Saṁyutta Nikāya
4. Saḷāyatana Vagga
35. Saḷāyatana Saṁyutta
§ III: Paññāsaka Tatiya
4. Devadaha Vagga
Sutta 136
Rūpā-Pārāma Suttaṁ
(PTS: Agayha Suttaṁ;
BJT: Sagayha Suttaṁ + Gayha Suttaṁ;
CSCD: Paṭhama Rūpāpārāma Suttaṁ + Dutiya Rūpāpārāma Suttaṁ)[ed1]
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][bodh][than] Evaṁ me sutaṁ:|| ||
Ekaṁ samayaṁ Bhagavā sakkesu viharati devadahaṁ nāma Sakyānaṁ nigamo.|| ||
Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi:|| ||
"Rūp'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
rūpa-ratā||
rūpa-sammuditā||
rūpa-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Sadd'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
saddā-ratā||
sadda-sammuditā||
saddā-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Gandh'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
gandhā-ratā||
gandha-sammuditā gandhā-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Ras'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
rasā-ratā||
rasā-sammuditā||
rasā-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Phoṭṭhabb'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
phoṭṭhabbā-ratā||
phoṭṭhabba-sammuditā||
phoṭṭhabbā-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Dhamm'ārāmā bhikkhave [127] deva-manussā||
dhammā-ratā||
dhamma-sammuditā||
dhamma-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
§
Tathāgato ca kho bhikkhave||
arahaṁ||
Sammā Sambuddho||
rūpānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na rūp'ārāmo||
na rūpa-rato||
na rūpa-sammudito,||
rūpa-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Saddānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na sadd'ārāmo||
na saddā-rato||
na sadda-sammudito,||
saddā-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Gandhānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na gandh'ārāmo||
na gandha-rato||
na gandha-sammudito,||
gandha-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Rasānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na ras'ārāmo||
na rasa-rato||
na rasa-sammudito,||
rasa-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Phoṭṭhabbānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na phoṭṭhabb'ārāmāo||
na phoṭṭhabba-rato||
na phoṭṭhabba-sammudito,||
phoṭṭhabba-vipariṇāma-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Dhammānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na dhamm'ārāmo||
na dhamma-rato||
na dhamma-sammudito,||
dhamma-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati" ti.|| ||
Idam avoca Bhagavā.|| ||
Idaṁ vatvā Sugato athāparaṁ etad avoca Satthā:|| ||
Rūpā saddā gandhā rasā||
phassā dhammā ca kevalā||
Iṭṭhā kantā manāpā ca||
yāvatatthīti vuccati.|| ||
Sadevakassa lokassa||
ete vo sukhasammatā||
Yattha ceto nirujjhanti||
taṁ tesaṁ dukkhasammataṁ|| ||
Sukhaṁ diṭṭham ariyehi||
sakkā yassa nirodhanaṁ||
Paccanīkam idaṁ hoti||
sabba-lokena dassanaṁ.|| ||
Yaṁ pare sukhato āhu||
tad ariyā āhu dukkhato||
Yaṁ pare dukkhato āhu||
tad ariyā sukhato vidū.|| ||
Passa dhammaṁ durājānaṁ||
sammūḷehattha aviddasū||
Nivutānaṁ tamo hoti||
andhakāro apassataṁ,|| ||
[128] Satañ ca vivaṭaṁ hoti||
āloko passatām idha||
Santikena vijānanti||
mahā dhammassa kovidā.|| ||
Bhava-rāgaparetehi||
bhavasotānusāribhi||
Māra-dheyyānupannehi||
nāyaṁ dhammo susambuddho.|| ||
Ko nu aññatra-m-ariyehi padaṁ||
sambuddham arahati.||
Yam padaṁ samma-d-aññāya||
parinibbanti anāsavāti.|| ||
[Here BJT calls the following #137: Gayha Suttaṁ and CSCD: #137: Dutiyarūpāma Suttaṁ]
Rūp'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
rūpa-ratā||
rūpa-sammuditā||
rūpa-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Sadd'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
saddā-ratā||
sadda-sammuditā||
saddā-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Gandh'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
gandhā-ratā||
gandha-sammuditā gandhā-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Ras'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
rasā-ratā||
rasā-sammuditā||
rasā-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Phoṭṭhabb'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
phoṭṭhabbā-ratā||
phoṭṭhabba-sammuditā||
phoṭṭhabbā-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
Dhamm'ārāmā bhikkhave deva-manussā||
dhammā-ratā||
dhamma-sammuditā||
dhamma-vipariṇāma-virāga-nirodhā dukkhā bhikkhave deva-manussā viharanti.|| ||
§
Tathāgato ca kho bhikkhave||
arahaṁ||
Sammā Sambuddho||
rūpānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na rūp'ārāmo||
na rūpa-rato||
na rūpa-sammudito,||
rūpa-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Saddānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na sadd'ārāmo||
na saddā-rato||
na sadda-sammudito,||
saddā-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Gandhānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na gandh'ārāmo||
na gandha-rato||
na gandha-sammudito,||
gandha-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Rasānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na ras'ārāmo||
na rasa-rato||
na rasa-sammudito,||
rasa-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Phoṭṭhabbānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na phoṭṭhabb'ārāmāo||
na phoṭṭhabba-rato||
na phoṭṭhabba-sammudito,||
phoṭṭhabba-vipariṇāma-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati.|| ||
■
Dhammānaṁ samudayañ ca||
attha-gamañ ca||
assādañ ca||
ādīnavañ ca||
nissaraṇañ ca||
yathā-bhūtaṁ viditvā||
na dhamm'ārāmo||
na dhamma-rato||
na dhamma-sammudito,||
dhamma-vipariṇāma-virāga-nirodhā sukho bhikkhave Tathāgato viharati" ti.|| ||
[ed1] Bhikkhu Bodhi notes: "Feer wrongly entitles this sutta Agaytha, and runs it together with the next." I here follow the PTS numbering.