Majjhima Nikāya
II. Majjhima-Paṇṇāsa
3. Paribbājaka Vagga

Sutta 73

Mahā Vacchagotta Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[489]

[1][chlm][pts][upal] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veluvane Kalandakanivāpe.|| ||

Atha kho Vacchagotto paribbājako yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi.|| ||

Sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinno kho Vacchagotto paribbājako Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

"Dīgha-rattāhaṁ bhotā Gotamena sahakathī,||
sādhu me bhavaṁ Gotamo saṅkhittena kusal-ā-kusalaṁ desetū" ti.|| ||

"Saṅkhittena pi kho te ahaṁ Vaccha kusal-ā-kusalaṁ deseyyaṁ,||
vitthārena pi kho te ahaṁ Vaccha kusal-ā-kusalaṁ deseyyaṁ.|| ||

Api ca te ahaṁ Vaccha saṅkhittena kusal-ā-kusalaṁ desissāmi.|| ||

Taṁ suṇāhi,||
sādhukaṁ manasi karohi bhāsissāmī" ti.|| ||

"Evaṁ bho" ti kho Vacchagotto paribbājako Bhagavato paccassosi.|| ||

Bhagavā etad avoca:|| ||

"Lobho kho Vaccha akusalaṁ,||
alobho kusalaṁ.|| ||

Doso kho Vaccha akusalaṁ,||
adoso kusalaṁ.|| ||

Moho kho Vaccha akusalaṁ,||
amoho kusalaṁ.|| ||

Iti kho Vaccha ime tayo dhammā akusalā,||
tayo dhammā kusalā.|| ||

Pāṇātipāto kho Vaccha akusalaṁ,||
pāṇ-ā-tipātā veramaṇī kusalaṁ.|| ||

Adinn'ādānaṁ kho Vaccha akusalaṁ,||
adinn'ādānā veramaṇī kusalaṁ.|| ||

Kāmesu-micchā-cāro kho Vaccha akusalaṁ,||
kāmesu micchā-cārā veramaṇī kusalaṁ.|| ||

Musā-vādo kho Vaccha akusalaṁ,||
musā-vādā veramaṇī kusalaṁ.|| ||

Pisunā vācā kho Vaccha [490] akusalaṁ,||
pisunā vācā veramaṇī kusalaṁ.|| ||

Pharusā vācā kho Vaccha akusalaṁ,||
pharusā vācā veramaṇī kusalaṁ.|| ||

Samphappalāpā kho Vaccha akusalaṁ,||
sampha-p-palāpā veramaṇī kusalaṁ.|| ||

Abhijjhā kho Vaccha akusalaṁ,||
anabhijjhā kusalaṁ.|| ||

Vyāpādo kho Vaccha akusalaṁ,||
avyāpādo kusalaṁ.|| ||

Micchā-diṭṭhi kho Vaccha akusalaṁ,||
sammā-diṭṭhi kusalaṁ.|| ||

Iti kho Vaccha ime dasa dhammā akusalā,||
dasa dhammā kusalā.|| ||

Yatho kho Vaccha bhikkhuno taṇhā pahīnā hoti ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā3 āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||

So hoti bhikkhu arahaṁ khīṇ'āsavo vusitavā kata-karaṇīyo ohita-bhāro anuppatta-sadattho parikkhīṇa-bhavasaṁ yojano samma-d-aññā vimuttoti.|| ||

Tiṭṭhatu bhavaṁ Gotamo||
atthi pana bhoto Gotamassa eka bhikkhū pi sāvako1 āsavānaṁ khayā anāsavaṁ ceto-vimuttiṁ paññā-vimuttiṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharatī ti.|| ||

Na kho Vaccha ekaṁ yeva sataṁ na dve satāni na tīṇi satāni na cattāri satāni na pañca satāni,||
atha kho bhiyyova ye bhikkhū mama sāvakā āsavānaṁ khayā anāsavaṁ ceto-vimuttiṁ paññā-vimuttiṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharantī ti.|| ||

Tiṭṭhatu bhavaṁ Gotamo,||
tiṭṭhantu bhikkhū.|| ||

Atthi pana bhoto Gotamassa ekabhikkhunīpi sāvikā āsavānaṁ khayā anāsavaṁ ceto vimuttiṁ paññā-vimuttiṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharatī ti.|| ||

Na kho Vaccha ekaṁ yeva sataṁ na dve satāni na tīṇi satāni na cattāri satāni na pañca satāni,||
atha kho bhiyyova yā bhikkhuniyo mama sāvikā āsavānaṁ khayā anāsavaṁ ceto-vimuttiṁ paññā-vimuttiṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharantī ti.|| ||

Tiṭṭhatu bhavaṁ Gotamo,||
tiṭṭhantu bhikkhū.|| ||

Tiṭṭhantu bhikkhuniyo.|| ||

Atthi pana bhoto Gotamassa ekūpāsakopi sāvako gihī odātavasano brahma-cārī pañcannaṁ oram-bhāgiyānaṁ saṁyojanānaṁ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokāti.|| ||

Na kho Vaccha ekaṁ yeva sataṁ na dve satāni na tīṇi satāni na cattāri satāni na pañca satāni.|| ||

Atha kho bhiyyova ye upāsakā mama sāvakā gihī odāta-vasanā brahma-cārino pañcannaṁ oram-bhāgiyānaṁ saṁyojanānaṁ [491] parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvatti-dhammā tasmā lokāti.|| ||

Tiṭṭhatu bhavaṁ Gotamo,||
tiṭṭhantu bhikkhū,||
tiṭṭhantu bhikkhuniyo,||
tiṭṭhantu upāsakā gihī odāta-vasanā brahma-cārino.|| ||

Atthi pana bhoto Gotamassa ekūpāsakopi gihī odātavasano kāma-bhogī sāsanakaro ovādapatikaro tiṇṇa-vici-kiccho3 vigata-kathaṁ-katho vesārajja-p-patto apara-p-paccayo satthu sāsane viharatī ti.|| ||

Na kho Vaccha ekaṁ yeva sataṁ na dve satāni na tīṇi satāni na cattāri satāni na pañca satāni.|| ||

Atha kho bhiyyova ye upāsakā mama sāvakā gihī odāta-vasanā kāma-bhogino sasanakarā ovādapatikarā tiṇṇa-vicikicchā vigata-kathaṁ-kathā vesārajja-p-pattā satthu sāsane viharantī' ti.|| ||

Tiṭṭhatu bhavaṁ Gotamo,||
tiṭṭhantu bhikkhū,||
tiṭṭhantu bhikkhuniyo,||
tiṭṭhantu upāsakā gihī odāta-vasanā brahma-cārino,||
tiṭṭhantu upāsakā gihī odāta-vasanā kāma-bhogino.|| ||

Atthi pana bhoto Gotamassa ekūpāsikāpi sāvikā gihinī odāta-vasanā brahma-cāriṇī pañcannaṁ1 oram-bhāgiyānaṁ saṁyojanānaṁ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyinī anāvatti-dhammā tasmā lokāti.|| ||

Na kho Vaccha ekaṁ yeva sataṁ na dve satāni na tīṇi satāni na cattāri satāni na pañca satāni.|| ||

Atha kho bhiyyova yā upāsikā mama sāvikā gihiniyo odāta-vasanā brahma-cāriṇiyo pañcannaṁ oram-bhāgiyānaṁ saṁyojanānaṁ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyiniyo anāvatti-dhammā tasmā lokāti.|| ||

Tiṭṭhatu bhavaṁ Gotamo,||
tiṭṭhantu bhikkhū,||
tiṭṭhantu bhikkhuniyo,||
tiṭṭhantu upāsakā gihī odāta-vasanā brahma-cārino,||
tiṭṭhantu upāsakā gihī odāta-vasanā kāma-bhogino,||
tiṭṭhantu upāsikā gihiniyo odāta-vasanā brahma-cāriṇiyo.|| ||

Atthi pana bhoto Gotamassa ekūpāsikā pi sāvikā gihinī odāta-vasanā kāma-bhoginī sāsanakarā ovādapatikarā tiṇṇa-vicikicchā vigata-kathaṁ-kathā vesārajja-p-pattā apara-p-paccayā satthu sāsane viharatī ti.|| ||

Na kho Vaccha ekaṁ yeva sataṁ na dve satāni na tīṇi satāni na cattāri satāni na pañca-satāni.|| ||

Atha kho bhiyyova yā upāsikā mama sāvikā gihiniyo3 odāta-vasanā kāma-bhoginiyo sāsanakarā ovādapatikarā tiṇṇa-vicikicchā vigata-kathaṁ-kathā vesārajja-p-pattā apara-p-paccayā satthu sāsane viharantī ti.|| ||

Sace hi bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavaṁ yeva Gotamo ārādhako abhavissa.|| ||

No ca kho bhikkhū ārādhakā [492] abhaviṁsu.|| ||

Evam idaṁ Brahma-cariyaṁ aparipūraṁ abhavissa ten'aṅgena.|| ||

Yasmā ca kho bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako bhikkhū ca ārādhakā.|| ||

Evam idaṁ Brahma-cariyaṁ paripūraṁ ten'aṅgena.|| ||

Sace hi bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako abhavissa,||
bhikkhū ca ārādhakā abhaviṁsu,||
no ca kho bhikkhuniyo ārādhikā abhaviṁsu,||
evam idaṁ Brahma-cariyaṁ aparipūraṁ abhavissa ten'aṅgena.|| ||

Yasmā ca kho bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako bhikkhū ca ārādhakā,||
bhikkhūniyoca ārādhikā,||
evam idaṁ Brahma-cariyaṁ paripūraṁ ten'aṅgena.|| ||

Sace hi bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako abhavissa,||
bhikkhū ca ārādhakā abhaviṁsu,||
bhikkhūniyo ca ārādhikā abhaviṁsu,||
no ca kho upāsakā gihī odāta-vasanā brahma-cārino ārādhakā abhaviṁsu,||
evam idaṁ Brahma-cariyaṁ aparipūraṁ abhavissa ten'aṅgena.|| ||

Yasmā ca kho bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako,||
bhikkhu ca ārādhakā,||
bhikkhuniyo ca ārādhikā,||
upāsakā ca gihī odāta-vasanā brahma-cārino ārādhakā,||
evam idaṁ Brahma-cariyaṁ paripūraṁ ten'aṅgena.|| ||

Sace hi bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako abhavissa,||
bhikkhū ca ārādhakā abhaviṁsu,||
bhikkhuniyo ca ārādhikā abhaviṁsu,||
upāsakā ca gihī odāta-vasanā brahma-cārino ārādhakā abhaviṁsu,||
no ca kho upāsakā gihī odāta-vasanā kāma-bhogino ārādhakā abhaviṁsu,||
evam idaṁ Brahma-cariyaṁ aparipūraṁ abhavissa ten'aṅgena.|| ||

Yasmā ca kho bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako,||
bhikkhū ca ārādhakā,||
bhikkhuniyo ca ārādhikā,||
upāsakā ca gihī odāta-vasanā brahma-cārino ārādhakā upāsakā ca gihī odāta-vasanā kāma-bhogino ārādhakā,||
evam idaṁ Brahma-cariyaṁ paripūraṁ ten'aṅgena|| ||

Sace hi bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako abhavissa,||
bhikkhū ca ārādhakā abhaviṁsu,||
bhikkhuniyo ca ārādhikā abhaviṁsu,||
upāsakā ca gihī odāta-vasanā [493] brahma-cārino ārādhakā abhaviṁsu,||
upāsakā ca gihī odāta-vasanā kāma-bhogino ārādhakā abhaviṁsu,||
no ca kho upāsikā gihiniyo odāta-vasanā brahma-cāriṇiyo ārādhikā abhaviṁsu,||
evam idaṁ Brahma-cariyaṁ aparipūraṁ abhavissa ten'aṅgena.|| ||

Yasmā ca kho bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako bhikkhū ca ārādhakā bhikkhuniyo ca ārādhikā upāsakā ca gihī odāta-vasanā brahma-cārino ārādhakā upāsakā ca gihī odāta-vasanā kāma-bhogino ārādhakā upāsikā ca gihiniyo odāta-vasanā brahma-cāriṇiyo ārādhikā,||
evam idaṁ Brahma-cariyaṁ paripūraṁ ten'aṅgena.|| ||

Sace hi bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako abhavissa,||
bhikkhū ca ārādhakā abhaviṁsu,||
bhikkhuniyo ca ārādhikā abhaviṁsu,||
upāsakā ca gihī odāta-vasanā brahma-cārino ārādhakā abhaviṁsu,||
upāsakā ca gihī odāta-vasanā kāma-bhogino ārādhakā abhaviṁsu,||
upāsikā ca gihiniyo odāta-vasanā brahma-cāriṇiyo ārādhikā abhaviṁsu,||
no ca kho upāsikā gihiniyo odāta-vasanā kāma-bhoginiyo ārādhikā abhaviṁsu,||
evam idaṁ Brahma-cariyaṁ aparipūraṁ abhavissa ten'aṅgena.|| ||

Yasmā ca kho bho Gotama imaṁ dhammaṁ bhavañc'eva Gotamo ārādhako bhikkhū ca ārādhakā bhikkhuniyo ca ārādhikā upāsakā ca gihī odāta-vasanā brahma-cārino ārādhakā upāsakā ca gihī odāta-vasanā kāma-bhogino ārādhakā upāsikā ca gihiniyo odāta-vasanā brahma-cāriṇiyo ārādhikā upāsikā ca gihiniyo odāta-vasanā kāma-bhoginiyo ārādhikā.|| ||

Evam idaṁ Brahma-cariyaṁ paripūraṁ ten'aṅgena.|| ||

Seyyathā pi bho Gotama Gaṅgā nadī samudda-ninnā samuddapoṇā samuddapabhārā samuddaṁ āhacca tiṭṭhati.|| ||

Evamevāyaṁ bhoto Gotamassa parisā sagahaṭṭha-pabba-jitā Nibbāna-ninnā Nibbāna-poṇā Nibbāna-pabbhārā Nibbānaṁ āhacca tiṭṭhati.|| ||

Abhikkantaṁ bho Gotama abhikkantaṁ bho Gotama,||
seyyathā pi bho Gotama nikkujjitaṁ vā ukkujjeyya,||
paṭi-c-channaṁ vā vivareyya,||
mūḷhassa vā Maggaṁ ācikkheyya' andha-kāre vā tela-pajjotaṁ dhāreyya,||
'cakkhu-manto rūpāni dakkhintī' ti,||
evam eva bhotā Gotamena aneka-pariyāyena dhammo pakāsito.|| ||

Es'āhaṁ bhavantaṁ Gotamaṁ saraṇaṁ gacchāmi Dhammañ ca bhikkhu-saṅghañ ca.|| ||

Labheyyāhaṁ bhoto Gotamassa santike pabbajjaṁ labheyyaṁ upasampadan" [494] ti.|| ||

Yo kho Vaccha añña-titthiyapubbo imasmiṁ Dhamma-Vinaye ākaṅkhati pabbajjaṁ,||
ākaṅkhati upasampadaṁ.|| ||

So cattāro māse parivasati.|| ||

Catunnaṁ māsānaṁ accayena āraddha-cittā bhikkhū pabbā-jenti,||
upa sampādenti bhikkhu-bhāvāya.|| ||

Api ca mettha puggalavemattatā viditāti.|| ||

Sace bhante añña-titthiya-pubbā imasmiṁ Dhamma-Vinaye ākaṅkhantā pabbajjaṁ ākaṅkhantā upasampadaṁ cattāro māse parivasanti.|| ||

Catunnaṁ māsānaṁ accayena āraddha-cittā bhikkhū pabbā-jenti,||
upasampādenti bhikkhu-bhāvāya.|| ||

Ahaṁ cattāri vassāni parivasissāmi.|| ||

Catunnaṁ maṁ vassānaṁ accayena āraddha-cittā bhikkhū pabbājentu,||
upasampādentu bhikkhu-bhāvāyāti.|| ||

Alattha kho Vacchagotto paribbājako Bhagavato santike pabbajjaṁ,||
alattha upasampadaṁ.|| ||

Acir'ūpasampanno kho pan'āyasmā Vacchagotto addhamāsūpasampanno yena Bhagavā ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinno kho āyasmā Vacchagotto Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'Yāvatakaṁ bhante sekhena ñāṇena sekhāya vijjāya pattabbaṁ,||
anuppattaṁ taṁ mayā uttariṁ me Bhagavā dhammaṁ desetūti.|| ||

Tena hi tvaṁ Vaccha,||
dve dhamme uttariṁ bhāvehi,||
samathañ ca vipassanañ ca.|| ||

Ime kho te Vaccha dve dhammā uttariṁ1 bhāvitā,||
samatho ca vipassanāca.|| ||

Aneka-dhātu-paṭivedhāya saṁvattissanti.|| ||

So tvaṁ Vaccha yāva-d-eva ākaṅkhi'ssasi,||
aneka-vihitaṁ iddhi-vidhaṁ pacc'anubhaveyyaṁ,||
eko pi hutvā bahudhā assaṁ,||
bahudhā pi hutvā eko assaṁ,||
āvībhāvaṁ tiro-bhāvaṁ||
tiro-kuḍḍaṁ||
tiro-pākāraṁ||
tiro-pabbataṁ asajja-māno gaccheyyaṁ seyyathā pi ākāse,||
paṭhaviyā pi ummujjani-mujjaṁ kareyyaṁ||
seyyathā pi udake,||
udake pi abhejjamāne gaccheyyaṁ||
seyyathā pi paṭhaviyaṁ,||
ākāse pi pallaṅkena kameyyaṁ||
seyyathā pi pakkhī sakuṇo,||
imepi candima-suriye evaṁ mahiddhike evaṁ mah-ā-nubhāve pāṇinā parimaseyyaṁ,||
parimajjeyyaṁ,||
yāva Brahma-lokā pi kāyena vasaṁ vatteyyan' ti.|| ||

Tatra tatr'eva sakkhi-bhabbataṁ pāpuṇissasi sati sati āyatane.|| ||

So tvaṁ Vaccha yāva-d-eva ākaṅkhi'ssasi:|| ||

Dibbāya sota [495] dhātuyā visuddhāya atikkanta-mānusikāya ubho sadde suṇeyyaṁ,||
dibbe ca mānuse ca ,||
ye dūre santike cāti.|| ||

Tatra tatr'eva sakkhi-bhabbataṁ pāpuṇissasi sati sati āyatane.|| ||

So tvaṁ Vaccha yāva-d-eva ākaṅkhi'ssasi: para-sattāṇaṁ para-puggalānaṁ cetasā ceto paricca pajāneyyaṁ.|| ||

Sarāgaṁ vā cittaṁ 'sarāgaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
vīta-rāgaṁ vā cittaṁ 'vīta-rāgaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
sadosaṁ vā cittaṁ 'sadosaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
vīta-dosaṁ vā cittaṁ 'vīta-dosaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
samohaṁ vā cittaṁ 'samohaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
vīta-mohaṁ vā cittaṁ 'vīta-mohaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
saṅkhittaṁ vā cittaṁ 'saṅkhittaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
vikkhittaṁ vā cittaṁ 'vikkhittaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
mahaggataṁ vā cittaṁ 'mahaggataṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
amahaggataṁ vā cittaṁ 'amahaggataṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
sa uttaraṁ vā cittaṁ 'sa-uttaraṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
anuttaraṁ vā cittaṁ 'anuttaraṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
samāhitaṁ vā cittaṁ 'samāhitaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
asamāhitaṁ vā cittaṁ 'asamāhitaṁ cittan' ti pajāneyyaṁ,||
vimuttaṁ vā cittaṁ 'vimuttaṁ cittan'ti pajāneyyaṁ,||
avimuttaṁ vā cittaṁ 'avimuttaṁ cittan' ti pajāneyyanti.|| ||

Tatra tatr'eva sakkhi-bhabbataṁ pāpuṇissasi sati sati āyatane .|| ||

So tvaṁ Vaccha yāva-d-eva ākaṅkhi'ssasi:||
aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussareyyaṁ,||
seyyath'īdaṁ:||
ekam pi jātiṁ||
dve pi jātiyo,||
tisso pi jātiyo||
catasso pi jātiyo||
pañca pi jātiyo||
dasa pi jātiyo||
vīsatim pi jātiyo||
tiṁsam pi jātiyo||
cattārīsam pi jātiyo||
paññāsam pi jātiyo||
jāti-satam pi||
jāti-sahassam pi||
jāti-sata-sahassam pi||
aneke pi saṁvaṭṭa-kappe||
aneke pi vivaṭṭa-kappe||
aneke pi saṁvaṭṭa-vivaṭṭa-kappe||
amutrāsiṁ evaṁ-nāmo||
evaṁ-gotto||
evaṁ-vaṇṇo||
evam-āhāro||
evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī||
evam-āyu-pariyanto.|| ||

So tato cuto amutra upapādiṁ tatrāpāsiṁ evaṁ-nāmo evaṁ-gotto evaṁ-vaṇṇo evam-āhāro evaṁ-sukha-dukkha-paṭisaṁvedī evam-āyu-pariyanto.|| ||

So tato cuto idh'ūpapanno' ti.|| ||

Iti sākāraṁ sa-uddesaṁ aneka-vihitaṁ pubbe-nivāsaṁ anussareyyanti.|| ||

Tatra tatr'eva sakkhi-bhabbataṁ pāpuṇissasi sati sati āyatane.|| ||

[496] So tvaṁ Vaccha yāva-d-eva ākaṅkhi'ssasi:||
dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta-mānusakena satte passeyyaṁ cavamāne upapajjamāne,||
hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā-kamm'ūpage satte pajāneyyaṁ,||
ime vata bhonte sattā kāya-du-c-caritena samannāgatā||
vacī-du-c-caritena samannāgatā||
mano-du-c-caritena samannāgatā||
ariyānaṁ upavādakā micchā-diṭṭhikā micchā-diṭṭhi-kamma-samādānā,||
te kāyassa bhedā param maraṇā||
apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ Nirayaṁ upapannā,||
ime vā pana bhonto sattā kāya-sucaritena samannāgatā||
vacī-sucaritena samannāgatā||
mano-sucaritena samannāgatā||
ariyānaṁ anupavādakā sammā-diṭṭhikā sammā-diṭṭhi-kamma-samādānā,||
te kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upannā' ti.|| ||

Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta-mānusakena satte passeyyaṁ cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā-kamm'ūpage satte pajāneyyanti.|| ||

Tatra tatr'eva sakkhi-bhabbataṁ pāpuṇissasi sati sati āyatane.|| ||

So tvaṁ Vaccha yāva-d-eva ākaṅkhi'ssasi āsavānaṁ khayā anāsavaṁ ceto-vimuttiṁ paññā-vimuttiṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyyanti.|| ||

Tatra tatr'eva sakkhi-bhabbataṁ pāpuṇissasi sati sati āyataneti.|| ||

Atha kho āyasmā Vacchagotto Bhagavato bhāsitaṁ abhinan'ditvā anumo-ditvā uṭṭhāy āsanā Bhagavantaṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā pakkāmi.|| ||

Atha kho āyasmā Vacchagotto eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahit'atto viharanto na cirass'eva yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṁ pabbajanti,||
tad anuttaraṁ Brahma-cariya-pariyosānaṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihāsi.|| ||

Khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ,||
nāparaṁ itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||

Aññataro ca kho pan'āyasmā Vacchagotto arahataṁ ahosi.|| ||

Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū Bhagavantaṁ dassanāya gacchanti addasā kho āyasmā Vacchagotto te bhikkhū dūrato va gacchante.|| ||

Disvāna yena te bhikkhū ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā te bhikkhū etad [497] avoca:|| ||

Handa kahaṁ pana tumhe āyasmanto gacchathā'ti Bhagavantaṁ kho mayaṁ āvuso dassanāya gacchāmāti.|| ||

Tena'hāyasmanto mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vandatha,||
evaṁ ca vadetha.|| ||

'Vacchagotto bhante bhikkhu Bhagavato pāde sirasā vandati,||
evañca vadeti,||
pariciṇṇo me Bhagavā pariciṇṇo me Sugato' ti.|| ||

Evam āvuso ti kho te bhikkhū āyasmato Vacchagottassa paccassosuṁ.|| ||

Atha kho te bhikkhū yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṁsu,||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantaṁ etad avocuṁ: āyasmā bhante Vacchagotto Bhagavato pāde sirasā vandati,||
evañca vadeti: pariciṇṇo me Bhagavā,||
pariciṇṇo me Sugato' ti.|| ||

Pubbeva me bhikkhave Vacchagotto bhikkhu cetasā ceto paricca vidito.|| ||

Tevijjo Vacchagotto bhikkhu mahiddhiko mah-ā-nubhāvo' ti.|| ||

Devatā pi me etam atthaṁ ārocesuṁ: tevijjo bhante Vacchagotto bhikkhu mahiddhiko mah-ā-nubhāvo' ti.

Idam avoca Bhagavā atta-manā te bhikkhū Bhagavato bhāsitaṁ abhinandunti.|| ||

Mahā Vacchagotta Suttaṁ