Saṁyutta Nikāya
3. Khandha Vagga
22. Khandha Saṁyutta
9. Thera Vagga
Sutta 88
Assaji Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][bodh][than] Evaṁ me sutaṁ:|| ||
Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe.|| ||
Tena kho pana samayen'āyasmā Assaji Kassapakārāme viharati||
ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno.|| ||
Atha kho āyasmā Assaji upaṭṭhāke āmantesi|| ||
"Etha tumhe āvuso yena Bhagavā ten'upasaṅkamatha,||
upasaṅkamitvā mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vandatha:|| ||
'Assaji bhante, bhikkhu ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno||
so Bhagavato pāde sirasā vandatī' ti.|| ||
Evañ ca vadetha:|| ||
'Sādhu kira bhante, Bhagavā yena Assaji bhikkhu ten'upasaṅkamatu||
anukampaṁ upādāyā'" ti.|| ||
"Evam āvuso" ti kho te bhikkhu āyasmato Assajissa paṭi-s-sutvā||
yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṁsu,||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu,||
eka-m-antaṁ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantaṁ etad avocuṁ:|| ||
"Assaji bhante, bhikkhu ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno||
so Bhagavato pāde sirasā vandati,||
evaṁ ca vadeti||
sādhu kira bhante, Bhagavā yena Assaji bhikkhu ten'upasaṅkamatu||
anukampaṁ upādāyā" ti.|| ||
Adhivāsesi Bhagavā tuṇhī-bhāvena.|| ||
[125] Atha kho Bhagavā sāyaṇha-samayaṁ paṭisallānā vuṭṭhito||
yen'āyasmā Assaji ten'upasaṅkami.|| ||
Addasā kho āyasmā Assaji Bhagavantaṁ durato va āgacchannaṁ||
disvāna mañcake samadhosi.|| ||
Atha kho Bhagavā āyasmantaṁ Assajiṁ etad avoca:|| ||
"Alaṁ Assaji,||
mā tvaṁ mañcake samadhosi,||
santimāni āsanāni paññattāni.|| ||
Tatth-ā-haṁ nisīdissāmī" ti.|| ||
Nisīdi Bhagavā paññatena āsane,||
nissajja kho Bhagavā āyasmantaṁ Assajiṁ etad avoca:|| ||
"Kacci te Assaji khamanīyaṁ?|| ||
Kacci yāpanīyaṁ?|| ||
Kacci dukkhā vedanā paṭi-k-kamanti||
no abhi-k-kamanti?|| ||
Paṭikkamosānaṁ paññāyati||
no abhi-k-kamo" ti?|| ||
"Na me bhante, khamanīyaṁ,||
na yāpanīyaṁ,||
bāḷhā me dukkhā vedanā,||
abhi-k-kamanti||
no paṭi-k-kamanti,||
abhi-k-kam'osānaṁ paññāyati,||
no paṭikkamo" ti.|| ||
"Kacci te Assaji na kiñci kukkuccaṁ||
na koci vippaṭisāro" ti?|| ||
"Taggha me bhante,||
anappakaṁ kukkuccaṁ||
anappako vippaṭisāro" ti.|| ||
"Kacci pana taṁ Assaji,||
attā sīlato na upavadatī" ti?|| ||
"Na kho maṁ bhante,||
attā sīlato upavadatī" ti.|| ||
"No ce kira taṁ Assaji||
attā sīlato upavadati||
atha kiñ ca te kukkuccaṁ,||
ko ca vippaṭisāro" ti?|| ||
"Pubbe khv'āhaṁ bhante,||
gelaññaṁ passambhetvā passambhetvā||
kāya-saṅkhāre vippatisāri viharāmi||
so taṁ samādhiṁ na paṭilabhāmi.|| ||
Tassa mayhaṁ bhante,||
taṁ samādhiṁ appaṭilabhato evaṁ hoti||
no||
'no ca khv'āhaṁ parihāyāmī' ti" ti.|| ||
"Ye te Assaji,||
samaṇa-brāhmaṇā samādhi-sārakā||
samādhi-sāmaññā tesaṁ taṁ samādhiṁ appaṭilabhataṁ evaṁ hoti|| ||
'No cassu mayaṁ parihāyāmā' ti.|| ||
§
Taṁ kiṁ maññasi Assaji?|| ||
Rūpaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||
"Aniccaṁ bhante."|| ||
[126] "Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṁ bhante."|| ||
"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||
'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||
"No h'etaṁ bhante."|| ||
■
"Vedanā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||
"Aniccaṁ bhante."|| ||
"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṁ bhante."|| ||
"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||
'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||
"No h'etaṁ bhante."|| ||
■
"Saññā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||
"Aniccaṁ bhante."|| ||
"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṁ bhante."|| ||
"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||
'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||
"No h'etaṁ bhante."|| ||
■
"Saṅkhārā niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||
"Aniccaṁ bhante."|| ||
"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṁ bhante."|| ||
"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||
'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||
"No h'etaṁ bhante."|| ||
■
"Viññāṇaṁ niccaṁ vā aniccaṁ vā" ti?|| ||
"Aniccaṁ bhante."|| ||
"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vā taṁ sukhaṁ vā" ti?|| ||
"Dukkhaṁ bhante."|| ||
"Yaṁ panāniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ kallaṁ nu taṁ samanupassituṁ:|| ||
'Etaṁ mama,||
eso ham asmi,||
eso me attā' ti"?|| ||
"No h'etaṁ bhante."|| ||
■
"Tasmātiha Assaji,||
yaṁ kiñci rūpaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ rūpaṁ:|| ||
'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||
Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||
■
Yā kāci vedanā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ vedanaṁ:|| ||
'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||
Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||
■
Yā kāci saññā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ saññaṁ:|| ||
'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||
Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||
■
Ye keci saṅkhārā atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ saṅkhāraṁ:|| ||
'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||
Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||
■
Yaṁ kiñci viññāṇaṁ atīt-ā-nāgata-pacc'uppannaṁ||
ajjhattaṁ vā bahiddhā||
vā oḷārikaṁ vā sukhumaṁ vā||
hīnaṁ vā paṇītaṁ vā||
yaṁ dūre santike vā sabbaṁ viññāṇaṁ:|| ||
'N'etaṁ mama||
n'eso ham asmi||
na me'so attā' ti.|| ||
Evam etaṁ yathā-bhūtaṁ samma-p-paññāya daṭṭhabbaṁ.|| ||
§
Evaṁ passaṁ Assaji, sutavā ariya-sāvako||
rūpasmim pi nibbandati,||
vedanāya pi nibbandati,||
saññāya pi nibbindati,||
saṅkhāresu pi nibbindati,||
viññāṇasmim pi nibbindati.|| ||
Nibbidaṁ virajjati.|| ||
Virāgā vimuccati.|| ||
Vimuttasmiṁ 'vimuttami' ti||
ñāṇaṁ hoti:|| ||
'Khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ,||
nāparaṁ itthattāyā' ti pajānātī.|| ||
§
So sukhaṁ ce vedanaṁ vediyati sā aniccāti pajānāti||
anajjhositā ti pajānāti||
anabhinanditāti pajānāti.|| ||
Dukkhaṁ ce vedanaṁ vediyati sā aniccāti pajānāti,||
anajjhositā ti pajānāti,||
anabhinanditā ti pajānāti.|| ||
Adukkha-m-asukhaṁ ce vedanaṁ vediyati sā aniccāti pajānāti,||
anajjhositā ti pajānāti,||
anabhinanditā ti pajānāti.|| ||
■
So sukhaṁ ce vedanaṁ vediyati visaññunto naṁ vediyati.|| ||
Dukkhañ ce vedanaṁ vediyati visaññutto naṁ vediyati.|| ||
Adukkha-m-asukhañ ce vedanaṁ vediyati||
visaññutto naṁ vediyati.|| ||
■
So kāya-pariyantikañ ce vedanaṁ vediyamāno||
kāya-pariyantikaṁ vedanaṁ vediyāmīti pajānāti.|| ||
Jivita-pariyantikañ ce vedanaṁ vediyamāno||
jivita-pariyantikaṁ vedanaṁ vediyāmiti pajānāti.|| ||
Kāyassa bhedā uddhaṁ jīvita-pariyādānā idh'eva sabba-vedayitāni anabhinanditāni sītibhavissantī ti pajānāti.|| ||
Seyyathā pi Assaji,||
telañ ca paṭicca||
vaṭṭiṁ ca paṭicca||
telapadīpo jhāyeyya.|| ||
Tass'eva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyādānā an-āhāro nibbāyeyya.|| ||
Evam eva kho Assaji bhikkhū kāya-pariyantikaṁ vedanaṁ vediyamāno||
kāya-pariyantikaṁ vedanaṁ vediyāmīti pajānāti|| ||
Jivita-pariyantikaṁ vedanaṁ vediyamāno||
jivita-pariyantikaṁ vedanaṁ vediyāmīti pajānāti.|| ||
Kāyassa bhedā uddhaṁ jīvita-pariyādānā idh'eva sabba-vedayitāni anabhinanditāni sītibhavissantī ti pajānātī" ti.|| ||