Saṁyutta Nikāya
3. Khandha Vagga
22. Khandha Saṁyutta
8. Khajjaniya Vagga

Sutta 82

Puṇṇamā Suttaṁ

 

---

[100]

[1][pts][bodh][than] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Pubbārāme Migāra-mātu pāsāde mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṁ.|| ||

Tena kho pana samayena Bhagavā tadah'uposathe paṇṇarase puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā bhikkhu-saṅgha-parivuto ajjhokāse nisinno hoti.|| ||

Atha kho aññataro bhikkhu uṭṭhāy āsanā ekaṁsaṁ uttarā-saṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten'añjaliṁ panāmetvā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

"Puccheyyāhaṁ bhante.|| ||

Bhagavantaṁ kiñci'd'eva desaṁ.|| ||

Sace me Bhagavā okāsaṁ karoti pañhassa veyyākaraṇāyāti."|| ||

"Tena hi tvaṁ bhikkhu, sake āsane nisīditvā puccha yadākaṅkhasī" ti.|| ||

"Evaṁ bhante" te kho so bhikkhu Bhagavato paṭi-s-sutvā sake āsane nisīditvā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

"Ime nu kho bhante, pañc-upādāna-k-khandhā, seyyath'īdaṁ:|| ||

Rūp'ūpādāna-k-khandho,||
vedan'ūpādāna-k-khandho,||
saññ'ūpādāna-k-khandho,||
saṅkhār'ūpādāna-k-khandho,||
viññāṇ'ūpādāna-k-khandho" ti?|| ||

"Ime kho bhikkhu, pañc-upādāna-k-khandhā:|| ||

Rūp'ūpādāna-k-khandho,||
vedan'ūpādāna-k-khandho,||
saññ'ūpādāna-k-khandho,||
saṅkhār'ūpādāna-k-khandho,||
viññāṇ'ūpādāna-k-khandho" ti.|| ||

■

"Sādhu bhante" ti||
kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ||
abhinan'ditvā anumo-ditvā||
Bhagavantaṁ uttariṁ pañhaṁ āpucchi.|| ||

"Ime kho pana bhante, pañc-upādāna-k-khandhā kim mūlakā" ti?|| ||

"Ime kho bhikkhu, pañc-upādāna-k-khandhā chanda-mulakā" ti.|| ||

■

"Sādhu bhante" ti||
kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ||
abhinan'ditvā anumo-ditvā||
Bhagavantaṁ uttariṁ pañhaṁ āpucchi.|| ||

"Taṁ yeva nu kho bhante,||
upādānaṁ te pañc-upādāna-k-khandhā udāhu||
aññatra pañc-upādāna-k-khandhehi upādānan" ti?|| ||

"Na kho bhikkhu,||
taṁ yeva upādānaṁ te pañc-upādāna-k-khandhā [101]||
na pi aññatra pañc-upādāna-k-khandhehi upādānaṁ,||
api ca yo tattha chanda-rāgo taṁ tattha upādānan" ti.|| ||

■

"Sādhu bhante" ti||
kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ||
abhinan'ditvā anumo-ditvā||
Bhagavantaṁ uttariṁ pañhaṁ āpucchi.|| ||

"Siyā pana bhante,||
pañc-upādāna-k-khandhesu chanda-rāga-vemattatā" ti?|| ||

"Siyā bhikkhū" ti Bhagavā avoca.|| ||

"Idha bhikkhu ekaccassa evaṁ hoti:|| ||

'Evaṁ rūpo siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ vedano siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ sañño siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ saṅkhāro siyaṁ anāgatam addhānaṁ,||
evaṁ viññāṇo siyaṁ anāgatam addhānan' ti.|| ||

Evaṁ kho bhikkhu siyā pañc-upādāna-k-khandhesu chanda-rāga-vemattatā" ti.|| ||

■

"Sādhu bhante" ti||
kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ||
abhinan'ditvā anumo-ditvā||
Bhagavantaṁ uttariṁ pañhaṁ āpucchi.|| ||

"Kittāvatā nu kho bhante,||
khandhānaṁ khandh-ā-dhivacanan" ti?|| ||

"Yaṁ kiñci bhikkhu rūpaṁ atī-nānā-gata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
ayaṁ vuccati rūpa-k-khandho.|| ||

Yā kāci vedanā atī-nānā-gata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
ayaṁ vuccati vedana-k-khandho.|| ||

Yā kāci saññā atī-nānā-gata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
ayaṁ vuccati saññā-k-khandho.|| ||

Yā kāci saṅkhārā atī-nānā-gata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
ayaṁ vuccati saṅkhāra-k-khandho.|| ||

Yaṁ kiñci viññāṇaṁ atī-nānā-gata-pacc'uppannaṁ ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
ayaṁ vuccati viññāṇa-k-khandho.|| ||

Ettāvatā kho bhikkhu, khandhānaṁ khandh-ā-dhivacanan" ti.|| ||

■

"Sādhu bhante" ti||
kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ||
abhinan'ditvā anumo-ditvā||
Bhagavantaṁ uttariṁ pañhaṁ āpucchi.|| ||

"Ko nu kho bhante, hetu||
ko paccayo||
rūpa-k-khandhassa paññā-panāya?|| ||

Ko hetu||
ko paccayo||
vedanā-k-khandhassa paññā-panāya?|| ||

Ko hetu||
ko paccayo||
saññā-k-khandhassa paññā-panāya?|| ||

Ko hetu||
ko paccayo||
saṅkhāra-k-khandhassa paññā-panāya?|| ||

Ko hetu||
ko paccayo||
viññāṇa-k-khandhassa paññā-panāyā" ti?|| ||

Cattāro kho bhikkhu, mahā-bhūtā||
hetu cattāro||
mahā-bhūtā paccayo||
rūpa-k-khandhassa paññā-panāya.|| ||

Phasso hetu||
phasso paccayo||
vedanā-k-khandhassa paññā-panāya.|| ||

Phasso hetu||
phasso paccayo||
saññā-k-khandhassa paññā-panāya.|| ||

[102] Phasso hetu||
phasso paccayo||
saṅkhāra-k-khandhassa paññā-panāya.|| ||

Nāma-rūpaṁ hetu||
nāma-rūpaṁ paccayo||
viññāṇa-k-khandhassa paññā-panāyā" ti.|| ||

■

"Sādhu bhante" ti||
kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ||
abhinan'ditvā anumo-ditvā||
Bhagavantaṁ uttariṁ pañhaṁ āpucchi.|| ||

"Kathaṁ nu kho bhante,||
sakkāya-diṭṭhi hotī" ti?|| ||

"Idha bhikkhu, a-s-sutavā puthujjano||
ariyānaṁ adassāvī||
ariya-Dhammassa akovido||
ariya-Dhamme avinīto||
sappurisānaṁ adassāvī||
sappurisa-Dhammassa||
akovido sa-sappurisa dhamme avinīto|| ||

rūpaṁ attato samanupassati||
rūpa vantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
attani vā rūpaṁ samanupassati||
rūpasmiṁ vā attāṇaṁ samanupassati;|| ||

vedanaṁ attato samanupassati||
vedanā vantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
attani vā vedanaṁ samanupassati||
vedanāya vā attāṇaṁ samanupassati;|| ||

saññaṁ atkato samanupassati||
saññā vantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
attani vā saññaṁ samanupassati||
saññāya vā attāṇaṁ samanupassati;|| ||

saṅkhāre attato samanupassati||
saṅkhāre vantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
attani vā saṅkhāra samanupassati||
saṅkhārāṇasmīṁ vā attāṇaṁ samanupassati;|| ||

viññāṇaṁ attato samanupassati||
viññāṇa vantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
attani vā viññāṇaṁ samanupassati||
viññāsmiṁ vā attāṇaṁ samanupassati.|| ||

Evaṁ kho bhikkhu, sakkāya-diṭṭhi hotī" ti.|| ||

■

"Sādhu bhante" ti||
kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ||
abhinan'ditvā anumo-ditvā||
Bhagavantaṁ uttariṁ pañhaṁ āpucchi.|| ||

"Kathaṁ pana bhante, sakkāya-diṭṭhi na hotī" ti?|| ||

"Idha bhikkhu sutavā ariya-sāvako||
ariyānaṁ dassāvī||
ariya-Dhammassa kovido||
ariya-Dhamme suvinīto||
sappurisānaṁ dassāvī||
sappurisa-Dhammassa kovido||
sappurisa-Dhamme suvinīto||
na rūpaṁ attato samanupassati||
na rūpavantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
na attani vā rūpaṁ samanupassati||
na rūpasmīṁ vā attāṇaṁ samanupassati.|| ||

Na vedanaṁ attato samanupassati||
na vedanā-vantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
na attani vā vedanaṁ samanupassati||
na vedanāya vā attāṇaṁ samanupassati;|| ||

na saññaṁ attato samanupassati||
na saññā-vantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
na attani vā saññaṁ samanupassati||
na saññāya vā attāṇaṁ samanupassati;|| ||

na saṅkhāre attato samanupassati||
na saṅkhārāvantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
na attani vā saṅkhāre samanupassati||
na saṅkhārasmiṁ vā attāṇaṁ samanupassati;|| ||

na viññāṇaṁ attato samanupassati||
na viññāṇa-vantaṁ vā attāṇaṁ samanupassati||
na attani vā viññāṇaṁ samanupassati||
na viññāṇasmiṁ vā attāṇaṁ samanupassati.|| ||

Evaṁ kho bhikkhu sakkāya-diṭṭhi na hotī" ti.|| ||

■

"Sādhu bhante" ti||
kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ||
abhinan'ditvā anumo-ditvā||
Bhagavantaṁ uttariṁ pañhaṁ āpucchi.|| ||

"Ko nu kho bhante, rūpassa assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ,|| ||

ko vedanā assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ,|| ||

ko saññāya assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ,|| ||

ko saṅkhārānaṁ assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ,|| ||

ko viññāṇassa assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇan" ti?|| ||

"Yaṁ kho bhikkhu, rūpaṁ paṭicca upajjati sukhaṁ somanassaṁ,||
ayaṁ rūpassa assādo.|| ||

Yaṁ rūpaṁ aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ,||
ayaṁ rūpassa ādīnavo.|| ||

Yo rūpasmiṁ chanda-rāga-vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ,||
idaṁ rūpassa nissaraṇaṁ.|| ||

Yaṁ vedanaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ,||
ayaṁ vedanāya assādo.|| ||

Yā vedanā aniccā dukkhā vipariṇāma-dhammā,||
ayaṁ vedanāya ādīnavo.|| ||

Yo vedanāya chanda-rāga vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ,||
idaṁ vedanāya nissaraṇaṁ.|| ||

Yaṁ [103] saññaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ,||
ayaṁ saññāya assādo.|| ||

Yaṁ saññaṁ aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ,||
ayaṁ saññāya ādīnavo.|| ||

Yaṁ saññāya chanda-rāga vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ,||
idaṁ saññāya nissaraṇaṁ.|| ||

Ye saṅkhārā paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ,||
ayaṁ saṅkhārānaṁ assādo.|| ||

Ye saṅkhārā aniccā dukkhā vipariṇāma-dhammā,||
ayaṁ saṅkhārānaṁ ādīnavo.|| ||

Yo saṅkhāresu chanda-rāga vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ,||
idaṁ saṅkhārānaṁ nissaraṇaṁ.|| ||

Yaṁ viññāṇaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanssaṁ,||
ayaṁ viññāṇassa assādo.|| ||

Yaṁ viññāṇaṁ aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ,||
ayaṁ viññāṇassa ādīnavo.|| ||

Yo viññāṇasmiṁ chanda-rāga-vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ,||
idaṁ viññāṇassa nissaraṇan" ti.|| ||

■

"Sādhu bhante" ti||
kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṁ||
abhinan'ditvā anumo-ditvā||
Bhagavantaṁ uttariṁ pañhaṁ āpucchi.|| ||

"Kathaṁ nu kho bhante, jānato||
kathaṁ passato||
imasmiṁ ca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabba nimittesu ahiṅkāramamiṇ-kāramān-ā-nusayā na honti?|| ||

Yaṁ kiñci bhikkhu rūpaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddha vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ rūpaṁ:|| ||

'Netaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā'" ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya passati.|| ||

Yā vedanā atīt-ā-nāgata pacc'uppannā||
ajjhattaṁ vā bahiddha vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ vedanaṁ:|| ||

'Netaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā'" ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya passati.|| ||

Yā kāci saññā atīt-ā-nāgata pacc'uppannā||
ajjhattaṁ vā bahiddha vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ saññaṁ:|| ||

'Netaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā'" ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya passati.|| ||

Ye keci saṅkhārā atīt-ā-nāgata pacc'uppannā||
ajjhattaṁ vā bahiddha vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ saṅkhāraṁ:|| ||

'Netaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā'" ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya passati.|| ||

Yaṁ kiñci viññāṇaṁ atīt-ā-nāgata pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddha vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ sabbaṁ:|| ||

'Netaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā'" ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya passati.|| ||

Evaṁ kho bhikkhu, jānato||
kathaṁ passato||
imasmiṁ ca saviññāṇake kāye bahiddhā ca sabba nimittesu ahiṅkāramamiṇ-kāramān-ā-nusayā na honti" ti.|| ||

 

§

 

Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno evaṁ cetaso parivitakko udapādi:|| ||

"Iti kira bho rūpaṁ anattā,||
vedanā anattā,||
saññā anattā,||
saṅkhārā anattā,||
viññāṇaṁ anattā,||
anatta-katāni kammāni kathamattāṇaṁ phusissantī" ti?"|| ||

Atha kho Bhagavā tassa bhikkhuno cetasā ceto parivitakka-maññāya bhikkhu āmantesi:|| ||

"Ṭhānaṁ kho pan'etaṁ bhikkhave, vijjati:||
yaṁ idh'ekacco mogha-puriso avidvā avijjā-gato taṇh-ā-dhigatena cetasā satth-usāsanaṁ atidhāvitabbaṁ maññeyya:|| ||

'Iti kira bho rūpaṁ anattā,||
vedanā anattā,||
saññā anattā,||
saṅkhārā anattā,||
viññāṇaṁ anattā,||
anatta-katāni [104] kammāni kathamattāṇaṁ phusissantī' ti?|| ||

Paṭipucchāvinitā kho me tumhe bhikkhave,||
tatra tatra tesu tesu dhammesu.|| ||

 

§

 

Taṁ kiṁ maññatha bhikkhave?|| ||

Rūpaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti?"|| ||

"No h'etaṁ bhante."

"Vedanā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti?"|| ||

"No h'etaṁ bhante."

"Saññā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti?"|| ||

"No h'etaṁ bhante."

"Saṅkhārā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti?"|| ||

"No h'etaṁ bhante."

"Viññāṇaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti?"|| ||

"No h'etaṁ bhante."

"Tasmātiha bhikkhave, yaṁ kiñci rūpaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ rūpaṁ:||
'n'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Yā kāci vedanā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ vedanaṁ:||
'n'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Yā kāci saññā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ saññāṇaṁ:||
'n'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Ye keci saṅkhārā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ saṅkhārānaṁ:||
'n'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Yaṁ kiñci viññāṇaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ viññāṇaṁ:||
'n'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.

Evaṁ passaṁ bhikkhave, sutavā ariya-sāvako||
rūpasmim pi nibbindati||
vedanāya pi nibbindati||
saññāya pi nibbindati||
saṅkhāresu pi nibbindati||
viññāṇasmim pi nibbindati.|| ||

Nibbidaṁ virajjati.|| ||

Virāgā vimuccati.|| ||

Vimuttasmiṁ 'vimuttami' ti||
ñāṇaṁ hoti:|| ||

'Khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ,||
nāparaṁ itthattāyā' ti pajānātī" ti.|| ||

Khajjanīya Vagga Tatiya