Saṁyutta Nikāya
5. Mahā-Vagga
54. Ānāpāna Saṁyutta
2. Ānanda or Dutiya Vagga
Sutta 15
Paṭhama Bhikkhū Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series and proofed against, and mostly resolved to the 1994 Pali Text Society Saṁyutta-Nikaya Part V, edited by M. Leon Feer
[1-2][pts][olds][bodh] Evam me sutaṁ.|| ||
Ekaṁ samayam Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati||
Jetavane Anāthapindikassa ārāme.|| ||
Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavāntaṁ abhivādetvā||
eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
Eka-m-antaṁ nisinno kho||
te bhikkhū Bhagavāntaṁ etad avoca:|| ||
"Atthi nu kho bhante, eko dhammo||
bhāvito||
bahulī-kato||
cattāro dhamme paripūreti;||
cattāro dhammā||
bhāvitā||
bahulī-katā||
satta dhamme paripūrenti;||
satta dhammā||
bhāvitā||
bahulī-katā||
dve dhamme paripūrentī" ti?|| ||
"Atthi kho bhikkhave eko dhammo||
bhāvito||
bahulī-kato||
cattāro dhamme paripūreti;||
cattāro dhammā||
bhāvitā||
bahulī-katā||
satta [335] dhamme paripūrenti;||
satta dhammā||
bhāvitā||
bahulī-katā||
dve dhamme paripūrentī" ti.|| ||
"Katamo pana bhante, eko dhammo||
bhāvito||
bahulī-kato||
cattāro dhamme paripūreti;||
cattāro dhammā||
bhāvitā||
bahulī-katā||
satta dhamme paripūrenti;||
satta dhammā||
bhāvitā||
bahulī-katā||
dve dhamme paripūrentī" ti?|| ||
Ānāpāna-sati-samādhi kho bhikkhave eko dhammo||
bhāvito||
bahulī-kato||
cattāro sati-paṭṭhāne paripūreti,||
cattāro sati-paṭṭhānā||
bhāvitā||
bahulī-katā||
satta bojjh'aṅge paripūrenti,||
satta bojjh'aṅgā||
bhāvitā||
bahulī-katā||
vijjā-vimuttiṁ paripūrenti.|| ||
i
Kathaṁ bhāvito ca, ānāpāna-sati-samādhi kathaṁ||
bahulī-kato||
cattāro sati-paṭṭhāne paripūreti?|| ||
Idha, bhikkhave, bhikkhū arañña-gato
vā||
rukkha-mūla-gato vā||
suññ-ā-gāra-gato vā||
nisīdati pallaṅkaṁ ābhujitvā ujuṁ kāyaṁ paṇidhāya||
parimukhaṁ satiṁ upaṭṭha-petvā||
so sato va||
assasati sato va||
passasati.|| ||
Dīghaṁ vā assasanto||
'dīghaṁ assasāmī' ti pajānātī.|| ||
Dīghaṁ vā passasanto||
'dīghaṁ passasāmī' ti pajānāti.|| ||
Rassaṁ vā assasanto||
'rassaṁ assasāmī' ti pajānāti.|| ||
Rassaṁ vā passasanto||
'rassaṁ passasāmī' ti pajānāti.|| ||
Sabba-kāya-paṭisaṁvedi||
assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Sabba-kāya-paṭisaṁvedi||
passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Passam-bhayaṁ kāya-saṅkhāraṁ||
assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Passam-bhayaṁ kāya-saṅkhāraṁ||
passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Pīti-paṭisaṁvedī assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Pīti-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Sukha-paṭisaṁvedī assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Sukha-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Citta-saṅkhāra-paṭisaṁvedī||
assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Citta-saṅkhāra-paṭisaṁvedī||
passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Passam-bhayaṁ citta-saṅkhāraṁ||
assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Passam-bhayaṁ citta-saṅkhāraṁ||
passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Citta-paṭisaṁvedī assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Citta-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Abhi-p-pamodayaṁ cittaṁ||
assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Abhi-p-pamodayaṁ cittaṁ||
passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Samādahaṁ cittaṁ||
assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Samādahaṁ cittaṁ||
passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Vimocayaṁ cittaṁ||
assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Vimocayaṁ cittaṁ||
passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Anicc-ā-nupassī assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Anicc-ā-nupassī passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Virāg-ā-nupassī assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Virāg-ā-nupassī passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Nirodh-ā-nupassī assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Nirodh-ā-nupassī passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Paṭinissagg-ā-nupassī assasissāmī' ti sikkhati.|| ||
Paṭinissagg-ā-nupassī passasissāmī' ti sikkhati.|| ||
■
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū||
dīghaṁ vā assasanto 'dīghaṁ assasāmī' ti pajānāti,||
dīghaṁ vā passasanto 'dīghaṁ passasāmī' ti pajānāti,||
rassaṁ vā assasanto 'rassaṁ assasāmī' ti pajānāti,||
rassaṁ vā passasanto 'rassaṁ passasāmī' ti pajānāti,||
'sabba-kāya-paṭisaṁvedī assa-sissāmī' ti sikkhati,||
'sabba-kāya-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati,||
'passam-bhayaṁ kāya-saṅkhāraṁ assasissāmī' ti sikkhati,||
'passam-bhayaṁ kāya-saṅkhāraṁ passasissāmī' ti sikkhati,||
kāye kāy'ānupassī bhikkhave||
bhikkhū tasmiṁ samaye viharati||
ātāpī sampajāno satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
Taṁ kissa hetu?|| ||
Kāyaññatarāhaṁ bhikkhave etaṁ vadāmi||
yad idaṁ assāsapassāsaṁ.|| ||
Tasmā 'ti bhikkhave,||
kāye kāy'ānupassī bhikkhū||
tasmiṁ samaye viharati||
ātāpī sampajāno satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
■
Tasmiṁ samaye bhikkhave,||
'bhikkhū pīti-paṭisaṁvedī assasissāmī' ti sikkhati,||
'pīti-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati,||
'sukha-paṭisaṁvidī assasissāmī' ti sikkhati,||
'sukha-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati,||
'citta-saṅkhārapaṭisaṁvedī assasissāmī' ti sikkhati.||
'citta-saṅkhāra-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati.||
'passam-bhayaṁ citta-saṅkhāraṁ assasissāmī' ti sikkhati,||
'passam-bhayaṁ citta-saṅkhāraṁ passasissāmī' ti sikkhati,||
vedanāsu vedan'ānupassī bhikkhave||
bhikkhū tasmiṁ samaye viharati||
ātāpī sampajāno satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
Taṁ kissa hetu?|| ||
Vedanaññatarāhaṁ bhikkhave etaṁ vadāmi||
yad idaṁ assāsa-passāsānaṁ sādhukaṁ mana-sikāraṁ.|| ||
Tasmā 'ti bhikkhave vedanāsu vedan'ānupassī||
bhikkhū tasmiṁ samaye viharati||
ātāpī sampajāno satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhū||
'citta-paṭisaṁvedī assasissāmī' ti sikkhati,||
'citta-paṭisaṁvedī passasissāmī' ti sikkhati,||
'abhippamodayaṁ cittaṁ assasissāmī' ti sikkhati,||
'abhippamodayaṁ cittaṁ passasissāmī' ti sikkhati,||
'samādahaṁ cittaṁ assasissāmī' ti sikkhati,||
'samādahaṁ cittaṁ passasissāmī' ti sikkhati,||
'vimocayaṁ cittaṁ assasissāmī' ti sikkhati,||
'vimocayaṁ cittaṁ passasissāmī' ti sikkhati,||
'citte citt'ānupassī bhikkhave, bhikkhū||
tasmiṁ samaye viharati||
ātāpī sampajāno satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
Taṁ kissa hetu?|| ||
Nāhaṁ bhikkhave, muṭṭha-s-satissa asampajānassa ānāpāna-sati-samādhi-bhāvanaṁ vadāmi.
Tasmā 'ti bhikkhave,||
citte citt'ānupassī bhikkhū||
tasmiṁ samaye viharati||
ātāpī sampajāno satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
■
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhū||
'anicc'ānupassī assasissāmī' ti sikkhati,||
'anicc'ānupassī passasissāmī' ti sikkhati,||
'virāg-ā-nupassī assasissāmī' ti sikkhati,||
'virāg-ā-nupassī passasissāmī' ti sikkhati,||
'nirodh-ā-nupassī assasissāmī' ti sikkhati,||
'nirodh-ā-nupassī passasissāmī' ti sikkhati,||
'paṭinissagg-ā-nupassī assasissāmī' ti sikkhati,||
'paṭinissagaggānupassī passasissāmī' ti sikkhati,||
'Dhammesu Dhamm'ānupassī bhikkhave,||
bhikkhū tasmiṁ samaye viharati||
ātāpī sampajāno satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
So yaṁ taṁ hoti abhijjhā-domanassānaṁ pahānaṁ,||
taṁ paññāya disvā disvā sādhukaṁ ajjh'upekkhitā hoti.|| ||
Tasmā 'ti bhikkhave,||
dhammesu Dhamm'ānupassī bhikkhū||
tasmiṁ samaye viharati||
ātāpī sampajāno satimā||
vineyya loke abhijjhā-domanassaṁ.|| ||
Evaṁ bhāvitā kho, ānāpāna-sati-samādhi kathaṁ||
bahulī-kato||
cattāro sati-paṭṭhāne paripūreti.|| ||
ii
Kāya
Sati-Sambojjhaṅga
Kathaṁ bhāvitā ca bhikkhave||
cattāro sati-paṭṭhānā||
kathaṁ bahulī-katā||
satta sambojjh'aṅge paripūrenti?|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū||
kāye kāy'ānupassī viharati upaṭṭhitāsati||
tasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhuno||
sati hoti||
asammuṭṭhā.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno||
upaṭṭhitā sati||
asammuṭṭhā||
sati-sambojjh'aṅgo||
tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Sati-sambojjh'aṅgaṁ||
tasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū bhāveti||
sati-sambojjh'aṅgo||
tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā-pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Dhamma-Vicaya-Sambojjhaṅga
So tathā sato viharanto||
taṁ dhammaṁ paññāya pavicinati||
pavicarati||
parivīmaṁsam||
āpajjati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhū||
tathā sato viharanto||
taṁ dhammaṁ paññāya pavicināti||
pavicarati||
parivīmaṁsam||
āpajjati,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ||
samaye bhikkhūno āraddho hoti,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ||
samaye bhikkhū bhāveti,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā-pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Viriya-Sambojjhaṅga
Tassa taṁ dhammaṁ paññāya pavicanato pavicarato parivīmaṁsam āpajjato āraddhaṁ hoti viriyaṁ asallīnaṁ.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhūno taṁ dhammaṁ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṁsam āpajjato āraddhaṁ hoti viriyaṁ asallīnaṁ,||
viriya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Viriya-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
viriya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Pīti-Sambojjhaṅga
Āraddha viriyassa uppajjati pīti nirāmisā.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhūno āraddha-viriyassa uppajjati pīti nirāmisā,||
pīti-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Pīti-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
pīti-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Passaddhi-Sambojjhaṅga
Pīti-manassa kāyo pi passambhati,
cittam pi passambhati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno pīti-manassa kāyo pi passambhati,||
cittam pi passambhati,||
passaddhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Passaddhi-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
passaddhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Samādhi-Sambojjhaṅga
Pa-s-saddha-kāyassa sukhino cittaṁ samādhiyati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno passaddha-kāyassa sukhino cittaṁ samādhiyati,||
samādhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Samādhi-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samayo bhikkhū bhāveti,||
samādhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Upekhā-Sambojjhaṅga
So tathā samāhitaṁ cittaṁ sādhukaṁ ajjh'upekkhitā hoti.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū tathā samāhitaṁ cittaṁ sādhukaṁ ajjh'upekkhitā hoti,||
upekhā-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Upekhā-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,
upekhā-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
Vedanā
Sati-Sambojjhaṅga
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū||
vedanāsu vedan'ānupassī viharati upaṭṭhitāsati||
tasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhuno||
sati hoti||
asammuṭṭhā.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno||
upaṭṭhitā sati||
asammuṭṭhā||
sati-sambojjh'aṅgo||
tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Sati-sambojjh'aṅgaṁ||
tasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū bhāveti||
sati-sambojjh'aṅgo||
tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā-pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Dhamma-Vicaya-Sambojjhaṅga
So tathā sato viharanto||
taṁ dhammaṁ paññāya pavicinati||
pavicarati||
parivīmaṁsam||
āpajjati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhū||
tathā sato viharanto||
taṁ dhammaṁ paññāya pavicināti||
pavicarati||
parivīmaṁsam||
āpajjati,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ||
samaye bhikkhūno āraddho hoti,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ||
samaye bhikkhū bhāveti,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā-pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Viriya-Sambojjhaṅga
Tassa taṁ dhammaṁ paññāya pavicanato pavicarato parivīmaṁsam āpajjato āraddhaṁ hoti viriyaṁ asallīnaṁ.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhūno taṁ dhammaṁ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṁsam āpajjato āraddhaṁ hoti viriyaṁ asallīnaṁ,||
viriya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Viriya-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
viriya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Pīti-Sambojjhaṅga
Āraddha viriyassa uppajjati pīti nirāmisā.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhūno āraddha-viriyassa uppajjati pīti nirāmisā,||
pīti-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Pīti-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
pīti-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Passaddhi-Sambojjhaṅga
Pīti-manassa kāyo pi passambhati,
cittam pi passambhati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno pīti-manassa kāyo pi passambhati,||
cittam pi passambhati,||
passaddhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Passaddhi-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
passaddhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Samādhi-Sambojjhaṅga
Pa-s-saddha-kāyassa sukhino cittaṁ samādhiyati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno passaddha-kāyassa sukhino cittaṁ samādhiyati,||
samādhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Samādhi-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samayo bhikkhū bhāveti,||
samādhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Upekhā-Sambojjhaṅga
So tathā samāhitaṁ cittaṁ sādhukaṁ ajjh'upekkhitā hoti.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū tathā samāhitaṁ cittaṁ sādhukaṁ ajjh'upekkhitā hoti,||
upekhā-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Upekhā-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,
upekhā-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
Citte
Sati-Sambojjhaṅga
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū||
citte citt'ānupassī viharati upaṭṭhitāsati||
tasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhuno||
sati hoti||
asammuṭṭhā.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno||
upaṭṭhitā sati||
asammuṭṭhā||
sati-sambojjh'aṅgo||
tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Sati-sambojjh'aṅgaṁ||
tasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū bhāveti||
sati-sambojjh'aṅgo||
tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā-pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Dhamma-Vicaya-Sambojjhaṅga
So tathā sato viharanto||
taṁ dhammaṁ paññāya pavicinati||
pavicarati||
parivīmaṁsam||
āpajjati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhū||
tathā sato viharanto||
taṁ dhammaṁ paññāya pavicināti||
pavicarati||
parivīmaṁsam||
āpajjati,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ||
samaye bhikkhūno āraddho hoti,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ||
samaye bhikkhū bhāveti,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā-pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Viriya-Sambojjhaṅga
Tassa taṁ dhammaṁ paññāya pavicanato pavicarato parivīmaṁsam āpajjato āraddhaṁ hoti viriyaṁ asallīnaṁ.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhūno taṁ dhammaṁ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṁsam āpajjato āraddhaṁ hoti viriyaṁ asallīnaṁ,||
viriya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Viriya-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
viriya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Pīti-Sambojjhaṅga
Āraddha viriyassa uppajjati pīti nirāmisā.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhūno āraddha-viriyassa uppajjati pīti nirāmisā,||
pīti-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Pīti-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
pīti-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Passaddhi-Sambojjhaṅga
Pīti-manassa kāyo pi passambhati,
cittam pi passambhati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno pīti-manassa kāyo pi passambhati,||
cittam pi passambhati,||
passaddhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Passaddhi-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
passaddhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Samādhi-Sambojjhaṅga
Pa-s-saddha-kāyassa sukhino cittaṁ samādhiyati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno passaddha-kāyassa sukhino cittaṁ samādhiyati,||
samādhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Samādhi-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samayo bhikkhū bhāveti,||
samādhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Upekhā-Sambojjhaṅga
So tathā samāhitaṁ cittaṁ sādhukaṁ ajjh'upekkhitā hoti.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū tathā samāhitaṁ cittaṁ sādhukaṁ ajjh'upekkhitā hoti,||
upekhā-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Upekhā-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,
upekhā-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
Dhamma
Sati-Sambojjhaṅga
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū||
Dhammesu Dhamm'ānupassī viharati upaṭṭhitāsati||
tasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhuno||
sati hoti||
asammuṭṭhā.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno||
upaṭṭhitā sati||
asammuṭṭhā||
sati-sambojjh'aṅgo||
tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Sati-sambojjh'aṅgaṁ||
tasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū bhāveti||
sati-sambojjh'aṅgo||
tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā-pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Dhamma-Vicaya-Sambojjhaṅga
So tathā sato viharanto||
taṁ dhammaṁ paññāya pavicinati||
pavicarati||
parivīmaṁsam||
āpajjati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhū||
tathā sato viharanto||
taṁ dhammaṁ paññāya pavicināti||
pavicarati||
parivīmaṁsam||
āpajjati,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ||
samaye bhikkhūno āraddho hoti,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ||
samaye bhikkhū bhāveti,||
dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā-pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Viriya-Sambojjhaṅga
Tassa taṁ dhammaṁ paññāya pavicanato pavicarato parivīmaṁsam āpajjato āraddhaṁ hoti viriyaṁ asallīnaṁ.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhūno taṁ dhammaṁ paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṁsam āpajjato āraddhaṁ hoti viriyaṁ asallīnaṁ,||
viriya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Viriya-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
viriya-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Pīti-Sambojjhaṅga
Āraddha viriyassa uppajjati pīti nirāmisā.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave, bhikkhūno āraddha-viriyassa uppajjati pīti nirāmisā,||
pīti-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Pīti-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
pīti-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Passaddhi-Sambojjhaṅga
Pīti-manassa kāyo pi passambhati,
cittam pi passambhati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno pīti-manassa kāyo pi passambhati,||
cittam pi passambhati,||
passaddhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Passaddhi-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,||
passaddhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Samādhi-Sambojjhaṅga
Pa-s-saddha-kāyassa sukhino cittaṁ samādhiyati.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhūno passaddha-kāyassa sukhino cittaṁ samādhiyati,||
samādhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Samādhi-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samayo bhikkhū bhāveti,||
samādhi-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
■
Upekhā-Sambojjhaṅga
So tathā samāhitaṁ cittaṁ sādhukaṁ ajjh'upekkhitā hoti.|| ||
Yasmiṁ samaye bhikkhave bhikkhū tathā samāhitaṁ cittaṁ sādhukaṁ ajjh'upekkhitā hoti,||
upekhā-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno āraddho hoti.|| ||
Upekhā-sambojjh'aṅgaṁ tasmiṁ samaye bhikkhū bhāveti,
upekhā-sambojjh'aṅgo tasmiṁ samaye bhikkhūno bhāvanā pāripūriṁ gacchati.|| ||
Evaṁ bhāvitā kho bhikkhave cattāro sati-paṭṭhānā||
evaṁ bahulī-katā satta bojjh'aṅge paripūrenti.|| ||
iii
Kathaṁ bhāvitā ca bhikkhave satta-bojjh'aṅgā||
kathaṁ bahulī-katā||
vijjā-vimuttiṁ paripūrenti?|| ||
Idbhikkhave, bhikkhū sati-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti||
viveka-nissitaṁ||
virāga-nissitaṁ||
nirodha-nissitaṁ||
vossagga-pariṇāmi.|| ||
Dhamma-vicaya-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti||
viveka-nissitaṁ||
virāga-nissitaṁ||
nirodha-nissitaṁ||
vossagga-pariṇāmi.|| ||
Viriya-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti||
viveka-nissitaṁ||
virāga-nissitaṁ||
nirodha-nissitaṁ||
vossagga-pariṇāmi.|| ||
Pīti-sambojjhagaṁ bhāveti||
viveka-nissitaṁ||
virāga-nissitaṁ||
nirodha-nissitaṁ||
vossagga-pariṇāmi.|| ||
Passaddhi-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti||
viveka-nissitaṁ||
virāga-nissitaṁ||
nirodha-nissitaṁ||
vossagga-pariṇāmi.|| ||
Samādhi-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti||
viveka-nissitaṁ||
virāga-nissitaṁ||
nirodha-nissitaṁ||
vossagga-pariṇāmi.|| ||
Upekkhā-sambojjh'aṅgaṁ bhāveti||
viveka-nissitaṁ||
virāga-nissitaṁ||
nirodha-nissitaṁ||
vossagga-pariṇāmi.|| ||
Evaṁ bhāvitā kho bhikkhave||
satta bojjh'aṅgā||
evaṁ bahulī-katā||
vijjā-vimuttiṁ paripūrentī" ti.|| ||