Majjhima Nikāya
II. Majjhima-Paṇṇāsa
5. Brāhmaṇa Vagga

Sutta 99

Subha Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

[1][chlm][pts][upal] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā sāvattiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||

Tena kho pana samayena subho māṇavo Todeyya-putto Sāvatthīyaṁ paṭivasati aññatarassa gahapatissa nivesane kenacid-eva karaṇīyena.|| ||

Atha kho subho māṇavo Todeyya-putto yassa gahapatissa nivesane paṭivasati,||
taṁ gahapatiṁ etad avoca: sutaṁ me taṁ gahapati,||
avīvittā Sāvatthī Arahantehī' ti.|| ||

Kannu khvajja samaṇaṁ vā brāhmaṇaṁ vā payirupāseyyāmā' ti?|| ||

[197]Ayaṁ bhante,||
Bhagavā Sāvatthīyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||

Taṁ bhante,||
Bhagavantaṁ payirupāsassū' ti.|| ||

Atha kho subho māṇavo Todeyya-putto tassa gahapatissa paṭi-s-sutvā yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi,||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinno kho subho māṇavo tedeyyaputto Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

Brāhmaṇā bho Gotama,||
evam āhaṁsu: gahaṭṭho ārādhako hoti ñāyaṁ dhammaṁ kusalaṁ,||
na pabba-jito ārādhako hoti ñāyaṁ dhammaṁ kusalan' ti.|| ||

Idha bhavaṁ Gotamo kimāhāti?|| ||

Vibhajjavādo kho ahamettha māṇava,||
nāhamettha ekaṁsavādo,||
gihi'ssa vāhaṁ māṇava,||
pabba-jitassa vā micchā-paṭipattiṁ na vaṇṇemi.|| ||

Gihī vā hī māṇava,||
pabba-jito vā micchā-paṭipanno micchā-paṭipannādhīkaraṇahetu na ārādhako hoti ñāyaṁ dhammaṁ kusalaṁ.|| ||

Gihi'ssa vāhaṁ māṇava,||
pabba-jitassa vā sammā-paṭipattiṁ vaṇṇemi.|| ||

Gihī vā hī māṇava,||
pabba-jito vā sammā-paṭipanno sammā-paṭipannādhikaraṇahetu ārādhako hoti ñāyaṁ dhammaṁ kusalan' ti.|| ||

Brāhmaṇā bho Gotama,||
evam āhaṁsu:'mahaṭṭhamidaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ gharāvāsakamma-ṭ-ṭhānaṁ maha-p-phalaṁ hoti appaṭṭhamidaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ pabbajjākamma-ṭ-ṭhānaṁ appaphalaṁ hotī' ti.|| ||

Idha bhavaṁ Gotamo kimāhāti?|| ||

Etthāpi kho ahaṁ māṇava,||
vibhajjavādo,||
nāhamettha ekaṁsavādo.|| ||

Atthi māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti.|| ||

Atthi māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ sampajjamānaṁ maha-p-phalaṁ hoti.|| ||

Atthi māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti.|| ||

Atthi māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ sampajjamānaṁ maha-p-phalaṁ hoti.|| ||

Katamañ ca [198] māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti: kasī kho māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti.|| ||

Katamañ ca māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ sampajjamānaṁ mahappaphalaṁ hoti: kasiyeva kho māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti.|| ||

Katamañ ca māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti: vaṇijjā kho māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti.|| ||

Katamañ ca māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ sampajjamānaṁ mahappaphalaṁ hoti: vaṇijjāyeva kho māṇava,||
kamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ sampajjamānaṁ mahappaphalaṁ hoti.|| ||

Seyyathā pi māṇava,||
kasi kamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti: evam eva kho māṇava,||
gharāvāsakamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti.|| ||

Seyyathā pi māṇava,||
kasiyeva kamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ sampajjamānaṁ maha-p-phalaṁ hoti: evam eva kho māṇava,||
gharāvāsakamma-ṭ-ṭhānaṁ mahaṭṭhaṁ mahākiccaṁ mahādhikaraṇaṁ mahāsamārambhaṁ sampajjamānaṁ maha-p-phalaṁ hoti.|| ||

Seyyathā pi māṇava,||
vaṇijjā kamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti.|| ||

Evam eva kho māṇava,||
pabbajjākamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ vipajjamānaṁ appaphalaṁ hoti.|| ||

Seyyathā pi māṇava,||
vaṇijjāyeva kamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ sampajjamānaṁ maha-p-phalaṁ hoti.|| ||

Evam eva [199] kho māṇava,||
pabbajjā kamma-ṭ-ṭhānaṁ appaṭṭhaṁ appakiccaṁ appādhikaraṇaṁ appasamārambhaṁ sampajjamānaṁ maha-p-phalaṁ hoti.|| ||

Brāhmaṇā bho Gotama,||
pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyāti.|| ||

Ye te māṇava,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||

Sace te agaru,||
sādhu te pañca dhamme imasmiṁ parisatiṁ bhāsassūti.|| ||

Na kho me bho Gotama,||
garu yatthassu bhavanto vā nisinnā bhavantarūpā vā' ti.

Tena hi māṇava,||
bhāsassūti.|| ||

Saccaṁ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā paṭhamaṁ dhammaṁ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||

Tapaṁ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā dutiyaṁ dhammaṁ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||

Brahma-cariyaṁ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā tatiyaṁ dhammaṁ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||

Ajjhesanaṁ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā catutthaṁ dhammaṁ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||

Cāgaṁ kho bho Gotama,||
brāhmaṇā pañcamaṁ dhammaṁ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||

Brāhmaṇā bho Gotama,||
ime pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyāti.|| ||

Idha bhavaṁ Gotamo kimāhāti?|| ||

Kiṁ pana māṇava,||
atthi koci brāhmaṇānaṁ ekabrāhmaṇopi yo evam āha: 'ahaṁ imesaṁ pañcannaṁ dhammānaṁ sayaṁ abhiññā sacchi-katvā vipākaṁ pavedemī' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Gotama.|| ||

Kiṁ pana māṇava,||
atthi koci brāhmaṇānaṁ ekācariyopi ekācariya pācariyopi yāvasattamā ācariyamahayugā,||
yo evam āha: ahaṁ imesaṁ pañcannaṁ dhammānaṁ sayaṁ abhiññā sacchi-katvā vipākaṁ pavedemī' ti.|| ||

No h'idaṁ bho Gotama.|| ||

[200]Kiṁ pana māṇava,||
yepi te brāhmaṇānaṁ pubbakā isayo mantānaṁ kattāro mantānaṁ pavattāro,||
yesamidaṁ etarahi brāhmaṇā porāṇaṁ manta-padaṁ gītaṁ pavuttaṁ samihitaṁ tadanugāyanti.|| ||

Tadanubhāsanti,||
bhāsitamanubhāsanti,||
vācitamanuvācenti,||
seyyath'īdaṁ: aṭṭako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso Bhāradvājo vāseṭṭho Kassapo bhagu.|| ||

Te pi evam āhaṁsu: mayaṁ imesaṁ pañcannaṁ dhammānaṁ sayaṁ abhiññā sacchi-katvā vipākaṁ pavedemā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Gotama.|| ||

Iti kira māṇava,||
n'atthi koci brāhmaṇānaṁ ekabrāhmaṇopi yo evam āha: ahaṁ imesaṁ pañcannaṁ dhammānaṁ sayaṁ abhiññā sacchi-katvā vipākaṁ pavedemī' ti.|| ||

N'atthi koci brāhmaṇānaṁ ekācariyopi ekācariya-pācariyopi yāvasattamā ācariyamahayugā,||
yo evam āha: 'ahaṁ imesaṁ pañcannaṁ dhammānaṁ sayaṁ abhiññā sacchi-katvā vipākaṁ pavedemī' ti.|| ||

Ye pi te brāhmaṇānaṁ pubbakā isayo mantānaṁ kattāro mantānaṁ pavattāro,||
yesamidaṁ etarahi brāhmaṇā porāṇaṁ manta-padaṁ gītaṁ pavuttaṁ samihitaṁ tadanugāyanti.|| ||

Tadanubhāsanti,||
bhāsitamanubhāsanti,||
vācitamanuvācenti,||
seyyath'īdaṁ: aṭṭako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggi aṅgīraso Bhāradvājo vāseṭṭho Kassapo bhagu.|| ||

Te pi evam āhaṁsu: mayaṁ imesaṁ pañcannaṁ dhammānaṁ sayaṁ abhiññā sacchi-katvā vipākaṁ pavedemā' ti?|| ||

No h'etaṁ bho Gotama.|| ||

Seyyathā pi māṇava,||
andhaveṇiparamparā saṁsattā:?1 Purimopi na passati,||
majjhamopi na passati,||
pacchimopi na passati.|| ||

Evam eva kho māṇava,||
andhaveṇūpamaṁ maññe brāhmaṇānaṁ bhāsitaṁ sampajjati.|| ||

Purimopi na passati,||
majjhamopi na passati,||
pacchimopi na passatī ti.|| ||

Evaṁ vutte subho māṇavo Todeyya-putto Bhagavatā andhaveṇūpamena vuccamāno kupito anatta-mano Bhagavantaṁ yeva khuṁsento Bhagavantaṁ yeva vambhento Bhagavantaṁ yeva vadamāno 'Samaṇo Gotamo pāpito bhavissatī' ti.|| ||

Bhagavantaṁ etad avoca: brāhmaṇo bho Gotama,||
pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko evam āha: evam eva panimeke2 samaṇa-brāhmaṇā uttariṁ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṁ paṭijānanti.|| ||

Tesamidaṁ bhāsitaṁ [201] hassakaṁ yeva sampajjati,||
nāmakaṁ yeva sampajjati,||
rittakaṁ yeva sampajjati,||
tucchakaṁ yeva sampajjati.|| ||

Kathaṁ hī nāma manussabhūto uttariṁ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṁ ñassati vā dakkhiti3 vā sacchi vā karissati.|| ||

Netaṁ ṭhānaṁ vijjatī' ti.|| ||

Kiṁ pana māṇava,||
brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko sabbesaṁ yeva samaṇa-brāhmaṇānaṁ cetasā ceto paricca pajānā' ti.ti?|| ||

Sakāyapi hi bho Gotama,||
puṇṇakāya dāsiyā brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko na cetasā ceto paricca pajānāti,||
kuto pana sabbesaṁ yeva samaṇa-brāhmaṇānaṁ cetasā ceto paricca pajānissatī' ti.|| ||

Seyyathā pi māṇava,||
jaccandho puriso na passeyya kaṇha-sukkāni rūpāni,||
na passeyya nīlakāni rūpāni,||
na passeyya pītakāni rūpāni,||
na passeyya lohītakāni rūpāni,||
na passeyya mañjeṭṭha-kāni rūpāni,||
na passeyya sama-visamaṁ1,||
na passeyya tāraka-rūpāni,||
na passeyya candimasūriye.|| ||

So evaṁ vadeyya: n'atthi kaṇha-sukkāni rūpāni,||
n'atthi kaṇha-sukkānaṁ rūpānaṁ dassāvi,||
n'atthi nīlakāni rūpāni,||
n'atthi nīlakānaṁ rūpānaṁ dassāvī,||
n'atthi pītakāni rūpāni,||
n'atthi pītakānaṁ rūpānaṁ dassāvi,||
n'atthi lohita-kāni rūpāni,||
n'atthi lohītakānaṁ rūpānaṁ dassāvi.|| ||

N'atthi mañjeṭṭhikāni rūpāni,||
n'atthi mañjeṭṭhikānaṁ rūpānaṁ dassāvi,||
n'atthi sama-visamaṁ,||
n'atthi sama-visamassa dassāvi,||
n'atthi tāraka-rūpāni,||
n'atthi tāraka-rūpānaṁ dassāvī,||
n'atthi candimasūriyā ,n'atthi candimasūriyānaṁ dassāvi,||
ahame taṁ na jānāmi,||
ahame taṁ na passāmi,||
tasmā n'atthī' ti.|| ||

Sammā nu kho so māṇava,||
vadamāno vadeyyāti?|| ||

No h'idaṁ bho gātama,||
atthi kaṇha-sukkāni rūpāni,||
atthi kaṇha-sukkānaṁ rūpānaṁ dassāvi,||
atthi nīlakāni rūpāni,||
atthi nīlakānaṁ rūpānaṁ dassāvi,||
atthi pītakāni rūpāni,||
atthi pītakānaṁ rūpānaṁ dassāvi,||
atthi lohita-kāni rūpāni,||
atthi lohitakānaṁ rūpānaṁ dassāvi.|| ||

Atthi mañjeṭṭhikāni rūpāni,||
atthi mañjeṭṭhikānaṁ rūpānaṁ dassāvi,||
atthi sama-visamaṁ,||
atthi sama-visamassa dassāvi,||
atthi tāraka-rūpāni,||
atthi tāraka-rūpānaṁ dassāvi,||
atthi candima-suriyā2,||
atthi candima-suriyānaṁ dassāvi,||
ahame taṁ [202] na jānāmi,||
ahame taṁ na passāmi tasmā n'atthī'ti na hi so bho Gotama,||
sammā vadamāno vadeyyāti.|| ||

Evam eva kho māṇava,||
brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko andho acakkhuko.|| ||

So vata uttariṁ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṁ ñassati vā dakkhiti vā sacchi vā karissatī'ti n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi māṇava,||
ye te Kosalakā brāhmaṇa-mahāsā'ā seyyath'īdaṁ: 'caṅkī brāhmaṇo tārukkho brāhmaṇo pokkhara-sāti brāhmaṇo Jānussoṇi brāhmaṇo pitā vā te todeyyo.|| ||

Katamā n'esaṁ seyyā'yaṁ vā te sammuccā5 vācaṁ bhāseyyuṁ.|| ||

Yaṁ vā asammuccāti|| ||

Katamā tesaṁ seyyo,||
yaṁ vā te mantā vācaṁ bhāseyyuṁ.|| ||

Yaṁ vā amantāti?|| ||

Mantā bho Gotama|| ||

Katamā tesaṁ seyyo,||
yaṁ vā te paṭisaṅkhāya vācaṁ bhāseyyuṁ yaṁ vā apaṭisaṅkhāya vācaṁ bhāseyyuṁ yaṁ vā apaṭisaṅkhāyāti?|| ||

Paṭisaṅkhāya bho Gotama.|| ||

Katamā tesaṁ seyyo,||
yaṁ vā te attha-saṁhitaṁ vācaṁ bhāseyyuṁ.|| ||

Yaṁ vā anattha-saṁhitan ti?|| ||

Attha-saṁhitaṁ bho Gotama.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi māṇava,||
yadi evaṁ sante brāhmaṇena pokkhara-sātinā opamaññena suBhagavanikena sammuccā vācā bhāsitā,||
asammuccā vā' ti?|| ||

Asammuccā bho Gotama|| ||

Mantā vācā bhāsitā,||
amantā vā' ti?|| ||

Amantā bho Gotama|| ||

Paṭisaṅkhāya vācā bhāsitā,||
apaṭisaṅkhāya vā' ti?|| ||

Apaṭisaṅkhāya bho Gotama,|| ||

Attha-saṁhitā vācā bhāsitā,||
anattha-saṁhitā vā' ti?|| ||

Anattha-saṁhitā bho Gotama.|| ||

[203]Pañca kho ime māṇava,||
nīvaraṇā.|| ||

Katame pañca?|| ||

Kāma-c-chanda-nīvaraṇaṁ vyāpāda-nīvaraṇaṁ thīna-middha-nīvaraṇaṁ uddhacca-kukkucca-nīvaraṇaṁ vicikicchā-nīvaraṇaṁ.|| ||

Ime kho māṇava,||
pañca-nīvaraṇā.|| ||

Imehi kho māṇava,||
pañcahi nīvaraṇehi brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko āvuto1 nivuto ovuto pariyonaddho.|| ||

So vata uttariṁ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṁ ñassati vā dakkhiti vā sacchi vā karissatī ti.|| ||

Netaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||

Pañca kho ime māṇava kāma-guṇā,||
Katame pañca?|| ||

Cakkhu-viññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Sota-viññeyyā saddā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Ghāna-viññeyyā gandhā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Jivhā viññeyyā rasā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Kāya-viññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piya-rūpā kām'ūpasaṁ-hitā rajanīyā.|| ||

Ime kho māṇava,||
pañca kāma-guṇā.|| ||

Imehi kho māṇava,||
pañcahi kāma-guṇehi brāhmaṇo pokkhara-sāti opamañño suBhagavaniko gathito1 mucchito ajjhopanno anādīnava-dassāvī anissaraṇa-pañño paribhuñjati.|| ||

So vata uttariṁ manussa-dhammā alam-ariya-ñāṇa-dassana-visesaṁ ñassati vā dakkhiti vā sacchi vā karissatīti n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||

Taṁ kiṁ maññsi māṇava,||
yaṁ vā tiṇakaṭṭhūpādānaṁ paṭicca aggiṁ jāleyya,||
yaṁ vā nissaṭṭhatiṇakaṭṭhūpādānaṁ aggiṁ jāleyya,||
katamo nu khvāssa aggi accimā ca vaṇṇimā ca pabhassaro cāti?|| ||

Sace taṁ bho Gotama,||
ṭhānaṁ nissaṭṭhatiṇakaṭṭhūpādānaṁ aggiṁ jāletuṁ,||
svāssa aggi accimā ca vaṇṇimā ca pabhassaro cā ti.|| ||

Aṭṭhānaṁ kho etaṁ māṇava,||
anavakāso,||
yaṁ nissaṭṭhatiṇakaṭṭhūpādānaṁ aggiṁ jāleyya aññatra iddhimatā.|| ||

Seyyathā pi māṇava,||
tiṇakaṭṭhūpādānaṁ paṭicca aggi jalati,||
tath'ūpamāhaṁ māṇava,||
imaṁ pītiṁ vadāmi.|| ||

yā'yaṁ pīti pañca kāma-guṇe paṭicca: seyyathā pi māṇava,||
nissaṭṭhatiṇakaṭṭhūpādānaṁ paṭicca aggi jalati.|| ||

Tath'ūpamāhaṁ māṇava,||
imaṁ pītiṁ vadāmi,||
yā'yaṁ pīti [204] aññatr'eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi.|| ||

Katamā ca māṇava,||
pīti aññatr'eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi: idha māṇava,||
bhikkhu vivicc'eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ paṭhamaṁ-jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||

Ayam pi kho māṇava,||
pīti aññatr'eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi.|| ||

Puna ca paraṁ māṇava,||
bhikkhu vitakka-vicārānaṁ vūpasamā ajjhattaṁ sampasādanaṁ cetaso ekodi-bhāvaṁ avitakkaṁ avicāraṁ samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ dutiyaṁ-jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||

Ayam pi kho māṇava,||
pīti aññatr'eva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi.|| ||

Ye te māṇava,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||

Kamettha brāhmaṇā dhammaṁ maha-p-phalataraṁ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyāti|| ||

Ye'me bho Gotama,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya,||
cāgamettha brāhmaṇā dhammaṁ maha-p-phalataraṁ paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāyāti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi māṇava,||
idhaññatarassa brāhmaṇassa mahāyañño pacracupaṭṭhito assa.|| ||

Atha dve brāhmaṇā āgaccheyyuṁ: 'itthannāmassa brāhmaṇassa mahāyaññaṁ anubhavissāmā' ti.|| ||

Tatr'ekassa brāhmaṇassa evam assa: 'aho vata ahameva labheyyaṁ bhattagge aggāsanaṁ aggodakaṁ aggapiṇḍaṁ,||
nāñño brāhmaṇo labheyya1 bhattagge aggāsanaṁ aggodakaṁ aggapiṇḍanti.|| ||

Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ māṇava,||
vijjati: 'yaṁ añño brāhmaṇo labheyya bhattagge aggāsanaṁ aggodakaṁ aggapiṇḍaṁ,||
na so brāhmaṇo labheyya bhattagge aggāsanaṁ aggodakaṁ aggapiṇḍaṁ.|| ||

Añño brāhmaṇo labhati bhattagge aggāsanaṁ aggodakaṁ aggapiṇḍaṁ,||
n-ā-haṁ labhāmi bhattagge aggāsanaṁ aggodakaṁ aggapiṇḍa'nti,||
iti [205] so kupito hoti anatta-mano.|| ||

Imassa pana māṇava,||
brāhmaṇā kiṁ vipākaṁ paññā-pentī' ti?|| ||

Na khottha2 bho Gotama,||
brāhmaṇā evaṁ dānaṁ denti: iminā paro kupito hotu anatta-mano'ti atha khvettha brāhmaṇā anukampājātikaṁ yeva dānaṁ den' ti.ti.|| ||

Evaṁ sante kho māṇava,||
brāhmaṇānaṁ idaṁ chaṭṭhaṁ puñña-kiriyāvatthu hoti yad idaṁ anukampājātikanti.|| ||

Evaṁ sante bho Gotama,||
brāhmaṇānaṁ idaṁ chaṭṭhaṁ puñña-kiriyāvatthu hoti yad idaṁ anukampājātikanti.|| ||

Ye te māṇava,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||

Ime tvaṁ pañca dhamme kattha bahulaṁ samanupassasi3 gahaṭṭhesu vā pabba-jitesuvā' ti?|| ||

Ye'me bho Gotama,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya,||
imāhaṁ pañca dhamme pabba-jitesu bahulaṁ samanupassāmi appaṁ gahaṭṭhesu.|| ||

Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho,||
na satataṁ samitaṁ sacca-vādī hoti.|| ||

Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṁ samitaṁ sacca-vādī hoti.|| ||

Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho,||
na satataṁ samitaṁ tapassī hoti.|| ||

Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṁ samitaṁ tapassī hoti.|| ||

Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho,||
na satataṁ samitaṁ brahma-cārī hoti.|| ||

Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṁ samitaṁ brahma-cārī hoti.|| ||

Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho na satataṁ samitaṁ sajjhāya bahulo hoti.|| ||

Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṁ samitaṁ sajjhāya bahulo hoti.|| ||

Gahaṭṭho hi bho Gotama,||
mahaṭṭho mahākicco mahādhikaraṇo mahāsamārambho,||
na satataṁ samitaṁ cāgabahulo hoti.|| ||

Pabbajito kho pana bho Gotama,||
appaṭṭho appakicco appādhikaraṇo appasamārambho,||
satataṁ samitaṁ cāgabahulo hoti.|| ||

Hoti.|| ||

Ye'me bho Gotama,||
brāhmaṇā4 pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya ,||
imāhaṁ pañca dhamme pabba-jitesu bahulaṁ samanupassāmi appaṁ gahaṭṭhesūti.|| ||

Ye te māṇava,||
brāhmaṇā pañca dhamme paññāpenti puññassa kiriyāya kusalassa ārādhanāya.|| ||

Cittassāhaṁ [206] ete parikkhāre vadāmi.|| ||