Majjhima Nikāya
III. Upari Paṇṇāsa
5. Saḷāyatana Vagga
Sutta 148
Cha-Chakka Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][chlm][pts][than][ntbb][upal][olds] Evaṁ me sutaṁ:
Evaṁ me sutaṁ: ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthīyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
Tatra kho Bhagavā bhikkhu āmantesi: 'bhikkhavo' ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhu Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
Bhagavā etad avoca:|| ||
Dhammaṁ vo bhikkhave,||
desissāmi ādi kalyāṇaṁ majjhe kalyāṇaṁ pariyosāna-kalyāṇaṁ sātthaṁ savyañ janaṁ kevala-paripuṇṇaṁ parisuddhaṁ Brahma-cariyaṁ pakāsissāmi.|| ||
Yad idaṁ cha chakkāni.|| ||
Taṁ suṇātha,||
sādhukaṁ manasi-karotha.|| ||
Bhāsissāmī' ti.|| ||
Evaṁ bhantehi kho te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
Bhagavā etad avoca:|| ||
Cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbāni.|| ||
Cha bāhirāni āyatanāni vedinabbāni.|| ||
Cha viññāṇa-kāyā veditabbā.|| ||
Cha phassa-kāyā veditabbā.|| ||
Cha vedanākāyā veditabbā.|| ||
Cha taṇhākāyā veditabbā.|| ||
Cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbānī'ti iti kho pan'etaṁ vuttaṁ.|| ||
Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Cakkhāyatanaṁ sot'āyatanaṁ ghān'āyatanaṁ jivh-ā-yatanaṁ kāy'āyatanaṁ man'āyatanaṁ.|| ||
'Cha ajjhattikāni āyatanāni veditabbānī'ti iti yaṁ taṁ vuttaṁ,||
idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Idaṁ paṭhamaṁ chakkaṁ.|| ||
[281] 'Cha bāhirāni āyatanāni veditabbānī'ti iti kho pan'etaṁ vuttaṁ,||
kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Rūp'āyatanaṁ saddāyatanaṁ gandh'āyatanaṁ ras'āyatanaṁ phoṭṭhabb'āyatanaṁ dhamm'āyatanaṁ.|| ||
Cha bāhirāni āyatanāni veditabbānī' ti.|| ||
Iti yaṁ taṁ vuttaṁ,||
idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Idaṁ dutiyaṁ chakkaṁ.|| ||
'Cha viññāṇa-kāyā veditabbā' ti iti kho pan'etaṁ vuttaṁ,||
kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Cakkhuñ ca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhu-viññāṇaṁ.|| ||
Sotañ ca paṭicca sadde ca uppajjati sota-viññāṇaṁ ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati ghāna-viññāṇaṁ.|| ||
Jivhañ ca paṭicca rase ca uppajjati jivhā-viññāṇaṁ.|| ||
Kāyañ ca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāya-viññāṇaṁ.|| ||
Manañ ca paṭicca dhamme ca uppajjati mano-viññāṇaṁ.|| ||
'Cha viññāṇa-kāyā veditabbā' ti iti yaṁ taṁ vuttaṁ,||
idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Idaṁ tatiyaṁ chakkaṁ|| ||
'Cha phassa-kāyā veditabbā' ti iti kho pan'etaṁ vuttaṁ,||
kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Cakkhuñ ca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhu-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Sotañ ca paṭicca sadde ca uppajjati sota-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati ghāna-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Jivhañ ca paṭicca rase ca uppajjati jivhā-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Kāyañ ca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāya-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Manañ ca paṭicca dhamme ca uppajjati mano-viññāṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
'Cha phassa-kāyā veditabbā' ti iti yaṁ taṁ vuttaṁ idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Idaṁ catutthaṁ chakkaṁ.|| ||
'Cha vedanākāyā veditabbā' ti iti kho pan'etaṁ vuttaṁ,||
kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Cakkhuñ ca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhu-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa paccayā vedanā.|| ||
Sotañ ca paṭicca sadde ca uppajjati sota-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa paccayā vedanā ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati ghāna-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa paccayā vedanā.|| ||
Jivhañ ca paṭicca rase ca uppajjati jivhā-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa paccayā vedanā.|| ||
Kāyañ ca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāya-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa paccayā vedanā.|| ||
Manañ ca paṭicca dhamme ca uppajjati mano-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa paccayā vedanā.|| ||
'Cha vedanākāyā veditabbā' ti iti yaṁ [282] taṁ vuttaṁ.|| ||
Idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Idaṁ pañcamaṁ chakkaṁ.|| ||
'Cha taṇhākāyā veditabbā' ti iti kho pan'etaṁ vuttaṁ,||
kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Cakkhuñ ca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhu-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā vedanā,||
vedanā-paccayā taṇhā.|| ||
Sotañ ca paṭicca sadde ca uppajjati sota-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā vedanā,||
vedanā-paccayā taṇhā.|| ||
Ghānañca paṭicca gandhe ca uppajjati ghāna-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā vedanā,||
vedanā-paccayā taṇhā.|| ||
Jivhañ ca paṭicca rase ca uppajjati jivhā-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā vedanā,||
vedanā-paccayā taṇhā.|| ||
Kāyañ ca paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāya-viññāṇaṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā vedanā,||
vedanā-paccayā taṇhā.|| ||
Manañ ca paṭicca dhamme ca uppajjati mano-viññāṁ,||
tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā vedanā,||
vedanā-paccayā taṇhā.|| ||
'Cha taṇhākāyā veditabbā' ti iti yaṁ taṁ vuttaṁ,||
idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||
Idaṁ chaṭṭhaṁ chakkaṁ.|| ||
Cakkhuṁ attāti yo vadeyya taṁ na uppajjati.|| ||
Cakkhussa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati,||
cakkhuṁ attāti yo vadeyya.|| ||
Iti cakkhuṁ anattā.|| ||
'Rūpā attā'ti yo vadeyya taṁ na uppajjati.|| ||
Rūpānaṁ uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati rūpā attāti yo vadeyya.|| ||
Iti cakkhuṁ anattā.|| ||
Rūpā anattā.|| ||
Cakkhu-viññāṇaṁ attā'ti yo vadeyya taṁ na uppajjati.|| ||
Cakkhu-viññāṇassa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati 'cakkhu-viññāṇaṁ attā'ti yo vadeyya.|| ||
Iti cakkhuṁ anattā rūpā anattā cakkhu-viññāṇaṁ anattā.|| ||
Cakkhu-samphasso attā'ti yo vadeyya taṁ na uppajjati.|| ||
Cakkhu-samphassassa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
'Attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati cakkhu-samphasso attā'ti yo vadeyya.|| ||
Iti cakkhuṁ anattā,||
rūpā anattā,||
cakkhu-viññāṇaṁ anattā,||
cakkhu-samphasso anattā.|| ||
'Vedanā attā'ti yo vadeyya [283] taṁ na uppajjati.|| ||
Vedanāya uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati,||
vedanā attāti yo vadeyya.|| ||
Iti cakkhuṁ anattā rūpā anattā cakkhu-viññāṇaṁ anattā cakkhu-samphasso anattā.|| ||
Vedanā anattā.|| ||
'Taṇhā attā'ti yo vadeyya taṁ na uppajjati.|| ||
Taṇhāya uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati,||
'taṇhā attā'ti yo vadeyya.|| ||
Iti cakkhuṁ anattā rūpā anattā cakkhu-viññāṇaṁ anattā cakkhu-samphasso anattā,||
vedanā anattā.|| ||
Taṇhā anattā.|| ||
Sotaṁ attāti yo vadeyya taṁ na uppajjati.|| ||
Sotassa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati,||
sotaṁ attāti yo vadeyya.|| ||
Iti sotaṁ anattā.|| ||
Ghānaṁ attāti yo vadeyya taṁ na uppajjati.|| ||
Ghānassa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati,||
ghānaṁ attāti yo vadeyya.|| ||
Iti ghānaṁ anattā jivhāattāti yo vadeyya taṁ na uppajjati.|| ||
Jivhassa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati,||
jivhā attāti yo vadeyya.|| ||
Iti jivhā anattā.|| ||
Kāyo attāti yo vadeyya taṁ na uppajjati.|| ||
Kāyassa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati,||
kāyaṁ attāti yo vadeyya.|| ||
Iti kāyaṁ anattā.|| ||
Mano attāti yo vadeyya.|| ||
Taṁ na uppajjati.|| ||
Manassa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vāyopi paññāyati.|| ||
'Attā me uppajjati ca ceti cāti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati mano attāti yo vadeyya.|| ||
Iti mano anattā.|| ||
'Dhammā attā'ti yo vadeyya.|| ||
Taṁ na uppajjati.|| ||
Dhammānaṁ uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati.|| ||
'Dhammā attā'ti yo vadeyya.|| ||
Iti mano anattā dhammā anattā.|| ||
'Mano-viññāṇaṁ attā'ti yo vadeyya.|| ||
Taṁ na uppajjati.|| ||
Manoviññāṇassa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati.|| ||
'Dhammā attā'ti yo vadeyya.|| ||
Iti mano anattā dhammā anattā,||
mano viññāṇaṁ anattā.|| ||
'Mano-samphasso attā'ti yo vadeyya.|| ||
Taṁ na uppajjati.|| ||
Mano-samphassassa uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati.|| ||
'Mano-samphasso attā'ti yo vadeyya.|| ||
Iti mano anattā,||
dhammā anattā,||
mano-viññāṇaṁ anattā,||
mano-samphasso anattā.|| ||
'Vedanā attā'ti yo vadeyya.|| ||
Taṁ na uppajjati.|| ||
Vedanāya uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana [284] uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati.|| ||
'Vedanā attā'ti yo vadeyya.|| ||
Iti mano anattā,||
dhammā anattā,||
mano-viññāṇaṁ anattā,||
mano-samphasso anattā,||
vedanā anattā.|| ||
'Taṇhā attā'ti yo vadeyya.|| ||
Taṁ na uppajjati.|| ||
Taṇhāya uppādopi vayopi paññāyati.|| ||
Yassa kho pana uppādopi vayopi paññāyati,||
'attā me uppajjati ca veti cā'ti iccassa evamāgataṁ hoti.|| ||
Tasmā taṁ na uppajjati.|| ||
'Taṇhā attā'ti yo vadeyya.|| ||
Iti mano anattā,||
dhammā anattā,||
mano-viññāṇaṁ anattā,||
mano-samphasso anattā,||
vedanā anattā,||
taṇhā anattā.|| ||
Ayaṁ kho pana bhikkhave,||
sakkāya samudaya-gāminī paṭipadā: cakkhuṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Rūpe 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Cakkhu-viññāṇaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Cakkhu-samphassaṁ etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Vedanaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Taṇhaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Sotaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Ghānaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Jivhaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Kāyaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Manaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Dhamme 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Mano-viññāṇaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Mano-samphassaṁ etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Vedanaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Taṇhaṁ 'etaṁ mama,||
eso'ham asmi,||
eso me attā'ti samanupassati.|| ||
Ayaṁ kho pana bhikkhave,||
sakkāya nirodha-gāminī-paṭipadā: cakkhuṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Rūpe 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Cakkhu-viññāṇaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Cakkhu-samphassaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Vedanaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Taṇhaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Sotaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Ghānaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Jivhaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Kāyaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na n'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Manaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Dhamme 'n'etaṁ mama,||
|| ||
N'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Mano-viññāṇaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Mano-samphassaṁ n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Vedanaṁ [285] nataṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Taṇhaṁ 'n'etaṁ mama,||
n'eso'ham asmi,||
na m'eso attā'ti samanupassati.|| ||
Cakkhuñ ca bhikkhave,||
paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhu-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo anuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṅkandati sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo anuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo anuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ a-p-pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ appaṭi-vinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ asamūhanitvā avijjaṁ a-p-pahāya vijjaṁ anuppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||
Sotañ ca bhikkhave paṭicca sadde ca uppajjati sota-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo anuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṅkandati sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo anuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo anuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ a-p-pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ appaṭi-vinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ asamūhanitvā avijjaṁ a-p-pahāya vijjaṁ anuppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||
Ghānañca bhikkhave,||
paṭicca gandhe ca uppajjati ghāna-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo anuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṅkandati sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo anuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo anuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ a-p-pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ appaṭi-vinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ asamūhanitvā avijjaṁ a-p-pahāya vijjaṁ anuppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||
Jivhañ ca bhikkhave,||
paṭicca rase ca uppajjati jivhā-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo anuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṅkandati sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo anuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo anuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ a-p-pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ appaṭi-vinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ asamūhanitvā avijjaṁ a-p-pahāya vijjaṁ anuppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||
Kāyañ ca bhikkhave,||
paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāya-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo anuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṅkandati sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo anuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo anuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ a-p-pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ appaṭi-vinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ asamūhanitvā avijjaṁ a-p-pahāya vijjaṁ anuppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||
Manañ ca bhikkhave,||
paṭicca dhamme ca uppajjati mano-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno abhinandati abhivadati ajjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo anuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṅkandati sammohaṁ āpajjati,||
tassa paṭigh-ā-nusayo anuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ na-p-pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo anuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ a-p-pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ appaṭi-vinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ asamūhanitvā avijjaṁ a-p-pahāya vijjaṁ anuppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||
[286] Cakkhuñ ca kho bhikkhave,||
paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhu-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso.|| ||
Phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno n'ābhinandati,||
n'ābhivadati,||
nājjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati,||
na kilamati,||
na paridevati,||
na urattāḷiṅkandati,||
na sammohaṁ āpajjati,||
tassa paṭigh-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo nānuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ paṭivinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ samūhanitvā avijjaṁ pahāya vijjaṁ uppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti ṭhāname taṁ vijjati.|| ||
Sotañ ca bhikkhave,||
paṭicca sadde ca uppajjati sota-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno n'ābhinandati,||
n'ābhivadati,||
nājjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati,||
na kilamati,||
na paridevati,||
na urattāḷiṅkandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo nānuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ paṭivinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ samūhanitvā avijjaṁ pahāya vijjaṁ uppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti ṭhāname taṁ vijjati.|| ||
Ghānañca bhikkhave,||
paṭicca gandhe ca uppajjati ghāna-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno n'ābhinandati,||
n'ābhivadati,||
nājjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati,||
na kilamati,||
na paridevati,||
na urattāḷiṅkandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo nānuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ paṭivinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ samūhanitvā avijjaṁ pahāya vijjaṁ uppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti ṭhāname taṁ vijjati.|| ||
Jivhañ ca bhikkhave,||
paṭicca rase ca uppajjati jivhā-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno n'ābhinandati,||
n'ābhivadati,||
nājjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati,||
na kilamati,||
na paridevati,||
na urattāḷiṅkandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo nānuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ paṭivinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ samūhanitvā avijjaṁ pahāya vijjaṁ uppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti ṭhāname taṁ vijjati.|| ||
Kāyañ ca bhikkhave,||
paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāya-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno n'ābhinandati,||
n'ābhivadati,||
nājjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati,||
na kilamati,||
na paridevati,||
na urattāḷiṅkandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo nānuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ paṭivinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ samūhanitvā avijjaṁ pahāya vijjaṁ uppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti ṭhāname taṁ vijjati.|| ||
|| ||
Manañ ca bhikkhave,||
paṭicca dhamme ca uppajjati mano-viññāṇaṁ.|| ||
Tiṇṇaṁ saṅgati phasso,||
phassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā.|| ||
So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno n'ābhinandati,||
n'ābhivadati,||
nājjhosāya tiṭṭhati.|| ||
Tassa rāg-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati,||
na kilamati,||
na paridevati,||
na urattāḷiṅkandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||
Tassa paṭigh-ā-nusayo nānuseti.|| ||
Adukkhamasukhāya vedanāya phuṭṭho samāno tassā vedanāya samudayañ ca atthaṅgamañ ca assādañ ca ādīnavañ ca nissaraṇañ ca yathā-bhūtaṁ pajānāti.|| ||
Tassa avijj-ā-nusayo nānuseti.|| ||
So vata bhikkhave,||
sukhāya vedanāya rāg-ā-nusayaṁ pahāya dukkhāya vedanāya paṭigh-ā-nusayaṁ paṭivinodetvā adukkha-m-asukhāya vedanāya avijj-ā-nusayaṁ samūhanitvā avijjaṁ pahāya vijjaṁ uppādetvā diṭṭhe'va dhamme dukkhass-antakaro bhavissatīti ṭhāname taṁ vijjati.|| ||
|| ||
Evaṁ passaṁ bhikkhave,||
sutavā ariya-sāvako cakkhusmiṁ nibbindati.|| ||
Rūpesu nibbindati.|| ||
Cakkhu-viññāṇe nibbindati.|| ||
Cakkhu-samphasse nibbindati.|| ||
Vedanāya nibbindati taṇhāya nibbindati.|| ||
Sotasmiṁ nibbindati.|| ||
Saddesu nibbindati.|| ||
Sota-viññāṇe nibbindati.|| ||
Sota-samphasse nibbindati.|| ||
Vedanāya nibbindati taṇhāya nibbindati.|| ||
Ghānasmiṁ nibbindati.|| ||
Gandhesu nibbindati.|| ||
Ghāna-viññāṇe nibbindati.|| ||
Ghāna-samphasse nibbindati.|| ||
Vedanāya nibbindati taṇhāya nibbindati.|| ||
Jivhāya nibbindati.|| ||
Rasesu nibbindati.|| ||
Jivhā-viññāṇe nibbindati.|| ||
Jivhāsamphasse nibbindati.|| ||
Vedanāya nibbindati taṇhāya nibbindati.|| ||
Kāyasmiṁ nibbindati.|| ||
Phoṭṭhabbesu nibbindati.|| ||
Kāya-viññāṇe nibbindati.|| ||
Kāya-samphasse nibbindati.|| ||
Vedanāya nibbindati taṇhāya nibbindati.|| ||
Manasmiṁ nibbindati.|| ||
Dhammesu nibbindati.|| ||
Manoviññāṇe nibbindati.|| ||
Mano-samphasse nibbindati.|| ||
Vedanāya nibbindati taṇhāya nibbindati.|| ||
Nibbindaṁ [287] virajjati,||
virāgā vimuccati,||
vimuttasmiṁ vimuttamiti ñāṇaṁ hoti: 'khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ,||
nāparaṁ itthattāyā'ti pajānātī ti.|| ||
Idam avoca Bhagavā.|| ||
Attamanā te bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ abhinandunti.|| ||
Imasmiñ ca kho pana veyyā-kara-ṇasmiṁ bhaññamāne saṭṭhimattāṇaṁ bhikkhūnaṁ anupādāya āsavehi cittāni vimucciṁsūti.|| ||
Cha-Chakka Suttaṁ