Samyutta Nikaya Masthead


[Home]  [Sutta Indexes]  [Glossology]  [Site Sub-Sections]
[PEDPāḷi English Dictionary]  [PEDSutta Search]  [Dhammatalk SearchDhammatalk Search]


 

Saṁyutta Nikāya
3. Khandha Vagga
22. Khandha Saṁyutta
9. Thera Vagga

Sutta 84

Tissa Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 


[106]

[1][pts][than][olds][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati.|| ||

Tena kho pena samayen'āyasmā Tisso Bhagavato pitu-c-chā-putto sambahulānaṁ bhikkhūnaṁ evamāroceti:|| ||

"Api me āvuso, madhura-kajāto viya kāyo disā pi me na pakkhāyanti.|| ||

Dhammā pi maṁ na-p-paṭibhanti.|| ||

Thina-middhañ ca me cittaṁ pariyādāya tiṭṭhati.|| ||

Anabhirato ca Brahma-cariyaṁ carāmi.|| ||

Hoti ca me Dhammesu vicikicchā" ti.|| ||

Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantaṁ etad avocuṁ:|| ||

"Āyasmā bhante, Tisso Bhagavato pitu-c-chā-putto sambahulānaṁ bhikkhūnaṁ evam āroceti:|| ||

'Api me āvuso, madhura-kajāto viya kāyo disā pi me na pakkhāyanti.|| ||

Dhammā pi maṁ na-p-paṭibhanti.|| ||

Thina-middhañ ca me cittaṁ pariyādāya tiṭṭhati.|| ||

Anabhirato ca Brahma-cariyaṁ carāmi.|| ||

Hoti ca me Dhammesu vicikicchā' ti" ti.|| ||

Atha kho Bhagavā aññataraṁ bhikkhuṁ āmantesi.|| ||

"Ehi tvaṁ bhikkhu, mama vacanena Tissaṁ bhikkhuṁ āmantehi:|| ||

'Satthā taṁ āvuso Tissa āmantetī'" ti.|| ||

"Evaṁ bhante" ti, kho so bhikkhu Bhagavato paṭi-s-sutvā yen'āyasmā Tisso ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Tissaṁ etad avoca:|| ||

"Satthā taṁ āvuso Tissa āmantetī" ti.|| ||

"Evam āvuso" ti kho āyasmā Tisso tassa bhikkhuno paṭi-s-sutvā yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nīsidi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho āyasmantaṁ Tissaṁ Bhagavā etad avoca:|| ||

"Saccaṁ kira tvaṁ Tissa, sambahulānaṁ [107] bhikkhūnaṁ evam ārocesi:|| ||

'Api me āvuso, madhura-kajāto viya kāyo disā pi me na pakkhāyanti.|| ||

Dhammā pi maṁ na-p-paṭibhanti.|| ||

Thina-middhañ ca me cittaṁ pariyādāya tiṭṭhati.|| ||

Anabhirato ca Brahma-cariyaṁ carāmi.|| ||

Hoti ca me Dhammesu vicikicchā'" ti?|| ||

"Evaṁ bhante."|| ||

 

§

 

"Taṁ kiṁ maññasi Tissa?|| ||

Rūpe avigata-rāgassa||
avigata-chandassa||
avigata-pemassa||
avigata-pipāsassa||
avigata-pariḷāhassa||
avigata-taṇhassa||
tassa rūpassa vipariṇā-maññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?|| ||

"Evaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ rūpe avigata-rāgassa.|| ||

Vedanāya avigata-rāgassa||
avigata-chandassa||
avigata-pemassa||
avigata-pipāsassa||
avigata-pariḷāhassa||
avigata-taṇhassa||
tassa vedanāya vipariṇā-maññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?|| ||

"Evaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ vedanāya avigata-rāgassa.|| ||

Saññāya avigata-rāgassa||
avigata-chandassa||
avigata-pemassa||
avigata-pipāsassa||
avigata-pariḷāhassa||
avigata-taṇhassa||
tassā saññāya vipariṇā-maññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?|| ||

"Evaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ saññāya avigata-rāgassa.|| ||

Saṅkhāresu avigata-rāgassa||
avigata-chandassa||
avigata-pemassa||
avigata-pipāsassa||
avigata-pariḷāhassa||
avigata-taṇhassa||
tesaṁ saṅkhārānaṁ vipariṇā-maññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?|| ||

"Evaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ saṅkhāresu avigata-rāgassa.|| ||

Viññāṇe avigata-rāgassa||
avigata-chandassa||
avigata-pemassa||
avigata-pipāsassa||
avigata-pariḷāhassa||
avigata-taṇhassa||
tassa viññāṇassa vipariṇā-maññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?|| ||

"Evaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ viññāṇe avigata-rāgassa.|| ||

 

§

 

Taṁ kiṁ maññasi Tissa?|| ||

Rūpe vigata-rāgassa||
vigata-chandassa||
vigata-pemassa||
vigata-pipāsassa||
vigata-pariḷahassa||
vigata-taṇhassa||
tassa rūpassa vipariṇām-aññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ rūpaṁ vigata-rāgassa.|| ||

Vedanāya vigata-rāgassa||
vigata-chandassa||
vigata-pemassa||
vigata-pipāsassa||
vigata-pariḷahassa||
vigata-taṇhassa||
tassa vedanāya vipariṇām-aññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ vedanāya vigata-rāgassa.|| ||

Saññāya vigata-rāgassa||
vigata-chandassa||
vigata-pemassa||
vigata-pipāsassa||
vigata-pariḷahassa||
vigata-taṇhassa||
tassa saññāya vipariṇām-aññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ saññāya vigata-rāgassa.|| ||

Saṅkhāresu vigata-rāgassa||
vigata-chandassa||
vigata-pemassa||
vigata-pipāsassa||
vigata-pariḷahassa||
vigata-taṇhassa||
tesaṁ saṅkhārānaṁ vipariṇām-aññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ saṅkhāresu vigata-rāgassa.|| ||

Viññāṇe vigata-rāgassa||
vigata-chandassa||
[108] vigata-pemassa||
vigata-pipāsassa||
vigata-pariḷahassa||
vigata-taṇhassa||
tassa viññāṇassa vipariṇām-aññathā-bhāvā uppajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsā" ti?

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"Sādhu sādhu Tissa!|| ||

Evaṁ h'etaṁ Tissa,||
hoti yathā taṁ viññāṇe vigata-rāgassa.|| ||

 

§

 

Taṁ kiṁ maññasi Tissa?|| ||

Rūpaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

Vedanā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

Saññā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

Saṅkhārā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

Viññāṇaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"Tasmātiha Tissa,||
yaṁ kiñci rūpaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ rūpaṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Yā kāci vedanā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ vedanaṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Yā kāci saññā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ saññaṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Ye keci saṅkhārā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ saṅkhāraṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Yaṁ kiñci viññāṇaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ viññāṇaṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

 

§

 

Evaṁ passaṁ Tissa, sutavā ariya-sāvako||
rūpasmim pi nibbandati,||
vedanāya pi nibbandati,||
saññāya pi nibbindati,||
saṅkhāresu pi nibbindati,||
viññāṇasmim pi nibbindati.|| ||

Nibbidaṁ virajjati.|| ||

Virāgā vimuccati.|| ||

Vimuttasmiṁ 'vimuttami' ti||
ñāṇaṁ hoti:|| ||

'Khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ,||
nāparaṁ itthattāyā' ti pajānātī.|| ||

 

§

 

Seyyathā pi, Tissa, dve purisā,||
eko puriso a-magga-kusalo||
eko puriso Magga-kusalo,||
tam enaṁ so a-magga-kusalo puriso amuṁ||
Magga-kusalaṁ purisaṁ Maggaṁ puccheyya,||
so evaṁ vadeyya:|| ||

'Ambho purisa,||
ayaṁ Maggo.|| ||

Tena muhuttaṁ gaccha.|| ||

Tena muhuttaṁ.|| ||

Gantvā dakkhi'ssasi dvidhā pathaṁ.|| ||

Tattha vāmaṁ muñcitvā dakkhiṇaṁ gaṇhāhi.|| ||

Tena muhuttaṁ gaccha,||
tena muhuttaṁ gantvā dakkhi'ssasi tibbaṁ vana-saṇḍaṁ.|| ||

Tena muhuttaṁ gaccha.|| ||

Tena muhuttaṁ gantvā dakkhi'ssasi mahantaṁ ninnaṁ pallalaṁ,||
tena muhuttaṁ gaccha,||
tena muhuttaṁ gantvā dakkhi'ssasi sobbhaṁ papātaṁ.|| ||

Tena muhuttaṁ gaccha.|| ||

Tena muhuttaṁ gantvā dakkhi'ssasi samaṁ bhumi-bhāgaṁ ramaṇīyaṁ.'|| ||

Upamā kho myāyaṁ Tissa,||
katā atthassa viññāpanāya.|| ||

Ayaṁ c'ettha attho:|| ||

'Puriso a-magga-kusalo' ti kho Tissa,||
puthu-j-janass'etaṁ adhivacanaṁ.|| ||

'Puriso Magga-kusalo' ti kho Tissa,||
Tathāgatass'etaṁ adhivacanaṁ,||
Arahato,||
Sammā Sambuddhassa.|| ||

'Dvidhā-patho' ti kho Tissa,||
vicikicchāy'etaṁ adhivacanaṁ.|| ||

[109] 'Vāmo-maggo' ti kho Tissa,||
aṭṭhaṅgikass'etaṁ micchā-Maggassa adhivacanaṁ seyyath'īdaṁ:||
micchā-diṭṭhiyā,||
micchā-saṅkappassa,||
micchā-vācāya,||
micchā-kammantassa,||
micchā-ājivassa,||
micchā-vāyāmassa,||
micchā-satiyā,||
micchā-samādhissa.|| ||

'Dakkhiṇo Maggo' ti kho Tissa,||
ariyassetaṁ aṭṭhaṅgikassa Maggassa adhivacanaṁ,||
seyyath'īdaṁ:||
sammā-diṭṭhiyā,||
sammā-saṅkappassa,||
sammā-vācāya,||
sammā-kammantassa,||
sammā-ājivassa,||
sammā-vāyāmassa,||
sammā-satiyā,||
sammā-samādhissa.|| ||

'Tibbo vana-saṇḍo' ti kho Tissa,||
avijjāyetaṁ adhivacanaṁ.|| ||

'Mahantaṁ ninnaṁ pallalan' ti kho Tissa,||
kāmā-name taṁ adhivacanaṁ.|| ||

'Sobebhā papāto' ti kho Tissa,||
kodh'upāyāsass'etaṁ adhivacanaṁ.|| ||

'Samo bhumi-bhāgo ramaṇīyo' ti kho Tissa,||
Nibbānass'etaṁ adhivacanaṁ.|| ||

Abhirama Tissa!|| ||

Abhirama Tissa!|| ||

Aham ovādena,||
aham anuggahena,||
aham anusāsanīyā" ti.|| ||

Idam avoca Bhagavā.|| ||

Attamano āyasmā Tisso Bhagavato bhāsitaṁ 'abhinandī' ti.|| ||

 


Contact:
E-mail
Copyright Statement