Saṁyutta Nikāya
5. Mahā-Vagga
46. Bojjhaṅga Saṁyutta
6. Bojj'Aṅga-Sākacca Vagga

Sutta 51

Āhāra Suttaṁ

 

---

[102]

[1][pts][than][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati.|| ||

Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi:|| ||

"Bhikkhavo" ti.|| ||

"Bhadante" ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||

Bhagavā etad avoca:|| ||

2. "Pañcannaṁ ca vo bhikkhave, nīvaraṇānaṁ||
sattannaṁ ca bojjh'aṅgānaṁ||
āhārañ ca||
an-āhārañ ca desissāmi.|| ||

Taṁ suṇātha.|| ||

 

§

 

I. Āhāro Nīvaraṇāṁ

3. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
kāma-c-chandassa uppādāya uppannassa vā||
kāma-c-chandassa bhiyyo-bhāvāya [103] vepullāya?|| ||

Atthi bhikkhave, subha-nimittaṁ.|| ||

Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
kāma-c-chandassa uppādāya uppannassa vā||
kāma-c-chandassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||

■

4. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
vyāpādassa uppādāya uppannassa vā||
vyāpādassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||

Atthi bhikkhave,||
paṭigha-nimittaṁ.|| ||

Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
vyāpādassa uppādāya uppannassa vā||
vyāpādassa bhiyyo bhāvāya vepullāya.|| ||

■

5. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
thīna-middhassa uppādāya uppannassa vā||
thīna-middhassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||

Atthi bhikkhave,||
arati tandi-vijambhitā bhatta-sammado cetaso ca līnattaṁ.|| ||

Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
thīna-middhassa uppādāya uppannassa vā||
thīna-middhassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||

■

6. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa uppādāya uppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||

Atthi bhikkhave,||
cetaso avūpasamo.|| ||

Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa uppādāya uppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||

■

7. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
vicikicchāya uppādāya uppannassa vā||
vicikicchāya bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||

Atthi bhikkhave, vicikicchāṭṭhāniyā dhammā.|| ||

Tattha a-yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
vicikicchāya uppādāya uppannassa vā||
vicikicchāya bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||

 

§

 

II. Āhāro Bojjh'Aṅgānaṁ

8. Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
sati-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
sati-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
sati-sambojjh'aṅga-ṭ-ṭhāniyā [104] dhammā.|| ||

Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
sati-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
sati-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
kusal-ā-kusalā dhammā,||
sāvajjānavajjā dhammā,||
hīna-p-paṇītā dhammā,||
kaṇha-sukka-sa-p-paṭibhāgā dhammā.|| ||

Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
ārambha-dhātu||
ni-k-khama-dhātu||
para-k-kama-dhātu.|| ||

Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
pīti-sambojjh'aṅga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||

Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
kāya-passaddhi,||
citta-passaddhi.|| ||

Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.

■

[105] Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave, samatha-nimittaṁ,||
abyagga-nimittaṁ.|| ||

Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, āhāro anuppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
upekhā-sambojjh'aṅga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||

Tattha yoniso-mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayam āhāro anuppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

 

§

 

III. Anāhāro Nīvaraṇānaṁ

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
kāma-c-chandassa uppādāya uppannassa vā||
kāma-c-chandassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||

Atthi bhikkhave,||
asubha-nimittaṁ.|| ||

Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
kāma-c-chandassa uppādāya uppannassa vā||
kāma-c-chandassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
vyāpādassa uppādāya uppannassa vā||
vyāpādassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||

Atthi bhikkhave,||
mettā-ceto-vimutti.|| ||

Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
vyāpādassa uppādāya uppannassa vā||
vyāpādassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
thīna-middhassa uppādāya uppannassa vā||
thīna-middhassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
ārambha-dhātu||
ni-k-khamma-dhātu||
para-k-kama-dhātu.|| ||

Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
thīna-middhassa [106] uppādāya uppannassa vā||
thīna-middhassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa uppādāya uppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||

Atthi bhikkhave,||
cetaso vūpasamo.|| ||

Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa uppādāya uppannassa vā||
uddhacca-kukkuccassa bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
vicikicchāya uppādāya uppannassa vā||
vicikicchāya bhiyyo-bhāvāya vepullāya?|| ||

Atthi bhikkhave,||
kusal-ā-kusalā dhammā,||
sāvajjānavajjā dhammā,||
hīna-p-paṇītā dhammā,||
kaṇha-sukka-sa-p-paṭibhāgā dhammā.|| ||

Tattha yoniso mana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
vicikicchāya uppādāya uppannassa vā||
vicikicchāya bhiyyo-bhāvāya vepullāya.|| ||

 

§

 

IV. Anāhāro Bojjh'aṅgānaṁ

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
sati-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
sati-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
sati-sambojjh'aṅga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||

Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
sati-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
sati-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
kusal-ā-kusalā dhammā,||
sāvajjānavajjā dhammā,||
hīna-p-paṇītā dhammā,||
kaṇha-sukka-sa-p-paṭibhāgā dhammā.|| ||

Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṅgassa [107] bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
ārambha-dhātu||
ni-k-khama-dhātu||
para-k-kama-dhātu.|| ||

Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
viriya-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
pīti-sambojjh'aṅga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||

Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
pīti-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
kāya-passaddhi,||
citta-passaddhi.|| ||

Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
passaddhi-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
samatha-nimittaṁ||
abyagga-nimittaṁ.|| ||

Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
samādhi-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā.|| ||

■

Ko ca bhikkhave, an-āhāro anuppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā?|| ||

Atthi bhikkhave,||
upekhā-sambojjh'aṅga-ṭ-ṭhāniyā dhammā.|| ||

Tattha amana-sikāra-bahulī-kāro,||
ayaman-āhāro anuppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṅgassa uppādāya uppannassa vā||
upekhā-sambojjh'aṅgassa bhāvanā pāripūriyā" ti.|| ||