Saṁyutta Nikāya
3. Khandha Vagga
22. Khandha Saṁyutta
9. Thera Vagga

Sutta 86

Anurādha Suttaṁ

 

---

[116]

[1][pts][than][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Vesāliyaṁ viharati||
Mahāvane Kūṭāgāra-sālāyaṁ.|| ||

Tena kho pana samayen'āyasmā Anurādho Bhagavato avidūre arañña-kuṭi-kāyaṁ viharati.|| ||

Atha kho sambahulā añña-titthiyā paribbājakā yen'āyasmā Anurādho ten'upasaṅkamiṁsu,||
upasaṅkamitvā āyasmatā Anurādhena saddhiṁ sammodiṁsu,||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vitisāretvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnā kho te añña-titthiyā paribbājakā āyasmantaṁ Anurādhaṁ etad avocuṁ:|| ||

"Yo so āvuso Anurādha,||
Tathāgato uttama-puriso parama-puriso parama-pattipatto,||
taṁ Tathāgato imesu catusu ṭhānesu paññā-payamāno paññāpeti:|| ||

'Hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā||
'na hoti Tathāgato parammaraṇa' ti vā||
'hoti ca na ca hoti Tathāgatato param maraṇā' ti vā||
'n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā" ti.|| ||

Evaṁ vutte āyasmā Anurādho te añña-titthiye paribbājake etad avoca:|| ||

"Ye so āvuso Tathāgato uttama-puriso parama-puriso parama-pattipatto,||
taṁ Tathāgato aññatiramehi catūhi ṭhānehi paññā-payamāno paññāpeti|| ||

'Hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā||
'na hoti Tathāgato parammaraṇa' ti vā||
'hoti ca na ca hoti Tathāgatato param maraṇā' ti vā||
'n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā" ti.|| ||

Evaṁ vutte te añña-titthiyā paribbājakā āyasmantaṁ Anurādhaṁ etad avocuṁ:|| ||

"So c'āyaṁ bhikkhu navo bhavissati acira-pabba-jito,||
thero vā pana bālo avyatto" ti.|| ||

Atha kho te añña-titthiyā paribbājakā āyasmantaṁ Anurādhaṁ navavādena ca bāla-vādena ca apasādetvā uṭṭhāy āsanā pakkamiṁsu.|| ||

[117] Atha kho āyasmato Anurādhassa acira-pakkantesu tesu añña-titthiyesu paribbājakesu etad ahosi:|| ||

"Sa ce kho maṁ te añña-titthiyā paribbajakā uttariṁ pañhaṁ puccheyyuṁ.|| ||

Kathaṁ khyākaramāno nu khv'āhaṁ tesaṁ añña-titthiyānaṁ paribbājakānaṁ vuttavādi c'eva Bhagavāto assaṁ,||
na ca Bhagavantaṁ abhūtena abbh'ācikkheyyaṁ,||
Dhammassa c'ānudhammaṁ vyākareyyaṁ,||
na ca koci saha-dhammiko vādānupāto gārayhaṁ ṭhānaṁ āgaccheyyā" ti.|| ||

Atha kho āyasmā Anurādho yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinno kho āyasmā Anurādho Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

"Idāhaṁ bhante, Bhagavato avidūre arañña-kuṭi-kāyaṁ viharāmi.|| ||

Atha kho bhante sambahulā añña-titthiyā paribbājakā yenāhaṁ ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

Upasaṅkamitvā mama saddhiṁ sammodiṁsu.|| ||

Sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vitisāretvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnā kho bhante, te añña-titthiyā paribbājakā maṁ etad avocuṁ:|| ||

Yo so āvuso Anurādha,||
Tathāgato uttama-puriso parama-puriso parama-pattipatto,||
taṁ Tathāgato imesu catusu ṭhānesu paññā-payamāno paññāpeti:|| ||

'Hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā||
'na hoti Tathāgato parammaraṇa' ti vā||
'hoti ca na ca hoti Tathāgatato param maraṇā' ti vā||
'n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā" ti.|| ||

Evaṁ vuttāhaṁ bhante, te añña-titthiye paribbājake etad avocaṁ:|| ||

"Yo so āvuso Tathāgato uttama-puriso parama-puriso parama-pattipatto, taṁ Tathāgato aññatiramehi catūhi ṭhānehi paññā-payamāno paññāpeti:|| ||

'Hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā||
'na hoti Tathāgato parammaraṇa' ti vā||
'hoti ca na ca hoti Tathāgatato param maraṇā' ti vā||
'n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā" ti.|| ||

Evaṁ vutte bhante, te añña-titthiyā paribbājakā maṁ etad avocuṁ:|| ||

'So cā'yaṁ bhikkhu navo bhavissati acira-pabba-jito,||
thero vā pana bālo avyatto' ti.|| ||

Atha kho maṁ bhante, te añña-titthiyā paribbājakā navavādena ca bāla-vādena ca apasādetvā uṭṭhāy āsanā pakkamiṁsu.|| ||

[118] Tassa mayhaṁ bhante, acira-pakkantesu tesu añña-titthiyesu paribbājakesu etad ahosi:|| ||

'Sace kho maṁ te añña-titthiyā paribbājakā uttariṁ pañhaṁ puccheyyuṁ.|| ||

Kathaṁ khyākaramāno nu khohaṁ tesaṁ añña-titthiyānaṁ paribbājakānaṁ vuttavādi c'eva Bhagavato assaṁ,||
na ca Bhagavantaṁ abhūtena abbh'ācikkheyyaṁ,||
Dhammassa c'ānudhammaṁ khyākareyyaṁ,||
na ca koci saha-dhammiko vād'ānuvādo gārayhaṁ ṭhānaṁ āgaccheyyā' ti?|| ||

 

§

 

"Taṁ kiṁ maññasi Anurādha?|| ||

Rūpaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

■

"Vedanā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

■

"Saññā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

■

"Saṅkhārā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

■

"Viññāṇaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante."|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

■

"Tasmātiha Anurādha,||
yaṁ kiñci rūpaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ rūpaṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

■

Yā kāci vedanā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ vedanaṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

■

Yā kāci saññā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ saññaṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

■

Ye keci saṅkhārā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ saṅkhāraṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

■

Yaṁ kiñci viññāṇaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ viññāṇaṁ:|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

 

§

 

Evaṁ passaṁ Anurādha, sutavā ariya-sāvako||
rūpasmim pi nibbandati,||
vedanāya pi nibbandati,||
saññāya pi nibbindati,||
saṅkhāresu pi nibbindati,||
viññāṇasmim pi nibbindati.|| ||

Nibbidaṁ virajjati.|| ||

Virāgā vimuccati.|| ||

Vimuttasmiṁ 'vimuttami' ti||
ñāṇaṁ hoti:|| ||

'Khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ,||
nāparaṁ itthattāyā' ti pajānātī.|| ||

 

§

 

"Taṁ kiṁ maññasi Anurādha?|| ||

'Rūpasmiṁ Tathāgato' ti samanupassasī" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"'Vedanaṁ Tathāgato' ti samanupassasī" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"'Saññaṁ Tathāgato' ti samanupassasī" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"'Saṅkhāre Tathāgato' ti samanupassasī" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"'Viññāṇaṁ Tathāgato' ti samanupassasī" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

■

"Taṁ kiṁ maññasi Anurādha?

'Rūpasmiṁ Tathāgato' ti samanupassasī" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"'Aññatra rūpā Tathāgato' ti samanupassasī" ti.|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"'Aññatra viññāṇā Tathāgato' ti samanupassasī" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

"Taṁ kiṁ maññasi Anurādha?|| ||

'Rūpaṁ Tathāgato' ti samanupassasī" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante."|| ||

■

Vedanā Tathāgato'ti samanupassasīti?|| ||

No h'etaṁ bhante.|| ||

Saññā Tathāgato'ti samanupassasīti?|| ||

No h'etaṁ bhante.|| ||

Saṅkhārā Tathāgato'ti samanupassasīti?|| ||

No h'etaṁ bhante.|| ||

Viññāṇaṁ Tathāgato'ti samanupassasīti?|| ||

No h'etaṁ bhante.|| ||

Taṁ kim maññasi Anurādha,||
ayaṁ so arūpī||
avedano||
asaññī||
asaṅkhāro||
aviññāṇo Tathāgato' ti samanupassasi" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante".|| ||

"Ettha ca te Anurādha, diṭṭhe'va dhamme saccato thetato Tathāgate anupalabbhiyamāne kallannu te taṁ vyākaraṇaṁ:|| ||

'Yo so āvuso, Tathāgato uttama-puriso parama-puriso parama-pattipatto taṁ Tathāgato aññatiramehi [119] catūhi ṭhānehi paññā-payamāno paññāpeyya:|| ||

"'Hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā||
'na hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā||
'hoti ca na ca hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā||
'n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā' ti vā" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante".|| ||

"Sādhu sādhu Anurādha,||
pubbe c'āhaṁ Anurādha,||
etarahi ca||
dukkhañ ce va paññā-pemi||
dukkhassa ca nirodhan" ti.|| ||