Saṃyutta Nikāya
II. Nidāna Vagga
12. Nidāna Saṃyutta
3. Dasa-Balā Vagga
Sutta 28
Bhikkhu Suttaṃ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][bodh][olds] Evaṃ me sutaṃ:|| ||
Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhu āmantesi:|| ||
"Bhikkhavo" ti.|| ||
"Bhadante" ti||
te bhikkh Bhagavato paccassosuṃ|| ||
Bhagavā etad avoca:|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhu jarā-māraṇaṃ pajānāti,||
jarā-māraṇasamudayaṃ pajānāti,||
jarā-māraṇanirodhaṃ pajānāti,||
jarā-māraṇa nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
Jātiṃ pajānāti,||
jāti samudayaṃ pajānāti,||
jāti-nirodhaṃ pajānāti,||
jāti-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
Bhavaṃ pajānāti,||
bhavasamudayaṃ pajānāti,||
bhava-nirodhaṃ pajānāti,||
bhava-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
Upādānaṃ pajānāti,||
upādānasamudayaṃ pajānāti,||
upādāna-nirodhaṃ pajānāti,||
upādāna-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
[44] Taṇhaṃ pajānāti,||
taṇhāsamudayaṃ pajānāti,||
taṇhā-nirodhaṃ pajānāti,||
taṇhā-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
Vedanaṃ pajānāti,||
vedanā-samudayaṃ pajānāti,||
vedanā-nirodhaṃ pajānāti,||
vedanā-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
Phassaṇ pajānāti,||
phassa-samudayaṃ pajānāti,||
phassa-nirodhaṃ pajānāti,||
phassa-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
Saḷāyatanaṃ pajānāti,||
saḷāyatanasamudayaṃ pajānāti,||
saḷāyatana-nirodhaṃ pajānāti,||
saḷāyatana-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
Nāma-rūpaṃ pajānāti,||
nāma-rūpa-samudayaṃ pajānāti,||
nāma-rūpa-nirodhaṃ pajānāti,||
nāma-rūpa-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
Viññāṇaṃ pajānāti,||
viññāṇa-samudayaṃ pajānāti,||
viññāṇa-nirodhaṃ pajānāti,||
viññāṇa-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
Saṇkhāre pajānāti,||
saṇkhārasamudayaṃ pajānāti,||
saṇkhāra-nirodhaṃ pajānāti,||
saṇkhāra-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti.|| ||
§
Katamañ ca bhikkhave jarā-māraṇaṃ?|| ||
Yā tesaṇ tesaṇ sattāṇaṃ tamhi tamhi satta-nikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṇhāni indriyānaṃ paripāko,||
ayaṃ vuccati jarā.|| ||
Yā tesaṇ tesaṇ sattāṇaṃ tamhā tamhā satta-nikāyā cuti cavanatā bhedo antara-dhānaṃ maccu-māraṇaṃ kāla-kiriyā khandhānaṃ bhedo kaḷebarassa nikkhepo jīvit'indriyassa upacchedo,||
idaṃ vuccati māraṇaṃ.|| ||
Iti ayañ ca jarā idaṃ ca māraṇaṃ idaṃ vuccati bhikkhave jarā-māraṇaṃ.|| ||
Jāti-samudayā jarā-māraṇa-samudayo,||
jāti-nirodhā jarā-māraṇa-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo jarā-māraṇa-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katamā ca bhikkhave jāti?|| ||
Yā tesaṇ tesaṇ sattāṇaṃ tamhi tamhi satta-nikāye jāti sañjāti okkanti nibbatti abhinibbatti,||
khandhānaṃ pātu-bhāvo āyatanānaṃ paṭilābho,||
ayaṃ vuccati bhikkhave jāti.|| ||
Bhava-samudayā jāti-samudayo.|| ||
Bhava-nirodhā jāti-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo jāti-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katamo ca bhikkhave, bhavo?|| ||
Tayo me bhikkhave, bhavā:|| ||
Kāma-bhavo,||
rūpa-bhavo,||
arūpa-bhavo.|| ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave, bhavo.|| ||
Upādāna-samudayā bhava-samudayo.|| ||
Upādāna-nirodhā bhava-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo bhava-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katamañ ca bhikkhave upādānaṃ?|| ||
Cattār'imāni bhikkhave, upādānāni:|| ||
Kām'ūpadānaṃ,||
diṭṭh'ūpadānaṃ,||
sīla-b-bat'ūpadānaṃ,||
att'avād'ūpādānaṃ.|| ||
Idaṃ vuccati bhikkhave upādānaṃ.|| ||
Taṇhā-samudayā upādāna-samudayo.|| ||
Taṇhā-nirodhā upādāna-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo upādāna-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katamā ca bhikkhave taṇhā?|| ||
Chayime bhikkhave, taṇhā-kāyā:|| ||
Rūpa-taṇhā,||
sadda-taṇhā,||
gandha-taṇhā,||
rasa-taṇhā,||
phoṭṭhabba-taṇhā,||
dhamma-taṇhā.|| ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave taṇhā.|| ||
Vedanā-samudayā taṇhā-samudayo.|| ||
Vedanā-nirodhā taṇhā-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo taṇhā-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katamā ca bhikkhave vedanā?|| ||
Chayime bhikkhave, vedanākāyā:|| ||
Cakkhu-samphassajā vedanā,||
sota-samphassajā vedanā,||
ghāṇa-samphassajā vedanā,||
jivhā-samphassajā vedanā,||
kāya-samphassajā vedanā,||
mano-samphassajā vedanā.|| ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave vedanā.|| ||
Phassa-samudayā vedanā-samudayo.|| ||
Phassa-nirodhā vedanā-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo vedanā-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katamo ca bhikkhave phasso?|| ||
Chayime bhikkhave, phassa-kāyā:|| ||
Cakkhu-samphasso,||
sota-samphasso,||
ghāṇa-samphasso,||
jivhā-samphasso,||
kāya-samphasso,||
mano-samphasso.|| ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave, phasso.|| ||
Saḷāyatana-samudayā phassa-samudayo.|| ||
Saḷāyatana-nirodhā phassa-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo phassa-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katamaṃ ca bhikkhave saḷāyatanaṃ?|| ||
Cakkhāyatanaṃ,||
sot'āyatanaṃ,||
ghāṇāyatanaṃ,||
jivh-ā-yatanaṃ,||
kāy'āyatanaṃ,||
man'āyatanaṃ.|| ||
Idaṃ vuccati bhikkhave, saḷāyatanaṃ.|| ||
Nāma-rūpa-samudayā saḷāyatana-samudayo.|| ||
Nāma-rūpa-nirodhā saḷāyatana-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo saḷāyatana-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katamaṃ ca bhikkhave nāma-rūpaṃ?|| ||
Vedanā,||
saññā,||
cetanā,||
phasso,||
mana-sikāro,||
idaṃ vuccati nāmaṃ.|| ||
Cattāro ca mahā-bhūtā,||
catunnaṃ ca mahā-bhūtānaṃ upādāyarūpaṃ,||
idaṃ vuccati rūpaṃ.|| ||
Iti idañ ca nāmaṃ,||
idañ ca rūpaṃ,||
idaṃ vuccati bhikkhave, nāma-rūpaṃ.|| ||
Viññāṇa-samudayā nāma-rūpa-samudayo.|| ||
Viññāṇa-nirodhā nāma-rūpa-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo nāma-rūpa-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katamaṃ ca bhikkhave viññāṇaṃ?|| ||
Chayime bhikkhave, viññāṇa-kāyā:|| ||
Cakkhu-viññāṇaṃ,||
sota-viññāṇaṃ,||
ghāṇa-viññāṇaṃ,||
jivhā-viññāṇaṃ,||
kāya-viññāṇaṃ,||
mano-viññāṇaṃ.|| ||
Idaṃ vuccati bhikkhave, viññāṇaṃ.|| ||
Saṇkhāra-samudayā viññāṇa-samudayo.|| ||
Saṇkhāra-nirodhā viññāṇa-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo viññāṇa-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
■
Katame ca bhikkhave saṇkhārā?|| ||
Tayo me bhikkhave, saṇkhārā:|| ||
Kāya-saṇkhāro,||
vacī-saṇkhāro,||
citta-saṇkhāro,||
ime vuccanti bhikkhave, saṇkhārā.|| ||
Avijjā-samudayā saṇkhāra-samudayo.|| ||
Avijjā-nirodhā saṇkhāra-nirodho.|| ||
Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṇgiko Maggo saṇkhāra-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||
Seyyath'īdaṃ:|| ||
Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṇkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||
§
Yato kho bhikkhave, bhikkhu jarā-māraṇaṃ pajānāti,||
jarā-māraṇasamudayaṃ pajānāti,||
jarā-māraṇanirodhaṃ pajānāti,||
jarā-māraṇa nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Jātiṃ pajānāti,||
jāti samudayaṃ pajānāti,||
jāti-nirodhaṃ pajānāti,||
jāti-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Bhavaṃ pajānāti,||
bhavasamudayaṃ pajānāti,||
bhava-nirodhaṃ pajānāti,||
bhava-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Upādānaṃ pajānāti,||
upādānasamudayaṃ pajānāti,||
upādāna-nirodhaṃ pajānāti,||
upādāna-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Taṇhaṃ pajānāti,||
taṇhāsamudayaṃ pajānāti,||
taṇhā-nirodhaṃ pajānāti,||
taṇhā-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Vedanaṃ pajānāti,||
vedanā-samudayaṃ pajānāti,||
vedanā-nirodhaṃ pajānāti,||
vedanā-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Phassaṇ pajānāti,||
phassa-samudayaṃ pajānāti,||
phassa-nirodhaṃ pajānāti,||
phassa-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Saḷāyatanaṃ pajānāti,||
saḷāyatanasamudayaṃ pajānāti,||
saḷāyatana-nirodhaṃ pajānāti,||
saḷāyatana-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Nāma-rūpaṃ pajānāti,||
nāma-rūpa-samudayaṃ pajānāti,||
nāma-rūpa-nirodhaṃ pajānāti,||
nāma-rūpa-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
[45] Viññāṇaṃ pajānāti,||
viññāṇa-samudayaṃ pajānāti,||
viññāṇa-nirodhaṃ pajānāti,||
viññāṇa-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Saṇkhāre pajānāti,||
saṇkhārasamudayaṃ pajānāti,||
saṇkhāra-nirodhaṃ pajānāti,||
saṇkhāra-nirodha-gāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti;|| ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave,||
ariya-sāvako diṭṭhi-sampanno iti pi,||
dassana-sampanno iti pi,||
āgato imaṃ Sad'Dhammaṃ iti pi,||
passati imaṃ Sad'Dhammaṃ iti pi,||
sekhena ñāṇena samannāgato iti pi,||
sekhayā vijjāya samannāgato iti pi,||
dhamma-sotaṃ samāpanto iti pi,||
ariyo nibbedhika-pañño iti pi,||
amatadvāraṃ āhacca tiṭṭhati iti pī" ti.|| ||
