Saṁyutta Nikāya
II. Nidāna Vagga
12. Nidāna Saṁyutta
3. Dasa-Balā Vagga

Sutta 28

Bhikkhu Suttaṁ

 

---

[43]

[1][pts][bodh][olds] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||

2. Tatra kho Bhagavā bhikkhu āmantesi:|| ||

"Bhikkhavo" ti.|| ||

"Bhadante" ti||
te bhikkh Bhagavato paccassosuṁ|| ||

Bhagavā etad avoca:|| ||

Idha, bhikkhave, bhikkhu jarā-māraṇaṁ pajānāti,||
jarā-māraṇasamudayaṁ pajānāti,||
jarā-māraṇanirodhaṁ pajānāti,||
jarā-māraṇa nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

Jātiṁ pajānāti,||
jāti samudayaṁ pajānāti,||
jāti-nirodhaṁ pajānāti,||
jāti-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

Bhavaṁ pajānāti,||
bhavasamudayaṁ pajānāti,||
bhava-nirodhaṁ pajānāti,||
bhava-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

Upādānaṁ pajānāti,||
upādānasamudayaṁ pajānāti,||
upādāna-nirodhaṁ pajānāti,||
upādāna-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

[44] Taṇhaṁ pajānāti,||
taṇhāsamudayaṁ pajānāti,||
taṇhā-nirodhaṁ pajānāti,||
taṇhā-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

Vedanaṁ pajānāti,||
vedanā-samudayaṁ pajānāti,||
vedanā-nirodhaṁ pajānāti,||
vedanā-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

Phassaṇ pajānāti,||
phassa-samudayaṁ pajānāti,||
phassa-nirodhaṁ pajānāti,||
phassa-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

Saḷāyatanaṁ pajānāti,||
saḷāyatanasamudayaṁ pajānāti,||
saḷāyatana-nirodhaṁ pajānāti,||
saḷāyatana-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

Nāma-rūpaṁ pajānāti,||
nāma-rūpa-samudayaṁ pajānāti,||
nāma-rūpa-nirodhaṁ pajānāti,||
nāma-rūpa-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

Viññāṇaṁ pajānāti,||
viññāṇa-samudayaṁ pajānāti,||
viññāṇa-nirodhaṁ pajānāti,||
viññāṇa-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

Saṅkhāre pajānāti,||
saṅkhārasamudayaṁ pajānāti,||
saṅkhāra-nirodhaṁ pajānāti,||
saṅkhāra-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti.|| ||

 

§

 

Katamañ ca bhikkhave jarā-māraṇaṁ?|| ||

Yā tesaṇ tesaṇ sattāṇaṁ tamhi tamhi satta-nikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṁ pāliccaṁ valittacatā āyuno saṇhāni indriyānaṁ paripāko,||
ayaṁ vuccati jarā.|| ||

Yā tesaṇ tesaṇ sattāṇaṁ tamhā tamhā satta-nikāyā cuti cavanatā bhedo antara-dhānaṁ maccu-māraṇaṁ kāla-kiriyā khandhānaṁ bhedo kaḷebarassa nikkhepo jīvit'indriyassa upacchedo,||
idaṁ vuccati māraṇaṁ.|| ||

Iti ayañ ca jarā idaṁ ca māraṇaṁ idaṁ vuccati bhikkhave jarā-māraṇaṁ.|| ||

Jāti-samudayā jarā-māraṇa-samudayo,||
jāti-nirodhā jarā-māraṇa-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo jarā-māraṇa-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katamā ca bhikkhave jāti?|| ||

Yā tesaṇ tesaṇ sattāṇaṁ tamhi tamhi satta-nikāye jāti sañjāti okkanti nibbatti abhinibbatti,||
khandhānaṁ pātu-bhāvo āyatanānaṁ paṭilābho,||
ayaṁ vuccati bhikkhave jāti.|| ||

Bhava-samudayā jāti-samudayo.|| ||

Bhava-nirodhā jāti-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo jāti-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katamo ca bhikkhave, bhavo?|| ||

Tayo me bhikkhave, bhavā:|| ||

Kāma-bhavo,||
rūpa-bhavo,||
arūpa-bhavo.|| ||

Ayaṁ vuccati bhikkhave, bhavo.|| ||

Upādāna-samudayā bhava-samudayo.|| ||

Upādāna-nirodhā bhava-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo bhava-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katamañ ca bhikkhave upādānaṁ?|| ||

Cattār'imāni bhikkhave, upādānāni:|| ||

Kām'ūpadānaṁ,||
diṭṭh'ūpadānaṁ,||
sīla-b-bat'ūpadānaṁ,||
att'avād'ūpādānaṁ.|| ||

Idaṁ vuccati bhikkhave upādānaṁ.|| ||

Taṇhā-samudayā upādāna-samudayo.|| ||

Taṇhā-nirodhā upādāna-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo upādāna-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katamā ca bhikkhave taṇhā?|| ||

Chayime bhikkhave, taṇhā-kāyā:|| ||

Rūpa-taṇhā,||
sadda-taṇhā,||
gandha-taṇhā,||
rasa-taṇhā,||
phoṭṭhabba-taṇhā,||
dhamma-taṇhā.|| ||

Ayaṁ vuccati bhikkhave taṇhā.|| ||

Vedanā-samudayā taṇhā-samudayo.|| ||

Vedanā-nirodhā taṇhā-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo taṇhā-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katamā ca bhikkhave vedanā?|| ||

Chayime bhikkhave, vedanākāyā:|| ||

Cakkhu-samphassajā vedanā,||
sota-samphassajā vedanā,||
ghāṇa-samphassajā vedanā,||
jivhā-samphassajā vedanā,||
kāya-samphassajā vedanā,||
mano-samphassajā vedanā.|| ||

Ayaṁ vuccati bhikkhave vedanā.|| ||

Phassa-samudayā vedanā-samudayo.|| ||

Phassa-nirodhā vedanā-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo vedanā-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katamo ca bhikkhave phasso?|| ||

Chayime bhikkhave, phassa-kāyā:|| ||

Cakkhu-samphasso,||
sota-samphasso,||
ghāṇa-samphasso,||
jivhā-samphasso,||
kāya-samphasso,||
mano-samphasso.|| ||

Ayaṁ vuccati bhikkhave, phasso.|| ||

Saḷāyatana-samudayā phassa-samudayo.|| ||

Saḷāyatana-nirodhā phassa-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo phassa-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katamaṁ ca bhikkhave saḷāyatanaṁ?|| ||

Cakkhāyatanaṁ,||
sot'āyatanaṁ,||
ghāṇāyatanaṁ,||
jivh-ā-yatanaṁ,||
kāy'āyatanaṁ,||
man'āyatanaṁ.|| ||

Idaṁ vuccati bhikkhave, saḷāyatanaṁ.|| ||

Nāma-rūpa-samudayā saḷāyatana-samudayo.|| ||

Nāma-rūpa-nirodhā saḷāyatana-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo saḷāyatana-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katamaṁ ca bhikkhave nāma-rūpaṁ?|| ||

Vedanā,||
saññā,||
cetanā,||
phasso,||
mana-sikāro,||
idaṁ vuccati nāmaṁ.|| ||

Cattāro ca mahā-bhūtā,||
catunnaṁ ca mahā-bhūtānaṁ upādāyarūpaṁ,||
idaṁ vuccati rūpaṁ.|| ||

Iti idañ ca nāmaṁ,||
idañ ca rūpaṁ,||
idaṁ vuccati bhikkhave, nāma-rūpaṁ.|| ||

Viññāṇa-samudayā nāma-rūpa-samudayo.|| ||

Viññāṇa-nirodhā nāma-rūpa-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo nāma-rūpa-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katamaṁ ca bhikkhave viññāṇaṁ?|| ||

Chayime bhikkhave, viññāṇa-kāyā:|| ||

Cakkhu-viññāṇaṁ,||
sota-viññāṇaṁ,||
ghāṇa-viññāṇaṁ,||
jivhā-viññāṇaṁ,||
kāya-viññāṇaṁ,||
mano-viññāṇaṁ.|| ||

Idaṁ vuccati bhikkhave, viññāṇaṁ.|| ||

Saṅkhāra-samudayā viññāṇa-samudayo.|| ||

Saṅkhāra-nirodhā viññāṇa-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo viññāṇa-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

■

Katame ca bhikkhave saṅkhārā?|| ||

Tayo me bhikkhave, saṅkhārā:|| ||

Kāya-saṅkhāro,||
vacī-saṅkhāro,||
citta-saṅkhāro,||
ime vuccanti bhikkhave, saṅkhārā.|| ||

Avijjā-samudayā saṅkhāra-samudayo.|| ||

Avijjā-nirodhā saṅkhāra-nirodho.|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo saṅkhāra-nirodha-gāminī paṭipadā.|| ||

Seyyath'īdaṁ:|| ||

Sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

 

§

 

Yato kho bhikkhave, bhikkhu jarā-māraṇaṁ pajānāti,||
jarā-māraṇasamudayaṁ pajānāti,||
jarā-māraṇanirodhaṁ pajānāti,||
jarā-māraṇa nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Jātiṁ pajānāti,||
jāti samudayaṁ pajānāti,||
jāti-nirodhaṁ pajānāti,||
jāti-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Bhavaṁ pajānāti,||
bhavasamudayaṁ pajānāti,||
bhava-nirodhaṁ pajānāti,||
bhava-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Upādānaṁ pajānāti,||
upādānasamudayaṁ pajānāti,||
upādāna-nirodhaṁ pajānāti,||
upādāna-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Taṇhaṁ pajānāti,||
taṇhāsamudayaṁ pajānāti,||
taṇhā-nirodhaṁ pajānāti,||
taṇhā-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Vedanaṁ pajānāti,||
vedanā-samudayaṁ pajānāti,||
vedanā-nirodhaṁ pajānāti,||
vedanā-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Phassaṇ pajānāti,||
phassa-samudayaṁ pajānāti,||
phassa-nirodhaṁ pajānāti,||
phassa-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Saḷāyatanaṁ pajānāti,||
saḷāyatanasamudayaṁ pajānāti,||
saḷāyatana-nirodhaṁ pajānāti,||
saḷāyatana-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Nāma-rūpaṁ pajānāti,||
nāma-rūpa-samudayaṁ pajānāti,||
nāma-rūpa-nirodhaṁ pajānāti,||
nāma-rūpa-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

[45] Viññāṇaṁ pajānāti,||
viññāṇa-samudayaṁ pajānāti,||
viññāṇa-nirodhaṁ pajānāti,||
viññāṇa-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Saṅkhāre pajānāti,||
saṅkhārasamudayaṁ pajānāti,||
saṅkhāra-nirodhaṁ pajānāti,||
saṅkhāra-nirodha-gāminiṁ paṭipadaṁ pajānāti;|| ||

Ayaṁ vuccati bhikkhave,||
ariya-sāvako diṭṭhi-sampanno iti pi,||
dassana-sampanno iti pi,||
āgato imaṁ Sad'Dhammaṁ iti pi,||
passati imaṁ Sad'Dhammaṁ iti pi,||
sekhena ñāṇena samannāgato iti pi,||
sekhayā vijjāya samannāgato iti pi,||
dhamma-sotaṁ samāpanto iti pi,||
ariyo nibbedhika-pañño iti pi,||
amatadvāraṁ āhacca tiṭṭhati iti pī" ti.|| ||