Majjhima Nikāya
II. Majjhima-Paṇṇāsa
5. Brāhmaṇa Vagga

Sutta 95

Caṅkī Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

[1][chlm][pts][than][ntbb][upal] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Kosalesu cārikaṁ caramāno mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiṁ yena opasādaṁ1 nāma kosalānaṁ brāhmaṇa-gāmo tad avasari.|| ||

Tatra sudaṁ Bhagavā opasāde viharati uttarena opasādaṁ devavane sālavane.|| ||

Tena kho pana samayena Caṅkībrāhmaṇo opasādaṁ ajjhā-vasati sattussadaṁ satiṇakaṭṭhodakaṁ sadhaññaṁ rāja-bhoggaṁ raññā Pasenadinā kosalena dinnaṁ rājadāyaṁ brahmadeyyaṁ.|| ||

Assosuṁ kho opasādakā brāhmaṇa-gahapatikā: 'samaṇo khalu bho Gotamo Sakya-putto Sakya-kulā pabba-jito Kosalesu cārikaṁ caramāno mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiṁ opasādaṁ anuppatto opasāde viharati uttarena opasādaṁ devavane sālavane|| ||

Taṁ kho pana Bhagavantaṁ Gotamaṁ evaṁ kalyāṇo kitti-saddo abbhu-g-gato: 'Iti pi so Bhagavā arahaṁ Sammā Sambuddho vijjā-caraṇa-sampanno Sugato loka-vidū anuttaro purisa-damma-sārathi Satthā deva-manussānaṁ Buddho Bhagavā' ti.|| ||

So imaṁ lokaṁ sa-devakaṁ sa-Mārakaṁ sa-brahmakaṁ sa-s-samaṇa-brāhmaṇiṁ pajaṁ sa-deva-manussaṁ sayaṁ abhiññā sacchi-katvā pavedeti,||
so dhammaṁ deseti ādi kalyāṇaṁ majjhe kalyāṇaṁ pariyosāna-kalyāṇaṁ sātthaṁ savyañ janaṁ kevala-paripuṇṇaṁ parisuddhaṁ Brahma-cariyaṁ pakāseti.|| ||

Sādhu kho pana tathā-rūpānaṁ arahataṁ dassanaṁ hotī' ti.|| ||

Atha kho opasādakā2 brāhmaṇa-gahapatikā opasādā ni-k-khamitvā saṅghāsaṅghī gaṇībhūtā uttarena mukhā4 gacchanti yena devavanaṁ sāla-vanaṁ.|| ||

Tena kho pana samayena Caṅkī brāhmaṇo upari pāsāde divāseyyaṁ upagato hoti.|| ||

Addasā kho Caṅkī brahmaṇo opasādake brāhmaṇa-gahapatike,||
opasādā ni-k-khamitvā saṅghāsaṅghī gaṇībhūte uttarena mukhe gacchante yena devavanaṁ sāla-vanaṁ,||
disvāna khattaṁ āmantesi: kin nu kho bho khatte,||
opasādakā brāhmaṇa-gahapatikā opasādā ni-k-khamitvā saṅghāsaṅghī gaṇībhūtā uttarena mukhā gacchanti yena devavanaṁ sāla-vananti.|| ||

Atthi bho Caṅkī,||
samaṇo bho Gotamo Sakya-putto Sakya-kulā pabba-jito Kosalesu cārikaṁ caramāno mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiṁ opasādaṁ anuppatto opasāde viharati uttarena opasādaṁ devavane sālavane.|| ||

Taṁ kho pana Bhagavantaṁ Gotamaṁ evaṁ kalyāṇo kitti-saddo abbhu-g-gato: iti pi so Bhagavā arahaṁ Sammā Sambuddho vijjā-caraṇa-sampanno Sugato loka-vidū anttaro purisa-damma-sārathi Satthā deva-manussānaṁ Buddho Bhagavā' ti.|| ||

Tamete bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkaman' ti.|| ||

Tena hi bho khatte,||
yena opasādakā brāhmaṇa-gahapatikā ten'upasaṅkama,||
upasaṅkamitvā opasādake brāhmaṇa-gahapatike evaṁ vadehi: Caṅkī bho brāhmaṇo evam āha: āgamentu kira bhavanto,||
Caṅkīpi brāhmaṇo samaṇaṁ getamaṁ dassanāya upasaṅkamissa' ti.|| ||

Evaṁ bhoti kho so khatto1 caṅkissa brāhmaṇassa [165] paṭi-s-sutvā yena opasādakā brāhmaṇa-gahapatikā ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā opasādake brāhmaṇa-gahapatike etad avoca: Caṅkī bho brāhmaṇo evam āha: āgamentu kira bhavanto,||
Caṅkīpi brāhmaṇo samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamissa' ti.|| ||

Tena kho pana samayena nānā-verajjakānaṁ brāhmaṇānaṁ pañca-mattāni brāhmaṇasatāni opasāde paṭivasanti kenacid-eva karaṇīyena.|| ||

Assosuṁ kho te brāhmaṇā Caṅkī kira brāhmaṇo samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamissa' ti.|| ||

Atha kho te brāhmaṇā yena Caṅkī brāhmaṇo ten'upasaṅkamiṁsu,||
upasaṅkamitvā caṅkiṁ brāhmaṇaṁ etad avocuṁ: saccaṁ kira bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamissatī' ti.|| ||

Evaṁ kho me bho hoti,aham pi samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamissāmīti.|| ||

Mā bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkami.|| ||

Na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
samaṇotv'eva Gotamo arahati bhavantaṁ caṅkiṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Bhavaṁ hī Caṅkī ubhato sujāto mātito ca pitito ca,||
saṁsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitā-mah'ayugā akkhitto anupakkuṭṭho jāti-vādena,||
yam pi bhavaṁ Caṅkī ubhato sujāto mātito ca pītito ca,||
saṁsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitā-mah'ayugā akkhitto anupakkuṭṭho jāti-vādena.|| ||

Imināpaṅgena na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
samaṇotv'eva Gotamo arahati bhavantaṁ caṅkiṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Yam pi bhavaṁ hi Caṅkī aḍḍho maha-d-dhano mahā-bhogo imināpaṅgena na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
samaṇotv'eva Gotamo arahati bhavantaṁ caṅkiṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Yam pi bhavaṁ hi Caṅkī tiṇṇaṁ vedanānaṁ pāragu sanighaṇḍukeṭubhānaṁ sākkhara-p-pabhe-dānaṁ itihāsa-pañca-mānaṁ,padako veyyākaraṇaṇo lokāyatamahā-purisa-lakkhaṇesu anavayo imināpaṅgena na arahati bhavaṁ ḍaṅki samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
yam pi bhavaṁ hi Caṅkī abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇa-pokkha-ratāya samannāgato brahmavaṇṇī brahmavaccasī akkhuddāvakāso dassanāya imināpaṅgena na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dasnāya upasaṅkamituṁ,||
samaṇotv'eva Gotamo arahati bhavantaṁ caṅkiṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Yam pi bhavaṁ Caṅkī,||
sīlavā vuddhasīlī vuddhasīlena samannāgato imināpaṅgena na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Yam pi bhavaṁ hi Caṅkī kalyāṇa-vāco kalyāṇa-vākkaraṇo [166] poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya aneḷaga'āya atthassa viññāpaniyā imināpaṅgena na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
yam pi bhavaṁ Caṅkī,||
bahunnaṁ ācariya-pācariyo tīṇi māṇavakasatāni mante vāceti imināpaṅgena na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
yam pi bhavaṁ hi Caṅkī rañño Pasenadissa Kosalassa sakkato garukato mānito pūjito apacito imināpaṅgena na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
yam pi bhavaṁ Caṅkī brāhmaṇassa pokkhara-sātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito imināpaṅgena na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
yam pi bhavaṁ Caṅkī opasādaṁ ajjhā-vasati sattussadaṁ satiṇakaṭṭhodakaṁ sadhaññaṁ rāja-bhoggaṁ raññaṁ Pasenadinā kosalena dinnaṁ rājadāyaṁ brahmadeyyaṁ.|| ||

Yam pi bhavaṁ Caṅkī opasādaṁ ajjhā-vasati sattussadaṁ satiṇakaṭṭhodakaṁ sadhaññaṁ rāja-bhoggaṁ raññā Pasenadinā kosalena dinnaṁ rājadāyaṁ brahmadeyyaṁ imināpaṅgena na arahati bhavaṁ Caṅkī samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo tv'eva Gotamo arahati bhavantaṁ caṅkiṁ dassanāya upasaṅkamitun' ti.|| ||

Evaṁ vutte Caṅkī brāhmaṇo te brāhmaṇe etad avoca: tena hi bho,||
mama pi suṇātha yathā mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Na tv'eva arahati so bhavaṁ gātamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalū bho Gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca,||
saṁsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitā-mah'ayugā akkhitto anupakkuṭṭho jāti-vādena.|| ||

Yam pi bho Samaṇo Gotamo ubhato sujāto mātito ca pitato ca,||
saṁsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitā-mah'ayugā akkhitto anupakkuṭṭho jāti-vādena,||
imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalū bho Gotamo pahūtaṁ hirañña-suvaṇṇaṁ pahāya pabba-jito bhumigatañ ca vehāsaṭṭhañca yam pi bho Samaṇo Gotamo pahutaṁ hirañña-suvaṇṇaṁ pahāya pabba-jito bhūmigatañ ca vehāsaṭṭhañca imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo daharo samāno susukālakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā agārasmā anagāriyaṁ pabba-jito imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo akāmakānaṁ mātā-pitunnaṁ assumukhānaṁ rudantānaṁ kesa-massuṁ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṁ pabba-jito imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo abhirūpo dassanīyo pasādiko paramāya vaṇṇa-pokkha-ratāya samannāgato [167] brahmavaṇṇī brahmavaccasī akkhuddāvakāso dassanāya imināpaṅgena na arahati kho bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo sīlavā ariyasilī kusalasīlī kusalasīlena samannāgato imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo kalyāṇa-vāco kalyāṇa-vākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya aneḷaga'āya atthassa viññāpaniyā imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo bahunnaṁ ācariya-pācariyo imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo khīṇakāmarāgo vigatacāpallo imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo kammavādī kiriyavādī apāpapurekkhāro brahmaññāya pajāya imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo uccākulā pabba-jito asambhinnā khattiyakulā imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo aḍḍhakulā pabba-jito maha-d-dhanā mahā-bhogā imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇaṁ khalu bho Gotamaṁ tiroraṭṭhā tirojanapadā sampucchituṁ āga-c-chanti imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇaṁ khalu bho Gotamaṁ anekāni devatāsahassāni pāṇehi saraṇaṁ gatāni imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇaṁ khalu bho Gotamaṁ evaṁ kalyāṇo kitti-saddo abbhu-g-gato: iti pi so Bhagavā arahaṁ Sammā Sambuddho vijjācaranasampanno Sugato loka-vidū anuttaro purisa-damma-sārathi Satthā deva-manussānaṁ Buddho Bhagavāti imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo dvattiṁsamahā-purisa-lakkhaṇehi samannāgato imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇaṁ khalu bho Gotamaṁ rājā Māgadho seniyo Bimbisāro saputta-dāro pāṇehi saraṇaṁ gato imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇaṁ khalu bho Gotamaṁ rāja Pasenadi kosalo saputta-dāro pāṇehi saraṇaṁ gato imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇaṁ khalu bho Gotamaṁ brāhmaṇo pokkhara-sāti saputta-dāro pāṇehi saraṇaṁ gato imināpaṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ ,||
atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Samaṇo khalu bho Gotamo opasādaṁ anuppatto opasāde viharati uttarena opasādaṁ devavane sālavane.|| ||

Ye pana kho keci samaṇā vā brāhmaṇā vā amhākaṁ gāmakkhettaṁ āgaccanti.|| ||

Atithi no te honti.|| ||

Atithi kho panamhehi sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā,||
yam pi bho Samaṇo Gotamo opasādaṁ anuppatto opasāde viharati uttarena opasādaṁ devavane sālavane.|| ||

Atithi asmākaṁ Samaṇo Gotamo.|| ||

Atithi kho panambhehi sakkātabbā garukātabbo mānetabbo pūjetabbo.|| ||

[168] iminā paṅgena na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Ettakaṁ kho ahaṁ bho tassa bhoto Gotamassa vaṇṇaṁ pariyāpuṇāmi.|| ||

Na ca so bhavaṁ Gotamo ettakavaṇṇo,||
aparimāṇavaṇṇo hi so bhavaṁGotamo.|| ||

Eka-m-ekena pi bho,||
aṅgena samannāgato na arahati so bhavaṁ Gotamo amhākaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Atha kho mayam'eva arahāma taṁ bhavantaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ.|| ||

Tena hi bho sabb'eva mayaṁ samaṇaṁ Gotamaṁ dassanāya upasaṅkamissāmā' ti.|| ||

Atha kho Caṅkī brāhmaṇo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṁ yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi,||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Tena kho pana samayena Bhagavā vuddhehi vuddhehi brāhmaṇehi saddhiṁ kiñci kiñci kathaṁ sārāṇīyaṁ vīti-sāretvā nisinno hoti.|| ||

Tena kho pana samayena kāpaṭiko nāma māṇavo daharo vuttasiro soḷāsavassuddesiko jātiyā,||
tiṇṇaṁ vedānaṁ pāragu sanighanḍukeṭubhānaṁ sākkhara-p-pabhe-dānaṁ itihāsa-pañca-mānaṁ padako veyyākaraṇo lokāyatamahā-purisa-lakkhaṇesu anavayo,||
tassaṁ parisāyaṁ nisinno hoti.|| ||

So vuḍḍhānaṁ brāhmaṇānaṁ Bhagavatā saddhiṁ mantayamānānaṁ antar'antarā kathaṁ opāteti.|| ||

Atha kho Bhagavā kāpaṭikaṁ māṇavaṁ apasādesi: māyasmā Bhāradvājo vuḍḍhānaṁ vuḍḍhānaṁ brāhmaṇānaṁ mantayamānānaṁ antar'antarā kathaṁ opātetu3,||
kathā-pariyosānaṁ āyasmā bharadvājo āgametu' ti.|| ||

Evaṁ vutte Caṅkī brāhmaṇo Bhagavantaṁ etad avoca: mā bhavaṁ Gotamo kāpaṭikaṁ māṇavaṁ apasādesi,||
kula-putto ca kāpaṭiko māṇavo bahu-s-suto ca kāpaṭiko māṇavo kalyāṇa-vākkaraṇo va kāpaṭiko māṇavo paṇḍito ca kāpaṭiko māṇavo,||
pahoti ca kāpaṭiko māṇavo bhotā Gotamena saddhiṁ asmiṁ vacane patimantetun' ti.|| ||

Atha kho Bhagavato etad ahosi: ḷaddhā [169] kho kāpaṭikassa māṇavassa tevijjake pāvacane kataṁ4 bhavissati.|| ||

Tathā hi naṁ brāhmaṇā sampure-k-kharontī' ti.|| ||

Atha kho kāpaṭikassa māṇavassa etad ahosi: 'yadā me Samaṇo Gotamo cakkhunā cakkhuṁ upasaṁharissati,||
ath'āhaṁ samaṇaṁ Gotamaṁ pañhaṁ pucchissāmī' ti.|| ||

Atha kho Bhagavā kāpaṭikassa māṇavassa cetasā ceto-parivitakkam-aññāya yena kāpaṭiko māṇavo tena cakkhūni upasaṁhāsi.|| ||

Atha kho kāpaṭikassa māṇavassa etad ahosi: 'samannāharati kho maṁ Samaṇo Gotamo,||
yan nūn-ā-haṁ samaṇaṁ Gotamaṁ pañhaṁ puccheyyanti.|| ||

Atha kho kāpaṭiko māṇavo Bhagavantaṁ etad avoca: 'yam idaṁ bho Gotama,||
brāhmaṇānaṁ porāṇānaṁ manta-padaṁ itihitiha paramparāya piṭakasampadāya,||
tattha ca brāhmaṇā ekaṁ-sena niṭṭhaṁ gacchanti.|| ||

'Idam eva saccaṁ mogham añña'nti,||
idha bhavaṁ Gotamo kimāhā' ti.|| ||

Kiṁ pana Bhāradvāja,||
atthi koci brāhmaṇānaṁ ekabrāhmaṇo pi yo evam āhaṁ: 'ahame taṁ jānāmi,||
ahame taṁ passāmi: 'idam eva saccaṁ mogham aññan' ti.|| ||

No h'idaṁ bho Gotama.|| ||

Kiṁ pana Bhāradvāja,||
atthi koci brāhmaṇānaṁ ekācariyopi ekācariya-pācariyopi yāva sattamā ācariyamahayugā pi,||
yo evam āha: ahame taṁ jānāmi,||
ahame taṁ passāmi,||
idam eva saccaṁ mogham aññan ti.|| ||

Kiṁ pana Bhāradvāja,||
ye pi te brāhmaṇānaṁ pubbakā isayo mantānaṁ kattāro mantānaṁ pavattāro,||
yesamidaṁ etarahi brāhmaṇā porāṇaṁ manta-padaṁ gītaṁ pavuttaṁ samihitaṁ tadanugāyanti tadanu bhāsanti,||
bhāsitamanubhāsanti,||
vācitamanuvācenti.|| ||

Seyyath'īdaṁ: 'aṭṭako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso Bhāradvājo vāseṭṭho Kassapo bhagu.|| ||

Te pi evam āhaṁsu: 'mayame taṁ jānāma,||
mayame taṁ passāma: 'idam eva saccaṁ mogham aññan' ti.|| ||

[170]No h'idaṁ bho Gotama.|| ||

Iti kira Bhāradvāja,||
n'atthi koci brāhmaṇānaṁ ekabrāhmaṇo pi yo evam āha: 'ahame taṁ jānāmi,||
ahame taṁ passāmi,||
idam eva saccaṁ mogham aññan' ti.|| ||

N'atthi koci brāhmaṇānaṁ ekācariyopi ekācariya-pācariyopi yāva sattamā ācariyamahayugā,||
yo evam āha: 'ahame taṁ jānāmi,||
ahame taṁ passāmi,||
idam eva saccaṁ mogham aññan' ti.|| ||

Ye pi te brāhmaṇānaṁ pubbakā isayo mantānaṁ kattāro mantānaṁ pavattāro.|| ||

Yesamidaṁ etarahi brāhmaṇā porāṇaṁ manta-padaṁ gītaṁ pavuttaṁ samihitaṁ tadanugāyanti,||
tadanubhāsanti,||
bhāsitamanubhāsanti,||
vācitamanuvācenti.|| ||

Seyyath'īdaṁ: 'aṭṭako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso Bhāradvājo vāseṭṭho Kassapo bhagu' te pi na evam āhaṁsu: 'mayame taṁ jānāma,||
mayame taṁ passāma,||
idam eva saccaṁ mogham aññan' ti.|| ||

'Seyyathā pi Bhāradvāja,||
andhaveṇi paramparāsaṁsattā purimopi na passati,||
majjhimo pi na passati,||
pacchimo pi na passati.|| ||

Evam eva kho Bhāradvāja,||
andhaveṇūpamaṁ maññe brāhmaṇānaṁ bhāsitaṁ sampajjati.|| ||

Purimo pi na passati,||
majjhimo pi na passati,||
pacchimo pi na passati.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Bhāradvāja,||
na nu evaṁ sante brāhmanānaṁ amūlikā saddhā sampajja' ti.|| ||

Na khottha bho Gotama,||
brāhmaṇā saddhāyeva payirupāsanti,||
anussavāpettha brāhmaṇā payirupāsantī' ti.|| ||

Pubbeva kho tvaṁ Bhāradvāja,||
saddhaṁ agamāsi,||
anussavaṁ idāni vadesi.|| ||

Pañca kho ime Bhāradvāja,||
dhammā diṭṭhe'va dhamme dvidhā vipākā.|| ||

Katame pañca?|| ||

Saddhā||
ruci||
anussavo||
ākāraparivitakko||
diṭṭhinijjhānakkhanti.|| ||

Ime kho Bhāradvāja,||
pañca dhammā diṭṭhe'va dhamme dvidhā vipākā.|| ||

Api ca Bhāradvāja,||
susaddahitaṁ yeva hoti,||
tañ ca hoti rittaṁ tucchaṁ musā,||
no ce pi susaddahitaṁ hoti,||
bhūtaṁ tacchaṁ anaññathā.|| ||

Api ca Bhāradvāja,||
surucitaṁ yeva hoti.|| ||

Tañ ca hoti rittaṁ tucchaṁ musā,||
no ce pi susaddahitaṁ hoti,||
bhūtaṁ tacchaṁ anaññathā.|| ||

Api ca Bhāradvāja,||
svānussutaṁ yeva hoti.|| ||

Tañ ca hoti rittaṁ tucchaṁ musā,||
no ce pi susaddahitaṁ hoti,||
bhūtaṁ tacchaṁ anaññathā.|| ||

Api [171] ca Bhāradvāja suparivitakkitaṁ yeva hoti.|| ||

Tañ ca hoti rittaṁ tucchaṁ musā,||
no ce pi susaddahitaṁ hoti.|| ||

Api ca Bhāradvāja sunijjhāyitaṁ yeva hoti tañ ca hoti rittaṁ tucchaṁ musā,||
no ce pi sunijjhāyitaṁ hoti,||
bhūtaṁ tacchaṁ anaññathā.|| ||

Saccamanurakkhatā Bhāradvāja,||
viññunā purisena nālamettha ekaṁ-sena niṭṭhaṁ gantuṁ 'idam eva sacchaṁ mogham aññan' ti.|| ||

Kittāvatā pana bho Gotama,||
saccānurakkhanā hoti,||
kittāvatā saccamanurakkhati? Saccānurakkhanaṁ mayaṁ bhavantaṁ Gotamaṁ pucchāmā' ti.|| ||

Saddhā ce pi Bhāradvāja,||
purisassa hoti,||
'evaṁ me saddhā'ti iti vadaṁ saccamanurakkhati,||
na tv'eva tāva ekaṁ-sena niṭṭhaṁ gacchati: 'idam eva saccaṁ mogham aññan' ti.|| ||

Ettāvatā kho Bhāradvāja saccānurakkhanā hoti.|| ||