Saṁyutta Nikāya
Sagatha Vagga

Vana Saṁyutta

Suttas 1-14

 

---

[197]

Sutta 1

Viveka Suttaṁ

[1.1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Tena kho pana samayena so bhikkhu divā-vihāragato pāpake akusale vitakke vitakketi gehanissite.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā attha-kāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten'upasaṅkami.|| ||

4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||

"Viveka-kāmosi vanaṁ paviṭṭho atha te mano niccharatī bahiddhā,||
Jano janasmiṁ vinayassu chandaṁ tato sukhī hohisi vīta-rāgo.||
Aratiṁ pajahāsi sato bhavāsi sataṁ taṁ sādayāmase,||
Pātālarajo hi duttaro mā taṁ kāmarajo avāhari.||
Sakuṇo yathā paṁsukuṇḍito vidhunaṁ pātayati sitaṁ rajaṁ,||
Evaṁ bhikkhu padhānavā satimā vidhunaṁ pātayati sitaṁ rajan" ti.|| ||

Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saṁvejito saṁvegamāpādī.|| ||

 

§

 

Sutta 2

Upaṭṭhāna Suttaṁ

[2.1][pts] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

[198]Tena kho pana samayena so bhikkhu divā-vihāragato supati.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇaḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā attha-kāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten'upasaṅkami.|| ||

4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||

"Uṭṭhehi bhikkhu kiṁ sesi ko attho supinena te,||
Āturassa hi kā niddā sallaviddhassa ruppato.||
Yāya saddhāya pabba-jito agārasmā'nagāriyaṁ,||
Tam eva saddhaṁ brūhehi mā niddāya vasaṁ gamī" ti.|| ||

5. "Aniccā addhuvā kāmā yesu mando samucchito,||
Bandhesu muttaṁ asitaṁ kasmā pabba-jitaṁ tape.||
Chanda-rāgassa vinayā avijjāsamatikkamā,||
Taṁ ñāṇaṁ pariyodātaṁ kasmā pabba-jitaṁ tape.||
Bhetvā avijjaṁ vijjāya āsavānaṁ parikkhayā,||
Asokaṁ anupāyāsaṁ kasmā pabba-jitaṁ tape.||
Āraddha-viriyaṁ pahit'attaṁ niccaṁ daḷha-parakkamaṁ,||
Nibbāṇaṁ abhikaṅkhantaṁ kasmā pabba-jitaṁ tape" ti.|| ||

 

§

 

Sutta 3

Kassapagotta Suttaṁ

[3.1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ āyasmā Kassapa-gotto Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Tena kho pana samayen'āyasmā Kassapa-gotto divā-vihāra-gato aññataraṁ ch'etaṁ ovadati.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatvā devatā āyasmato Kassapa-gottassa anukampikā attha-kāmā āyasmantaṁ Kassapagottaṁ saṁvejetukāmā yen'āyasmā Kassapa-gotto ten'upasaṅkami.|| ||

4. Upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Kassapa-gottaṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||

"Giriduggacaraṁ ch'etaṁ appapaññaṁ acetasaṁ,||
Akāle ovadaṁ bhikkhu mando va paṭibhāti maṁ.||
Suṇāti na vijānāti āloketi na passati,||
Dhammasmiṁ bhaññamānasmiṁ atthaṁ bālo na bujjhati.||
[199]sace pi dasa pajjote dhārayissasi Kassapa,||
N'eva dakkhiti rūpāni cakkhu hi'ssa na vijjatī" ti.|| ||

Atha kho āyasmā Kassapagotto tāya devatāya saṁvejito saṁvegamāpādī.|| ||

 

§

 

Sutta 4

Sambahulā (or Cārika) Suttaṁ

[4.1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ sambahulā bhikakhū Kosalesu viharanti aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Atha kho te bhikkhū vassaṁ vutthā temāsaccayena cārikaṁ pakkamiṁsu.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā te bhikkhū apassantī paridevamānā tāyaṁ velāyaṁ imaṁ gāthaṁ abhāsi:|| ||

"Arati viya me'jja khāyati||
bahuke disvāna vivitte āsane,||
Te cittakathā bahu-s-sutā||
ko'me Gotama-sāvakā gatā" ti.|| ||

4. Evaṁ vutte aññatarā devatā taṁ devataṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||

"Magadhaṁ gatā Kosalaṁ gatā||
ekacciyā pana Vajjibhūmiyā,||
Migā viya asaṅgacārino||
aniketā viharanti bhikkhavo" ti.|| ||

 

§

 

Sutta 5

Ānanda Suttaṁ

[5.1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ.

Ekaṁ samayaṁ āyasmā Ānando Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Tena kho pana samayen'āyasmā Ānando ati-velaṁ gihīsaññattibahulo viharati.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā āyasmato Ānandassa anukampikā attha-kāmā āyasmantaṁ Ānandaṁ saṁvejetukāmā yen'āyasmā Ānando ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Ānandaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||

"Rukkha-mūlagahaṇaṁ pasakkiya||
nibbāṇaṁ hadayasmiṁ opiya,||
[200]jhāya Gotama mā ca pamādo||
kiṁ te biḷibiḷikā karissatī" ti.|| ||

4. Atha kho āyasmā Ānando tāya devatāya saṁvejito saṁvegam āpādī.|| ||

 

§

 

Sutta 6

Anuruddha Suttaṁ

[6.1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ āyasmā Anuruddho Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Atha kho aññatarā Tāvatiṁsakāyikā devatā Jālinī nāma āyasmato Anuruddhassa purāṇa-dutiyikā yen'āyasmā Anuruddho ten'upasaṅkami.|| ||

3. Upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Anuruddhaṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||

"Tattha cittaṁ paṇidhehi yattha te vusitaṁ pure,||
Tāvatiṁsesu devesu sabba-kāmasamiddhisu||
Purakkhato parivuto devakaññāhi sobhasī" ti.|| ||

4.[Anuruddho:]|| ||

"Duggatā devakaññāyo sakkāyasmiṁ pati-ṭ-ṭhitā,||
Te cāpi duggatā sattā devakaññāhi patthitātika" ti.|| ||

5. [Jālinī:]|| ||

"Na te sukhaṁ pajānanti ye na passanti Nandanaṁ,||
Āvāsaṁ naradevānaṁ tidasānaṁ yasassinan" ti.|| ||

6. [Anuruddho:]|| ||

"Na tvaṁ bāle vijānāsi yathā arahataṁ vaco,||
Aniccā sabbe saṅkhārā uppādavaya-dhammino,||
Uppajjitvā nirujjhanti tesaṁ vūpasamo sukho.||
N'atthi dāni punāvāso deva-kāyasmiṁ Jālinī,||
Vikkhīṇo jāti-saṁsāro n'atthi dāni puna-b-bhavo" ti.|| ||

 

§

 

Sutta 7

Nāgadatta Suttaṁ

[7.1][pts] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ āyasmā Nāgadatto Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Tena kho pana samayen'āyasmā Nāgadatto atikālena gāmaṁ pavisati,||
atidivā paṭikkamati.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā āyasmato Nāgadattassa anukampikā attha-kāmā āyasmantaṁ Nāgadattaṁ saṁvejetukāmā yen'āyasmā Nāgadatto ten'upasaṅkami.|| ||

[201] 4. Upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Nāgadattaṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||

"Kāle pavissa Nāgadatta||
divā ca āgantvā ati-velacārī,||
Saṁsaṭṭho gahaṭṭhehi||
samānasukha-dukkho.||
Bhāyāmi Nāgadattaṁ suppagabbhaṁ||
kulesu vinibaddhaṁ,||
Mā h'eva maccurañño balavato||
antakassa vasam eyyā" ti.|| ||

5. Atha kho āyasmā Nāgadatto tāya devatāya saṁvejito saṁvegam āpādī.|| ||

 

§

 

Sutta 8

Kulagharaṇī Suttaṁ

[8.1][pts] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Tena kho pana samayena so bhikkhu aññatarasmiṁ kule ati-velaṁ ajjhogāḷhappatto viharati.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukamipikā attha-kāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yā tasmiṁ kule kulagharaṇī tassā vaṇṇaṁ abhinimminitvā yena so bhikkhu ten'upasaṅkami.

4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||

"Nadītīresu saṇṭhāne sabhāsu rathiyāsu ca,||
Janā saṅgamma mantenti mañ ca tañ ca kim antaran" ti.|| ||

5. "Bahū hi saddā paccūhā khamitabbā tapassinā,||
Na tena maṅku hotabbo na hi tena kilissati.||
Yo ca saddaparittāsī vane vātamigo yathā,||
Lahucitto ti taṁ āhu nāssa sampajjate vatan" ti.|| ||

 

§

 

Sutta 9

Vajjiputta Suttaṁ

[9.1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ aññataro Vajjiputtako bhikkhu Vesāliyaṁ viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Tena kho pana samayena Vesāliyaṁ sabbaratticāro hoti.|| ||

[202] 3. Atha kho so bhikkhū Vesāliyaṁ turiyatāḷitavāditanigghosasaddaṁ sutvā paridevamāno tāyaṁ velāyaṁ imaṁ gāthaṁ abhāsi:

"Ekakā mayaṁ araññe viharāma||
apaviddhaṁ va vanasmiṁ dārukaṁ,||
Etādisikāya rattiyā||
ko su nāma amhehi pāpiyo" ti.|| ||

4. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā attakāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten'upasaṇaṅkami.|| ||

5. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||

"Ekako tvaṁ araññe viharasi||
apaviddhaṁ va vanasmiṁ dārukaṁ,||
Tassa te bahukā pihayanti||
nerayikā viya saggagāminan" ti.|| ||

6. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saṁvajito saṁvegam āpādī.|| ||

 

§

 

Sutta 10

Sajjhāya Suttaṁ

[10.1][pts] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Tena kho pana samayena so bhikkhu yaṁ sudaṁ pubbe ati-velaṁ sajjhāya bahulo viharati.|| ||

So aparena samayena appossukko tuṇhī-bhūto saṅkasāyati.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno dhammaṁ asuṇantī yena so bhikkhu ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||

"Kasmā tuvaṁ dhamma-padāni bhikkhū||
nādhīyasi bhikkhūhi saṁvasanto,||
Sutvāna dhammaṁ labhati ppasādaṁ||
diṭṭhe'va dhamme labhati ppasaṁsan" ti?

"Ahu pure dhamma-padesu chando||
yāva virāgena samāgamimha,||
[203]yato virāgena samāgamimha,||
yaṁ kiñci diṭṭhaṁ va sutaṁ vā mutaṁ,||
Aññāya nikkhepanam āhu santo" ti.|| ||

 

§

 

Sutta 11

A-yoniso Suttaṁ

[11.1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Tena kho pana samayena so bhikkhu divā-vihāragato pāpake akusale vitakke vitakketi.|| ||

Seyyath'īdaṁ:||
kāma-vitakkaṁ||
vyāpāda-vitakkaṁ||
vihiṁsā-vitakkaṁ.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā attha-kāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten'upasaṅkami.|| ||

4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||

"A-yoniso-mana-sikārā bho vitakkehi majjasi,||
Ayoniṁ paṭinissajja yoniso anuvicintaya.||
Satthāraṁ dhammam ārabbha Saṅghaṁ sīlāni-vattano,||
Adhigacchasi pāmojjaṁ pītisukham asaṁsayaṁ,||
Tato pāmojjabahulo dukkhass'antaṁ karissasī" ti.|| ||

5. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saṁvejito saṁvegam āpādī.|| ||

 

§

 

Sutta 12

Majjhathika (or Saṇika) Suttaṁ

[12.1][pts] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Atha kho tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā yena so bhikkhu ten'upasaṅkami.|| ||

3. Upasaṅkamitvā tassa bhikkhuno santike imaṁ gāthaṁ abhāsi:|| ||

"Ṭhite majjhantike kāle sanni-sinnesu pakkhisu,||
Saṇate va mahāraññaṁ taṁ bhayaṁ paṭibhāti maṁ" ti.|| ||

[Bhikkhu: —]|| ||

"Ṭhite majjhantike kāle sanni-sinnesu pakkhisu,||
Saṇate va mahāraññaṁ sā rati paṭibhāti man" ti.|| ||

 

§

 

Sutta 13

Pākat-Indriya Suttaṁ aka Sambahulā-Bhikkhū Suttaṁ

[13.1][pts] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ sambahulā bhikkhū Kosalesu viharanti aññatarasmiṁ vana-saṇḍe,||
uddhatā uṇṇaḷā capalā mukharā [204] vikiṇṇa-vācā muṭṭha-s-satino asampajānā asamāhitā vibbhanta-cittā pākat'indriyā.|| ||

2. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā tesaṁ bhikkhūnaṁ anukampikā attha-kāmā te bhikkhū saṁvejetukāmā yena te bhikkhū ten'upasaṅkami.

3. Upasaṅkamitvā te bhikkhū gāthāhi ajjhabhāsi.|| ||

"Sukha-jīvino pure āsuṁ bhikkhū Gotama-sāvakā,||
Anicchā piṇḍam esanā anicchā sayanāsanaṁ,||
Loke aniccataṁ ñatvā dukkhass'antaṁ akaṁsu te.||
Dupposaṁ katvā attāṇaṁ gāme gāmaṇikā viya,||
Bhūtvā bhutvā nipajjanti parāgāresu mucchitā.||
Saṅghassa añjaliṁ katvā idh'ekacce vadām'ahaṁ,||
Appaviddhā anāthā te yathā petā tath'eva te.||
Ye kho pamattā viharanti te me sandhāya bhāsitaṁ,||
Ye appamattā viharanti namo tesaṁ karom'ahan" ti.|| ||

4. Atha kho te bhikkhū tāya devatāya saṁvejitā saṁvegam āpādun.|| ||

 

§

 

Sutta 14

Gandhatthena, or Puṇḍarīka, or Upaṭṭhāna Suttaṁ

[14.1][pts][than][olen] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vana-saṇḍe.|| ||

2. Tena kho pana samayena so bhikkhu pacchā-bhattaṁ piṇḍa-pāta-paṭikkanto pokkharaṇiṁ ogāhetvā padumaṁ upasiṅghati.|| ||

3. Atha kho yā tasmiṁ vana-saṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā attha-kāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten'upasaṅkami.|| ||

4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||

"Yam etaṁ vārijaṁ pupphaṁ adinnaṁ upasiṅghasi,||
Ekaṅgam etaṁ theyyānaṁ gandhattheno'si mārisā" ti.|| ||

5. [Bhikkhu:]|| ||

"Na harāmi na bhañjāmi ārā siṅghāmi vārijaṁ,||
Atha kena nu vaṇṇena gandhattheno'ti vuccati.|| ||

Yavāyaṁ bhisāni khaṇati puṇḍarīkāni bhañjati,||
Evaṁ ākiṇṇakammanto kasmā eso na vuccatī" ti.|| ||

[205] 6. [Devatā:]|| ||

"Ākiṇṇaluddo puriso dhāti celaṁ va makkhito,||
Tasmiṁ me vacanaṁ n'atthi tañ ca arahāmi vattave.||
Anaṅgaṇassa posassa niccaṁ sucigavesino,||
Vāḷaggamattaṁ pāpassa abbhāmattaṁ va khāyatī" ti.|| ||

7. [Bhikkhu:]|| ||

"Addhā maṁ yakkha jānāsi atho maṁ anukampasi,||
Puna pi yakkha vajjāsi yadā passasi edisaṁ" ti.|| ||

8. [Devatā:]|| ||

"N'eva taṁ upajīvāmi na pi te bhatak'āmhase,||
Tvam eva bhikkhu jāneyya yena gaccheyya suggatin" ti.|| ||

9. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saṁvejito saṁvegam āpādī ti.|| ||

Vana Saṁyuttaṁ Samattaṁ