Saṁyutta Nikāya
II. Nidāna Vagga
12. Nidāna Saṁyutta
7. Mahā Vagga

Sutta 67

Nala-Kalapiyaṁ Suttaṁ

 

---

[112]

[1][pts][than][olds][bodh] Evaṁ me sutaṁ.|| ||

Ekaṁ samayaṁ āyasmā ca Sāriputto āyasmā ca Mahā Koṭṭhito Bārāṇasiyaṁ viharanti Isipatane Migadāye.|| ||

Atha kho āyasmā Mahā Koṭṭhito sāyaṇha-samayaṁ patisallāṇā vuṭṭhito yen'āyasmā Sāriputto ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā āyasmatā Sāriputtena saddhiṁ sammodi.|| ||

Sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinno kho āyasmā Mahā Koṭṭhito āyasmantaṁ Sāriputtaṁ etad avoca:|| ||

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṁ-kataṁ jarā-maraṇaṁ,||
para-kataṁ jarā-maraṇaṁ,||
[113] sayaṁ-katañ ca para-katañ ca jarā-maraṇaṁ,||
udāhu asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ jarā-maraṇan" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṁ-kataṁ jarā-maraṇaṁ,||
na para-kataṁ jarā-maraṇaṁ,||
na sayaṁ-katañ ca para-katañ ca jarā-maraṇaṁ,||
nāpi asayaṁ-kāraṁ,||
aparaṇ-kāraṁ adhicca samuppannaṁ jarā-maraṇaṁ.|| ||

Api ca jāti-paccayā jarā-maraṇan" ti.|| ||

■

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṁ-katā jāti,||
para-katā jāti,||
sayaṅkatā ca para-katā ca jāti,||
udāhu asayaṅkārā aparaṅkārā adhicca-samuppannā jātī" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṅkatā jāti,||
na para-katā jāti,||
na sayaṅkatā ca para-katā ca jāti,||
nāpi asayaṅkārā aparaṅkārā adhicca-samuppannā jāti.|| ||

Api ca bhava-paccayā jātī" ti.|| ||

■

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṅkato bhavo,||
para-kato bhavo,||
sayaṅkato ca para-kato ca bhavo,||
udāhu asayaṅkāro aparaṅkāro adhicca-samuppanno bhavo" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṅkato bhavo||
na para-kato bhavo,||
na sayaṅkato ca para-kato ca bhavo,||
nāpi asayaṅkāro aparaṅkāro adhicca-samuppanno bhavo.|| ||

Api ca upādāna-paccayā bhavo" ti.|| ||

■

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṁ-kataṁ upādānaṁ,||
para-kataṁ upādānaṁ,||
sayakatañ ca para-katañ ca upādānaṁ,||
udāhu asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ nāma-rūpan" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṁ-kataṁ upādānaṁ,||
Para-kataṁ upādānaṁ,||
na para-kataṁ upādānaṁ,||
na sayaṁ-katañ ca para-katañ ca upādānaṁ,||
nāpi asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ upādānaṁ.|| ||

Api ca taṇhā-paccayā upādānan" ti.|| ||

■

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṅkatā taṇhā,||
para-katā taṇhā,||
sayaṅkatā ca para-katā ca taṇhā,||
udāhu asayaṅkārā aparaṅkārā adhicca-samuppannā taṇhā" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṅkatā taṇhā,||
na para-katā taṇhā,||
na sayaṅkatā ca para-katā ca taṇhā,||
nāpi asayaṅkārā aparaṅkārā adhicca-samuppannā taṇhā.|| ||

Api ca vedanā-paccayā taṇhā" ti.|| ||

■

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṅkatā vedanā,||
para-katā vedanā,||
sayaṅkatā ca para-katā ca vedanā,||
udāhu asayaṅkārā aparaṅkārā adhicca-samuppannā vedanā" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṅkatā vedanā,||
na para-katā vedanā,||
na sayaṅkatā ca para-katā ca vedanā,||
nāpi asayaṅkārā aparaṅkārā adhicca-samuppannā vedanā.|| ||

Api ca phassa-paccayā vedanā" ti.|| ||

■

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṅkato phasso,||
para-kato phasso,||
sayaṅkato ca para-kato ca phasso,||
udāhu asayaṅkāro aparaṅkāro adhiccasamuppano phasso" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṅkato phasso,||
na para-kato phasso,||
na sayaṅkato ca para-kato ca phasso,||
nāpi asayaṅkāro aparaṅkāro adhicca-samuppanno phasso.|| ||

Api ca saḷāyatana-paccayā phasso" ti.|| ||

■

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṁ-kataṁ saḷāyatanaṁ,||
para-kataṁ saḷāyatanaṁ,||
sayakatañ ca para-katañ ca saḷāyatanaṁ,||
udāhu asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ saḷāyatanan" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṁ-kataṁ saḷāyatanaṁ,||
na para-kataṁ saḷāyatanaṁ,||
na sayaṁ-kataṁ ca para-kataṁ ca saḷāyatanaṁ,||
nāpi asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ saḷāyatanaṁ.|| ||

Api ca nāma-rūpa-paccayā saḷāyatanan" ti.|| ||

■

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṁ-kataṁ nāma-rūpaṁ,||
para-kataṁ nāma-rūpaṁ,||
sayaṁ-katañ ca para-katañ ca nāma-rūpaṁ,||
udāhu asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ nāma-rūpan" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṁ-kataṁ nāma-rūpaṁ,||
na para-kataṁ nāma-rūpaṁ,||
na sayaṁ-katañ ca para-katañ ca nāma-rūpaṁ,||
nāpi asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ nāma-rūpaṁ.|| ||

Api ca viññāṇa-paccayā nāma-rūpan" ti.|| ||

■

"Kin nu kho āvuso Sāriputta,||
sayaṁ-kataṁ viññāṇaṁ,||
para-kataṁ viññāṇaṁ,||
sayaṁ-katañ ca para-katañ ca viññāṇaṁ,||
udāhu asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ viññāṇan" ti?|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayakataṁ viññāṇaṁ,||
para-kataṁ viññāṇaṁ,||
na sayaṁ-katañ ca para-katañ ca viññāṇaṁ,||
nāpi asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ viññāṇaṁ.|| ||

Api ca nāma-rūpa-paccayā viññāṇan" ti.|| ||

■

[114] "Idān'eva kho mayaṁ āyasmato Sāriputtassa bhāsitaṁ evaṁ ājānāma:|| ||

'Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṁ-kataṁ nāma-rūpaṁ,||
na para-kataṁ nāma-rūpaṁ,||
na sayaṁ-katañ ca para-katañ ca nāma-rūpaṁ,||
nāpi asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ nāma-rūpaṁ.|| ||

Api ca viññāṇa-paccayā nāma-rūpan.|| ||

Idān'eva pana mayaṁ āyasmato Sāriputtassa bhāsitaṁ evaṁ ājānāma:|| ||

"Na kho āvuso Koṭṭhika,||
sayaṁ-kataṁ viññāṇaṁ,||
na para-kataṁ viññāṇaṁ,||
na sayaṁ-katañ ca para-katañ ca viññāṇaṁ,||
nāpi asayaṁ-kāraṁ aparaṇ-kāraṁ adhicca -||
samuppannaṁ viññāṇaṁ.|| ||

Api ca nāma-rūpa-paccayā viññāṇan.|| ||

Yathā katham pan'āvuso Sāriputta,||
imassa bhāsitassa attho daṭṭhabbo" ti?|| ||

"Tena h'āvuso upamaṁ te karissāmi.|| ||

Upamāya pi idh'ekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṁ ājānan.|| ||

Seyyathā pi āvuso,||
dve nalakalāpiyo añña-maññaṁ nissāya tiṭṭheyyuṁ,||
evam eva kho āvuso,||
nāma-rūpapapaccayā viññāṇa,||
viññāṇapapaccayā nāma-rūpa,||
nāma-rūpa-paccayā saḷāyatanaṁ,||
saḷāyatana-paccayā phasso,||
phassa-paccayā vedanā,||
vedanā-paccayā taṇhā,||
taṇhā-paccayā upādānaṁ,||
upādāna-paccayā bhavo,||
bhava-paccayā jāti,||
jāti-paccayā jarā-maraṇaṁ,||
soka-parideva-dukkha-domanass'upāyāsā sambhavanti.|| ||

Evam etassa kevalassa dukkha-k-khandhassa samudayo hoti.|| ||

Tāsañ ce āvuso,||
nalakalāpīnaṁ ekaṁ apakaḍḍheyya,||
ekā papateyya,||
aparañce apakaḍḍheyya,||
aparā papateyya.|| ||

Evam eva kho āvuso,||
nāma-rūpa-nirodhā viññāṇa-nirodho,||
viññāṇa-nirodhā nāma-rūpa-nirodho,||
nāma-rūpa-nirodhā saḷāyatana-nirodho,||
saḷāyatana-nirodhā phassa-nirodho,||
phassa-nirodhā vedanā-nirodho,||
vedanā-nirodhā taṇhā-nirodho,||
taṇhā-nirodhā upādāna-nirodho,||
upādāna-nirodhā bhava-nirodho,||
bhava-nirodhā jāti-nirodho,||
jāti-nirodhā jarā-maraṇaṁ,||
soka-parideva-dukkha-domanass'upāyāsā nirujjhanti.|| ||

Evam etassa kevalassa dukkha-k-khandhassa nirodho hotī" ti.|| ||

"Acchariyaṁ āvuso Sāriputta,||
abbhutaṁ āvuso Sāriputta,||
yāva su-bhāsitañ cidaṁ āyasmatā Sāriputtena.|| ||

Idaṁ ca pana mayaṁ āyasmato Sāriputtassa su-bhāsitaṁ imehi chattiṁsāya vatthūhi anumodāma.|| ||

Jarā-maraṇassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti [115] alaṁ vacanāya.|| ||

Jarāmaraṇassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Jarāmaraṇassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Jātiyā ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Jātiyā ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Jātiyā ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Bhavassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Bhavassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Bhavassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Upādānassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Upādānassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Upādānassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Taṇhāya ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Taṇhāya ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Taṇhāya ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Vedanāya ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Vedanāya ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Vedanāya ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Phassassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Phassassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Phassassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

saḷāyatanassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

saḷāyatanassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

saḷāyatanassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Nāma-rūpassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Nāma-rūpassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Nāma-rūpassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Viññāṇassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Viññāṇassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Viññāṇassa ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Saṅkhārānaṁ ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Saṅkhārānaṁ ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Saṅkhārānaṁ ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Avijjāya ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya dhammaṁ deseti,||
'Dhamma-kathiko bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Avijjāya ce āvuso,||
bhikkhu nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti,||
'Dhammānudhamma-paṭipanno bhikkhū' ti alaṁ vacanāya.|| ||

Avijjāya ce āvuso,||
bhikkhu nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti,||
'diṭṭha-dhammanibbānappatto bhikkhū' ti alaṁ vacanāyāti.|| ||