Majjhima Nikāya
II. Majjhima-Paṇṇāsa
3. Paribbājaka Vagga

Sutta 80

Vekhanassa Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[40]

[1][chlm][pts][upal] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthīyaṁ viharati||
Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||

Atha kho Vekhanasso paribbājako yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi.|| ||

Sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ aṭṭhāsi.|| ||

Eka-m-antaṁ ṭhito kho Vekhanasso paribbājako Bhagavato santike udānaṁ udānesi:|| ||

'Ayaṁ paramo vaṇṇo,||
ayaṁ paramo vaṇṇo' ti.|| ||

'Kiṁ pana tvaṁ Kaccāna, evaṁ vadesi:|| ||

"Ayaṁ paramo vaṇṇo,||
ayaṁ paramo vaṇṇo" ti.|| ||

Katamo Kaccāna, so paramo vaṇṇo' ti?|| ||

"Yasmā, bho Gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro vā n'atthi,||
so paramo vaṇṇo" ti.|| ||

"Katamo pana so, Kaccāna,||
vaṇṇo yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttarītaro vā paṇītataro vā n'atthi" ti?|| ||

"Yasmā, bho Gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttarītaro vā paṇītataro vā n'atthi,||
so paramo vaṇṇo" ti.|| ||

"Dīghā pi kho te esā, Kaccāna, phareyya.|| ||

'Yasmā, bho Gotama, vaṇṇā añño vaṇṇo uttarītaro vā paṇitataro vā n'atthi||
so paramo vaṇṇo' ti vadesi;||
tañ ca vaṇṇaṁ na paññāpesi.|| ||

Seyyathā pi Kaccāna,||
puriso evaṁ vadeyya:|| ||

'Ahaṁ yā imasmiṁ jana-pade jana-pada-kalyāṇī,||
taṁ icchāmi taṁ kāmemī' ti.|| ||

Tam enaṁ evaṁ vadeyyuṁ:|| ||

'Ambho purisa,||
yaṁ tvaṁ jana-pada-kalyāṇiṁ icchasi kāmesi,||
jānāsi taṁ jana-pada-kalyāṇī:||
khattiyi vā||
brāhmaṇī vā||
vessī vā||
suddi vā' ti?|| ||

Iti puṭṭho 'no' ti vadeyya.|| ||

Tam enaṁ vadeyyuṁ:|| ||

'Ambho purisa,||
yaṁ tvaṁ jana-pada-kalyāṇiṁ icchasi kāmesi,||
janāsi taṁ jana-pada-kalyāṇiṁ:||
evannāmā evaṁ-gottā iti vā' ti?|| ||

Iti puṭṭho 'no' ti vadeyya.|| ||

Tam enaṁ vadeyyuṁ:|| ||

'Ambho purisa,||
yaṁ tvaṁ jana-pada-kalyāṇiṁ icchasi kāmesi,||
janāsi taṁ jana-pada-kalyāṇiṁ:||
dīghā vā||
rassā vā||
majjhamā vā||
kāḷi vā||
sāmā vā||
maṅguracchavī vā' ti?|| ||

Iti puṭṭho 'no' ti vadeyya.|| ||

Tam enaṁ vadeyyuṁ:|| ||

'Ambho purisa,||
yaṁ tvaṁ jana-pada-kalyāṇiṁ icchasi kāmesi,||
janāsi taṁ jana-pada-kalyāṇiṁ:||
amukasmiṁ gāme vā||
nigame vā||
nagare vā' ti?|| ||

Iti pūṭṭho 'no' ti vadeyya.|| ||

Tam enaṁ evaṁ vadeyyuṁ:|| ||

'Ambho purisa,||
yaṁ tvaṁ na jānāsi na passasi,||
taṁ tvaṁ icchasi kāmesī ti?|| ||

Iti puṭṭho 'Āmā' ti vadeyya.|| ||

Taṁ [41] kiṁ maññasi Kaccāna?|| ||

Nanu evaṁ sante tassa purisassa appāṭihīrakataṁ bhāsitaṁ sampajjatī" ti?|| ||

"Addhā kho, bho Gotama,||
evaṁ sante tassa purisassa appāṭihīrakataṁ bhāsitaṁ sampajjatī" ti.|| ||

"Evam eva kho tvaṁ Kaccāna:|| ||

'Yasmā bhante, vaṇṇā añño vaṇṇo uttarītaro vā paṇītataro vā n'atthi,||
so paramo vaṇṇo' ti vadesi,||
tañ ca vaṇṇaṁ na paññāpesī" ti.|| ||

 

---

 

"Seyyathā pi bho Gotama,||
maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṁso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsati ca tapati ca virocati ca;||
evaṁ vaṇṇo attā hoti arogo param maraṇā" ti.|| ||

 

---

 

'Taṁ kiṁ maññasi Kaccāna?|| ||

Yo vā maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṁso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsati ca tapati ca virocati ca,||
yo vā ratt'andhakāra'timisāyaṁ kimi khajjopaṇako, —||
imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti?|| ||

'Yvāyaṁ, bho Gotama, ratt'andhakāra'timisāyaṁ kimi khajjopaṇako,||
ayaṁ imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti.|| ||

'Taṁ kiṁ maññasi Kaccāna?|| ||

Yo vā ratt'andhakāra'timisāyaṁ kimi khajjopaṇako,||
yo vā ratt'andhakāra'timisāyaṁ telappadipo,||
imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti?|| ||

'Yvāyaṁ, bho Gotama,||
ratt'andhakāra'timisāyaṁ tela-p-padīpo,||
ayaṁ imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti.|| ||

'Taṁ kiṁ maññasi Kaccāna?|| ||

Yo vā ratt'andhakāra'timisāyaṁ telappadipo,||
yo vā ratt'andhakāra'timisāyaṁ mahā aggi-k-khandho,||
imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti?|| ||

'Yvāyaṁ, bho Gotama,||
ratt'andhakāra'timisāyaṁ mahā aggi-k-khandho,||
ayaṁ imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti.|| ||

'Taṁ kiṁ maññasi Kaccāna?|| ||

Yo vā ratt'andhakāra'timisāyaṁ mahā aggi-k-khandho,||
yā vā rattiyā paccūsa-samayaṁ [42] viddhe vigata-valāhake deve osadhitārakā,||
imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti?|| ||

'Yvāyaṁ bho Gotama,||
rattiyā paccūsa-samayaṁ viddhe vigata-valāhake deve osadhītārakā,||
ayaṁ imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti.|| ||

'Taṁ kiṁ maññasi Kaccāna?|| ||

Yo vā rattiyā paccūsa-samayaṁ viddhe vigata-valāhake deve osaditārakā,||
yo vā tadahu'posathe paṇṇarase viddhe vigata-valāhake deve abhido aḍḍharattisamayaṁ cando,||
imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti?|| ||

'Yvāyaṁ bho Gotamo,||
tadahu'posathe paṇṇarase viddhe vigata-valāhake deve abhido aḍḍharattisamayaṁ cando,||
ayaṁ imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti.|| ||

'Taṁ kiṁ maññasi Kaccāna?|| ||

Yo vā tadahu'posathe paṇṇarase viddhe vigata-valāhake deve abhido aḍḍharattisamayaṁ cando,||
yo vā vassānaṁ pacchime māse sarada-samaye viddhe vigata-valāhake deve abhido majjhantikasamayaṁ suriyo,||
imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ katamo vaṇṇo abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti?|| ||

'Yvāyaṁ, bho Gotama,||
vassānaṁ pacchime māse sarada-samaye viddhe vigata-valāhake deve abhido majjhantikasamayaṁ suriyo,||
ayaṁ imesaṁ ubhinnaṁ vaṇṇānaṁ abhikkantataro ca paṇītataro cā' ti.|| ||

'Ato kho te, Kaccāna,||
bahūhi bahutarā devā,||
ye imesaṁ candima-suriyānaṁ ābhā nānubhonti,||
tyāhaṁ pajānāmi.|| ||

Atha ca panāhaṁ na vadāmi:|| ||

"Yasmā vaṇṇā añño vaṇṇo uttaritaro vā paṇītataro cā n'atthi" ti.|| ||

Atha ca pana tvaṁ, Kaccāna:||
"Yvāyaṁ vaṇṇo kiminā khajjopaṇakena hīnataro ca patikiṭṭhataro ca,||
so paramo vaṇṇo ti vadesi;||
tañ ca vaṇṇaṁ na paññāpesī ti.|| ||

Pañca kho ime Kaccāna, kāma-guṇā.|| ||

Katame pañca?|| ||

Cakkhu-viññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Sota-viññeyyā saddā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Ghāna-viññeyyā gandhā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Jivhā-viññeyyā rasā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Kāya-viññeyyā phoṭṭhabbā [43] iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Ime kho kacchāna, pañca kāma-guṇā.|| ||

Yaṁ kho, Kaccāna,||
ime pañca kāma-guṇe paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ,||
idaṁ vuccati kāma-sukhaṁ.|| ||

Iti kāmehi kāma-sukhaṁ,||
kāma-sukhā kāMaggasukhaṁ tattha aggam akkhāyatī' ti.|| ||

Evaṁ vutte Vekhanasso paribbājako Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'Acchariyaṁ bho Gotama,||
abbhutaṁ bho Gotama,||
yāva su-bhāsitaṁ c'idaṁ bhotā Gotamena: —|| ||

"Kāmehi kāma-sukhaṁ,||
kāma-sukhā kāMaggasukhaṁ tattha aggam akkhāyatī" ti.|| ||

'Dujjānaṁ kho etaṁ, Kaccāna,||
tayā aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññatrayogena aññathācariyakena kāmaṁ vā kāma-sukhaṁ vā kāMaggasukhaṁ vā.|| ||

Ye kho te Kaccāna,||
bhikkhū Arahanto khīṇ'āsavā vusitavanto kata-karaṇiyā ohita-bhārā anuppatta-sadatthā parikkhīṇa-bhava-saṁyojanā samma-d-aññā-vimuttā,||
te kho etaṁ jāneyyuṁ:

Kāmā vā kāma-sukhaṁ vā kāMaggasukhaṁ vā' ti.|| ||

Evaṁ vutte Vekhanasso paribbājako kupito anatta-mano Bhagavantaṁ yeva khuṁsento Bhagavantaṁ yeva vamhento Bhagavantaṁ yeva vadamāno:|| ||

'Samaṇo ca Gotamo pāpito bhavissa' ti pi Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'Evam eva pan'idh eke samaṇa-brāhmaṇā ajānantā pubbantaṁ,||
apassantā aparantaṁ,||
atha ca pana:|| ||

"Khiṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇiyaṁ||
nāparaṁ itthattāyā ti paṭijānan ti;
tesam idaṁ bhāsitaṁ hassakaṁ yeva sampajjati,||
nāmakaṁ yeva sampajjati,||
rittakaṁ yeva sampajjati,||
tucchakaṁ yeva sampajjatī' ti.|| ||

Yo kho te Kaccāna,||
samaṇa-brāhmaṇā ajānantā pubban- [44] taṁ apassantā aparantaṁ:|| ||

Khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ||
nāparaṁ itthattāyāni pajānāmā ti paṭijānanti,||
tesaṁ so yeva saha-dhammiko niggaho hoti.|| ||

Api ca Kaccāna,||
tiṭṭhatu pubbanto,||
tiṭṭhatu aparanto.|| ||

Etu viññū puriso asaṭho amāyāvī ujujātiko:||
aham anusāsāmi,||
ahaṁ Dhammaṁ desemi;||
yath'ānusiṭṭhaṁ tathā paṭipajjamāno na cirass'eva sāmaṁ ñeva ñassati sāmaṁ dakkhiti.|| ||

Evaṁ kira sammā bandhanā vippamokkho hoti yad idaṁ avijjābandhanā.|| ||

Seyyathā pi Kaccāna, daharo kumāro mando uttāna-seyyako kaṇṭhapañcamehi bandhanehi baddho assa sutta-bandhanehi;||
tassa vuddhim anvāya indriyānaṁ paripākam anvāya tāni bandhanāni mucceyyuṁ;||
so mokkho'mhī ti kho jāneyya no ca bandhanaṁ; —|| ||

Evam eva kho Kaccāna,||
etu viññū puriso asaṭho amāyāvi ujujātiko:|| ||

Aham anusāsāmi,||
ahaṁ Dhammaṁ desemi.|| ||

Yath'ānusiṭṭhaṁ tathā paṭipajjamāno na cirass'eva sāmaṁ ñeva ñassati sāmaṁ dakkhiti.|| ||

Evaṁ kira sammā bandhanā vippamokkho hotī yad idaṁ avijjābandhanā' ti.|| ||

Evaṁ vutte Vekhanasso paribbājako Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'Abhikkantaṁ bho Gotama,||
abhikkantaṁ bho Gotama.|| ||

Seyyathā pi bho Gotama nikkujjitaṁ vā ukkujjeyya,||
paṭi-c-channaṁ vā vīvareyya,||
mūḷhassa vā Maggaṁ ācikkheyya||
'andha-kāre vā tela-pajjotaṁ dhāreyya,'||
cakkhu-manto rūpāni dakkhintī' ti,||
evam evaṁ bhotā Gotamena aneka-pariyāyena dhammo pakāsito.|| ||

Es'āhaṁ bhavantaṁ Gotamaṁ saraṇaṁ gacchāmi Dhammañ ca bhikkhu-saṅghañ ca.|| ||

Upāsakaṁ maṁ bhavaṁ Gotamo dhāretu ajja-t-agge pāṇupetaṁ saraṇaṅgatanti.

Vekhanassa Suttaṁ