Saṁyutta Nikāya
4. Saḷāyatana Vagga
35. Saḷāyatana Saṁyutta
§ III: Paññāsaka Tatiya
4. Devadaha Vagga
Sutta 140
Dutiya Ajjhatta-Dukkha aka Hetunā Ajjhatta Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||
Ekaṁ samayaṁ Bhagavā sakkesu viharati devadahaṁ nāma Sakyānaṁ nigamo.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
"Bhikkhavo" ti.|| ||
"Bhadante" ti||
te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
"Cakkhuṁ bhikkhave dukkhaṁ,||
yo pi hetu||
yo pi paccayo||
cakkhussa uppādāya||
so pi dukkho.|| ||
Dukkha-sambhūtaṁ bhikkhave||
cakkhuṁ kuto sukham bhavissati?|| ||
■
Sotaṁ dukkhaṁ,||
yo pi hetu||
yo pi paccayo||
sotassa uppādāya so pi dukkho.|| ||
Dukkha-sambhūtaṁ bhikkhave||
sotaṁ kuto sukham bhavissati?|| ||
■
Ghānaṁ dukkhaṁ,||
yo pi hetu||
yo pi paccayo||
ghānassa uppādāya so pi dukkho.|| ||
Dukkha-sambhūtaṁ bhikkhave||
ghānaṁ kuto sukham bhavissati?|| ||
■
Jivhā dukkhā,||
yo pi hetu||
yo pi paccayo||
jivhāya uppādāya so pi dukkhā.|| ||
Dukkha-sambhūtā bhikkhave||
jivhā kuto sukhā bhavissati?|| ||
■
Kāyo dukkho,||
yo pi hetu||
yo pi paccayo||
kāyassa uppādāya so pi dukkho.|| ||
Dukkha-sambhūto bhikkhave||
kāyo kuto sukho bhavissati?|| ||
■
Mano dukkho,||
yo pi hetu||
yo pi paccayo||
manassa uppādāya so pi dukkho.
Dukkha-sambhūto bhikkhave||
mano kuto sukho bhavissati" ti?|| ||
§
Evam passaṁ bhikkhave sutavā ariya-sāvako cakkhusmim pi nibbindati,||
rūpesu pi nibbindati,||
cakkhu-viññāṇe pi nibbindati,||
cakkhu-samphasse pi nibbindati.|| ||
Yam pidaṁ cakkhu-samphassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā tasmim pi nibbindati.|| ||
■
Evam passaṁ bhikkhave sutavā ariya-sāvako sotasmim pi nibbindati,||
saddā pi nibbindati,||
sota-viññāṇe pi nibbindati,||
sota-samphasse pi nibbindati.|| ||
Yam pidaṁ sota-samphassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā tasmim pi nibbindati.|| ||
■
Evam passaṁ bhikkhave sutavā ariya-sāvako ghānasmim pi nibbindati,||
gandhā pi nibbindati,||
ghāna-viññāṇe pi nibbindati,||
ghāna-samphasse pi nibbindati.|| ||
Yam pidaṁ ghāna-samphassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā tasmim pi nibbindati.|| ||
■
Evam passaṁ bhikkhave sutavā ariya-sāvako jivhāya pi nibbindati,||
rasesu pi nibbindati,||
jivhā-viññāṇe pi nibbindati,||
jivhā-samphasse pi nibbindati.|| ||
Yam pidaṁ jivhā-samphassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā tasmim pi nibbindati.|| ||
■
Evam passaṁ bhikkhave sutavā ariya-sāvako kāyasmim
phoṭṭhabbā pi nibbindati,||
kāya-viññāṇe pi nibbindati,||
kāya-samphasse pi nibbindati.|| ||
Yam pidaṁ kāya-samphassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā tasmim pi nibbindati.|| ||
■
Evam passaṁ bhikkhave sutavā ariya-sāvako manasmim pi nibbindati,||
dhammesu pi nibbindati||
mano-viññāṇe pi nibbindati,||
mano-samphasse pi nibbindati.|| ||
Yam pidaṁ mano-samphassa-paccayā uppajjati vedayitaṁ sukhaṁ vā dukkhaṁ vā adukkha-m-asukhaṁ vā tasmim pi nibbindati.|| ||
■
Nibbindaṁ virajjati virāgā vimuccati,||
vimuttasmiṁ vimuttamiti ñāṇaṁ hoti:|| ||
'Khīṇā jāti,||
vusitaṁ Brahma-cariyaṁ,||
kataṁ karaṇīyaṁ||
nāparaṁ itthattāyā' ti pajānātī" ti.|| ||