Saṁyutta Nikāya
5. Mahā-Vagga
56. Sacca Saṁyutta
2. Dhamma-Cakka-Pavattana Vagga

Sutta 11

Dhamma-Cakka-p-Pavattana Suttaṁ
Paṭhama Tathāgatena Vutta

 

---

[420]

[1][pts][bodh][than][nymo][piya][olds][yaho] [391] Evam me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Bārāṇasiyaṁ viharati Isipatane Migadāye.|| ||

[421] 2. Tatra kho Bhagavā pañca-vaggiye bhikkhū āmantesi:|| ||

"Dve me bhikkhave, antā pabba-jitena na sevitabbā.|| ||

Katame dve?|| ||

3. Yo cayāṁ kāmesu kāmasu||
khallikānuyogo hīno gammo||
puthujjaniko||
anariyo||
anattha-saṁhito,||
yo c'āyaṁ attakilamathānuyogo dukkho anariyo anattha-saṁhito.|| ||

Ete te bhikkhave, ubho ante anupakamma majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā||
cakkhu-karaṇī||
ñāṇa-karaṇī upasamāya||
abhiññāya||
sambodhāya||
Nibbānāya saṁvaṭṭati.|| ||

4. Katamā ca sā bhikkhave, majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā||
cakkhu-karaṇī||
ñāṇa-karaṇī upasamāya||
abhiññāya||
sambodhāya||
Nibbānāya saṁvaṭṭati?|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo,||
seyyath'īdaṁ:||
sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

Ayaṁ kho sā bhikkhave, majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā||
cakkhu-karaṇī||
ñāṇa-karaṇī upasamāya||
abhiññāya||
sambodhāya||
Nibbānāya saṁvaṭṭati.|| ||

5. Idaṁ kho pana bhikkhave, dukkhaṁ ariya-saccaṁ:|| ||

Jāti pi dukkhā,||
jarā pi dukkhā,||
vyādhi pi dukkho,||
maraṇam pi dukkhaṁ,||
soka-parideva-dukkha-domanass'upāyāsā pi dukkhā,||
appiyehi sampayogo dukkho,||
piyehi vippayogo dukkho,||
yam p'icchaṁ na labhati tam pi dukkhaṁ,||
saṅkhittena pañc'upādāna-k-khandhā dukkhā".|| ||

6. Idaṁ kho pana bhikkhave, dukkha-samudayo ariya-saccaṁ:|| ||

"Yāyaṁ taṇhā pono-bhavikā nandi rāga-sahagatā tatra tatr-ā-bhinandinī,||
seyyath'īdaṁ:|| ||

Kāma-taṇhā,||
bhava-taṇhā,||
vibhava-taṇhā".|| ||

7. Idaṁ kho pana bhikkhave, dukkha-nirodho ariya-saccaṁ:|| ||

Yo tassā yeva taṇhāya asesa-virāga-nirodho cāgo paṭinissaggo mutti anālayo.|| ||

8. Idaṁ kho pana bhikkhave, dukkha-nirodha-gāminī paṭipadā [422] ariya-saccaṁ:|| ||

Ayam eva Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo,||
seyyath'īdaṁ:||
sammā-diṭṭhi,||
sammā-saṅkappo,||
sammā-vācā,||
sammā-kammanto,||
sammā-ājīvo,||
sammā-vāyāmo,||
sammā-sati,||
sammā-samādhi.|| ||

9. Idaṁ dukkhaṁ ariya-saccan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

Taṁ kho pan'idaṁ dukkhaṁ ariya-saccaṁ pariññeyyan ti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

Taṁ kho pana idaṁ dukkhaṁ ariya-saccaṁ pariññātanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

10. Idaṁ dukkha-samudayo ariya-saccan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

Taṁ kho pana idaṁ dukkha-samudayo ariya-saccaṁ pahātabbanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

Taṁ kho pana idaṁ dukkha-samudayo ariya-saccaṁ pahīnanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

11. Idaṁ dukkha-nirodho ariya-saccanti me bhikkhave pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

Taṁ kho pana idaṁ dukkha-nirodho ariya-saccaṁ sacchikātabbanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

Taṁ kho pana idaṁ dukkha-nirodho ariya-saccaṁ sacchi-katanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

12. Idaṁ dukkha-nirodha-gāminī paṭipadā ariya-saccanti me bhikkhave pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

Taṁ kho pana idaṁ dukkha-nirodha-gāminī paṭipadā ariya-saccaṁ bhāvetabbanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

Taṁ kho pana idaṁ dukkha-nirodha-gāminī paṭipadā ariya-saccaṁ bhāvitanti me bhikkhave, pubbe ananussutesu||
dhammesu cakkhuṁ udapādi||
ñāṇaṁ udapādi||
paññā udapādi||
vijjā udapādi||
āloko udapādi.|| ||

13. Yāva kīvañca me bhikkhave, imesu catusu ariya-saccesu evaṁ tiparivaṭṭaṁ dvādasākāraṁ yathā-bhūtaṁ ñāṇa-dassanaṁ na su-visuddhaṁ ahosi,||
n'eva tāvāhaṁ bhikkhave, [423] sa-devake loke sa-Mārake sa-brahmake sa-s-samaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadeva-manussāya anuttaraṁ sammā-sambodhiṁ abhisambuddho paccaññāsiṁ.|| ||

14. Yato ca kho me bhikkhave, imesu catusu ariya-saccesu evaṁ tiparivaṭṭaṁ dvādasākāraṁ yathā-bhūtaṁ ñāṇa-dassanaṁ su-visuddhaṁ ahosi,||
ath'āhaṁ bhikkhave, sa-devake loke sa-Mārake sa-brahmake sa-s-samaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadeva-manussāya anuttaraṁ sammā-sambodhiṁ abhisambuddhoti paccaññāsiṁ,||
ñāṇañca pana me dassanaṁ udapādi Akuppā me ceto-vimutti, ayam antimā jāti n'atthi-dāni puna-b-bhavo" ti.|| ||

15. Idam avoca Bhagavā atta-manā pañca-vaggiyā bhikkhū Bhagavato bhāsitaṁ abhinanduṁ,||
imasamiñ ca pana veyyā-kara-ṇasmiṁ bhaññamāne āyasmato Koṇḍaññassa virajaṁ vīta-malaṁ Dhamma-cakkhuṁ udapādi:

"Yaṁ kiñci samudaya-dhammaṁ sabbantaṁ nirodha-dhamman" ti.|| ||

16. Evam pavattite ca pana Bhagavatā Dhamma-cakke Bhummā devā saddam anussāvesu:

"Etaṁ Bhagavatā Bārāṇasiyaṁ Isipatane Migadāye anuttaraṁ Dhamma-cakkaṁ pavattitaṁ appati-vattiyaṁ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||

17. Bhummānaṁ devānaṁ saddaṁ sutvā cātu-m-mahārājikā devā saddamanussāvesuṁ:

"Etaṁ Bhagavatā Bārāṇasiyaṁ Isipatane Migadāye anuttaraṁ Dhamma-cakkaṁ pavattitaṁ appati-vattiyaṁ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||

18. Cātu-m-mahā-rājikānaṁ devānaṁ saddaṁ sutvā Tāvatiṁsā devā saddamanussāvesuṁ:

"Etaṁ Bhagavatā Bārāṇasiyaṁ Isipatane Migadāye anuttaraṁ Dhamma-cakkaṁ pavattitaṁ appati-vattiyaṁ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||

Tāvatiṁsānaṁ devānaṁ saddaṁ sutvā yāmā devā saddamanussāvesuṁ:

"Etaṁ Bhagavatā Bārāṇasiyaṁ Isipatane Migadāye anuttaraṁ Dhamma-cakkaṁ pavattitaṁ appati-vattiyaṁ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||

Yāmānaṁ devānaṁ saddaṁ sutvā Tusitā devā saddamanussāvesuṁ:

"Etaṁ Bhagavatā Bārāṇasiyaṁ Isipatane Migadāye anuttaraṁ Dhamma-cakkaṁ pavattitaṁ appati-vattiyaṁ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||

Tusitānaṁ devānaṁ saddaṁ sutvā Nimmāṇaratī devā saddamanussāvesuṁ:

"Etaṁ Bhagavatā Bārāṇasiyaṁ Isipatane Migadāye anuttaraṁ Dhamma-cakkaṁ pavattitaṁ appati-vattiyaṁ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||

Tusitānaṁ devānaṁ saddaṁ sutvā Paranimmita-vasavattī devā saddamanussāvesuṁ:

"Etaṁ Bhagavatā Bārāṇasiyaṁ Isipatane Migadāye anuttaraṁ Dhamma-cakkaṁ pavattitaṁ appati-vattiyaṁ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||

Paranimmita-vasavattīnaṁ devānaṁ saddaṁ sutvā brahma-kāyikā devā saddamanussāvesuṁ:

"Etaṁ Bhagavatā Bārāṇasiyaṁ Isipatane Migadāye anuttaraṁ Dhamma-cakkaṁ pavattitaṁ [424] appati-vattiyaṁ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmin" ti.|| ||

19. Iti ha tena khaṇena tena muhuttena yāva Brahmalokā saddo abbhuggañchi.|| ||

Ayañ ca dasasahassī loka-dhātu saṅkampi sampakampi sampavedhi.|| ||

Appamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātur ahosi ati-k-kamma devānaṁ devānubhāvan ti.|| ||

20. Atha kho Bhagavā udānaṁ udānesi:

"Aññāsi vata bho Koṇḍañño,||
aññāsi vata bho Koṇḍañño" ti.|| ||

Iti h'idaṁ āyasmato Koṇḍaññassa Aññā-Koṇḍañño tv'eva nāmaṁ ahosī.|| ||