Majjhima Nikaya


[Home]  [Sutta Indexes]  [Glossology]  [Site Sub-Sections]


 

Majjhima Nikāya
II. Majjhima-Paṇṇāsa
4. Rāja Vagga

Sutta 85

Bodhi-Rāja-Kumāra Suttaṃ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 


[91]

[1][chlm][pts][upal] Evaṃ me sutaṃ:|| ||

Ekaṃ samayaṃ Bhagavā bhaggesu viharati suṃsumāragire bhesakalāvane Migadāye. Tena kho pana samayena bodhi'ssa rājakuMārassa kokanado nāma pāsādo acirakārito hoti anajjhāvuttho samaṇena vā brāhmaṇena vā kenaci vā manussabhūtena. Atha kho bodhi rāja-kumāro sañjikāputtaṃ māṇavaṃ āmantesi: ehi tvaṃ samma sañjikāputta,||
yena Bhagavā ten'upasaṅṃkama,||
upasaṅkamitvā mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vanda3,||
appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahu-ṭ-ṭhānaṃ balaṃ phāsu-vihāraṃ puccha,||
bodhi bhante,||
rāja-kumāro Bhagavato pāde sirasā vandati,||
appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahu-ṭ-ṭhānaṃ balaṃ phāsu-vihāraṃ pucchatī' ti.|| ||

Evañ ca vadehi: 'adhivāsetu kira bhante,||
Bhagavā bodhi'ssa rājakuMārassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhu-saṅghenā'ti evaṃ bhoti kho sañjikāputto māṇavo bodhi'ssa rājakuMārassa paṭi-s-sutvā yena Bhagavā ten'upasaṅṃkami,||
upasaṅṃkamitvā Bhagavatā saddhiṃ sammodi,||
sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vīti-sāretvā eka-m-antaṃ nisīdi,||
eka-m-antaṃ nisinno kho sañjikāputto māṇavo Bhagavantaṃ etad avoca: bodhi bho Gotama,||
rāja-kumāro [92] bhoto Gotamassa pāde sirasā vandati,||
appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahu-ṭ-ṭhānaṃ balaṃ phāsu-vihāraṃ pucchati evañca vadeti: adhivāsetu kira bhavaṃ Gotamo bodhi'ssa rājakuMārassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhu-saṅghonāti.|| ||

Adhivāsesi Bhagavā tuṇhī-bhāvena.|| ||

Atha kho sañjikāputto māṇavo Bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāy āsanā yena bodhi rāja-kumāro ten'upasaṅṃmaki,||
upasaṅkamitvā bodhiṃ rājakumāraṃ etad avoca: " avocumhā kho mayaṃ bhoto vacanena taṃ bhavantaṃ Gotamaṃ: bodhi bho Gotama,||
rāja-kumāro bhoto Gotamassa pāde sirasā vandati,||
appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahu-ṭ-ṭhānaṃ balaṃ phāsu-vihāraṃ pucchati.|| ||

Evañ ca vadeti: 'adhivāsetu kira bhavaṃ Gotamo bodhi'ssa rājakuMārassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhu-saṅghenā" ti.|| ||

Adhivutthañca pana samaṇena gotamenāti.|| ||

Atha kho bodhi rāja-kumāro tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā kokanadañca pāsādaṃ odātehi dussehi santharāpetvā yāva pacchimā sopāṇaka'eparā1 sañjikāputtaṃ māṇavaṃ amantesi:'ehi tvaṃ samma sañjikāputta,||
yena Bhagavā ten'upasaṅkama,||
upasaṅkamitvā Bhagavato kālaṃ ārocehi: 'kālo bhante,||
niṭṭhitaṃ bhattan' ti.|| ||

"Evaṃ bho" ti kho sañjikāputto māṇavo bodhi'ssa rājakuMārassa paṭi-s-sutvā yena Bhagavā ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā Bhagavato kālaṃ ārocasi: 'kālo bho Gotama,||
niṭṭhitaṃ bhattanti.|| ||

Atha kho Bhagavā pubbaṇha-samayaṃ nivāsetvā patta-cīvaraṃ ādāya yena bodhi'ssa rājakuMārassa nivesanaṃ ten'upasaṅkami tena kho pana samayena bodhi rāja-kumāro bahi-dvāra-koṭṭhake ṭhito hoti Bhagavantaṃ āgamayamāno.|| ||

Addasā kho bodhi rāja-kumāro Bhagavantaṃ dūrato va āga-c-chantaṃ,||
disvāna paccuggantvā Bhagavantaṃ abhivādetvā purakkhatvā3 yena kokanado pāsādo ten'upasaṅkami.|| ||

Atha kho Bhagavā pacchimaṃ sopāṇaka'eparaṃ nissāya aṭṭhāsi.|| ||

Atha kho bodhi rāja-kumāro Bhagavantaṃ etad avoca: 'abhirūhatu bhante,||
Bhagavā dussāni,||
abhirūhatu Sugato dusasāni,||
yaṃ mamaṃ asasa dīgha-rattaṃ hitāya sukhāyā' ti.|| ||

Evaṃ vutte Bhagavā tuṇhī ahosi dutiyam pi kho bodhi rāja-kumāro Bhagavantaṃ etad avoca: 'abhirūhatu bhante,||
Bhagavā dussāni,||
abhīrūhatu Sugato dussāni,||
yaṃ mamaṃ assa dīgha-rattaṃ hitāya sukhāyā' ti.|| ||

dutiyam pi kho Bhagavā tuṇhī ahosi.|| ||

Tatiyamipi kho bodhi rāja-kumāro Bhagavantaṃ etad avoca: 'abhirūhatu bhante,||
Bhagavā dussāni,||
abhīrūhatu Sugato dussāni,||
yaṃ mamaṃ assa dīgha-rattaṃ hitāya sukhāyā' ti.|| ||

Atha kho Bhagavā āyasmantaṃ Ānandaṃ apalokesi.|| ||

Atha [93] kho āyasmā Ānando bodhiṃ rājakumāraṃ etad avoca: 'saṃharatu4 rāja-kumāra,||
dussāni.|| ||

Na kho Bhagavā celapattikaṃ5 akkamissati.|| ||

Pacchimaṃ janataṃ Tathāgato apaloketī' ti.6 Atha kho bodhi rāja-kumāro dussāni saṃharāpetvā upari kokanade pāsāde7 āsanāni paññāpesi.|| ||

Paññāpesi.|| ||

Atha kho Bhagavā kokanadaṃ pāsādaṃ abhirūhitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhu-saṅghena.|| ||

Atha kho bodhi rāja-kumāro Buddhapamukhaṃ bhikkhu-saṅgha paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi,||
sampavāresi.|| ||

Atha kho bodhi rāja-kumāro Bhagavantaṃ bhuttāviṃ onita-patta-pāṇīṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā eka-m-antaṃ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṃ nisinno kho bodhi rāja-kumāro Bhagavantaṃ etad avoca: 'mayhaṃ kho bhante,||
evaṃ hoti,||
'na kho sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ,||
dukkhena kho sukhaṃ adhigantabban' ti.|| ||

Mayhamipi kho rāja-kumāra,||
pubbe va sambodhā anabhi-sambuddhassa bodhisattass'eva sate etad ahosi: " na kho sukhena sukhaṃ adhigantabbaṃ,||
dukkhena kho sukhaṃ adhigantatabban" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
aparena samayena daharo'ca samāno susu kāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā,||
akāmakānaṃ mātā-pitunnaṃ1 assumukhānaṃ rudantānaṃ kesa-massuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ.|| ||

So evaṃ pabba-jito samāno kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena Āḷāro kālāmo ten'upasaṅkamiṃ,||
upasaṅkamitvā Āḷāraṃ Kālāmaṃ etad avocaṃ: 'icchām'ahaṃ āvuso Kālāma,||
imasmiṃ Dhamma-Vinaye Brahma-cariyaṃ caritun' ti.|| ||

Evaṃ vutte rāja-kumāra,||
Āḷāro kālāmo maṃ etad avoca: 'viharatāyasmā,||
tādiso ayaṃ dhammo,||
yattha viññā puriso na cirasse'va sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyyā" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
na cirasse'va khippam'eva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
[94] tāvataken'eva oṭṭha-p-pahata-mattena lapita-lāpana-mattena ñāṇa-vādañ ca vadāmi.|| ||

Theravādañca,||
'jānāmi,||
passāmī'ti ca paṭijānāmi,||
ahañce va aññe ca.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra etad ahosi: "na kho Āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhā-mattakena sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharāmī' ti pavedeti.|| ||

Addhā Āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihara' ti.ti.|| ||

Atha khv'āhaṃ rāja-kumāra,||
yena Āḷāro kālāmo ten'upasaṅkamiṃ.|| ||

Upasaṃkamitvā Āḷāraṃ Kālāmaṃ etad avocaṃ: " kittāvatā no āvuso Kālāma,||
imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharāmī' ti.|| ||

Pavedesī" ti.|| ||

Evaṃ vutte rāja-kumāra,||
Āḷāro kālāmo Ākiñcaññ'āyatanaṃ pavedesi.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " na kho ā'ārasseva Kālāmassa atthi saddhā,||
mayham p'atthi saddhā.|| ||

Na kho ā'ārasse'va Kālāmassa atthi viriyaṃ,||
mayham p'atthi viriyaṃ,||
na kho ā'ārasse'va Kālāmassa atthi sati,||
mayham p'atthi sati.|| ||

Na kho ā'ārasseva Kālāmassa atthi samādhi,||
mayham p'atthi samādhi.|| ||

Na kho ā'ārasse'va Kālāmassa atthi paññā,||
mayham p'atthi paññā,||
yan nūn-ā-haṃ yaṃ dhammaṃ Āḷāro kālāmo sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharāmī' ti pavedeti,||
tassa Dhammassa sacchi-kiriyāya padaheyyan" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
na cirasse'va khippam'eva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihāsiṃ.|| ||

Atha khv'āhaṃ rāja-kumāra,||
yena Āḷāro kālāmo ten'upasaṅkamiṃ.|| ||

Upasaṃkamitvā Āḷāraṃ Kālāmaṃ etad avocaṃ: "ettāvatā,||
no āvuso Kālāma,||
imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharāmī' ti pavedesī" ti.|| ||

Ettāvatā kho ahaṃ āvuso imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja pavedemī' ti.|| ||

Aham pi kho āvuso ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharāmī' ti.|| ||

Lābhā no āvuso,||
su-laddhaṃ no āvuso,||
ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahma-cāriṃ passāma.|| ||

Iti yāhaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja pavedemi,||
taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharasi.|| ||

Taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharasi.|| ||

Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharasi.|| ||

Taṃ ahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja pavedemi.|| ||

Iti yāhaṃ dhammaṃ jānāmi.|| ||

Taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi.|| ||

Yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi.|| ||

Taṃ ahaṃ dhammaṃ jānāmi.|| ||

Iti yādiso ahaṃ,||
tādiso tvaṃ yādiso tvaṃ,||
tādiso ahaṃ.|| ||

Ehi dāni āvuso ubho'va santā imaṃ gaṇaṃ pariharāmā' ti.|| ||

Iti kho rāja-kumāra Āḷāro kālāmo ācariyo me samāno antevāsiṃ maṃ samānaṃ attano.1 Samasamaṃ ṭhapesi,||
uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " nāyaṃ dhamamo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na Nibbānāya saṃvaṭṭati.|| ||

Yāvad eva Ākiñ caññ'āyatanūpapattiyā" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
taṃ dhammaṃ analaṃ karitvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena Uddako2 Rāmaputto ten'upasaṅkamiṃ.|| ||

Upasaṃkamitvā Uddakaṃ Rāmaputtaṃ etad avocaṃ: "icchām'ahaṃ āvuso rāma3 imasmiṃ Dhamma-Vinaye Brahma-cariyaṃ caritun" ti.|| ||

Evaṃ vutte rāja-kumāra,||
Uddako Rāmaputto maṃ etad avoca: " viharatāyasmā,||
tādiso ayaṃ dhammo,||
yattha viññū puriso na cirasse'va sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyyā" ti.so kho ahaṃ rāja-kumāra.|| ||

Na cirasse'va khippam'eva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
tāvataken'eva oṭṭha-p-pahata-mattena lapita-lāpana-mattena ñāṇa-vādañ ca vadāmi.|| ||

Theravādañ ca,||
'jānāmi passāmī'ti ca paṭijānāmi ahañ c'eva aññe ca.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: "na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhā-mattakena 'sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharāmī' ti pavedesi.|| ||

Addhā Rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī" ti.|| ||

Atha khv'āhaṃ rāja-kumāra,||
yena Uddako Rāmaputto ten'upasaṅkamiṃ,||
upasaṅkamitvā Uddakaṃ Rāmaputtaṃ etad avocaṃ:|| ||

"Kittāvatā no āvuso rāma imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharāmī' ti pavedesī" ti.|| ||

Evaṃ vutte rāja-kumāra,||
Uddako Rāmaputto n'evasaññā-nāsaññāyatanaṃ pavedesi.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra etad ahosi: " na kho rāmasse'va ahosi saddhā,||
mayham p'atthi saddhā.|| ||

Na kho rāmasse'va ahosi viriyaṃ,||
mayham p'atthi viriyaṃ.|| ||

Na kho rāmasse'va ahosi sati,||
mayham p'atthi sati.|| ||

Na kho rāmasse'va ahosi samādhi,||
mayham p'atthi samādhi.|| ||

Na kho rāmasse'va ahosi paññā,||
mayham p'atthi paññā.|| ||

Yan'nūn-ā-haṃ yaṃ dhammaṃ rāmo 'sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharāmī' ti pavedesi.|| ||

Tassa Dhammassa sacchi-kiriyāya padaheyyan" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
na cirasse'va khippam'eva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā vihāsiṃ.|| ||

Atha khv'āhaṃ rāja-kumāra,||
yena Uddako Rāmaputto ten'upasaṅkami,||
usaṃkamitvā Uddakaṃ Rāmaputtaṃ etad avocaṃ: 'ettāvatā no āvuso rāma1 imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja pavedesī" ti.|| ||

Ettāvatā kho ahaṃ āvuso imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja pavedemi'ti2.|| ||

'Aham pi kho avuso ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharāmī' ti.|| ||

Lābhā no āvuso,||
su-laddhaṃ no āvuso,||
ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahma-cāriṃ passāma,||
iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja pavedesi,||
taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharasi.|| ||

Yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharasi,||
taṃ dhammaṃ rāmo aññāsi,||
taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi.|| ||

Yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi,||
taṃ dhammaṃ rāmo aññāsi,||
taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi.|| ||

Yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi,||
taṃ dhammaṃ rāmo aññāsi.|| ||

Iti yādiso rāmo ahosi,||
tādiso tvaṃ,||
yādiso tvaṃ tādiso rāmo ahosi.|| ||

Ehi dāni āvuso tvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā' ti.|| ||

Iti kho rāja-kumāra Uddako Rāmaputto sabrahma-cārī me samāno ācariyaṭṭhāne ca3 maṃ ṭhapesi.|| ||

Uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi:|| ||

"Nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na Nibbānāya saṃvaṭṭati,||
yāva-d-eva N'eva-saññā-nāsaññāyatanūpapattiyā' ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
taṃ dhammaṃ analaṃ karitvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
kiṃ kusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno Magadhesu anupubbena cārikaṃ caramāno yena uruvelā senānigamo tad avasariṃ.|| ||

Tatthaddasaṃ ramaṇiyaṃ bhūmibhāgaṃ pāsādikañca vana-saṇḍaṃ nadīñca sandantiṃ,||
setakaṃ supatitthaṃ ramaṇīyaṃ,||
samantā ca gocaragāmaṃ.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " ramaṇīyo vata bhūmibhāgo,||
pāsādiko ca vana-saṇḍo nadī ca sandati.|| ||

Setakā supatitthā ramaṇīyā,||
samantā ca gocaragāmo.|| ||

Alaṃ vat'idaṃ kula-puttassa padhān'atthikassa padhānāyā" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
tatthe'va nisīdiṃ alam'idaṃ padhānāyā' ti.|| ||

Api'ssu maṃ rāja-kumāra,||
tisso upamāyo paṭibhaṃsu.|| ||

Anacchariyā pubbe a-s-suta-pubbā: " seyyathā pi rāja-kumāra,allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ4 udake nikkhittaṃ,||
atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya 'aggiṃ abhinibbattessāmi,||
tejo pātu-karissāmī' ti.|| ||

Taṃ kiṃ maññasi rāja-kumāra,||
apinu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ4 udake nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento5 aggiṃ abhinibbatteyya,||
tejo pātu-kareyyā' ti.|| ||

No h'idaṃ 6 bhante.|| ||

Taṃ kissa hetu? Aduṃ hi bhante7 allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ4 tañ ca pana udake nikkhittaṃ,||
yāva-d-eva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā' ti.|| ||

Evam eva kho rāja-kumāra yehi keci8 samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena c'eva cittena ca kāmehi9 avupakaṭṭhā viharanti.|| ||

Yo ca n'esaṃ kāmesu kāma-c-chando kāmasineho10 kāmamucchā kāmapipāsā kāma-pariḷāho,||
so ca ajjhattaṃ na suppahīno heti.|| ||

Na|| ||

Suppaṭi-p-passaddho.|| ||

Opakkamikā ce pi te bhonto samaṇa-brāhmaṇā dukkhā tippā1 kaṭukā vedanā vediyanti.|| ||

Abhabbā ca te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya.|| ||

No ce pi te bhonto samaṇa-brāhmaṇā opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyanti.|| ||

Abhabbā'va te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya.|| ||

Ayaṃ kho maṃ rāja-kumāra,||
paṭhamā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe a-s-suta-pubbā.|| ||

Aparā'pi kho maṃ rāja-kumāra,||
dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe a-s-suta-pubbā.|| ||

Seyyathā'pi rāja-kumāra,||
allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ,||
atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya aggiṃ abhinibbattessāmi tejo pātu-karissāmī' ti.|| ||

Taṃ kiṃ maññasi rāja-kumāra,||
apinu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya,||
tejo pātu-kareyyā' ti?|| ||

No h'idaṃ bhante,||
taṃ kissa hetu?|| ||

Aduṃ hi bhante allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ kiñcā'pi ārakā udakā thale nikkhittaṃ yāva-d-eva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā' ti.|| ||

Evam eva kho rāja-kumāra,||
yehi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena kho kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti,||
yo ca tesaṃ kāmesu kāma-c-chando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāma-pariḷāho so ca ajjhattaṃ na suppahīno3 hoti na suppaṭi-p-passaddho4 opakkamikā ce'pi te bhonto samaṇa-brāhmaṇā dukkhā tippā1 kharā kaṭukā vedanā vediyanti5 abhabbā'va te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya,||
no ce'pi te bhonto samaṇa-brāhmaṇā opakkamikā dukkhā tippā kharā kaṭukā vedanā vediyanti.|| ||

Abhabbā'va te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya.|| ||

Ayaṃ kho maṃ rāja-kumāra,||
dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe a-s-suta-pubbā.|| ||

Aparā pi kho maṃ rāja-kumāra,||
tatiyā upamā paṭibhāsi.|| ||

Anacchariyā pubbe a-s-suta-pubbā.|| ||

Seyyathā'pi rāja-kumāra,||
sukkhaṃ kaṭṭhaṃ kolāpaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ.|| ||

Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya " aggiṃ abhinibbattessomi tejo pātu-karissāmī" ti.|| ||

Taṃ kiṃ maññasi rajakumāra, api nu so puriso amuṃ sukkhaṃ kaṭṭhaṃ kolāpaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya,||
tejo pātu kareyyāti.|| ||

Evaṃ bhante,||
taṃ kissa hetu,||
aduṃ hi bhante sukkhaṃ kaṭṭhaṃ kolāpaṃ,||
tañ ca pana ārakā udakā thale nikkhittanti.|| ||

Evam eva kho rāja-kumāra,ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena c'eva cittena ca6 kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti.|| ||

Yo ca n'esaṃ kāmesu kāma-c-chando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāma-pariḷāho,||
so ca ajjhattaṃ suppahīno hoti suppaṭi-p-passaddho opakkamikā ce'pi te bhonto samaṇa-brāhmaṇā dukkhā tippā kharā kaṭukā vedanā vediyanti,||
bhabbā'va te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya.|| ||

No ce pi te bhonto samaṇa-brāhmaṇā opakkamikā dukkhā tippā kharā kaṭukā vedanā vediyanti bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya.|| ||

Ayaṃ kho maṃ rāja-kumāra,||
tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe a-s-suta-pubbā.|| ||

Imā kho maṃ rāja-kumāra,tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe a-s-suta-pubbā.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra etad ahosi: " yan nūn-ā-haṃ dantehi dantamādhāya jivhāya tāluṃ āhacca cetasā cittaṃ abhiniggaṇheyyaṃ abhinippīḷeyyaṃ abhisantāpeyyan" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
dantehidantamādhāya jivhāya tāluṃ āhacca cetasā cittaṃ abhiniggaṇhāmi abhinippīḷemi abhisantāpemi.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
dantebhidantamādhāya jivhāya tāluṃ āhacca cetasā cittaṃ abhiniggaṇhayato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti.|| ||

Seyyathā'pi rāja-kumāra,||
balavā puriso dubbalataraṃ purisaṃ sīse vā gahetvā khandhe vā gahetvā abhiniggaṇheyya abhinippīḷeyya abhisantāpeyya,||
evam eva kho me rāja-kumāra,||
dantehidantamādhāya jivhāya tāluṃ āhacca cetasā cittaṃ abhiniggaṇhayato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti.|| ||

Āraddhaṃ kho pana me rāja-kumāra,||
viriyaṃ hoti asallīnaṃ,||
upaṭṭhitā sati apammuṭṭhā1,||
sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭi-p-passaddho ten'eva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " yan nūn-ā-haṃ appāṇakaṃ jhānaṃ2 jhāyeyyan" ti.|| ||

yo kho ahaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca assāsapassāse uparundhiṃ,tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ ni-k-khamantānaṃ adhimatto saddo hoti.|| ||

Seyyathā'pi nāma kammāragaggariyā dhamamānāya adhimatto saddo hoti evam eva kho rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ ni-k-khamantānaṃ adhimatto saddo hoti.|| ||

Āraddhaṃ kho pana me rāja-kumāra,||
viriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati apammuṭṭhā sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭi-p-passaddho ten'eva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " yan nūn-ā-haṃ appāṇakaṃ yeva jhānaṃ jhāyeyyan" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhānaṃ3 ūhananti4 seyyathā'pi rāja-kumāra,||
balavā puriso tiṇhena sikharena muddhānaṃ3 abhimantheyya,||
evam eva kho me rāja-kumāra mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhānaṃ ūhananti.|| ||

Āraddhaṃ kho pana me rāja-kumāra viriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati apammūṭṭhā sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭi-p-passaddho tene'va dukkhappadhānena padhābhitunnassa sato.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " yan nūn-ā-haṃ appāṇakaṃ yeva jhānaṃ jhāyeyyan" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sīse sīsavedanā honti.|| ||

Seyyathā'pi rāja-kumāra,||
balavā puriso daḷhena varattakabandhena1 sīse sīsavedhaṃ dadeyya,||
evam eva kho rāja-kumāra mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sīse sīsavedanā honti.|| ||

Āraddhaṃ kho pana me rāja-kumāra viriyaṃ hoti asallīnaṃ,||
upaṭṭhitā sati apammuṭṭhā,||
sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭi-p-passaddho tene'va dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " yan nūn-ā-haṃ appāṇakaṃ yeva jhānaṃ jhāyeyyan" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti.|| ||

Seyyathā'pi rāja-kumāra,dakkho go-ghātako vā go-ghātak'antevāsi vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya evam eva kho rāja-kumāra mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sīse sīsavedanā honti.|| ||

Āraddhaṃ kho pana me rāja-kumāra viriyaṃ hoti asallīnaṃ,||
upaṭṭhitā sati apammuṭṭhā,||
sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭi-p-passaddho tene'va dukkhappadhānena nena padhānābhitunnassa sato.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " yan nūn-ā-haṃ appāṇakaṃ yeva jhānaṃ jhāyeyyan" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti.|| ||

Seyyathā'pi rāja-kumāra,||
dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānā bāhāsu gahetvā aṅg'ārakāsuyā santāpeyyuṃ,||
samparitāpeyyuṃ.Evam eva kho me rāja kumāra,||
mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti.|| ||

Āraddhaṃ kho pana me rāja-kumāra viriyaṃ hoti asallīnaṃ,||
upaṭṭhitā sati apammuṭṭhā,||
sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭi-p-passaddho tene'va dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.

Api'ssu maṃ rāja-kumāra,||
devatā disvā evam āhaṃsu: " kāla-kato Samaṇo Gotamo" ti ekaccā devatā evam āhaṃsu: " na kāla-kato Samaṇo Gotamo apica kālaṃkarotī" ti.|| ||

Ekaccā devatā evam āhaṃsu: " na kāla-kato Samaṇo Gotamo na'pi kālaṃ karoti,||
arahaṃ Samaṇo Gotamo,||
vihāro'tveveso arahato eva-rūpo hotī' ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " yan nūn-ā-haṃ sabbaso āhārūpacchedāya paṭipajjeyyan" ti.|| ||

Atha kho maṃ rāja-kumāra,||
devatā upasaṅkamitvā etad avocuṃ: " mā kho tvaṃ mārisa sabbaso āhārūpacchedāya paṭipajji,||
sace kho tvaṃ mārisa sabbaso āhārūpacchedāya paṭipajjissasi,||
tassa te mayaṃ dibbaṃ ojaṃ lomakupehi ajjhoharissāma1 tāya tvaṃ yāpessasī" ti.tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " ahañ c'eva kho pana sabbaso ajaddhukaṃ2 paṭijāneyyaṃ imā ca me devatā dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohareyyuṃ3 tāya c'āhaṃ yāpeyyaṃ,||
taṃ mamāssa musā" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
tā devatā paccācikkhāmi halanti vadāmi.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " yan nūn-ā-haṃ thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ pasataṃ pasataṃ,||
yadi vā muggayūsaṃ yadi vā kulatthayūsaṃ,||
yadi vā kalāyayūsaṃ yadi vā hareṇukayūsanti,||
so kho ahaṃ rāja-kumāra thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāresiṃ pasataṃ pasataṃ,yadi vā muggayūsaṃ yadi vā kulatthayūsaṃ yadi vā kalāyayūsaṃ yadi vā hareṇukayūsaṃ.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhārayato pasataṃ pasataṃ,||
yadi vā muggayūsaṃ yadi vā kulatthayūsaṃ yadi vā kalāyayusaṃ yadi vā hareṇukayūsaṃ,||
adhimattakasīmānaṃ patto kāyo hoti seyyathā'pi nāma āsītikapabbāni vā kākapabbāni vā.|| ||

Evam eva'ssu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāy'ev'appāhāratāya.|| ||

Seyyathā'pi nāma oṭṭhapadaṃ evam eva'ssu me ānisadaṃ hoti tāy'ev'appāhāratāya.|| ||

Seyyathā'pi nāma vaṭṭanāvalī evam eva'ssu me piṭṭhikaṇṭako unnatāvanato hoti tāy'ev'appāhāratāya.|| ||

Seyyathā'pi nāma jarasālāya gopānasiyo olugga-viluggā bhavanti evam eva'ssu me phāsuliyo olugga-viluggā bhavanti tāy'ev'appāhāratāya.|| ||

Seyyathā'pi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti,||
evam eva'ssu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāy'ev'appāhāratāya.|| ||

Seyyathā'pi nāma tittikālābu āmakacchinno vāt'ātapena samphuṭito hoti sammilāto evam eva'ssu me sīsacchavi samaphuṭitā hoti sammilātā tāy'ev'appahāratāya.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
'udaracchaviṃ parāmasissā'mīti pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ yeva parigaṇhāmi.|| ||

Piṭṭhikaṇṭakaṃ parāmasissāmī'ti udaracchaviṃ yeva parigaṇhāmi.|| ||

Yāva'ssu me rāja-kumāra,||
udaracchavi pi-ṭ-ṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāy'ev'appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
'vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī'ti,||
tatthe'va avakujjo papatāmi tāy'ev'appāhāratāya.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
imam eva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anumajjāmi.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
pāṇinā gattāni anumajjato pūtimūlāni lo-māni kāyasmā papatanti tāy'ev'appāhāratāya.|| ||

Api'ssu maṃ rāja-kumāra,||
manussā disvā evam āhaṃsu: 'kāḷo Samaṇo Gotamo'ti ekacce manussā evam āhaṃsu: 'na kāḷo Samaṇo Gotamo sāmo Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Ekacce manussā evam āhaṃsu: " na kāḷo Samaṇo Gotamo na'pi sāmo,||
maṅguracchavi Samaṇo Gotamo' ti.|| ||

Yāva'ssu me rāja-kumāra,||
tāva parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto,upahato hoti tāy'ev'appāhāratāya.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra etad ahosi: " ye kho keci atīta maddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tippā1 kaṭukā vedanā vediyiṃsu,||
etāvaparamaṃ na-y-ito bhiyyo.|| ||

Ye pi hi keci anāgatam addhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyissanti,||
etāvaparamaṃ na-y-ito bhiyyo.|| ||

Ye pi hi keci etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tippā kaṭukā vedanā vediyanti,||
etāva paramaṃ na-y-ito bhiyyo.|| ||

Na kho panāhaṃ imāya kaṭukāya du-k-kara-kāri-kāya adhigacchāmi uttarī-manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṃ.|| ||

Siyā nukho añño Maggo bodhāyā' ti?|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " abhijānāmi,kho panāhaṃ pitu Sakkassa kammante sītāya jambucchāyāya nisinno vivicc'eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi sa-vitakkaṃ sa-vicāraṃ viveka-jaṃ pīti-sukhaṃ paṭhamaṃ-jhānaṃ upasampajja viharitā.|| ||

Siyā nu kho eso Maggo bodhāyā'ti? Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
satānusārī viññāṇaṃ ahosi: " eso'va Maggo bodhāyā" ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: "kin nu kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi,||
yaṃ taṃ sukhaṃ aññatre'va kāmehi aññatra akusalehī dhammehi" ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " na kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi,||
yaṃ taṃ sukhaṃ aññatre'va kāmehi aññatra akusalehi dhammehi" ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: "na kho taṃ sukaraṃ sukhaṃ adigantuṃ evaṃ adhimattakasīmānaṃ pattakāyena.|| ||

Yan'nūn-ā-haṃ oḷārikaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ odanakummāsanti.|| ||

Yo kho ahaṃ rāja-kumāra,oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ tena kho pana maṃ rāja-kumāra,||
samayena pañca-vaggiyā bhikkhū pacc'upaṭṭhitā honti: " yaṃ kho Samaṇo Gotamo dhammaṃ adhigamissati taṃ no ārocessatī" ti.|| ||

Yato kho ahaṃ rāja-kumāra,||
oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ.|| ||

Atha me te pañca-vaggiyā bhikkhū nibbijja pakkamiṃsu " bāhuliko Samaṇo Gotamo padhāna-vibbhanto āvatto bāhullāyā" ti.|| ||

So kho ahaṃ rāja-kumāra,||
oḷārikaṃ āhāraṃ āhāretvā balaṃ gahetvā vivicc'eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi sa-vitakkaṃ sa-vicāraṃ viveka-jaṃ pīti-sukhaṃ paṭhamaṃ-jhānaṃ upasampajja viharati.|| ||

Vitakka-vicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodi-bhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhi-jaṃ pīti-sukhaṃ dutiyaṃ-jhānaṃ upasampajja viharati.|| ||

Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati.|| ||

Sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti.|| ||

Yantaṃ ariyā ācikkhanti: 'Upekkhako satimā sukha-vihārī' ti taṃ tatiyaṃ-jhānaṃ upasampajja viharati.|| ||

Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā,||
pubbe va somanassa-domanassānaṃ atthaṅ-gamā1 adukkha-ṃ-asukhaṃ2 upekkhā-sati-pārisuddhiṃ catutthaṃ-jhānaṃ3 upasampajja vihāsiṃ.

So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte an-aṅgaṇe vigatupakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite ānejjappatte4 pubbe nivāsānu-s-satiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.|| ||

So aneka-vihitaṃ pubbe-nivāsaṃ anussarāmi,||
seyyath'īdaṃ: ekam pi jātiṃ dve pi jātiyo,||
Tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pañca pi jātiyo dasa pi jātiyo vīsatim pi jātiyo tiṃsam pi jātiyo cattārīsamipi jātiyo paññāsam pi jātiyo jāti-satam pi jāti-sahassam pi jāti-sata-sahassam pi anekepi saṃvaṭṭa-kappe anekepi vivaṭṭa-kappe anekepi saṃvaṭṭa-vivaṭṭa-kappe amutrāsiṃ evaṃ-nāmo evaṃ-gotto evaṃ-vaṇṇo evam-āhāro evaṃ-sukha-dukkha-paṭisaṃvedi evam-āyu-pariyanto.|| ||

So tato cuto amutra udapādiṃ5 tatrāpāsiṃ evaṃ-nāmo evaṃ-gotto evaṃ-vaṇṇo evam-āhāro evaṃ-sukha-dukkha-paṭisaṃvedi evam-āyu-pariyanto.|| ||

So tato cuto idh'ūpapanno' ti.|| ||

Iti sākāraṃ sa-uddesaṃ aneka-vihitaṃ pubbe-nivāsaṃ anussarāmi.|| ||

Ayaṃ kho me rāja-kumāra,||
rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā avijjā vihatā,||
vijjā uppannā,||
tamo vihato,||
āloko uppanno,||
yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.|| ||

So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte an-aṅgaṇe vigat'ūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite ānejjappatte4 sattāṇaṃ cūtupapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti.|| ||

So dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta-mānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne,||
hine paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā-kamm'ūpage satte pajānāti.|| ||

Ime vata bhonte sattā kāya-du-c-caritena samannāgatā vacī-du-c-caritena samannāgatā mano-du-c-caritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchā-diṭṭhikā micchā-diṭṭhi-kamma-samādānā,||
te kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ Nirayaṃ upapannā,||
ime vā pana bhonto sattā kāya-sucaritena samannāgatā vacī-sucaritena samannāgatā mano-sucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammā-diṭṭhikā sammā-diṭṭhi-kamma-samādānā,||
te kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā' ti.|| ||

Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta-mānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā-kamm'ūpage satte pajānāmi.|| ||

Ayaṃ kho me rāja-kumāra,||
rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā avijjā vihatā,||
vijjā uppannā,||
tamo vihato,||
āloko uppanno,||
yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.|| ||

So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte an-aṅgaṇe vigat'ūpakkilese mūdubhūte kammaniye ṭhite ānejjappatte āsavānaṃ khaya-ñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ so 'idaṃ dukkha'nti yathā-bhūtaṃ abbhaññāsiṃ ayaṃ dukkha-samudayo ti yathā-bhūtaṃ abbhaññāsiṃ.|| ||

Ayaṃ dakkhanirodhoti yathā-bhūtaṃ abbhaññāsiṃ.|| ||

'Ime āsavā'ti yathā-bhūtaṃ abbhaññāsiṃ 'ayaṃ āsava samudayoti yathā-bhūtaṃ abbhaññāsiṃ.|| ||

Ayaṃ āsava nirodhoti yathā-bhūtaṃ abbhaññāsiṃ.|| ||

Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kām'āsavā'pi cittaṃ vimuccittha,||
bhav'āsavā'pi cittaṃ vimuccittha,||
avijj-ā-savā'pi cittaṃ vimuccittha.|| ||

Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi.|| ||

Khiṇā jāti vusitaṃ Brahma-cariyaṃ,||
kataṃ karaṇiyaṃ nāparaṃ itthattāya'ti abbhaññāsiṃ.|| ||

Ayaṃ kho me rāja-kumāra,||
rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā,||
avijjā vihatā,||
vijjā uppannā,||
tamo vihato,||
āloko uppanno,yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra ,||
etad ahosi: " adhigato kho myā'yaṃ dhammo gamhīro duddaso duranubodho santo paṇito atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo,||
ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālaya-ratā ālaya-sammuditā,||
ālayarāmāya kho pana pajāya ālaratāya ālaya-sammuditāya duddasaṃ idaṃ ṭhānaṃ yad idaṃ ida-p-paccayatā paṭicca-samuppādo,||
idam pi kho ṭhānaṃ duddasaṃ yad idaṃ sabba-saṅkhāra-samatho sabb'ūpadhi-paṭinissaggo taṇha-k-khayo virāgo nirodho Nibbānaṃ.|| ||

Ahañ c'eva kho pana Dhammaṃ deseyyaṃ pare ca me na ājāneyyuṃ,||
so mam'assa kilamatho,||
sā mam'assa vihesā" ti.|| ||

Api'ssu maṃ rāja-kumāra,||
imā anacchāriyā gāthā paṭibhaṃsu pubbe a-s-suta-pubbā.|| ||

"Kicchena me adhigataṃ halaṃ dāni pakāsituṃ||
Rāgadosaparetehi nā'yaṃ dhammo su-sambudho||
Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ||
Rāgarattā na dakkhinti tamokkhandhena āvaṭā" ti.|| ||

Iti ha me rāja-kumāra,||
paṭisaṃcikkhato appossukkatāya cittaṃ namati no Dhamma-desanāya.|| ||

Atha kho rāja-kumāra,||
brahmuṇo Sahampatissa mama cetasā ceto-parivitakkam-aññāya etad ahosi.|| ||

" Nassati vata bho loko,||
vinassati vata bho loko,||
yatra hi nāma Tathāgatassa arahato Sammā Sambuddhassa appossukkatāya cittaṃ namati no Dhamma-desanāyā" ti.|| ||

Atha kho rāja-kumāra,||
Brahmā Sahampati seyyathā'pi nāma balavā puriso sammiñjitaṃ1 vā bāhaṃ pasāreyya,||
pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya2,||
evam eva Brahma-loke antara-hito mama purato pātu-r-ahosi,||
atha kho rāja-kumāra,||
Brahmā Sahampati ekaṃsaṃ uttarā-saṅgaṃ karitvā yenā'haṃ ten'añjaliṃ paṇāmetvā maṃ etad avoca: desetu bhante Bhagavā dhammaṃ,desetu Sugato dhammaṃ,||
santi sattā apparajakkhajātikā assavaṇatā Dhammassa parihāyanti.|| ||

Bhavissanti Dhammassa aññātāro" ti.|| ||

Idam avoca rāja-kumāra,||
Brahmā Sahampati.|| ||

Idaṃ vatvā athāparaṃ etad avoca:

"Pāturahosi Magadhesu pubbe dhammo asuddho samalehi cintito||
Avāpuretaṃ amatassa dvāraṃ suṇantu dhammaṃ vimalenānuBuddhaṃ.|| ||

Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito||
Yathā'pi passe janataṃ samantato||
Tath'ūpamaṃ dhammamayaṃ su medha||
Pāsādamāruyha samantacakkhu||
Sokāvatiṇṇaṃ janatamapetasoko||
Avekkhassu jāti-jarābhibhūtaṃ|| ||

Uṭṭhehi vīra vijita-saṅgāma||
Satthavāha anaṇa vicara loke||
Desassu Bhagavā dhammaṃ||
Aññātāro bhavissantī" ti.|| ||

Atha khv'āhaṃ rāja-kumāra,||
brahmuno ca ajjhesanaṃ viditvā sattesu ca kāruññataṃ paṭicca Buddhacakkhunā lokaṃ olokesiṃ.|| ||

Addasaṃ kho ahaṃ rāja-kumāra,||
Buddhacakkhunā lokaṃ volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre suviññāpaye app'ekacce paralokavajjabhaya-dassāvino8 viharante.|| ||

Seyyathā'pi nāma uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā app'ekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaddhāni udakānuggatāni anto nimuggaposinī9 app'ekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaddhāni udakā accuggamma tiṭṭhanti anupalittāni udakena,||
evam eva kho ahaṃ|| ||

Rājakumāra,||
Buddhacakkhunā lokaṃ volokento addasaṃ satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre suviññāpaye app'ekacce paralokavajjabhaya-dassāvino viharante,||
atha khv'āhaṃ rāja-kumāra,||
Brahmānaṃ Sahampatiṃ gāthāya paccabhāsiṃ:|| ||

"Apārutā tesaṃ amatassa dvārā||
Ye sotavanto pamuñcantu saddhaṃ||
Vihiṃsasaññi paguṇaṃ na bhāsiṃ||
Dhammaṃ pan'etaṃ manujesu brahme" ti.|| ||

Atha kho rāja-kumāra,||
Brahmā Sahampati " katāvakāso kho'mhi Bhagavatā Dhamma-desanāyā" ti.||
maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatth'evantara-dhāyi.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ Dhammaṃ deseyyaṃ,||
ko imaṃ dhammaṃ khippam'eva ājānissatī" ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " ayaṃ kho Āḷāro kālāmo paṇḍito vyatto medhāvi dīgha-rattaṃ apparajakkhajātiko,||
yannūnā"haṃ ā'ārassa Kālāmassa paṭhamaṃ Dhammaṃ deseyyaṃ,||
so imaṃ dhammaṃ khippam'eva ājānissatī" ti.|| ||

Atha kho maṃ rāja-kumāra,||
devatā upasaṅkamitvā etad avoca: " sattāhakāla-kato1 bhante,||
Āḷāro kālāmo" ti.ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi: " sattāhakāla-kato Āḷāro kālāmo" ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " mahājāniyo kho Āḷāro kālāmo,||
sace hi so imaṃ dhammaṃ suṇeyya,||
khippam'eva ājāneyyā" ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ Dhammaṃ deseyyaṃ,||
ko imaṃ dhammaṃ khippam'eva ājānissatī" ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " ayaṃ kho Uddako2 Rāmaputto paṇḍito vyatto medhāvi dīgha-rattaṃ apparajakkhajātiko,||
yan nūn-ā-haṃ Uddakassa Rāmaputtassa paṭhamaṃ Dhammaṃ deseyyaṃ,||
so imaṃ dhammaṃ khippam'eva ājānissatī" ti.|| ||

Atha kho maṃ rāja-kumāra,||
devatā upasaṅkamitvā etad avoca: " abhidosakāla-kato1 bhante,||
Uddako Rāmaputto" ti.tassa mayhaṃ rāja-kumāra etad ahosi: " mahājāniyo kho Uddako Rāmaputto,||
sace hi so imaṃ dhammaṃ suṇeyya,||
khippam'eva ājāneyyā" ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ Dhammaṃ deseyyaṃ,||
ko imaṃ dhammaṃ khippam'eva ājānissatī" ti.tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " bahu-kārā kho me pañca-vaggiyā bhikkhu ye maṃ padhānapahit'attaṃ upaṭṭhahiṃsu yan nūn-ā-haṃ pañca-vaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyan" ti.|| ||

Tassa mayhaṃ rāja-kumāra,||
etad ahosi: " kahannū kho etarahi pañca-vaggiyā bhikkhū viharantī" ti.|| ||

Addasaṃ kho ahaṃ rāja-kumāra,||
dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta mānusakena pañca-vaggiye bhikkhū Bārāṇasiyaṃ viharante Isipatane Migadāye.|| ||

Atha khv'āhaṃ rāja-kumāra,||
uruvelāyaṃ yath-ā-bhirantaṃ viharitvā yena Bārāṇasī tena cārikaṃ pakkāmiṃ.|| ||

Addasā kho maṃ rāja-kumāra,|| ||

Upako ājīvako antarā ca gayaṃ antarā ca bodhiṃ addhāna-magga-paṭipannaṃ.|| ||

Disvāna maṃ etad avoca: "vi-p-pasannāni kho te āvuso indriyāni,||
parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto,||
kaṃsi tvaṃ avuso uddissa pabba-jito,||
ko vā te Satthā,||
kassa vā tvaṃ dhammaṃ rocesī" ti.|| ||

Evaṃ vutte ahaṃ rāja-kumāra,||
upakaṃ ājivakaṃ gāthāhi ajjhabhāsiṃ:|| ||

"Sabb'ābhibhū sabba-vidūhamasmi||
Sabbesu dhammesu anūpalitto||
Sabbañjaho taṇha-k-khayo vimutto||
Sayaṃ abhiññāya kamuddiseyyaṃ|| ||

Na me ācariyo atthi sadiso me na vijjati||
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ n'atthi me paṭipuggalo|| ||

Ahaṃ hi arahā loke ahaṃ Satthā anuttaro||
Ekho'mhi sammāsamuBuddho sitibhūtosmi nibbuto.|| ||

Dhamma-cakkaṃ pavattetuṃ gacchāmi kāsinaṃ puraṃ||
Andhabhūtasmiṃ1 lokasmiṃ āhañchaṃ amatadundubhiṃ" ti.|| ||

Yathā kho tvaṃ āvuso paṭijānāsi arahasi anantajino" ti.|| ||

"Mādisā ve jinā honti ye pattā āsava-k-khayaṃ||
Jitā me pāpakā dhammā tasmāhaṃ upakā jino" ti.|| ||

Evaṃ vutte rāja-kumāra,||
upako ājivako "hūveyya pāvuso" ti.|| ||

vatvā sīsaṃ okampetvā ummaggaṃ gahetvā pakkāmi.|| ||

Atha khv'āhaṃ rāja-kumāra,||
anupubbena cārikaṃ caramāno yena Bārāṇasī Isipatanaṃ Migadāyo yena pañca-vaggiyā bhikkhū ten'upasaṅkamiṃ.|| ||

Addasaṃsu kho maṃ rāja-kumāra,||
pañca-vaggiyā bhikkhū dūrato'va āga-c-chantaṃ disvāna añña-maññaṃ saṇṭhapesuṃ:|| ||

"Ayaṃ kho āvuso Samaṇo Gotamo āgacchati bāhuliko padhāna-vibbhanto āvatto bāhullāya.|| ||

So n'eva abhivādetabbo,||
na paccuṭṭhātabbo,||
nāssa patta-cīvaraṃ paṭiggahetabbaṃ,||
api ca kho āsanaṃ ṭhapetabbaṃ sace ākaṃkhi'ssati nisīdissatī" ti.|| ||

Yathā yathā kho ahaṃ rāja-kumāra,||
upasaṅkamāmi,||
tathā tathā pañca-vaggiyā bhikkhū nāsakkhiṃsu sakāya katikāya saṇṭhātuṃ.|| ||

App'ekacce maṃ paccuggantvā patta-cīvaraṃ paṭiggahesuṃ.|| ||

App'ekacce āsanaṃ paññāpesuṃ.|| ||

App'ekacce pādodakaṃ upaṭṭhapesuṃ.|| ||

Api ca kho maṃ nāmena ca āvusovādena ca samud'ācaranti.|| ||

Evaṃ vutte ahaṃ rāja-kumāra,||
pañca-vaggiye bhikkhū etad avocaṃ:

'Mā bhikkhave Tathāgataṃ nāmena ca āvusovādena ca samudācarittha arahaṃ bhikkhave Tathāgato Sammā Sambuddho odahatha bhikkhave sotaṃ, amatamadhigataṃ, ahamanusāsāmi,||
ahaṃ Dhammaṃ desemi,||
yath'ānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā na cirass'eva yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anāgāriyaṃ pabbajanti.|| ||

Tad anuttaraṃ bravmacariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharissathā" ti.|| ||

Evaṃ vutte rāja-kumāra,||
pañca-vaggiyā bhikkhū maṃ etad avocuṃ:|| ||

"Tāya pi kho tvaṃ āvuso Gotama,||
iriyāya tāya paṭipadāya tāya du-k-kara-kāri-kāya nājjhagamā uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana visesaṃ,||
kim pana tvaṃ etarahi bāhuliko padhāna-vibbhanto āvaṭṭo bāhullāya adhigamissasi uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesan" ti.|| ||

Evaṃ vutte ahaṃ rāja-kumāra,||
pañca-vaggiye bhikkhū etad avocaṃ:|| ||

"Na bhikkhave Tathāgato bāhuliko na padhāna-vibbhanto na āvatto bāhullāya arahaṃ bhikkhave Tathāgato Sammā Sambuddho odahatha bhikkhave sotaṃ,||
amatamadhigataṃ ahamanusāsāmi.|| ||

Ahaṃ Dhammaṃ desemi,||
yath'ānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā na cirasse'va yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti.|| ||

Tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharissathā" ti.|| ||

dutiyam pi kho rāja-kumāra,||
pañca-vaggiyā bhikkhū maṃ etad avocuṃ: "tāya'pi kho tvaṃ āvuso iriyāya tāya paṭipadāya tāya du-k-kara-kāri-kāya nājjhagamā uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana visesaṃ.|| ||

Kim pana tvaṃ etarahi bāhuliko padhāna-vibbhanto na āvatto bāhullāya adhigamissasi uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesan' ti.|| ||

dutiyam pi kho ahaṃ rāja-kumāra,||
pañca-vaggiye bhikkhū etad avocaṃ: "na bhikkhave Tathāgato bāhuliko na padhāna-vibbhanto na āvatto arahaṃ bāhullāya arahaṃ bhikkhave Tathāgato Sammā Sambuddho odahatha bhikkhave sotaṃ amatamadhigataṃ,||
ahamanusāsāmi ahaṃ Dhammaṃ desemi.|| ||

Yath'ānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā na cirasse'va yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharissathā" ti.|| ||

Tatiyam pi kho rāja-kumāra,||
pañca-vaggiyā bhikkhū maṃ etad avocuṃ: "tāya'pi kho tvaṃ āvuso iriyāya tāya paṭipadāya tāya du-k-kara-kāri-kāya nājjhagamā uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñaṇā-dassana-visesaṃ.|| ||

Kim pana tvaṃ etarahi bāhuliko padhāna-vibbhanto āvatto bāhullāya adhigamissasī uttariṃ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesan" ti.|| ||

Evaṃ vutte ahaṃ rāja-kumāra,||
pañcavagagiye bhikkhū etad avocaṃ: abhijānātha me no tumhe bhikkhave ito pubbe eva-rūpaṃ vabbhāvitameta'nti1 no h'etaṃ bhante na bhikkhave Tathāgato bāhuliko,||
na padhāna-vibbhanto na āvatto bāhullāya arahaṃ bhikkhave Tathāgato Sammā Sambuddho,||
odahatha bhikkhave sotaṃ,

Amatamadhigataṃ ahamanusāsāmi,||
ahaṃ Dhammaṃ desemi.|| ||

Yath'ānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamānā na cirasse'va yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti,||
tad anuttaraṃ brahcariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja viharissathā" ti.|| ||

Asakkhiṃ kho ahaṃ rāja-kumāra,||
pañca-vaggiye bhikkhu saññāpetuṃ.|| ||

Dve pi sudaṃ rāja-kumāra,||
bhikkhū ovadāmi tayo bhikkhū piṇḍāya caranti.|| ||

Yaṃ tayo bhikkhū piṇḍāya caritvā āharanti,||
tena chabbaggiyā yāpema.|| ||

Tayo pi sudaṃ rāja-kumāra,||
bhikkhū ovadāmi,||
dve bhikkhū pīṇḍāya caranti.|| ||

Yaṃ dve bhikkhū piṇḍāya caritvā āharanti.|| ||

Tena chabbaggiyā yāpema atha kho rāja-kumāra,||
pañca-vaggiyā bhikkhū mayā evaṃ ovadiyamānā evaṃ anusāsiyamānā na cirasse'va yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihariṃsū' ti.|| ||

Evaṃ vutte bodhirāja-kumāro Bhagavantaṃ etad avoca: 'kīvacīrena nu kho bhante,||
bhikkhū Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agarasmā anagāriyaṃ pabbajanti,||
tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyyāti.|| ||

Tena hi rāja-kumāra,||
taṃ yeva ettha paṭipucchissāmi yathā te khameyya,||
tathā naṃ vyākareyyāsi taṃ kim maññasi rāja-kumāra,||
kusalo tvaṃ hatthāruyhe aṅkusagayhe sippeti? Evaṃ bhante,||
kusalo ahaṃ hatthāruyhe aṅkusagayhe sippeti.|| ||

Taṃ kim maññasi rāja-kumāra,||
idha puriso āgaccheyya 'bodhirāja-kumāro hatthāruyhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ jānāti.|| ||

Tassāhaṃ santike hatthāruyhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkhissāmiti.|| ||

So c'assa assaddho.|| ||

Yāvatakaṃ saddhena pattabbaṃ,||
taṃ na sampāpuṇeyya.|| ||

So c'assa bavhābādho,||
yāvatakaṃ appābādhena pattabbaṃ,||
taṃ na sampāpuṇeyya.|| ||

So c'assa saṭho māyāvī,||
yāvatakaṃ asaṭhena amāyāvinā pattabbaṃ,||
taṃ na sampāpuṇeyya.|| ||

So c'assa kusīto,||
yāvatakaṃ āraddha-viriyena pattabbaṃ,||
taṃ na sampāpuṇeyya,||
so c'assa duppañño,||
yāvatakaṃ paññavatā pattabbaṃ,||
taṃ na sampāpuṇeyya.|| ||

Taṃ kim maññasi rāja-kumāra,||
api nu so puriso tava santike hatthāruyhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkheyyāti?|| ||

Eka-m-ekena pi bhante,||
aṅgena samannāgato so puriso na mama santike hatthāruyhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkheyya.|| ||

Ko pana vādo pañcahaṅgehīti.|| ||

Taṃ kim maññasi rāja-kumāra,idha puriso āgaccheyya [95] bādhirāja-kumāro hatthāruyhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ jānāti.|| ||

Tassāhaṃ santike hatthāruyhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkhissāmiti.|| ||

So c'assa saddho yāvatakaṃ saddhena pattabbaṃ,||
taṃ sampāpuṇeyya.|| ||

So c'assa appābādho,||
yāvatakaṃ appābādhena pattabbaṃ,||
taṃ sampāpuṇeyya.|| ||

So c'assa asaṭho amāyāvī,||
yāvatakaṃ asaṭhena amāyāvinā pattabbaṃ,||
taṃ sampāpuṇeyya.|| ||

So c'assa āraddha-viriyo,||
yāvatakaṃ āraddha-viriyena pattabbaṃ,||
taṃ na sampāpuṇeyya.|| ||

So c'assa paññavā,||
yāvatakaṃ paññavatā pattabbaṃ,||
taṃ sampāpuṇeyya.|| ||

Taṃ kim maññasi rāja-kumāra,||
api nu so puriso tava santike hatthāruyhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkheyyāti? Eka-m-ekena pi bhante,||
aṅgena samannāgato so puriso mama santike hatthāruyhaṃ aṅkusagayhaṃ sippaṃ sikkheyya.|| ||

Ko pana vādo pañcahaṅgehīti.|| ||

Eva meva kho rāja-kumāra,||
pañcimāni padhāniy-aṅgāni.|| ||

Katamāni pañca?

Idha rāja-kumāra,||
bhikkhū saddho hoti,||
sadda-hati Tathāgatassa bodhiṃ 'Iti pi so Bhagavā arahaṃ Sammā Sambuddho vijjā-caraṇa-sampanno Sugato loka-vidū anuttaro purisa-damma-sārathi Satthā deva-manussānaṃ Buddho Bhagavā" ti.|| ||

Appābādho hoti appātaṅko samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya.|| ||

Asaṭho hoti amāyāvi yathā-bhūtaṃ attāṇaṃ āvikattā1 satthari vā viññūsu vā sabrahma-cārīsu.|| ||

Āraddha-viriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya2 thāmavā daḷha-parakkamo anikkhitta-dhuro kusalesu dhammesu.|| ||

Paññavā hoti uday'attha-gāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhi-kāya sammā-dukkha-k-khaya-gāminiyā imāni kho rāja-kumāra,||
pañca padhāniy-aṅgāni.|| ||

Imehi kho rāja-kumāra,||
pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja [96] vihareyya satta-vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,||
satta-vassāni,||
imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya chaṭṭha vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,||
satta-vassāni,||
imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya pañca vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,||
satta-vassāni,||
imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya cattāri vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,||
satta-vassāni,||
imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya tīṇi vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,||
satta-vassāni,||
imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya dve vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,||
satta-vassāni,||
imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya ekaṃ vassaṃ.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,ekaṃ vassaṃ.|| ||

Imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya sattamāsāni.

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,ekaṃ vassaṃ.|| ||

Imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya ekaṃ vassāni.

Tiṭṭhantu rāja-kumāra, satta māsāni imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya satta-vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra, satta māsāni imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya chaṭṭhavassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra, chaṭṭha māsāni imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya pañca vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra, pañca māsāni imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya cattāri vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra, cattāri māsāni imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya tīṇi vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,tīṇi māsāni imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya dvevassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,dve māsāni imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya ekaṃ māsaṃ vassāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,ekaṃ māsaṃ māsāni imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya addhamāsaṃ vassāni.|| ||

Tiṭṭhatu rāja-kumāra,||
addhamāso,||
imehī pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti.|| ||

Tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya satta rattin-divāni.

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,satta rattin-divāni.Imehī pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti.|| ||

Tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya chaṭṭha rattin-divāni.

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,chaṭṭha rattin-divāni.Imehī pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti.|| ||

Tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya pañca rattin-divāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,pañca rattin-divāni.Imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti.|| ||

Tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya cattāri rattin-divāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,cattāri rattin-divāni.Imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti.|| ||

Tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya tīṇi rattin-divāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,tīṇi rattin-divāni.Imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti.|| ||

Tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya dve rattin-divāni.|| ||

Tiṭṭhantu rāja-kumāra,dve rattin-divāni.Imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno yass'atthāya kula-puttā samma-d-eva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti.|| ||

Tad anuttaraṃ Brahma-cariya-pariyosānaṃ diṭṭhe'va dhamme sayaṃ abhiññā sacchi-katvā upasampajja vihareyya ekaṃ rattin-divāni.|| ||

Tiṭṭhatu rāja-kumāra,||
ekaṃ rattin-divaṃ,1 imehi pañcahi padhāniy-aṅgehi samannāgato bhikkhu Tathāgataṃ vināyakaṃ labhamāno sāyamanusiṭṭho pāto visesaṃ adhigamissati.|| ||

Pātamanusiṭṭho sāyaṃ visesaṃ adhigamissati.|| ||

Evaṃ vutte bodhi rāja-kumāro Bhagavantaṃ etad avoca: aho Buddho,||
aho dhammo,||
aho Dhammassa svākkhātatā,||
yatra hi nāma sāyamanusiṭṭho pāto visesaṃ adhigamissati,||
pātamanusiṭṭho sāyaṃ visesaṃ adhigamissatī ti.|| ||

Evaṃ vutte sañjikāputto māṇavo bodhirājakumāraṃ etad avoca: evam eva panāyaṃ bhavaṃ bodhi aho Buddho,||
aho dhammo,||
aho Dhammassa svākkhātatāti ca vadeti.|| ||

Atha ca pana bhavaṃ na taṃ bhavantaṃ Gotamaṃ saraṇaṃ gacchati Dhammañ ca bhikkhu-saṅghañcāti.|| ||

Mā hevaṃ samma sañjikāputta avaca,||
mā hevaṃ samma sañjikāputta avaca,||
sammukhāme taṃ samma sañjikāputta,||
ayyāya sutaṃ [97] sammukhā paṭiggahītaṃ ekamidaṃ samma sañjikāputta,||
samayaṃ Bhagavā Kosambīyaṃ viharati Ghositārāme.|| ||

Atha kho me ayyā kucchimati yena Bhagavā ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā eka-m-antaṃ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṃ nisinnā kho me ayyā Bhagavantaṃ etad avoca: yo me ayaṃ bhante,||
kucchigato kumārako vā kumārikā vā,||
so Bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchati Dhammañ ca bhikkhu-saṅghañ ca,||
upāsakaṃ taṃ Bhagavā dhāretu ajja-t-agge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.|| ||

Ekam idaṃ samma sañjikāputta,||
samayaṃ Bhagavā idh'eva bhaggesu viharati suṃsumāragire bhesakalāvane Migadāye atha kho mamaṃ dhātī aṅkena vāhitvā6 yena Bhagavā ten'upasaṅkami upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā eka-m-antaṃ aṭṭhāsi eka-m-antaṃ ṭhitā kho mamaṃ dhātī Bhagavantaṃ etad avoca:ayaṃ bhante,||
bodhirāja-kumāro Bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchati Dhammañ ca bhikkhu-saṅghañ ca upāsakaṃ taṃ Bhagavā dhāretu ajja-t-agge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.|| ||

Esā'haṃ samma sañjikāputta,||
tatiyam pi Bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi Dhammañ ca bhikkhu-saṅghañ ca.|| ||

Upāsakaṃ maṃ Bhagavā dhāretu ajja-t-agge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.|| ||

Bodhi-Rāja-Kumāra Suttaṃ


 

Contact:
E-mail
Copyright Statement