Saṁyutta Nikāya
4. Saḷāyatana Vagga
35. Saḷāyatana Saṁyutta
§ I: Mūla-Paññāsa
2. Yamaka Vagga
Sutta 13
Sambodha Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||
Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
"Bhikkhavo" ti.|| ||
"Bhadante" ti||
te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
"Pubbe me bhikkhave sambodhā anabhi-sambuddhassa [7] bodhisattass eva sato etad ahosi:|| ||
'Ko nu kho cakkhussa assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ?|| ||
Ko sotassa assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ?|| ||
Ko ghānassa assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ?|| ||
Ko jivhāya assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ?|| ||
Ko kāyassa assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ?|| ||
Ko manassa assādo,||
ko ādīnavo,||
kiṁ nissaraṇaṁ?'|| ||
§
Tassa mayhaṁ bhikkhave etad ahosi:|| ||
'Yaṁ kho cakkhuṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ||
ayaṁ cakkhussa assādo,||
yaṁ cakkhuṁ aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ||
ayaṁ cakkhussa ādīnavo,||
yo cakkhusmiṁ chanda-rāga-vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ||
idaṁ cakkhussa nissaraṇaṁ.|| ||
Yaṁ kho sotaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ||
ayaṁ sotassa assādo,||
yaṁ sotaṁ aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ||
ayaṁ sotassa ādīnavo,||
yo sotasmiṁ chanda-rāga-vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ||
idaṁ sotassa nissaraṇaṁ.|| ||
Yaṁ kho ghānaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ||
ayaṁ ghānassa assādo,||
yaṁ ghānaṁ aniccaṁ dukkhaṁ vipariṇāma-dhammaṁ||
ayaṁ ghānassa ādīnavo,||
yo ghānasmiṁ chanda-rāga-vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ||
idaṁ ghānassa nissaraṇaṁ.|| ||
Yaṁ kho jivhaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ||
ayaṁ jivhāya assādo,||
yā jivhā aniccā dukkhā vipariṇāma-dhammā||
ayaṁ jivhāya ādīnavo,||
yo jivhāya chanda-rāga-vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ||
idaṁ jivhāya nissaraṇaṁ.|| ||
Yaṁ kho kāyaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ||
ayaṁ kāyassa assādo,||
yo kāyo anicco dukkho vipariṇāmadhammo||
ayaṁ kāyassa ādīnavo,||
yo kāyasmiṁ chanda-rāga-vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ||
idaṁ kāyassa nissaraṇaṁ.|| ||
Yaṁ kho manaṁ paṭicca uppajjati sukhaṁ somanassaṁ||
ayaṁ manassa assādo,||
yo mano anicco dukkho vipariṇāmadhammo||
ayaṁ manassa ādīnavo,||
yo manasmiṁ chanda-rāga-vinayo chanda-rāga-p-pahānaṁ||
idaṁ manassa nissaraṇaṁ.|| ||
§
Yāva kīvañc'āhaṁ bhikkhave imesaṁ channaṁ ajjhattikānaṁ āyatanānaṁ||
evaṁ assādaṁ ca assādato ādīnavaṁ ca ādīnavato nissaraṇaṁ ca nissaraṇato yathā-bhūtaṁ nābbhaññāsiṁ,||
n'eva tāvāhaṁ bhikkhave sa-devake loke sa-Mārake sa-brahmake sa-s-samaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadeva manussāya anuttaraṁ sammā-sambodhiṁ abhisambuddhoti paccaññāsiṁ. || ||
Yato ca kho haṁ bhikkhave imesaṁ channaṁ ajjhattikānaṁ āyatanānaṁ||
evaṁ assādaṁ ca assādato ādīnavaṁ ca ādīnavato nissaraṇaṁ ca nissaraṇato yathā-bhūtaṁ abbhaññāsiṁ,
ath'āhaṁ bhikkhave sa-devake loke sa-Mārake sa-brahmake sa-s-samaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadeva manussāya anuttaraṁ sammā-sambodhiṁ abhisambuddhoti paccaññāsiṁ.|| ||
[8] Ñāṇaṁ ca pana me dassanaṁ udapādi.|| ||
'Akuppā me ceto-vimutti||
ayam antimā jāti,||
n'atthi-dāni puna-b-bhavo' ti" ti.|| ||