Saṁyutta Nikāya
3. Khandha Vagga
22. Khandha Saṁyutta
9. Thera Vagga

Sutta 87

Vakkali Suttaṁ

 

---

[119]

[1][pts][wlsh][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe.|| ||

[2] Tena kho pana samayen'āyasmā Vakkali Kumbhakāranivesane viharati ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno.|| ||

[3] Atha kho āyasmā Vakkali upaṭṭhāke āmantesi:|| ||

"Etha tumhe āvuso,||
yena Bhagavā ten'upasaṅkamatha||
upasaṅkamitvā mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vandatha:|| ||

'Vakkali bhante bhikkhu ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno||
so Bhagavato pāde sirasā vandatī' ti.|| ||

Evaṁ ca vadetha:

'Sādhu kira bhante, Bhagavā yena Vakkali bhikkhu ten'upasaṅkamatu anukampaṁ upādāya'" ti.|| ||

[4] "Evam āvuso" ti kho te bhikkhū āyasmato Vakkalissa paṭi-s-sutvā yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu.|| ||

[5] Eka-m-antaṁ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantaṁ etad avocuṁ:|| ||

"Vakkali bhante, bhikkhu ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno||
so Bhagavato pāde sirasā vandati||
evaṇ ca pana vadeti:|| ||

'Sādhu kira bhante, Bhagavā yena Vakkali bhikkhu ten'upasaṅkamatu anukampaṁ upādāyā' ti.|| ||

Adhivāsesi Bhagavā tuṇhī-bhāvena.|| ||

[6] Atha kho Bhagavā nivāsetvā patta-cīvaram ādāya yen'āyasmā Vakkali ten'upasaṅkami.|| ||

[120] [7] Addasā kho āyasmā Vakkali Bhagavantaṁ durato āga-c-chantaṁ||
disvāna mañcake samadhosi.|| ||

[8] Atha kho Bhagavā āyasmantaṁ Vakkaliṁ etad avoca:|| ||

"Alaṁ Vakkali mā tvaṁ mañcake samadhosi||
santimāni āsanāni paññattāni,||
tatth-ā-haṁ nisīdissāmī" ti.|| ||

Nisīdi Bhagavā paññatte āsane.|| ||

[9] Nisajja kho Bhagavā āyasmantaṁ Vakkaliṁ etad avoca:|| ||

"Kacci te Vakkali, khamanīyaṁ?|| ||

Kacci yāpanīyaṁ?|| ||

Kacci dukkhā vedanā paṭi-k-kamanti||
no abhi-k-kamanti||
paṭikkamosānaṁ paññāyati||
no abhi-k-kamo" ti?|| ||

"Na me bhante, khamanīyaṁ,||
na yāpanīyaṁ||
bāḷhā me dukkhā vedanā abhi-k-kamanti||
no paṭi-k-kamanti||
abhi-k-kam'osānaṁ paññāyati||
no paṭikkamo" ti.|| ||

[10] "Kacci te Vakkali,||
na kiñci kukkuccaṁ||
na koci vippaṭisāro" ti?|| ||

"Taggha me bhante, anappakaṁ kukkuccaṁ anappako vippaṭisāro" ti.|| ||

[11] "Kacci pana taṁ Vakkali,||
attā sīlato na upavadatī" ti?|| ||

"Na kho maṁ bhante,||
attā sīlato upavadatī" ti.|| ||

[12] "No ce kira Vakkali,||
attā sīlato upavadati,||
atha kiñci te kukkuccaṁ ko ca vippaṭisāro" ti?|| ||

"Cira-paṭikāhaṁ bhante, Bhagavantaṁ dassanāya upasaṅkamitukāmo||
n'atthi ca me kāyasmīṁ tāvatikā balamattā,||
yāyāhaṁ Bhagavantaṁ dassanāya upasaṅkameyyan" ti.|| ||

[13][pts][bps][bodh] "Alaṁ Vakkali kiṁ te iminā pūtikāyena diṭṭhena.|| ||

Yo kho Vakkali, dhammaṁ passati so maṁ passati,||
yo maṁ passati so dhammaṁ passati.|| ||

Dhammaṁ hi Vakkali, passanto maṁ passati||
maṁ passanto dhammaṁ passati.|| ||

[14] Taṁ kiṁ maññasi Vakkali?|| ||

Rūpaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

[121] "Aniccaṁ bhante" ti.|| ||

"Yam panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante" ti.|| ||

"Yam panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama||
eso'ham asmi,||
eso me attā'" ti.|| ||

"No h'etaṁ bhante" ti.|| ||

"Vedanā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante" ti.|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante" ti.|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama||
eso'ham asmi,||
eso me attā'" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante" ti.|| ||

"Saññā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante" ti.|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante" ti.|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama||
eso'ham asmi,||
eso me attā'" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante" ti.|| ||

"Saṅkhārā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante" ti.|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante" ti.|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama||
eso'ham asmi,||
eso me attā'" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante" ti.|| ||

"Viññāṇaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||

"Aniccaṁ bhante" ti.|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||

"Dukkhaṁ bhante" ti.|| ||

"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallannu taṁ samanupassituṁ:|| ||

'Etaṁ mama||
eso'ham asmi,||
eso me attā'" ti?|| ||

"No h'etaṁ bhante" ti.|| ||

"Tasmātiha Vakkali, yaṁ kiñci rūpaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ rūpaṁ|| ||

'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā' ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Yā kāci vedanā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ vedanaṁ:|| ||

"N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā" ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Yā kāci saññā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ saññaṁ:|| ||

"N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā" ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Ye keci saṅkhārā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ saṅkhāraṁ:|| ||

"N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā" ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Yaṁ kiñci viññāṇaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā vā||
oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā||
sabbaṁ viññāṇaṁ:|| ||

"N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me so attā" ti.|| ||

Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||

Evaṁ passaṁ ariya-sāvako rūpasmim pi nibbindati nibbindaṁ virajjati,||
virāgā vimuccati,||
vimuttasmiṁ vimuttamiti ñāṇaṁ hoti:|| ||

'Khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ,||
nāparaṁ itthattāyā' ti pajānātī" ti.|| ||

[17] Atha kho Bhagavā āysamantaṁ Vakkaliṁ iminā ovādena ovaditvā uṭṭhāy āsanā yena Gijjhakuṭo pabbato tena pakkāmi.|| ||

[18] Atha kho āyasmā Vakkali acira-pakkantassa Bhagavato upaṭṭhāke āmantesi:|| ||

"Etha maṁ āvuso mañcakaṁ āropetvā yena Isigilipassakā'asīlā ten'upasaṅkamatha||
kathaṁ hi nāma mādiso antaraghare kālaṁ kattabbaṁ maññeyyā" ti.|| ||

[19] "Evam āvuso" ti kho te bhikkhū āyasmato Vakkalissa paṭi-s-sutvā āyasmantaṁ Vakkaliṁ mañcakaṁ āropetvā yena Isigilipassakālasilā ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

[20] Atha kho Bhagavā tañ ca rattiṁ tañ ca divasāvasesaṁ Gijjhakuṭe pabbate vihāsi.|| ||

[21] Atha kho dve devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkanta-vaṇṇā kevala-kappaṁ Gijjhakūṭaṁ obhāsetvā yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ aṭṭhaṁsu.|| ||

[22] Eka-m-antaṁ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

"Vakkali bhante, bhikkhu vimokkhāya cetetī" ti.|| ||

[23] Aparā devatā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

"So hi nūna bhante,||
suvimutto vimuccissatī" ti.|| ||

[24] Idam avocuṁ tā devatāyo.|| ||

Idaṁ vatvā Bhagavantaṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth'evantara-dhāyiṁsu.|| ||

[25] Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhu āmantesi:|| ||

"Etha tumhe bhikkhave, yena Vakkali bhikkhu ten'upasaṅkamatha,||
upasaṅkamitvā Vakkaliṁ bhikkhuṁ evaṁ vadetha:|| ||

'Suṇāvuso Vakkali, Bhagavato vacanaṁ [122] dvinnaṁ ca devatānaṁ,||
imaṁ āvuso rattiṁ dve devatāyo abhikkantāya ratniyā abhikkanta-vaṇṇā kevala-kappaṁ Gijjhakuṭaṁ obhāsetvā yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ aṭṭhaṁsu.|| ||

Eka-m-antaṁ ṭhitā kho āvuso ekā devatā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'Vakkali bhante, bhikkhu vimokkhāya cetetī' ti.|| ||

Aparā devatā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'So hi nūna bhante vimutto vimuccissatī' ti.|| ||

Bhagavā ca taṁ āvuso Vakkali, evam āha.|| ||

'Mā bhāyi Vakkali,||
mā bhāyi Vakkali,||
apāpakaṁ te maraṇaṁ bhavissati apāpikā kāla-kiriyā'" ti.|| ||

[26] "Evaṁ bhante" ti kho te bhikkhu Bhagavato paṭi-s-sutvā yenāyasamā Vakkali ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

Upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Vakkaliṁ etad avocuṁ:|| ||

"Suṇāvuso Vakkali, Bhagavato vacanaṁ dvinnañ ca devatānan" ti.|| ||

[27] Atha tho āyasmā Vakkali upaṭṭhāke āmantesi:|| ||

"Etha maṁ āvuso, mañcakā oropetha,||
kathaṁ hi nāma mādiso ucce āsane nisīditvā tassa Bhagavato sāsanaṁ sotabbaṁ maññeyyā" ti.|| ||

[28] "Evam āvuso" ti kho te bhikkhū āyasmato Vakkalissa paṭi-s-sutvā āyasmantaṁ Vakkaliṁ mañcakā oropesuṁ.|| ||

[29] "Imaṁ āvuso rattiṁ dve devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkanta-vaṇṇā kevala-kappaṁ Gijjhakuṭaṁ obhāsetvā yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṁsu,|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ aṭṭhaṁsu.|| ||

Eka-m-antaṁ ṭhītā kho āvuso ekā devatā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'Vakkali bhante, bhikkhu vimokkhāya cetetī' ti.|| ||

Aparā devatā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||

'So hi nūna bhante, suvimutto vimuccissatī" ti.|| ||

Bhagavā va taṁ āvuso Vakkalī, evam āha:|| ||

'Mā bhāsi Vakkali,||
mā bhāyi Vakkali,||
apāpakaṁ te maraṇaṁ bhavissati,||
apāpikā kāla-kiriyā'" ti.|| ||

[30] "Tena h'āvuso mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vandatha:|| ||

'Vakkali bhante, bhikkhu ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno,||
so Bhagavato pāde sirasā vandati,||
evañ ca vadeti.|| ||

'Rūpaṁ aniccaṁ tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ||
taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmi.|| ||

[123] 'Vedanā aniccā tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmi.|| ||

Saññā aniccā tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmi.'|| ||

Saṅkhārā aniccā tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmi.'|| ||

Viññāṇaṁ aniccaṁ tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.

Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ, n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmī" ti.|| ||

"Evam āvuso" ti kho te bhikkhu āyasmato Vakkalissa paṭi-s-sutvā pakkamiṁsu.|| ||

Atha kho āysamā Vakkali acira-pakkantesu tesu bhikkhusu satthaṁ aharesi.|| ||

Atha kho te bhikkhu yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṁsu,||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā||
eka-m-antaṁ nisīdiṁsu.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantaṁ etad avocuṁ:|| ||

"Vakkali bhante, bhikkhu ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno.|| ||

So Bhagavato pāde sirasā vandati, evañ ca vadeti:|| ||

'Rūpaṁ aniccaṁ tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmi.|| ||

Vedanā aniccā tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmi.|| ||

Saññā aniccā tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.

Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmi.'|| ||

Saṅkhārā aniccā tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.

'Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmi.'|| ||

Viññāṇaṁ aniccaṁ tāhaṁ bhante,||
na kaṅkhāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ taṁ dukkhan' ti na vicikicchāmi.|| ||

'Yad aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ, n'atthi me tattha chando vā rāgo vā pemaṁ vā' ti na vicikicchāmī" ti.|| ||

[34] Atha kho Bhagavā bhikkhu āmantesi.|| ||

"Āyāma bhikkhave, yena Isigilipassakālasilā ten'upasaṅkamissāma,||
yattha Vakkalinā kula-puttena satthaṁ āharitan" ti.|| ||

"Evaṁ bhante" ti kho te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||

[35] Atha kho Bhagavā sambahulehi bhikkhuhi saddhiṁ yena Isigilipassakālasilā ten'upasaṅkami.|| ||

[36] Addasā kho Bhagavā āyasmantaṁ Vakkaliṁ durato va mañcake vivattakkhāndhaṁ-semānaṁ.|| ||

[124] [37] Tena kho pana samayena dhumāyitattaṁ timirāyitattaṁ||
gacchateva purimaṁ disaṁ,||
gacchati pacchimaṁ disaṁ,||
gacchati uttaraṁ disaṁ,||
gacchati dakkhiṇaṁ disaṁ,||
gacchati uddhaṁ,||
gacchati adho,||
gacchati anudisaṁ.|| ||

[38] Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi:|| ||

"Passatha no tumhe bhikkhave,||
etaṁ dhumāyitattaṁ timirāyitattaṁ||
gacchateva purimaṁ disaṁ,||
gacchati pacchimaṁ disaṁ,||
gacchati uttaraṁ disaṁ,||
gacchati dakkhiṇaṁ disaṁ,||
gacchati uddhaṁ,||
gacchati adho,||
gacchati anudisanti?|| ||

"Evaṁ bhante" ti.|| ||

[39] "Eso kho bhikkhave, Māro pāpimā||
Vakkalissa kula-puttassa viññāṇaṁ samanvesati.|| ||

'Kattha Vakkalissa kula-puttassa viññāṇaṁ pati-ṭ-ṭhitan' ti.|| ||

[40] Appatiṭṭhatena ca bhikkhave,||
viññāṇena Vakkali kula-putto parinibbuto" ti.|| ||