkhaṁ vedanaṁ vediyamāno||
'Nirāmisaṁ dukkhaṁ vedanaṁ vediyāmī' ti pajānāti.|| ||
Sāmisaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vedanaṁ vediyamāno||
'Sāmīsaṁ adukkha-m-asukhaṁ vedanaṁ vediyāmī' ti pajānāti.|| ||
Nirāmisaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vedanaṁ vediyamāno||
'Nirāmisaṁ adukkha-m-asukhaṁ vedanaṁ vediyāmī' ti pajānāti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā vedanāsu vedan'ānupassī viharati|| ||
Bahiddhā vā vedanāsu vedan'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā vedanāsu vedan'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-Dhamm'ānupassī vā vedanāsu viharati.|| ||
Vaya-Dhamm'ānupassī vā vedanāsu viharati.|| ||
Samudaya-vaya-dhamm'ānupassī vā vedanāsu viharati.|| ||
'Atthi vedanā' ti vā panassa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati|| ||
Evaṁ kho bhikkhave bhikkhu vedanāsu vedan'ānupassī viharati.|| ||
§
[20] Kathañ ca bhikkhave bhikkhu||
citte citt'ānupassī viharati?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu||
sarāgaṁ vā cittaṁ||
'Sarāgaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Vīta-rāgaṁ vā cittaṁ||
'Vīta-rāgaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Sadosaṁ vā cittaṁ||
'Sadosaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Vīta-dosaṁ vā cittaṁ||
'Vīta-dosaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Samohaṁ vā cittaṁ||
'Samohaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Vīta-mohaṁ vā cittaṁ||
'Vīta-mohaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Saṅkhittaṁ vā cittaṁ||
'Saṅkhittaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Vikkhittaṁ vā cittaṁ||
'Vikkhittaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Mahaggataṁ vā cittaṁ||
'Mahaggataṁ cittan' ti pajānāti|| ||
Amahaggataṁ vā cittaṁ||
'Amahaggataṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Sauttaraṁ vā cittaṁ||
'Sa-uttaraṁ cittan' ti pajānāti|| ||
Anuttaraṁ vā cittaṁ||
'Anuttaraṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Samāhitaṁ vā cittaṁ||
'Samāhitaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Asamāhitaṁ vā cittaṁ||
'Asamāhitaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Vimuttaṁ vā cittaṁ||
'Vimuttaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Avimuttaṁ vā cittaṁ||
'Avimuttaṁ cittan' ti pajānāti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā citte||
citt'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā citte||
citt'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā citte||
citt'ānupassī viharati.|| ||
Samu- [60] daya-dhamm'ānupassī vā cittasmiṁ viharati|| ||
Vaya-dhamm'ānupassī vā cittasmiṁ viharati.|| ||
Samudaya-vaya-dhamm'ānupassī vā cittasmiṁ viharati|| ||
'Atthi cittan' ti vā panassa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evaṁ kho bhikkhave bhikkhu citte citt'ānupassī viharati.|| ||
§
[21] Kathañ ca bhikkhave bhikkhu Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
pañcasu nīvaraṇesu.|| ||
Kathañ ca bhikkhave bhikkhu||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
pañcasu nīvaraṇesu?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu||
santaṁ vā ajjhattaṁ kāma-c-chandaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ kāma-c-chando' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ kāma-c-chandaṁ||
'N'atthi me ajjhattaṁ kāma-c-chando' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa kāma-c-chandassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca uppannassa kāma-c-chandassa pahānaṁ hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca pahīnassa kāma-c-chandassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ vyāpādaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ vyāpādo' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ vyāpādaṁ||
'N'atthi me ajjhattaṁ vyāpādo' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa vyāpādassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca uppannassa vyāpādassa pahānaṁ hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca pahīnassa vyāpādassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ thīna-middhaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ thīna-middhan' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ thīna-middhaṁ||
'N'atthi me ajjhattaṁ thīna-middhan' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa thīna-middhassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca uppannassa thīna-middhassa pahānaṁ hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca pahīnassa thīna-middhassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ uddhacca-kukkuccaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ uddhacca-kukkuccan' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ uddhacca-kukkuccaṁ||
'N'atthi me ajjhattaṁ uddhacca-kukkuccan' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa uddhacca-kukkuccassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca uppannassa uddhacca-kukkuccassa pahānaṁ hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca pahīnassa uddhacca-kukkuccassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ vici-kicchaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ vicikicchā' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ vici-kicchaṁ||
'N'atthi me ajjhattaṁ vicikicchā' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannāya vicikicchāya uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca uppannāya vicikicchāya pahānaṁ hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca pahīnāya vicikicchāya āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Vaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Samudayavaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati|| ||
'Atthi Dhammā' ti vā panassa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evaṁ kho bhikkhave bhikkhu Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
pañcasu nīvaraṇesu.|| ||
[22] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
Dhammesu Dham- [61] mānupassī viharati||
pañca-s-upādāna-k-khandhesu.|| ||
Kathañ ca bhikkhave bhikkhu||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
pañca-s-upādāna-k-khandhesu?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu|| ||
Iti rūpaṁ,||
iti rūpassa samudayo,||
iti rūpassa attha-gamo.|| ||
Iti vedanā,||
iti vedanāya samudayo,||
iti vedanāya attha-gamo.|| ||
Iti saññā,||
iti saññāya samudayo,||
iti saññāya attha-gamo.|| ||
Iti saṅkhārā,||
iti saṅkhārānaṁ samudayo,||
iti saṅkhārānaṁ attha-gamo.|| ||
Iti viññāṇaṁ,||
iti viññāṇassa samudayo,||
iti viññāṇassa attha-gamo' ti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Vaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Samudayavaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati|| ||
'Atthi Dhammā' ti vā panassa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evaṁ kho bhikkhave bhikkhu Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
pañca-s-upādāna-k-khandhesu.|| ||
[23] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
chasu ajjhattika-bāhiresu āyatanesu.|| ||
Kathañ ca bhikkhave bhikkhu||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
chasu ajjhattika-bāhiresu āyatanesu?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhuñ ca pajānāti.|| ||
Rūpe ca pajānāti.|| ||
Yañ ca tadubh ayaṁ paṭicca uppajjati saṁyojanaṁ,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa saṁyojanassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa saṁyojanassa pahānaṁ hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca pahīnassa saṁyojanassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Sotañ ca pajānāti|| ||
Sadde ca pajānāti yañ ca tadubh ayaṁ paṭicca uppajjati saṁyojanaṁ,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa saṁyojanassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa saṁyojanassa pahānaṁ hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca pahīnassa saṁyojanassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Ghāṇañ ca pajānāti|| ||
Gandhe ca pajānāti yañ ca tadubh ayaṁ paṭicca uppajjati saṁyojanaṁ,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa saṁyojanassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa saṁyojanassa pahānaṁ hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca pahīnassa saṁyojanassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Jivhañ ca pajānāti.|| ||
Rase ca pajānāti yañ ca tadubh ayaṁ paṭicca uppajjati saṁyojanaṁ,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa saṁyojanassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa saṁyojanassa pahānaṁ hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca pahīnassa saṁyojanassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Kāyañ ca pajānāti.|| ||
Phoṭṭhabbe ca pajānāti yañ ca tadubh ayaṁ paṭicca uppajjati saṁyojanaṁ,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa saṁyojanassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa saṁyojanassa pahānaṁ hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca pahīnassa saṁyojanassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Manañ ca pajānāti|| ||
Dhamme ca pajānāti yañ ca tad ubhayaṁ paṭicca uppajjati saṁyojanaṁ,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa saṁyojanassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa saṁyojanassa pahānaṁ hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca pahīnassa saṁyojanassa āyatiṁ anuppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Vaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Samudayavaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati|| ||
'Atthi Dhammā' ti vā panassa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evaṁ kho bhikkhave bhikkhu Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
chasu ajjhattika-bāhiresu āyatanesu.|| ||
[24] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
sattasu bojjhaṅgesu.|| ||
Kathañ ca bhikkhave bhikkhu||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
sattasu bojjhaṅgesu?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu||
santaṁ vā ajjhattaṁ sati-sambojjhaṅgaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ sati-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ sati-sambojjhaṅgaṁ||
'N'atthi [62] me ajjhattaṁ sati-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa sati-sambojjhaṅgassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca uppannassa sati-sambojjhaṅgassa bhāvanā-pāripūrī hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ Dhamma-vicaya-sambojjhaṅgaṁ 'Atthi me ajjhattaṁ Dhamma-vicaya-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ Dhamma-vicaya-sambojjhaṅgaṁ 'N'atthi me ajjhattaṁ Dhamma-vicaya-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa Dhamma-vicaya-sambojjhaṅgassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca uppannassa Dhamma-vicaya-sambojjhaṅgassa bhāvanā-pāripūrī hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ viriya-sambojjhaṅgaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ viriya-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ viriya-sambojjhaṅgaṁ 'N'atthi me ajjhattaṁ viriya-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa viriya-sambojjhaṅgassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti|| ||
Yathā ca uppannassa viriya-sambojjhaṅgassa bhāvanā-pāripūrī hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ pīti-sambojjhaṅgaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ pīti-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ pīti-sambojjhaṅgaṁ||
'N'atthi me ajjhattaṁ pīti-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa pīti-sambojjhaṅgassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa pīti-sambojjhaṅgassa bhāvanā-pāripūrī hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ passaddhi-sambojjhaṅgaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ passaddhi-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ passaddhi-sambojjhaṅgaṁ 'N'atthi me ajjhattaṁ passaddhi-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa passaddhi-sambojjhaṅgassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa passaddhi-sambojjhaṅgassa bhāvanā-pāripūrī hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ samādhi-sambojjhaṅgaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ samādhi-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ samādhi-sambojjhaṅgaṁ 'N'atthi me ajjhattaṁ samādhi-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa samādhi-sambojjhaṅgassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa samādhi-sambojjhaṅgassa bhāvanā-pāripūrī hoti||
tañ ca pajānāti.|| ||
Santaṁ vā ajjhattaṁ upekkhā-sambojjhaṅgaṁ||
'Atthi me ajjhattaṁ upekkhā-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Asantaṁ vā ajjhattaṁ upekkhā-sambojjhaṅgaṁ 'N'atthi me ajjhattaṁ upekkhā-sambojjhaṅgo' ti pajānāti.|| ||
Yathā ca anuppannassa upekkhā-sambojjhaṅgassa uppādo hoti,||
tañ ca pajānāti.|| ||
Yathā ca uppannassa upekkhā-sambojjhaṅgassa bhāvanā-pāripūrī hoti tañ ca pajānāti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Vaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Samudayavaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati|| ||
'Atthi Dhammā' ti vā panassa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi kho bhikkhave bhikkhu Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
sattasu bojjhaṅgesu.|| ||
[25] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
catusu ariya-saccesu.|| ||
Kathañ ca bhikkhave bhikkhu||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
catusu ariya-saccesu?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu||
'Idaṁ dukkhan' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
'Ayaṁ dukkha-samudayo' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
'Ayaṁ dukkha-nirodho' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
'Ayaṁ dukkha-nirodha-gāminī paṭipadā' ti||
yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
Iti ajjhattaṁ vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Bahiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Ajjhatta-bhiddhā vā Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati.|| ||
Samudaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Vaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati.|| ||
Samudayavaya-Dhamm'ānupassī vā Dhammesu viharati|| ||
'Atthi Dhammā' ti vā panassa sati pacc'upaṭṭhitā hoti||
yāva-d-eva ñāṇa-mattāya||
pati-s-sati-mattāya||
anissito ca viharati||
na ca kiñci loke upādiyati.|| ||
Evam pi kho bhikkhave bhikkhu Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati||
catusu ariya-saccesu.|| ||
[26] Yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya satta vassāni,||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave satta vassāni,||
yo hi [63] ko ci bhikkhave ime cattāro sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya chabbassāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave chabbassāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya pañcavassāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave pañcavassāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya cattāri vassāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave cattāri vassāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya tīṇi vassāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave tīṇi vassāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya dve vassāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave dve vassāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya ekaṁ vassaṁ||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave ekaṁ vassaṁ,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya satta māsāni,||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave satta māsāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya cha māsāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave cha māsāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya' pañca māsāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave pañca māsāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya' cattāri māsāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave cattāri māsāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya' tīṇi māsāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave tīṇi māsāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya' dve māsāni||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhantu bhikkhave dve māsāni,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya' māsaṁ||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhatu bhikkhave māsaṁ,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya' addhamāsaṁ,||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
Tiṭṭhatu bhikkhave addhamāso,||
yo hi ko ci bhikkhave ime cattāro sati-paṭṭhāne||
evaṁ bhāveyya sattāhaṁ,||
tassa dvinnaṁ phalānaṁ aññataraṁ phalaṁ pāṭikaṅkhaṁ:||
diṭṭhe'va dhamme aññā,||
sati vā upādisese Anāgāmitā.|| ||
[27] 'Ekāyano ayaṁ bhikkhave Maggo sattāṇaṁ||
visuddhiyā||
soka-pari-d-davānaṁ samatikkamāya||
dukkha-domanassānaṁ attha-gamāya||
ñāyassa adhigamāya||
Nibbānassa sacchi-kiriyāya -||
yadidaṁ cattāro sati-paṭṭhānā' ti.|| ||
Iti yantaṁ vuttaṁ idam-etaṁ paṭicca vuttan" ti.|| ||
Idam avoca Bhagavā.|| ||
Attamanā te bhikkhū Bhagavato bhāsitaṁ abhinandunti|| ||
Sati-paṭṭhānasuttaṁ dasamaṁ
