Saṁyutta Nikāya
5. Mahā-Vagga
46. Bojjhaṅga Saṁyutta
1. Pabbata Vagga
Sutta 6
Kuṇḍali Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][bodh] Evam me sutaṁ:|| ||
Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sākete viharati Añcanavane Migadāye.|| ||
Atha kho Kuṇḍaliyo paribbājako yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi.|| ||
Sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
Eka-m-antaṁ nisinno kho Kuṇḍaliyo paribbājako Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||
"Aham asmi bho Gotama, ārāmanisādi parisā-vacaro.|| ||
Tassa mayhaṁ bho Gotama, pacchā-bhattaṁ bhuttapātarāsassa ayam ācāro hoti||
ārāmena ārāmaṁ uyyānena uyyānaṁ||
anucaṅkamāmi, anuvicarāmi.|| ||
So tattha passāmi eke samaṇa-brāhmaṇe itivāda-p-pamokkhānisaṁsañ c'eva kathaṁ kathente upārambhānisaṁsañ ca.|| ||
Bhavaṁ pana Gotamo kimānisaṁso viharatī" ti?|| ||
"Vijjā-vimutti-phalānisaṁso kho Kuṇḍaliya,||
Tathāgato viharatī" ti.
"Katame pana bho Gotama, dhammā bhāvitā bahulī-katā vijjā-vimuttiṁ paripūrentī" ti?|| ||
"Satta kho Kuṇḍaliya, bojjh'aṅgā bhāvitā bahulī-katā vijjā-vimuttiṁ paripūrentī" ti.|| ||
"Katame pana bho Gotama, dhammā bhāvitā bahulī-katā satta-bojjh'aṅge paripūrentī" ti?|| ||
"Cattāro kho Kuṇḍaliya, sati-paṭṭhānā bhāvitā bahulī-katā satta-bojjh'aṅge paripūrentī" ti.|| ||
"Katame bho Gotama, dhammā bhāvitā bahulī-katā cattāro sati-paṭṭhāne paripūrentī" ti?|| ||
"Tīṇi kho Kuṇḍaliya, sucaritāni bhāvitāni bahulī-katāni cattāro sati-paṭṭhāne paripūrentī" ti.|| ||
"Katame pana bho Gotama, dhammā bhāvitā bahulī-katā tīṇi sucaritāni paripūrentī" ti?|| ||
[74] "Indriya-saṁvaro kho Kuṇḍaliya, bhāvito bahulī-kato tīṇi sucaritāni paripūrenti.|| ||
Kathaṁ bhāvito ca Kuṇḍaliya, indriya-saṁvaro||
kathaṁ bahulī-kato tīṇi sucaritāni paripūreti?|| ||
Idha Kuṇḍaliya, bhikkhu||
cakkhunā rūpaṁ disvā manāpaṁ nābhijjhati,||
nābhihaṁsati,||
na rāgaṁ janeti.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
Cakkhunā kho pan'eva rūpaṁ disvā amanāpaṁ||
na maṅku hoti.|| ||
Apatiṭṭhina-citto ādīnamānaso avyāpanna-cetaso.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Puna ca paraṁ Kuṇḍaliya, bhikkhu||
sotena saddaṁ sutvā manāpaṁ nābhijjhati,||
nābhihaṁsati,||
na rāgaṁ janeti.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
Sotena kho pan'eva saddaṁ sutvā amanāpaṁ||
na maṅku hoti.|| ||
Apatiṭṭhina-citto ādīnamānaso avyāpanna-cetaso.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Ghānena gandhaṁ ghāyitvā manāpaṁ nābhijjhati,||
nābhihaṁsati,||
na rāgaṁ janeti.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
Gandhaṁ ghāyitvā amanāpaṁ||
na maṅku hoti.|| ||
Apatiṭṭhina-citto ādīnamānaso avyāpanna-cetaso.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Jivhāya rasaṇ sāyitvā manāpaṁ nābhijjhati,||
nābhihaṁsati,||
na rāgaṁ janeti.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
Jivhāya kho pan'eva rasaṇ sāyitvā amanāpaṁ||
na maṅku hoti.|| ||
Apatiṭṭhina-citto ādīnamānaso avyāpanna-cetaso.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Kāyena phoṭṭhabbaṁ phusitvā manāpaṁ nābhijjhati,||
nābhihaṁsati,||
na rāgaṁ janeti.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
Kāyena kho pan'eva phoṭṭhabbaṁ phusitvā amanāpaṁ||
na maṅku hoti.|| ||
Apatiṭṭhina-citto ādīnamānaso avyāpanna-cetaso.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Manasā dhammaṁ viññāya manāpaṁ nābhijjhati,||
nābhihaṁsati,||
na rāgaṁ janeti.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
Manasā kho pan'eva dhammaṁ viññāya amanāpaṁ||
na maṅku hoti.|| ||
Apatiṭṭhina-citto ādīnamānaso avyāpanna-cetaso.|| ||
Tassa ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
Yato kho Kuṇḍaliya, bhikkhuno||
cakkhunā rūpaṁ disvā manāpāmanāpesu rūpesu ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Sotena saddaṁ sutvā manāpāmanāpesu saddesu ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Ghānena gandhaṁ ghāyitvā manāpāmanāpesu gandhesu ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Jivhāya rasaṇ sāyitvā manāpāmanāpesu rasesu ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Kāyena phoṭṭhabbaṁ phusitvā manāpāmanāpesu phoṭṭhabbesu ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
su-vimuttaṁ.|| ||
■
Manasā dhammaṁ viññāya manāpāmanāpesu dhammesu ṭhito ca kāyo hoti,||
ṭhitaṁ cittaṁ,||
ajjhattaṁ susaṇṭhitaṁ,||
[75] su-vimuttaṁ.|| ||
Evaṁ bhāvito kho Kuṇḍaliya, indriya-saṁvaro||
evaṁ bahulī-kato tīṇi sucaritāni paripūreti.
Kathaṁ bhāvitāni ca Kuṇḍaliya,||
tīṇi sucaritāni||
kathaṁ bahulī-katāni||
cattāro sati-paṭṭhāne paripūrenti?|| ||
Idha Kuṇḍaliya, bhikkhu kāya-du-c-caritaṁ pahāya||
kāya-su-caritaṁ bhāveti.|| ||
Vacī-du-c-caritaṁ pahāya||
vacī-su-caritaṁ bhāveti.|| ||
Mano-du-c-caritaṁ pahāya||
mano-su-caritaṁ bhāveti.|| ||
Evaṁ bhāvitāni kho Kuṇḍaliya,||
tīṇi sucaritāni||
evaṁ bahulī-katāni||
cattāro sati-paṭṭhāne paripūrentī.|| ||
Kathaṁ bhāvitā ca Kuṇḍaliya,||
cattāro sati-paṭṭhānā||
kathaṁ bahulī-katā satta bojjh'aṅge paripūrenti?|| ||
Idha Kuṇḍaliya, bhikkhu||
kāye kāy'ānupassī viharati,||
ātāpī||
sampajāno||
satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
■
Vedanāsu vedan'ānupassī viharati,||
ātāpī||
sampajāno||
satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
■
Citte citt'ānupassī viharati,||
ātāpī||
sampajāno||
satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
■
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati viharati,||
ātāpī||
sampajāno||
satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
Evaṁ bhāvitā kho Kuṇḍaliya,||
cattāro sati-paṭṭhānā||
evaṁ bahulī-katā||
satta bojjh'aṅge paripūrenti.|| ||
Kathaṁ bhāvitā ca kho Kuṇḍaliya,||
satta bojjh'aṅgā||
kathaṁ bahulī-katā vijajāvimuttiṁ paripūrenti?|| ||
Idha Kuṇḍaliya, Bhikkhu||
sati-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti,||
viveka-nissitaṁ,||
virāga-nissitaṁ,||
nirodha-nissitaṁ,||
vossagga-pariṇāmiṁ.|| ||
Dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti,||
viveka-nissitaṁ,||
virāga-nissitaṁ,||
nirodha-nissitaṁ,||
vossagga-pariṇāmiṁ.|| ||
Viriya-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti,||
viveka-nissitaṁ,||
virāga-nissitaṁ,||
nirodha-nissitaṁ,||
vossagga-pariṇāmiṁ.|| ||
Pīti-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti,||
viveka-nissitaṁ,||
virāga-nissitaṁ,||
nirodha-nissitaṁ,||
vossagga-pariṇāmiṁ.|| ||
Passaddhi-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti,||
viveka-nissitaṁ,||
virāga-nissitaṁ,||
nirodha-nissitaṁ,||
vossagga-pariṇāmiṁ.|| ||
Samādhi-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti,||
viveka-nissitaṁ,||
virāga-nissitaṁ,||
nirodha-nissitaṁ,||
vossagga-pariṇāmiṁ.|| ||
Upekkhā-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti,||
viveka-nissitaṁ,||
virāga-nissitaṁ,||
nirodha-nissitaṁ,||
vossagga-pariṇāmiṁ.|| ||
Evaṁ bhāvitā kho Kuṇḍaliya,||
satta bojjh'aṅgā||
evaṁ bahulī-katā||
vijjā-vimuttiṁ paripūrentī" ti.|| ||
Evaṁ vutte Kuṇḍaliyo paribbājako Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||
"Abhikkantaṁ bho Gotama!|| ||
Abhikkantaṁ bho Gotama!|| ||
Seyyathā pi bho Gotama,||
nikkujjitaṁ vā ukkujjeyya,||
paṭi-c-channaṁ vā vivareyya,||
mūḷhassa vā Maggaṁ ācikkheyya,||
andha-kāre vā tela-pajjotaṁ dhāreyya||
'cakkhu-manto rūpāni dakkhintī' ti.|| ||
Evam evaṁ bhotā Gotamena||
aneka-pariyāyena dhammo pakāsito.|| ||
Es'āhaṁ Bhagavantaṁ Gotamaṁ saraṇaṁ gacchāmi,||
Dhammañ ca||
bhikkhu-saṅghañ ca.|| ||
Upāsakaṁ maṁ bhavaṁ Gotamo dhāretu ajja-t-agge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan" ti.|| ||