Majjhima Nikāya
II. Majjhima-Paṇṇāsa
3. Paribbājaka Vagga

Sutta 75

Māgaṇḍiya Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[501]

[1][chlm][pts][than][ntbb][upal][olds] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Kurūsu viharati Kammāssa-dammaṁ nāma Kurūnaṁ nigamo Bhāradvāja-gottassa brāhmaṇassa agyāgāre tiṇa-santharake.|| ||

Atha kho Bhagavā pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā patta-cīvaraṁ ādāya Kammāssa-dammaṁ piṇḍāya pāvisi.|| ||

Kammāssadamme piṇḍāya caritvā pacchā-bhattaṁ piṇḍa-pāta-paṭikkanto yena aññataro vana-saṇḍo ten'upasaṅkami divā-vihārāya.|| ||

Taṁ vana-saṇḍaṁ ajjhogāhetvā aññatarasmiṁ rukkha-mūle divā-vihāraṁ nisīdi.|| ||

[502] Atha kho Māgandiyo paribbājako jaṅghā-vihāraṁ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena Bhāradvāja-gottassa brāhmaṇassa agy-ā-gāraṁ ten'upasaṅkami.|| ||

Addasā kho Māgandiyo paribbājako Bhāradvāja-gottassa brāhmaṇassa agyāgāre tiṇa-santharakaṁ paññattaṁ,||
disvāna Bhāradvāja-gottaṁ brāhmaṇaṁ etad avoca:|| ||

'Kassa nv'ayaṁ bhoto Bhāradvājassa agyāgāre tiṇa-santharako paññatto.|| ||

Samaṇa-seyyā-rūpaṁ maññe' ti.|| ||

Atthi bho Māgaṇḍiya Samaṇo Gotamo Sakya-putto Sakya-kulā pabba-jito.|| ||

Taṁ kho pana bhavantaṁ Gotamaṁ evaṁ kalyāṇo kitti-saddo abbhu-g-gato:|| ||

'Iti pi so Bhagavā arahaṁ Sammā Sambuddho vijjā-caraṇa-sampanno Sugato loka-vidū anuttaro purisa-damma-sārathī Satthā deva-manussānaṁ Buddho Bhagavā' ti.|| ||

Tass'esā bhoto Gotamassa seyyā paññattā' ti.|| ||

Du-d-diṭṭhaṁ vata bho Bhāradvāja addasāma ye mayaṁ tassa bhoto Gotamassa bhūnahuno seyyaṁ addasāmā' ti.|| ||

'Rakkhass'etaṁ Māgaṇḍiya vācaṁ,||
rakkhass'etaṁ Māgaṇḍiya vācaṁ,||
bahū hi tassa bhoto Gotamassa khattiya-paṇḍitā pi brāhmaṇa-paṇḍitā pi gahapati-paṇḍitā pi samaṇa-paṇḍitā pi abhi-p-pasannā vinītā ariye ñāye dhamme kusale' ti.

Sammukhā ce pi mayaṁ bho Bhāradvāja tam bhavantaṁ Gotamaṁ passeyyāma sammukhā pi naṁ vadeyyāma: bhūnahu samaṇo Gotamo ti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Evaṁ hi no sutte ocaratī' ti.|| ||

'Sace taṁ bhoto Māgaṇḍiyassa agaru āroceyyam-etaṁ samaṇassa Gotamassā' ti.|| ||

'Appo-s-sukko bhavaṁ Bhāradvājo vutto va naṁ vadeyyā' ti.|| ||

Assosi kho Bhagavā dibbāya sota-dhātuyā visuddhāya atikkanta mānusikāya Bhāradvāja-gottassa brāhmaṇassa Māgandiyena paribbājakena saddhiṁ imaṁ kathā-sallāpaṁ.|| ||

Atha kho Bhagavā sāyaṇha-samayaṁ patisallāṇā vuṭṭhito yena Bhāradvāja-gottassa brāhmaṇassa agy-ā-gāraṁ ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā nisīdi paññatte va tiṇa-santharake.|| ||

Atha kho Bhāradvāja-gotto brāhmaṇo yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi,||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho Bhāradvāja-gottaṁ brāhmaṇaṁ Bhagavā etad avoca:

'Ahu pana te Bhāradvāja Māgandiyena paribbājakena [503] saddhiṁ imaṁ yeva tiṇa-santharakaṁ ārabbha kocid-eva kathā-sallāpo' ti.|| ||

Evaṁ vutte Bhāradvāja-gotto brāhmaṇo saṁviggo loma-haṭṭha-jāto Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'Etad eva kho pana mayaṁ bhoto Gotamassa ārocetukāmā,||
atha ca pana bhavaṁ Gotamo anakkhātaṁ yeva akhāsīti.|| ||

Ayañ ca h'idaṁ Bhagavato Bhāradvāja-gottena brāhmaṇena saddhiṁ antarā kathā vippakatā hoti.|| ||

Atha Māgandiyo paribbājako jaṅghā-vihāraṁ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena Bhāradvāja-gottassa brāhmaṇassa agy-ā-gāraṁ,||
yena Bhagavā ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi,||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho Māgaṇḍiyaṁ paribbājakaṁ Bhagavā etad avoca.

Cakkhuṁ kho Māgaṇḍiya rūp-ā-rāmaṁ rūpa-rataṁ rūpa-sammuditaṁ.|| ||

Taṁ Tathāgatassa dantaṁ guttaṁ rakkhitaṁ saṁvutaṁ.|| ||

Tassa ca saṁvarāya dhammaṁ deseti.|| ||

Idaṁ nu te etaṁ Māgaṇḍiya sandhāya bhāsitaṁ:|| ||

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti?|| ||

'Etad eva kho pana me bho Gotama sandhāya bhāsitaṁ:

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Evaṁ hi no sutte ocaratī' ti.|| ||

Sotaṁ kho Māgaṇḍiya sadd-ā-rāmaṁ sadda-rataṁ sadda-sammuditaṁ.|| ||

Taṁ Tathāgatassa dantaṁ guttaṁ rakkhitaṁ saṁvutaṁ.|| ||

Tassa ca saṁvarāya dhammaṁ deseti.|| ||

Idaṁ nu te etaṁ Māgaṇḍiya sandhāya bhāsitaṁ:|| ||

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Etad eva kho pana me bho Gotama sandhāya bhāsitaṁ:|| ||

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Evaṁ hi no sutte ocaratī ti.|| ||

Ghānaṁ kho Māgaṇḍiya gandh-ā-rāmaṁ gandha-rataṁ gandha-sammuditaṁ.|| ||

Taṁ Tathāgatassa dantaṁ guttaṁ rakkhitaṁ saṁvutaṁ.|| ||

Tassa ca saṁvarāya dhammaṁ deseti.|| ||

Idaṁ nu te etaṁ Māgaṇḍiya sandhāya bhāsitaṁ:|| ||

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Etad eva kho pana me bho Gotama sandhāya bhāsitaṁ:|| ||

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Evaṁ hi no sutte ocaratī ti.|| ||

Jivhā kho Māgaṇḍiya ras-ā-rāmā rasā-rattā rasa-sammuditā.|| ||

Sā Tathāgatassa dantā guttā rakkhitā saṁvutā.|| ||

Tassā ca saṁvarāya dhammaṁ deseti.|| ||

Idaṁ nu te etaṁ Māgaṇḍiya sandhāya bhāsitaṁ:||
'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Etad eva kho pana me bho Gotama sandhāya bhāsitaṁ:|| ||

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Evaṁ hi no sutte ocaratī' ti.|| ||

Kāyo kho Māgaṇḍiya phoṭṭhabb'ārāmo phoṭṭhabba-rato phoṭṭhabba-sammudito.|| ||

So Tathāgatassa danto gutto rakkhito saṁvuto.|| ||

Tassa ca saṁvarāya dhammaṁ deseti.|| ||

Idaṁ nu te etaṁ Māgaṇḍiya sandhāya bhāsitaṁ:||
'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Etad eva kho pana me bho Gotama sandhāya bhāsitaṁ:|| ||

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Evaṁ hi no sutte ocaratī' ti.|| ||

Mano kho Māgaṇḍiya dhamm-ā-rāmo dhamma-rato dhamma-sammudito.|| ||

So Tathāgatassa danto gutto rakkhito saṁvuto.|| ||

Tassa ca saṁvarāya dhammaṁ deseti.|| ||

Idaṁ nu te etaṁ Māgaṇḍiya sandhāya bhāsitaṁ:|| ||

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Etad eva kho pana me bho Gotama sandhāya bhāsitaṁ:|| ||

'Bhūnahu Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Evaṁ hi no sutte ocaratī' ti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya idh'ekacco cakkhu- [504] viññeyyehi rūpehi paricārita-pubbo assa,||
iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

So aparena samayena rūpānaṁ yeva samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ viditvā rūpa-taṇhaṁ pahāya rūpa-pariḷāhaṁ paṭivinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto vihareyya.|| ||

Imassa pana te Māgaṇḍiya kimassa vacanīyanti:||
na kiñci bho Gotama.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya?|| ||

Idh'ekacco sota-viññeyyehi saddehi paricārita-pubbo assa,||
iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

So aparena samayena saddānaṁ yeva samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ viditvā sadda-taṇhaṁ pahāya sadda-pariḷāhaṁ paṭivinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto vihareyya.|| ||

Imassa pana te Māgaṇḍiya kimassa vacanīyanti:||
na kiñci bho Gotama.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya?|| ||

Idh'ekacco ghāna-viññeyyehi gandhehi paricārita-pubbo assa,||
iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

So aparena samayena gandhānaṁ yeva samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ viditvā gandha-taṇhaṁ pahāya gandha-pariḷāhaṁ paṭivinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto vihareyya.|| ||

Imassa pana te Māgaṇḍiya kimassa vacanīyanti:||
na kiñci bho Gotama.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya?|| ||

Idh'ekacco jivhā-viññeyyehi rasehi paricārita-pubbo assa,||
iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

So aparena samayena rasānaṁ yeva samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ viditvā rasa-taṇhaṁ pahāya rasa-pariḷāhaṁ paṭivinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto vihareyya.|| ||

Imassa pana te Māgaṇḍiya kimassa vacanīyanti:|| ||

Na kiñci bho Gotama.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya?|| ||

Idh'ekacco kāya-viññeyyehi phoṭṭhabbehi paricārita-pubbo assa,||
iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

So aparena samayena poṭṭhabbānaṁ yeva samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ viditvā phoṭṭhabba-taṇhaṁ pahāya phoṭṭhabba-pariḷāhaṁ paṭivinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto vihareyya.|| ||

Imassa pana te Māgaṇḍiya kimassa vacanīyanti:||
na kiñci bho Gotama.|| ||

Ahaṁ kho pana Māgaṇḍiya pubbe agāriya-bhūto samāno pañcahi kāma-guṇehi samappito samaṅgī-bhūto paricāresiṁ.|| ||

Cakkhu-viññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Sota-viññeyyehi saddehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Ghāna-viññeyyehi gandhehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Jivhā-viññeyyehi rasehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Kāya-viññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Tassa mayhaṁ Māgaṇḍiya tayo pāsādā ahesuṁ: eko vassiko eko hemantiko eko gimhiko.|| ||

So kho ahaṁ Māgaṇḍiya vassike pāsāde vassike cattāro māse nippurisehi turiyehi paricāraya-māno na heṭṭhā pāsādaṁ orohāmi.|| ||

So aparena samayena kāmānaṁ yeva samudayañ ca atthaṁ-gamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ viditvā kāma-taṇhaṁ pahāya kāma-pariḷāhaṁ paṭivinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto viharāmi.|| ||

So aññe satte passāmi kāmesu avīta-rāge kāma-taṇhāhi khajja-māne kāma-pariḷāhena pariḍayha-māne kāme paṭisevante.|| ||

So tesaṁ na pihemi.|| ||

Na tattha abhiramāmi.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Yā hayaṁ Māgaṇḍiya ratī aññatr'eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi api dibbaṁ [505] sukhaṁ samadhigayha tiṭṭhati,||
tāya ratiyā rama-māno hīnassa na pihemi.|| ||

Na tattha abhiramāmi.|| ||

Seyyathā pi Māgaṇḍiya gahapati vā gahapati-putto vā aḍḍho maha-d-dhano mahā-bhogo pañcahi kāma-guṇehi samppito samaṅgī-bhūto paricāreyya.|| ||

Cakkhu-viññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Sota-viñañeyyehi saddehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi ghāna-viññeyyehi gandhehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Jivhā-viññeyyehi rasehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Kāya-viññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

So kāyena su-caritaṁ caritvā vācāya su-caritaṁ caritvā manasā su-caritaṁ caritvā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokaṁ upapa-j-jeyya devānaṁ Tāvatiṁsānaṁ saha-vyataṁ.|| ||

So tattha nandane vane accharā-Saṅgha-parivuto dibbehi pañcahi kāma-guṇehi samappito samaṅgīto paricāreyya.|| ||

So passeyya gahapatiṁ vā gahapati-puttaṁ vā pañcahi kāma-guṇehi samappitaṁ samaṅgī-bhūtaṁ paricāraya-mānaṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya,||
api nu so deva-putto nandane vane accharā-Saṅgha-parivuto dibbehi pañcahi kāma-guṇehi samappito samaṅgī-bhūto paricāraya-māno amussa gahapatissa vā gahapati-puttassa vā piheyya mānusakānaṁ vā pañcannaṁ kāma-guṇānaṁ,||
mānusakehi vā kāmehi āvaṭṭeyyāti.|| ||

No h'idaṁ bho Gotama,||
taṁ kissa hetu:||
mānusakehi bho Gotama kāmehi dibbā kāmā abhikkantatarā paṇītatarā cā ti.|| ||

Evam eva kho ahaṁ Māgaṇḍiya pubbe agāriya-bhūto samāno pañcahi kāma-guṇehi samappito samaṅgī-bhūto paricāresiṁ:||
cakkhu-viññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Sota-viñañeyyehi saddehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Ghāna-viññeyyehi gandhehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Jivhā-viññeyyehi rasehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Kāya-viññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

So aparena samayena kāmānaṁ yeva samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ viditvā kāma-taṇhaṁ pahāya kāma-pariḷāhaṁ paṭivinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto viharāmi.|| ||

So aññe satte passāmi kāmesu avīta-rāge kāma-taṇhāhi khajja-māne kāma-pariḷāhena [506] pariḍayha-māne kāme paṭisevante.|| ||

So tesaṁ na pihemi,||
na tattha abhiramāmi.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Yā ha'yaṁ Māgaṇḍiya rati aññatr'eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi api dibbaṁ sukhaṁ samadigayha tiṭṭhati,||
tāya ratiyā rama-māno hīnassa na pihemi.|| ||

Na tattha abhiramāmi.|| ||

Seyyathā pi Māgaṇḍiya kuṭṭhī puriso arugatto pakka-gatto kimīhi khajja-māno nakhehi vaṇa-mukhāni vippatacchamāno aṅg'ārakāsuyā kāyaṁ paritāpeyya,||
tassa mitt-ā-maccā ñāti-sāḷo-hitā bhisakkaṁ salla-kattaṁ upaṭṭh-ā-peyyuṁ,||
tassa so bhsakko salla-katto bhesajjaṁ kareyya,||
so taṁ bhesajjaṁ āgamma kuṭṭhehi parimucceyya arogo assa sukhī serī sayaṁvasī yena kām'aṅgamo.|| ||

So aññaṁ kuṭṭhiṁ purisaṁ passeyya aru-gattaṁ pakka-gattaṁ kimīhi khajja-mānaṁ nakhehi vaṇa-mukhāni vippatacchamānaṁ aṅg'ārakāsuyā kāyaṁ paritāpentaṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya,||
'api nu so puriso amussa kuṭṭhi'ssa purisassa piheyya,||
aṅg'ārakāsuyā vā bhesajja-paṭisevanāya vā' ti.|| ||

No h'idaṁ bho Gotama.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Roge hi bho Gotama sati bhesajjena karaṇīyaṁ hoti,||
roge asati bhesajjena karaṇīyaṁ na hotī' ti.|| ||

Evam eva kho ahaṁ Māgaṇḍiya pubbe agāriya-bhūto samāno pañcahi kāma-guṇehi samappito samaṅgī-bhūto paricāresiṁ.|| ||

Cakkhu-viññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Sota-viñañeyyehi saddehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Ghāna-viññeyyehi gandhehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Jivhā-viññeyyehi rasehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

Kāya-viññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kām'ūpasaṁhitehi rajanīyehi.|| ||

So aparena samayena kāmānaṁ yeva samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ|| ||

Viditvā kāma-taṇhaṁ pahāya kāma-pariḷāhaṁ paṭivinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto viharāmi.|| ||

So aññe satte passāmi kāmesu avīta-rāge kāma-taṇhāhi khajja-māne kāma-pariḷāhena pariḍayha-māne kāme paṭisevante.|| ||

So tesaṁ na pihemi,||
na tattha abhiramāmi.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

Yā ha'yaṁ Māgaṇḍiya rati aññatr'eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi api dibbaṁ sukhaṁ samadigayha tiṭṭhati,||
tāya ratiyā rama-māno hīnassa na pihemi.|| ||

Na tattha abhiramāmi.

[507] Seyyathā pi Māgaṇḍiya kuṭṭhī puriso arugatto pakka-gatto kimīhi khajja-māno nakhehi vaṇa-mukhāni vippatacchamāno aṅg'ārakāsuyā kāyaṁ paritāpeyya.|| ||

Tassa mitt-ā-maccā ñāti-sāḷo-hitā bhisakkaṁ salla-kattaṁ upaṭṭh-ā-peyyuṁ.|| ||

Tassa so bhsakko salla-katto bhesajjaṁ kareyya.|| ||

So taṁ bhesjaṁ āgamma kuṭṭhehi parimucceyya.|| ||

Arogo assa sukhī serī sayaṁvasī yena kām'aṅgamo.|| ||

Tam enaṁ dve balavanto purisā nānā bāhāsu gahetvā aṅg'ārakāsuṁ upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya,||
api nu so puriso iti cīti c'eva kāyaṁ sannāmeyyā' ti.|| ||

Evaṁ bho Gotama.|| ||

Taṁ kissa hetu?|| ||

'Asu hi bho Gotama aggi dukkha-samphasso c'eva mah-ā-bhitāpo ca mahā-pariḷāhocā' ti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya?|| ||

Idān'eva nu kho so aggi dukkha-samphasso c'eva mah-ā-bhitāpo ca mahā-pariḷāho ca,||
udāhu pubbe pi so aggi dukkha-samphasso c'eva mah-ā-bhitāpo ca mahā-pariḷāho cā ti.|| ||

Idāni c'eva bho Gotama so aggi dukkha-samphasso c'eva mah-ā-bhitāpo ca mahā-pariḷāho ca.|| ||

Pubbe pi so aggi dukkha-samphasso c'eva mah-ā-bhitāpo ca mahā-pariḷāho ca,||
asuhi ca bho Gotama kuṭṭhī puriso arugatto pakka-gatto kimīhi khajja-māno nakhehi vaṇa-mukhāni vippatacchamāno upahat-indriyo dukkha-samphasseyeva aggismiṁ sukham iti viparīta-saññaṁ pacca-latthāti.|| ||

Evam eva kho Māgaṇḍiya atītam pi addhānaṁ kāmā dukkha-samphassā c'eva mah-ā-bhitāpā ca mahā-pariḷāhā ca.|| ||

Anāgatam pi addhānaṁ kāmā dukkha-samphassā c'eva mah-ā-bhitāpā ca mahā-pariḷāhā ca,||
etarahi pi pacc'uppannaṁ addhānaṁ kāmā dukkha-samphassā c'eva mah-ā-bhitāpā ca mahā-pariḷāhā ca.|| ||

Ime ca Māgaṇḍiya sattā kāmesu avīta-rāgā kāma-taṇhāhi khajja-mānā kāma-pariḷāhena pariḍayha-mānā upahat-indriyā dukkha-samphassesveva kāmesu sukham iti viparīta-saññaṁ pacca-latthuṁ.|| ||

Seyyathā pi Māgaṇḍiya kuṭṭhī puriso arugatto pakka-gatto kimīhi khajja-māno nakhehi vaṇa-mukhāni vippatacchamāno aṅg'ārakāsuyā kāyaṁ paritāpeti.|| ||

Yathā yathā kho Māgaṇḍiya asu kuṭṭhī puriso arugatto pakka-gatto kimīhi khajja-māno nakhehi vaṇa-mukhāni vippatacchamāno aṅg'ārakāsuyā kāyaṁ paritāpeti,||
tathā tathāssa tāni vaṇa-mukhāni [508] asucitarāni c'eva honti du-g-gandhatarāni ca pūtikatarāni ca.|| ||

Hoti c'eva kāci sātamattā assādamattā yad idaṁ vaṇa-mukhānaṁ kaṇḍūvana-hetu.|| ||

Evam eva kho Māgaṇḍiya sattā kāmesu avīta-rāgā kāma-taṇhāhi khajja-mānā kāma-pariḷāhena pariḍayha-mānā kāme paṭisevanti.|| ||

Yathā yathā kho Māgaṇḍiya sattā kāmesu avīta-rāgā kāma-taṇhāhi khajja-mānā kāma-pariḷāhena pariḍayha-mānā kāme paṭisevanti,||
tathā tathā tesaṁ sattāṇaṁ kāma-taṇhā c'eva pavaḍḍhati,||
kāma-pariḷāhena ca pariḍayhanti.|| ||

Hoti c'eva kāci sātamattā assādamattā yad idaṁ pañca kāma-guṇe paṭicca.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya?|| ||

Api nu te diṭṭho vā suto vā rājā vā rāja-mahā-matto vā pañcahi kāma-guṇehi samappito samaṅgī-bhūto paricāraya-māno kāma-taṇhaṁ a-p-pahāya kāma-pariḷāhaṁ appaṭi-vinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto vihāsi vā,||
viharati vā,||
viharissati vāti.|| ||

No h'idaṁ bho Gotama.|| ||

Sādhu Māgaṇḍiya, mayā pi kho etaṁ Māgaṇḍiya n'eva diṭṭhaṁ na sutaṁ rājā vā rāja-mahā-matto vā pañcahi kāma-guṇehi samappito samaṅgī-bhūto paricāraya-māno kāma-taṇhaṁ a-p-pahāya kāma-pariḷāhaṁ appaṭi-vinodetvā vigata-pipāso ajjhattaṁ vūpasanta-citto vihāsi vā,||
viharati vā,||
viharissati vā.|| ||

Atha kho Māgaṇḍiya ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā vigata-pipāsā ajjhattaṁ vūpasanta-cittā vihaṁsu1 vā,||
viharanti vā,||
viharissati vā.|| ||

Sabbe te kāmānaṁ yeva samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ viditvā kāma-taṇhaṁ pahāya kāma-pariḷāhaṁ paṭivinodetvā vigata-pipāsā ajjhattaṁ vūpasanta-cittā vihaṁsu1 vā,||
viharanti vā,||
viharissanti vāti.|| ||

Atha kho Bhagavā tāyaṁ velāyaṁ imaṁ udānaṁ udānesi:|| ||

'Ārogya-paramā lābhā||
Nibbānaṁ paramaṁ sukhaṁ,||
Aṭṭhaṅgiko ca maggānaṁ||
khemaṁ amata-gāminanti.|| ||

Evaṁ vutte Māgandiyo paribbājako Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'Acchariyaṁ bho Gotama,||
abbhutaṁ bho Gotama,||
yāva su-bhāsitañ ci'daṁ bhotā Gotamena:|| ||

[509] 'Ārogya-paramā lābhā||
Nibbānaṁ paramaṁ sukhan' ti.|| ||

Mayā pi kho etaṁ bho Gotama sutaṁ pubba-kānaṁ paribbājakānaṁ ācariya-pācariyānaṁ bhāsa-mānānaṁ:|| ||

'Ārogya-paramā lābhā||
Nibbānaṁ paramaṁ sukhan' ti.|| ||

Ta-y-idaṁ bho Gotama sametī ti.|| ||

Yampana te etaṁ Māgaṇḍiya sutaṁ pubba-kānaṁ paribbājakānaṁ ācariya-pācariyānaṁ bhāsa-mānānaṁ:|| ||

'Ārogya-paramā lābhā||
Nibbānaṁ paramaṁ sukhan' ti.|| ||

'Kataman-taṁ ārogyaṁ,||
kataman-taṁ Nibbānan' ti.|| ||

Evaṁ vutte Māgandiyo paribbājako sakān'eva sudaṁ gattāni pāṇinā anomajjati.|| ||

Idantaṁ bho Gotama ārogyaṁ,||
idantaṁ Nibbānaṁ.|| ||

Ahaṁ hi bho Gotama etarahi arogo sukhī,||
na maṁ kiñci ābādhayatī' ti.|| ||

Seyyathā pi Māgaṇḍiya jaccandho puriso,||
so na passeyya kaṇha-sukkāni rūpāni,||
na passeyya nīlakāni rūpāni,||
na passeyya pītakāni rūpāni,||
na passeyya lohita-kāni rūpāni,||
na passeyya mañjeṭṭha-kāni rūpāni,||
na passeyya sama-visamaṁ,||
na passeyya tāraka-rūpāni,||
na passeyya candima-suriye,||
so suṇeyya cakkhu-mato bhāsa-mānassa:||
'chekaṁ vata bho odātaṁ vatthaṁ abhirūpaṁ nimmalaṁ sucinti.|| ||

So odāta-pariyesanaṁ careyya.|| ||

Tam enaṁ aññataro puriso tela-masi-katena sāhuḷacīvarena vañceyya:|| ||

Idan te amho purisa odātaṁ vatthaṁ abhirūpaṁ nimmalaṁ sucinti.|| ||

So taṁ paṭigaṇheyya,||
paṭiggahetvā pārupeyya,||
pārupitvā atta-mano atta-mana-vācaṁ nicchāreyya:|| ||

'Chekaṁ vata bho odātaṁ vatthaṁ abhirūpaṁ nimmalaṁ sucin' ti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya?|| ||

Api nu so jaccandho puriso jānanto passanto amuṁ tela-masi-kataṁ sāhuḷa-cīvaraṁ paṭigaṇheyya,||
paṭiggahetvā pārupeyya,||
pārupitvā atta-mano atta-mana-vācaṁ nicchāreyya:||
'chekaṁ vata bho odātaṁ vatthaṁ abhirūpaṁ nimmalaṁ suci'nti,||
udāhu cakkhu-mato saddāyāti.|| ||

Ajānanto hi bho Gotama apassanto so jaccandho puriso amuṁ tela-masi-kataṁ sāhuḷa-cīvaraṁ paṭigaṇheyya,||
paṭiggahetvā pārupeyya,||
pārupitvā atta-mano atta-mana-vācaṁ nicchāreyya:|| ||

[510] Chekaṁ vata bho odātaṁ vatthaṁ abhirūpaṁ nimmalaṁ sucinti,||
cakkhu-mate saddhāyāti.|| ||

Evam eva kho Māgaṇḍiya añña-titthiyā paribbājakā andhā ackkhukā,||
ajānantā ārogyaṁ,||
apassantā Nibbānaṁ.|| ||

Atha ca pani'maṁ gāthaṁ bhāsanti.|| ||

'Ārogya paramā lābhā Nibbānaṁ paramaṁ sukhan' ti.|| ||

Pubba-kehesā Māgaṇḍiya Arahantehi Sammā Sambuddhehī gāthā bhāsitā.|| ||

'Ārogya-paramā lābhā Nibbānaṁ paramaṁ sukhaṁ,||
Aṭṭhaṅgiko ca maggānaṁ khemaṁ amata-gāminan' ti.|| ||

Sā etarahi anupubbena puthu-j-jana-gatā.|| ||

Ayaṁ kho pana Māgaṇḍiya kāyo roga-bhūto gaṇḍa-bhūto salla-bhūto agha-bhūto ābādha-bhūto.|| ||

So tvaṁ imaṁ kāyaṁ roga-bhūtaṁ gaṇḍa-bhūtaṁ salla-bhūtaṁ agha-bhūtaṁ ābādha-bhūtaṁ||
'idaṁ taṁ bho Gotama ārogyaṁ idaṁ taṁ Nibbāna'nti vadesi.|| ||

Taṁ hi te Māgaṇḍiya ariyaṁ cakkhuṁ n'atthi yena tvaṁ ariyena cakkhunā ārogyaṁ jāneyyāsi,||
Nibbānaṁ passeyyāsīti.|| ||

Evaṁ pasanno ahaṁ bhoto Gotamassa,||
pahoti me bhavaṁ Gotamo tathā dhammaṁ desetuṁ,||
yathā'haṁ ārogyaṁ jāneyyaṁ,||
Nibbānaṁ passeyyan' ti.|| ||

Seyyathā pi Māgaṇḍiya jaccandho puriso,||
so na passeyya kaṇha-sukkāni rūpāni,||
na passeyya nīlakāni rūpāni,||
na passeyya pītakāni rūpāni,||
na passeyya lohita-kāni rūpāni,||
na passeyya mañjeṭṭha-kāni rūpāni,||
na passeyya sama-visamaṁ,||
na passeyya tāraka-rūpāni,||
na passeyya candima-suriye,||
tassa mitt-ā-maccā ñāti-sāḷo-hitā bhisakkaṁ salla-kattaṁ upaṭṭh-ā-peyyuṁ.|| ||

Tassa so bhsakko salla-katto bhesajjaṁ kareyya.|| ||

So taṁ bhesajjaṁ āgamma na cakkhūni uppādeyya,||
na cakkhūni visodheyya.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Māgaṇḍiya,||
nanu so vejjo yāva-d-eva kilamathassa vighātassa bhāgī assā' ti.|| ||

Evaṁ bho Gotama.|| ||

Evam eva kho Māgaṇḍiya ahañ c'eva te Dhammaṁ deseyyaṁ idantaṁ ārogyaṁ,||
idantaṁ Nibbānanti.|| ||

So tvaṁ ārogyaṁ na jāneyyāsi,||
Nibbānaṁ na passeyyāsi.|| ||

So mam'assa kilamatho,||
sā mam'assa vihesā' ti.|| ||

[511] Evaṁ pasanno ahaṁ bhoto Gotamassa,||
pahoti me bhavaṁ Gotamo tathā dhammaṁ desetuṁ,||
yathā'haṁ ārogya jāneyyaṁ Nibbānaṁ passeyyanti.|| ||

Seyyathā pi Māgaṇḍiya jaccandho puriso so na passeyya kaṇha-sukkāni rūpāni,||
na passeyya nīlakāni rūpāni,||
na passeyya pītakāni rūpāni,||
na passeyya lohita-kāni rūpāni,||
na passeyya mañjeṭṭha-kāni rūpāni,||
na passeyya sama-visamaṁ,||
na passeyya tāraka-rūpāni,||
na passeyya candima-suriye.|| ||

So suṇeyya cakkhu-mato bhāsa-mānassa 'chekaṁ vata bho odātaṁ vatthaṁ abhirūpaṁ nimmalaṁ sucin' ti.|| ||

So odāta-pariyesanaṁ careyya.|| ||

Tamenaññataro puriso tela-masi-katena sāhuḷacīvarena vañceyya,||
idan te ambho purisa odātaṁ vatthaṁ abhirūpaṁ nimmalaṁ sucinti.|| ||

So taṁ paṭigaṇheyya,||
paṭiggahetvā pārupeyya.|| ||

Tassa mitt-ā-maccā ñāti-sāḷo-hitā bhisakkaṁ salla-kattaṁ upaṭṭh-ā-peyyuṁ.|| ||

Tassa so bhsakko salla-katto bhesajjaṁ kareyya: uddha-virecanaṁ adho-virecanaṁ añjanaṁ paccañjanaṁ natthu-kammaṁ.|| ||

So taṁ bhesajjaṁ āgamma cakkhūni uppādeyya,||
cakkhūni visodheyya.|| ||

Tassa saha cakkhu-p-pādā yo amusmiṁ tela-masi-kate sāhuḷacīvare chanda-rāgo,||
so pahīyetha.|| ||

Tañ ca naṁ purisaṁ amittato pi daheyya.|| ||

Paccatthikato pi daheyya.|| ||

Api ca jīvitā voropetabbaṁ maññeyya,||
'dīgha-rattaṁ vata bho ahaṁ iminā purisena tela-masi-katena sāhuḷacīvarena nikato vañcito paluddho.|| ||

'Idan te ambho purisa odātaṁ vatthaṁ chekaṁ abhirūpaṁ nimmalaṁ sucinti.|| ||

Evam eva kho Māgaṇḍiya ahañ c'eva te Dhammaṁ deseyyaṁ:||
'idantaṁ ārogyaṁ,||
idantaṁ Nibbānan' ti.|| ||

So tvaṁ ārogyaṁ jāneyyāsi,||
Nibbānaṁ passeyyāsi.|| ||

Tassa te saha cakkhu-p-pādā yo pañca-s-upādāna-k-khandhesu chanda-rāgo,||
so pahīyetha,||
api ca te evam assa dīgha-rattaṁ vata bho ahaṁ iminā cittena nikato vañcito paluddho,||
ahaṁ hi rūpaṁ yeva upādiyamāno upādiyiṁ,||
vedanaṁ yeva upādiyamāno upādiyiṁ,||
saññaṁ yeva upādiyamāno upādiyiṁ,||
saṅkhāre yeva upādiyamāno upādiyiṁ,||
viññāṇaṁ yeva upādiyamāno upādiyiṁ.|| ||

Tassa me upādāna-paccayā bhavo,||
bhava paccayā jāti,||
jāti-paccayā jarā-maraṇaṁ soka-parideva-dukkha-domanass- [512] upāyāsā sambhavanti.|| ||

Evam etassa kevalassa dukkha-k-khandhassa samudayo hotī' ti.|| ||

Evaṁ pasanno ahaṁ bhoto Gotamassa:||
pahoti me bhavaṁ Gotamo tathā dhammaṁ desetuṁ,||
yathā'haṁ imamhā āsanā anandho vuṭṭhaheyyan' ti.|| ||

Tena hi tvaṁ Māgaṇḍiya sappurise bhajeyyāsi,||
yato kho tvaṁ Māgaṇḍiya sappurise bhajissasi,||
tato tvaṁ Māgaṇḍiya Sad'Dhammaṁ sossasi.|| ||

Yato kho tvaṁ Māgaṇḍiya Sad'Dhammaṁ sossasi,||
tato tvaṁ Māgaṇḍiya Dhammānudhammaṁ paṭipajjissasi.|| ||

Yato kho tvaṁ Māgaṇḍiya Dhammānudhammaṁ paṭipajjissasi,||
tato tvaṁ Māgaṇḍiya sāmaṁ yeva ñassasi,||
sāmaṁ dakkhisi.|| ||

Ime rogā gaṇḍā sallā,||
idha rogā gaṇḍā sallā aparisesā nirujjhanti,||
tassa me upādāna-nirodhā bhava-nirodho,||
bhava-nirodhā jāti-nirodho,||
jāti-nirodhā jarā-maraṇaṁ soka-parideva-dukkha-domanass'upāyāsā nirujjhanti,||
evam etassa kevalassa dukkha-k-khandhassa nirodho hotī' ti.|| ||

Evaṁ vutte Māgandiyo paribbājako Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

Abhikkantaṁ bho Gotama abhikkantaṁ bho Gotama,||
seyyathā pi bho Gotama nikkujjitaṁ vā ukkujjeyya,||
paṭi-c-channaṁ vā vivareyya,||
mūḷhassa vā Maggaṁ ācikkheyya'||
andha-kāre vā tela-pajjotaṁ dhāreyya,||
'cakkhu-manto rūpāni dakkhintī' ti,||
evam evaṁ bhotā Gotamena aneka-pariyāyena dhammo pakāsito.|| ||

Es'āhaṁ bhavantaṁ Gotamaṁ saraṇaṁ gacchāmi Dhammañ ca bhikkhu-saṅghañ ca.|| ||

Labheyyāhaṁ bhoto Gotamassa santike pabbajjaṁ,||
labheyyaṁ upasampadan' ti.|| ||

Yo kho Māgaṇḍiya añña-titthiyapubbo imasmiṁ Dhamma-Vinaye ākaṅkhati pabbajjaṁ,||
ākaṅkhati upasampadaṁ,||
so cattāro māse parivasati,||
catunnaṁ māsānaṁ accayena āraddha-cittā bhikkhū pabbā-jenti,||
upasampādenti bhikkhu-bhāvāya.|| ||

Api ca mettha puggalace-mattatā viditāti.|| ||

Sapaca bhante añña-titthiya-pubbā imasmiṁ Dhamma-Vinaye ākaṅkhantā pabbajjaṁ ākaṅkhantā upasampadaṁ,||
cattāro māse parivasanti,||
catunnaṁ māsānaṁ accayena āraddha-cittā bhikkhū pabbā-jenti.|| ||

Upasampādenti bhikkhu-bhāvāya.|| ||

Ahaṁ cattāri vassāni parivasissāmi.|| ||

Catunnaṁ maṁ vassānaṁ accayena āraddha-cittā bhikkhū pabbājentu,||
upasampādentu bhikkhu [513] bhāvāyāti.|| ||

Alattha kho Māgandiyo paribbājako Bhagavato santike pabbajjaṁ,||
alattha upasampadaṁ.|| ||

Acir'ūpasampanno kho pan'āyasmā Māgandiyo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahit'atto viharanto na cirass'eva yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṁ pabbajanti,||
tad anuttaraṁ Brahma-cariya pariyosānaṁ diṭṭhe'va dhamme sayaṁ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihāsi.|| ||

Khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ,||
nāparaṁ itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||

Aññataro ca kho pan'āyasmā Māgandiyo arahataṁ ahosī ti.|| ||

Māgaṇḍiya Suttaṁ