Saṁyutta Nikāya
3. Khandha Vagga
22. Khandha Saṁyutta
1. Pathama Nakula-Pita Vagga
Sutta 3
Pathama Hāliddikāni Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][than][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||
Ekaṁ samayaṁ āyasmā Mahā Kaccāno Avantīsu viharati kuraraghare papāte pabbate.|| ||
Atha kho hāliddikāni gahapati yen'āyasmā Mahā Kaccano ten'upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Mahā-Kaccānaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
Eka-m-antaṁ nisinno kho hāliddikāni gahapati āyasmantaṁ Mahā-Kaccānaṁ etad avoca:|| ||
"Vuttam idaṁ bhante,||
Bhagavatā aṭṭhaka-vaggiye Māgandiya pañhe -|| ||
'Okaṁ pahāya a-niketasārī||
Gāme akubbaṁ muni satthavāni,||
Kāmehi ritto a-pure-k-kharāno||
Kathaṁ na viggayha janena kayirā' ti.|| ||
Imassa nu kho bhante,||
Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa kathaṁ vitthārena attho daṭṭhabbo" ti?|| ||
"Rūpa-dhātu kho gahapati,||
viññāṇassa oko.|| ||
Rūpa-dhātu-rāga-vinibaddhañ ca pana viññāṇaṁ 'okasārī' ti vuccati.|| ||
Vedanā-dhātu kho gahapati viññāṇassa oko,||
vedanā-dhātu-rāga-vinibaddhañ ca pana viññāṇaṁ 'okasārī' ti vuccati.|| ||
[10] Saññā-dhātu kho gahapati,||
viññāṇassa oko,||
saññā-dhātu-rāga-vinibaddhañ ca pana viññāṇaṁ 'okasārī' ti vuccati.|| ||
Saṅkhāra-dhātu kho gahapati,||
viññāṇassa oko.|| ||
Saṅkhāra-dhātu-rāga-vinibaddhañ ca pana viññāṇaṁ 'okasārī' ti vuccati.|| ||
Evaṁ kho gahapati,||
okasārī hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati,||
an-okasārī hoti?|| ||
Rūpa-dhātuyā kho gahapati,||
yo chando||
yo rāgo||
yā nandi||
yā taṇhā||
ye upay-ū-pādānā cetaso adhiṭṭh-ā-nābhinives-ā-nusayā,||
te Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'an-okasārī' ti vuccati.|| ||
Vedanā-dhātuyā kho gahapati,||
yo chando||
yo rāgo||
yā nandi||
yā taṇhā||
ye upāyūpādānā cetaso adhiṭṭh-ā-nābhinives-ā-nusayā,||
te Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'an-okasārī' ti vuccati.|| ||
Saññā-dhātuyā kho gahapati,||
yo chando||
yo rāgo||
yā nandi||
yā taṇhā||
ye upāyūpādānā cetaso adhiṭṭh-ā-nābhinives-ā-nusayā,||
te Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'an-okasārī' ti vuccati.|| ||
Saṅkhāra-dhātuyā kho gahapati,||
yo chando||
yo rāgo||
yā nandi||
yā taṇhā||
ye upāyūpādānā cetaso adhiṭṭh-ā-nābhinives-ā-nusayā,||
te Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'an-okasārī' ti vuccati.|| ||
Viññaṇa-dhātuyā kho gahapati,||
yo chando||
yo rāgo||
yā nandi||
yā taṇhā||
ye upay-ū-pādānā cetaso adhiṭṭh-ā-nābhinives-ā-nusayā,||
te Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā talāvatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā|| ||
Tasmā Tathāgato 'an-okasārī' ti vuccati.|| ||
Evaṁ kho gahapati, an-okasārī hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati,||
niketasārī hoti?|| ||
Rūpa-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
'niketasārī' ti vuccati.|| ||
Sadda-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
'niketasārī' ti vuccati.|| ||
Gandha-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
'niketasārī' ti vuccati.|| ||
Rasa-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
'niketasārī' ti vuccati.|| ||
Phoṭṭhabba-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
'niketasārī' ti vuccati.|| ||
Dhamma-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
'niketasārī' ti vuccati.|| ||
Evaṁ kho gahapati,||
niketasārī hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati, a-niketasārī hoti?|| ||
Rūpa-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'a-niketasārī' ti vuccati.|| ||
Sadda-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'a-niketasārī' ti vuccati.|| ||
Gandha-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'a-niketasārī' ti vuccati.|| ||
Rasa-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'a-niketasārī' ti vuccati.|| ||
Phoṭṭhabba-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'a-niketasārī' ti vuccati.|| ||
Dhamma-nimitta-niketa-visāra-vinibandhā kho gahapati,||
Tathāgatassa pahīnā ucchinna-mūlā tālā-vatthu-katā anabhāva-katā [11] āyatiṁ anuppāda-dhammā.|| ||
Tasmā Tathāgato 'a-niketasārī' ti vuccati.|| ||
Evaṁ kho gahapati, a-niketasārī hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati, gāme santhavajāto hoti?|| ||
Idha gahapati ekacco gihīhi saṁsaṭṭho viharati||
saha-nandī||
saha-sokī||
sukhitesu sukhito||
dukkhitesu dukkhito.|| ||
Uppannesu kicca-karaṇīyesu attanā voyogaṁ āpajjati.|| ||
Evaṁ kho gahapati gāme santhavajāto hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati, gāme na santhavajāto hoti?|| ||
Idha gahapati ekacco gihīhi asaṁsaṭṭho viharati na saha-nandī||
na saha-sokī||
na sukhitesu sukhito||
na dukkhitesu dukkhito.|| ||
Uppannesu kicca-karaṇīyesu attanā voyogaṁ,||
āpajjati.|| ||
Evaṁ kho gahapati gāme na santhavajāto hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati, kāmehi aritto hoti?|| ||
Idha gahapati, ekacco kāmesu avigata-rāgo hoti||
avigata-chando||
avigata-pemo||
avigata-pipāso||
avigata-pariḷāho||
avigata-taṇho.|| ||
Evaṁ kho gahapati kāmehi aritto hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati, kāmehi ritto hoti?|| ||
Idha gahapati ekacco kāmesu vigata-rāgo hoti vigata-chando||
vigata-pemo||
vigata-pipāso||
vigata-pariḷāho||
vigata-taṇho.|| ||
Evaṁ kho gahapati kāmehi ritto hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati, pure-k-kharāno hoti?|| ||
Idha gahapati ekaccassa evaṁ hoti:||
evaṁ-rūpo siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ-vedano siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ-sañño siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ-saṇakhāro siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ-viññāṇo siyaṁ anāgatam addhānanti.|| ||
Evaṁ kho gahapati,||
pure-k-kharāno hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati, a-pure-k-kharāno hoti?|| ||
Idha gahapati ekaccassa evaṁ na hoti||
evaṁ-rūpo siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ-vedano siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ-saññi siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ saṅkhāro siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ [12] viññāṇo siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ kho gahapati a-pure-k-kharāno hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati,||
kathaṁ viggayha janena kattā hoti?|| ||
Idha gahapati, ekacco eva-rūpaṁ kathaṁ kattā hoti:|| ||
'Na tvaṁ imaṁ Dhamma-Vinayaṁ ājānāsi.|| ||
Ahaṁ imaṁ Dhamma-Vinayaṁ ājānāmi,||
kiṁ tvaṁ imaṁ Dhamma-Vinayaṁ ājānissasi?|| ||
Micchā-paṭipanno tvam asi aham asmi sammā-paṭipanno.|| ||
Pure vacanīyaṁ pacchā avaca,||
pacchā vacanīyaṁ pure avaca.|| ||
Sahitaṁ me asahitaṁ te.|| ||
Āviciṇṇan te viparāvattaṁ.|| ||
Āropito te vādo.|| ||
Cara vāda-p-pamokkhāya niggahitosi.|| ||
Nibbeṭhehi vā sace pahosī" ti|| ||
Evaṁ kho gahapati,||
kathaṁ viggayha janena kattā hoti.|| ||
Kathañ ca gahapati,||
kathaṁ na viggayha janena kattā hoti?|| ||
Idha gahapati, ekacco na eva-rūpiṁ kathaṁ kattā hoti:|| ||
'Na tvaṁ imaṁ Dhamma-Vinayaṁ ājānāsi ahaṁ imaṁ Dhamma-Vinayaṁ ājānāmi.|| ||
Kiṁ tvaṁ imaṁ Dhamma-Vinayaṁ ājānissasi?|| ||
Micchā-paṭipanno tvam asi aham asmi sammā paṭipanno.|| ||
Pure vacanīyaṁ pacchā avaca,||
pacchā vacanīyaṁ pure avaca.|| ||
Dahitaṁ me asahitaṁ te.|| ||
Āciṇṇaṁ te viparāvattaṁ.|| ||
Āropito te vādo.|| ||
Cara vāda-p-pamokkhāya niggahitosi.|| ||
Nibbeṭhehi vā sace pahosī" ti.|| ||
Evaṁ kho gahapati,||
kathaṁ na viggayha janena kattā hoti.|| ||
Iti gahapati, yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā aṭṭhaka-vaggiye Māgandiyapañhe.|| ||
'Okaṁ pahāya a-niketasārī||
Gāme akubbaṁ muni satthavāni||
Kāmehi ritto a-pure-k-kharāno||
Kathaṁ na viggayha janena kayirāti.'|| ||
Imassa kho gahapati,||
Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṁ vitthārena attho daṭṭhabbo" ti.|| ||