Majjhima Nikāya
1. Mūla-Paṇṇāsa
5. Cūḷa Yamaka Vagga

Sutta 50

Māra Tajjaniya Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

[332]

[1][chlm][pts][upal] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ āyasmā Mahā Moggallāno Bhaggesu viharati Suṁsumāragire Bhesakaḷāvane Migadāye.|| ||

Tena kho pana samayen'āyasmā Mahā Moggallāno abbhokāse caṅkamati.|| ||

2. Tena kho pana samayena Māro pāpimā āyasmato Mahā Moggallānassa kucchigato hoti koṭṭhamanupaviṭṭho.|| ||

Atha kho āyasmato Mahā Moggallānassa etad ahosi:|| ||

Kin nu kho me kucchi garugaru viya māsācitaṁ maññe ti.|| ||

Atha kho āyasmā Mahā Moggallāno caṅkamā orohitvā vihāraṁ pavisitvā paññatte āsane nisīdi.|| ||

Nisajja kho āyasmā Mahā Moggallāno paccattaṁ yoniso manas'ākāsi.|| ||

3. Addasā kho āyasmā Mahā Moggallāno Māraṁ pāpimantaṁ kucchigataṁ koṭṭham-anupaviṭṭhaṁ,||
disvāna Māraṁ pāpimantaṁ etad avoca:|| ||

Nikkhama pāpima,||
ni-k-khama pāpima,||
mā Tathāgataṁ vihesesi||
mā Tathāgata-sāvakaṁ.|| ||

Mā te ahosi dīgha-rattaṁ ahitāya dukkhāyāti.|| ||

4. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi:|| ||

"Ajānam eva kho maṁ ayaṁ samaṇo apassaṁ evam āha:|| ||

'Nikkhama pāpima,||
ni-k-khama pāpima,||
mā Tathāgataṁ vihesesi||
mā Tathāgata-sāvakaṁ.|| ||

Mā te ahosi dīgha-rattaṁ ahitāya dukkhāyā' ti.|| ||

Yo pi'ssa so Satthā,||
so pi maṁ n'eva khippaṁ jāneyya,||
kuto pana maṁ ayaṁ sāvako jānissatī" ti.|| ||

5. Atha kho āyasmā Mahā Moggallāno Māraṁ pāpimantaṁ etad avoca:|| ||

"Evam pi kho tāhaṁ pāpima jānāmi,||
mā tvaṁ maññittho:||
na maṁ jānātī ti||
Māro tvam asi pāpima.|| ||

Tuyhaṁ hi pāpima evaṁ hoti:|| ||

'Ajānam eva kho maṁ ayaṁ samaṇo apassaṁ evam āha:|| ||

Nikkhama pāpima,||
ni-k-khama pāpima,||
mā Tathāgataṁ vihesesi,||
mā Tathāgata-sāvakaṁ.|| ||

Mā te ahosi dīgha-rattaṁ ahitāya dukkhāyā' ti.|| ||

Yo pi'ssa so Satthā,||
so pi maṁ n'eva khippaṁ jāneyya,||
kuto pana maṁ ayaṁ sāvako jānissatī" ti.|| ||

6. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi:|| ||

Jānam eva kho maṁ ayaṁ samaṇo passaṁ evam āha:|| ||

Nikkhama pāpima,||
ni-k-khama pāpima,||
mā Tathāgataṁ vihesesi,||
mā Tathāgata-sāvakaṁ.|| ||

Mā te ahosi dīgha-rattaṁ ahitāya dukkhāyāti.|| ||

Atha kho Māro pāpimā [333] āyasmato Mahā Moggallānassa mukhato uggantvā paccaggaḷe aṭṭhāsi.|| ||

7. Addasā kho āyasmā Mahā Moggallāno Māraṁ pāpimantaṁ paccaggaḷe ṭhitaṁ||
disvāna Māraṁ pāpimantaṁ etad avoca:|| ||

Ettha pi kho tāhaṁ, pāpima passāmi,||
mā tvaṁ maññattho:|| ||

Na maṁ passatī ti.|| ||

Eso tvaṁ pāpima paccaggaḷe ṭhito.|| ||

8. Bhūtapubbāhaṁ pāpima Dūsī nāma māro ahosiṁ.|| ||

Tassa me Kāḷī nāma bhaginī tassā tvaṁ putto.|| ||

So me tvaṁ bhāgineyyo hosi.|| ||

Tena kho pana pāpima samayena Kakusandho Bhagavā arahaṁ Sammāsambuddho loke uppanno hoti.|| ||

Kakusandhassa kho pana pāpima Bhagavato arahato Sammā Sambuddhassa Vidhura-Sañjīva nāma sāvakayugaṁ ahosi aggaṁ bhaddayugaṁ.|| ||

Yāvatā kho pana pāpima Kakusandhassa Bhagavato arahato Sammā Sambuddhassa sāvakā,||
nāssu'dha koci āyasmatā Vidhurena samasamo hoti yad idaṁ Dhamma-desanāya.|| ||

Iminā kho etaṁ pāpima pariyāyen'āyasmato Vidhurassa Vidhūro Vidhūro t'veva samaññā udapādi.|| ||

Āyasmā pana pāpima Sañjīvo arañña-gato pi rukkha-mūla-gato pi suññ-ā-gāra-gato pi appakasiren'eva saññā-vedayita-nirodhaṁ samāpajjati.|| ||

Bhūta-pubbaṁ pāpima āyasmā Sañjīvo aññatarasmiṁ rukkha-mūle saññā-vedayita-nirodhaṁ samāpanno nisinno hoti.|| ||

Addasaṁsu kho pāpima gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino āyasmantaṁ Sañjīvaṁ aññatarasmiṁ rukkha-mūle saññā-vedayita-nirodhaṁ samāpajjitvā nisinnaṁ||
disvāna n'esaṁ etad ahosi:|| ||

Acchariyaṁ vata bho,||
abbhutaṁ vata bho,||
ayaṁ samaṇo nisinnako va kāla-kato,||
handa naṁ dahāmāti.|| ||

Atha kho te pāpima gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino tiṇañ ca kaṭṭhañ ca gomayañ ca saṅkaḍḍhitvā āyasmato Sañjīvassa kāye upacinitvā aggiṁ datvā pakkamiṁsu.|| ||

Atha kho pāpima āyasmā Sañjīvo tassā rattiyā accayena tāya samāpattiyā vuṭṭha-hitvā cīvarāni papphoṭetvā pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā patta-cīvaraṁ ādāya gāmaṁ piṇḍāya pāvisi.|| ||

Addasaṁsu kho te pāpima gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino āyasmantaṁ Sañjīvaṁ piṇḍāya carantaṁ||
disvāna n'esaṁ etad ahosi:|| ||

Acchariyaṁ vata bho,||
abbhutaṁ vata bho,||
ayaṁ samaṇo nisinnako va kāla-kato,||
svāyaṁ patisañjīvito [334] ti.|| ||

Iminā kho etaṁ pāpima pariyāyen'āyasmato Sañjīvassa Sañjīvo Sañjīvo t'veva samaññā udapādi.|| ||

9. Atha kho pāpima Dūsissa Mārassa etad ahosi:|| ||

Imesaṁ kho ahaṁ bhikkhūnaṁ sīlavantānaṁ kalyāṇa-dhammānaṁ n'eva jānāmi āgatiṁ vā gatiṁ vā.|| ||

Yan nūn-ā-haṁ brāhmaṇa-gahapatike anvāviseyyaṁ:|| ||

Etha tumhe bhikkhū sīlavante kalyāṇa-dhamme akkosatha paribhāsatha rosetha vihesetha.|| ||

App'eva nāma tumhehi akkosiyamānānaṁ paribhāsiyamānānaṁ rosiyamānānaṁ vihesiyamānānaṁ siyā cittassa aññathattaṁ,||
yathā taṁ Dūsī Māro labhetha otāran ti.|| ||

Atha kho te pāpima Dūsī Māro brāhmaṇa gahapatike anvāvisi:|| ||

Etha tumhe, bhikkhū sīlavante kalyāṇa-dhamme akkosatha paribhāsatha rosetha vihesetha.|| ||

App'eva nāma tumhehi akkosiyamānānaṁ paribhāsiyamānānaṁ rosiyamānānaṁ vihesiyamānānaṁ siyā cittassa aññathattaṁ,||
yathā taṁ Dūsī Māro labhetha otāran ti.|| ||

10. Atha kho te pāpima brāhmaṇa-gahapatikā anvāviṭṭhā Dūsinā Mārena bhikkhū sīlavante kalyāṇa-dhamme akkosanti paribhāsanti rosenti vihesenti:|| ||

"Ime pana muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā bandhu-pād'āpaccā||
'jhāyino'smā jhāyino'smā' ti||
patta-k-khandhā adho-mukhā madhura-kajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti.|| ||

Seyyathā pi nāma ulūko rukkhasākhāya mūsikaṁ magayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati,||
evam ev'ime muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā bandhu-pād'āpaccā:||
'jhāyino'smā jhāyino'smā' ti||
patta-k-khandhā adho-mukhā madhura-kajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti.|| ||

Seyyathā pi nāma kotthu nadītīre macche magayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati,||
evam ev'ime muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā bandhu-pād'āpaccā||
'jhāyino'smā jhāyino'smā' ti||
patta-k-khandhā adho-mukhā madhura-kajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti.|| ||

Seyyathā pi nāma biḷāro sandhisamalasaṅkaṭīre mūsikaṁ magayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati,||
evam ev'ime muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā bandhupādāpacca||
'jhāyino'smā jhāyino'smā' ti||
patta-k-khandhā adho-mukhā madhura-kajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti.|| ||

Seyyathā pi nāma gadrabho vahacchinno sandhisamalasaṅkaṭīre jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati,||
evam ev'ime muṇḍakā samaṇakā ibbhā kiṇhā bandhu-pād'āpaccā||
'jhāyino'smā, jhāyino'smā' ti||
patta-k-khandhā adho-mukhā madhura-kajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyantī" ti.|| ||

Ye kho pana pāpima tena samayena manussā kālaṁ karonti,||
yebhuyyena kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ Nirayaṁ upapajjanti.|| ||

[335] 11. Atha kho pāpima Kakusandho Bhagavā arahaṁ Sammāsambuddho bhikkhū āmantesi:|| ||

Anvāviṭṭhā kho bhikkhave brāhmaṇa-gahapatikā Dūsinā Mārena:|| ||

'Etha tumhe, bhikkhū,||
sīlavante kalyāṇa-dhamme akkosatha paribhāsatha rosetha vihesetha.|| ||

App'eva nāma tumhehi akkosiyamānānaṁ paribhāsiyamānānaṁ rosiyamānānaṁ vihesiyamānānaṁ siyā cittassa aññathattaṁ yathā taṁ Dūsī Māro labhetha otāran ti.|| ||

Etha tumhe bhikkhave mettā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā viharatha,||
tathā dutiyaṁ, tathā tatiyaṁ, tathā catutthiṁ,||
iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ mettā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā viharatha.|| ||

Karuṇā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā viharatha,||
tathā dutiyaṁ, tathā tatiyaṁ, tathā catutthiṁ,||
iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ karuṇā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā viharatha.|| ||

Muditā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā viharatha,||
tathā dutiyaṁ, tathā tatiyaṁ, tathā catutthiṁ,||
iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ muditā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā viharatha.|| ||

Upekkhā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā viharatha,||
tathā dutiyaṁ, tathā tatiyaṁ, tathā catutthiṁ,||
iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ upekkhā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā viharathāti.|| ||

12. Atha kho te pāpima bhikkhū Kakusandhena Bhagavatā arahatā Sammā Sambuddhena evaṁ ovadiyamānā evaṁ anusāsiyamānā arañña-gatā pi, rukkha-mūla-gatā pi, suññ-ā-gāra-gatā pi mettā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā vihariṁsu||
tathā dutiyaṁ, tathā tatiyaṁ, tathā catutthiṁ,||
iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ mettā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā vihariṁsu.|| ||

Karuṇā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā vihariṁsu,||
tathā dutiyaṁ, tathā tatiyaṁ, tathā catutthiṁ,||
iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ karuṇā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā vihariṁsu.|| ||

Muditā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā vihariṁsu,||
tathā dutiyaṁ, tathā tatiyaṁ, tathā catutthiṁ,||
iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ muditā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā vihariṁsu.|| ||

Upekkhā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā vihariṁsu,||
tathā dutiyaṁ, tathā tatiyaṁ, tathā catutthiṁ,||
iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ upekkhā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena pharitvā vihariṁsu.|| ||

13. Atha kho pāpima Dūsissa Mārassa etad ahosi:|| ||

"Evam pi kho ahaṁ karonto imesaṁ bhikkhūnaṁ sīlavantānaṁ kalyāṇa-dhammānaṁ n'eva jānāmi āgatiṁ vā gatiṁ vā.|| ||

Yan nūn-ā-haṁ brāhmaṇa-gahapatike anvāviseyyaṁ:|| ||

Etha tumhe, bhikkhū sīlavante kalyāṇa-dhamme sakkarotha garukarotha mānetha [336] pūjetha,||
app'eva nāma tumhehi sakkarīyamānānaṁ garukarīyamānānaṁ māniyamānānaṁ pūjiyamānānaṁ siyā cittassa aññathattaṁ yathā naṁ Dūsī Māro labhetha otāran ti.|| ||

14. Atha kho te pāpima Dūsī Māro brāhmaṇa-gahapatike anvāvisi:|| ||

Etha tumhe, bhikkhū sīlavante kalyāṇa-dhamme sakkarotha garukarotha mānetha pūjetha.|| ||

App'eva nāma tumhehi sakkarīyamānānaṁ garukarīyamānānaṁ māniyamānānaṁ pūjiyamānānaṁ siyā cittassa aññathattaṁ yathā naṁ Dūsī Māro labhetha otāran ti.|| ||

Atha kho te pāpima brāhmaṇa-gahapatikā anvāviṭṭhā Dūsinā Mārena bhikkhū sīlavante kalyāṇa-dhamme sakkaronti garu-karonti mānenti pūjenti.|| ||

Ye kho pana pāpima tena samayena manussā kālaṁ karonti,||
yebhuyyena kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapajjanti.|| ||

15. Atha kho pāpima,||
Kakusandho Bhagavā arahaṁ Sammāsambuddho bhikkhū āmantesi:|| ||

Anvāviṭṭhā kho bhikkhave brāhmaṇa-gahapatikā Dūsinā Mārena:|| ||

"Etha tumhe, bhikkhū sīlavante kalyāṇa-dhamme sakkarotha garukarotha mānetha pūjetha.|| ||

App'eva nāma tumhehi sakkarīyamānānaṁ garukarīyamānānaṁ māniyamānānaṁ pūjiyamānānaṁ siyā cittassa aññathattaṁ yathā taṁ1 Dūsī Māro labhetha otāran ti."|| ||

Etha tumhe bhikkhave, asubhānupassī kāye viharatha,||
āhāre paṭikkūlasaññino,||
sabba-loke anabhiratasaññino,||
sabba-saṅkhāresu aniccānupassino ti.|| ||

16. Atha kho te pāpima,||
bhikkhū Kakusandhena Bhagavatā arahatā Sammāsambuddhena evaṁ ovadiyamānā evaṁ anusāsiyamānā arañña-gatā pi, rukkha-mūla-gatā pi, suññ-ā-gāra-gatā pi||
asubhānupassī kāye vihariṁsu,||
āhāre paṭikkūlasaññino,||
sabba-loke anabhiratasaññino,||
sabba-saṅkhāresu aniccānupassino.|| ||

17. Atha kho pāpima, Kakusandho Bhagavā arahaṁ Sammāsambuddho pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā patta-cīvaraṁ ādāya āyasmatā Vidhurena pacchā samaṇena gāmaṁ piṇḍāya pāvisi.|| ||

Atha kho pāpima Dūsī Māro aññataraṁ kumāraṁ anvāvisitvā sakkharaṁ gahetvā āyasmato Vidhurassa sīse pahāraṁ adāsi,||
sisaṁ vobhindi.|| ||

Atha kho pāpima āyasmā Vidhūro bhinnena sīsena lohitena gaḷantena Kakusandhaṁ yeva [337] Bhagavantaṁ Arahantaṁ Sammā Sambuddhaṁ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi.|| ||

Atha kho pāpima Kakusandho Bhagavā arahaṁ Sammāsambuddho nāgāpalokitaṁ apalokesi:|| ||

Na c'āyaṁ Dūsī Māro mattam aññāsīti.|| ||

Sahāpalokanāya ca pana pāpima Dūsī Māro tamhā ca ṭhānā cavi,||
mahāNirayañ ca upapajjī.|| ||

18. Tassa kho pana pāpima mahāNirayassa tayo nāmadheyyā honti:|| ||

Chaphass'āyataniko iti pi,||
saṅkusamāhato iti pi,||
paccattavedaniyo iti pi.|| ||

Atha kho maṁ pāpima Nirayapālā upasaṅkamitvā etad avocuṁ:|| ||

Yadā kho te mārisa saṅkunā saṅku hadaye samāgaccheyya.|| ||

Atha naṁ ājāneyyāsi:||
'vassa-sahassaṁ me Niraye paccamānassā' ti.|| ||

So kho ahaṁ pāpima bahūni vassāni||
bahūni vassa-satāni||
bahūni vassa-sahassāni||
tasmiṁ mahāNiraye apacciṁ,||
dasa vassa-sahassāni tass'eva mahāNirayassa ussade apacciṁ vuṭṭhānimaṁ nāma vedanaṁ vediyamāno.|| ||

Tassa mayhaṁ pāpima eva-rūpo kāyo hoti seyyathā pi manussassa,||
eva-rūpaṁ sīsaṁ hoti seyyathā pi macchassa.|| ||

Kīdiso Nirayo āsi yattha Dūsī apaccatha.||
Vidhuraṁ sāvakam-āsajja Kakusandhañ ca brāhmaṇaṁ:|| ||

Sataṁ āsi ayosaṅku, sabbe paccattavedanā,||
īdiso Nirayo āsi yattha Dūsī apaccatha,||
Vidhuraṁ sāvakam-āsajja Kakusandhañ ca brāhmaṇaṁ.|| ||