Saɱyutta-Nikāya of the Sutta-Pitaka
Part I. Sagātha-Vagga
Based on the edition by M. Léon Feer, London: Pali Text Society 1884.
NOTE: A version of this volume, corrected by William Pruitt assisted by K.R. Norman, was published in 2006. It appears to have retained the page breaks of the 1884 edition. This Volume inconsistantly incorporates some of the changes made in the corrected edition.
This work is © Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
For details see Terms of Use.
Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996
NOTICE: These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting.
ALTERATIONS: Superficial re-formatting of headers, sutta titles, and page numbers adding 'ids,' and tag changes to make the file conform to HTML 5 standards. The lower-case mg [ɱ] has been substituted throughout for the lowercase m-underdot [ɱ]; the lower-case ng [ṅ] has been substituted throughout for the lowercase n-overdot [º]. Content straddling page breaks has been moved to the preceding page. The notice of this change that appeared in the originals has been deleted. In order to fascilitate word search, all annotations have been remove, and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text. Otherwise the internal text of the suttas remains untouched.
Saɱyutta-Nikāya
I. Sagātha Vaggo
Book I
Devatā Saɱyutta
Namo tassa bhagavato arahato sammā sambuddhassa
Chapter I: Naḷa Vaggo
1. Oghaɱ
Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kathaɱ nu tvaɱ mārisa ogham atarī ti|| ||
Appatiṭṭhaɱ khvāhaɱ {avuso} anāyūhaɱ ogham atarin ti.|| ||
Yathā kathaɱ pana tvaɱ mārisa appatiṭṭhaɱ anāyūhaɱ ogham atarī ti.|| ||
Yadā svāham āvuso santiṭṭhāmi tadāssu saɱsīdāmi||
yadā svāham āvuso āyūhāmi tadāssu nibbuyhāmi||
Evam khvāham āvuso appatiṭṭhaɱ anāyūhaɱ ogham atarin ti.|| ||
Cirassaɱ vata passāmi||
brāhmaṇaɱ parinibbutaɱ||
appatiṭṭhaɱ anāyūhaɱ||
tiṇṇam loke visattikan ti.|| ||
Idam avoca sā devatā||
samanuñño satthā ahosi.|| ||
Atha kho sā devatā samanuñño me satthāti Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Nimokkho
Sāvatthiyaɱ.|| ||
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Jānāsi no tvaɱ mārisa sattānaɱ nimokkhaɱ pamokkhaɱ vivekan ti.|| ||
Jānāmi khvāham āvuso sattānam nimokkham pamokkhaɱ vivekan ti.|| ||
Yathā katham pana tvaɱ mārisa jānāsi sattānaɱ nimokkhaɱ pamokkhaɱ vivekan ti.|| ||
Nandī-bhava-pari-k-khayā||
saññā-viññāṇa-saṅkhayā||
vedanānaɱ nirodhā upasamā||
evaɱ khvāham āvuso jānāmi||
sattānaɱ nimokkhaɱ||
pamokkhaɱ vivekan ti.|| ||
3. Upaneyyam
Evam antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Upanīyati jīvitam appam āyu||
jarūpanītassa na santi tāṇā||
etaɱ bhayaɱ marane pekkhamāno||
puññāni kayirātha sukhāvahānī ti.|| ||
Upanīyati jīvitam appam āyu||
jarūpanītassa na santi tāṇā||
etaɱ bhayaɱ maraṇe pekkhamāno||
lokāmisaɱ pajahe santipekkho ti.|| ||
4. Accenti
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Accenti kālā tarayanti rattiyo||
vayoguṇā anupubbaɱ jahanti||
etaɱ bhayaɱ {maraṇe} pekkhamāno||
puññāni kayirātha sukhāvahānī ti.|| ||
Accenti kālā tarayanti rattiyo||
vayoguṇā anupubbaɱ jahanti||
etaɱ bhayaɱ maraṇe pekkhamāno||
lokāmisaɱ pajahe santipekkho ti.|| ||
5. Kati Chinde
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Kati chinde kati jahe||
kati vuttari bhāvaye||
katisaṅgātigo bhikkhu||
oghatiṇṇo ti viccatī ti.|| ||
Pañca chinde pañca jahe||
pañca vuttari bhāvaye||
pañcasaṅgātigo bhikkhu||
oghatiṇṇo ti vuccatī ti.|| ||
6. Jāgaram
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Kati jāgarataɱ suttā||
kati suttesu jāgarā||
katīhi rajaɱ ādeti||
katīhi parisujjhatī ti.|| ||
Pañca jāgarataɱ suttā||
pañca-suttesu jāgarā||
pañcahi rajam ādeti||
pañcahi parisujjhatī ti.|| ||
7. Appaṭividitā
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Yesaɱ dhammā appaṭividitā||
paravādesu nīyare||
suttā te nappabujjhanti||
kālo tesaɱ {pabujjhitun} ti.|| ||
Yesaɱ dhammā suppaṭividitā||
paravādesu na nīyare||
{te sambuddhā} sammadaññā||
caranti visame saman ti.|| ||
8. Susammuṭṭhā
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Yesaɱ dhammā susammuṭṭhā||
paravādesu nīyare||
suttā te nappabujjhanti||
kālo tesaɱ pabujjhitun ti.|| ||
Yesaɱ dhammā asammuṭṭhā||
paravādesu na nīyare||
te sambuddhā sammadaññā||
caranti visame saman ti.|| ||
9. Mānakāma
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Na mānakāmassa damo idh-atthi||
na monam atthi asamāhitassa||
eko araññe viharaɱ pamatto||
na maccudheyyassa tareyya pāran ti.|| ||
Mānam pahāya susamāhitatto||
sucetaso sabbadhi vippamutto||
eko araññe viharaɱ appamatto||
sa maccudheyyassa tareyya pāran ti.|| ||
10. Araññe
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Araññe viharantānaɱ||
santānaɱ brahmacārinaɱ||
ekabhattaɱ bhuñjamānānaɱ||
kena vaṇṇo pasīdatī ti.|| ||
Atītaɱ nānusocanti||
nappajappanti nāgataɱ||
paccuppannena yāpenti||
tena vaṇṇo pasīdati.|| ||
Anāgatappajappāya||
atītassānusocanā||
etena bālā sussanti||
naḷo va harito luto ti.|| ||
Naḷavaggo pathamo
Tatr-uddānaɱ|| ||
Ogham Nimokkho Upaneyyaɱ||
Accenti Katichindi ca||
Jāgaram Appaṭividitā||
Susammutthā Māna-kāminā||
Araññe dasamo vutto||
vaggo tena pavuccati.|| ||
Chapter II: Nandana Vaggo
1. Nandana
Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme||
Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
Bhagavā etad avoca:|| ||
Bhūtapubbaɱ bhikkhave aññatarā Tāvatiɱsa-kāyikā devatā Nandanavane accharāsaṅghaparivutā dibbehi pañcakāmaguṇehi samappitā samaṅgibhūtā paricāriyamānā tāyaɱ velāyam imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Na te sukhaɱ pajānanti||
ye na passanti Nandanaɱ||
āvāsaɱ naradevānaɱ||
tidasānaɱ yasassinan ti.|| ||
Evaɱ vutte bhikkhave aññatarā devatā taɱ devataɱ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Na tvaɱ bāle pajānāsi||
yathā arahataɱ vaco||
aniccā sabba saṅkhārā||
uppādavayadhammino||
uppajjitvā nirujjhanti||
tesaɱ vūpasamo sukho ti.|| ||
2. Nandati
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Nandati puttehi puttimā||
gomiko gohi tath-eva nandati||
upadhīhi narassa nandanā||
na hi so nandati yo nirupadhī ti.|| ||
Socati puttehi puttimā||
gomiko gohi tath-eva socati||
upadhīhi narassa socanā||
na hi socati yo nirupadhī ti.|| ||
3. N'atthi puttasamam
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
N'atthi puttasamaɱ pemaɱ||
natthi gosamitam dhanaɱ||
natthi suriyasamā ābhā.||
samudda paramā sarāti.|| ||
N'atthi attasamaɱ pemaɱ||
natthi dhaññasamaɱ dhanaɱ||
natthi paññāsamā ābhā||
vuṭṭhi ve paramā sarā ti.|| ||
4. Khattiyo
Khattiyo dvipadaɱ seṭṭho||
balivaddo catuppadaɱ||
kumārī seṭṭhā bhariyānaɱ||
yo ca puttānaɱ pubbajoti.|| ||
Sambuddho dvipadaɱ seṭṭho||
ājānīyo catuppadaɱ||
sussūsā seṭṭhā bhariyānaɱ||
yo ca puttānam assavo ti.|| ||
5. Sakamāno (or Santikāya)
Ṭhite majjhantike kāle||
sannisinnesu pakkhisu||
saṇate va mahāraññaɱ||
taɱ bhayaɱ paṭibhāti manti.|| ||
Ṭhite majjhantike kāle||
sannisinnesu pakkhisu||
saṇate va mahāraññaɱ||
sā ratī paṭibhāti man ti.|| ||
6. Niddā Tandi
Niddā tandī vijambhikā||
aratī bhattasammado||
etena nappakāsati||
ariyamaggo idha pāṇinan ti.|| ||
Niddaɱ tandiɱ vijambhikaɱ||
aratiɱ bhattasammadaɱ||
viriyena naɱ paṇāmetvā||
ariyamaggo visujjhatī ti.|| ||
7. Dukkaraɱ (or Kummo)
Dukkaraɱ duttitikkhañca||
avyattena ca sāmaññaɱ||
bahū hi tattha sambādhā||
yattha bālo visīdatī ti.|| ||
Kati-haɱ careyya sāmaññaɱ||
cittaɱ ce na nivāreyya||
pade pade visīdeyya||
saṅkappānaɱ vasānugo.|| ||
Kummo va aṅgāni sake kapāle||
samodahaɱ bhikkhu mano-vitakke||
anissito aññam aheṭhayāno||
parinibbuto na upavadeyya kañcī ti.|| ||
8. Hirī
Hirīnisedho puriso||
koci lokasmiɱ vijjati||
yo nindam appabodhati||
asso bhadro kasām ivā ti.|| ||
Hirīnisedhā tanuyā||
ye caranti sadā satā||
antaɱ dukkhassa pappuyya||
caranti visame saman ti.|| ||
9. Kuṭikā
Kacci te kuṭikā natthi||
kacci natthi kulāvakā||
kacci santānakā natthe||
kacci mutto-si bandhanā ti.|| ||
Taggha me kuṭikā natthi||
taggha natthi kulāvakā||
taggha santānakā natthi||
taggha mutto-mhi bandhanā ti.|| ||
Kintāhaɱ kuṭikam brūmi||
kinte brūmi kulāvakaɱ||
kinte santānakaɱ brūmi||
kintāhaɱ brūmi bandhananti||
Mātaraɱ kuṭikam brūsi||
bhariyaɱ brūsi kulāvakaɱ||
putte santānake brūsi||
taṇham me brūsi bandhanan ti.|| ||
Sāhu te kuṭikā natthi||
sāhu natthi kulāvakā||
sāhu santānakā natthi||
sāhu mutto si bandhanā ti.|| ||
10. Samiddhi
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Tapodārāme.|| ||
2. Atha kho āyasmā Samiddhi rattiyā paccusa-samayaɱ paccuṭṭhāya yena Tapodā ten-upasaṅkami gattāni parisiñcituɱ||
Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni sukkhāpayamāno||
3. Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Tapodam obhāsetvā yen' āyasmā Samiddhi ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā vehāsaɱ ṭhitā āyasmantaɱ Samiddhiɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Abhutvā bhikkhasi bhikkhu||
na hi bhutvāna bhikkhasi||
bhutvāna bhikkhu bhikkhassu||
mā taɱ kālo upaccagāti.|| ||
Kālaɱ vo-haɱ na jānāmi||
channo kālo na dissati||
tasmā abhutvā bhikkhāmi||
mā maɱ kālo upaccagāti.|| ||
4. Atha kho sā devatā pathaviyam patiṭṭhahitvā āyasmantam Samiddhim etad avoca:|| ||
Daharo tvaɱ bhikkhu pabbajito susu kālakeso bhadrena yobbanena samannāgato pathamena vayasā anikiḷitāvī kāmesu||
Bhuñja bhikkhu mānusake kāme mā sandiṭṭhikaɱ hitvā kālikam anudhāvī ti.|| ||
5. Na khvāham āvuso sandiṭṭhikaɱ hitvā kālikam anudhavāmi||
Kālikañca khvāham āvuso hitvā sandiṭṭhikam anudhāvāmi||
Kālikā hi āvuso kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyasā ādīnavo ettha bhīyo||
Sandiṭṭhiko ayaɱ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī ti.|| ||
6. Kathañca bhikkhu kālikā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
Kathaɱ sandiṭṭhiko ayaɱ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī ti.|| ||
7. Ahaɱ kho āvuso navo acirapabbajito adhunāgato||
imaɱ dhammavinayaɱ na khvāhaɱ sakkomi vitthārena ācikkhituɱ||
Ayaɱ so Bhagavā arahaɱ sammāsambuddho Rājagahe viharati Tapodārāme||
Taɱ Bhagavantam upasaṅkamitvā etam atthaɱ puccha||
Yathā te Bhagavā vyākaroti tathā naɱ dhāreyyāsī ti.|| ||
8. Na kho bhikkhu sukaro so Bhagavā amhehi upasaṅkamitum aññāhi mahesakkhahi devatāhi parivuto||
Sa ce kho tvaɱ bhikkhu taɱ Bhagavantam upasaṅkamitvā etam atthaɱ pucceyyāsi mayam pi āgaccheyyāma dhammasavanāyā ti.|| ||
9. Evam āvuso ti kho āyasmā Samiddhi tassā devatāya paṭisutvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Samiddhi Bhagavantaɱ etad avoca:|| ||
10. Idhāhaɱ bhante rattiyā paccusasamayaɱ paccuṭṭhāya yena Tapodā ten-upasaṅkamiɱ gattāni parisiñcituɱ.|| ||
Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsiɱ gattāni sukkhāpayamāno.|| ||
Atha kho bhante aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Tapodaɱ obhāsetvā yenāhaɱ ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā vehāsaɱ ṭhitā imāya gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Abhutvā bhikkhasi bhikkhu||
na hi bhutvāna bhikkhasi||
bhutvāna bhikkhu bhikkhassu||
mā taɱ kālo upaccagā ti.|| ||
11. Evaɱ vutte aham bhante taɱ devataɱ gāthāya paccabhāsiɱ.|| ||
Kālaɱ vo-haɱ na jānāmi||
channo kālo na dissati||
tasmā abhutvā bhikkhāmi||
mā maɱ kālo upaccagā ti.|| ||
12. Atha kho bhante sā devatā pathaviyaɱ patiṭṭhahitvā mam etad avoca:|| ||
Daharo tvam bhikkhu pabbajito susu kālakeso bhadrena yobbanena samannāgato pathamena vayasā anikīḷitāvī kāmesu||
Bhuñja bhikkhu mānusake kāme mā sandiṭṭhikaɱ hitvā kālikam anudhāvī ti.|| ||
13. Evaɱ vutte-haɱ bhante taɱ devatam etad avocaɱ.|| ||
Na khvāhaɱ āvuso sandiṭṭhikaɱ hitvā kālikaɱ anudhāvāmi||
kālikaɱ ca khvāhaɱ āvuso hitvā sandiṭṭhikam anudhāvāmi||
Kālikā hi āvuso kāmā vuttā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
Sandiṭṭhiko ayam dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo viññūhī ti.|| ||
14. Evaɱ vutte bhante sā devatā mam etad avoca:|| ||
Kathaɱ ca bhikkhu kālikā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
Kathaɱ san-
[page 011]|| ||
diṭṭhiko ayaɱ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī ti.|| ||
15. Evaɱ vutte-haɱ bhante taɱ devatam etad avocaɱ.|| ||
Aham kho āvuso navo acirapabbajito adhunāgato imaɱ dhammavinayaɱ na khvāham sakkomi vitthārena ācikkhituɱ||
ayaɱ so Bhagavā arahaɱ sammāsambuddho Rājagahe viharati Tapodārāme||
taɱ Bhagavantam upasaṅkamitvā etam atthaɱ puccha||
yathā te Bhagavā vyākaroti tathā naɱ dhāreyyāsī ti.|| ||
16. Evaɱ vutte bhante sā devatā maɱ etad avoca:|| ||
Na kho bhikkhu sukaro so Bhagavā amhehi upasaṅkamitum aññāhi mahesakkhāhi devatāhi parivuto||
Sace kho tvaɱ bhikkhu taɱ Bhagavantam upasaṅkamitvā etam atthaɱ puccheyyāsi mayam pi āgaccheyyāma dhammasavanāyāti||
Sace bhante tassā devatāya saccaɱ vacanaɱ idheva sā devatā avidūre ti.|| ||
17. Evaɱ vutte sā devatā āyasmantaɱ Samiddhim etad avoca:|| ||
Puccha bhikkhu puccha bhikkhu yam aham anuppattoti.|| ||
18. Atha kho Bhagavā taɱ devataɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Akkheyyasaññino sattā||
akkheyyasmiɱ patiṭṭhitā||
akkheyyam apariññāya||
yogam āyanti maccuno.|| ||
Akkheyyañ ca pariññāya||
akkhātāraɱ na maññati||
taɱ hi tassa na hotīti||
yena naɱ vajjā na tassa atthi.|| ||
Sace vijānāsi vadehi yakkhī ti.|| ||
19. Na khvāham bhante imassa Bhagavatā saṅkhittena bhāsitāssa vitthārena attham ājānāmi||
Sādhu me bhante Bhagavā tathā bhāsatu yathāham imassa Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaɱ jāneyyan ti.|| ||
20. Samo visesī athavā nihīno||
yo maññati so vivadetha tena||
tīsu vidhāsu avikampamāno||
samo visesīti na tassa hoti.|| ||
Sace vijānāsi vadehi yakkhī ti.|| ||
21. Imassa pi khvāhaɱ bhante Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa na vitthārena attham ājānāmi||
Sādhu me bhante Bhagavā tathā bhāsatu yathāham imassa Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaɱ jāneyyan ti.|| ||
22. Pahāsi saṅkhaɱ na vimānam ajjhagā||
acchecchi taṇham idha nāmarūpe||
tam chinnagandham anighaɱ nirāsam||
pariyesamānā nājjhāgamuɱ||
devā manussā idha vā huraɱ vā||
saggesu vā sabbanivesanesu.|| ||
Sace vijānāsi vadehi yakkhī ti|| ||
23. Imassa khvāhaɱ bhante Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaɱ vitthārena attham ājānāmi||
Pāpaɱ na kayirā vacasā manasā||
kāyena vā kiñcana sabbaloke||
kāme pahāya satimā sampajāno||
dukkhaɱ na sevetha anatthasaɱhitan ti.|| ||
Nandana-vaggo dutiyo.|| ||
Tatr-uddānam|| ||
Nandanā Nandati c-eva||
N'atthiputtasamena ca||
Khattiyo Sakamāno ca||
Niddātandi ca Dukkaraɱ||
Hirī Kuṭikā navamo||
dasamo vutto Samiddhināti.|| ||
Chapter III: Satti Vaggo
Sāvatthi nidānam.|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaɱ gāthaɱ abhāsi:|| ||
1. Sattiyā
Sattiyā viya omaṭṭho||
ḍayhamāne va matthake||
kāmarāgappahānāya||
sato bhikkhu paribbaje ti.|| ||
Sattiyā viya omaṭṭho||
ḍayhamāne va matthake||
sakkāyadiṭṭhippahānāya||
sato bhikkhu paribbaje ti.|| ||
2. Phusati
Nāphusantam phusati ca||
phusantaɱ ca tato phuse||
tasmā phusantam phusati||
appaduṭṭhapadosinan ti.|| ||
Yo appaduṭṭhassa narassa dussati||
suddhassa posassa anaṅgaṇassa||
tam eva bālaɱ pacceti pāpaɱ||
sukhumo rajo paṭivātaɱ va khitto ti.|| ||
3. Jaṭā
Antojaṭā bahijaṭā||
jaṭāya jaṭitā pajā||
taɱ taɱ Gotama pucchāmi||
ko imaɱ vijaṭaye jaṭan ti.|| ||
Sīle patiṭṭhāya naro sapañño||
cittaɱ paññañca bhāvayaɱ||
ātāpī nipako bhikkhu||
so imaɱ vijaṭaye jaṭan ti.|| ||
Yesaɱ rāgo ca doso ca||
avijjā ca virājitā||
khīṇāsavā arahanto||
tesaɱ vijaṭitā jaṭā.|| ||
Yattha nāmañca rūpañca||
asesam uparujjhati||
paṭighaɱ rūpasaññā ca||
ettha sā chijjate jaṭāti.|| ||
4. Mano-nivāraṇā
Yato yato mano nivāraye||
na dukkham eti naɱ tato tato||
sa sabbato mano nivāraye||
sa sabbato dukkhā pamuccati.|| ||
Na sabbato mano nivāraye||
na mano sayatattam āgataɱ||
yato yato ca pāpakaɱ||
tato tato mano nivāraye ti.|| ||
5. Arahaɱ
Yo hoti bhikkhu arahaɱ katāvī||
khīṇāsavo antimadehadhārī||
ahaɱ vadāmīti pi so vadeyya||
mamaɱ vadantīti pi so vadeyya.|| ||
[Yo hoti bhikkhu arahaɱ katāvī||
khīṇāsavo antimadehadhārī||
ahaɱ vadāmīti pi so vadeyya||
mamaɱ vadantīti pi so vadeyya||
loke samaññaɱ kusalo viditvā||
vohāramattena so vohareyyāti].|| ||
Yo hoti bhikkhu arahaɱ katāvī||
khīṇāsavo antimadehadhārī||
mānaɱ nu kho so upāgamma bhikkhu||
ahaɱ vadāmmīti pi so vadeyya||
mamaɱ vadantīti pi so vadeyyāti.|| ||
Pahīnamānassa na santi ganthā||
vidhūpitā mānaganthassa sabbe||
Sa vītivatto yamataɱ sumedho||
ahaɱ vadāmīti pi so vadeyya||
[mamaɱ vadantīti pi so vadeyya]||
loke samaññaɱ kusalo viditvā||
vohāramattena so vohareyyā ti.|| ||
6. Pajjoto
Kati lokasmiɱ pajjotā||
yehi loko pakāsati.||
bhavantaɱ puṭṭhum āgamma||
kathaɱ jānemu taɱ mayan ti.|| ||
Cattāro loke pajjotā||
pañcam-etthana vijjati||
divā tapati ādicco||
rattim ābhāti candimā.|| ||
Atha aggi divārattiɱ||
tattha tattha pabhāsati||
sambuddho tapataɱ seṭṭho||
esā ābhā anuttarā ti.|| ||
7. Sarā
Kuto sarā nivattanti||
kattha vaṭṭam na vaṭṭati||
kattha nāmañca rūpañca||
asesam uparujjhatī ti.|| ||
Yattha āpo ca pathavī||
tejo vāyo na gādhati||
ato sarā nivattanti||
ettha vaṭṭam na vaṭṭati||
ettha nāmañca rupañca||
asesam uparujjhatī ti.|| ||
8. Mahaddhana
Mahaddhanā mahābhogā||
raṭṭhavanto pi khattiyā||
aññamaññābhigijjhanti||
kāmesu analaṅkatā.|| ||
tesu ussukkajātesu bhavasotānusārisu||
gedhataɱham pajahiɱsuke lokasmim anussukkā ti.|| ||
Hitvā agāram pabbajitvā||
hitvā puttaɱ pasuɱ piyaɱ||
hitvā rāgañca dosañca||
avijjañca virājiya||
khīṇāsavā arahanto||
te lokasmiɱ anussukā ti.|| ||
9. Catucakka
Catucakkam navadvāraɱ||
puṇṇam lobhena saɱyutaɱ||
paṅkajātaɱ mahāvīra||
kathaɱ yātrā bhavissatī ti.|| ||
Chetvā nandiɱ varattañ ca||
icchālobhañca pāpakaɱ||
samūlaɱ taṇham abbuyha||
evaɱ yātrā bhavissatī ti.|| ||
10. Enijaṅgha
Enijaṅghaɱ kisaɱ vīraɱ||
appāhāram alolupaɱ||
sīhaɱ v-ekacaraɱ nāgam ||kāmesu anapekkhinaɱ||
upasaṅkamma pucchāma||
kathaɱ dukkhā pamuccatī ti.|| ||
Pañcakāmaguṇā loke||
mano chaṭṭhā paveditā||
ettha chandaɱ virājetvā||
evaɱ dukkhā pamuccatī ti.|| ||
Satti-vaggo tatiyo.|| ||
Tatr-uddānam|| ||
Sattiyā Phusati c-eva||
Jaṭā Manonivāraṇā||
Arahantena Pajjoto||
Sarā Mahaddhanena ca||
Catucakkena navamaɱ||
Enijaṅghena te dasāti.|| ||
Chapter IV: Satullapakāyika Vaggo
1. Sabbhi
1. Evaɱ me sutaɱ Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakayikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā||
yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaɱsu.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
seyyo hoti na pāpiyo ti.|| ||
4. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
paññā labbhati nāññato ti.|| ||
5. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
soka-majjhe na socatī ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññaya||
ñāti-majjhe virocatīti|| ||
7. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
sattā gacchanti suggatin ti.|| ||
8. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
sattā tiṭṭhanti sātatan ti.|| ||
9. Atha kho aparā devatā Bhagavatam etad avoca:|| ||
Kassa nu kho Bhagavā subhāsitan ti.|| ||
Sabbāsaɱ vo subhāsitaɱ pariyāyena.|| ||
Api ca mamam pi suṇātha:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
2. Macchari
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaɱsu.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Maccherā ca pamādā ca||
evaɱ {dānaɱ} na dīyati||
puññam ākaṅkhamānena||
deyyaɱ hoti vijānatā ti.|| ||
4. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imā gāthayo abhāsi:|| ||
Yass-eva bhīto na dadāti maccharī||
tad evādādato bhayaɱ||
jighacchā ca pipāsā ca||
yassa bhāyati maccharī||
tam eva bālaɱ phusati||
asmiɱ loke paramhi ca.|| ||
Tasmā vineyya maccheraɱ||
dajjā dānaɱ malābhibhū||
puññāni paralokasmiɱ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
5. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi|| ||
Te matesu na mīyanti||
panthānaɱ va sagāvajjaɱ||
appasmiɱ ye pavecchanti||
esa dhammo sanantano.|| ||
Appasm-eke pavecchanti||
bahun-eke na dicchare||
appasmā dakkhiṇā dinnā||
sahassena samaɱ mitā ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imā gāṭhāyo abhāsi|| ||
Duddadaɱ dadamānānaɱ||
dukkaraɱ kamma kubbataɱ||
asanto nānukubbanti||
sataɱ dhammo durannayo.|| ||
Tasmā satañ ca asatañ ca||
nānā hoti ito gati||
asanto nirayaɱ yanti||
santo saggaparāyanā ti.|| ||
7. Atha kho aparā devatā Bhagavantam etad avoca|| ||
Kassa nu kho Bhagavā subhāsitan ti.|| ||
Sabbāsaɱ vo subhāsitaɱ pariyāyena||
api mamam pi suṇātha.|| ||
Dhammaɱ care yo samucchakaɱ care||
dāram ca posaɱ dadam appakasmiɱ||
sataɱ sahassānaɱ sahassayāginaɱ||
kalam pi nāgghanti tathāvidhassa te ti.|| ||
8. Atha kho aparā devatā Bhagavantaɱ gāthaya ajjhabhāsi:|| ||
Ken'esaɱ yañño vipulo mahaggato||
samena dinnassa na aggham eti||
sataɱ sahassānaɱ sahassayāginaɱ||
kalam pi nāgghanti tathāvidhassa te ti.|| ||
9. Atha kho Bhagavā taɱ {devataɱ,} gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Dadanti eke visame niviṭṭhā||
chetvā vadhitvā atha socayitvā||
sā dakkhiṇā assumukhā sadaṇḍā||
samena dinnassa na aggham eti.|| ||
Evaɱ sahassānaɱ sahassayāginam||
kalam pi nāgghanti tathāvidhassa te ti.|| ||
3. Sādhu
1. Sāvatthi ārāme.|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaɱsu.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaɱ.|| ||
Maccherā ca pamādā ca||
evaɱ dānaɱ na dīyati||
puññam ākaṅkhamānena||
deyyaɱ hoti vijānatā ti.|| ||
4. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaɱ||
api ca appasmim pi sādhu dānaɱ||
Appasm-eke pavecchanti||
bahun-eke na dicchare||
appasmā dakkhiṇā dinnā||
sahassena samam mitā ti.|| ||
5. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udanesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaɱ||
Appasmim pi sādhu dānam||
Api ca saddhāya pi sādhu dānam||
Dānañca yuddhañca samānam āhu||
Appāpi santā bahuke jinanti||
Appam pi ce saddahāno dadāti||
ten'eva so hoti sukhī paratthā ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaɱ||
appasmiɱ pi sādhu dānaɱ||
saddhāya pi sādhu dānam||
api ca dhammaladdhassa pi sādhu dānaɱ.|| ||
Yo dhammaladdhassa dadāti dānam||
uṭṭhānaviriyādhigatassa jantu||
atikkamma so vetaraṇiɱ Yamassa||
dibbāni ṭhānāni upeti macco ti.|| ||
7. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaɱ||
Appasmiɱ pi sādhu dānaɱ||
Saddhāya pi sādhu dānaɱ||
Dhammaladdhassa pi sādhu dānam||
Api ca viceyyadānam pi sādhu.|| ||
Viceyyadānaɱ sugatappasatthaɱ||
ye dakkhiṇeyyā idha jīvaloke||
etesu dinnāni mahapphallāni||
bījāni vuttāni yathā sukhette ti.|| ||
8. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānam||
Appasmim pi sādhu dānaɱ||
Saddhāya pi sādhu dānaɱ||
Dhammaladdhassa pi sādhu dānaɱ||
Viceyyadānam pi sādhu||
Api ca pāṇesu ca sādhu saɱyamo.|| ||
Yo pāṇabhūtesu aheṭhayaɱ caraɱ||
parūpavādā na karoti pāpaɱ||
bhīruɱ pasaɱsanti na hi tattha sūraɱ||
bhayā hi santo na karonti pāpan ti.|| ||
9. Atha kho aparā devatā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kassā nu kho Bhagavā subhāsitan ti.|| ||
Sabbāsaɱ vo subhāsitaɱ pariyāyena|| ||
Api mamam pi suṇātha.|| ||
Saddhāhi dānam bahudhā pasatthaɱ||
dānā ca kho dhammapadaɱ va seyyo.|| ||
pubbeva hi pubbatareva santo||
nibbānam ev-ajjhagamuɱ sapaññā.|| ||
4. Na Santi
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaɱsu|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Na santi kāmā manujesu niccā||
santīdha kamanīyāni yesu baddho||
yesu pamatto apunāgamanaɱ||
anāgantvā puriso maccudheyyā ti.|| ||
Chandajam aghaɱ||
chandajaɱ dukkhaɱ||
chandavinayā aghavinayo||
aghavinayā dukkhavinayo ti.|| ||
Na te kāmā yāni citrāni loke||
saṅkapparāgo purisassa kāmo||
tiṭṭhanti citrāni tath-eva loke||
ath-ettha dhīrā vinayanti chandam.|| ||
Kodhaɱ jahe vippajaheyya mānaɱ||
saṅyojanaɱ sabbam atikkameyya||
taɱ nāmarūpasmim asajjamānaɱ||
akiñcanaɱ nānupatanti dukkhā.|| ||
Pahāsi saṅkhaɱ na vimānam ajjhagā||
acchecchi taṇham idha nāmarūpe||
taɱ chinnagantham anighaɱ nirāsaɱ||
pariyesamānā na ca ajjhagamuɱ||
devā manussā idha vā huraɱ vā||
saggesu vā sabbanivesanesū ti.|| ||
Taɱ ce hi nāddakkhuɱ tathā vimuttaɱ||
iccāyasmā Mogharājā||
deva manussā idha vā huraɱ vā||
naruttamaɱ atthacaraɱ narānaɱ||
ye taɱ namassanti pasaɱsiyā te ti.|| ||
Pasaɱsiyā te pi bhavanti bhikkhu||
Mogharājā ti Bhagavā||
ye taɱ namassanti tathā vimuttam||
aññāya dhammaɱ vicikicchaɱ pahāya||
saṅgātigā te pi bhavanti bhikkhū ti.|| ||
5. Ujjhānasaññino
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
2. Atha kho sambahulā Ujjhānasaññikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu.|| ||
Upasaṅkamitvā vekāsam aṭṭhaɱsu.|| ||
3. Vehāsaɱ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Aññathā santam attānam||
aññathā yo pavedaye||
nikacca kitavass-eva||
bhuttaɱ theyyena tassa taɱ.|| ||
Yaɱ hi kayirā taɱ hi vade||
yaɱ na kayirā na taɱ vade||
akarontam bhāsamānānaɱ||
parijānanti paṇḍitā ti.|| ||
Na yidam bhāsitamattena||
ekantasavanena vā||
anukkamituɱ ve sakkā||
yāyaɱ paṭipadā daḷhā||
yāya dhīrā pamuccanti||
jhāyino mārabandhanā.|| ||
Na ve dhīrā pakubbanti||
viditvā lokapariyāyaɱ||
aññāya nibbutā dhīrā||
tiṇṇā loke visattikan ti.|| ||
4. Atha kho tā devatāyo pathaviyaɱ patiṭṭhahitvā Bhagavato pādesu sirasā nipatitvā Bhagavantam etad avocuɱ:|| ||
Accayo no bhante accagamā.|| ||
Yathā bālā yatha mūḷhā yathā akusalā yā mayaɱ Bhagavantaɱ asādetabbaɱ amaññimhā||
tāsaɱ no bhante Bhagavā accayam accayato patigaṇhātu āyatiɱ saɱvarāyā ti.|| ||
5. Atha kho Bhagavā sitaɱ pātvākāsi.|| ||
6. Atha kho tā devatāyo bhiyyosomattāya ujjhāyantiyo vehāsam abbhuggañchuɱ.|| ||
7. Ekā devatā Bhagavato santike imam gātham avoca:|| ||
Accayaɱ desayantīnaɱ||
yo ve na patigaṇhati||
kopantaro dosagaru||
sa veraɱ paṭimuccatī ti.|| ||
Accayo ce na vijjetha||
no cīdhāpagatam siyā||
verāni na ca sammeyyuɱ||
kenīdha kusalo siyāti.|| ||
Kass-accayā na vijjanti||
kassa natthi apagataɱ||
ko na sammoham āpādi||
ko ca dhīro sadā sato ti.|| ||
Tathāgatassa buddhassa||
sabbabhūtānukampino||
tass-accayā na vijjanti||
tassa natthi apagataɱ||
so na sammoham āpādi||
so ca dhīro sadā sato ti.|| ||
Accayaɱ desayantīnaɱ||
yo ce na patigaṇhati||
kopantaro dosagaru||
yaɱ veraɱ paṭimuccati||
taɱ veraɱ nābhinandāmi||
paṭigaṇhāmi vo-ccayan ti.|| ||
6. Saddhā
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanaɱ obhasetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaɱsu.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Saddhā dutiyā purisassa hoti||
no ce assaddhiyam avatiṭṭhati||
yaso ca kittī ca tatvassa hoti||
saggaɱ ca so gacchati sarīram pahāyā ti.|| ||
Kodhaɱ jahe vippajaheyya mānaɱ||
saṅyojanaɱ sabbam atikkameyya||
taɱ nāmarūpasmim asajjamānaɱ||
akiñcanaɱ nānupatanti saṅgā ti|| ||
Pamādam anuyuñjanti||
bālā dummedhino janā||
appamādaɱ ca medhāvī||
dhanaɱ seṭṭham va rakkhati.|| ||
Mā pamādam anuyuñjetha||
mā kāmaratisanthavaɱ||
appamatto hi jhāyanto||
pappoti paramaɱ sukhan ti.|| ||
7. Samayo
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiɱ mahāvane mahatā bhikkhusaṅghena saddhim pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi.|| ||
Dasahi ca lokadhātūhi devatāyo yebhuyyena sannipatitā honti Bhagavantaɱ dassanāya bhikkhusaṅghañ ca.|| ||
2. Atha kho catunnaɱ Suddhāvāsakāyikānaɱ devatānam etad ahosi:|| ||
Ayaɱ kho Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiɱ mahāvane mahatā bhikkhusaṅghena saddhiɱ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi.|| ||
Dasahi ca lokadhātūhi devatāyo yebhuyyena sannipatitā honti Bhagavantaɱ dassanāya bhikkhusaṅghañca||
Yannūna mayaɱ pi yena Bhagavā ten-upasaṅkameyyāma||
upasaṅkamitvā Bhagavato santike pacceka gāthaɱ bhāseyyāmāti.|| ||
3. Atha kho tā devatāyo seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāham pasāreyya||
pasāritaɱ vā bāham sammiñjeyya||
evam evaɱ Suddhāvāsesu devesu antarahitā Bhagavato purato pātur ahesuɱ.|| ||
4. Atha kho tā devatāyo Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaɱsu.|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Mahāsamayo pavanasmiɱ||
devakāyā samāgatā||
āgatamha imaɱ dhammasamayaɱ||
dakkhitāye aparājitasaṅghan ti.|| ||
5. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Tatra bhikkhavo samādahaɱsu||
cittam attano ujukam akaɱsu||
sārathī va nettāni gahetvā||
indriyāni rakkhanti paṇḍitā ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike {imaɱ} gātham abhāsi:|| ||
Chetvā khilam chetvā palighaɱ||
indakhīlam ohacca-m-anejā||
te caranti suddhā vimalā||
cakkhumatā sudantā susunāgā ti.|| ||
7. Atha kho aparā devatā || pa ||
Ye keci Buddhaɱ saraṇaɱ gatāse||
na te gamissanti apāyabhūmiɱ||
pahāya mānusaɱ dehaɱ||
devakāyaɱ paripuressantī ti.|| ||
8. Sakalikam
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Maddakucchismiɱ migadāye.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavato pādo sakalikāya khato hoti.|| ||
Bhūsā sudaɱ Bhagavato vedanā vattanti sarīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
Tā sudaɱ Bhagavā sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno.|| ||
3. Atha kho Bhagavā catugguṇam saṅghāṭiɱ paññāpetvā dakkhiṇena passena sīhaseyyam kappesi pāde pādam accādhāya sato sampajāno.|| ||
4. Atha kho sattasatā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Maddakucchim obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu.|| ||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaɱsu.|| ||
5. Eka-m-antaɱ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
[page 028]|| ||
Nāgo vata bho samaṇo Gotamo||
nāgavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sīho vata bho samaṇo Gotamo||
sīhavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
7. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Ājānīyo vata bho samaṇo Gotamo||
ājānīyavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
8. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Nisabho vata bho Samaṇo Gotamo||
nisabhavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
9. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Dhorayho vata bho samaṇo Gotamo||
dhorayhavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asāta amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
10. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Danto vata bho samaṇo Gotamo||
dantavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
11. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Passa samādhi-subhāvitaɱ cittaɱ ca vimuttaɱ||
na cābhinatam na cāpanatam na ca sasaṅkhāraniggayha cāritavatam||
Yo evarūpam purisanāgam purisasīhaɱ purisa-
ājānīyaɱ purisa-nisabhaɱ purisadhorayham purisadantam atikkamitabbaɱ maññeyya kim aññatra adassanā ti.|| ||
Pañcavedasataɱ samaɱ||
tapassībrāhmaṇācaraɱ||
cittaɱ ca nesaɱ na sammā vimuttaɱ||
hīnattarūpā na pāraɱgamā te||
Taṇhādhipannā vata sīlabaddhā||
lūkhaɱ tapaɱ vassasataɱ carantā||
Cittaɱ ca nesaɱ na sammā vimuttaɱ||
hīnattarūpā na pāraɱgamā te.|| ||
Na mānakāmassa damo idh-atthi||
na monam atthi asamāhitassa||
eko araññe viharaɱ pamatto||
na maccudheyyassa tareyya pāraɱ.|| ||
Mānam pahāya susamāhitatto||
sucetaso sabbadhi vippamutto||
eko araññe viharaɱ appamatto||
sa maccudheyyassa tareyya pāran ti.|| ||
9. Pajjunna-dhītā (1)
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Vesāliyaɱ viharati mahāvane Kūṭāgāra-sālāyaɱ.|| ||
2. Atha kho Kokanadā Pajjunnassa dhītā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ mahāvanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Ekam antam ṭhitā kho sa devatā Kokanadā Pajjunnassa dhītā Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Vesāliyam vane viharantaɱ||
aggaɱ sattassa sambuddhaɱ||
Kokanadā-h-asmiɱ abhivande||
Kokanadā Pajjunnassa dhītā.|| ||
Sutam eva me pure āsi dhammo||
cakkhumatānubuddho||
sā-ham dāni sakkhi jānāmi||
munino desayato Sugatassa||
Ye hi keci ariyadhammaɱ||
vigarahantā caranti dummedhā||
upenti Roruvaɱ ghoraɱ||
cirarattaɱ dukkham anubhavanti.|| ||
Ye ca kho ariyadhamme||
khantiyā upasamena upetā||
pahāya mānusaɱ dehaɱ||
devakāyam paripuressantī ti.|| ||
10. Pajjunna-dhitā (2)
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Vesāliyaɱ viharati magāvane Kūṭāgāra-sālāyaɱ.|| ||
2. Atha kho Cūḷa-Kokanadā Pajjunnassa dhītā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ mahāvanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Cūḷa-Kokanadā Pajjunnassa dhītā Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Idh'āgamā vijjupabhāsavaṇṇā||
Kokanadā Pajjunnassa dhītā||
buddhaɱ ca dhammaɱ ca namassamānā||
gāthā c-imā atthavatī abhāsi:|| ||
Bahunā pi kho taɱ vibhajeyyaɱ||
pariyāyena tādiso dhammo||
saṅkhittam atthaɱ lapayissāmi||
yāvatā me manasā pariyattaɱ.|| ||
Pāpaɱ na kayirā vacasā manasā||
kāyena vā kiñcana sabbaloke||
kāme pahāya satimā sampajaño||
dukkhaɱ na sevetha anatthasaɱhitan ti.|| ||
Satullapakāyika-vaggo catuttho.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Sabbhi Maccharinā Sādhu||
Na sant-Ujjhānasaññino||
Saddhā Samayo Sakalikaɱ||
ubho Pajjunna-dhītaro ti.|| ||
Chapter V: Āditta Vaggo
Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārame.|| ||
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Ekam antam ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
1. Ādittaɱ
Ādittasmim agārasmiɱ||
yaɱ nīharati bhājanaɱ||
taɱ tassa hoti atthāya||
no ca yaɱ tattha ḍayhatī ti.|| ||
Evam ādīpito loko||
jarāya maraṇena ca||
nīhareth-eva dānena||
dinnaɱ hoti sunīhataɱ.|| ||
Dinnaɱ sukhaphalaɱ hoti||
nādinnam hoti taɱ tathā||
corā haranti rājāno||
aggī ḍayhati nassati.|| ||
Atha antena jahāti||
sarīraɱ sapariggahaɱ||
etad aññāya medhāvi||
bhuñjetha ca dadetha ca||
datvā bhutvā ca yathānubhāvaɱ||
anindito saggam upeti ṭhānan ti.|| ||
2. Kiɱdada
Kiɱdado balado hoti||
kiɱdado hoti vaṇṇado||
kiɱdado sukhado hoti||
kiɱdado hoti cakkhudo||
ko ca sabbadado hoti||
taɱ me akkhāhi pucchito.|| ||
Annado balado hoti||
vatthado hoti vaṇṇado||
yānado sukhado hoti||
dīpado hoti cakkhudo||
so ca sabbadado hoti||
yo dadāti upassayaɱ||
amataɱ dado ca so hoti||
yo dhammam anusāsatī ti.|| ||
3. Annam
Annam evābhinandanti||
ubhayo devamānusā||
atha ko nāma so yakkho||
yam annaɱ nābhinandatī ti.|| ||
Ye naɱ dadanti saddhāya||
vippasannena cetasā||
tam eva annaɱ bhajati||
asmiɱ loke paramhi ca.|| ||
Tasmā vineyya maccheraɱ||
dajjā dānaɱ malābhibhū||
puññāni paralokasmiɱ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
4. Ekamūla
Ekamūlaɱ dvirāvaṭṭam||
timalaɱ pañcapattharaɱ||
samuddaɱ dvādasāvaṭṭaɱ||
pātālam atarī isī ti.|| ||
5. Anomiya
Anomanāmaɱ nipuṇatthadassiɱ||
paññādadaɱ kāmalaye asattaɱ||
taɱ passatha sabbaviduɱ sumedhaɱ||
ariye pathe kamamānaɱ mahesin ti.|| ||
6. Accharā
Accharāgaṇasaṅghuṭṭhaɱ||
pisācagaṇasevitaɱ||
vanan-tam mohanaɱ nāma||
kathaɱ yātrā bhavissatī ti.|| ||
Ujuko nāma so maggo||
abhayā nāma sā disā||
ratho akujano nāma||
dhammacakkehi saɱyuto.|| ||
Hirī tassa apālambo||
saty-assa parivāraṇam||
dhammāhaɱ sārathiɱ brūmi||
sammādiṭṭhipure javaɱ.|| ||
Yassa etādisaɱ yānaɱ||
itthiyā purisassa vā||
sa ve etena yānena||
nibbānass-eva santike ti.|| ||
7. Vanaropa (or Vacanam)
Kesaɱ divā ca ratto ca||
sadā puññaɱ pavaḍḍhati||
dhammaṭṭhā sīlasampannā||
ke janā saggagāmino ti.|| ||
Arāmaropā vanaropā||
ye janā setukārakā||
papañ ca udapānañ ca ||ye dadanti upassayaɱ||
tesaɱ divā ca ratto ca||
sadā puññaɱ pavaḍḍhati||
dhammaṭṭhā sīlasampannā||
te janā saggagāmino ti.|| ||
8. Jetavana
Idaɱ hitaɱ Jetavanaɱ||
isisaṅghanisevitaɱ||
āvutthaɱ dhammarājena||
pītisañjananam mama.|| ||
[page 034]|| ||
Kammaɱ vijjā ca dhammo ca||
sīlaɱ jīvitam uttamaɱ||
etena maccā sujjhanti||
na gottena dhanena vā.|| ||
Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassaɱ attham attano||
yoniso vicine dhammaɱ||
evaɱ tattha visujjhati.|| ||
Sāriputto va paññāya||
sīlena upasamena ca||
yo pi pāragato bhikkhu||
etāva paramo siyāti.|| ||
9. Macchari
Ye'dha maccharino loke||
kadariyā paribhāsakā||
aññesaɱ dadamānānaɱ||
antarāyakarā narā.|| ||
Kiɱdiso tesaɱ vipāko||
samparāyo ca kiɱdiso||
bhavantaɱ puṭṭhum āgamma||
kathaɱ jānemu tam mayan ti.|| ||
Ye'dha maccharino loke||
kadariyā paribhāsakā||
aññesaɱ dadamānānam||
antarāyakarā narā||
nirayaɱ tiracchānayoniɱ||
yamalokam uppajjare||
sace enti manussattaɱ||
dalidde jāyare kule||
coḷaɱ piṇḍo ratī khiḍḍā||
yattha kicchena labbhati.|| ||
Parato āsiɱsare bālā||
tam pi tesaɱ na labbhati||
diṭṭhe dhamme sa vipāko||
samparāye ca duggatī ti.|| ||
Iti h'etaɱ vijānāma||
aññaɱ pucchāma Gotama||
ye dha laddhā manussattaɱ||
vadaññū vītamaccharā||
buddhe pasannā dhamme ca||
saṅghe ca tibbagāravā.|| ||
Kiɱdiso tesaɱ vipāko||
samparāyo ca kiɱdiso||
bhavantaɱ puṭṭhum āgamma||
kathaɱ jānemu taɱ mayan ti.|| ||
Ye'dha laddhā manussattam||
vadaññū vītamaccharā||
buddhe pasannā dhamme ca||
saṅghe tibbagāravā||
ete sagge pakāsenti||
yattha te upapajjare.|| ||
[page 035]|| ||
Sace enti manussattaɱ||
aḍḍhe ajāyare kule||
coḷaɱ piṇḍo ratī khiḍḍā||
yatthākicchena labbhati.|| ||
Parasambhatesu bhogesu||
vasavattīva modare||
diṭṭhe dhamme sa vipāko||
samparāye ca suggatī ti.|| ||
10. Ghaṭīkaro
Avihaɱ upapannāse||
vimuttā satta bhikkhavo||
rāgadosaparikkhīṇā||
tiṇṇā loke visattikan ti.|| ||
Ke ca te ataruɱ paṅkaɱ||
maccudheyyaɱ suduttaraɱ||
te hitvā mānusaɱ dehaɱ||
dibbayogam upaccagun ti.|| ||
Upako Phalagaṇḍo ca||
Pukkusāti ca te tayo||
Bhaddiyo Khaṇḍadevo ca||
Bāhuraggi ca Piṅgiyo||
te hitvā mānusaɱ dehaɱ||
dibbayogam upaccagun ti.|| ||
Kusalaɱ bhāsasi tesaɱ||
mārapāsappahāyinaɱ||
kassa te dhammam aññāya||
acchiduɱ bhavabhandhanan ti.|| ||
Na aññatra Bhagavatā||
naññatra tava sāsanā||
yassa te dhammam aññāya||
acchiduɱ bhavabandhanaɱ.|| ||
yattha nāmañca rupañca||
asesam uparujjhati||
taɱ te dhammam idha ñāya||
acchiduɱ bhavabandhanan ti.|| ||
Gambhīraɱ bhāsasi vācaɱ||
dubbijānam sudubbudhaɱ||
kassa tvaɱ dhammam aññaya||
vācam bhāsasi īdisanti.|| ||
Kumbhakāro pure āsiɱ||
Vehaḷiṅge ghaṭīkaro||
mātāpettibharo āsiɱ||
Kassapassa upāsako.||
virato methunā dhammā||
brahmacārī nirāmiso||
ahuvā te sagāmeyyo||
ahuvā te pure sakhā||
so-ham ete pajānāmi||
vimutte satta bhikkhave||
rāgadosaparikkhīṇe||
tiṇṇe loke visattikan ti.|| ||
Evam etaɱ tadā āsi||
yathā bhāsasi Bhaggava||
kumbhakāro pure āsi||
Vehaḷiṅge ghaṭikāro||
mātāpettibharo āsi||
Kassapassa upāsako||
virato methunā dhammā||
brahmacārī nirāmiso||
ahuvā me sagāmeyyo||
ahuvā me pure sakhā ti.|| ||
Evam etaɱ purāṇānaɱ||
sahāyānam ahu saṅgamo||
ubhinnaɱ bhāvitattānaɱ||
sarīrantimadhārinan ti.|| ||
Āditta-vaggo pañcamo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Ādittaɱ Kiɱdadam Annaɱ||
Ekamūla Anomiyaɱ||
Accharā Vanaropetaɱ||
Maccherena Ahaṭīkaro ti.|| ||
Chapter VI: Jarā Vaggo
1. Jarā
Kiɱ su yāva jarā sādhu||
kiɱ su sādhu patiṭṭhitaɱ||
kiɱ su narānaɱ ratanaɱ||
kiɱ su corehi duharan ti.|| ||
Sīlaɱ yāva jarā sādhu||
saddhā sādhu patiṭṭhitā||
paññā narānaɱ ratanaɱ||
puññaɱ corehi duharan ti.|| ||
2. Ajarasā
Kiɱ su ajarasā sādhu||
kiɱ su sādhu adhiṭṭhitaɱ||
kiɱ su narānaɱ ratanaɱ||
kiɱ su corehi ahāriyan ti.|| ||
Sīlam ajarasā sādhu||
saddhā sādhu adhiṭṭhitā||
paññā narānaɱ ratanaɱ||
puññaɱ corehi hāriyan ti.|| ||
3. Mittaɱ
Kiɱ su pathavato mittaɱ||
kiɱ su mittaɱ sake ghare||
kiɱ mittaɱ atthajātassa||
kiɱ mittam samparāyikanti.|| ||
Sattho pathavato mittam||
mātā mittaɱ sake ghare||
sahāyo atthajātassa||
hoti mittaɱ punappunaɱ||
sayam katāni puññāni||
taɱ mittaɱ samparāyikan ti.|| ||
4. Vatthu
Kiɱ su vatthu manussānaɱ||
kiɱ su-dha paramā sakhā||
kiɱ su bhūtā upajīvanti||
ye pāṇā pathaviɱ sitā ti.|| ||
Puttā vatthu manussānaɱ||
bhariyā ca paramā sakhā||
vuṭṭhibhūtā upajīvanti||
ye pāṇā pathaviɱ sitā ti.|| ||
5. Janaɱ (1)
Kiɱ su janeti purisaɱ||
kiɱ su tassa vidhāvati||
kiɱ su saɱsāram āpādi||
kiɱ su tassa mahabbhayan ti.|| ||
Taṇhā janeti purisaɱ||
cittam assa vidhāvati||
satto saɱsāram āpādi||
dukkham assa mahabbhayan ti.|| ||
6. Janaɱ (2)
Kiɱ su janeti purisaɱ||
kiɱ su tassa vidhāvati||
kiɱ su saɱsāram āpādi||
kismā na parimuccatī ti.|| ||
Taṇhā janeti purisaɱ||
cittam assa vidhāvati||
satto saɱsāram āpādi||
dukkhā na parimuccatī ti.|| ||
7. Janaɱ (3)
Kiɱ su janeti purisaɱ||
kiɱ su tassa vidhāvati||
kiɱ su saɱsāram āpādi||
kiɱ su tassa parāyanan ti.|| ||
Taṇhā janeti purisaɱ||
cittam assa vidhāvati||
satto saɱsāram āpādi||
kammaɱ tassa parāyanan ti.|| ||
8. Uppatho
Kiɱ su uppatho akkhāti||
kiɱ su rattindivakkhayo||
kiɱ malaɱ brahmacariyassa||
kim sinānam anodakanti.|| ||
Rāgo uppatho akkhāti||
vayo rattindivakkhayo||
itthi malaɱ brahmacariyassa||
etthāyaɱ sajjate pajā||
tapo brahmacariyañca||
taɱ sinānam anodakan ti.|| ||
9. Dutiyo
Kiɱ su dutiyaɱ purisassa hoti||
kiɱ su c-enaɱ pasāsati||
kissa cābhirato macco||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
Saddhā dutiyā purisassa hoti||
paññā c-enaɱ pasāsati||
nibbānābhirato macco||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
10. Kavi
Kiɱ su nidānaɱ gāthānaɱ||
kiɱ su tāsaɱ viyañjanaɱ||
kiɱ su sannissitā gāthā||
kiɱ su gāthānam āsayo ti.|| ||
Chando nidānaɱ gāthānaɱ||
akkharā tāsaɱ viyañjanaɱ||
nāmasannissitā gāthā||
kavi gāthānam āsayo ti.|| ||
Jarā-vaggo chaṭṭho|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Jarā Ajarasā Mittaɱ||
Vatthu tīṇi Janāni ca||
Uppatho ca Dutiyo ca||
Kavinā purito vaggo ti.|| ||
Chapter VII: Addha Vaggo
1. Nāmaɱ
Kiɱ su sabbaɱ addhabhavi||
kismā bhīyo na vijjati||
kissassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagū ti.|| ||
Nāmam sabbam addhabhavi||
nāmā bhīyo na vijjati||
nāmassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagū ti.|| ||
2. Cittaɱ
Kenassu nīyati loko||
kenassu parikissati||
kissassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagūti.|| ||
Cittena nīyati loko||
cittena parikissati||
cittassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagūti.|| ||
3. Taṇhā
Kenassu nīyati loko||
kenassu parikissati||
kissassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagū ti.|| ||
Taṇhāya nīyati loko||
taṇhāya parikissati||
taṇhāya ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagū ti.|| ||
4. Saɱyojana
Kiɱ su saṅyojano loko||
kiɱ su tassa vicāraṇam||
kissassa vippahānena||
nibbānam iti vuccatī ti.|| ||
Nandī saṅyojano loko||
vitakk-assa vicāraṇam||
taṇhāya vippahānena||
nibbānam iti vuccatī ti.|| ||
5. Bandhana
Kiɱ su sambandhano loko||
kiɱ su tassa vicāranaɱ.||
Kissassa vippahānena||
sabbaɱ chindati bandhanan ti.|| ||
Nandī sambandhano loko||
vitakk-assa vicāranaɱ||
taṇhāya vippahānena||
sabbaɱ chindati bandhanan ti.|| ||
6. Abbhāhata
Kenassu-bbhāhato loko||
kenassu parivārito||
kena sallena otiṇṇo||
kissa dhūpāyito sadā ti.|| ||
Maccunābbhāhato loko||
jarāya parivārito||
taṇhāsallena otiṇṇo||
icchādhūpāyito sadā ti.|| ||
7. Uḍḍito
Kenassu uḍḍito loko||
kenassu parivārito||
kenassu pihito loko||
kismiɱ loko patiṭṭhito ti.|| ||
Taṇhāya uḍḍito loko||
jarāya parivārito||
maccunā pihito loko||
dukkhe loko patiṭṭhito ti.|| ||
8. Pihito
Kenassu pihito loko||
kosmiɱ loko patiṭṭhito.||
Kenassu uḍḍito loko||
kenassu parivārito ti.|| ||
Maccunā pihito loko||
dukkhe loko patiṭṭhito||
taṇhāya uḍḍito loko||
jarāya parivārito ti.|| ||
9. Icchā
Kenassu bajjhati loko||
kissa vinayāya muccati||
kissassu vippahānena||
sabbaɱ chindati bandhananti.|| ||
Icchāya bajjhati loko||
icchāvinayāya muccati||
icchāya vippahānena||
sabbaɱ chindati bandhanan ti.|| ||
10. Loka
Kismiɱ loko samuppanno||
kismiɱ kubbati santhavaɱ||
kissā loko upādāya||
kismiɱ loko vihaññatī ti.|| ||
Chasu loko samuppanno||
chasu kubbati santhavaɱ||
channam eva upādāya||
chasu loko vihaññatī ti.|| ||
Addha-vaggo sattamo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Nāmam Cittaɱ ca Taṇhā ca||
Saɱyojanaɱ ca Bandhanā||
Abbhāhat-Uḍḍito Pihito||
Icchā Lokena te dasā ti.|| ||
Chapter VIII: Chetvā Vaggo
Eka-m-antaɱ ṭhitā kho sā devatā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
1. Chetvā
Kiɱ su chetvā sukhaɱ seti||
kiɱ su chetvā na socati||
kissassa ekadhammassa||
vadhaɱ rocesi Gotamā ti.|| ||
Kodhaɱ chetvā sukhaɱ seti||
kodhaɱ chetvā na socāti||
kodhassa vīsamūlassa||
madhuraggassa devate||
vadham ariyā pasaɱsanti||
taɱ hi chetvā na socatī ti.|| ||
2. Ratha
Kiɱ su rathassa paññāṇaɱ||
kiɱ su paññāṇam aggino||
kiɱ su raṭṭhassa paññāṇaɱ||
kiɱ su paññāṇam itthiyā ti.|| ||
Dhajo rathassa paññāṇam||
dhūmo paññāṇam aggino||
rājā raṭṭhassa paññāṇam||
bhattā paññāṇam itthiyāti.|| ||
3. Vitta
Kiɱ sūdha vittaɱ purisassa seṭṭhaɱ||
kiɱ su suciṇṇo sukham āvahāti||
kiɱ su have sādutaraɱ rasānaɱ||
kathaɱ jīviɱ jūvitam āhu seṭṭhan ti.|| ||
Saddhīdha vittaɱ purisassa seṭṭham||
dhammo suciṇṇo sukham āvahāti||
saccam have sādutaram rasānam||
paññājīviɱ jīvitaɱ āhu setthaṇ ti.|| ||
4. Vuṭṭhi
Kiɱ su uppatataɱ seṭṭham||
kiɱ su nipatataɱ varaɱ||
kiɱ su pavajamānānaɱ||
kiɱ su pavadataɱ varan ti.|| ||
Bījam uppatataɱ seṭṭham||
vuṭṭhi nipatatam varā||
gāvo pavajamānānam||
putto pavadataɱ varo ti.|| ||
Vijjā uppatataɱ seṭṭhā||
avijjā nipatataɱ varā||
saṅgho pavajamānānaɱ||
buddho pavadataɱ varo ti.|| ||
5. Bhītā
Kiɱ sūdha bhīrā janatā anekā||
maggo v-anekāyatanaɱ pavutto||
pucchāmi taɱ Gotama bhūripañña||
kismiɱ ṭhito paralokaɱ na bhāye ti.|| ||
Vācaɱ manañca paṇidhāya sammā||
kāyena pāpāni akubbamāno||
bahvannapānaɱ gharam āvasanto||
saddho mudū {saɱvibhāgī} vadaññū||
etesu dhammesu ṭhito catusu||
paralokaɱ na bhāye ti.|| ||
6. Na jīrati
Kiɱ jīrati kiɱ na jīrati||
kiɱ uppatho ti vuccati||
kiɱ su dhammānaɱ paripantho||
kiɱ su rattindivakkhayo||
kiɱ malaɱ brahmacariyassa||
kiɱ sinānam anodakaɱ||
kati lokasmiɱ chiddāni||
yattha cittaɱ na tiṭṭhati||
bhavantaɱ puṭṭhum āgamma||
katham jānemu tam mayan ti.|| ||
Rūpaɱ jīrati maccānam||
nāmagottaɱ na jīrati||
rāgo uppatho ti vuccati||
lobho dhammānaɱ paripantho||
vayo rattindivakkhayo||
itthi malam brahmacariyassa||
etthāyam sajjate pajā||
tapo ca brahmacariyañca||
tam sinānam anodakaɱ.|| ||
Cha lokasmiɱ chiddāni yattha cittaɱ na tiṭṭhati||
alassañca pamādoca||
anuṭṭhānaɱ asaɱyamo||
niddā tandī ca te chidde||
sabbaso taɱ vivajjaye ti.|| ||
7. Issaraɱ
Kiɱ su issariyaɱ loke||
kiɱ su bhaṇḍānam uttamaɱ||
kiɱ su satthamalaɱ loke||
kiɱ su lokasmim abbudaɱ.|| ||
kiɱ su harantaɱ vārenti||
haranto pana ko piyo||
kiɱ su punappanāyantaɱ||
abhinandanti paṇḍitāti.|| ||
Vaso issariyaɱ loke||
itthi bhaṇḍānam uttamaɱ||
kodho satthamalam loke||
corā lokasmim abbudā.|| ||
coram harantaɱ vārenti||
haranto samaṇo piyo||
samaṇam punappunāyantaɱ||
abhinandanti paṇḍitāti.|| ||
8. Kāma
Kiɱ atthakāmo na dade||
kiɱ macco na pariccaje||
kiɱ su mucceyya kalyāṇam||
pāpiyaɱ ca na mocayeti.|| ||
Attānaɱ na dade poso||
attānam na pariccaje||
vācaɱ muñceyya kalyāṇiɱ||
pāpikaɱ ca na mocaye ti.|| ||
9. Pātheyyaɱ
Kiɱ su bandhati pātheyyaɱ||
kiɱ su bhogānam āsayo||
kiɱ su naraɱ parikassati||
kiɱ su lokasmiɱ dujjahaɱ||
kismiɱ baddhā puthusattā||
pāsena sakunī yathā ti.|| ||
Saddhā bandhati pātheyyam||
siri bhogānam āsayo||
icchā naram parikassati||
icchā lokasmiɱ dujjahā||
icchābaddhā puthusattā||
pāsena sakuṇī yathā ti.|| ||
10. Pajjoto
Kiɱ su lokasmiɱ pajjoto||
kiɱ su lokasmiɱ jāgaro||
kiɱ su kamme sajīvānaɱ||
kim assa iriyāpatho.|| ||
Kiɱ su alasam analasañca||
mātā puttaɱ va posati||
kiɱ su bhūtā upajīvanti||
ye pāṇā pathaviɱ sītāti.|| ||
Paññā lokasmiɱ pajjoto||
sati lokasmiɱ jāgaro||
gāvo kamme sajīvānaɱ||
sītassa iriyāpatho||
vuṭṭhi alasam analasañca||
mātā puttaɱ va posati||
vuṭṭhibhūtā upajīvanti||
ye pāṇā pathaviɱ sitā ti.|| ||
11. Araṇā
Kesu-dha araṇā loke||
kesaɱ vusiṭaɱ na nassati||
ke'dha icchaɱ parijānanti||
kesaɱ bhojisiyaɱ sadā.|| ||
Kiɱ su mātā pitā bhātā||
vandanti naɱ patiṭṭhitaɱ||
kiɱ su idha jātihīnaɱ||
abhivādenti khattiyā ti.|| ||
Samaṇīdha araṇā loke||
samaṇānaɱ vusitaɱ na nassati||
samaṇā icchaɱ parijānanti||
samaṇānaɱ bhojisiyaɱ sadā.|| ||
Samaṇaɱ mātā pitā bhātā||
vandanti naɱ patiṭṭhitaɱ||
samaṇīdha jātihīnaɱ||
abhivādenti khattiyā ti.|| ||
Chetvā-vaggo aṭṭhamo||
Tass-uddānam
Chetvā Rathaɱ ca Vittaɱ ca||
Vuṭṭhi Bhītā Na-jīrati||
Issaraɱ Kāmaɱ Pātheyyaɱ||
Pajjoto Araṇena cā ti.|| ||
Devatā-Samyuttaɱ samattaɱ.|| ||
Book II
Devaputta Saɱyutta
Chapter I: Paṭhama Vaggo
1. Kassapo (1)
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
Atha kho Kassapo devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappam Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā tenupasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Ekam antam ṭhito kho Kassapo devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
Bhikkhuɱ Bhagavā pakāsesi no ca bhikkhuno anusāsan ti.|| ||
2. Tena hi Kassapa taññev-etthā paṭibhātū ti.|| ||
3. Subhāsitassa sikkhetha samaṇ'upāsanassa ca ekāsanassa ca raho cittavūpāsamassa cā ti.|| ||
4. Idam avoca Kassapo devaputto.|| ||
Samanuñño satthā ahosi.|| ||
Atha kho Kassapo devaputto samanuñño me satthāti Bhagavantaɱ vanditvā padakkhiṇaɱ katvā tatthev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Kassapo (2)
1. Sāvatthiyaɱ ārāme.|| ||
2. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Kassapo devaputto Bhagavato santike {imaɱ} gātham abhāsi:|| ||
Bhikkhu siyā jhāyī vimuttacitto||
ākaṅkhe ca hadayassānuppattiɱ||
lokassa ñatvā udayabbayañca||
sucetaso asito tadānisaɱso ti.|| ||
3. Māgho
Sāvatthiyam ārāme.|| ||
2. Atha kho Māgho devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaɱ Jetavanaɱ obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhito kho Māgho devaputto Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
3. Kiɱ su chetvā sukhaɱ seti||
kiɱ su chetvā na socati||
kissassa ekadhammassa||
vadhaɱ rocesi Gotamāti.|| ||
4. Kodhaɱ chetvā sukhaɱ seti||
kodhaɱ chetvā na socati||
kodhassa visamūlassa||
madhuraggassa Vatrabhū||
vadham ariyā pasaɱsanti||
taɱ hi chetvā na socatī ti.|| ||
4. Māgadho
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Māgadho devaputto Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kati lokasmiɱ pajjotā||
yehi loko pakāsati||
bhavantaɱ puṭṭhum āgamma||
kathaɱ janemu taɱ mayan ti.|| ||
2. Cattāro loke pajjotā||
pañcam-ettha na vajjati||
divā tapati ādicco||
rattim ābhāti candimā||
atha aggi divārattiɱ||
tattha tattha pakāsati||
sambuddho tapataɱ seṭṭho||
esā ābhā anuttarā ti.|| ||
5. Dāmali
1. Sāvatthiyam ārāme.|| ||
2. Atha kho Dāmali devaputto abhikkantāyā rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Jetavanaɱ obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhito kho Dāmali devaputto Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
3. Karaṇīyam ettha brāhmaṇena||
padhānam akilāsunā||
kāmānaɱ vippahānena||
na tenāsiɱsate bhavan ti.|| ||
4. N'atthi kiccaɱ brāhmaṇassa||
Dāmalīti Bhagavā||
katakicco hi brāhmaṇo.||
Yāva na gādham labhati||
nadīsu āyūhati sabbagattehi jantu||
gādhaɱ ca laddhāna thale ṭhito so||
nāyūhati pāragato hi so ti.|| ||
Esupamā Dāmali brāhmaṇassa||
khīṇāsavassa nipakassa jhāyino||
pappuyya jāti-maraṇassa antaɱ||
nāyūhati pāragato hi so ti.|| ||
6. Kāmado
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Kāmado devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
2. Dukkaram Bhagavā sudukkaraɱ Bhagavāti.|| ||
Dukkaram vā pi karonti||
(Kāmadā ti Bhagavā)||
sekhasīlasamāhitā ṭhitattā||
anagāriyupetassa||
tuṭṭhi hoti sukhāvahā ti.|| ||
3. Dullabhā Bhagavā yadidaɱ tuṭṭhī ti.|| ||
Dullabhaɱ vā pi labhanti||
(Kāmadāti Bhagavā) cittavūpasame ratā||
yesaɱ divā ca ratto ca||
bhāvanāya rato mano ti.|| ||
4. Dussamādahaɱ Bhagavā yad idaɱ cittan ti.|| ||
Dussamādahaɱ vāpi samādahanti||
(Kāmadāti Bhagavā)||
indriyūpasame ratā||
te chetvā maccuno jālaɱ||
ariyā gacchanti Kāmadāti.|| ||
5. Duggamo Bhagavā visamo maggo ti.|| ||
Duggame visame vā pi||
ariyā gacchanti Kāmada||
anariyā visame magge||
papatanti avaɱsirā||
ariyānaɱ samo maggo||
ariyā hi visame samā ti.|| ||
7. Pañcālacaṇḍo
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Pañcālacaṇḍo devaputto Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Sambādhe vata okāsaɱ||
avindi bhūrimedhaso||
yo jhānam abuddhi buddho||
patilīnanisabho munī ti.|| ||
2. Sambādhe vāpi vindanti||
(Pañcālacaṇḍāti Bhagavā)||
dhammaɱ nibbānapattiyā||
ye satiɱ paccalatthaɱsu||
sammā te susamāhitā ti.|| ||
8. Tāyano
1. Atha kho Tāyano devaputto purāṇatitthakaro abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhito kho Tāyano devaputto Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
2. Chinda sotaɱ parakkamma||
kāme panuda brāhmaṇa||
nappahāya muni kāme||
n-ekattam upapajjatī ti.|| ||
Kayirañ ce kayirath' -enaɱ||
daḷham enaɱ parakkame||
sithilo hi paribbājo||
bhiyyo ākirate rajaɱ.|| ||
Akatam dukkataɱ seyyo||
pacchā tapati dukkataɱ||
kataɱ ca sukataɱ seyyo||
yaɱ katvā nānutappati.|| ||
Kuso yathā duggahīto||
hattham evānukantati||
sāmaññaɱ dupparāmaṭṭham||
nirayāyūpakaḍḍhati.|| ||
Yaɱ kiñci sithilaɱ kammaɱ||
saṅkiliṭṭham ca yaɱ vataɱ||
saṅkassaraɱ brahmacariyaɱ||
na taɱ hoti mahapphalan ti.|| ||
3. Idam avoca Tāyano devaputto.|| ||
Idaɱ vatvā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
4. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi.|| ||
5. Imaɱ bhikkhavo rattiɱ Tāyano nāma devaputto purāṇatitthakaro abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yenāhaɱ ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā mam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.
Eka-m-antaɱ ṭhito kho Tāyano devaputto mama santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
6. Chinda sotam parakkamma||
kāme panuda brāhmaṇa||
nappahāya muni kāme||
n-ekattam upapajjati||
Kayirañce kayirath-enaɱ||
daḷham enaɱ parakkame||
sithilo hi paribbājo||
bhiyyo ākirate rajaɱ||
Akataɱ dukkataɱ seyyo||
pacchā tapati dukkataɱ||
kataɱ ca sukataɱ seyyo||
yaɱ katvā nānutappati||
Kuso yathā duggahīto||
hattham evānukantati||
sāmaññaɱ dupparāpaṭṭham||
nirayāyūpakaḍḍhati||
Yaɱ kiñci sithilaɱ kammaɱ||
saṅkiliṭṭhaɱ ca yaɱ vataɱ||
saṅkassaraɱ brahmacariyaɱ||
na taɱ hoti magapphalan ti.|| ||
7. Idam avoca bhikkhave Tāyano devaputto||
idaɱ vatvā maɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatth-ev-antaradhāyi.|| ||
Uggaṇhātha bhikkhave Tāyanagāthā.|| ||
Pariyāpuṇātha bhikkhave Tāyanagāthā.|| ||
Atthasaɱhitā bhikkhave Tāyanagāthā ādibrahmacariyikāti.|| ||
9. Candima
1. Sāvatthiyaɱ viharati.|| ||
Tena kho pana samayena Candimā devaputto Rāhunā asurindena gahito hoti.|| ||
Atha kho Candimā devaputto Bhagavantam anussaramāno tāyaɱ velāyam imaɱ gātham abhāsi:|| ||
2. Namo te buddha vīr-atthu||
vippamutto si sabbabhi||
sambādhapaṭippanno-smi||
tassa me saraṇaɱ bhavāti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā Candimaɱ devaputtam ārabbha Rāhum asurindaɱ gāthāya ajjhabhāsi|| ||
Tathāgatam arahantaɱ||
Candimā saranaɱ gato||
Rāhu candaɱ pamuñcassu||
dubbhā lokānukampakāti.|| ||
4. Atha kho Rāhu asurindo Candimaɱ devaputtaɱ muñcitvā taramānarūpo yena Vepacitti asurindo ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā saɱviggo lomahaṭṭhajāto eka-m-antam aṭṭhāsi||
Eka-m-antaɱ ṭhitaɱ kho Rāhum asurindaɱ Vepacitti asurindo gāthāya ajjhabhāsi|| ||
5. Kin nu santaramāno va||
Rāhu candaɱ pamuñcasi||
saɱviggarūpo āgamma||
kin nu bhīto va tiṭṭhasī ti.|| ||
6. Sattabhā me phale muddhā||
jīvanto na sukhaɱ labhe||
buddhagāthābhihīto-mhi||
no ce muñceyya Candimanti.|| ||
10. Suriyo
1. Tena kho pana samayena Suriyo devaputto Rāhunā asurindena gahito hoti||
Atha kho Suriyo devaputto Bhagavantam anussaramāno tāyaɱ velāyaɱ imaɱ gātham abhāsi:|| ||
2. Namo te buddha vīra-tthu||
vippamutto si sabbadhi||
sambādhapaṭippanno-smi||
tassa me saraṇaɱ bhavāti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā Suriyaɱ devaputtaɱ ārabbha Rāhum asurindaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tathāgatam arahantam||
suriyo saraṇaɱ gato||
Rāhu pamuñca suriyaɱ||
buddhā lokānukampakā ti.|| ||
Yo andhakāre tamasi pabhaɱkaro||
verocano maṇḍalī uggatejo||
mā Rāhu gilī caraɱ antalikkhe||
pajaɱ mama Rāhu pamuñca suriyan ti.|| ||
4. Atha kho Rāhu asurindo Suriyaɱ devaputtaɱ muñcitvā taramānarūpo yena Vepacitti asurindo ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā saɱviggo lomahaṭṭhajāto eka-m-antam aṭṭhāsi||
Eka-m-antaɱ ṭhitaɱ kho Rāhuɱ asurindaɱ Vepacitti asurindo gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
5. Kin nu santaramāno va||
Rāhu suriyam pamuñcasi||
saɱviggarūpo āgamma||
kin nu bhīto tiṭṭhasī ti.|| ||
6. Sattadhā me phale muddhā||
jīvanto na sukhaɱ labhe||
buddhagāthābhihito-mhi||
no ce muñceyya suriyan ti.|| ||
Pathamo vaggo||
Tass-uddānaɱ||
Dve Kassapā ca Māgho ca||
Māgadho Dāmali Kāmado||
Pañcālacaṇḍo ca Tāyano||
Candima-Suriyena te dasā ti.|| ||
Chapter II: Anāthapiṇḍika Vaggo
1. Candimaso
Sāvatthiyam ārāme.|| ||
1. Atha kho Candimaso devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena|| ||
Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhito kho Candimaso devaputto Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
2. Te hi sotthiɱ gamissanti||
kacche vāmakase magā||
jhānāni upasampajja||
ekodinipakā satā ti.|| ||
Te hi pāram gamissanti||
chetvā jālaɱ va ambujo||
jhānāni upasampajja||
appamattā raṇaɱ jahā ti.|| ||
2. Veṇḍu
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Veṇḍu devaputto Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
2. Sukhitā va te manujā||
Sugataɱ payirūpāsiya||
yuñja Gotamasāsane||
appamattānusikkhare ti.|| ||
Ye me pavutte satthipade||
(Veṇḍūti Bhagavā) anusikkhanti jhāyino||
kāle te appamajjantā||
na maccuvasaṅgā siyun ti.|| ||
3. Dīghalaṭṭhi
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe.|| ||
2. Atha kho Dīghalaṭṭhi devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Veḷuvanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭāsi.|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhito kho Dīghalaṭṭhi devaputto Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
3. Bhikkhu siyā jhāyī vimuttacitto||
ākaṅkhe ca hadayassānupattiɱ||
lokassa ñatvā udayabbayaɱ ca||
sucetaso asito tadānisaɱso ti.|| ||
4. Nandano
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Nandano devaputto Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Pucchāmi taɱ Gotama bhūripaññaɱ||
anāvaṭaɱ Bhagavato ñāṇadassanaɱ|| ||
Kathaɱ vidhaɱ sīlavantaɱ vadanti||
kathaɱ vidhaɱ paññāvantam vadanti||
kathaɱ vidhaɱ dukkham aticca iriyati||
kathaɱ vidhaɱ devatā pūjayantī ti.|| ||
2. Yo sīlavā paññavā bhāvitatto||
samāhito jhānarato satimā||
sabb-assa sokā vigatā pahīnā||
khīṇāsavo antimadehadhārī.|| ||
Tathāvidhaɱ sīlavantam vadanti||
tathāvidhaɱ paññāvantaɱ vadanti||
tathāvidho dukkhaɱ aticca iriyati||
tathāvidhaɱ devatā pūjayantī ti.|| ||
5. Candana
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Candano devaputto Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kathaɱ su tarati oghaɱ||
rattindivam atandito||
appatiṭṭhe anālambe||
ko gambhīre na sīdatīti||
2. Sabbadā sīlasampanno||
paññavā susamāhito||
āraddhaviriyo pahitatto||
oghaɱ tarati duttaraɱ||
virato kāmasaññāya||
rūpasaṅyojanātigo||
nandībhavaparikkhīṇo||
so gambhīre na sīdatī ti.|| ||
6. Sudatto
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Sudatto devaputto Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Sattiyā viya omaṭṭho||
ḍayhamāno va matthake||
kāmarāgappahānāya||
sato bhikkhu paribbaje ti.|| ||
2. Sattiyā viya omaṭṭho||
ḍayhamāno va matthake||
sakkāya diṭṭhippahānāya||
sato bhikkhu paribbaje ti.|| ||
7. Subrahmā
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Subrahmā devaputto Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Niccam utrastam idaɱ cittaɱ||
niccam ubiggam idaɱ mano|| ||
[page 054]|| ||
anuppannesu kiccesu||
atho uppattitesu ca||
sace atthi anutrastaɱ||
taɱ me akkhāhi pucchito ti.|| ||
2. Na aññatra bojjhaṅgatapasā|| na aññatra indriyasaɱvarā||
na aññatra sabbanissaggā||
sotthiɱ passāmi pāṇinanti.|| ||
3. Tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
8. Kakudho
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sākete viharati Añjanavane Migadāye|| ||
Atha kho Kakudho devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Añjanavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
ipasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
2. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Kakudho devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nandasi samanā ti.|| ||
Kiɱ laddhā āvuso ti.|| ||
Tena hi samaṇa socasī ti.|| ||
Kiɱ jīyittha āvusoti.|| ||
Tena hi samaṇa n'eva nandasi na ca socasī ti.|| ||
Evam āvuso ti.|| ||
3. Kacci tvam anigho bhikkhu||
atho nandī na vijjati||
kacci tam ekam āsīnaɱ||
aratī nābhikīratī ti.|| ||
4. Anigho ve ahaɱ yakkha||
atho nandī na vijjati||
atho mam ekam āsīnaɱ||
aratī nābhikīratī ti.|| ||
5. Kathaɱ tvam anigho bhikkhu||
kathaɱ nandi na vijjati||
kathaɱ tam ekaɱ āsīnaɱ||
aratī nābhikīratī ti.|| ||
6. Aghajātassa ve nandī||
nandījātassa ve aghaɱ||
anandī anigho bhikkhu||
evaɱ jānāhi āvuso ti.|| ||
7. Cirassaɱ vata passāmi||
brāhmaṇaɱ parinibbutaɱ||
anandim anighaɱ bhikkhuɱ||
tiṇṇaɱ loke visattikanti.|| ||
9. Uttaro
1. Rājagaha nidānam.|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhito kho Uttaro devaputto Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
2. Upanīyati jīvitam appam āyu||
jarūpanītassa na santi tāṇā||
etaɱ bhayaɱ maraṇe pekkhamāno||
puññāni kayirātha sukhāvahānī ti.|| ||
3. Upanīyati jīvitam appam āyu||
jarūpanītassa na santi tāṇā||
etaɱ bhayaɱ maraṇe pekkhamāno||
lokāmisaɱ pajahe santipekkho ti.|| ||
10. Anāthapiṇḍiko
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Anāthapiṇḍiko devaputto Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Idaɱ hitaɱ Jetavanaɱ||
isisaṅghanisevitaɱ||
āvuttham dhammarājena||
pītisaɱjananaɱ mama.|| ||
Kammaɱ vijjā ca dhammo ca||
sīlam jīvitam uttamaɱ||
etena maccā sujjhanti||
na gottena dhanena vā.|| ||
Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassaɱ attham attano||
yoniso vicine dhammaɱ||
evaɱ tattha visujjhati.|| ||
Sāriputto va paññāya||
sīlen-upasamena ca||
yo pi pāraṅgato bhikkhu||
etāva paramo siyā ti.|| ||
2. Idam avoca Anāthapiṇḍiko devaputto.|| ||
Idaɱ vatvā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatth-eva antaradhāyi.|| ||
3. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi.|| ||
4. Imam bhikkhave rattiɱ aññataro devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yenāham ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā maɱ abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhito kho bhikkhave so devaputto mama santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
5. Idaɱ hitaɱ Jetavanaɱ||
isisaṅghanissevitaɱ||
āvutthaɱ dhammarājena||
pītisaɱjananaɱ mama.|| ||
kammaɱ vijjā ca dhammo ca||
sīlaɱ jīvitam uttamaɱ||
etena maccā sujjhanti||
na gottena dhanena vā.|| ||
Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassam attham attano||
yoniso vicine dhammaɱ||
evaɱ tattha visujjhati.|| ||
Sāriputto va paññāya||
sīlen-upasamena ca||
yo pi pāraṅgato bhikkhu etāva paramo siyā ti.|| ||
6. Idam avoca bhikkhave so devaputto.|| ||
Idam vatvā maɱ abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
7. Evaɱ vutte āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca:|| ||
So hi nūna bhante Anāthapiṇḍiko devaputto bhavissati||
Anāthapiṇḍiko gahapati āyasmante Sāriputte abhippasanno ahosī ti.|| ||
8. Sādhu sādhu Ānanda.|| ||
Yāvatakaɱ kho Ānanda takkāya pattabbaɱ anuppattaɱ tayā.|| ||
Anāthapiṇḍiko hi so Ānanda devaputto ti.|| ||
Anāthapiṇḍika-vaggo dutiyo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Candimāso ca Veṇḍu ca||
Dīghalaṭṭhi ca Nandano||
Candano ca Sudatto ca||
Subrahmā||
Kakudhena ca||
Uttaro navamo vutto||
dasamo Anāthapiṇḍiko ti.|| ||
Chapter III: Nānātitthiya Vaggo Tatiyo
1. Sivo
1. Evaɱ me sutaɱ ekam samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
Atha kho Sivo devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhito kho Sivo devaputto Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
2. Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
seyyo hoti na pāpiyo.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
paññā labbhati nāññato||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
soka-majjhe na socati.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
ñāti-majjhe virocati.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
sattā hacchanti suggatiɱ.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
sattā tiṭṭhanti sātatan ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā Sivaɱ devaputtaɱ gāthāya pacchābhāsi.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaɱ||
sataɱ saddhammam aññāya||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
2. Khemo
Eka-m-antaɱ ṭhito kho Khemo devaputto Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Caranti bālā dummedhā||
amitten'eva attanā||
karontā pāpakaɱ kammaɱ||
yaɱ hoti kaṭukapphalaɱ.|| ||
Na taɱ kammaɱ kataɱ sādhu||
yaɱ katvā anutappati||
yassa assumukho rodaɱ||
vipākaɱ paṭisevati.|| ||
Taɱ ca kammaɱ kataɱ sādhu||
yam katvā nānutappati||
yassa patīto sumano||
vipākaɱ paṭisevati.|| ||
Paṭikacceva taɱ kayirā||
yaɱ jaññā hitam attano||
na sākaṭikaɱ cintāya||
mantādhīro parakkame.|| ||
Yathā sākaṭiko panthaɱ||
samaɱ hitvā mahāpathaɱ||
visamaɱ maggam āruyha||
akkhacchinno vajhāyati.|| ||
Evaɱ dhammā apakkamma||
adhammam anuvattiya||
mando maccumukhaɱ patto||
akkhachinno va jhāyatī ti.|| ||
3. Serī
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Serī devaputto Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Annam evābhinandanti||
ubhayo devamānusā||
atha ko nāma so yakkho||
yam annaɱ nābhinandatī ti.|| ||
Ye naɱ dadanti saddhāya||
vippasannena cetasā||
tam eva annaɱ bhajati||
asmiɱ loke paramhi ca.|| ||
Tasmā vineyya maccheraɱ||
dajjā dānaɱ malābhibhū||
puññāni paralokasmiɱ||
patiṭṭhā honti pāninan ti.|| ||
2. Acchariyaɱ bhante abbhutam yāva subhāsitaɱ idam bhante Bhagavatā.|| ||
Ye naɱ dadanti saddhāya||
vippasannena cetasā||
tam eva annaɱ bhajati||
asmiɱ loke paramhi ca||
Tasmā vineyya maccheraɱ||
dajjā dānaɱ malābhibhū||
puññāni paralokasmiɱ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
3. Bhūtapubbāhaɱ bhante Serī nāma rājā ahosiɱ dāyako dānapatī dānassa vaṇṇavādī||
tassa mayhaɱ bhante catusu dvāresu dānaɱ dīyittha samaṇa-brāhmaṇa-kapaṇi-ddhikavanibbaka-yācakānaɱ.|| ||
4. Atha kho maɱ bhante itthāgāraɱ upasaṅkamitvā etad avoca:|| ||
Devassa kho dānaɱ dīyati amhākaɱ dānaɱ na dīyati||
Sādhu mayaɱ pi devaɱ nissāya dānāni dadeyyāma puññāni kareyyāmā ti.|| ||
5. Tassa mayhaɱ bhante etad ahosi||
ahaɱ kho smi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī||
dānaɱ dassāmā ti vadantānaɱ kin ti vadeyyan ti|| ||
So khvāhaɱ bhante pathamaɱ dvāraɱ itthāgārassa adāsiɱ||
tattha itthāgārassa dānaɱ dīyittha mama dānam patikkami.|| ||
6. Atha kho maɱ bhante khattiyā anuyuttā upasaṅkamitvā mam etad avocuɱ||
Devassa kho dānaɱ dīyati itthāgārassa dānaɱ dīyati amhākaɱ dānaɱ no dīyati||
Sādhu mayam pi devaɱ nissāya dānāni dadeyyāma puññāni kareyyāmāti.|| ||
Tassa mayham bhante etad ahosi||
aham kho smi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī||
dānam dassāmāti vadantānam kinti vadeyyan ti|| ||
So kvāhaɱ bhante dutiyaɱ dvāraɱ khattiyānam anuyuttānaɱ adāsiɱ||
tattha khattiyānam anuyuttānam dānam dīyittha mama dānaɱ paṭikkami.|| ||
7. Atha kho maɱ bhante balakāyo upasaṅkamitvā etad avoca||
Devassa kho dānaɱ dīyati itthāhārassa dānaɱ dīyati khattiyānam anuyuttānam dānaɱ dīyati amhākaɱ dānaɱ na dīyati||
Sādhu mayam pi devaɱ nissāya dānāni dadeyyāma puññāni kareyyāmāti.|| ||
Tassa mayham bhante etad ahosi||
ahaɱ kho smi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī||
dānam dassāmāti vadantānaɱ kin ti vadeyyan ti|| ||
So khvāhaɱ bhante tatiyaɱ dvāraɱ balakāyassa adasiɱ||
tattha balakāyassa dānam dīyittha mama dānaɱ paṭikkami.|| ||
8. Atha kho maɱ bhante brāhmaṇagahapatikā upasaṅkamitvā etad avocuɱ||
Devassa kho dānaɱ dīyati itthāgārassa dānaɱ dīyati khattiyānaɱ anuyuttānam dānaɱ dīyati balakāyassa dānaɱ dīyati||
amhākaɱ dānaɱ na dīyati||
Sādhu mayam pi devaɱ nissāya dānaɱ dadeyyāma puññāni kareyyāmāti.|| ||
Tassa mayhaɱ bhante etad ahosi||
ahaɱ kho smi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī||
dānaɱ dassāmāti vadantānam kin ti vadeyyan ti|| ||
So khvāham bhante catutthaɱ dvāram brāhmaṇagahapatikānam adāsiɱ||
tattha brāhmaṇagahapatikānam dānaɱ dīyittha mama dānaɱ paṭikkami.|| ||
9. Atha kho mam bhante purisā upasaṅkamitvā etad avocuɱ||
Na kho dāni devassa koci dānaɱ dīyatī ti.|| ||
Evaɱ vutto-haɱ bhante te purise etad avocaɱ|| ||
Tena hi bhaṇe yo bāhiresu janapadesu āyo sañjāyati||
tato upaḍḍham antepuraɱ pavesetha upaḍḍhaɱ tatth-eva dānaɱ detha samaṇa-brāhmaṇa-kapaṇi-ddhika-vanibbaka-yācakānan ti.|| ||
10. So khvāhaɱ bhante evaɱ dīgharattaɱ katānaɱ puññānaɱ evaɱ dīgharattaɱ katānaɱ kusalānaɱ pariyantaɱ nādhigacchāmi||
ettakaɱ puññan ti ettako puññavipāko ti vā ettakaɱ. sagge ṭhātabban ti vā ti.|| ||
11. Acchariyaɱ bhante abbhutaɱ bhante yāva subhāsitam idaɱ Bhagavatā.|| ||
Ye naɱ dadanti saddhāya||
vippasannena cetasā||
tam eva annaɱ bhajati||
asmi loke paramhi ca||
Tasmā vineyya maccheraɱ||
dajjā dānaɱ malābhibhū||
puññāni paralokasmiɱ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
4. Ghaṭīkaro
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Ghaṭīkāro devaputto Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Avihaɱ upapannāse vimuttā satta bhikkhavo||
rāga-dosa-parikkhīṇā||
tiṇṇā loke visattikan ti.|| ||
2. Ke ca te ataruɱ paṅkaɱ||
maccudheyyaɱ suduttaraɱ||
ke hitvā mānusaɱ dehaɱ||
dibbayogam upaccagunti.|| ||
3. Upako Phalagaṇḍo ca||
Pukkusāti ca te tayo||
Bhaddiyo Khaṇḍadeva ca||
Bāhuraggi ca Piṅgiyo||
te hitvā mānusaɱ dehaɱ||
dibbayogam upaccagun ti.|| ||
4. Kusalaɱ bhāsasi tesaɱ||
Mārapāsappahāyinaɱ||
kassa te dhammam aññāya||
acchiduɱ bhava-bandhanan ti.|| ||
5. Na aññatra Bhagavatā||
nāññatra tava sāsanā||
yassa te dhammam aññāya acchiduɱ bhavabhandanaɱ.|| ||
yattha nāmaɱ ca rūpaɱ ca||
asesam uparujjhati||
taɱ te dhammam idha ñāya||
acchiduɱ bhavabandhanan ti.|| ||
6. Gambhīraɱ bhāsasi vācaɱ||
dubbijānaɱsudubbuddhaɱ||
kassa tvaɱ dhammam aññāya||
vācaɱ bhāsasi īdisanti.|| ||
7. Kumbhakāro pure āsiɱ||
Vehaḷiṅge ghaṭīkaro||
mātā-petti-bharo āsiɱ||
Kassapassa upāsako.|| ||
Virato methunā dhammā||
brahmacārī nirāmiso||
Ahuvā te sajāmeyyo||
ahuvā te pure sakhā||
so-ham ete pajānāmi||
vimutte satta bhikkhavo||
rāgadosaparikkhīṇe||
tiṇṇe loke visattikan ti.|| ||
8. Evam etaɱ tadā āsi||
yathā bhāsasi Bhagavā||
kumbhakāro pure āsi||
Vehaḷiṅge ghaṭikāro||
mātāpetti-bharo āsi||
Kassapassa upāsako.|| ||
Virato methunā dhammā||
brahmacārī nirāmiso||
ahuvā me sagāmeyyo||
ahuvā me pure sakhāti.|| ||
9. Evam evaɱ purāṇānaɱ||
sahāyānaɱ ahu saṅgamo||
ubhinnaɱ bhāvitattānaɱ||
sarīrantimadhārinan ti.|| ||
5. Jantu
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ sambahulā bhikkhū Kosalesu viharanti Himavanta-passe araññakuṭikāyaɱ uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhatacittā pākatindriyā.|| ||
2. Atha kho Jantu devaputto tadahuposathe pannarase yena te bhikkhū ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā te bhikkhū gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Sukhajīvino pure āsuɱ||
bhikkhū Gotama-sāvakā||
anicchā piṇḍam esanā||
anicchā sayanāsanaɱ||
loke aniccataɱ ñatvā||
dukkhass-antam akaɱsu te.|| ||
Dupposaɱ katvā attānaɱ||
gāme gāmaṇikā viya||
bhutvā bhutvā nipajjanti||
parāgāresu mucchitā||
saṅghassa añjaliɱ katvā||
idh-ekacce vandām-aham.|| ||
Apaviddhā anāthā te||
yathā petā tath-eva te||
ye kho pamattā viharanti||
te me sandhāya bhāsitaɱ||
ye appamattā viharanti||
namo tesam karom-ahan ti.|| ||
6. Rohito
1. Sāvatthiyaɱ viharati.|| ||
2. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Rohitasso devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
Yattha nu kho bhante na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
sakkā nu kho so bhante gamanena lokassa anto ñātuɱ vā daṭṭhuɱ vā pāpuṇituɱ vā ti.|| ||
3. Yattha kho āvuso na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
nāhaɱ taɱ gamanena lokassa antaɱ ñāteyyaɱ daṭṭheyyaɱ patteyyan ti vadāmī ti.|| ||
4. Acchariyaɱ bhante abbhutaɱ bhante yāva subhāsitaɱ idam bhante Bhagavatā||
yattha kho āvuso na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
nāhaɱ taɱ gamanena lokassa antaɱ nāteyyaɱ daṭṭheyyaɱ patteyyan-ti vadāmī ti.|| ||
5. Bhūtapubbāhaɱ bhante Rohitasso nāma isi ahosiɱ||
Bhoja-putto iddhimā vehāsaṅgamo||
tassa mayhaɱ bhante|| ||
[page 062]|| ||
evarūpo javo ahosi||
seyyathāpi nāma daḷhadhammo dhanuggaho sikkhito katahattho katayoggo katupāsano lahukena asanena appakasiren'eva tiriyaɱ tālacchāyaɱ atipāteyya.|| ||
6. Tassa mayhaɱ bhante evarūpo padavītihāro ahosi||
seyyathāpi puratthimasamuddā pacchimo samuddo||
tassa mayhaɱ bhante evarupaɱ icchāgataɱ uppajji||
ahaɱ gamanena lokassa antaɱ pāpuṇissāmī ti.|| ||
7. So khvāhaɱ bhante evarūpena javena samannāgato evarūpena ca padavītihārena aññatr-eva asita-pita-khāyita-sāyitā aññatra uccārapassāva-kammā aññatra niddā-kilamatha-paṭivinodanā vassasatāyuko vassasatajīvi vassasataɱ gantvā appatvā ca lokassa antam antarā va kālaṅkato.|| ||
8. Acchariyaɱ bhante abbhutaɱ bhante yāva subhāsitam idaɱ bhante Bhagavatā||
yattha kho āvuso na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati nāhaɱ tam gamanena lokassa antaɱ ñāteyyaɱ daṭṭheyyaɱ patteyyan ti vadāmīti||
9. Na kho panāham āvuso appatvā lokassa antaɱ dukkhassa antakiriyaɱ vadāmi||
api khvāham āvuso imasmiññeva vyāmamatte kaḷevare saññimhi samanake lokaɱ ca paññāpemi lokasamudayaɱ ca lokanirodhaɱ ca lokanirodhagāminiɱ ca paṭipadan ti.|| ||
10. Gamanena na pattabbo||
lokass-anto kudācanaɱ||
na ca appatvā lokantam||
dukkhā atthi pamocanaɱ||
Tasmā bhave lokavidū sumedho||
lokantagū vusitabrahmacariyo||
lokassa antaɱ samitāviñatvā||
nāsiɱsati lokam imaɱ parañ cā ti.|| ||
7. Nando
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Nando devaputto Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Accenti kālā tarayanti rattiyo||
vayoguṇā anupubbaɱ jahanti||
etaɱ bhayaɱ maraṇe pekkhamāno
puññāni kayirātha sukhāvahānī ti.|| ||
2. Accenti kālā tarayanti rattiyo||
vayoguṇā anupubbam jahanti||
etaɱ bhayaɱ maraṇe pekkhamāno||
lokāmisaɱ pajahe santipekkho ti.|| ||
8. Nandivisālo
1. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Nandivisālo devaputto Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Catucakkaɱ navadvāraɱ||
puṇṇam lobhena saɱyutaɱ||
paṅkajātaɱ mahāvīra||
kathaɱ yātrā bhavissatīti||
2. Chetvā nandiɱ varattañ ca||
icchālobhañ ca pāpakaɱ||
samūlaɱ taṇham abbuyha||
evaɱ yātrā bhavissatī ti.|| ||
9. Susimo
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi||
Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho āyasmantam Ānandaɱ Bhagavā etad avoca:|| ||
Tuyham pi no Ānanda Sāriputto ruccatī ti.|| ||
3. Kassa hi nāma bhante abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyya||
Paṇḍito bhante āyasmā Sāriputto||
mahāpañño bhante āyasmā Sāriputto||
puthupañño bhante āyasmā Sāriputto||
hāsapañño bhante āyasmā Sāriputto||
javanapañño bhante āyasmā Sāriputto||
tikkhapañño bhante āyasmā Sāriputto||
nibbedhikapañño bhante āyasmā Sāriputto||
appiccho bhante āyasmā Sāriputto||
santuṭṭho bhante āyasmā Sāriputto||
pavivitto bhante āyasmā Sāriputto||
asaɱsaṭṭho bhante āyasmā Sāriputto||
āraddhaviriyo bhante āyasmā Sāriputto||
vattā bhante āyasmā Sāriputto||
vacanakkhamo bhante āyasmā Sāriputto||
codako bhante āyasmā Sāriputto||
pāpagarahī bhante āyasmā Sāriputto||
kassa hi nāma bhante abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyyāti.|| ||
[page 064]|| ||
Evam etam Ānanda||
evam etam Ānanda||
kassa hi nāma Ānanda abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacitassa Sāriputto na rucceyya||
Paṇḍito Ānando Sāriputto||
mahāpañño Ānanda Sāriputto||
puthupañño Ānanda Sāriputto||
hāsapañño Ānanda Sāriputto||
javanapañño Ānanda Sāriputto||
tikkhapañño Ānanda Sāriputto||
nibbedhikapañño Ānanda Sāriputto||
appiccho Ānanda Sāriputto||
santuṭṭho Ānanda Sāriputto||
pavivitto Ānanda Sāriputto||
asaɱsattho Ānanda Sāriputto||
vattā Ānanda Sāriputto||
vacanakkhamo Ānanda Sāriputto||
codako Ānanda Sāriputto||
pāpagarahī Ānanda Sāriputto||
kassa hi nāmo Ānanda abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallathacittassa Sāriputto na rucceyyā ti.|| ||
5. Atha kho Susimo devaputto āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne mahatiyā devaputta-patisāya parivuto yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavāntam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
6. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Susimo devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
Evam etaɱ Bhagavā evam etaɱ Sugata||
kassa hi nāma bhante abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyya||
Paṇḍito bhante ca āyasmā Sāriputto||
pe||
pāpagarahī bhante āyasmā Sāriputto||
kassa hi nāma bhante abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyya||
Aham pi hi bhante yaññad' eva devaputtaparisam upasaṅkamiɱ etad eva bahulaɱ saddaɱ suṇāmi||
Paṇḍito āyasmā Sāriputto||
pe||
pāpagarahī āyasmā Sāriputto ti||
kassa hi nāma abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyya ti.|| ||
7. Atha kho Susimassa devaputtassa devaputta-parisā āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pitisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaɱseti||
8. Seyyathā pi nāma maṇiveḷuriyo subho jātimā aṭṭhaɱso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca||
evam evaɱ Susimassa devaputtassa devaputta-|| ||
[page 065]|| ||
parisā āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamoditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaɱseti||
9. Seyyathā pi nāma nekkhaɱ jambonadaɱ dakkhakammāraputtena sukusalasampahaṭṭhaɱ paṇḍukambale nikkhittaɱ bhāsate ca tapate ca virocati ca||
evam evaɱ Susimassa devaputtassa devaputtaparisā||
pe||
upadaɱseti||
10. Seyyathā pi nāma rattiyā paccūsamayaɱ osadhitārakā bhāsate ca tapate ca virocati ca||
evam evaɱ Susimassa devaputtassa devaputta-parisā āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaɱseti||
11. Seyyathā pi nāma saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve ādicco nabham abbhussukkamāno sabbam ākāsagataɱ tamaɱ abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocati ca||
evam evaɱ Susimassa devaputtassa devaputta-parisā āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaɱseti.|| ||
12. Atha kho Susimo devaputto āyasmantam Sāriputtam ārabbha Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Paṇḍito ti samaññāto||
Sāriputto akodhano||
appiccho sorato danto||
satthuvaṇṇābhato isī ti.|| ||
13. Atha kho Bhagavā āyasmantaɱ Sāriputtaɱ ārabbha Susimaɱ devaputtaɱ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Paṇḍito ti samaññāto||
Sāriputto akodhano||
appiccho sorato danto||
kālaɱ kaṅkhati bhatiko sudanto ti.|| ||
10. Nānnātitthiyā
1. Evam me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe.|| ||
2. Atha kho sambahulā nānā-titthiya-sāvakā devaputtā Asamo ca Sahalī ca Niɱko ca Ākoṭako ca Veṭambarī ca Māṇava-gāmiyo ca abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā|| ||
[page 066]|| ||
kevalakappaɱ Veḷuvanam obhāsetvā yena Bhagavā tenupasaɱkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaɱsu.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Asamo devaputto Pūraṇaɱ Kassapam ārabbha Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Idha chinditamārite||
hatajānisu Kassapo||
pāpaɱ na pan-upassati||
puññaɱ vā pana attano||
sa ce vissāsam ācikkhi||
satthā arahati mānanan ti.|| ||
4. Atha kho Sahalī devaputto Makkhali-Gosālam ārabbha Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Tapo-jigucchāya susaɱvutatto||
vācaɱ pahāya kalahaɱ janena||
samo savajjā virato saccavādi||
na hi nūna tādisaɱ karoti pāpan ti.|| ||
5. Atha kho Niɱko devaputto Nigaṇṭhaɱ Nāṭaputtaɱ ārabbha Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Jegucchi nipako bhikkhu||
cātuyāma-susaɱvuto||
diṭṭhaɱ sutañ ca āccikkhaɱ||
na hi nūna kibbisī siyā ti.|| ||
6. Atha kho Ākoṭako devaputto nānātitthiye ārabbha Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Pakudhako Kātiyāno Nigaṇṭho||
ye ca pime Makkhali Pūraṇāse||
gaṇassa satthāro sāmaññapattā||
na hi nūna te sappurisehi dūre ti.|| ||
7. Atha kho Veṭambarī devaputto Ākoṭakaɱ devaputtaɱ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Sagāravenāpi chavo sigālo||
na kutthako sīhasamo kadāci||
naggo musāvādi gaṇassa satthā||
saṅkassarācāro na sataɱ sarikkho ti.|| ||
8. Atha kho Māro pāpimā Veṭambariɱ devaputtam anvāvisitvā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Tapojigucchāya āyuttā||
pālayaɱ pavivekiyaɱ||
rūpe ca ye niviṭṭhāse||
devalokābhinandino||
te ve sammānusāsanti||
paralokāya mātiyā ti.|| ||
9. Atha kho Bhagavā Māro ayaɱ pāpimā iti viditvā Māraɱ pāpimantaɱ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Ye keci rūpā idha vā huraɱ vā ye antalikkhasmi pabhāsavaṇṇā||
sabbe vat'ete Namucippasatthā||
āmisaɱ va macchānaɱ vadhāya khittā ti.|| ||
10. Atha kho Māṇava-gāmiyo devaputto Bhagavantam ārabbha Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Vipulo Rājagahīyānaɱ||
giri seṭṭho pavuccati||
Seto himavatam seṭṭho||
ādicco aghagāminaɱ||
samuddo udadhīnam seṭṭho||
nakkhattānam va candimā||
sadevakassa lokassa||
buddho aggo pavuccatī ti.|| ||
Nānātitthiya-vaggo tatiyo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Sivo Khemo ca Serī ca||
Ghaṭi Jantu ca Rohito||
Nando Nandivisālo ca||
Susimo Nānātitthiye ca te dasā ti.|| ||
Devaputta-saɱyuttaɱ niṭṭhitaɱ.|| ||
Book III
Kosala Saɱyutta
Chapter I: Paṭhama Vaggo
1. Daharo
1. Evaɱ me sutaɱ ekam samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-Kosalo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārānīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi||
3. Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Bhavam pi no Gotamo anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambuddho ti patijānātī ti.|| ||
4. Yaɱ hi taɱ mahārāja sammāvadamāno vadeyya anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambuddho ti maman-taɱ sammāvadamāno vadeyya||
ahaɱ hi mahārāja anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambuddho ti.|| ||
5. Ye pi te bho Gotama samaṇa-brāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhu sammatā bahujanassa||
seyyathīdaɱ Puraṇo-Kassapo Makkhali-Gosālo Nigaṇṭho Nāṭaputto Sañjayo-belaṭṭhaputto Kakudho Kaccāyano Ajito-kesakambalo||
te pi mayā anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambuddho ti paṭijānāthāti puṭṭhā samānā anuttaraɱ sammāsambodhim abhisambuddho tina paṭijānanti||
kim pana bhavaɱ Gotamo daharo c-eva jātiyā navo ca pabbajāyāti.|| ||
6. Cattāro kho me magārāja daharā ti na uññātabbā daharāti na paribhotabbā||
katame cattāro|| ||
Khattiyo kho mahārāja daharo ti na uññātabbo daharo ti na paribhotabbo|| ||
Urago kho mahārāja daharo ti na uññātabbo daharo ti na paribhotabbho|| ||
Aggi kho mahārāja daharo ti na uññātabbo daharo ti na paribhotabbo|| ||
Bhikkhu kho mahārāja daharo ti na uññātabbo daharo ti na paribhotabbo.|| ||
Ime kho mahārāja cattāro daharā ti na uññātabbā daharā ti na paribhotabbā ti.|| ||
7. Idam avoca Bhagavā||
idaɱ vatvāna Sugato athāparam etad avoca satthā.|| ||
8. Khattiyaɱ jātisampannaɱ||
abhijātaɱ yasassinaɱ||
daharoti nāvajāneyya||
na naɱ paribhave naro||
ṭhānaɱ hi so manussindo rajjaɱ laddhāna khattiyo||
so kuddho rājadaṇḍena||
tasmiɱ pakkamate bhusaɱ||
tasmā taɱ parivajjeyya||
rakkhaɱ jīvitam attano.|| ||
9. Gāme vā yadi vāraññe||
yattha passe bhujaṅgamaɱ||
daharo ti nāvajaneyya||
na naɱ paribhave naro||
uccāvacehi vaṇṇehi||
urago carati tejasi||
so āsajja ḍaɱse bālaɱ||
naraɱ nāriɱ ca ekadā||
tasmā taɱ parivajjeyya||
rakkhaɱ jīvitam attano.|| ||
10. Pahūtabhakkhaɱ jālinaɱ||
pāvakaɱ kaṇhavattaniɱ||
daharo ti nāvajaneyya||
na naɱ paribhave naro||
laddhā hi so upādānaɱ||
mahā hutvāna pāvako||
so āsajja ḍahe bālaɱ||
naraɱ nāriɱ ca ekadā||
tasmā tam parivajjeyya||
rakkhaɱ jīvitam attano.|| ||
11. Vanaɱ yad aggi ḍahati||
pāvako kaṇhavattanī||
jāyanti tattha pārohā||
ahorattānam accaye.|| ||
12. Yañ ca kho sīlasampanno||
bhikkhu ḍahati tejasā||
na tassa puttā pasavo||
dāyādā vindare dhanaɱ||
anapaccā adāyādā||
tālavatthu bhavanti te.|| ||
13. Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassaɱ attham attano||
bhujaṅgamaɱ pāvakañca||
khattiyaɱ ca yasassinaɱ||
bhikkhuɱ ca sīlasampannaɱ||
sammad-eva samācare ti.|| ||
14. Evaɱ vutte rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaɱ bhante abhikkantaɱ bhante||
seyyathāpi bhante nikkujjitaɱ vā ukkujjeyya paṭicchannaɱ vā vivareyya mūḷhassa vā maggam ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaɱ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti||
evam evaɱ Bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito.|| ||
Esāhaɱ bhante Bhagavantaɱ saraṇaɱ gacchāmi dhammaɱ ca bhikkhusaṅghaɱ ca||
upāsakaɱ maɱ bhante Bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
2. Puriso
1. Sāvatthiyaɱ ārāme.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi||
3. Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kati nu kho bhante purisassa dhammā ajjhattam uppajjamāna uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāyāti.|| ||
4. Tayo kho mahārāja purisassa dhammā ajjhattaɱ uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya.|| ||
Katame tayo||
Lobho kho mahārāja purisassa dhammo ajjhattaɱ uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya|| ||
Doso kho mahārāja purisassa dhammo ajjhattaɱ uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya.|| ||
Moho kho mahārāja purisassa dhammo ajjhattam uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya|| ||
Ime kho mahārāja tayo purisassa dhammā ajjhattam uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāyā ti.|| ||
5. Lobho doso ca moho ca||
purisaɱ pāpacetasaɱ||
hiɱsanti attasambhūtā||
tacasāraɱ va samphalan ti.|| ||
3. Rājā
1. Sāvatthiyaɱ.|| ||
2. Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Atthi nu kho bhante jātassa aññatra jarāmaraṇā ti.|| ||
3. N'atthi kho mahārāja aññatra jarāmaraṇā.|| ||
4. Ye pi te mahārāja khattiya-mahāsalā aḍḍhā mahaddhanā mahābhogā pahūta-jātarūparajatā pahūta-vittūpakaraṇā pahūta-dhanadhaññā||
tesam pi jātānaɱ natthi aññatra jarāmaraṇā.|| ||
5. Ye pi te mahāraja brāhmaṇa-mahāsālā gahapati-mahāsālā aḍḍhā mahaddhanā mahābhogā pahūta-jātarūparajatā pahūta-vittūpakaraṇā pahūta-dhanadhaññā||
tesam pi jātānaɱ natthi aññatra jarāmaraṇā||
6. Ye pi te mahārāja bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto kata-karaṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīna-bhava-saṅyojanā sammadaññā vimuttā||
tesaɱ pāyaɱ kāyo bhedana-dhammo nikkhepana-dhammo ti.|| ||
7. Jīranti ve rājarathā sucittā||
atho sarīram pi jaram upeti||
satañ ca dhammo na jaram upeti||
santo have sabbhi pavedayantī ti.|| ||
4. Piya
1. Sāvatthiyaɱ.|| ||
2. Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha mayham bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi||
kesaɱ nu kho piyo attā kesaɱ appiyo attā ti|| ||
Tassa mayhaɱ bhante etad ahosi.|| ||
3. Ye kho keci kāyena duccaritaɱ caranti||
vācāya duccaritam caranti||
manasā duccaritaɱ caranti||
tesam appiyo attā||
kiñcāpi te evaɱ vadeyyuɱ||
piyo no attā ti||
atha kho tesam appiyo attā|| ||
Taɱ kissa hetu?|| ||
Yaɱ hi appiyo.|| ||
[page 072]|| ||
appiyassa kareyya taɱ te attanā va attano karonti||
tasmā tesam appiyo attā.|| ||
4. Ye ca kho keci kāyena sucaritaɱ karonti||
vācāya sucaritaɱ caranti||
manasā sucaritaɱ caranti||
tesaɱ piyo attā||
kiñcāpi te evaɱ vadeyyuɱ||
appiyo no attāti||
atha kho tesam piyo attā||
Taɱ kissa hetu||
yaɱ hi piyo piyassa kareyya taɱ te attanā va attano karonti||
tasmā tesaɱ piyo attāti.|| ||
5. Evam etam mahārāja evam etaɱ mahārāja||
Ye hi keci mahārāja kāyena duccaritaɱ caranti||
pe||
tasmā tesaɱ appiyo attā ti|| ||
Ye ca kho keci mahārāja kāyena sucaritaɱ caranti||
pe||
tasmā tesaɱ piyo attā ti.|| ||
6. Attānañ ce piyaɱ jaññā||
na nam pāpena saɱyuje||
na hi taɱ sulabhaɱ hoti||
sukhaɱ dukkatakārinā.|| ||
Antakenādhipannassa||
jahato mānusaɱ bhavaɱ||
kiɱ hi tassa sakaɱ hoti||
kiñca ādāya gacchati||
kiñc-assa anugaɱ hoti||
chāyā va anapāyinī.|| ||
Ubho puññañca pāpañca||
yaɱ macco kurute idha||
taɱ hi tassa sakaɱ hoti||
tañ ca ādāya gacchati||
taɱ c-assa anugaɱ hoti||
chāyā va anapāyinī||
Tasmā kareyya kalyāṇaɱ||
nicayaɱ samparāyikaɱ||
puññāni paralokasmiɱ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
5. Attānarakkhita
1. Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
2. Idaɱ mayhaɱ bhante rahogatassa patisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Kesaɱ nu kho rakkhito attā kesam arakkhito attā ti|| ||
Tassa mayham bhante etad ahosi.|| ||
3. Ye kho keci kāyena duccaritaɱ caranti vācāya duccaritaɱ caranti manasā duccaritaɱ caranti tesam arakkhito attā||
kiñcāpi te hatthi-kāyo va rakkheyya||
assa-kāyo vā rakkheyya||
ratha-kāyo vā rakkheyya patti-
kāyo vā rakkheyya||
atha kho tesam arakkhito attā.|| ||
Tam kissa hetu?|| ||
Bāhirā h-esā rakkhā n-esā rakkhā ajjhattikā||
tasmā tesam arakkhito attā.|| ||
4. Ye ca kho keci kāyena sucaritam caranti vācāya sucaritaɱ caranti manasā sucaritaɱ caranti tesaɱ rakkhito attā||
kiñcāpi te n'eva hatthikāyo rakkheyya||
na assa-kāyo rakkheyya||
na ratha-kāyo rakkheyya na patti-kāyo rakkheyya||
atha kho tesaɱ rakkhito attā|| ||
Taɱ kissa hetu?|| ||
Ajjhattikā h-esā rakkhā n-esā rakkhā bāhirā||
tasmā tesaɱ rakkhito attā ti.|| ||
5. Evam etam mahārāja evam etaɱ mahārāja|| ||
Ye hi keci mahārāja kāyena duccaritaɱ caranti||
pe||
tesaɱ rakkhito attā|| ||
Tam kissa hetu?|| ||
Bāhirā h-esā mahārāja rakkhā n-esa rakkhā ajjhattikā.|| ||
Tasmā tesam arakkhito attā|| ||
Ye ca kho keci mahārāja kāyena sucaritaɱ caranti vācāya sucaritaɱ caranti manasā sucaritaɱ caranti tesaɱ rakkhito attā||
kiñcāpi te n'eva hatthi-kāyo rakkheyya na assa-kāyo rakkheyya na ratha-kāyo rakkheyya na patti-kāyo rakkheyya||
atha kho rakkhito attā|| ||
Taɱ kissa hetu?|| ||
Ajjhattikā h-esā mahārāja rakkhā n-esā rakkhā bāhirā.|| ||
Tasmā tesaɱ rakkhito attā ti.|| ||
6. Kāyena {saɱvaro} sādhu||
sādhu vācāya {saɱvaro}||
manasā {saɱvaro} sādhu||
sādhu sabbatthā-{saɱvaro}||
sabbatthā-{saɱvuto} lajjī||
rakkhito ti pavuccatī ti.|| ||
6. Appakā
1. Sāvatthiyaɱ.|| ||
2. Ekaɱ antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha mayham bhante rahogatassa patisallīnassa evaɱ cetaso paravitakko udapādi|| ||
Appakā te sattā lokasmiɱ ye uḷāre uḷāre bhoge labhitvā na c-eva majjante na ca pamajjanti na ca kāmesu gedham āpajjanti na ca sattesu vippaṭipajjanti|| ||
Atha kho eteva bahutarā sattā lokasmiɱ ye uḷare bhoge labhitvā majjanti c-eva pa-
majjanti ca kāmesu ca gedham āpajjanti sattesu ca vippaṭipajjantī ti.|| ||
3. Evam etaɱ mahārāja evam etaɱ mahārāja|| ||
Appakā te mahārāja sattā lokasmiɱ ye uḷāre uḷāre bhoge labhitvā na ceva majjanti na ca pamajjanti na ca kāmesu gedhaɱ āpajjanti na ca sattesu vippaṭipajjanti|| ||
Atha kho ete va bahutarā sattā lokasmiɱ ye uḷāre uḷāre bhoge labhitvā majjanti c-eva pamajjanti ca kāmesu ca gedham āpajjanti sattesu ca vippaṭipajjantī ti.|| ||
4. Sārattā kāma-bhogesu||
giddhā kāmesu mucchitā||
atisāraɱ na bujjhanti||
migā kūṭam va oḍḍitaɱ||
pacchāsaɱ kaṭukaɱ hoti||
vipāko hi-ssa pāpako ti.|| ||
7. Atthakaraṇa
1. Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
2. Idhāhaɱ bhante atthakaraṇe nisinno passāmi khattiyamahāsāle pi brāhmaṇamahāsāle pi gahapatimahāsāle pi aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūta-jātarūparajate pahūta-vittūpakaraṇe pahūta-dhanadhaññe kāmahetu kāmanidānam kāmādhikakaraṇaɱ sampajāna-musā bhāsante|| ||
Tassa mayhaɱ bhante etad ahosi||
Alaɱ dāni me atthakaraṇena||
bhadramukho dāni atthakaraṇena paññāyissatī ti.|| ||
3. Ye pi te mahārāja khattiya-mahāsālā brāhmaṇamahāsālā gahapati-mahāsālā aḍḍhā mahaddhanā mahābhogā pahūta-jātarūpa-rajatā pahūta-vittūpakaraṇā pahūta-dhanadhaññā kāmahetu kāmanidānaɱ kāmādhikaraṇaɱ sampajāna-musā bhāsanti||
tesaɱ taɱ bhavissati dīgharattam ahitāya dukkhāyā ti.|| ||
4. Sārattā kāmabhogesu||
giddhā kāmesu mucchitā||
atisāraɱ na bujjhanti||
macchā khippaɱ va oḍḍitaɱ||
pacchāsam kaṭukaɱ hoti||
vipāko hi-ssa pāpako ti.|| ||
8. Mallikā
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena rājā Pasenadi-kosalo Mallikāya deviyā saddhiɱ uparipāsādavaragato hoti.|| ||
3. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo Mallikaɱ devim avoca ||||
Atthi nu kho te Mallike koc-añño attanā piyataro ti.|| ||
4. N'atthi kho me mahārāja koc-añño attanā piyataro||
tuyhaɱ pana mahārāja atth-añño koci attanā piyataro ti ||||
5. Mayhaɱ pi kho Mallike natth-añño koci attanā piyataro ti.|| ||
6. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo pāsādā orohitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||
Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
7. Idhāhaɱ bhante Mallikāya deviyā saddhiɱ uparipāsādavaragato Mallikaɱ deviɱ etad avocaɱ||
Atthi nu kho te Mallike koc-añño attanā piyataro ti|| ||
Evaɱ vutte bhante Mallikā devī mam etad avoca:|| ||
N-atthi kho me mahārāja koci añño attanā piyataro ti||
tuyham pana mahārāja atth-añño koci attanā piyataro ti|| ||
Evaɱ vuttāhaɱ bhante Mallikaɱ devim etad avocaɱ||
Mayham pi kho Mallike n-atth-añño koci attanā piyataro ti.|| ||
8. Atha kho Bhagavā etam attham viditvā tāyaɱ velāyam imam gātham abhāsi:|| ||
Sabbā disānuparigamma cetasā||
n-ev-ajjhagā piyataram attanā kvaci||
evam piyo puthu attā paresaɱ||
tasmā na hiɱse param attakāmo ti.|| ||
9. Yañña
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena rañño Pasenadi-kosalassa mahā-yañño paccupaṭṭhito hoti||
pañca ca usabha-satāni pañca ca vacchatara-satāni pañca ca vacchatarī-satāni pañca
ca aja-satāni pañca ca urabbha-satāni thūṇūpanitāni honti yaññatthāya.|| ||
3. Ye pi-ssa te honti dāsā ti vā pessā ti vā kammakarā ti vā te pi daṇḍa-tajjitā bhaya-tajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti.|| ||
4. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇha-samayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiɱ piṇḍāya pāvisiɱsu||
Sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā paccabhattaɱ piṇḍapāta-paṭikkantā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu||
Eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ:|| ||
5. Idha bhante rañño Pasenadi-kosalassa mahā-yañño paccupaṭṭhito hoti||
Pañca ca usabha-satāni pañca ca vacchatara-satāni pañca vacchatarī-satāni pañca ca urabbhasatāni thūṇūpanitāni honti yaññatthāya|| ||
Ye pi-ssa te honti dāsā ti vā pessā ti vā kammakarā ti vā te pi daṇḍa-tajjitā bhaya-tajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karontī ti.|| ||
6. Atha kho Bhagavā etam atthaɱ viditvā tāyaɱ velāyam imā gāthayo abhāsi:|| ||
Assamedhaɱ purisamedhaɱ||
sammāpāsaɱ vājapeyyaɱ||
niraggaḷaɱ mahārambhā||
na te honti mahapphalā.|| ||
Ajeḷakā gāvo ca||
vividhā yattha haññare||
na tam sammaggatā yaññaɱ||
upayanti mahesino.|| ||
Ye ca yaññā nirārambhā||
yajanti anukūlaɱ sadā||
ajeḷakā ca gāvo ca||
vividhā n-ettha haññare.|| ||
Etaɱ sammaggatā yaññaɱ||
upayanti mahesino||
etaɱ yajetha medhāvī||
eso yañño mahapphalo.|| ||
Etaɱ hi yajamānassa||
seyyo hoti na pāpiyo||
yañño ca vipulo hoti ||pasīdanti ca devatā ti.|| ||
10. Bandhana
1. Tena kho pana samayena raññā Pasenadinā Kosalena mahājanakāyo bandhāpito hoti||
appekacce rajjūhi appekacce andūhi appekacce saṅkhalikāhi.|| ||
2. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇha-samayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiɱ piṇḍāya pāvisiɱsu||
Sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā pacchābhattaɱ piṇḍapāta-paṭikkantā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdiɱsu.|| ||
3. Eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ|| ||
Idha bhante raññā Pasenadinā kosalena mahājanakāyo bandhāpito||
appekacce rajjūhi appekacce andūhi appekacce saṅkhalikāhī ti.|| ||
Atha kho Bhagavā etam atthaɱ viditvā tāyaɱ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Na taɱ daḷhaɱ bandhanam āhu dhīrā||
yad' āyasam dārujaɱ pabbajañ ca||
sārattarattā maṇikuṇḍalesu||
puttesu dāresu ca yā apekkhā||
etam daḷham bandhanam āhu dhīrā||
ohārinaɱ sithilaɱ duppamuñcaɱ||
etam pi chetvāna paribbajanti||
anapekkhino kāmasukham pahāyāti.|| ||
Pathamo vaggo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Daharo Puriso Rājā||
Piya Attāna-rakkhito||
Appakā Atthakaraṇa||
Mallikā Yañña Bandhanan ti.|| ||
Chapter II: Dutiyo Vaggo
1. Jaṭilo
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Pubbārāme Migāramātu-pāsāde.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā sāyaṇhasamayaɱ paṭisallānā vuṭṭhito bahidvāra-koṭṭhake nisinno hoti.|| ||
Atha kho rājā Pasenadi-kosalo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
3. Tena kho pana samayena satta ca jaṭilā satta ca nigaṇṭhā satta ca acelā satta ca ekasāṭakā satta ca paribbājakā paruḷha-kaccha-nakha-lomā khārividham ādāya Bhagavato avidūre atikkamanti.|| ||
4. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo uṭṭhāyāsanā ekaɱsam uttarāsaṅgam karitvā dakkhiṇa-jānu-maṇḍalaɱ pathaviyaɱ nihantvā||
yena te satta ca jaṭilā satta ca nigaṇṭhā satta ca acelā satta ca ekasāṭakā satta ca paribbājakā ten-añjaliɱ paṇāmetvā tikkhattuɱ nāmaɱ sāvesi|| ||
Rājāhaɱ bhante Pasenadi-kosalo rājāham bhante Pasenadikosalo ti.|| ||
5. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo||
acirapakkantesu tesu sattasu ca jaṭilesu sattasu ca nigaṇṭhesu sattasu ca acelesu sattasu ca ekasāṭakesu sattasu ca paribbājakesu||
yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdi.|| ||
6. Ekam antam nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ye te bhante loke arahanto vā arahatta-maggaɱ vā samāpannā ete tesam aññatarā ti.|| ||
7. Dujjānaɱ kho etam mahārāja tayā gihinā kāma-bhoginā putta-sambādha-samayaɱ ajjhāvasantena kāsika-candanaɱ paccanubhontena mālā-gandha-vilepanam dhārayantena jātarūparajataɱ sādiyantena ime vā arahanto ime vā arahantamaggaɱ samāpannā ti|| ||
8. {Saɱvāsena} kho mahārāja sīlaɱ veditabbaɱ.|| ||
Taɱ ca kho dīghena addhunā na itaram||
manasi-karotā no amanasi karotā||
paññāvatā no duppaññena|| ||
9. {Saɱvohārena} kho mahārāja soceyyaɱ veditabbam.|| ||
Gaɱ ca kho dīghena addhunā na itaraɱ||
manasi-karotā no amanasikarotā||
paññavatā no duppaññena|| ||
10. Āpadāsu kho mahārāja thāmo veditabbo|| ||
So ca kho dīghena addhunā na itaram||
manasikarotā na amanasikarotā||
paññavatā no duppaññena||
11. Sākacchāya kho mahārāja paññā veditabbā||
sā ca kho dīghena addhunā na itaraɱ||
manasi-karotā no amanasikarotā||
paññavatā no dupaññenā ti.|| ||
12. Acchariyam bhante abbhutam bhante yāva subhāsitam idaɱ bhante Bhagavatā|| ||
Dujjānaɱ kho etaɱ magārāja tayā gihinā kāmabhoginā||
pe||
paññāvatā no duppaññenā ti.|| ||
13. Ete bhante mama purisā carā ocarakā janapadam ocaritā āgacchanti||
tehi pathamam ociṇṇam ahaɱ pacchā osāpayissāmi||
14. Idāni te bhante taɱ rajojallaɱ pavāhetvā sunhātā suvilittā kappitakesamassu odātavatthā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgibhūtā paricārayissantī ti.|| ||
15. Atha kho Bhagavā etam atthaɱ viditvā tāyaɱ velāyaɱ imā gathāyo abhāsi:|| ||
Na vaṇṇarūpena naro sujāno||
na vissase ittara-dassaṇena||
susaññatānaɱ hi viyañjanena||
asaññatā lokam imaɱ caranti||
Patirūpako mattikakuṇḍalo va||
lohaḍḍhamāso va suvaṇṇachanno||
caranti eke parivārachannā||
anto-asuddhā bahi-sobhamānā ti.|| ||
2. Pañca-rājāno
1. Sāvatthiyaɱ viharati.|| ||
2. Tena kho pana samayena pañcannaɱ rājūnaɱ Pasenadipamukhānaɱ pañcahi kāma-guṇehi samappitānaɱ samaṅgibhūtānaɱ paricārayamānānaɱ ayam antarā kathā udapādi.|| ||
Kin-nu kho kāmānam aggan ti.|| ||
3. Tatr-ekacce evam āhaɱsu||
rūpā kāmānam aggan ti.|| ||
Ekacce evam ahaɱsu||
saddā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam evam āhaɱsu||
gandhā kāmānaɱ aggan ti|| ||
Ekacce evam āhaɱsu||
rasā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam
āhaɱsu:||
phoṭṭhabbā kāmānam aggan ti|| ||
Yato kho te rājāno nāsakkhiɱsu aññaɱ aññaɱ saññāpetuɱ.|| ||
4. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo te rājāno etad avoca:|| ||
Āyāma mārisā.|| ||
Yena Bhagavā ten-upasaṅkamissāma||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etam atthaɱ paṭipucchissāma||
Yathā no Bhagavā byākarissati tathā naɱ dhāreyyāmā ti.|| ||
5. Evam marisā ti kho te rājāno rañño Pasenadi-kosalassa paccassosuɱ.|| ||
6. Atha kho te pañca rājāno Pasenadi-pamukhā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu.|| ||
7. Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha bhante amhākaɱ pañcannam rājūnaɱ pañcahi kāmaguṇehi samappitānaɱ samaṅgibhūtānaɱ paricārayamānaɱ ayam antarā kathā udapādi|| ||
Kin nu kho kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam āhaɱsu||
rupā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam ahaɱsu||
rūpā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam ahaɱsu||
saddā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam ahaɱsu gandhā kāmānam agganti|| ||
Ekacce evam ahaɱsu||
rasā kāmānam aggan ti.|| ||
Ekacce evam āhaɱsu||
poṭṭhabbā kāmānam aggan ti.|| ||
Kin-nu kho bhante kāmānam aggan ti.|| ||
8. Manāpa-pariyantam khvāhaɱ mahārāja pañcasu kāmaguṇesu aggan ti vadāmi||
Te ca mahārāja rūpā ekaccassa manāpā honti te ca rūpā ekaccassa amanāpā honti||
Yehi ca yo rūpehi attamano hoti paripuṇṇa-saṅkappo so tehi rūpehi aññaɱ rūpam uttaritaraɱ vā paṇītataraɱ vā na pattheti||
te tassa rūpā paramā honti||
te tassa rūpā anuttarā honti.|| ||
9. Te ca mahārāja saddā||
pe||
Te ca mahārāja gandhā||
Te ca mahārāja rasā||
Te ca mahārāja poṭṭhabbā ekaccassa manāpā honti||
Te ca poṭṭhabbā ekaccassa amanāpā honti||
Yehi ca yo poṭṭhabbehi attamano hoti paripuṇṇa-saṅkappo||
so tehi poṭṭhabbehi aññaɱ poṭṭhabbam uttaritaraɱ vā panītataram vā na pattheti||
te tassa poṭṭhabbā paramā honti||
te tassa poṭṭhabbā anuttarā hontī ti.|| ||
10. Tena kho pana samayena Candanaṅgaliko upāsako tassam parisāyaɱ nisinno hoti||
Atha kho Candanaṅgaliko upāsako uṭṭhāyāsanā ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yena Bhagavā ten-añjalim paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti mam Bhagavā patibhāti maɱ Sugatāti.|| ||
11. Paṭibhātu taɱ Candanaṅgalikāti Bhagavā avoca:|| ||
12. Atha kho Candanaṅgaliko upāsako Bhagavato sammukhā tad-anurūpāyā gāthāya abhitthavi.|| ||
Padumaɱ yathā kokanadaɱ sugandhaɱ||
pāto siyā phullam avītagandhaɱ||
aṅgīrasam passa virocamānaɱ||
tapantam ādiccam iv-antalikkhe ti.|| ||
13. Atha kho te pañcarājāno Candanaṅgalikam upāsakam pañcahi saṅgehi acchādesuɱ.|| ||
14. Atha kho Candanaṅgaliko upāsako tehi pañcahi uttarāsaṅgehi Bhagavantam acchādesī ti.|| ||
3. Doṇapāka
1. Sāvatthiyaɱ viharati|| ||
Tena kho pana samayena rājā Pasenadi-kosalo doṇapākaɱ sudaɱ bhuñjati.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo bhuttāvī mahassāsī yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
3. Atha kho Bhagavā taɱ rājānaɱ Pasenadi-kosalaɱ bhuttāviɱ mahassāsiɱ viditvā tāyaɱ velāyam imaɱ gātham abhāsi|| ||
Manujassa sadā satīmato||
mattam jānato laddha-bhojane||
tanu tassa bhavanti vedanā||
saṇikaɱ jīrati āyu pālayan ti.|| ||
4. Tena kho pana samayena Sudassano mānavo rañño Pasenadi-kosalassa piṭṭhito ṭhito hoti.|| ||
5. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo Sudassanaɱ māṇavaɱ āmantesi|| ||
Ehi tvam tāta Sudassana Bhagavato santike imaɱ gātham pariyāpuṇitvā mama bhattābhibāre bhāsa||
ahaɱ ca te devasikaɱ kahāpaṇasataɱ kahāpaṇasatam niccabhikkhaɱ pavaṭṭayissāmī ti.|| ||
6. Evam devāti kho Sudassano māṇavo Pasenadi-kosalassa paṭisunitvā Bhagavato santike imaɱ gātham pariyāpuṇitvā rañño Pasenadi-kosalassa bhattābhihāre sudaɱ bhāsati.|| ||
Manujassa sadā satīmato||
mattaɱ jānato laddhabhojane||
tanu tassa bhavanti vedanā||
saṇikam jīrati āyu pālayan ti.|| ||
7. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo anupubbena nāḷikodanaparamatāya saṇṭhāsi.|| ||
8. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo aparena samayena sallikhita-gatto pāṇinā gattāni anumajjanto tāyaɱ velāyaɱ imaɱ udānam udānesi.|| ||
Ubhayena vata maɱ so Bhagavā atthena anukampi||
diṭṭhadhammikena c-eva samparāyikena cā ti.|| ||
4-5. Saṅgāme dve vuttāni.
Sāvatthiyaɱ viharati.|| ||
4.
1. Atha kho rājā Māgadho Ajātasattu vedehiputto caturaṅginiɱ senaɱ sannayhitvā rājānam Pasenadi-kosalam abbhuyyāsi yena Kāsī|| ||
2. Assosi kho rājā Pasenadi-kosalo||
rājā kira māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiɱ senam sannayhitvā mamaɱ abbhuyyāto yena Kāsī ti.|| ||
3. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo caturaṅginiɱ senaɱ sannayhitvā rājānam māgadham Ajātasattuɱ vedehi-puttam paccuyyāsi yena Kāsī.|| ||
4. Atha kho rājā ca māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājā ca Pasenadi-kosalo saṅgāmesuɱ|| ||
Tena kho pana saṅgāme rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājānam Passenadikosalam parājesi||
parājito ca rājā Pasenadi kosalo sakam eva rājadhānim Sāvatthim pāyāsi.|| ||
5. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇha-samayaɱ nivāsetvā patta-cīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisiɱsu||
Sāvatthiyam piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkantā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdiɱsu||
eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ:|| ||
6. Idha bhante rājā māgadho Ajātasattu vedehī-putto caturāṅginiɱ senaɱ sannayhitvā rājānaɱ Passenadi-kosalam abbhuyyāsi yena Kāsī|| ||
Assosi kho bhante rājā Passenadikosalo||
rājā kira māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiɱ senaɱ sannayhitvā mamaɱ abbhuyyāto yena Kāsīti|| ||
Atha kho bhante rājā Pasenadi-kosalo caturaṅginiɱ senaɱ sannayhitvā rājānaɱ Māgadham Ajātasattum vedehi-puttam paccuyyāsī yena Kāsī|| ||
Atha kho bhante rājā ca māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājā ca Pasenadi-kosalo saṅgāmesuɱ|| ||
Tasmiɱ kho pana sagāme rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājānam Pasenadikosalam parājesi||
parājito ca bhante rājā Pasenadi-kosalo sakam eva rājadhānim Sāvatthim paccuyyāsī ti.|| ||
7. Rājā bhikkhave māgadho Ajātasattu vedehi-putto pāpa-mitto pāpasahāyo pāpa-sampavaṅko||
rājā ca bhikkhave Pasenadi-kosalo kalyāṇa-mitto kalyāṇa-sahāyokalyāṇa-sampavaṅko||
ajjatañ ca bhikkhave rājā Pasenadi-kosalo imaɱ rattiɱ dukkhaɱ sessati parājito ti.|| ||
Jayaɱ veraɱ pasavati||
dukkhaɱ seti parājito||
upasanto sukham seti||
hitvā jayam parājayan ti.|| ||
5.
8. Atha kho rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto catu-
raṅginiɱ senaɱ sannayhitvā rājānam Pasenadi-kosalam abbhuyyāsi yena Kāsī.|| ||
9. Assosi kho rājā Passenadi-kosalo||
rājā kira māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiɱ senaɱ sannayhitvā mamaɱ abbhuyāto yena Kāsī ti.|| ||
10. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo caturaṅginiɱ senaɱ sannayhitvā rājānam māgadham Ajātasattum vedehi-puttam paccuyyāti yena Kāsī||
11. Atha kho rājā ca māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājā ca Pasenadi-kosalo saṅgāmesuɱ|| ||
Tasmiɱ kho pana saṅgāme rājā Pasenadi-kosalo rājanaɱ māgadhaɱ Ajātasattum vedehi-puttam parājesi jīvagāhaɱ ca nam aggahesi.|| ||
12. Atha kho rañño Pasenadi-kosalassa etad ahosi.|| ||
Kiñcāpi kho myāyam rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto adubbhantassa dubbhati||
atha ca pana me bhāgineyyo hoti||
yaɱ nūnāham rañño māgadhassa Ajātasattusso vedehiputtassa sabbaɱ hatthi-kāyam pariyādiyitvā sabbam assakāyam pariyādiyitvā sabbaɱ ratha-kāyam pariyādiyitvā sabbam patti-kāyam pariyādiyitvā jīvantam eva nam ossajjeyyan ti.|| ||
13. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo rañño māgadhassa Ajātasattuno vedehi-puttassa sabbam hatthi-kāyam patriyādiyitvā||
pe||
jīvantam eva nam ossajji.|| ||
14. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisiɱsu||
Sāvatthiyam piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkantā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdiɱsu||
Ekam antam nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ:|| ||
15. Idha bhante rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiɱ senaɱ sannayhitvā rājānaɱ Pasenadi-kosalam abbhuyyāsi yena Kāsī||
Assosi kho bhante rājā Pasenadikosalo||
rājā kira māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiɱ senaɱ sannayhitvā mamaɱ abbhuyāto yena Kāsī ti.|| ||
Atha kho bhante rājā Pasenadi-kosalo caturaṅginiɱ senaɱ sannayhitvā rājānam māgadham Ajātasattum vedehi-puttam paccuyyāsi|| ||
Atha kho bhante rājā ca māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājā ca Pasenadi-kosalo saṅgāmesuɱ.|| ||
Tasmiɱ kho pana saṅgāme rājā Pasenasi-kosalo rājānam māgadham Ajātasattum vedehi-puttam parājesi jīvagāhañ ca nam aggahesi|| ||
Atha kho bhante rañño Pasenadi-kosalassa etad ahosi||
Kiñcāpi kho myāyam rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto adubbhantassa dubbhati||
atha va pana me bhāgineyyo hoti||
yaɱ nūnāham rañño māgadhassa Ajātasattuno vedehi-puttassa sabbaɱ hatthi-kāyam paridāyitvā||
sabbam assa-kāyam||
sabbaɱ ratha-kāyam||
sabbam patti-kāyam paridāyitvā jīvantam eva nam ossajjeyyan ti.|| ||
Atha kho bhante rājā Pasenadi-kosalo rañño māgadhassa Ajātasattuno vedehi-puttassa sabbaɱ hatthi-kāyam pariyādiyitvā sabbam assa-kāyam pariyādiyitvā sabbaɱ rathā-kāyam pariyādiyitvā sabbam patti-kāyam pariyādiyitvā jīvantam eva nam ossajjī ti.|| ||
16. Atha kho Bhagavā etam atthaɱ viditvā tāyaɱ velayam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Vilumpateva puriso||
yāvassa upakappati||
yadā c-aññe vilumpanti||
so vilutto vilumpati||
ṭhānaɱhi maññati bālo||
yāva pāpaɱ na paccati||
yadā ca paccati pāpam||
atha bālo dukkham nigacchati.|| ||
Hantā labhati hantāram||
jetāram labhati jāyaɱ||
akkosako ca akkosaɱ||
rosetārañ ca rosako||
atha kamma-vivaṭṭena||
so vilutto vilumpatī ti.|| ||
6. Dhitā
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
3. Atha kho aññataro puriso yena rājā Pasenādi-kosalo ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā rañño Pasenadi-kosalassa upakaṇṇake ārocesi||
Mallikā deva devī dhītaraɱ vijātā ti.|| ||
4. Evam vutte rājā Pasenadi-kosalo anattamano ahosi.|| ||
5. Atha kho Bhagavā rājānam Pasenadi-kosalam anattamanataɱ viditvā tāyam velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Itthīpi hi ekaccī yā||
seyyo posā jānādhipa||
medhāvinī sīlavatī||
sassu-deva patibbatā.|| ||
Tassā yo jāyati poso||
sūro hoti disampati||
tādiso subhariyā putto||
rajjam pi anusāsatī ti.|| ||
7. Appamāda (1)
1. Sāvatthiyaɱ.|| ||
2. Ekam antam nisīdi|| ||
Ekam antam nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Atthi nu kho bhante eko dhammo yo ubho atthe samadhiggayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaɱ c-eva atthaɱ samparāyikaɱ cā ti.|| ||
3. Atthi kho mahārāja eko dhammo yo ubho samadhiggayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaɱ c-eva atthaɱ samparāyikaɱ cā ti.|| ||
4. Katamo pana bhante eko dhammo yo ubho atthe samadhiggayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaɱ c-eva atthaɱ samparāyikaɱ cā ti.|| ||
5. Appamādo kho mahārāja eko dhammo ubho atthe samadhigghayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaɱ c-eva atthaɱ samparāyikaɱ cā ti|| ||
Seyyathā pi mahārāja yāni kānici jaṅgamānam pāṇānam padajatāni sabbāni tāni hatthipade samodhānaɱ gacchanti||
hatthipadaɱ tesam aggam akkhāyati yad idam mahantena||
evam eva kho mahārāja eko dhammo
ubho atthe samadhiggayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaɱ c-eva atthaɱ samparāyikam cā ti.|| ||
6. Āyum ārogiyaɱ vaṇṇaɱ||
saggam uccākulīnataɱ||
ratiyo patthayantena||
uḷārā aparāparā||
appamādam pasaɱsanti||
puññakiriyāsu paṇḍitā||
appamatto ubho atthe||
adhigaṇhāti paṇḍito||
diṭṭhe dhamme ca yo attho||
yo c-attho samparāyiko||
atthābhisamayā dhīro||
paṇḍito ti pavuccatī ti.|| ||
8. Appamāda (2)
1. Sāvatthiyaɱ viharati.|| ||
2. Ekam antam nisīdi||
Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha mayham bhante rahogatassa paṭisallīnassa evam cetaso parivitakko udapādi||
Svākhyāto Bhagavatā dhammo||
so ca kho kalyāṇa-mittassa kalyāṇa-sahāyassa kalyāṇa-sampavaṅkassa||
no pāpa-mittassa no papa-sahāyassa no pāpasampavaṅkassā ti.|| ||
3. Evam etam mahārāja evam etam mahārāja||
svākhyāto mahārāja mayā dhammo||
so ca kho kalyāṇa-mittassa kalyāṇasahāyassa kalyāṇa-sampavaṅkassa||
no pāpa-mittassa no pāpasahāyassa no pāpa-sampavaṅkassā ti.|| ||
4. Ekam idāhaɱ mahārāja samayam Sakkesu viharāmi Sakyānaɱ nigame.|| ||
5. Atho kho mahārāja Ānando bhikkhu yenāhaɱ tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā maɱ abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi||
Ekam antam nisinno kho mahārāja Ānando bhikkhu mam etad avoca:|| ||
Upaḍḍham idam bhante brahmacariyassa yad idaɱ kalyāṇa-mittatā kalyāṇa-sahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā ti.|| ||
6. Evam vuttāham mahārāja Ānandam bhikkhum etad avocam||
Mā h-evam Ānanda mā h-evam Ānanda||
sakalam eva h-idam Ānanda brahmacariyaɱ yad idaɱ kalyāṇa-
mittatā kalyāṇa-sahāyatā kalyāṇa-sampavaṅkatā||
kalyaṇamittassa etam Ānanda bhikkhuno pāṭikaṅkhaɱ kalyāṇamittassa kalyāṇa-sahāyassa kalyāṇa-sampavaṅkassa ariyam aṭṭhaṅgikam maggaɱ bhāvessati ariyam atthaṅgikam maggam bahulī-karissati.|| ||
7. Kathañ ca Ānanda bhikkhu kalyāṇa-mitto kalyāṇasahāyo kalyāṇa-sampavaṅko ariyam aṭṭhaṅgikaɱ maggaɱ bahulī-karoti.|| ||
8. Idha Ānanda bhikkhu sammā-diṭṭhim bhāveti vivekanissitaɱ virāga-nissitam nirodha-nissitaɱ vossaggapariṇamiɱ||
sammā-saṅkappam bhāveti sammāvācam bhāveti||
sammā-kammantam bhāveti||
sammā-ājīvam bhāveti sammāvāyāmaɱ sammā-satim bhāveti||
sammā-samādhiɱ bhāveti viveka-nissitaɱ virāga-nissitaɱ nirodha-nissitaɱ vossaggapariṇāmiɱ|| ||
Evaɱ kho Ānanda bhikkhu kalyāṇa-mitto kalyāṇa-sahāyo kalyāṇa-sampavaṅko ariyam atthaṅgikam maggam bhāveti ariyam atthaṅgikam maggam bahulī karoti||
9. Tad' aminā p-etam Ānanda pariyāyena veditabbam||
yathā sakalam ev-idam brahmacariyaɱ yad-idam kālyāṇamittatā kalyāṇa-sahāyatā kalyāṇa-sampavaṅkatā ti.|| ||
10. Mamaɱ hi Ānanda kalyāṇa-mittam āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti||
jarādhammā sattā jarāya parimuccanti||
vyādhidhammā sattā vyādhiyā parimuccanti||
maraṇa-dhammā sattā maraṇena parimuccanti||
soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsa-dhammā sattā soka-paridevadukkha-domanass-upāyāsehi parimuccanti||
Iminā kho etam Ānanda pariyāyena veditabbaɱ||
yathā sakalam ev-idaɱ brahmacariyaɱ yad idaɱ kalyāṇa-mittatā kalyāṇa-sahāyatā kalyaṇa-sampavaṅkatāti.|| ||
11. Tasmāt iha te mahārāja evaɱ sikkhitabbaɱ||
kalyāṇamitto bhavissāmi kalyāṇa-sahāyo kalyāṇa-sampavaṅko ti||
evaɱ hi te mahārāja sikkhitabbaɱ|| ||
Kalyāṇa-mittassa te mahārāja kalyāṇa-sahāyassa kalyāṇa-sampavaṅkassa ayam
eko dhammo upanissāya vihātabbo appamādo kusalesu dhammesu.|| ||
12. Appamattassa te mahārāja viharato appamādam upanissāya itthāgārassa evam bhavissati|| ||
Rājā kho appamatto viharati appamādam upanissāya||
handa mayam pi appamattā viharāma appamādam upanissayā ti.|| ||
13. Appamattassa te mahārāja viharato appamādam upanissāya khattiyānam pi anuyuttānaɱ evam bhavissati|| ||
Rājā kho appamatto viharati appamādam upanissāya|| ||
Handa mayam pi appamattā viharāma appamādam upanissāyā ti.|| ||
14. Appamattassa te mahārāja viharato appamādam upanissāya negamajānapadassa pi evam bhavissati|| ||
Rājā kho appamatto viharati appamādam upanissāya||
handa mayam pi appamattā viharāma appamādam upanissāyā ti.|| ||
15. Appamattassa te mahārāja viharato appamādam upanissāya attā pi gutto rakkhito bhavissati||
itthāgāram pi guttaɱ rakkhitam bhavissati||
kosakoṭṭhāgāram pi guttaɱ rakkhitam bhavissatī ti.|| ||
16. Bhoge patthayamānena||
uḷāre aparāpare||
appamādam pasaɱsanti||
puñña-kriyāsu paṇḍitā||
appamatto ubho atthe||
adhigaṇhāti paṇḍito||
diṭṭhe dhamme ca yo attho||
yo c-attho samparāyiko||
atthābhisamayādhīro||
paṇḍito ti pavuccatī ti.|| ||
9. Aputtaka (1)
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo divādivassa yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||
Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho rājānam Pasenadi-kosalam Bhagavā etad avoca:|| ||
Handa kuto nu tvam mahārāja āgacchasi divādivassā ti.|| ||
3. Idha bhante Sāvatthiyam seṭṭhi gahapati kālakato||
tam aham aputtakam sāpateyyam rājantepuram atiharitvā āgacchāmi||
asīti bhante satasahassāni hiraññass-eva||
ko
pana vādo rūpiyassa|| ||
Tassa kho pana bhante seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi||
kaṇājakam bhuñjati bilaṅgadutiyaɱ|| ||
Evarūpo vatthabhogo ahosi||
sāṇaɱ dhāreti tipakkhavasaṇaɱ|| ||
Evarūpo yānabhogo ahosi||
jajjararathakena yāti paṇṇacchattakena dhārīyamānenā ti.|| ||
4. Evam etaɱ mahārāja evam etam mahārāja||
asappuriso kho mahārāja uḷāre bhoge labhitvā n-ev-attānam sukheti pīneti||
na mātapitaro sukheti pīneti||
na puttadāram sukheti pīneti||
na dāsa-kammakaraporise sukheti pīneti||
na mittāmacce sukheti pīneti||
na samaṇa-brāhmaṇesu uddhaggikaɱ dakkhiṇaɱ patiṭṭhāpeti sovaggikaɱ sukhavipākaɱ saggasaɱvattanikaɱ|| ||
Tassa te bhoge evaɱ sammā aparibhuñjamāne rājāno vā haranti||
corā vā haranti||
aggi vā ḍahati||
udakam vā vahati||
appiyā vā dāyadā haranti.|| ||
Evaɱ sante mahārāja bhogā sammā aparibhuñjamānā parikkhayaɱ gacchanti no paribhogaɱ||
5. Seyyathā pi mahārāja amanussaṭṭhāne pokkharanī acchodakā sītodakā sātodakā setakā supatitthā ramaṇīyā||
taɱ jano n'eva hareyya na piveyya na nahayeyya na yathā paccayaɱ vā kareyya||
evaɱ hi tam mahārāja udakaɱ sammā aparibhuñjiyamānam parikkhayam gaccheyya no paribhogaɱ|| ||
Evaɱ eva kho mahārājā asappuriso uḷāre bhoge labhitvā n-ev-attānaɱ sukheti pīneti||
pe||
Evam sante bhogā sammā aparibhuñjamānā parikkhayaɱ gacchanti no paribhogaɱ.|| ||
6. Sappuriso ca kho mahārāja uḷāre bhoge labhitvā attānam sukheti pīneti mātāpitaro sukheti pīneti puttadāraɱ sukheti pīneti dāsa-kammakara-porise sukheti pīneti mittāmacce sukheti pīneti samaṇesu brāhmaṇesu uddhaggikam dakkhiṇaɱ patiṭṭhāpeti sovaggikaɱ sukhavipākaɱ saggasaɱvattanikaɱ||
tassa te bhoge evaɱ sammāparibhuñjamāne n'eva rājāno
haranti na corā haranti na aggi ḍahati na udakam vahati na appiyā pi dāyādā haranti|| ||
Evam sante mahārāja bhogā sammā paribhuñjamānā paribhogaɱ gacchanti no parikkhayaɱ.|| ||
7. Seyyathā pi mahārāja gāmassa vā nigamassa vā avidūre pokkharaṇī acchodakā sītodakā sātodakā setakā supatitthā ramaṇīyā||
taɱ ca jano hareyya pi piveyya pi nahāyeyya pi yathāpaccayam pi kāreyya||
evaɱ hi taɱ mahārāja udakam sammāparibhuñjamānam paribhogaɱ gaccheyya no parikkhayaɱ|| ||
Evam eva kho mahārāja sappuriso uḷāre bhoge labhitvā attānaɱ sukheti||
pe||
Evaɱ sante bhogā sammā paribhuñjamānā paribhogaɱ gacchanti no parikkhayan ti.|| ||
8. Amanussaṭṭhāne udakaɱ vasitaɱ||
tad apeyyamānam parisosam eti||
evaɱ dhanaɱ kā-puriso labhitvā||
n-ev-attanā bhuñjati no dadāti.|| ||
Dhīro ca viññū adhigamma bhoge||
so bhuñjati kiccakaro ca hoti||
so nātī-saṅghaɱ nisabho bharitvā||
anindito saggam upeti ṭhānan ti|| ||
10. Aputtaka (2)
1. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo divādivassa yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||
Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho rājānaɱ Pasenadi-kosalam Bhagavā etad avoca||
handa kuto nu tvaɱ mahārāja āgacchasi divādivassā ti.|| ||
2. Idha bhante Sāvatthiyaɱ seṭṭhi-gahapati kālakato||
tam aham aputtakaɱ sāpateyyaɱ rājantepuram atiharitvā āgacchāmi||
sataɱ bhante satasahassāni hiraññassa||
ko pana vādo rūpiyassa|| ||
Tassa kho pana bhante seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi kaṇājakaɱ bhuñjati bilaṅgadutiyaɱ|| ||
Evarūpo vatthabhogo ahosi||
sāṇaɱ dhāreti tipakkhavasanam.
Evarūpo yāna-bhogo ahosi||
jajjararathakena yāti paṇṇachattakena dhāriyamānenā ti.|| ||
3. Evam etaɱ mahārāja evam etam mahārāja||
bhūtapubbaɱ so mahārāja seṭṭhi gahapati Taggarasikkhiɱ nāma paccekabuddhaɱ piṇḍapātena paṭipādesi detha samaṇassa piṇḍan ti vatvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi datvā ca pana pacchā vippaṭisārī ahosi||
varaɱ etaɱ piṇḍapātaɱ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyun ti||
bhātu ca pana ekaputtaɱ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi.|| ||
4. Yaɱ kho so mahārāja seṭṭhi-gahapati Tagarasikhim paccekabuddham piṇḍapātena paṭipādesi||
tassa kammassa vipākena sattakhattum sugatiɱ saggaɱ lokam uppajji||
tass'eva kammassa vipākāvasesena imissā yeva Sāvatthiyā sattakkhattuɱ seṭṭhittam kāresi.|| ||
5. Yaɱ kho so mahārāja seṭṭhi gahapati datvā pacchā vippaṭisārī ahosi||
varam etaɱ piṇḍapātaɱ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyun ti||
tassa kammassa vipākena nāssuḷārāya bhatta-bogāya cittaɱ namati||
nāssuḷārāya vatthabhogāya cittaɱ namati||
nāssuḷārāya yāna-bhogāya cittaɱ namati||
nāss-uḷārāṇaɱ pañcannaɱ kāma-gunānaɱ bhogāya cittaɱ namati||
6. Yaɱ kho so mahārāja seṭṭhi gahapati bhātuca pana ekaputtakaɱ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi||
tassa kammassa vipākena bahūni vassāni bahūni vassa-satāni bahūni vassa-sahassāni bahūni vassa-sata-sahassāni niraye paccittha||
tass'eva kammassa vipākāvasesena idam sattamam aputtakaɱ sāpateyyaɱ rāja-kosam paveseti||
tassa kho pana mahārāja seṭṭhissa gahapatissa purāṇaɱ ca puññaɱ parikkhīṇaɱ navañ ca puññaɱ anupacitaɱ|| ||
Ajja pana mahārāja seṭṭhi gahapati Mahāroruva-niraye paccatī ti.|| ||
7. Evaɱ bhante seṭṭhi gahapati Mahāroruvaɱ nirayam uppanno ti.|| ||
8. Evam mahārāja seṭṭhi gahapati Mahāroruve niraye uppanno ti.|| ||
9. Dhaññaɱ dhanaɱ rajataɱ jātarūpaɱ||
pariggahaɱ vā pi yad atthi kiñci||
dāsā kammakarā pessā ye c-assa anujīvino||
sabbaɱ nādāya gantabbaɱ ||sabbaɱ nikkhippa-gāminaɱ.|| ||
10. Yañ ca karoti kāyena||
vācāya uda cetasā||
taɱ hi tassa sakaɱ hoti||
tañ ca ādāya gacchati||
tañc-assa anugaɱ hoti||
chāyā va anapāyinī.|| ||
11. Tasmā kareyya kalyāṇam||
nicayaɱ samparāyikaɱ||
puññāni paralokasmiɱ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti|| ||
Dutiyo vaggo|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Jāṭilā pañcarājāno||
Doṇapākakurena ca||
Saṅgāmena dve vuttāni||
Dhitarā dve Appamadena ca||
Aputtakena dve vuttā||
vaggo tena vuccatī ti.|| ||
Chapter III: Tatiyo Vaggo
1. Puggala
1. Sāvatthi.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi|| ||
Ekam antam nisinnaɱ kho rājānam Pasenadi-kosalam Bhagavā etad avoca:|| ||
Cattāro me mahārāja puggalā santo {saɱvijjamānā} lokasmiɱ.|| ||
3. Katame cattāro|| ||
Tamo tama-parāyano||
tamo jotiparāyano||
Joti tama-parāyano||
Joti joti-parāyano.|| ||
4. Kathañca mahārājā puggalo tamo tama-parāyano hoti.|| ||
Idha mahārāja ekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti caṇḍāla-kule vā veṇa-kule vā nesāda-kule vā rathakāra-kule vā pukkusa-kule vā dalidde app-anna-pāna-bhojane kasira
vuttike yattha kasirena ghāsacchādo labbhati|| ||
So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho||
kāṇo vā hoti kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā||
na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa|| ||
So kāyena duccaritaɱ carati||
vācāya duccaritaɱ carati||
manasā duccaritaɱ carati|| ||
So kāyena duccaritam caritā vācāya duccaritam caritvā manasā duccaritaɱ caritvā kāyassa bhedā param maraṇā apāyaɱ duggatiɱ vinipātaɱ uppajjati|| ||
Seyyathā pi mahārāja puriso andhakārā vā andhakāraɱ gaccheya||
tamā vā tamaɱ gaccheyya||
lohita-malā vā lohita-malaɱ vā gaccheyya||
tathūpamāhaɱ mahārāja imaɱ puggalaɱ vadāmi|| ||
Evam mahārāja puggalo tamo tama-parāyano hoti.|| ||
5. Kathañ ca mahārāja puggalo tamo joti-parāyano hoti.|| ||
Idha mahārāja ekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti caṇḍāla-kule va vena-kule vā nesāda-kule vā rathakāra-kule vā pukkusa-kule vā dalidde app-anna-pāna-bhojane kasiravuttike||
yattha kasirena ghāsacchādo labbhati|| ||
So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho||
kāṇo va kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā||
na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālā-gandha-vilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa|| ||
So kāyena sucaritaɱ carati vācāya sucaritaɱ carati manasā sucaritaɱ carati||
so kāyena sucaritaɱ caritvā vācāya sucaritaɱ caritvā manasā sucaritaɱ caritvā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiɱ saggaɱ lokam uppajjati|| ||
Seyyathā pi mahārāja puriso pathaviyā vā pallaṅkam āroheyya||
pallaṅkā vā assapiṭṭhim āroheyya||
assa-piṭṭhiyā vā hatthikkhandham āroheyya hatthikkhandhā vā pāsādam āroheyya||
tathūpamāhaɱ mahārāja imam puggalaɱ vadāmi|| ||
Evaɱ kho mahārāja puggalo tamo joti-parāyano hoti.|| ||
6. Kathañ ca mahārāja puggalo joti tama-parāyano hoti.|| ||
Idha mahārāja ekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti||
khattiya-mahāsāla-kule vā brāhmaṇa-mahāsāla-kule vā gahapati-mahāsāla-kule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pa-
hūta-jātarūpa-rajate pahūta-vittūpakaraṇe pahūta-dhanadhaññe||
So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇa-pokkharatāya samannāgato||
lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālā-gandha-vilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa|| ||
So kāyena duccaritaɱ carati||
vācāya duccaritaɱ carati vācāya duccaritaɱ carati manasā duccaritaɱ carati||
so kāyena duccaritaɱ caritvā vācāya duccaritam caritvā manasā duccaritaɱ caritvā kāyassa bhedā param maranā apāyaɱ duggatim vinipātaɱ nirayam uppajjati||
Seyyathā pi mahārāja puriso pāsādā vā hatthikkandham oroheyya||
hatthikkhandhā vā assa-piṭṭhim oroheyya||
assapiṭṭhiyā vā pallaṅkam oroheyya pallaṅkā vā pathaviɱ oroheyya pathaviyā vā andhakāraɱ oroheyya||
tathūpamāhaɱ mahārāja imam puggalaɱ vadāmi|| ||
Evam kho mahārāja puggalo joti tama-parāyano hoti.|| ||
7. Kathañ ca mahārāja puggalo joti joti-parāyano hoti.|| ||
Idha mahārāja ekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti||
khattiya-mahāsāla kule vā brāhmaṇa-mahāsāla-kule vā gahapati-mahāsāla kule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūpa-rajate pahūta-vittū-pakaraṇe pahūta-dhana-dhaññe||
so ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato||
labhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālā-gandha-vilepanassa seyyāvasatha-padīpeyyassa|| ||
So kāyena sucaritaɱ carati vācāya sucaritaɱ carati manasā sucaritaɱ carati||
so kāyena sucaritaɱ caritvā vācāya sucaritaɱ caritvā manasā sucaritaɱ caritvā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiɱ saggam lokam uppajjati||
Seyyathā pi mahārāja puriso pallaṅkā vā pallaṅkaɱ saṅkameyya||
assappiṭṭhiyā va assa-piṭṭhiɱ saṅkameyya||
hatthikkhandhā vā hatthikkhandhaɱ saṅkameyya||
pāsādā va pāsādam saṅkameyya||
tathūpamāham mahārāja imam puggalaɱ vadāmi|| ||
Evaɱ kho mahārāja puggalo joti jotiparāyano hoti.|| ||
8. Ime kho mahārāja puggalā santo saɱvijjamānā lokasmiɱ.|| ||
9. Daliddo puriso rāja||
assaddho hoti maccharī||
kadariyo pāpa-saṅkappo||
micchā-diṭṭhi anādaro.|| ||
Samaṇe brāhmaṇe vāpi||
aññe vā pi vanibbake||
akkosati paribhāsati||
natthiko hoti rosako||
dadamānam nivāreti||
yācamānānaɱ bhojanaɱ||
tādiso puriso rāja||
mīyamāno janādhipa||
upeti nirayaɱ ghoraɱ||
tamo-tama-parāyano.|| ||
10. Daliddo puriso rāja||
saddho hoti amaccharī||
dadāti seṭṭha-saṅkappo||
avyagga-manaso naro.|| ||
Samaṇe brāhmaṇe vā pi||
aññe vā pi vanibbake||
uṭṭhāya abhivādeti||
samacariyāya sikkhati||
dadamānaɱ na vāreti||
yācamānānaɱ bhojanam||
tādiso puriso rāja||
mīyamāno janādhipa||
upeti tidivaɱ ṭhānaɱ||
tamo-joti-parāyano.|| ||
11. Aḍḍho ve puriso rāja||
assaddho hoti maccharī||
kadariyo pāpa-saṅkappo||
micchā-diṭṭhi anādaro.|| ||
Samaṇe brāhmaṇe vā pi||
aññe vā pi vanibbake||
akkosati paribhāsati||
natthiko hoti rosako||
dadamānaɱ nivāreti||
yācamānānaɱ bhojanaɱ||
tādiso puriso rāja||
mīyamāno jarādhipa||
upeti nirayaɱ ghoraɱ||
joti-tama-parāyano.|| ||
12. Aḍḍho ve puriso rāja||
saddho hoti amaccharī||
dadāti seṭṭha-saṅkappo||
abyaggamanaso naro samaṇe brāhmaṇe vā pi||
aññevāpi vanibbake||
uṭṭhāya abhivādeti||
samacariyāya sikkhati||
dadamānam na vāreti||
yācamānānam bhojanam||
tādiso puriso rāja||
mīyamāno janādhipa||
upeti tidivaɱ ṭhānaɱ||
joti-joti-parāyano ti.|| ||
2. Ayyakā
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho rājānaɱ Pasenadi-kosalaɱ
Bhagavā etad avoca:|| ||
Handa kuto nu tvaɱ mahārāja āgacchasi divādivassāti.|| ||
3. Ayyakā me bhante kālakatā jiṇṇā vuḍḍhā mahallikā addhagatā vayo anuppattā vīsa-vassa-satikā jātiyā.|| ||
4. Ayyakā kho pana me bhante piyā ahosi manāpā.|| ||
Hatthi-ratanena ce pāham bhante labheyyam mā me ayyakā kālam akāsīti||
hatthiratanam pāham dadeyyam mā me ayyakā kālam akāsīti|| ||
Assa-ratanena ce pāham bhante labheyyam mā me ayyakā kālam akāsīti||
assa-ratanam pāham dadeyyam mā me ayyakā kālam akāsīti|| ||
Gāmavarena ce pāham bhante labheyyam mā me ayyakā kālam akāsīti||
gāma-varam pāhaɱ dadeyyam mā me ayyakā kālam akāsīti|| ||
Janapadena ce pāham bhante labheyyam mā me ayyakā kālam akāsīti||
janapadam pāhaɱ dadeyyam mā me ayyakā kālam akāsī ti.|| ||
5. Sabbe sattā mahārāja maraṇa-dhammā maraṇa-pariyosānā maraṇam anatītā ti.|| ||
6. Acchariyam bhante abbhutam bhante||
yāva subhāsitam idam bhante Bhagavatā||
sabbe sattā maraṇa-dhammā maraṇa-pariyosānā maraṇam anatītā ti.|| ||
7. Evam etam mahārāja evam etam mahārāja sabbe sattā maraṇa-dhammā maraṇa-pariyosānā maraṇam anatītā ti.|| ||
Seyyathā pi mahārāja yāni kānici kumbhakāraka-bhājanāni āmakāni c-eva pakkāni ca||
sabbāni tāni bhedana-dhammāni bhedana-pariyosānāni bhedanam anatītāni||
evam eva kho mahārāja sabbe sattā maraṇa-dhammā maraṇa-pariyosānā maraṇam anatītā ti.|| ||
8. Sabbe sattā marissanti||
maraṇantaɱ hi jīvitam||
yathā kammaɱ gamissanti||
puñña-pāpa-phalūpagā||
nirayam pāpa-kammantā||
puñña-kammā ca suggatiɱ.|| ||
Tasmā kareyya kalyāṇam||
nicayam samparāyikaɱ||
puññāni paralokasmiɱ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
3. Loko
1. Sāvatthiyaɱ.|| ||
2. Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca||
Kati nu kho bhante lokassa dhammā uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāyāti.|| ||
3. Tayo kho mahā rāja lokassa dhammā uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāya.|| ||
4. Katame tayo|| ||
Lobho kho mahārāja lokassa dhammo uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāya.|| ||
Doso kho mahārāja lokassa dhammo uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāya|| ||
Moho kho mahārāja lokassa dhammo uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāya.|| ||
5. Ime kho mahārāja tayo lokassa dhammā uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāyā ti.|| ||
6. Lobho doso ca moho ca||
purisam pāpa-cetasaɱ||
hiɱsanti attasambhūtā||
tacasāram va samphalan ti.|| ||
4. Issattam
1. Sāvatthiyaɱ.|| ||
2. Eka-m-antaɱ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kattha nu kho bhante dānaɱ dātabban ti.|| ||
3. Yattha kho mahārāja cittam pasīdatī ti.|| ||
4. Kattha pana bhante dinnam mahapphalan ti.|| ||
5. Aññaɱ kho etaɱ mahārāja kattha dānaɱ dātabbaɱ||
aññam pan-etaɱ kattha dinnam mahapphalan ti|| ||
Sīlavato kho mahārāja dinnam mahapphalaɱ no tathā dussīle.|| ||
Tena hi mahārāja taññ-ev-ettha paripucchissāmi||
yathā te khameyya tathā naɱ vyākareyyāsi||
6. Taɱ kim maññasi mahārāja|| ||
Idha tyassa yuddham paccupaṭṭhitam saṅgāmo samupabbuḷho|| ||
Atha āgaccheyya khattiya-kumāro asikkhito akata-hattho akata-yoggo akat-
upāsano bhīrū chambhī utrāsī palāyī||
bhareyyāsi taɱ purisaɱ attho ca te tādisena purisena.|| ||
7. Nāham bhante bhareyyaɱ taɱ purisaɱ na ca me attho tādisena purisenā ti.|| ||
8. Atha āgaccheyya brāhmaṇa-kumāro asikkhito||
Atha āgaccheyya vessakumāro||
Atha āgaccheyya sudda-kumāro asikkhito||
la||
na ca me attho tādisena purisenā ti||
9. Taɱ kim maññasi mahārāja|| ||
Idha tyassa yuddhaɱ paccupaṭṭhitam saṅgāmo samupabbūḷho|| ||
Atha āgaccheyya khattiya-kumāro sikkhito kata-hattho kata-yoggo kat-upāsano abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī bhareyyāsi taɱ purisaɱ attho ca te tādisena purisenā ti.|| ||
10. Bhareyyāham bhante tam purisam attho ca me tādisena purisenā ti.|| ||
11. Atha āgaccheyya brāhmaṇa-kumāro||
Atha āgaccheyya vessa-kumāro||
Atha āgaccheyya sudda-kumāro sikkhito katahattho kata-yoggo kat-upāsano abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī||
bhareyyāsi taɱ purisam attho ca te tādisena purisenā ti.|| ||
12. Bhareyyāhaɱ bhante tam purisam attho ca me tādisena purisenā ti.|| ||
13. Evam eva kho mahārāja yasmā kasmā ce pi kulā agarismā anagāriyam pabbajito hoti||
so ca hoti pañcaṅgavippahīno pañcaṅga-samannāgato||
tasmiɱ dinnam mahapphalaɱ.|| ||
14. Katamāni pañca aṅgāni pahīnāni honti||
Kāmacchando pahīno hoti||
Vyāpādo pahīno hoti||
Thīnamiddham pahīnaɱ hoti||
Uddhacca-kukkuccaɱ pahīnaɱ hoti||
Vicikicchā pahīnā hoti||
Imāni pañcaṅgāni pahīnāni honti.|| ||
15. Katamehi pañca aṅgehi samannāgato hoti||
asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti||
asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti||
asekkhena paññakkhandhena
samannāgato hoti||
asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti||
asekkhena vimuttiññāna-dassana-kkhandhena samannāgato hoti|| ||
Imehi pañca aṅgehi samannāgato hoti.|| ||
16. Iti pañcaṅga-vippahīne pañcaṅga-sammannāgate dinnam mahapphalan ti.|| ||
17. Idam avoca Bhagavā||
la||
satthā.|| ||
Issattam balaviriyañca||
yasmiɱ vijjetha māṇave||
taɱ yuddhattho bhare rājā||
nāsūraɱ jāti-paccayā.|| ||
Tatheva khanti-soracca-dhammā yasmiɱ patiṭṭhitā||
tam ariyavuttiɱ medhāvī||
hīna-jaccam pi pūjaye.|| ||
Kāraye assame ramme||
vāsayettha bahussute||
papañcavivane kayirā||
dugge saṅkamanāni ca.|| ||
Annaɱ pānam khādaniyaɱ||
vattha-senāsanāni ca||
dadeyya uju-bhūtesu||
vippasannena cetasā.|| ||
Yathā hi megho thanayaɱ||
vijjumālī satakkatu||
thalaɱ ninnañca pureti||
abhivassaɱ vasundharaɱ.|| ||
Tath-eva saddho sutavā||
abhisaṅkhacca bhojanaɱ||
vanibbake tappayati||
anna-pānena paṇḍito||
āmodamāno pakireti||
detha dethā ti bhāsati.|| ||
Taɱ hi-ssa gajjitaɱ hoti||
devasseva pavassato||
sā puññadhārā vipulā||
dātāram abhivassatī ti.|| ||
5. Pabbatūpamaɱ
1. Sāvatthi nidānam.|| ||
2. Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho rājānam Pasenadi-kosalam Bhagavā etad avoca:|| ||
Handa kuto tvam mahārāja āgacchasi.|| ||
3. Yāni tāni bhante raññam khattiyānam muddhāvasittānam issariyamada-mattānaɱ kāma-gedha-pariyuṭṭhitānaɱ janapadatthāvariyappattānam mahantaɱ pathavīmaṇḍalam abhivijiya ajjhāvasantānaɱ rāja-karaṇīyāṇi bhavanti||
tesvāham etarahi ussukkam āpanno ti.|| ||
4. Taɱ kim maññasi mahārāja|| ||
Idha te puriso
āgaccheyya puratthimāya disāya saddhāyiko paccayiko||
so tam upasaṅkamitvā evam vadeyya||
yagghe mahārāja jāneyyāsi||
aham āgacchāmi puratthimāya disāya||
tatth-addasaɱ mahantam pabbataɱ abbhasamam sabbe pāṇe nipphoṭento āgacchati||
yaɱ te mahārāja karaṇīyaɱ taɱ karohī ti.|| ||
5. Atha dutiyo puriso āgaccheyya pacchimāya disāya||
la||
Atha tatiyo puriso āgaccheyya uttarāya disāya||
Atha catuttho puriso āgaccheyya dakkhiṇāya disāya saddhāyiko paccayiko||
so tam upasaṅkamitvā evaɱ vadeyya||
yagghe mahārāja jāneyyāsi aham āgacchāmi dakkhiṇāya disāya||
tattha addasam mahantam pabbatam abbhasamam sabbe pāṇe nipphoṭento āgacchati||
yaɱ te maharāja karaṇīyam taɱ karohīti|| ||
Evarūpe te maharāja mahati mahabbhaye samuppanne dārune manussakkhaye dullabhe manussatte kim assa karaṇīyan ti.|| ||
6. Evarūpe bhante mahati mahabbhaye samuppanne dāruṇe manussakkhaye dullabhe manussatte kim assa karanīyam aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyā ti.|| ||
7. Ārocemi kho te mahārāja paṭivedemi kho te mahārāja||
adhivattati kho tam mahārāja jarāmaraṇaɱ||
adhivattamāne ca te mahārāja jarāmaraṇe kim assa karaṇīyan ti.|| ||
8. Adhivattamāne ca me bhante jarāmaraṇe kim assa karaṇīyam aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāya.|| ||
9. Yāni pi tāni bhante raññam khattiyānaɱ muddhāvasittānam issariyamada-mattānaɱ kāma-gedha-pariyuṭṭhitānaɱ janapadatthāvariyappattānam mahantam pathavi-maṇḍalam abhivijiya ajjhāvasantānam hatthi-yuddhāni bhavanti||
tesam pi bhante hatthi-yuddhānam natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe.|| ||
10. Yāni pi tāni bhante raññaɱ khattiyānam muddhāvasittānam||
pe||
ajjhāvasantānam assa-yuddhāni bhavanti||
ratha-yuddhāni bhavanti||
patti-yuddhāni bhavanti||
tesam
pi bhante patti-yuddhānam natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe.|| ||
11. Santi kho pana bhante imasmiɱ rājakule mantino mahāmattā||
ye pahonti āgate paccatthike mantehi bhedayituɱ||
tesam pi bhante manta-yuddhānam natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe.|| ||
12. {Saɱvijjati} kho pana bhante imasmiɱ rājakule pahutaɱ suvaṇṇam bhūmigatañ c-eva vehāsaṭṭhañca yena mayam pahoma āgate paccatthike dhanena upalāpetuɱ||
tesam pi bhante dhana-yuddhānam natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe.|| ||
13. Adhivattamāne ca me bhante jarāmaraṇe kim assa karaṇīyam aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyā ti.|| ||
14. Evam etam mahārāja evam etam mahārāja adhivattamāne ca te jarāmaraṇe kim assa karaṇīyam aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyāti.|| ||
15. Idam avoca Bhagavā||
la||
satthā.|| ||
Yathā pi selā vipulā||
nabham āhacca pabbatā||
samantānupariyeyyuɱ||
nipphoṭento catuddisā||
evam jarā ca maccu ca||
adhivattanti pāṇino.|| ||
Khattiye brāhmaṇe vesse||
sudde caṇḍāla-pukkuse||
na kiñci parivajjeti||
sabbam evābhimaddati.|| ||
Na tattha hatthīnam bhūmi||
na rathānam na pattiyā||
na cāpi manta-yuddhena||
sakkā jetuɱ dhanena vā.|| ||
Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassaɱ attham attano||
buddhe dhamme ca saṅghe ca||
dhīro saddhaɱ nivesaye.|| ||
Yo dhammacārī kāyena||
vācāya uda cetasā||
idh-eva nam pasaɱsanti||
pacca sagge pamodatī ti.|| ||
Kosala-saɱyuttaɱ samattaɱ.|| ||
Tass'uddāmaɱ:|| ||
Puggalo Ayyakā Loko||
Issattam Pabbatopamaɱ||
desitam buddhaseṭṭhena||
imaɱ Kosalam pañcakaɱ.|| ||
Book IV
Māra Saɱyutta
Chapter I: Paṭhamo Vaggo
1. Tapo kammañ ca
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Uruvelāyaɱ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodha-mūle pathamābhisambuddho||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evam cetaso parivitakko udapādi|| ||
Mutto vatamhi tāya dukkarakārikāya||
sādhu mutto vatamhi tāya anattha-saɱhitāya dukkara-kārikāya||
sādhu ṭhito sato bodhiɱ samajjhagan ti||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato cetasā ceto-parivitakkam aññāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tapo kammā apakkamma||
yena sujjhanti mānavā||
asuddho maññati suddho||
suddhimaggam aparaddho ti.|| ||
4. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāhi paccabhāsi:|| ||
Anattha-sañhitaɱ ñatvā||
yaɱ kiñci aparaɱ tapaɱ||
sabbānatthāvahaɱ hoti||
piyārittam va dhammaniɱ.|| ||
Sīlaɱ samādhi-paññañca||
maggam bodhāya bhāvayaɱ||
patto-smi paramaɱ suddhiɱ||
nihato tvaɱ asi antakāti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Bhagavā jānāti maɱ Sugato ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Nāgo
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam bhagavā Uruvelāyam viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodhe pathamā-
bhisambuddho|| ||
Tena kho pana samayena Bhagavā ratt-andhakāra-timisāyam ajjhokāse nisinno hoti||
devo ca ekam ekam phusāyati.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱsam uppādetu-kāmo mahantaɱ hatthirājavaṇṇam abhinimminitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
3. Seyyathā pi nāma mahā ariṭṭhako maṇi evam assa sisaɱ hoti||
seyyathāpi nāma suddhaɱ rūpiyam evam assa dantā honti||
seyyathāpi nāma mahatī naṅgalasīsā evam assa soṇḍo hoti.|| ||
4. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Saɱsāraɱ dīgham addhānam||
vaṇṇaɱ katvā subhāsubham||
alan-te tena pāpima||
nihato tvam asi antakā ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Bhagavā jānāti maɱ Sugato ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
3. Subham
1. Uruvelāyaɱ viharati.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā ratt-andhakāra-timisāyaɱ ajjhokāse nisinno hoti devo ca ekam ekaɱ phusāyati.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato bhayaɱ {chambhitattaɱ} loma-haɱsam uppādetu-kāmo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
4. Upasaṅkamitvā Bhagavato avidūre uccāvacā vaṇṇanibhā upadaɱseti subhā c-eva asubhā ca.|| ||
5. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māraɱ pāpimantam gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Saɱsāram dīgham addhānaɱ||
vaṇṇaɱ katvā subhāsubhaɱ||
alan-te tena pāpima||
nihato tvam asi antaka.|| ||
Ye ca kāyena vācāya||
manasā ca susaɱvutā||
na te Māra vasānugā||
na te Mārassa paccagū ti.|| ||
6. Atha kho Māro||
la||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
4. Pasa (1)
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Bārāṇasiyaɱ viharati Isipatane migadāye|| ||
Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
2. Bhagavā etad avoca:|| ||
Mayhaɱ kho bhikkhave yoniso manasikārā yoniso sammappadhānā anuttarā vimutti anuppattā anuttarā vimutti sacchikatā||
Tumhe pi bhikkhave yoniso manasikārā yoniso sammappadhānā anuttaraɱ vimuttim anupāpuṇātha anuttaraɱ vimuttiɱ sacchikarothā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Baddho-si māra-pāsena||
ye dibbā ye ca mānusā||
māra-bandhana-baddhosi||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
4. Mutto-ham māra-pāsena||
ye dibbā ye ca mānusā ||||
mārabandhana-mutto mhi||
nihato tvam asi antakāti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā||
la||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
5. Pasa (2)
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Bārāṇasiyaɱ viharati Isipatane migadāye||
Tatra kho Bhagavā bhikkhū amantesi.|| ||
Bhikkhavo ti|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
2. Bhagavā etad avoca:|| ||
Mutto-ham bhikkhave sabbapāsehi ye dibbā ye ca mānusā||
Tumhe pi bhikkhave muttā sabbapāsehi ye dibbā ye ca mānusā caratha bhikkhave cārikaɱ bahujana-hitāya bahujana-sukhāya lokānukampakāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaɱ|| ||
Mā ekena dve agamettha||
desetha bhikkhave dhammam ādikalyāṇam majjhe kalyāṇaɱ pariyosāṇa-kalyāṇam||
sāttham savyañjanaɱ kevala-paripuṇṇaɱ parisuddhaɱ brahmacariyaɱ pakāsetha|| ||
Santi sattā apparajakkha-jātikā||
assavanatā
dhammassa parihāyanti.|| ||
Bhavissanti dhammassa aññātāro.|| ||
Aham pi bhikkhave yena Uruvelā Senānigamo ten-upasaṅkamissāmi dhamma-desanāyā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Baddho-si sabba-pāsehi||
ye dibbā ye ca mānusā||
mahā-bandhana-baddho si||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
4. Mutto-haɱ sabbapāsehi||
ye dibbā ye ca mānusā||
mahā-bandhana-mutto mhi||
nihato tvam asi antakā ti.|| ||
6. Sappo
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā rattandhakāra-timisāyam ajjhokāse nisinno hoti devo ca ekam ekam phusāyati.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato bhayaɱ chambhitattaɱ loma-haɱsam uppādetu-kāmo mahantaɱ sappa-rājavaṇṇam abhinimminitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
4. Seyyathā pi nāma mahatī eka-rukkhikā nāvā evam assa kāyo hoti|| ||
Seyyathā pi nāma soṇḍikā kilañjā evam assa phaṇo hoti||
Seyyathā pi nāma kosālikā kaɱsapātī evam assa akkhīni bhavanti||
Seyyathā pi nāma deve gaḷagaḷāyante vijjullatā niccharanti evam assa mukhato jivhā niccharati||
Seyyathā pi nāma kammāra-gaggariyā dhamamānāya saddo hoti evam assa assāsa-passāsānaɱ saddo hoti.|| ||
5. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Yo suñña-gehāni sevati||
seyyo so muni atta-saññato||
vossajja careyya tattha so||
paṭirūpaɱ hi tathāvidhassa taɱ.|| ||
Carakā bahu-bheravā bahū||
atho ḍaɱsā siriɱsapā bahū||
lomam pi na tattha iñjaye||
suññāgāra-gato mahā muni.|| ||
Nabhaɱ phaleyya pathaviɱ caleyya||
sabbe pi pāṇā uda santaseyyuɱ||
sallam pi ce urasi pakampayeyyuɱ||
upadhīsu tānaɱ na karonti buddhā ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Bhagavā jānāti maɱ Sugato ti tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
7. Suppati
1. Ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Atha kho Bhagavā bahud' eva rattiɱ ajjhokāse caṅkamitvā rattiyā paccusa-samayam pāde pakkhāletvā vihāram pavisitvā dakkhiṇena passena sīha-seyyaɱ kappesi pāde pādam accādhāya sato sampajāno uṭṭhāna-saññaɱ manasi karitvā.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kiɱ soppasi kiɱ nu suppasi||
kim idaɱ soppasi dubbhayo viya||
suññam agāran ti soppasi||
kim idaɱ soppasi sūriy-uggate ti.|| ||
4. Yassa jālinī visattikā||
taṇhā n-atthi kuhiñci netave||
sabbūpadhīnaɱ pari-k-khayā budho||
soppati kin-tav-ettha Mārā ti.|| ||
8. Nandanam
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Savātthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato santike imam gātham abhāsi:|| ||
Nandati puttehi puttimā||
gomiko gohi tath-eva nandati||
upadhīhi narassa nandaṇo||
na hi so nandati yo nirupadhī ti.|| ||
3. Socati puttehi puttimā||
gomiko gohi tath-eva socati||
upadhīhi narassa socanā||
na hi so socati nirupadhī ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā jānāti mam Bhagavā jānāti maɱ Sugato ti tatth-ev-antaradhayatī ti.|| ||
9. Āyu (1)
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe||
2. Tatra Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagava to paccassosuɱ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
Appam idam bhikkhave manussānam āyu||
gamanīyo samparāyo||
kattabbaɱ kusalaɱ caritabbaɱ brahmacariyaɱ||
natthi jātassa amaraṇaɱ||
yo bhikkhave ciraɱ jīvati so vassasatam appam vā bhīyo ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Dīgham āyu manussānaɱ||
na naɱ hīḷe suporiso||
careyya khīramatto va||
natthi maccussa āgamo ti.|| ||
5. Appam āyu manussānaɱ||
hīḷeyya naɱ suporiso||
careyyādittasīso va||
natthi maccussa nāgamo ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā||
la||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
10. Āyu (2)
1. Rājagahe.|| ||
Tatra kho Bhagavā etad avoca||
appam idaɱ bhikkhave manussānam āyu||
gamanīyo samparāyo|| ||
kattabbaɱ kusalaɱ caritabbaɱ brahmacariyaɱ||
natthi jātassa amaraṇam||
yo bhikkhave ciraɱ jīvati so vassasatam appaɱ vā bhīyo ti.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Nāccayanti ahorattā||
jīvitaɱ n-uparujjhati||
āyu anupariyāti maccānaɱ||
nemi va ratha-kubbaran ti||
3. Accayanti ahorattā||
jīvitam uparujjhati||
āyu khīyati maccānam||
kunnadīnam va odakan ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Bhagavā jānāti maɱ Sugato ti dukkhī dummano tath-ev-antaradhāyī ti.|| ||
Pathamo vaggo
Tass'uddānam:|| ||
Tapo-kammañ ca Nāgo ca||
Subhaɱ Pāsena te duve||
Sappo Suppati Nandanaɱ||
Āyunā apare duve ti.|| ||
Chapter II: Dutiyo Vaggo
1. Pāsāno
1. Ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭapabbate.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā rattandhakāratimisāyam ajjhokāse nisinno hoti devo ca ekam ekam phusāyati.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱsam uppādetu-kāmo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
Upasaṅkamitvā Bhagavato avidūre mahante mahante pāsāṇe padālesi.|| ||
4. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Sa ce pi kevalaɱ sabbam||
Gijjhakūṭam calessasi||
n'eva sammā vimuttānaɱ||
buddhānam atthi iñjitan ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Bhagavā jānāti maɱ Sugato ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Sīho
1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme||
Tena kho pana samayena Bhagavā mahatiyā parisāya parivuto dhammaɱ deseti.|| ||
2. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi|| ||
Ayaɱ kho samaṇo Gotamo mahatiyā parisayā parivuto dhammaɱ deseti||
Yaɱ nūnāhaɱ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaɱ vicakkhukammāyā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kiɱ nu sīho va nadasi||
parisāyam visārado||
paṭimallo hi te atthi||
vijitāvī nu maññasī ti.|| ||
4. Nandanti ve mahāvīrā||
parisāsu visāradā||
Tathāgatā balappattā||
tiṇṇā loke visattikan ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā||
jānāti mam Bhagavā jānāti maɱ Sugato ti||
dukkhī dummano tath-ev-antaradhāyī ti.|| ||
3. Sakalikaɱ
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Maddakucchimhi migadāye.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavato pādo sakalikāya khato hoti||
bhusā sudam Bhagavato vedanā vattanti sārīrikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
tāsudam Bhagavā sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Mandiyā nu sesi udāhu kāveyya-matto||
atthā nu te sampacurā na santi||
eko vivitte sayanāsanamhi||
niddāmukho kim idaɱ soppasevā ti.|| ||
4. Na mandiyā sayāmi nāpi kāveyya-matto||
atthaɱ sameccāham apetasoko||
eko vivitte sayanāsanamhi||
sayām-ahaɱ sabbabhūtānukampī||
Yesaɱ pi sallam urasi paviṭṭhaɱ||
muhuɱ muhuɱ hadayaɱ vedhamānaɱ||
te cāpi soppaɱ labhare sasallā||
kasmā ahaɱ na supe vītasallo.|| ||
Jaggaɱ na saṅke na pi bhemi sottuɱ||
rattindivā nānutapanti māmaɱ||
hāniɱ na passāmi kuhiñci loke||
tasmā supe sabbabhūtānukampī ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā||
jānāti mam Bhagavā jānāti maɱ Sugato ti||
dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
4. Patirūpam
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Kosalesu viharati Ekasālāyaɱ brāhmaṇagāme|| ||
Tena kho pana samayena Bhagavā mahatiyā gihiparisāya parivuto dhammaɱ deseti.|| ||
2. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi|| ||
Ayaɱ kho samaṇo Gotamo mahatiyā gihiparisāya parivuto dhammaɱ deseti||
Yam nūnāhaɱ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaɱ vicakkhukammāyā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
N-etaɱ tava patirūpam||
yad aññam anusāsasi||
anurodha-virodhesu||
mā sajjittho tad ācaran ti.|| ||
4. Hitānukampī sambuddho||
yad aññam anusāsati||
anurodha-virodhehi||
vippamutto Tathāgato ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā||
pe||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
5. Mānasaɱ
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Antalikkhacaro pāso||
yo-yam carati mānaso||
tena taɱ bādhayissāmi||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
3. Rūpā saddā rasā gandhā||
poṭṭhabbā ca manoramā||
ettha me vigato chando||
nihato tvam asi antakā ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā||
pe||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
6. Pattaɱ
1. Sāvatthiyaɱ viharati|| ||
Tena kho pana samayena Bhagavā pañcannam upādānakkhandhānam upādāya bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaɱ suṇanti.|| ||
2. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi|| ||
Ayaɱ kho samaṇo Gotamo pañcannam upādānakkhandhānam upādāya bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohita-sotā dhammaɱ suṇanti||
Yaɱ nunāhaɱ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaɱ vicakkhukammāyā ti.|| ||
3. Tena kho pana samayena sambahulā pattā ajjhokāse nikkhittā honti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā balivaddavaṇṇaɱ abhinimminitvā yena te pattā ten-upasaṅkami.|| ||
5. atha kho aññataro bhikkhu aññataram bhikkhum etad avoca:|| ||
Bhikkhu bhikkhu eso balivaddo patte bhindeyyāti.|| ||
6. Evaɱ vutte Bhagavā tam bhikkhum etad avoca||
Na so bhikkhu balivaddo||
Māro eso pāpimā tumhākaɱ vicakkhukammāyāgato ti.|| ||
7. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Rūpaɱ vedayitaɱ saññaɱ||
viññāṇaɱ yañca saṅkhataɱ||
n-eso ham asmi n-etam me||
evaɱ tattha virajjati.|| ||
Evam virattaɱ khemattaɱ||
sabbasaṅyojanātigaɱ||
anvesaɱ sabbaṭṭhānesu||
Māra-senā pi nājjhagā ti.|| ||
8. Pa||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
7. Āyatana
1. Ekam samayam Bhagavā Vesāliyaɱ viharati Mahāvane kūṭāgāra-sālāyaɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā channam phassāyatanānaɱ upādāya bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaɱ suṇanti.|| ||
3. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi|| ||
Ayaɱ kho samaṇo Gotamo channam phassāyatanānam upādāya bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti||
Te ca bhikkhū aṭṭhikatvā manasi katvā sabbacetaso sammannāharitvā ohitasotā dhammam suṇanti||
Yaɱ nūnāhaɱ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaɱ vicakkhukammāyāti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato avidūre mahantam bhaya-bheravasaddam akāsi||
api-sudam pathavī maññe udrīyati.|| ||
5. Atha kho aññataro bhikkhu aññataram bhikkhum etad avoca:|| ||
Bhikkhu bhikkhu esā pathavī maññe udrīyatī ti.|| ||
6. Evaɱ vutte Bhagavā tam bhikkhum etad avoca:|| ||
N'esā bhikkhu pathavī udrīyati||
Māro eso pāpimā tumhākaɱ vicakkhukammāya āgato ti.|| ||
7. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Rūpā saddā rasā gandhā||
phassā dhammā ca kevalā||
etam lokāmisaɱ ghoraɱ||
ettha loko dhimucchito.|| ||
Etañ ca samatikkamma||
sato buddhassa sāvako||
māradheyyam atikkamma||
ādicco va virocatī ti.|| ||
8. Atha kho Māro pāpimā||
pa||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
8. Piṇḍaɱ
1. Ekaɱ samayam Bhagavā Magadhesu viharati Pañcasālāyam brāhmaṇagāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena Pañcasālāyaɱ brāhmaṇagāme kumārakānaɱ pāhunakāni bhavanti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā patta-cīvaraɱ ādāya Pañcasālam brāhmaṇa-gāmaɱ piṇḍāya pāvisi.|| ||
4. Tena kho pana samayena Pañcasāleyyakā brāhmaṇagahapatikā Mārena pāpimatā anvāviṭṭhā bhavanti|| ||
Mā samaṇo Gotamo piṇḍam alatthā ti.|| ||
5. Atha kho Bhagavā yathā dhotena pattena Pañcasālaɱ brāhmaṇagāmam piṇḍāya pāvisi||
tathā dhotena pattena paṭikkami.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Api samaṇa piṇḍam alatthā ti.|| ||
7. Tathā nu tvaɱ pāpima akāsi yathāhaɱ piṇḍaɱ na labheyyan ti||
8. Tena hi bhante Bhagavā dutiyam pi Pañcasālaɱ brāhmaṇagāmam pavisatu||
tathāhaɱ karissāmi yathā Bhagavā piṇḍam lacchatī ti.|| ||
Apuññam pasavi Māro||
āsajjanaɱ Tathāgatam||
kiɱ nu maññasi pāpima||
na me pāpaɱ vipaccati.|| ||
Susukham vata jīvāma||
yesaɱ no n-atthi kiñcanaɱ||
pītibhakkhā bhavissāma||
devā Ābhassarā yathā ti.|| ||
9. Atha kho Māro pāpimā||
pe||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
9. Kassakam
1. Sāvatthi nidānam|| ||
Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhū nibbāna-paṭisamyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti|| ||
Te ca bhikkhu aṭṭhi-katvā manasi katvā sabbacetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaɱ suṇanti.|| ||
2. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi||
Ayaɱ kho samaṇo Gotamo bhikkhū nibbāna-paṭisaɱyuttāya dhammiyā kathāya||
pa||
Yaɱ nūnāhaɱ yena samaṇo Gotamo tenupasaṅkameyyam vicakkhukammāyā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā kassaka-vaṇṇam abhinimminitvā mahantam naṅgalaɱ khandhe karitvā dīgham pācanayaṭṭhiɱ gahetvā haṭa-haṭa-keso sāṇasāṭī-nivattho kaddama-makkhitehi pādehi yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
4. Api samaṇa balivadde addasā ti.|| ||
5. Kim pana pāpima te balivaddehī ti.|| ||
6. Mam-eva samaṇa cakkhu mama rupā mama cakkhusamphassa-viññānāyatanam||
kuhim me samaṇa gantvā mokkhāsi.|| ||
Mam-eva samaṇa saddā sotam mama saddā||
pa||
Mam-eva samaṇa ghānaɱ mama gandhā.|| ||
Mam-eva samaṇa jivhā mama rasā.|| ||
Mam-eva samaṇa kāyo mama poṭṭhabo.|| ||
Mam-eva samaṇa mano mama dhammā mama manosamphassa-viññāṇāyatanaɱ||
kuhim me samaṇa gantvā mokkhasī ti.|| ||
7. Tav-eva pāpima cakkhu tava rūpā tava cakkhusamphassa-viññāṇāyatanaɱ||
yattha ca kho pāpima natthi cakkhu natthi rūpā natthi cakkhu samphassa-viññāṇāyatanaɱ agati tava tattha pāpima.|| ||
8. Tav-eva pāpima sotaɱ tava saddā tava sota-samphassaviññāṇāyatanaɱ||
yattha ca kho pāpima natthi sotaɱ natthi saddā natthi sota-samphassa-viññāṇāyatanam agati tava tattha pāpima.|| ||
9. Tav-eva pāpima ghāṇam tava gandhā tava ghāṇa sampassa-viññāṇāyatanaɱ||
yattha ca kho pāpima natthi ghāṇam natthi gandhā natthi ghāṇa-samphassa-viññāṇāyatanam agati tava tattha pāpima.|| ||
10. Tav-eva pāpima jivhā tava rasā tava jivhā-samphassaviññāṇāyatanaɱ||
pa||
Tav-eva pāpima kāyo tava phoṭṭhabbā tava kāya-samphassa-viññāṇāyatanaɱ||
pa||
11. Tav-eva pāpima mano tava dhammā tava manosamphassa-viññāṇāyatanaɱ||
yattha ca kho pāpima natthi mano natthi dhammā natthi mano-samphassa-viññāṇāyātanaɱ agati tava tattha papimā ti.|| ||
12. Yaɱ vadanti mama yidan ti||
ye vadanti maman ti ca||
ettha ce te mano atthi||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
13. Yaɱ vadanti na tam mayhaɱ||
ye vadanti na te ahaɱ||
evam pāpima jānāhi||
na me maggam pi dakkha- sī ti.|| ||
14. Atha kho Māro pāpimā||
pa||
vantaradhāyī ti.|| ||
10. Rajjaɱ
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Kosalesu viharati Himavantapadese arañña-kuṭikāyaɱ.|| ||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||
sakkā nu kho rajjaɱ kāretuɱ ahanaɱ aghātayaɱ ajinaɱ ajāpayaɱ asocaɱ asocayaɱ dhammenā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato cetasā ceto-parivitakkam aññāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kāretu bhante Bhagavā rajjaɱ kāretu Sugato rajjaɱ ahanaɱ aghātayaɱ ajinaɱ ajāpayaɱ asocaɱ asocāpayaɱ dhammenā ti.|| ||
4. Kiɱ pana tvaɱ pāpima passasi yam maɱ tvam evaɱ vadesi|| ||
kāretu bhante Bhagavā rajjaɱ kāretu Sugato rajjaɱ||
pe||
dhammenā ti.|| ||
5. Bhagavatā kho bhante cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā||
ākaṅkhamāno ca pana bhante Bhagavā Himavantam pabbatarājaɱ suvaṇṇaɱ tveva adhimucceyya||
suvaṇṇañca pabbatassāti.|| ||
6. Pabbatassa suvaṇṇassa||
jātarūpassa kevalo||
dvittā va nālam ekassa||
iti vidvā samañcare.|| ||
Yo dukkham addakkhi yato nidānaɱ||
kāmesu so jantu kathaɱ nameyya||
upadhiɱ viditvā saṅgo ti loke||
tass'eva jantu vinayāya sikkhe ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Bhagavā jānāti maɱ Sugato ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
Dutiyo vaggo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Pāsāno Sīho Sakalikam||
Patirūpañ ca Mānasaɱ||
Pattaɱ Āyātanaɱ Piṇḍaɱ||
Kassakaɱ Rajjena te dasā ti.|| ||
Chapter III: Tatiyo Vaggo (Upari-Pañca)
1. Sambahulā
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sakkesu viharati Silāvatiyaɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū Bhagavato avidūre appamattā ātāpino pahitattā viharanti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā brāhmaṇa-vaṇṇaɱ abhinimminitvā mahantena jaṭaṇḍuvena ajinakkhipa-nivattho jiṇṇo gopānasivaṅko ghurughuru-passāsī udumbara-daṇḍaɱ gahetvā yena te bhikkhū ten-upasaṅkami|| ||
Upasaṅkamitvā te bhikkhū etad avoca:|| ||
Daharā bhavanto pabbajitā susū kālakesā bhadrena yobbanena samannāgatā pathamena vayasā anikīḷitāvino kāmesu|| ||
bhuñjantu bhonto mānusake kāme||
mā sandiṭṭhikaɱ hitvā kālikam anudhāvitthā ti.|| ||
4. Na kho mayaɱ brāhmaṇa sandiṭṭhikam hitvā kālikam anudhāvāma||
kālikañ ca kho mayaɱ brāhmaṇa hitvā sandiṭṭhikam anudhāvāma|| ||
Kālikā hi brāhmaṇa kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
sandiṭṭhiko ayaɱ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī ti.|| ||
5. Evaɱ vutte Māro pāpimā sīsam okampetvā jivhaɱ nillāḷetvā tivisākhaɱ nalāṭena nalāṭikaɱ vuṭṭhāpetvā daṇḍam olubbha pakkāmi.|| ||
6. Atha kho te bhikkhū yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdiɱsu|| ||
Ekam antam nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ:|| ||
7. Idha mayaɱ bhante Bhagavato avidūre appamattā ātāpino pahitattā viharāma||
Atha kho bhante aññataro brāhmaṇo mahantena jaṭaṇḍuvena ajinakkhipa-nivattho jiṇṇo gopānasivaṅko ghuru-ghuru-passāsī udumbaradaṇḍaɱ gahetvā yena amhe ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā amhe etad avoca:|| ||
Daharā bhavanto pabbajitā susū kālakesā bhadrena yobbanena samannāgatā pathamena vayasā anikīḷitāvino kāmesu|| ||
Bhuñjantu bhonto mānusake kāme||
mā sandiṭṭhikaɱ hitvā kālikam anudhāvitthā ti.|| ||
8. Evaɱ vutte mayaɱ bhante taɱ brāhmaṇam etad' avocumha|| ||
Na kho mayaɱ brāhmaṇa sandiṭṭhikaɱ hitvā kālikam anudhāvāma||
kālikaɱ ca kho mayaɱ brāhmaṇa hitvā sandiṭṭhikam anudhāvāma||
kālikā hi brāhmaṇa kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
sandiṭṭhiko ayaɱ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo viññūhī ti.|| ||
9. Evaɱ vutte bhante so brāhmaṇo sīsam okampetvā jivhaɱ nillāḷetvā tivisākhaɱ nalāṭena nalāṭikaɱ vuṭṭhāpetvā daṇḍam olubbha pakkanto ti.|| ||
10. N'esā bhikkhave brāhmaṇo Māro eso pāpimā tumhākaɱ vicakkhukammāya āgato ti.|| ||
11. Atha kho Bhagavā etam atthaɱ viditvā tāyaɱ velāyam imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Yo dukkham adakkhi yato nidānaɱ||
Kāmesu so jantu kathaɱ nameyya||
upadhiɱ viditvā saṅgo ti loke||
tass'eva jantu vinayāya sikkhe ti.|| ||
2. Samiddhi
1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sakkesu viharati Silāvatiyaɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Samiddhi. Bhagavato avidūre appamatto ātāpī pahitatto viharati.|| ||
3. Atha kho āyasmato Samiddhissa rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Lābhā vata me suladdhaɱ vata me yassa me satthā arahaɱ sammāsambuddho|| ||
Lābhā vata me suladdhaɱ vata me yo-haɱ evaɱ svākkhāte dhammavinaye pabbajito|| ||
Lābhā vata me suladdhaɱ vata me yassa me sabrahmacāriyo sīlavanto kalyāṇa-dhammo ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā āyasmato Samiddhissa cetaso cetoparivitakkam aññāya||
yenāyasmā Samiddhi ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmato Samiddhissa avidūre mahantaɱ bhayabheravaɱ saddam akāsi||
Apissudaɱ pathavī maññe udrīyatī ti.|| ||
5. Atha kho āyasmā Samiddhi yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi||
eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Samiddhi Bhagavantam etad avoca:|| ||
6. Idhāhaɱ bhante Bhagavato avidūre appamatto ātāpī pahitatto viharāmi||
tassa mayham bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Lābhā vata me suladdhaɱ vata me yassa me satthā arahaɱ sammāsambuddho|| ||
Lābhā vata me suladdhaɱ vata me yo-haɱ evaɱ svākkhāte dhammavinaye pabbajito|| ||
Lābhā vata me suladdhaɱ vata me yassa me sabrahmacāriyo sīlavanto kalyāṇadhammo ti|| ||
Tassa mayhaɱ bhante avidūre mahā bhayabheravasaddo ahosi||
apissudaɱ pathavī maññe udrīyatī ti.|| ||
7. N'esā Samiddhi pathavī udrīyati||
Māro eso pāpimā tuyhaɱ vicakkhukammāya āgato||
gaccha tvaɱ Samiddhi tatth-eva appamatto ātāpī pahitatto viharāhī ti.|| ||
8. Evaɱ bhante ti kho āyasmā Samiddhi Bhagavato paṭi-
suṇitvā uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi.|| ||
9. Dutiyam pi kho āyasmā Samiddhi tatth-eva appamatto ātāpī pahitatto vihāsi|| ||
Dutiyam pi kho āyasmato Samiddhissa rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi||
Lābhā vata me suladdhaɱ vata me yassa me satthā arahaɱ sammāsambuddho||
pe||
kalyāṇadhammo ti.|| ||
Dutiyam pi kho Māro pāpimā āyasmato Samiddhissa cetasā ceto parivitakkam aññaya||
pa||
Apissudam pathavī maññe udrīyatī ti.|| ||
10. Atha kho āyasmā Samiddhi||
Māro ayam pāpimā iti viditvā Māraɱ pāpimantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Saddhāyāhaɱ pabbajito||
agārasmā anagāriyaɱ||
satipaññā ca me buddhā||
cittañ ca susamāhitaɱ||
kāmaɱ karassu rūpāni||
n'eva mam vyādhayissasī ti.|| ||
11. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Samiddhi bhikkhūti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
3. Godhika
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Godhiko Isigili-passe viharati Kāḷasilāyaɱ.|| ||
3. Atha kho āyasmā Godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmādhikam ceto-vimuttiɱ phusi|| ||
Atha kho āyasmā Godhiko tamhā sāmādhikāya ceto-vimuttiyā parihāyi.|| ||
4. Dutiyaɱ pi kho āyasmā Godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmādhikam ceto-vimuttiɱ phusi|| ||
Dutiyam pi kho āyasmā tamhā sāmādhikāya ceto-vimuttiyā parihāyi.|| ||
5. Tatiyaɱ pi kho āyasmā Godhiko appamatto||
pe||
parihāyi.|| ||
6. Catutthaɱ pi kho āyasmā Godhiko appamatto||
pe||
parihāyi.|| ||
7. Pañcamaɱ pi kho āyasmā Godhiko||
pe||
parihāyi.|| ||
8. Chaṭṭhaɱ pi kho āyasmā Godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmādhikaɱ ceto-vimuttiɱ phusi.|| ||
[Chaṭṭhaɱ pi kho āyasmā Godhiko tamhā samādhikāya ceto vimuttiya parihāyi.|| ||
9. Sattamaɱ pi kho āyasmā Godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmādhikaɱ ceto-vimuttiɱ phusi].|| ||
10. Atha kho āyasmato Godhikassa etad ahosi|| ||
Yāva chaṭṭhaɱ khvāham sāmādhikāya ceto-vimuttiyā parihīno||
yaɱ nūnāhaɱ sattham āhareyyan ti.|| ||
11. Atha kho Māro pāpimā āyasmato Godhikassa cetasā cetoparivitakkam aññāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Mahāvīra mahāpañña||
iddhiyā yasasā jalaɱ||
sabbe verabhayātīta||
pāde vandāmi cakkhuma.|| ||
Sāvako te mahāvīra||
maraṇaɱ maraṇābhibhū||
ākaṅkhati cetayati||
taɱ nisedha jutindhara.|| ||
Kathaɱ hi Bhagavā tuyhaɱ||
sāvako sāsane rato||
appattamānaso sekho||
kālaɱ kayirā jane sutā ti.|| ||
12. Tena kho pana samayena āyasmatā Godhikena sattham āharitaɱ hoti.|| ||
13. Atha kho Bhagavā Māro pāpimā iti viditvā Māram pāpimantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Evaɱ hi dhīrā kubbanti||
nāvakaṅkhanti jīvitaɱ||
samūlaɱ taṇham abbuyha||
Godhiko parinibbuto ti.|| ||
14. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
Āyāma bhikkhave yena Isigili-passaɱ Kāḷasilā ten-upasaṅkamissāma yattha Godhikena kulaputtena sattham āharitan ti||
15. Evaɱ bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
16. Atha kho Bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhiɱ yena Isigili-passaɱ Kāḷasilā ten-upasaṅkami|| ||
Addasā kho Bhagavā āyasmantam Godikaɱ dūrato va mañcake vivattakkhandhaɱ semānam.|| ||
17. Tena kho pana samayena dhumāyitattam timirayitattaɱ gacchat-eva purimaɱ disaɱ||
gacchati pacchimaɱ disaɱ||
gacchati uttaraɱ disaɱ||
gacchati dakkhiṇaɱ disaɱ||
gacchati uddhaɱ gacchati adho gacchati anudisaɱ.|| ||
18. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Passatha no tumhe bhikkhave etaɱ dhumāyitattam timirāyitattaɱ||
gacchat-eva purimaɱ dīsaɱ||
gacchati pacchimaɱ||
uttaraɱ||
dakkhiṇaɱ||
uddhaɱ||
adho||
gacchati anudisan ti.|| ||
Evam bhante.|| ||
19. Eso kho bhikkhave Māro pāpimā Godhikassa kulaputtassa viññāṇaɱ samanvesati||
kattha Godhikassa kulaputtassa viññāṇaɱ patiṭṭhitan ti||
appatiṭṭhitena ca bhikkhave viññāṇena Godhiko kulaputto parinibbuto ti.|| ||
20. Atha kho Māro pāpimā beluva-paṇḍuvīṇam ādāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Uddham adho ca tiriyaɱ||
disā-anudisāsvaham||
anvesaɱ nādhigacchāmi||
Godhiko so kuhiɱ gato ti.|| ||
21. So dhīro dhitisampanno||
jhāyī jhānarato sadā||
ahorattam anuyuñjaɱ||
jīvitam anikāmayaɱ||
jetvāna maccuno senaɱ||
anāgantvā punabbhavaɱ||
samūlaɱ taṇham abbuyha||
Godhiko parinibbuto ti.|| ||
22. Tassa sokaparetassa||
vīṇākacchā abhassatha.|| ||
Tato so dummano yakkho||
tath-ev-antaradhayathāti.|| ||
4. Sattarassāni
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Uruvelāyaɱ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodhe.|| ||
2. Tena kho pana samayena Māro pāpimā sattavassāni Bhagavantam anubaddho hoti otārāpekkho otāram alabhamāno.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabāsi.|| ||
Sokāvatiṇṇo nu vanasmiɱ jhāyasi||
vittaɱ nu jiṇṇo uda patthayāno||
āguɱ nu gāmasmiɱ akāsi kiñci||
kasmā janena na karosi sakkhiɱ||
sakkhī na sampajjati kenaci te ti.|| ||
4. Sokassa mūlaɱ palikhāya sabbaɱ||
anāgujhāyāmi asocamāno||
chetvāna sabbaɱ bhavalobhajappaɱ||
anāsavo jhāyāmi pamattabandhu.|| ||
5. Yaɱ vadanti mama yidan ti||
ye vadanti maman ti ca||
ettha ce te mano atthi||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
6. Yaɱ vadanti na taɱ mayhaɱ||
ye vadanti na te ahaɱ||
evaɱ pāpima jānāhi||
na me maggaɱ pi dakkhasī ti.|| ||
7. Sa ce maggam anubuddhaɱ||
khemam amatagāminaɱ||
pehi gaccha tvam ev-eko||
kim aññam anusāsasī ti.|| ||
8. Amaccudheyyam pucchanti||
ye janā pāragāmino||
tesāhaɱ puṭṭho akkhāmi||
yaɱ sabbantaɱ nirupadhinti.|| ||
9. Seyyathā pi bhante gāmassa vā nigamassa vā avidūre pokkharaṇī||
tatr-assa kakkaṭako||
Atha kho bhante sambahulā kumārakā vā kumārikāyo vā tamhā gāmā va nigamā vā nikkhamitvā yena sā pokkaraṇī ten-upasaṅkameyyuɱ||
upasaṅkamitvā tam kakkaṭakaɱ udakā uddharitvā thale patiṭṭhāpeyyuɱ||
yaɱ yad eva hi so bhante kakkaṭako aḷam abhininnāmeyya taɱ tad eva te kumārakā vā kumārikāyo vā kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā saɱchindeyyuɱ sambhañjeyyuɱ sampalibhañjeyyuɱ||
Evaɱ hi so bhante kakkaṭako sabbehi aḷehi saɱchinnehi sambhaggehi sampalibhaggehi abhabbo tam pokkharaṇim puna otarituɱ|| ||
Seyyathā pi pubbe evam eva kho bhante yāni sukāyikāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici sabbāni Bhagavatā saɱchinnāni sambha-
ggāni sampalibhaggāni abhabbo c-idānāham bhante puna Bhagavantam upasaṅkamituɱ yad idam otārāpekkhoti.|| ||
10. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato santike imā nibbejaniyā gāthāyo abhāsi:|| ||
Medavaṇṇañca pāsānaɱ||
vāyaso anupariyagā||
apetthamudu vindema||
api assādanā siyā||
aladdhā tattha assādaɱ||
vāyas-etto apakkame||
kāko va selam āsajja||
nibbijjāpema Gotamā ti.|| ||
11. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato santike imā nibbejaniyā gāthāyo abhāsitvā tamhā ṭhānā apakkamma Bhagavato avidūre pathaviyaɱ pallaṅkena nisīdi tuṇhī bhūto maṅku-bhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno kaṭṭhena bhūmiɱ vilikhanto.|| ||
5. Dhitaro
1. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro yena Māro pāpimā ten-upasaṅkamiɱsu||
Upasaṅkamitvā Māraɱ pāpimantaɱ gāthāya ajjhabhāsiɱsu.|| ||
Kenāsi dummano tāta||
purisaɱ kaɱ nu socasi||
mayaɱ taɱ rāgapāsena||
araññam iva kuñjaraɱ||
bandhitvā ānayissāma||
vasago te bhavissatī ti.|| ||
2. Arahaɱ sugato loke||
na rāgena suvānayo||
māradheyyam atikkanto||
tasmā socām-ahaɱ bhusanti.|| ||
3. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avocuɱ|| ||
Pāde te samaṇa paricāremā ti.|| ||
Atha kho Bhagavā na manasākāsi yathā taɱ anuttare upadhi-saṅkhaye vimutto||
4. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro eka-m-antam apakkamma evaɱ samañcintesaɱ|| ||
Uccāvacā kho purisānam adhippāyā||
yaɱ nūna mayam ekasatam ekasataɱ kumārivaṇṇasatam abbinimmineyyāmā ti.|| ||
5. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro ekasatam ekasataɱ kumārivaṇṇasatam abhinimminitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avocuɱ|| ||
Pāde te samana paricāremā ti.|| ||
Taɱ pi Bhagavā na manasākāsi yathā tam anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
6. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro eka-m-antam apakkamma evaɱ samacintesuɱ||
Uccāvacā kho purisānam adhippāyā||
yaɱ nūna mayam ekasatam ekasatam avijātavaṇṇasatam abhinimmineyyāmā ti.|| ||
7. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro ekasatam ekasatam avijātavaṇṇasatam abhinimminitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avocuɱ||
Pāde te samaṇa paricaremā ti.|| ||
Taɱ pi Bhagavā na manasākāsi yathā tam anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
8. Atha kho Taṇhā ca||
pa||
sakiɱ vijātavaṇṇasataɱ abhinimminitvā yena Bhagavā||
pa||
yathā tam anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
9. Atha kho Taṇhā ca||
pa||
duvijātavaṇṇasatam abhinimminitvā yena Bhagavā||
pa||
yathā tam anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
10. Atha kho Taṇhā ca||
pa||
majjhimitthivaṇṇasatam abhinimmineyyāmā ti|| ||
Atha kho Tanhā ca||
pa||
majjhimitthivaṇṇasatam abhinimminitvā||
pa||
anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
11. Atha kho Taṇhā ca||
pa||
mahitthivaṇṇasatam abhinimmineyyāmā ti|| ||
Atha kho Taṇhā ca||
pa||
mahitthivaṇṇasatam abhinimminitvā yena Bhagavā||
la||
anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
12. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca Māra-dhītaro eka-m-antam apakkamma etad avocuɱ|| ||
Saccaɱ kira no pitā avoca:|| ||
Arahaɱ sugato loke||
na rāgena suvānayo||
māradheyyam atikkanto||
tasmā socām-ahaɱ bhusan ti.|| ||
13. Yaɱ hi mayaɱ samaṇaɱ vā brāhmaṇaɱ vā avītarāgam iminā upakkamena upakkameyyāma hadayaɱ vāssa phaleyya||
uṇhaɱ lohitaɱ vā mukhato uggaccheyya||
ummādam va pāpuṇeyya cittavikkhepaɱ vā||
seyyathā vā pana naḷo harito luto ussussati visussati milāyati||
evam eva ussusseyya visusseyya milāyeyyā ti.|| ||
14. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māradhītaro yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā eka-m-antam aṭṭhaɱsu||
15. Ekam antam ṭhitā kho Taṇhā māradhītā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Sokāvatiṇṇo nu vanasmiɱ jhāyasi||
cittaɱ nu jiṇṇo uda patthayāno||
āguɱ nu gāmasmim akāsi kiñci||
kasmā janena na karosi sakkhiɱ||
sakkhī na sampajjati kenaci te ti.|| ||
16. Atthassa pattiɱ hadayassa santiɱ||
jetvāna senaɱ piyasātarūpaɱ||
ekāhaɱ jhāyaɱ sukham anubodhaɱ||
tasmā janena na karomi sakkhiɱ||
sakkhī na sampajjati kenaci me ti.|| ||
17. Atha kho Arati māra-dhītā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi||
Kathaɱ vihārī-bahulo dha bhikkhu||
pañcoghatiṇṇo atarīdha chaṭṭhaɱ||
kathaɱ jhāyaɱ bahulaɱ kāma-saññā||
paribāhirā honti aladdhāyo tan ti.|| ||
18. Passaddhakāyo suvimuttacitto||
asaṅkhārāno satimā anoko||
aññāya dhammaɱ avitakkajhāyī||
na kuppati na sarati ve na thino.|| ||
Evaɱ vihārī-bahulo dha bhikkhu||
pañcoghatiṇṇo atarīdha chaṭṭhaɱ||
evaɱ jhāyaɱ bahulaɱ kāmasaññā||
paribāhirā honti aladdhāyo tan ti.|| ||
19. Atha kho Ragā ca māra-dhītā Bhagavato santike imaɱ santi gātham abhāsi:|| ||
Acchejja taṇhaɱ gaṇa-saṅgha-cārī||
addhā carissanti bahū ca sattā||
bahuɱ vatāyam janatam anoko||
acchijja nessati maccurājassa pāran ti.|| ||
20. Nayanti ve mahāvīrā||
saddhammena Tathāgatā||
dhammena nīyamānānaɱ||
kā usūyā vijānatan ti.|| ||
21. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro yena Māro pāpimā ten-upasaṅkamiɱsu.|| ||
22. Addasā kho Māro pāpimā Taṇhaɱ ca Aratiɱ ca Ragañ ca māra-dhītaro dūrato va āgacchantiyo|| ||
disvāna gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Bālā kumudanāḷehi|| pabbatam abhimatthatha||
giriɱ nakhena khaṇatha||
ayo dantehi khādatha.|| ||
Selaɱ va siras-ūhacca||
pātāle gādham esatha||
khāṇuɱ va urasāsajja||
nibbijjāpetha Gotamā ti.|| ||
23. Daddallamānā āgañchuɱ||
Taṇhā Arati Ragā ca||
tā tattha panudī satthā||
tulam bhaṭṭhaɱ vā Māruto ti.|| ||
Tatiyo vaggo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Sambahulā Samiddhi ca||
Godhikaɱ Sattavassāni||
Dhītaraɱ desitam buddha-saṭṭhena imaɱ Mārapañcakan-ti Māra-samyuttaɱ samattaɱ.|| ||
Book V
Bhikkhunī Saɱyuttaɱ
1. Āḷavikā
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Sā vatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho Āḷavikā bhikkhunī pubbaṇha-samayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiɱ piṇḍāya pāvisi||
Sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā yena andhavanaɱ ten-upasaṅkami vivekatthikinī.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Āḷavikāya bhikkhuniyā bhayaɱ chambhitattam lomahaɱsam uppādetu-kāmo vivekamhā cāvetu-kāmo yena Āḷavikā bhikkhunī ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Āḷavikam bhikkhuṇim gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
N'atthi nissaraṇaɱ loke||
kiɱ vivekena kāhasi||
bhuñjassu kāmaratiyo||
māhu pacchānutāpinī ti.|| ||
4. Atha kho Āḷavikāyā bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu khvāyam manusso vā amanusso vā gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Āḷavikāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro kho ayaɱ pāpimā mama bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱsaɱ uppādetukāmo vivekamhā cāvetu-kāmo gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Āḷavikā bhikkhunī Māro ayaɱ pāpimā iti viditvā Māraɱ pāpimantaɱ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Atthi nissaraṇam loke||
paññāya me suphussitaɱ||
pamattabandhu pāpima||
na tvaɱ jānāsi taɱ padaɱ||
sattisūlūpamā kāmā||
khandhāsam adhikuṭṭanā||
yaɱ tvaɱ kāmaratiɱ brūsi||
arati mayhaɱ sā ahū ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Āḷavikā bhikkhunī ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Somā
1. Sāvatthi nidānam|| ||
Atha kho Somā bhikkhunī pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā patta-cīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍaya pāvisi.|| ||
2. Sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā pacchābhattaɱ piṇḍapātapaṭikkantā yena andhavanaɱ ten-upasaṅkami divāviharāya||
andhavanaɱ ajjhogahetvā aññatarasmiɱ rukkhamūle divāvihāratthāya nisīdi.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Somāya bhikkhuniyā bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱsaɱ uppādetukāmo samādhimhā cāvetu-kāmo yena Somā bhikkhunī ten-upasaṅkami|| ||
Upasaṅkamitvā Somam bhikkhuniɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Yan-tam isīhi pattabbam||
ṭhānam durabhisambhavaɱ||
na taɱ dvaṅgulapaññāya||
sakkā pappotum itthiyā ti.|| ||
4. Atha kho Somāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu khvāyam manusso vā amanusso vā gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Somāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro kho ayaɱ pāpimā mama bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱsam uppādetu-kāmo samādimhā cāvetu-kāmo gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Somā bhikkhunī Māro ayaɱ pāpimā iti viditvā Māraɱ pāpimantaɱ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Itthibhāvo kiɱ kayirā||
cittamhi susamāhite||
ñāṇamhi vattamānamhi||
sammādhammaɱ vipassato.|| ||
Yassa nūna siyā evaɱ||
itthāhaɱ puriso ti vā||
kiñci vā pana samīti||
tam Māro vattum arahatī ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Somā bhikkhunīti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
3. Gotamī
1. Sāvatthi nidānam.|| ||
Atha kho Kisā-Gotamī bhikkhunī pubbaṇhasamayaɱ nivāsetva pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisi.|| ||
2. Sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā pacchābhattaɱ piṇḍapāta-
paṭikkantā yena andhavanaɱ ten-upasaṅkami divāvihārāya||
andhavanaɱ ajjhogahetvā aññatarasmiɱ rukkhamūle divāvihāraɱ nisīdi.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Kisā-Gotamiyā bhikkhuniyā bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱsaɱ uppādetu-kāmo samādimhā cāvetu-kāmo yena Kisā-Gotamī bhikkhunī ten-upasaṅkami|| ||
Upasaṅkamitvā Kisā-Gotamī bhikkhuniɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kiɱ nu tvaɱ hataputtā va||
ekamāsi rudammukhī||
vanam ajjhogatā ekā||
purisaɱ nu gavesasī ti.|| ||
4. Atha kho Kīsā-Gotamiyā bhikkhuniyā etad ahosi.|| ||
Ko nu khvāyaɱ manusso vā amanusso vā gāthaɱ abhāsī ti.|| ||
5. Atha kho Kisā-Gotamiyā bhikkhuniyā etad ahosi.|| ||
Māro kho ayaɱ pāpimā mama bhayaɱ chambhitattam lomahaɱsam uppādetu-kāmo samādhimhā cāvetu-kāmo gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Kisā-Gotamī bhikkhunī Māro kho ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāhi paccābhāsi.|| ||
Accantaɱ hataputtāmhi||
purisā etad antikā||
na socāmi na rodāmi||
na taɱ bhāyāmi āvuso.|| ||
Sabbattha vihatā nandi||
tamokkhandho padālito||
jetvāna maccuno senaɱ||
viharāmi anāsavā ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Kisā-Gotamī bhikkhunīti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
4. Vijayā
1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||
Atha kho Vijayā bhikkhunī pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiɱ rukkhamūle divāvihāraɱ nisīdi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā Vijayāya bhikkhuniyā bhayaɱ||
pa||
samādhimhā cāvetu-kāmo yena Vijayā bhikkhunī tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Vijayaɱ bhikkhuniɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Daharā tvaɱ rūpavatī||
ahañca daharo susu||
pañcaṅgikena turiyena||
eh-ayye bhiramāmase ti.|| ||
3. Atha kho Vijayāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu kho ayaɱ manusso vā amanusso vā gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
4. Atha kho Vijayāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro ayaɱ papimā||
pa||
gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Vijayā bhikkhunī||
Māro ayam pāpimā||
iti viditvā Māraɱ pāpimantaɱ gathāhi paccabhāsi:|| ||
Rūpā saddā rasā gandhā||
poṭṭhabbā ca manorāmā||
niyyātayāmi tumheva||
Māra na hi tena atthikā.|| ||
Iminā pūtikāyena||
bhindanena pabhaṅgunā||
aṭṭiyāmi harāyāmi||
kāmataṇhā samuhatā.|| ||
Ye ca rūpūpagā sattā||
ye ca ārūppaṭṭhāyino||
yā ca santā samāpatti||
sabbattha vihato tamo ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Vijayā bhikkhunī ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
5. Uppalavaṇṇā
1. Sāvatthi nidānaɱ|| ||
Atha kho Uppalavaṇṇā bhikkhunī pubbaṇha-samayaɱ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiɱ supupphita-sālarukkha-mūle aṭṭhāsi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā Uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱsaɱ uppādetu-kāmo samādhimhā cāvetu-kāmo yena Uppalavaṇṇā bhikkhunī tenupasaṅkami.|| ||
3. Upasaṅkamitvā Uppalavaṇṇam bhikkhuniɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Supupphitaggam upagamma bhikkhuni||
ekā tuvaɱ tiṭṭhasi sālamūle||
na c-atthi te dutiyā vaṇṇadhātu||
idhāgatā tādisikā bhaveyyuɱ||
bāle na tvaɱ bhāyasi dhuttakānan ti.|| ||
4. Atha kho Uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā etad ahosi.|| ||
Ko nu khvāyam manusso vā amanusso vā gātham bhāsasī ti.|| ||
5. Atha kho Uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā etad ahosi.|| ||
Māro ayam pāpimā mama bhayaɱ||
pa||
gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Uppalavaṇṇā bhikkhunī||
Māro ayaɱ pāpimā iti viditvā Māram pāpimantaɱ gāthāhi paccabhāsi:|| ||
Sataɱ sahassāni pi dhuttakānaɱ||
idhāgatā tādisikā bhaveyyuɱ||
lomaɱ na iñjāmi na santasāmi||
na Māra bhāyāmi tam ekikā pi.|| ||
Esā antaradhāyāmi||
kucchiɱ vā pavisāmi te||
pakhumantarikāyam pi||
tiṭṭhantiɱ maɱ na dakkhasi||
cittasmiɱ vasībhūtamhi||
iddhipādā subhāvitā||
sabbabandhanamuttāmhi||
na taɱ bhāyāmi āvuso ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti mam Uppalavaṇṇā bhikkhunīti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
6. Cālā
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
Atha kho Cālā bhikkhunī pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiɱ rukkhamūle divāvihāraɱ nisīdi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Cālā bhikkhunī tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Cālaɱ bhikkhunim etad avoca:|| ||
Kiɱ nu tvaɱ bhikkhuni na rocesī ti.|| ||
Jātiɱ khvāhaɱ āvuso na rocemi.||
Kiɱ nu tvaɱ jātiɱ na rocesi.||
Jāto kāmāni bhuñjati.|| ||
Ko nu tam idam ādapayi jātim mā rocesi bhikkhunī ti.|| ||
3. Jātassa maraṇaɱ hoti||
jāto dukkhāni passati||
bandhaɱ vadhaɱ pariklesaɱ||
tasmā jātim na rocaye.|| ||
Buddho dhammam adesesi||
jātiyā samatikkamaɱ||
sabbadukkhappahānāya||
so maɱ sacce nivesayi.|| ||
Ye ca rūpupagā sattā||
ye ca ārūppaṭṭhāyino||
nirodham appajānantā||
āgantāro punabbhavan ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Cālā bhikkhunīti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
7. Upacālā
1. Sāvatthiyaɱ.|| ||
2. Atha kho Uppacālā bhikkhunī bhikkhunī pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā||
la||
aññatarasmiɱ rukkhamūle divāvihāraɱ nisīdi||
pa||
Upacālam bhikkhunim etad avoca:|| ||
Kattha nu tvaɱ bhikkhuni uppajjitu-kāmā ti.|| ||
3. Na khvāham āvuso katthaci uppajjitu-kāmā ti.|| ||
4. Tāvatiɱsā ca Yāmā ca||
Tusitā cāpi devatā||
Nimmānaratino devā||
ye devā Vasavattino||
tattha cittaɱ paṇidhehi||
ratiɱ paccanubhossasī ti.|| ||
5. Tāvatiɱsā ca Yāmāca||
Tusitā cāpi devatā||
Nimmānaratino devā||
ye devā Vasavattino||
kāmabandhanabaddhā te||
enti Māra-vasaɱ puna.|| ||
Sabbo ādipito loko||
sabbo loko padhūpito||
sabbo pajjalito loko||
sabbo loko pakampito.|| ||
Akampitam acalitaɱ||
aputthujjanasevitaɱ||
agati yattha Mārassa||
tattha me nirato mano ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā.|| ||
8. Sīsupacālā
1. Sāvatthiyaɱ|| ||
Atha kho Sīsupacālā bhikkhunī pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiɱ rukkhumūle divāvihāraɱ nisīdi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Sīsupacālā bhikkhunī tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Sīsupacālam bhikkhunim etad avoca:|| ||
Kassa nu tvaɱ bhikkhuni pāsaṇḍaɱ rocesī ti.|| ||
3. Na khvāham āvuso kassaci pāsaṇḍaɱ rocemī ti.|| ||
4. Kiɱ nu uddissa muṇḍāsi||
samaṇī viya dissasi||
na ca rocesi pāsaṇḍaɱ||
kim-iva carasi momuhā ti.|| ||
5. Ito bahiddhā pāsaṇḍā||
diṭṭhīsu pasīdanti ye||
na tesaɱ dhammam rocemi||
na te dhammassa kovidā.|| ||
Atthi sakya-kule jāto||
buddho appaṭipuggalo||
sabbābhibhū māranudo||
sabbattham aparājito||
sabbatthamutto asito||
sabbam passati cakkhumā.|| ||
Sabbakammakkhayaɱ patto||
vimutto upadhisaṅkhaye||
so mayhaɱ Bhagavā satthā||
tassa rocemi sāsanan ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā||
pe||
9. Selā
1. Sāvatthiyaɱ|| ||
Atha kho Selā bhikkhunī pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiɱ rukkhamūle divāvihāraɱ nisīdi||
2. Atha kho Māro pāpimā Selāya bhikkhuniyā bhayaɱ||
pa||
Selaɱ bhikkhuniɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Ken-idaɱ pakataɱ bimbaɱ||
kvan-nu bimbassa kārako||
kvaɱ ca bimbaɱ samuppannaɱ||
kvan-nu bimbaɱ nirujjhatī ti.|| ||
3. Atha kho Selāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu khvāyam manusso vā amanusso vā gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
4. Atha kho Selāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro kho ayam pāpimā mama bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱsam uppādetukāmo samādhimhā cavetu-kāmo gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Selā bhikkhunī Māro ayaɱ pāpimā iti viditvā Māraɱ pāpimantaɱ gāthāhi paccabhāsi:|| ||
Na-y-idam attakataɱ bimbaɱ||
na yidaɱ parakatam aghaɱ||
hetuɱ paṭicca sambhūtaɱ||
hetubhaṅgā nirujjhati.|| ||
Yathā aññataraɱ bījaɱ||
khette vuttaɱ virūhati||
pathavīrasañ cāgamma||
sinehañ ca tad ubhayaɱ||
evam khandhā ca dhātuyo||
cha ca āyatanā ime||
hetuɱ paṭicca sambhūtā||
hetubhaṅgā nirujjhare ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā jānāti maɱ Selā bhikkhunī ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
10. Vajirā
1. Sāvatthiyaɱ|| ||
Atha kha Vājirā bhikkhunī pubbaṇhasamayam nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiɱ piṇḍāya pāvisi|| ||
Sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā pacchābhataɱ
piṇḍapāta-paṭikkantā yena andhavanaɱ ten-upasaṅkami divāvihārāya||
andhavanam ajjhogahetvā aññatarasmiɱ rukkhamūle divāvihāraɱ nisīdi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā Vajirāya bhikkhuniyā bhayaɱ chambhitatthaɱ lomahaɱsam uppādetu-kāmo samādhimhā cāvetu-kāmo yena Vajirā bhikkhunī ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Vajiram bhikkhuniɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
3. Kenāyaɱ pakato satto||
kuvam sattassa kārako||
kuvaɱ satto samuppanno||
kuvaɱ satto nirujjhatī ti.|| ||
4. Atho kho Vajirāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu khvāyaɱ manusso vā amanusso vā gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Vajirāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro kho ayam pāpimā mama bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱsam uppādetu-kāmo samādhimhā cāvetu-kāmo gāthaɱ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Vajirā bhikkhunī||
Māro ayam pāpimā iti||
viditvā Māraɱ pāpimantaɱ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Kin nu satto ti paccesi||
Māra diṭṭhigataɱ nu te||
suddhasaṅkhārapuñjo yaɱ||
nayidha sattūpalabbhati.|| ||
Yathā hi aṅgasambhārā||
hoti saddo ratho iti||
evaɱ khandhesu santesu||
hoti satto ti sammuti.|| ||
Dukkham eva hi sambhoti||
dukkhaɱ tiṭṭhati veti ca||
nāññatra dukkhā sambhoti||
nāññaɱ dukkhā nirujjhatī ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā||
jānāti maɱ Vajirā bhikkhunī ti||
dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
Bhikkhunī-saɱyuttaɱ samattaɱ.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Āḷavikā ca Somā ca||
Gotamī Vijayā saha||
Uppalavaṇṇā ca Cālā||
Upacālā Sīsupacālā||
Selā Vajirāya te dasā ti.|| ||
Book VI
Brahmā Saɱyutta
Chapter I: Paṭhamo Vaggo
1. Āyācanam
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Uruvelāyaɱ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodha-mūle pathamābhisambuddho.|| ||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa patisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi.|| ||
3. Adhigato kho myāyaɱ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo|| ||
Ālayarāmā kho panāyaɱ pajā ālayaratā ālayasamuditā||
ālayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasamuditāya duddasaɱ idaɱ ṭhānam||
yad idam idappaccayatā paṭiccasamuppādo|| ||
Idam pi kho ṭhānaɱ duddasaɱ||
yad idaɱ sabbasaṅkhārasamatho sabbupadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaɱ|| ||
Ahañceva kho pana dhammaɱ deseyyaɱ||
pare ca me na ājāneyyuɱ||
so mamassa kilamatho||
sā mamassa vihesā ti.|| ||
4. Apissudaɱ Bhagavantam imā acchariyā gāthāyo paṭibhaɱsu pubbe assutapubbā.|| ||
Kicchena me adhigataɱ||
halandāni pakāsituɱ||
rāgadosaparetehi||
nāyaɱ dhammo susambuddho.|| ||
Paṭisotagāmiɱ nipuṇaɱ||
gambhīram duddasam aṇuɱ||
rāgarattā na dakkhinti||
tamokkhandhena āvutā ti.|| ||
5. Iti Bhagavato paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaɱ namati no dhammadesanāya.|| ||
6. Atha kho Brahmuno sahampatissa Bhagavato cetasā ceto parivitakkam aññāya etad ahosi|| ||
Nassati vata bho loko vinassati vata bho loko||
yatra hi nāma Tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa appossukkatāya cittaɱ namati no dhamma-desanāyā ti.|| ||
7. Atha kho Brahmā sahampati seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāhaɱ pasāreyya pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam evaɱ brahmaloke antarahito Bhagavato purato pātur ahosi.|| ||
8. Atha kho Brahmā sahampati ekaɱsaɱ uttarāsaṅgaɱ karitvā dakkhiṇa-jānu-maṇḍalaɱ pathaviyaɱ nihantvā yena Bhagavā ten-añjaliɱ pamāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Desetu bhante Bhagavā dhammaɱ desetu Sugato dhammaɱ||
Santi sattā apparajakkhajātikā assavanatā dhammassa parihāyanti bhavissanti dhammassa aññātāro ti.|| ||
9. Idam avoca Brahmā sahampati||
idaɱ vatvā athāparam etad avoca:|| ||
Pātu-r-ahosi Magadhesu pubbe||
dhammo asuddho samalehi cintito||
avāpur-etaɱ amatassa dvāraɱ||
suṇantu dhammaɱ vimalenānubuddhaɱ.|| ||
Sele yathā pabbata-muddhani ṭhito||
yathā pi passe janataɱ samantato||
tathūpamaɱ dhammamayaɱ sumedha --||
pāsādam āruyha samantacakkhu||
sokāvatiṇṇaɱ janatam apetasoko||
avekkhassu jātijarābhibhūtan ti.|| ||
[Uṭṭhehi vīra vijitasaṅgāma||
satthavāha anaṇa vicara loke||
Desetu Bhagavā dhammam||
aññātāro bhavissantī ti].|| ||
10. Atha kho Bhagavā Brahmuno ca ajjhesanaɱ viditvā sattesu ca kāruññataɱ paṭicca buddhacakkhunā lokaɱ volokesi.|| ||
11. Addasā kho Bhagavā buddhacakkhunā lokaɱ volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paraloka-vajja-bhaya-dassāvino viharante.|| ||
12. Seyyathā pi nāma uppaliniyaɱ vā paduminiyaɱ vā puṇḍarīkiniyaɱ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jatāni udake {saɱvaddhāni} udakānuggatāni anto-nimuggaposīni||
appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarikāni vā udake jātāni udake {saɱvaddhāni} samodakam ṭhitāni||
appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake {saɱvaddhāni} udakā accuggamma tiṭṭhanti anupalittāni udakena||
Evam eva Bhagavā buddhacakkhunā lokaɱ volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paralokavajjabhayadassāvino viharante.|| ||
13. Disvāna Brahmānam sahampatiɱ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Apārutā tesam amatassa dvārā||
ye sotavanto pamuccantu saddhaɱ||
vihiɱsasaññī paguṇam na bhāsiɱ||
dhammaɱ paṇitam manujesu Brahme ti.|| ||
14. Atha kho Brahmā sahampati||
katāvakāso kho mhi Bhagavato dhammadesanāyā ti||
Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Gāravo
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Uruvelāyaɱ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodhe pathamābhisambuddho.|| ||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Dukkhaɱ kho agāravo viharati appatisso||
kannu khvāham samaṇaɱ vā brāhmaṇaɱ vā sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyan ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavato etad ahosi|| ||
Aparipuṇṇassa kho sīlakkhandhassa paripūriyā aññaɱ samaṇaɱ vā brāhmaṇaɱ vā sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyaɱ||
na kho panāham passami sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā sīlasampannataram aññaɱ samaṇaɱ vā brāhmaṇaɱ vā yam ahaɱ sakkatvā garukatvā upanissāya vihāreyyaɱ||
4. Aparipuṇṇassa kho samādhikkhandhassa pāripuriyā aññaɱ samaṇaɱ vā brāhmaṇaɱ vā sakkatvā gurukatvā upanissāva vihareyyamo.|| ||
5. Aparipuṇṇassa kho paññakkhandhassa pāripūriyā-.|| ||
6. Apāripuṇṇassa kho vimuttikkhandhassa pāripuriyā||
pe||
7. Aparipuṇṇassa kho vimuttiñāṇa-dassanakkhandhassa pāripūriyā aññaɱ samaṇaɱ vā brāhmaṇaɱ vā sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyaɱ||
na kho panāhaɱ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamanabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā vimuttiññāṇa-dassanasampannataram aññaɱ samaṇaɱ vā brāhmaṇaɱ vā yam ahaɱ sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyaɱ.|| ||
8. Yaɱ nūnāhaɱ yvāyaɱ dhammo mayā abhisambuddho tam eva dhammaɱ sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyan ti.|| ||
9. Atha kho Brahmā sahampati Bhagavato cetasā cetoparivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāhaɱ pasāreyya pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam evam Brahmaloke antarahito Bhagavato purato pātur ahosi.|| ||
10. Atha kho Brahmā sahampati ekaɱsam uttarāsaṅgam karitvā yena Bhagavā ten-añjaliɱ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
11. Evam etaɱ Bhagavā evam etaɱ Sugata||
ye pi te bhante ahesuɱ atītam addhānaɱ arahanto sammāsambuddhā||
te pi bhagavanto dhammaññeva sakkatvā garukatvā upanissāya vihariɱsu|| ||
Ye pi te bhante bhavissanti anāgatam addhānam arahanto sammāsambuddhā||
te pi bhagavanto dhammaññeva sakkatvā garukatvā upanissāya viharissanti.|| ||
Bhagavā pi bhante etarahi arahaɱ sammāsambuddho dhammaññeva sakkatvā garukatvā upanissāya viharatū ti.|| ||
12. Idam avoca Brahmā sahampati||
idam vatvāna athāparam etad avoca:|| ||
Ye ca atītā sambuddhā||
ye ca buddhā anāgatā||
yo c-etarahi sambuddho||
bahunnaɱ sokanāsano.|| ||
Sabbe saddhammagaruno||
vihariɱsu viharanti ca||
atho pi viharissanti||
esā buddhānaɱ dhammatā.|| ||
Tasmā hi atthakāmena||
mahattam abhikaṅkhatā||
saddhammo garukātabbo||
saraɱ buddhānasāsananti.|| ||
3. Brahmadevo
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme||
2. Tena kho pana samayena aññatarissā brāhmaṇiyā Brahmadevo nāma putto Bhagavato santike agārasmā anagāriyaɱ pabbajito hoti.|| ||
3. Atha kho āyasmā Brahmadevo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammad-eva agārasmā anagāriyaɱ pabbajanti||
tadanuttaram brahmacariya-pariyosānaɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi|| ||
Khīṇā jāti vūsitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparam itthattāyā ti abbhaññāsi|| ||
Aññataro ca panāyasmā Brahmadevo arahatam ahosi.|| ||
4. Atha kho āyasmā Brahmadevo pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiyaɱ piṇḍāya pāvisi||
Sāvatthiyaɱ sapadānam piṇḍāya caramāno yena saka-mātunivesanaɱ ten-upasaṅkami.|| ||
5. Tena kho pana samayena āyasmato Brahmadevassa mātā brāhmaṇī Brahmuno āhutiɱ niccaɱ paggaṇhāti||
6. Atha kho Brahmuno sahampatissa etad ahosi|| ||
Ayaɱ kho āyasmato Brahmadevassa mātā brāhmaṇī Brahmuno āhutiɱ niccaɱ paggaṇhāti||
yaɱ nūnāhaɱ tam upasaṅkamitvā saɱvejeyyan ti.|| ||
7. Atha kho Brahmā sahampati seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāhaɱ pasāreyya||
pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam evaɱ Brahmaloke antarahito āyasmato Brahmadevassa mātu nivesane pātur ahosi.|| ||
8. Atha kho Brahmā sahampati vehāsaɱ ṭhito āyasmato Brahmadevassa mātaraɱ brāhmaṇiɱ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Dūre ito brāhmaṇi brahmaloko||
yassāhutiɱ paggaṇhāsi niccaɱ||
n-etādiso brāhmaṇi brahmabhakkho||
kiɱ jappasi brahmapatham ajānantī.|| ||
Eso hi te brāhmaṇi brahmadevo||
nirupadhiko atidevapatto||
akiñcano bhikkhu anaññaposiyo||
te so piṇḍāya gharaɱ paviṭṭho.|| ||
Āhuneyyo vedagū bhāvitatto||
narānaɱ devānaɱ ca dakkhiṇeyyo||
bāhitvā pāpāni anupalitto||
ghāsesanaɱ iriyati sītibhūto.|| ||
Na tassa pacchā na purattham atthi||
santo vidhūmo anigho nirāso||
nikkhittadaṇḍo tasathāvaresu||
so tyāhutiɱ bhuñjatu aggapiṇḍaɱ.|| ||
Visenibhūto upasantacitto||
nāgo va danto carati anejo||
bhikkhu susīlo suvimuttacitto||
so tyāhutiɱ bhuñjatu aggapiṇḍaɱ.|| ||
Tasmiɱ pasannā avikampamānā||
patiṭṭhapehi dakkhiṇaɱ dakkhiṇeyye||
karohi puññaɱ sukham āyatikaɱ||
disvā muniɱ brāhmaṇi oghatiṇṇan ti.|| ||
9. Tasmiɱ pasannā avikampamānā||
patiṭṭhapesi dakkhiṇaɱ dakkhiṇeyye||
akāsi puññaɱ sukham āyatikaɱ||
disvā munim brāhmaṇī oghatiṇṇan ti.|| ||
4. Bako Brahmā
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bakassa brahmuno evarūpaɱ pāpakaɱ diṭṭhigataɱ uppannaɱ hoti|| ||
Idaɱ niccaɱ idaɱ dhuvaɱ||
idaɱ sassataɱ idaɱ kevalaɱ idam acavanadhammaɱ||
idaɱ hi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
ito ca pan-aññam uttariɱ nissaraṇaɱ natthī ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā Bakassa brahmuno cetasā cetoparivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāhaɱ pasāreyya pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam eva Jetavane antarahito tasmiɱ brahmaloke pātur ahosi.|| ||
4. Addasā kho Bako brahmā Bhagavantam dūrato va āgacchantaɱ||
disvāna Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ehi kho mārisa svāgataɱ te mārisa cirassaɱ kho mārisa imaɱ pariyāyam akāsi yad idaɱ idhāgamanāya|| ||
Idaɱ hi mārisa niccam idaɱ dhuvam idaɱ sassatam idaɱ kevalam idam acavanadhammaɱ||
idaɱ hi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
ito ca pan-aññaɱ uttariɱ nissaraṇaɱ natthī ti.|| ||
5. Evaɱ vutte Bhagavā Bakam brahmānam idam avoca:|| ||
Avijjāgato vata bho Bako brahmā avijjāgato vata bho Bako brahmā|| ||
Yatra hi nāma aniccam yeva samānaɱ niccan ti vakkhati||
adhuvaɱ yeva samānaɱ dhuvan-ti vakkhati||
Asassataɱ yeva samānaɱ sassatan ti vakkhati||
akevalaɱ yeva samānaɱ kevalan ti vakkhati||
cavanadhammaɱ yeva samānaɱ acavana-dhamman ti vakkhati.|| ||
Yattha ca pana jayati ca jīyati ca mīyati ca cavati ca uppajjati ca taɱ ca tathā vakkhati idaɱ hi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati santañ ca pan-aññam uttariɱ nissaraṇaɱ n-atth-aññaɱ uttariɱ nissaraṇan-ti vakkhatī ti.|| ||
6. Dvāsattati Gotama puññakammā||
vasavattino jātijaram atītā||
ayam antimā vedagū brahmuppatti||
asmābhijappanti janā anekā ti.|| ||
7. Appaɱ hi etaɱ na hi dīgham āyu||
yaɱ tvaɱ Baka maññasi dīgham āyu||
sataɱ sahassānam nirabbudānaɱ||
āyu pajānāmi tavāham brahme ti.|| ||
8. Anantadassī Bhagavāham asmi||
jātijaraɱ sokam upātivatto||
kiɱ me purāṇaɱ vata sīlavattaɱ||
ācikkha me taɱ yam ahaɱ vijaññā.|| ||
9. Yaɱ tvam apāyesi bahū manusse||
pipāsite ghammani samparete||
tan-te purāṇaɱ vata sīlavattaɱ||
suttappabuddho va anussarāmi.|| ||
Yam eṇikūlasmiɱ janaɱ gahītaɱ||
amocayī gayhakaɱ niyyamānaɱ||
tan te purāṇaɱ vata sīlavattaɱ||
suttappabuddho va anussarāmi.|| ||
Gaṅgāya sotasmiɱ gahīta-nāvaɱ||
luddhena nāgena manussakamyā||
pamocayitthā balasā pasayha||
tan-te purāṇaɱ vata sīlavattaɱ||
suttappabuddho va anussarāmi.|| ||
Kappo ca te baddhacaro ahosiɱ||
sambuddhivantaɱ va ti nam amaññiɱ||
tan-te purāṇaɱ vata sīlavattaɱ||
suttappabuddho va anussarāmi.|| ||
10. Addhā pajānāsi mam-etam āyuɱ||
aññam pi jānāsi tathā hi buddho||
tathā hi tyāyam jalitānubhāvo||
obhāsayaɱ tiṭṭhati brahmalokan ti.|| ||
5. Aparā Diṭṭhi
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarassa brahmuno evarūpaɱ pāpakaɱ diṭṭhigatam uppannaɱ hoti|| ||
N'atthi so samaṇo vā brāhmaṇo vā yo idha āgaccheyyā ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā tassa brahmuno cetasā ceto-parivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso||
pe||
tasmiɱ brahmaloke pātur ahosi.|| ||
4. Atha kho Bhagavā tassa brahmuno upari vehāsaɱ pallaṅkena nisīdi tejodhātuɱ samāpajjitvā.|| ||
5. Atha kho āyasmato Mahā-Moggallānassa etad ahosi.|| ||
Kahaɱ nu kho Bhagavā etarahi viharatī ti.|| ||
6. Addasā kho Mahā-Moggallāno Bhagavantam dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena tassa brahmuno upari vehāsaɱ pallaṅkena nisinnam tejodhātuɱ samāpannaɱ||
disvāna seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāham pasāreyya pasāritaɱ vā bāham sammiñjeyya evam evaɱ Jetavane antarahito tasmim brahmaloke pātur ahosi.|| ||
7. Atha kho āyasmā Mahā-Moggallāno puratthimaɱ disaɱ nissāya tassa brahmuṇo upari vehāsam pallaṅkena nisīdi tejodhātuɱ samāpajjitvā nīcataram Bhagavato.|| ||
8. Atha kho āyasmato Mahā-Kassapassa etad ahosi.|| ||
Kahaɱ nu kho Bhagavā etarahi viharatīti|| ||
Addasā kho āyasmā Mahā-Kassapo Bhagavantam dibbena cakkhunā||
pa||
Disvāna seyyathāpi nāma balavā puriso||
pa||
evam evaɱ
Jetavane antarahito tasmiɱ brahmaloke pātur ahosi||
Atha kho āyasmā Mahā-Kassapo dakkhiṇaɱ disaɱ nissāya tassa brahmuno upari vehāsaɱ pallaṅkena nisīdi tejodhātuɱ samāpajjitvā nīcataraɱ Bhagavato.|| ||
9. Atha kho Mahā-Kappinassa etad ahosi||
Kahaɱ nu kho Bhagavā etarahi viharatī ti.|| ||
10. Addasā kho āyasmā Mahā-Kappino Bhagavantaɱ dibbena cakkhunā||
pa||
tejodhātuɱ samāpannaɱ|| ||
Disvāna seyyathāpi nāma balavā puriso||
pa||
evam evaɱ Jetavane antarahito tasmiɱ brahmaloke pātur ahosi|| ||
Atha kho āyasmā Mahā-Kappino pacchimam disam nissāya tassa brahmuno upari vehāsaɱ pallaṅkena nisīdi tejodhātum samāpajjitvā nīcataraɱ Bhagavato.|| ||
11. Atha kho āyasmato Anuruddhassa etad ahosi.|| ||
Kahaɱ nu kho Bhagavā etarahi viharatī ti|| ||
Addasā kho āyasmā Anuruddho||
pa||
tejodhātuɱ samāpannaɱ||
Disvāna seyyathāpi nāma balavā puriso||
pa||
tasmiɱ brahmaloke pātur ahosi|| ||
Atha kho āyasmā Anuruddho uttaraɱ disaɱ nissāya tassa brahmuno upari vehāsaɱ pallaṅkena nisīdi tejodhātuɱ samāpajjitvā nīcataraɱ Bhagavato.|| ||
12. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno tam brahmānam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Ajjāpi te āvuso sā diṭṭhi||
yā te diṭṭhi pure ahu||
passasi vītivattantam||
brahmaloke pabhassaran ti.|| ||
13. Na me mārisa sā diṭṭhi||
yā me diṭṭhi pure ahu||
passāmi vītivattantam||
brahmaloke pabhassaraɱ||
svāhaɱ ajja kathaɱ vajjaɱ||
ahaɱ nicco mhi sassato ti.|| ||
14. Atha kho Bhagavā tam brahmānaɱ {saɱvejetvā} seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ vā bāhaɱ pasāreyya||
pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam evaɱ tasmiɱ brahmaloke antarahito Jetavane pātur ahosi.|| ||
15. Atha kho so brahmā aññataraɱ brahmapārisajjam āmantesi|| ||
Ehi tvaɱ mārisa yenāyasmā Mahā-Moggallāno ten-upasaṅkama||
upasaṅkamitvā āyasmantaɱ MahāMoggallānam evaɱ vadehi|| ||
Atthi nu kho mārisa Moggalāna aññe pi tassa Bhagavato sāvakā evam mahiddhikā
evam mahānubhāvā seyyathāpi bhavaɱ Moggallāno Kassapo Kappino Anuruddho ti.|| ||
16. Evam mārisā ti kho so brahmapārisajjo tassa brahmuno paṭissutvā yenāyasmā Mahā-Moggallāno ten-upasaṅkami.|| ||
17. Upasaṅkamitvā Mahā-Moggallānam etad avoca:|| ||
Atthi nu kho mārisa Moggalāna aññe pi tassa Bhagavato sāvakā evam-mahiddhikā evam mahānubhāvā seyyathāpi bhavam Moggallāno Kassapo Kappino Anuruddho ti.|| ||
18. Atha kho āyasmā Mahā-Moggallāno taɱ brahmapārisajjaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tevijjā iddhippattā ca||
ceto-pariyāya-kovidā||
khīṇāsavā arahanto||
bahū buddhassa sāvakā ti.|| ||
19. Atha kho brahmapārisajjo āyasmato Mahā-Moggallānassa bhāsitam abhininditvā anumoditvā yena so MahāBrahmā ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā tam brahmānam etad avoca:|| ||
Āyasmā mārisa Mahā-Moggallāno evam āha.|| ||
Tevijjā iddhippattā ca||
ceto-pariyāya-kovidā||
khīṇāsavā arahanto||
bahū buddhassa sāvakā ti.|| ||
20. Idam avoca so brahmapārisajjo||
attamano ca so brahmā tassa brahmapārisājjassa bhāsitam abhinandī ti.|| ||
6. Pamādam
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divāvihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhavāso ca paccekabrahmā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu|| ||
Upasaṅkamitvā pacceka-dvārabāham upanissāya aṭṭhaɱsu.|| ||
4. Atha kho Subrahmā paccekabrahmā Suddhavāsaɱ paccekabrahmānam etad avoca:|| ||
Akālo kho tāva mārisa Bhagavantam payirūpāsituɱ||
divāvihāragato Bhagavā paṭisallīno ca asuko ca brahmaloko iddho c-evā phīto ca||
brahmā ca tatra pamāda-vihāraɱ viharati|| ||
Āyāma mārisa yena so brahmaloko ten-upasaṅkamissāma||
upasaṅkamitvā tam brahmānaɱ saɱvejeyyāmā ti.|| ||
5. Evam mārisā ti kho Suddhavāso paccekabrahmā Subrahmuno paccekabrahmuno paccassosi.|| ||
6. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhavāso ca paccekabrahmā seyyathāpi nāma balavā puriso||
pa||
evam evam Bhagavato purato antarahitā tasmiɱ loke pātur ahesuɱ.|| ||
7. Addasā kho so brahmā te brahmāno dūrato va āgacchante|| ||
Disvāna te brahmāno etad avoca:|| ||
Handa kuto nu tumhe mārisā āgacchathā ti.|| ||
8. Atha kho mayaɱ mārisa āgacchāma tassa Bhagavato arahato sammāsambuddhassa santikā||
gaccheyyāsi pana tvaɱ mārisa tassa Bhagavato upaṭṭhānam arahato sammāsambuddhassā ti.|| ||
9. Evam vutto kho so brahmā taɱ vacanaɱ anadhivāsento sahassakkhattuɱ attānam abhinimminitvā Subrahmānam paccekabrahmānam etad avoca:|| ||
Passasi me no tvam mārisa evarūpam iddhānubhāvan ti.|| ||
10. Passāmi no tyāham mārisa evarūpam iddhānubhāvan ti||
11. So khvāham mārisa evam mahiddhiko evam mahānubhāvo kassa aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā upaṭṭhānaɱ gamissāmī ti.|| ||
12. Atha kho Subrahmā paccekabrahmā dvisahassakkhattum attānam abhinimminitvā taɱ brahmānam etad avoca:|| ||
Passasi me no tvam mārisa evarūpam iddhānubhāvan ti.|| ||
13. Passāmi kho tyāham mārisa evarūpam iddhānubhāvanti.|| ||
14. Tayā ca kho mārisa mayā ca sveva Bhagavā mahiddhikataro c-eva mahānubhāvataro ca||
gaccheyyāsi tvam mārisa tassa Bhagavato upaṭṭhānam arahato sammāsaɱbuddhassā ti.|| ||
15. Atha kho so brahmā Subrahmānam paccekabrahmānaɱ gāthāya ajjhabhāsi||
Tayo ca supaṇṇā caturo ca haɱsā||
vyagghīnisā pañcasatā ca jhāyino||
tayidaɱ vimānaɱ jalate va brahme||
obhāsayaɱ uttarassaɱ disāyan ti.|| ||
16. Kiñcāpi te taɱ jalate vimānaɱ||
obhāsayaɱ uttarassaɱ disāyaɱ||
rūpe raṇaɱ disvā sadā pavedhitaɱ||
tasmā na rūpe ramati sumedho ti.|| ||
17. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhavāso ca paccekabrahmā taɱ brahmānaɱ saɱvejetvā tatth-ev-antaradhāyiɱsu.|| ||
18. Agamāsi ca kho so brahmā aparena samayena Bhagavato upaṭṭhānam arahato sammāsambuddhassā ti.|| ||
7. Kokālikā (or Kokāliya)
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divāvihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhāvāso ca paccekabrahmā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā paccekadvārabāhaɱ nissāya aṭṭhaɱsu.|| ||
4. Atha kho Subrahmā paccekabrahmā kokālikaɱ bhikkhum ārabbha Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Appameyyam paminanto||
ko dha vidvā vikappaye.|| ||
Appameyyam pamāyinaɱ||
nivutam maññe puthujjananti.|| ||
8. Tissako
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divāvihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhavāso capaccekabrahmā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā paccekadvārabāhaɱ nissāya aṭṭhaɱsu.|| ||
4. Atha kho Suddhāvāso. paccekabrahmā KatamodakaTissakaɱ bhikkhum ārabbha Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Appameyyam paminanto||
ko dha vidvā vikappaye||
appameyyaɱ pamāyinam||
nivutam maññe akissavan ti|| ||
9. Tudu Brahmā
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Kokāliko bhikkhu ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.|| ||
3. Atha kho Tudu paccekabrahmā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappam Jetavanam obhāsetvā yena Kokāliko bhikkhu ten-upasaṅkami||
4. Upasaṅkamitvā vehāsaɱ ṭhito Kokālikaɱ bhikkhum etad avoca:|| ||
Pasādehi Kokālika Sāriputtā-Moggallānesu cittaɱ||
pesalā Sāriputta-Moggallānā ti.|| ||
5. Ko si tvam āvuso ti.|| ||
6. Ahaɱ Tudu paccekabrahmā ti.|| ||
7. Nanu tvam āvuso Bhagavatā anāgāmī byākato||
atha kiñcarahi idhāgato||
passa yāvañca te idam aparaddhan ti.|| ||
Purisassa hi jātassa||
kuṭhārī jāyate mukhe||
yāya chindati attānaɱ||
bālo dubbhāsitaɱ bhaṇaɱ.|| ||
Yo nindiyaɱ pasaɱsati||
tam vā nindati yo pasaɱsiyo||
vicināti mukhena so kaliɱ||
kalinā tena sukhaɱ na vindati.|| ||
Appamattako ayam kali||
yo akkhesu dhanaparājayo||
sabbassāpi sahāpi attanā||
ayam eva mahantataro kali||
yo Sugatesu manaɱ padosaye.|| ||
Sataɱ sahassānaɱ nirabbudānam||
chattiɱsati pañca abbudāni||
yam ariyagarahī nirayam upeti||
vācaɱ mānañca paṇidhāya pāpakan ti|| ||
10. Kokāliko
Sāvatthi.|| ||
2. Atha kho Kokāliko bhikkhu yena Bhagavā ten-
upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi||
3. Eka-m-antaɱ nisinno kho Kokāliko Bhagavantam etad avoca:|| ||
Pāpicchā bhante Sāriputta-Moggallānā pāpikānam icchānaɱ vasaɱ gatā ti.|| ||
4. Evaɱ vutte Bhagavā Kokālikaɱ bhikkhum etad avoca:|| ||
Mā h-evam Kokālika avaca mā h-evaɱ Kokālika avaca||
pasādehi Kokālika Sāriputta-Moggallānesu cittam||
pesalā Sāriputta-Moggallānā ti||
5. Dutiyam pi kho Kokāliko bhikkhu Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kiñcāpi me bhante Bhagavā saddhāyiko paccayiko||
atha kho pāpicchā va Sāriputta-Moggallānā pāpikānam icchānaɱ vasaɱ gatā ti.|| ||
6. Dutiyam pi kho Bhagavā Kokalikam bhikkhum etad avoca:|| ||
Mā hevam Kokālika avaca mā hevaɱ Kokālika avaca||
pasādehi Kokālika Sāriputta-Moggallānesu cittaɱ||
pesalā Sāriputta-Moggallānā ti.|| ||
7. Tatiyam pi kho Kokāliko bhikkhu Bhagavantam etad avoca||
la||
icchānaɱ vasaɱ gato ti.|| ||
8. Tatiyam pi kho Bhagavā Kokālikaɱ bhikkhum etad avoca||
pa||
pesalā Sāriputta-Moggallanā ti.|| ||
9. Atha kho Kokāliko bhikkhu uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā pakkāmi.|| ||
10. Acirapakkantassa ca Kokālikassa bhikkhuno sāsapamattīhi piḷakāhi sabbo kāyo puto ahosi.|| ||
Sāsapamattiyo hutvā muggamattiyo ahesuɱ||
muggamattiyo hutvā kaḷāyamattiyo ahesuɱ||
kaḷāyamattiyo hutvā kolaṭṭhimattiyo ahesuɱ||
kolaṭṭhimattiyo hutvā kolamattiyo ahesuɱ||
kolamattiyo hutvā āmalakamattiyo ahesuɱ||
āmalakamattiyo hutvā beluvasalāṭukamattiyo ahesuɱ||
beluvasalāṭukamattiyo hutvā billamattiyo ahesuɱ||
billamattiyo hutvā pabhijjiɱsu pubbañca lohitañ ca pagghariɱsu.|| ||
11. Atha kho Kokāliko bhikkhu ten'eva ābādhena kālam
akāsi.|| ||
Kālaṅkato ca Kokāliko bhikkhu Paduma-nirayam uppajji Sāriputta-Moggallānesu cittam āghātetvā.|| ||
12. Atha kho Brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappam Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
13. Ekaɱ antaɱ ṭhito kho Brahmā sahampati Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kokāliko bhante bhikkhu kālamakāsi||
kālaṅkato ca bhante Kokāliko bhikkhu Padumanirayaɱ uppanno Sāriputta-Moggallānesu cittam āghātetvā ti.|| ||
14. Idam avoca Brahmā sahampati||
idam vatvā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
15. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū amantesi.|| ||
Imam bhikkhave rattiɱ Brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Jetavanam obhāsetvā yenāhaɱ ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā maɱ abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaɱ ṭhito kho bhikkhave Brahmā sahampati mam etad avoca:|| ||
Kokāliko bhante bhikkhu kālāmakāsi||
kālaṅkato ca bhante Kokāliko bhikkhu Padumam nirayam uppanno Sāriputta-Moggallānesu cittam āghātetvā ti|| ||
Idam avoca bhikkhave Brahmā sahampati||
idaɱ vatvā mam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatth-evantaradhāyī ti.|| ||
16. Evaɱ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kīvadīghaɱ nu kho bhante Paduma-niraye āyuppamānan ti.|| ||
17. Dīgham kho bhikkhu paduma-niraye āyuppamāṇaɱ||
na sukaraɱ saṅkātum ettakāni vassāni iti vā ettakāni vassasatāni iti vā ettakāni vassasahassāni itivā ettakāni vassasatasahassāni iti vā ti.|| ||
18. Sakkā pana bhante upamā kātun ti.|| ||
19. Sakkā bhikkhū ti Bhagavā avoca:|| ||
Seyyathā pi bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho||
tato puriso vassasatassa vassasahassa accayena ekam ekaɱ tilam uddhareyya||
khippataraɱ kho so bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho iminā upakkamena parikkhayaɱ pariyādānam gaccheyya||
na tveva eko Abbudo nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati abbudā nirayā evam eko Nirabbudanirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati nirabbudā nirayā evam eko Ababo nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati ababā nirayā evam eko Aṭaṭo nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati aṭaṭā nirayā evam eko Ahaho nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati ahahā nirayā evam eko Kumudo nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati kumudā nirayā evam eko Sogandhiko nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati sogandhikā nirayā evam eko Uppalanirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati uppalakā nirayā evam eko Puṇḍarīko nirayo|| ||
Seyyathā pi bhikkhu vīsati puṇḍarīkā nirayā evam eko Padumo nirayo|| ||
Padumake pana bhikkhu niraye Kokāliko bhikkhu uppanno Sāriputta-Moggalānesu cittam āghātetvā ti.|| ||
20. Idaɱ avoca Bhagavā||
idam vatvāna Sugato athāparam etad avoca satthā.|| ||
Purisassa hi jātassa||
kuṭhārī jayate mukhe||
yāya chindati attānaɱ||
bālo dubbhāsitaɱ bhaṇam.|| ||
Yo nindiyaɱ pasaɱsati||
taɱ vā nindati yo pasaɱsiyo||
vicināti mukhena so kaliɱ||
kalinā tena sukhaɱ na vindati.|| ||
Appamattako ayam kali||
yo akkhesu dhanaparājayo||
sabbassāpi sahāpi attanā||
ayam eva mahantataro kali||
yo Sugatesu manaɱ padosaye.|| ||
Sataɱ sahassānam nirabbudānaɱ||
chattiɱsati pañca ca abbudāni||
yam ariyagarahī nirayam upeti||
vācaɱ manañca paṇidhāya pāpakan ti.|| ||
Pathamo vaggo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Āyācanaɱ Gāravo Brahmadevo Bako ca brahmā||
Aparā ca diṭṭhi Pamādaɱ Kokaliya Tissako||
Tudu ca brahmā aparo ca Kokāliko ti.|| ||
Chapter II: Dutiyo Vaggo (or Pañcaka)
1. Sanaɱkumāro
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Sappinī-tīre.|| ||
2. Atha kho brahmā Sanaɱkumāro abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Sappinī-tīram obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhito kho brahmā Sanaɱkumāro Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Khattiyo seṭṭho jane tasmiɱ||
ye gottapaṭisārino||
vijjācaraṇasampanno||
so seṭṭho devamānuse ti.|| ||
4. Idam avoca brahmā Sanaɱkumāro||
samanuñño satthā ahosi.|| ||
5. Atha kho brahmā Sanaɱkumāro samanuñño me satthā ti Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaɱ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Devadatta
1. Ekaɱ damayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭe pabbate acirapakkante Devadatte.|| ||
2. Atha kho Brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Gijjhakūṭam pabbatam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Brahmā sahampati Devadattam ārabbha Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Phalaɱ ve kadaliɱ hanti||
phalam veḷu phalaɱ nalaɱ||
sakkāro kāpurisam hanti||
gabbho assatarim yathā ti.|| ||
3. Andhakavinda
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Magadhesu viharati Andhakavinde.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā rattandhakāratimisāyam ajjhokāse nisinno hoti devo ca ekam ekaɱ phusāyati.|| ||
3. Atha kho Brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaɱ Andhakavindam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
4. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Brahmā sahampati Bhagavato santike imā gāthayo abhāsi:|| ||
Sevetha pantāni senāsanāni||
careyya saṅyojanavippamokkhā||
sa ce ratiɱ nādhigacchaye tattha||
saṅghe vase rakkhitatto satimā.|| ||
Kulā kulaɱ piṇḍikāya caranto||
indriyagutto nipako satimā||
sevetha pantāni senāsanāni||
bhayā pamutto abhaye vimutto.|| ||
Yattha bheravā siriɱsapā||
vijju sañcarati thaneti devo||
andhakāra-timisāya rattiyā||
nisīdi tattha bhikkhu vigatalomahaɱso.|| ||
Idaɱ hi jātu me diṭṭham||
na yidam iti hītihaɱ||
ekasmiɱ brahmacariyasmiɱ||
sahassam maccuhāyinam.|| ||
Bhīyo pañcasatā sekhā||
dasā ca dasadhā sataɱ.|| ||
Sabbe sotasamāpannā||
atiracchānagāmino||
Athāyam itarā pajā||
puññabhāgā ti me mano||
saṅkhātuɱ no pi sakkomi||
musāvādassa ottappeti.|| ||
4. Aruṇavatī
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati||
la||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
3. Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
4. Bhagavā etad avoca||
5. Bhūtapubbam bhikkhave rājā ahosi Aruṇavā nāma||
Rañño kho pana bhikkhave Aruṇavato Aruṇavatī nāma rājadhānī ahosi||
Aruṇavatiyaɱ kho pana bhikkhave rājadhāniyam Sikhī bhagavā arahaɱ sammāsambuddho upanissāya vihāsi.|| ||
6. Sikkhissa kho pana bhikkhave Bhagavato arahato sammāsambuddhassa Abhibhū-Sambhavaɱ nāma sāvakayugam ahosi aggaɱ bhaddayugaɱ.|| ||
7. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaɱ sammāsambuddho Abhibhuɱ bhikkhuɱ āmantesi|| ||
Āyāma brāhmaṇa||
yena aññataro brahmaloko ten-upasaṅkamissāma yāva bhattassa kālo bhavissatī ti.|| ||
8. Evam bhante ti kho bhikkhave Abhibhū bhikkhu Sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paccassosi.|| ||
9. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaɱ sammāsambuddho Abhibhū ca bhikkhu seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaɱ va bāhaɱ pasāreyya pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam eva Aruṇavatiyā rājadhaniyā antarahitā tasmiɱ brahmaloke pātur ahesuɱ.|| ||
10. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaɱ sammāsambuddho Abhibhum bhikkhum āmantesi|| ||
Paṭibhātu brāhmaṇa taɱ brahmuno ca brahmaparisāya ca brahmapārisajjānaɱ ca dhammikathā ti.|| ||
11. Evaɱ bhante ti kho bhikkhave Abhibhū bhikkhu Sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa pattissutvā brahmānañca brahmaparisañca brahmapārisajje ca dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaɱsesi.|| ||
12. Tatra sudaɱ bhikkhave brahmā ca brahmaparisā ca
brahmapārisajjā ca ujjhāyanti khīyanti vipācenti|| ||
Acchariyaɱ vata bho abbhutaɱ vata bho kathaɱ hi nāma satthari sammukhībhūte sāvako dhammaɱ desessatī ti.|| ||
13. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaɱ sammāsambuddho Abhibhuɱ bhikkhum āmantesi|| ||
Ujjhāyanti kho te brāhmaṇa brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca|| ||
Acchariyaɱ vata bho abbhutam vata bho kathaɱ hi nāma satthari sammukhībhūte sāvako dhammam desessatī ti|| ||
Tena hi tvaɱ brāhmaṇa bhiyyosomattāya brahmānañ ca brahmaparisañ ca brahmapārisajje ca saɱvejehī ti.|| ||
14. Evaɱ bhante ti kho bhikkhave Abhibhū bhikkhu Sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā dissamānena pi kāyena dhammaɱ desesi||
adissamānena pi kāyena dhammaɱ desesi||
dissamānena heṭṭhimena upaḍḍhakāyena adissamānena uparimena upaḍḍhakāyena dhammaɱ desesi||
dissamānena pi uparimena upaḍḍhakāyena adissamānena heṭṭhimena upaḍḍhakāyena dhammaɱ desesi.|| ||
15. Tatra sudaɱ bhikkhave brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca acchariyabbhutacittajātā ahesuɱ.|| ||
Acchariyaɱ vata bho abbhutaɱ vata bho samaṇassa mahiddhikatā mahānubhāvatā ti.|| ||
16. Atha kho Abhibhū bhikkhu Sikhiɱ bhagavantam arahantam sammāsambuddham etad avoca:|| ||
Abhijānāmi khvāhaɱ bhante bhikkhusaṅghassa majjhe evarūpaɱ vācaɱ bhāsitā pahomi khvāham āvuso brahmaloke ṭhito sahassīlokadhātuɱ sarena viññāpetun ti.|| ||
17. Etassa brāhmaṇa kālo etassa brāhmaṇa kālo yaɱ tvaɱ brāhmaṇa brahmaloke ṭhito sahassīlokadhātuɱ sarena viññāpeyyāsī ti.|| ||
18. Evam bhante ti kho bhikkhave Abhibhū bhikkhu Sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā brahmaloke ṭhito imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Ārabbhatha nikkhamatha||
yuñjatha buddhasāsane||
dhunātha maccuno senaɱ||
naḷāgāraɱ va kuñjaro.|| ||
Yo imasmim dhammavinaye||
appamatto vihassati||
pahāya jātisaɱsāraɱ||
dukkhassantaɱ karissatī ti.|| ||
19. Atha kho bhikkhave Sikhī ca bhagavā arahaɱ sammāsambuddho Abhibhū ca bhikkhu brahmānañ ca brahmaparisañ ca brahmapārisajje ca saɱvejetvā||
seyyathāpi nāma||
pa||
tasmim brahmaloke antarahitā Aruṇavatiyā pātur ahesuɱ.|| ||
20. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaɱ sammāsambuddho bhikkhū āmantesi|| ||
Assuttha no tumhe bhikkhave Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā ti.|| ||
21. Assumha kho mayaɱ bhante Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā ti.|| ||
22. Yathā kathaɱ pana tumhe bhikkhave assuttha Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā ti.|| ||
23. [Evaɱ kho mayam bhante assumha Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassa]|| ||
Ārabbhatha nikkhamatha||
yuñjatha buddhasāsane||
dhunātha maccuno senaɱ||
naḷāgāraɱ va kuñjaro.|| ||
Yo imasmiɱ dhammavinaye||
appamatto vihassati||
pahāya jātisaɱsāraɱ||
dukkhassantam karissatī ti.|| ||
24. Evam eva kho mayaɱ bhante assumha Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamanassā ti.|| ||
25. Sādhu sādhu bhikkhave||
sādhu kho tumhe bhikkhave assuttha Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā ti.|| ||
26. Idam avoca Bhagavā||
attamanā te bhikkhū Bhagavato bhāsitam abhinandun ti.|| ||
5. Parinibbāna
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Kusinārāyaɱ viharati Upavattane Mallānaɱ sālavane antarena yamakasālānaɱ parinibbānasamaye.|| ||
2. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Handa dāni
bhikkhave āmantayāmi vo appamādena sampādetha vayadhammā saṅkhārā ti||
ayam Tathāgatassa pacchimā vācā.|| ||
3. Atha kho Bhagavā pathamaɱ jhānaɱ samāpajji.|| ||
Pathamajhānā vuṭṭhahitvā dutiyaɱ jhānaɱ samāpajji|| ||
Dutiyajhānā vuṭṭhahitvā tatiyaɱ jhānaɱ samāpajji|| ||
Tatiyajhānā vuṭṭhahitvā catutthaɱ jhānaɱ samāpajji||
Catutthajhānā vuṭṭhahitvā ākāsānañcāyatanaɱ samāpajji|| ||
Ākāsānañcāyatanā vuṭṭhahitvā viññāṇañcāyatanaɱ samāpajji.|| ||
Viññāṇañcāyatanā vuṭṭhahitvā ākiñcaññāyatanaɱ samāpajji|| ||
Ākiñcaññāyatanā vuṭṭhahitvā nevasaññānāsaññāyatanaɱ samāpajji.|| ||
4. Nevasaññānāsaññāyatanā vuṭṭhahitvā ākiñcaññāyatanaɱ samāpajji||
Ākiñcaññāyatanā vuṭṭhahitvā viññāṇañcāyatanaɱ samāpajji|| ||
Viññāṇañcāyatanā vuṭṭhahitvā ākāsānañcāyatanaɱ samāpajji|| ||
Ākāsānañcāyatanā vuṭṭhahitvā catutthaɱ jhānaɱ samāpajji|| ||
Catutthajhānā vuṭṭhahitvā tatiyaɱ jhānaɱ samāpajji|| ||
Tatiyajhānā vuṭṭhahitvā dutiyaɱ jhānaɱ samāpajji|| ||
Dutiyajhānā vuṭṭhahitvā pathamaɱ jhānaɱ samāpajji.|| ||
Paṭhamajhānā vuṭṭhahitvā dutiyaɱ jhānaɱ samāpajji.|| ||
Dutiyajhānā vuṭṭhahitvā tatiyaɱ jhānaɱ samāpajji.|| ||
Tatiyajhānā vuṭṭhahitvā catutthaɱ jhānaɱ samāpajji|| ||
Catutthajhānā vuṭṭhahitvā samanantarā Bhagavā parinibbāyi.|| ||
5. Parinibbute Bhagavati saha parinibbānā Brahmā sahampati imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Sabbe va nikkhipissanti||
bhūtā loke samussayaɱ||
yathā etādiso satthā||
loke appaṭipuggalo||
Tathāgato balappatto||
sambuddho parinibbuto ti.|| ||
6. Parinibbute Bhagavati saha parinibbānā Sakko devānam indo imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Aniccā vata saṅkhārā||
uppadavayadhammino||
uppajjitvā nirujjhanti||
tesaɱ vūpasamo sukho ti.|| ||
7. Parinibbute Bhagavati saha parinibbānā āyasmā Ānando imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Tadāsi yam bhiɱsanakaɱ||
tadāsi lomahaɱsanaɱ||
sabbākāravarūpete||
sambuddhe parinibbute ti.|| ||
Parinibbute Bhagavati saha parinibbānā āyasmā Anuruddho imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Nāhu assāsapassāso ṭhita-cittassa tādino||
anejo santim ārabbha||
cakkhumā parinibbuto.|| ||
Asallīnena cittena||
vedanam ajjhavāsayi||
pajjotass'eva nibbānaɱ||
vimokkho cetaso ahū ti.|| ||
Brahma-saɱyuttaɱ.|| ||
Pañcakaɱ.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Brahmā-Sanaɱ Devadatto Andhakavindo Aruṇavatī
Parinibbānena ca desitam idaɱ Brahma-pañcakaɱ.|| ||
Book VII
Brāhmaṇa Saɱyutta
Chapter I: Arahanta Vaggo Paṭhamo
1. Dhanañjanī
1. Evam me sutam ekam samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarassa bhāradvājagottabrāhmāṇassa Dhanañjānī nāma brāhmaṇī abhippasannā hoti buddhe ca dhamme ca saṅghe ca.|| ||
3. Atha kho Dhanañjānī brāhmaṇī bhāradvājagottassa brāhmaṇassa bhattam upasaɱharantī upakkamitvā tikkhattum udānam udānesi|| ||
Namo tassa Bhagavato arahato sammāsambuddhassa||
pe.|| ||
4. Evaɱ vutte bharadvājagotto brāhmaṇo Dhanañjānim etad avoca:|| ||
Evam eva panāyam vasalī yasmiɱ vā tasmiɱ vā tassa muṇḍakassa samaṇassa vaṇṇaɱ bhāsati||
idāni tyāhaɱ vasali tassa satthunovādam āropessāmī ti.|| ||
5. Na khvāhan-tam brāhmaṇa passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sedevakamanussāya yo tassa Bhagavato vādam āropeyya arahato sammāsambuddhassa||
api ca tvaɱ brāhmaṇa gaccha||
gantvā vijānissasī ti.|| ||
6. Atha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo kupito anattamano yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
7. Eka-m-antaɱ nisinno kho bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavantaɱ gāthaya ajjhabhāsi:|| ||
Kiɱ su chetvā sukhaɱ seti||
kiɱ su chetvā na socati||
kissassa ekadhammassa||
vadhaɱ rocesi Gotamā ti.|| ||
8. Kodhaɱ chetvā sukhaɱ seti||
kodhaɱ chetvā na socati||
kodhassa visamūlassa||
madhuraggassa brāhmaṇa||
vadham ariyā pasaɱsanti||
taɱ hi chetvā na socatī ti.|| ||
9. Evaɱ vutte bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama|| ||
Seyyathā pi bho Gotama nikkujjitaɱ vā akkujjeyya||
paṭicchannaɱ vā vivareyya||
mūḷhassa vā maggam ācikkheyya||
andhakāre vā telapajjotam dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti||
evam evaɱ bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito|| ||
Esāhaɱ bhagavantaɱ Gotamaɱ saraṇaɱ gacchāmi||
dhammañca bhikkhusaṅghañca|| ||
Labheyyāham bhoto Gotamassa santike pabbajjaɱ labheyyaɱ upasampadan ti.|| ||
10. Alattha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavato santike pabbajjam alattha upasampadaɱ.|| ||
11. Acirūpasampanno kho panāyasmā bhāradvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirass-eva yassatthāya kulaputtā sammad eva agārasmā anagāriyaɱ pabbajanti||
tad anuttaraɱ brahmacariya-pariyosānam diṭṭheva dhamme sayaɱ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi||
khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyam nāparam itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||
12. Aññataro ca Bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
2. Akkosa
1. Ekam samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Assosi kho akkosaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhāradvājagotto kira brāhmaṇo Samaṇassa Gotamassa santike agārasmā anagāriyaɱ pabbajito ti.|| ||
3. Kupito anattamano yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosati paribhāsati.|| ||
4. Evaɱ vutte Bhagavā akkosaka-bhāradvājaɱ brāhmaṇam etad avoca:|| ||
Taɱ kiɱ maññasi brāhmaṇa||
api nu kho te āgacchanti mittāmaccā ñātisālohitā atithiyo ti.|| ||
5. Appekadā me bho Gotama āgacchanti mittāmaccā ñātisālohitā atithiyo ti.|| ||
6. Taɱ kiɱ maññasi brāhmaṇa||
api nu tesam anuppadesi khādanīyaɱ bhojanīyam sāyanīyan ti.|| ||
7. Appekadā nesāhaɱ bho Gotama anuppademi khādanīyaɱ bhojanīyaɱ sāyanīyan ti.|| ||
8. Sace kho pana te brāhmaṇa na patigaṇhanti kassa taɱ hoti.|| ||
9. Sace te bho Gotama na patigaṇhanti amhākam eva taɱ hotī ti.|| ||
10. Evam eva kho brāhmaṇa yaɱ tvaɱ amhe anakkosante akkosasi||
arosante rosesi||
abhaṇḍante bhaṇḍasi||
taɱ te mayaɱ na paṭigaṇhāma [tav-ev-etaɱ brāhmaṇa hoti] tavev etam brāhmaṇa hotī ti|| ||
Yo kho brāhmaṇa akkosantaɱ paccakkosati||
rosentaɱ paṭiroseti||
bhaṇḍantaɱ paṭibhaṇḍati||
ayam vuccati brāhmaṇa sambhuñjati vītiharati||
te mayam tayā neva sambhuñjāma||
na vītiharāma||
tav-ev-etam brāhmaṇa hoti tav-ev-etam brāhmaṇa hotī ti.|| ||
11. Bhavantaɱ kho Gotamaɱ sarājikā parisā evaɱ jānāti||
Arahaɱ samaṇo Gotamo ti|| ||
Atha ca pana bhavaɱ Gotamo kujjhatī ti.|| ||
12. Akkodhassa kuto kodho||
dantassa samajīvino||
sammadaññāvimuttassa||
upasantassa tādino.|| ||
Tass'eva tena pāpiyo||
yo kuddhaɱ paṭikujjhati||
kuddham appaṭikujjhanto||
saṅgāmaɱ jeti dujjayaɱ.|| ||
Ubhinnam atthaɱ carati||
attano ca parassa ca||
paraɱ saṅkupitaɱ ñatvā||
yo sato upasammati.|| ||
Ubhinnaɱ tikicchantānam||
attano ca parassa ca||
janā maññanti bālo ti||
ye dhammassa akovidā ti.|| ||
13. Evaɱ vutte akkosaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pe||
Esāham bhavantaɱ Gotamaɱ saraṇam gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca|| ||
Labheyyāham bhoto Gotamassa santike pabbajjaɱ labheyyam upasampadan ti.|| ||
14. Alattha kho akkosaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavato santike pabbajjaɱ alattha upasampadaɱ||
15. Acirūpasampanno kho panāyasmā akkosaka-bhāradvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammad eva agārasmā anagāriyaɱ pabbajanti||
tad anuttaram brahmacariyapariyosānaɱ diṭṭhevadhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi||
khīnā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karanīyaɱ nāparaɱ itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||
16. Aññataro ca panāyasmā Bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
3. Asurinda
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Assosi kho asurindaka-bhāradvājo brāhmaṇo|| ||
Bhāradvājagotto brāhmaṇo kira samaṇassa Gotamassa santike agārasmā anagāriyam pabbajito ti.|| ||
3. Kupito anattamano yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosati paribhāsati.|| ||
4. Evaɱ vutte Bhagavā tuṇhī ahosi.|| ||
5. Atha kho asurindaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Jito si samaṇa||
jito si samaṇā ti.|| ||
6. Jayaɱ ve maññati bālo||
vācāya pharusaɱ bhaṇaɱ||
jayañc-ev-assa taɱ hoti||
yā titikkhā vijānato.|| ||
Tass'eva tena pāpiyo||
yo kuddhaɱ paṭikujjhati||
kuddham appaṭikujjhanto||
saṅgāmaɱ jeti dujjayaɱ.|| ||
Ubhinnam atthaɱ carati||
attano ca parassa ca||
paraɱ saṅkupitaɱ ñatvā||
yo sato upasammati.|| ||
Ubhinnam tikicchantānaɱ||
attano ca parassa ca||
janā maññanti bālo ti||
ye dhammassa akovidā ti.|| ||
7. Evaɱ vutte asurindaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaɱ bho Gotama abhikkantaɱ bho Gotama||
pa||
abbhaññāsi.|| ||
8. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataɱ ahosī ti.|| ||
4. Bilaṅgika
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Assosi kho bilaṅgika-bhāradvājo brāhmaṇo||
Bhāradvājagotto kira brāhmaṇo samaṇassa Gotamassa santike agārasmā anagāriyaɱ pabbajito ti.|| ||
3. Kupito anattamano yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā tuṇhībhūto eka-m-antaɱ aṭṭhāsi.|| ||
4. Atha kho Bhagavā bilaṅgikassa bhāradvājassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkam aññāya bilaṅgikaɱ bhāradvāja-brāhmaṇaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Yo appaduṭṭhassa narassa dussati||
suddhassa posassa anaṅgaṇassa||
tam eva bālam pacceti pāpaɱ||
sukhumo rajo paṭivātaɱ va khitto ti.|| ||
5. Evaɱ vutte bilaṅgika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantaɱ bho Gotama||
pa||
Esāhaɱ bhavantaɱ Gotamaɱ saraṇaɱ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca||
Labheyyāham bhoto Gotamassa santike pabbajjaɱ||
pa||
tad anuttaram brahmacariyapariyosānaɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati|| ||
Khīṇā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparam itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||
6. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataɱ ahosī ti.|| ||
5. Ahiɱsaka
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Atha kho ahiɱsaka-bhāradvājo brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
3. Eka-m-antaɱ nisinno kho ahiɱsaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ahiɱsakāhaɱ bho Gotama ahiɱsakāham bho Gotamā ti.|| ||
4. Yathā nāmaɱ tathā c-assa||
siyā kho tvaɱ ahiɱsako||
yo ca kāyena vācāya||
manasā ca na hiɱsati||
sa ce ahiɱsako hoti||
yo paraɱ na vihiɱsatī ti.|| ||
5. Evam vutte ahiɱsaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaɱ bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
abbhaññāsi.|| ||
6. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
6. Jaṭā
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Atha kho jaṭā-bhāradvājo brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
3. Eka-m-antaɱ nisinno jaṭā-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Antojaṭā bahijaṭā||
jaṭāya jaṭitā pajā||
taɱ taɱ Gotama pucchāmi||
ko imaɱ vijaṭaye jaṭan ti.|| ||
4. Sīle patiṭṭhāya naro sapañño||
cittaɱ paññañca bhāvayaɱ||
ātāpī nipako bhikkhu||
so imam vijaṭaye jaṭaɱ.|| ||
Yesaɱ rāgo ca doso ca||
avijjā ca virājitā||
khīṇāsavā arahanto||
tesaɱ vijaṭitā jaṭā.|| ||
Yattha nāmañca rūpañca||
asesam uparujjhati||
paṭighaɱ rūpasaññā ca||
ettha sā chijjate jaṭā ti.|| ||
5. Evaɱ vutte jaṭā-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaɱ bho Gotama||
pa||
6. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataɱ ahosī ti.|| ||
7. Suddhika
1. Sāvatthi Jetavane.|| ||
2. Atha kho suddhika-bhāradvājo brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyam vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi||
3. Eka-m-antaɱ nisinno kho suddhika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavato santike imaɱ gātham ajjhabhāsi:|| ||
Na brāhmaṇo sujjhati koci loke||
sīlavā pi tapo karaɱ||
vijjācaraṇasampanno so sujjhati||
na aññā itarā pajā ti.|| ||
4. Bahum pi palapaɱ jappaɱ||
na jaccā hoti brāhmaṇo||
anto kasambhu-saɱkiliṭṭho||
kuhanam upanissito.|| ||
Khattiyo brāhmaṇo vesso||
suddo caṇḍālapukkuso||
āraddhaviriyo pahitatto||
niccaɱ daḷhaparakkamo||
pappoti paramaɱ suddhiɱ||
evam jānāhi brāhmaṇā ti.|| ||
5. Evam vutte suddhika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
6. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
8. Aggika
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aggika-bhāradvājassa brāhmaṇassa sappinā pāyāso sannihito hoti:|| ||
Aggiɱ juhissāmi aggihuttaɱ paricarissāmī ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Rājagahaɱ piṇḍāya pāvisi||
Rājagahe sapadānaɱ piṇḍāya caramāno yena aggika-bhāradvājassa brāhmaṇassa nivesanaɱ ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
4. Addasā kho aggika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantaɱ piṇḍāya carantaɱ||
disvāna Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tīhi vijjāhi sampanno||
jātimā sutavā bahu||
vijjācaraṇasampanno||
so-maɱ bhuñjeyya pāyāsan ti.|| ||
5. Bahum pi palapaɱ jappaɱ||
na jaccā hoti brāhmaṇo||
anto kasambusaɱkiliṭṭho||
kuhanā parivārito.|| ||
pubbenivāsaɱ yo vedi||
saggāpāyañ ca passati||
atho jātikkhayaɱ patto||
abhiññāvosito muni.|| ||
etāhi tīhi vijjāhi||
tevijjo hoti brāhmaṇo||
vijjācaraṇasampamo||
so mam bhuñjeyya pāyāsan ti.|| ||
6. Bhuñjatu bhavaɱ bho Gotamo brāhmaṇo bhavan ti.|| ||
7. Gāthābhigītaɱ me abhojanīyaɱ||
sampassatam brāhmaṇa n-esa dhammo||
gāthābhigītaɱ panudanti buddhā||
dhamme sati brāhmaṇa vuttir esā.|| ||
Aññena ca kevalinam mahesiɱ||
khīṇāsavaɱ kukkuccavūpasantaɱ||
annena pānena upaṭṭhahassu||
khettaɱ hi taɱ puññapekkhassa hotī ti.|| ||
8. Evam vutte aggika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
9. Aññantaro ca panāyasmā bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
9. Sundarika
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagava Kosalesu viharati Sundarikāya nadiyā tīre.|| ||
2. Tena kho pana samayena sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo Sundarikāya nadiyā tīre aggiɱ juhati aggihuttaɱ paricarati.|| ||
3. Atha kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo aggiɱ juhitvā aggihuttaɱ paricaritvā uṭṭhāyāsanā samantā catuddisā anuvilokesi|| ||
Ko nu kho imaɱ havyasesam bhuñjeyyāsī ti.|| ||
4. Addasā kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam aññatarasmiɱ rukkhamūle sīsam pārutaɱ nisinnaɱ||
disvāna vāmena hatthena havyasesaɱ gahetvā dakkhiṇahatthena kamaṇḍaluɱ gahetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
5. Atha kho Bhagavā sundrika-bhāradvājassa brāhmaṇassa padasaddena sīsaɱ vivari||
6. Atha kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo muṇḍo||
ayaɱ bhavaɱ muṇḍako ayam bhavan ti tato ca puna nivattitu-kāmo ahosi.|| ||
7. Atha kho sundarika-bhāradvājassa brāhmaṇassa etad ahosi|| ||
Muṇḍā pi hi idh-ekacce brāhmaṇā bhavanti||
yaɱ nunāhaɱ upasaṅkamitvā jātim puccheyyan ti.|| ||
8. Atha kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kim jacco bhavan ti.|| ||
9. Mā jātim puccha caraṇañca puccha||
kaṭṭhā have jāyati jātavedo||
nīcākulīno pi muni dhitimā||
ājānīyo hoti hirīnisedho.|| ||
Saccena danto damasā upeto||
vedantagū vūsita-brahmacariyo||
yaññupanīto tam upavhayetha||
kālena so juhati dakkhiṇeyyo ti.|| ||
10. Addhā suyiṭṭhaɱ suhutaɱ mama yidaɱ||
yaɱ tādisaɱ vedagum addasāmi||
tumhādisānaɱ hi adassanena||
añño jano bhuñjati havyasesan ti.|| ||
Bhuñjatu bhavaɱ Gotamo brāhmaṇo bhavan ti.|| ||
11. Gāthābhigītaɱ me abhojaniyaɱ||
sampassataɱ brāhmaṇa n-esa dhammo||
gāthābhigītaɱ panudanti buddhā||
dhamme sati brāhmaṇa vuttir esā.|| ||
Aññena ce kevalinaɱ mahesiɱ||
khīṇāsavaɱ kukkuccavūpasantaɱ||
annena pānena upaṭṭhahassu||
khettaɱ hi tam puññapekkhassa hotī ti.|| ||
12. Atha kassa cāhaɱ bho Gotama imaɱ havyasesaɱ dammī ti.|| ||
13. Na khvāhaɱ brāhmaṇa passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yass-eso havyaseso bhutto sammāpariṇāmaɱ
gaccheyya aññatra brāhmaṇa Tathāgatassa vā Tathāgatasāvakassa vā||
tena hi tvaɱ brāhmaṇa taɱ havyasesam appaharite vā chaṭṭehi appāṇake vā udake opilāpehī ti.|| ||
14. Atha kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo taɱ havyasesaɱ appāṇake udake opilāpesi.|| ||
15. Atha kho so havyaseso udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati|| ||
Seyyathā pi nāma phālo divasasantatto udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati||
evam eva so havyaseso udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyatisampadhūpāyati||
16. Atha kho sundarika-bharadvājo brāhmaṇo saɱviggo lomahaṭṭhajāto yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
17. Eka-m-antaɱ ṭhitaɱ kho sundarika-bhāradvājam brāhmaṇaɱ Bhagavā gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Mā brāhmaṇa dāru samādahāno||
suddhim amaññi bahiddhā hi etaɱ||
na hi tena suddhiɱ kusalā vadanti||
yo bāhirena parisuddhim icche.|| ||
Hitvā ahaɱ brāhmaṇa dārudāhaɱ||
ajjhattam eva jalayāmi jotiɱ||
niccagginī niccasamāhitatto||
arahaɱ ahaɱ brahmacariyaɱ carāmi.|| ||
Māno hi te brāhmaṇa khāribhāro||
kodho dhūmo bhasmani mosavajjaɱ||
jivhā sujā hadayam jotiṭṭhānaɱ||
attā sudanto purisassa joti.|| ||
Dhammo rahado brāhmaṇa sīlatittho||
anāvilo sabbhi sataɱ pasattho||
yattha have vedaguno sinātā||
anallīnagattā va taranti pāraɱ.|| ||
Saccaɱ dhammo saɱyamo brahmacariyaɱ||
majjhesitā brāhmaṇa brahmapatti||
satujjubhūtesu namo karohi||
tam ahaɱ naraɱ dhammasārī ti brūmī ti.|| ||
18. Evaɱ vutte sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho gotama||
pa||
19. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataɱ ahosī ti.|| ||
10. Bahudhiti
1. Ekam samayaɱ Bhagavā Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarassa bharadvājagottassa brāhmaṇassa catuddasa balivaddā naṭṭhā honti.|| ||
3. Atha kho bhāradvāja-gotto brāhmaṇo te balivadde gavesanto yena so pana vanasaṇḍo ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā addasā Bhagavantaɱ tasmiɱ vanasaṇḍe nisinnaɱ pallaṅkaɱ ābhujitvā ujuɱ kāyam paṇidhāya parimukhaɱ satim upaṭṭhapetvā.|| ||
4. Disvāna yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato santike imā gāthayo abhāsi:|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
balivaddā catuddasa||
ajjasaṭṭhiɱ na dissanti||
tenāyaɱ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
tilā khettasmiɱ pāpikā||
ekapaṇṇā dvipannā ca||
tenāyam samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
tuccha-kotthasmiɱ musikā||
ussoḷhikaya naccanti||
tenāyaɱ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
santhāro sattamāsiko||
uppāṭakehi saɱchanno||
tenāyaɱ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
vidhavā sattadhītaro||
ekaputtā dviputtā cā||
tenāyaɱ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
piṅgalā tilakā hatā||
sottam pādena bodheti||
tenāyaɱ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
paccūsamhi iṇāyikā||
detha dethā ti codenti||
tenāyaɱ samaṇo sukhī ti.|| ||
5. Na hi mayham brāhmaṇa||
balivaddā catuddasa||
ajjasaṭṭhiɱ na dissanti||
tenāhaɱ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayham brāhmaṇa||
tilā khettasmiɱ pāpikā||
ekapaṇṇā dvipaṇṇā ca||
teṇāhaɱ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayham brāhmaṇa||
tucchā-koṭṭhasmiɱ musikā||
ussoḷhikāya naccanti||
tenāhaɱ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayhaɱ brāhmaṇa||
santhāro sattamāsiko||
uppāṭakehi saɱchanno||
tenāham brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayham brāhmaṇa||
vidhavā sattadhītaro||
ekaputtā driputtā ca||
tenāhaɱ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayhaɱ brāhmaṇa||
piṅgalā tilakā hatā||
sottam pādena bodheti||
tenāhaɱ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayhaɱ brāhmaṇa||
paccūsamhi iṇāyikā||
detha dethāti codenti||
tenāhaɱ brāhmaṇa sukhī ti.|| ||
6. Evam vutte bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
seyyathāpi bho Gotama nikujjitam va ukkujjeyya paṭicchannaɱ vā vivareyya||
mūḷhassa vā maggam ācikkheyya||
andhakāre telapajjotaɱ dhāreyya cakkhumanto rupāni dakkhinti||
evam evam bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito||
esāhaɱ Bhagavantam saraṇaɱ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca||
Labheyyāhaɱ bhoto Gotamassa santike pabbajjaɱ labheyyam upasampadan ti.|| ||
7. Alattha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavato santike pabbajjam alattha upasampadaɱ.|| ||
8. Acirūpasampanno panāyasmā bharadvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirass-eva yassattāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaɱ pabbajanti||
tad anuttaraɱ brahmacariyapariyosānaɱ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi||
khīnā jāti vusitaɱ brahmacariyaɱ kataɱ karaṇīyaɱ nāparam itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||
9. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
Arahanta-vaggo pathamo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Dhanañjānī ca Akkosaɱ||
Asurinda Bilaṅgikaɱ||
Ahiɱsakaɱ Jaṭā c-eva||
Suddhikaɱ c-eva Aggikā||
Sundarikaɱ Bahudhīti||
yena ca te dasā ti.|| ||
Chapter II: Upāsaka Vaggo
1. Kasi
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Magadhesu viharati Dakkhiṇāgirismiɱ Ekanālāyam brāhmaṇa-gāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena kasi-bhāradvājassa brāhmaṇassa pañcamattāni naṅgalasatāni payuttāni honti vappakāle.|| ||
3. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena kasi-bhāradvājassa brāhmaṇassa kammanto ten-upasaṅkami.|| ||
4. Tena kho pana samayena kasi-bhāradvājassa brāhmaṇassa parivesanā vattati.|| ||
5. Atha kho Bhagavā yena parivesanā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
6. Addasā kho kasi-bharadvājo brāhmaṇo Bhagavantam piṇḍāya ṭhitaɱ||
disvāna Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ahaɱ kho samaṇa kasāmi ca vapāmi ca||
kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmi|| ||
Tvam pi samaṇa kasassu ca vapassu ca||
kasitvā ca vapitvā ca bhuñjassī ti.|| ||
7. Aham pi kho brāhmaṇa kasāmi ca vapāmi ca||
kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmī ti.|| ||
8. Na kho mayam passāma bhoto Gotamassa yugaɱ vā vā naṅgalaɱ vā phālaɱ vā pācanam vā balivadde vā||
atha ca pana bhavaɱ Gotamo evam āha|| ||
Aham pi kho brāhmaṇa kasāmi ca vapāmi ca||
kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmī ti.|| ||
9. Atha kho kasi-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kassako paṭijānāsi||
na ca passāmi te kasiɱ||
kassako pucchito brūhi||
kathaɱ jānemu taɱ kasin ti.|| ||
10. Saddhā bījaɱ tapo vuṭṭhi||
paññā me yuganaṅgalaɱ||
hirī isā mano yottaɱ||
sati me phāla-pācanaɱ.|| ||
Kāyagutto vacīgutto||
āhāre udare yato||
saccaɱ karomi niddānaɱ||
soraccam me pamocanaɱ.|| ||
Viriyam me dhuradhorayhaɱ||
yogakkhemādhivāhanaɱ||
gacchati anivattantaɱ||
yattha gantvā na socati.|| ||
Evam esā kasī kaṭṭhā||
sā hoti amatapphalā||
etaɱ kasiɱ kasitvāna||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
11. Bhuñjatu bhavaɱ Gotamo kassako bhavaɱ Gotamo||
yaɱ hi Gotamo amatapphalam pi kasiɱ kasatī ti.|| ||
12. Gāthābhigītam me abhojanīyaɱ||
sampassataɱ brāhmaṇa n-esa dhammo||
gāthābhigītaɱ panudanti buddhā||
dhamme sati brāhmaṇa vuttir esā.|| ||
Aññena ce kevalinaɱ mahesiɱ||
khīṇāsavaɱ kukkuccavūpasantaɱ||
annena pānena upaṭṭhahassu||
khettañhi taɱ puññapekkhassa hotī ti|| ||
Evaɱ vutte kasi-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantaɱ bho Gotama||
seyyathāpi bho Gotama nikkujjitaɱ vā ukkujjeyya paṭicchannaɱ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaɱ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaɱ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti||
evam evam bho Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito||
esāhaɱ bhagavantaɱ Gotamaɱ saraṇaɱ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca||
upāsakaɱ maɱ bhavaɱ Gotamo dharetu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
2. Udayo
1. Sāvatthi nidānam.|| ||
2. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Udayassa brāhmaṇassa nivesanaɱ tenupasaṅkami.|| ||
3. Atha kho Udayo brāhmaṇo Bhagavato pattam odanena pūresi.|| ||
4. Dutiyam pi kho Bhagavā pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Udayassa brāhmaṇassa nivesanaɱ ten-upasaṅkami||
pa||
5. Tatiyam pi kho Udayo brāhmaṇo Bhagavato pattam
odanena pūretvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Pakaṭṭhako yaɱ samaṇo Gotamo punappunam āgacchatī ti.|| ||
Punappunam ceva vapanti bījaɱ||
punappunaɱ vassati devarājā||
punappunam khettam kasanti kassakā||
punappunam aññam upeti raṭṭhaɱ.|| ||
Punappunaɱ yācakā yācayanti||
punappunam dānapatī dadanti||
punappunam dānapatī daditvā||
punappunam saggam upeti ṭhānaɱ.|| ||
Punappunaɱ khīranikā duhanti||
punappunaɱ vaccho upeti mātaraɱ||
punappunaɱ kilamati phandati ca||
punappunaɱ gabbham upeti mando.|| ||
Punappunaɱ jāyati miyyati ca||
punappunaɱ sīvathikaɱ haranti||
maggañca laddhā apunabbhavāya||
na punappunam jāyati bhūripañño ti.|| ||
7. Evam vutte Udayo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
Upāsakam maɱ bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
3. Devahito
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā vātehi ābādhiko hoti||
āyasmā ca Upavāno Bhagavato upaṭṭhāko hoti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā āyasmantam Upavānam āmantesi.|| ||
Iṅgha me tvaɱ Upavāna uṇhodakaɱ jānāhī ti.|| ||
4. Evam bhante ti kho āyasmā Upavāno Bhagavato paṭissutvā nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Devahitassa brāhmaṇassa nivesanaɱ ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā tuṇhībhūto eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
5. Addasā kho Devahito brāhmaṇo āyasmantam Upavānam tuṇhībhutam eka-m-antam ṭhitaɱ||
disvāna āyasmantam Upavānaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tuṇhībhūto bhavaɱ tiṭṭhaɱ||
muṇḍo saṅghāṭipāruto||
kiɱ patthayāno kim esaɱ||
kiɱ nu yācitum āgato ti.|| ||
6. Arahaɱ Sugato loke||
vātehābadhiko muni||
sace uṇhodakam atthi||
munino dehi brāhmaṇa||
pūjito pūjaneyyānaɱ||
sakkareyyānam sakkato||
apacito apaceyyānaɱ||
tassa icchāmi hātave ti.|| ||
7. Atha kho Devahito brāhmaṇo uṇhodakassa kājam purisena gāhāpetvā phāṇitassa ca puṭam āyasmato Upavānassa pādāsi.|| ||
8. Atha kho āyasmā Upavāno yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam uṇhodakena nahāpetvā uṇhodakena phāṇitam āloḷetvā Bhagavato pādāsi.|| ||
9. Atha kho Bhagavato so ābādho paṭippassambhi.|| ||
10. Atha kho Devahito brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhim sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vitisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
11. Eka-m-antaɱ nisinno kho Devahito brāhmaṇo Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kattha dajjā deyyadhammam||
kattha dinnaɱ mahapphalaɱ||
kathaɱ hi yajamānassa||
katham ijjhati dakkhiṇā ti.|| ||
12. Pubbe nivāsam yo vedi||
saggāpāyañca passati||
atho jātikkhayaɱ patto||
abhiññāvosito muni.|| ||
Ettha dajjā deyyadhammam||
ettha dinnam mahapphalaɱ||
evaɱ hi yajamānassa||
evam ijjhati dakkhiṇā ti.|| ||
13. Evaɱ vutte Devahito brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
upāsakaɱ maɱ bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
4. Mahāsāla (or Lūkhapāpuraṇa)
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Atha kho aññataro brāhmaṇa-mahāsālo lūkho lūkhapā-
puraṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyam vītisāretvā eka-m-antam nisīdi|| ||
3. Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho taɱ brāhmaṇa-mahāsālaɱ Bhagavā etad avocā|| ||
Kin nu tvaɱ brāhmaṇa lūkho lūkhapāpuraṇo ti.|| ||
4. Idha me bho Gotama cattaro puttā||
te maɱ dārehi sampuccha gharā nikkhamentī ti.|| ||
5. Tena hi tvaɱ brāhmaṇa imā gāthāyo pariyāpuṇitvā sabhāyaɱ mahājanakāye sannipatite puttesu ca sannisinnesu bhāsassu.|| ||
Yehi jātehi nandissaɱ||
yesañ ca bhavam icchisaɱ||
te maɱ dārehi sampuccha||
sā va vārenti sūkaraɱ.|| ||
Asantā kira maɱ jammā||
tāta tātā ti bhāsare||
rakkhasā puttarūpena||
te jahanti vayogataɱ.|| ||
Asso va jiṇṇo nibbhogo||
khādanā apanīyati||
bālakānam pitā thero||
parāgāresu bhikkhati.|| ||
Daṇḍo va kira me seyyo||
yañ ce puttā anassavā||
caṇḍam pi gonam vāreti||
atho caṇḍam pi kukkuraɱ.|| ||
Andhakāre pure hoti||
gambhīre gādham edhati||
daṇḍassa ānubhāvena||
khalitvā paṭitiṭṭhatī ti.|| ||
6. Atha kho so brāhmaṇa-mahāsālo Bhagavato santike imā gāthāyo pariyāpuṇitvā sabhāyaɱ mahājanakāye sannipatite puttesu ca sannisinnesu abhāsi:|| ||
Yehi jātehi nandissam||
yesañ ca bhavam icchisaɱ||
te maɱ dārehi sampuccha||
sā va vārenti sūkaram.|| ||
Asantā kira maɱ jammā||
tāta tātā ti bhāsare||
rakkhasā puttarūpena||
te jahanti vayogataɱ.|| ||
Asso va jiṇṇo nibbhogo||
khādanā apanīyati||
bālakānam pitā thero||
parāgāresu bhikkhati.|| ||
Daṇḍo va kira me seyyo||
yañ ce puttā anassavā||
caṇḍam pi goṇaɱ vāreti||
atho caṇḍam pi kukkuraɱ.|| ||
Andhakāre pure hoti||
gambhīre gādham edhati||
daṇḍassa ānubhāvena||
khalitvā patitiṭṭhatī ti.|| ||
7. Atha kho naɱ brāhmaṇa-mahāsālaɱ puttā gharaɱ netvā nahāpetvā paccekaɱ dussayugena acchādesuɱ.|| ||
8. Atha kho so brāhmaṇa-mahāsālo ekaɱ dussayugam ādāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
9. Eka-m-antaɱ nisinno kho brāhmaṇa-mahāsālo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Mayam bho Gotama brāhmaṇā nāma ācariyassa ācariyadhanam pariyesāma||
patiggaṇhatu me bhavaɱ Gotamo ācariyadhanan ti.|| ||
10. Paṭiggahesi Bhagavā anukampam upādāya.|| ||
11. Atha kho so brāhmaṇa-mahāsālo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
upāsakaɱ mam bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
5. Mānatthaddo
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Mānatthaddho nāma brāhmaṇo Sāvatthiyaɱ pativasati||
so n'eva mātaram abhivādeti||
na pitaram abhivādeti||
na ācariyam abhivādeti||
na jeṭṭhabhātaram abhivādeti.|| ||
3. Tena kho pana samayena Bhagavā mahatiya parisāya parivuto dhammaɱ desesi.|| ||
4. Atha kho Mānatthaddhassa brāhmaṇassa etad ahosi.|| ||
Ayaɱ kho samaṇo Gotamo mahatiyā parisāya parivuto dhammaɱ deseti||
yaɱ nūnāham yena samaṇo Gotamo tenupasaṅkameyyaɱ||
sace maɱ samaṇo Gotamo ālapissati aham pi tam ālapissāmi||
no ce maɱ samaṇo Gotamo ālapissati aham pi taɱ nālapissāmī ti.|| ||
5. Atha kho Mānatthaddho brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā tuṇhībhūto eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
6. Atha kho Bhagavā taɱ nālapi.|| ||
7. Atha kho Mānatthaddho brāhmaṇo||
nāyaɱ samaṇo Gotamo kiñci jānātī ti||
tato puna-nivattitu-kāmo ahosi.|| ||
8. Atha kho Bhagavā Mānatthaddhassa brāhmaṇassa cetasā ceto-parivitakkam aññāya Mānatthaddhaɱ brāhmaṇaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Na mānaɱ brāhmaṇa sādhu||
atthi kassīdha brāhmaṇa||
yena atthena āgacchi||
tam evam anubrūhaye ti.|| ||
9. Atha kho Mānatthaddho brāhmaṇo||
cittam me samaṇo Gotamo jānātī ti||
tatth-eva Bhagavato pādesu sirasā nipativā Bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati pāṇīhi ca parisambāhati nāmañ ca sāveti Mānatthaddhāham bho Gotama Mānatthaddhāham bho Gotamā ti.|| ||
10. Atha kho sā parisā abbhutacittajātā ahosi.|| ||
Acchariyaɱ vata bho abbhutam vata bho||
ayaɱ hi Mānatthaddho brāhmaṇo n'eva mātaram abhivādeti||
na pitaram abhivādeti||
na ācariyam abhivādeti||
na jeṭṭhabhātaram abhivādeti||
atha ca pana samaṇe Gotame evarūpaɱ paramaɱ nipaccākāraɱ karotī ti.|| ||
11. Atha kho Bhagavā Mānatthaddhaɱ brāhmaṇaɱ etad avoca:|| ||
Alaɱ brāhmaṇa uṭṭhehi sake āsane nisīda yato te mayi cittaɱ pasannan ti.|| ||
12. Atha kho Mānatthaddho brāhmaṇo sake āsane nisīditvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kesu na mānaɱ kayirātha||
kesu assa sagāravo||
Kyassa apacitā assu||
kyāssu sādhu supūjitā ti.|| ||
13. Mātari pitari vāpi||
atho jeṭṭhamhi bhātari||
ācariye catutthamhi||
tesu na mānaɱ kayirātha.|| ||
Tesu assa sagāravo||
tyassa apacitā assu||
tyassu sādhu supūjitā.|| ||
Arahante sītibhūte||
katakicce anāsave||
nihacca mānam atthaddho||
te namassa anuttare ti.|| ||
14. Evaɱ vutte {Mānatthaddho} brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaɱ bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
upāsakaɱ mam bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
6. Paccanīka
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Paccanīkasāto nāma brāhmaṇo Sāvatthiyaɱ pativasati.|| ||
3. Atha kho Paccanīkasātassa brāhmaṇassa etad ahosi.|| ||
Yaɱ nūnāhaɱ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaɱ||
yaɱ yad eva samaṇo Gotamo bhāsissati||
taɱ tad ev-assāhaɱ paccanīkassan ti.|| ||
4. Tena kho pana samayena Bhagavā ajjhokāse caṅkamati.|| ||
5. Atha kho Paccanīkasāto brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam caṅkamantam anucaṅkamamāno Bhagavantam etad avoca:|| ||
Bhaṇa samaṇa dhamman ti.|| ||
6. Na Paccanīkasātena||
suvijānaɱ subhāsitaɱ||
upakkiliṭṭhacittena||
sārabbhabahulena ca.|| ||
Yo ca vineyya sārabbhaɱ||
appasādañ ca cetaso||
āghātaɱ paṭinissajja||
sa ve jaññā subhāsitan ti.|| ||
7. Evaɱ vutte Paccanīkasāto brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
Upāsakam mam bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
7. Navakammika
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena navakammika-bhāradvājo brāhmaṇo tasmiɱ vanasaṇḍe kammantaɱ kārāpeti.|| ||
3. Addasā kho navakammika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam aññatarasmiɱ sāla-rukkhamūle nisinnaɱ pallaṅkam ābhujitvā ujuɱ kāyaɱ paṇidhāya parimukhaɱ satim upaṭṭhapetvā.|| ||
4. Disvān-assa etad ahosi|| ||
Ahaɱ kho imasmiɱ vanasaṇḍe kammantaɱ kārāpento ramāmi||
ayaɱ samaṇo Gotamo kiɱ kārāpento ramatī ti.|| ||
5. Atha kho navakammika-bhāradvājo brāhmaṇo yena
Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Ke nu kammantā kayiranti||
bhikkhu sālavane tava||
yad ekako araññasmiɱ||
ratiɱ vindati Gotamo ti.|| ||
6. Na me vanasmiɱ karaṇīyam atthi||
ucchinnamūlaɱ me vanaɱ visukaɱ||
so-haɱ vane nibbanatho visallo||
eko rame aratiɱ vippahāyā ti.|| ||
7. Evaɱ vutte navakammika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
abhikkantaɱ bho Gotama||
pa||
upāsakaɱ maɱ bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
8. Kaṭṭhahāra
1. Ekam samayaɱ Bhagavā Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarasmim bhāradvājagottassa brāhmaṇassa sambahulā antevasikā kaṭṭhahārakā māṇavakā yena vaṇasaṇḍo ten-upasaṅkamiɱsu.|| ||
3. Upasaṅkamitvā addasaɱsu Bhagavantaɱ tasmiɱ vanasaṇḍe nisinnaɱ pallaṅkam ābhujitvā ujuɱ kāyaɱ paṇidhāya parimukhaɱ satim upaṭṭhapetvā|| ||
disvāna yena bhāradvājagotto brāhmaṇo ten-upasaṅkamiɱsu.|| ||
4. Upasaṅkamitvā bhāradvājagottam brāhmaṇam etad avocuɱ|| ||
Yagghe bhavaɱ jāneyya asukasmiɱ vanasaṇḍe samaṇo nisinno pallaṅkam ābhujitvā ujuɱ kāyaɱ paṇidhāya parimukhaɱ satim upaṭṭhapetvā.|| ||
5. Atha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo tehi māṇavakehi saddhiɱ yena so vanasaṇḍo ten-upasaṅkami||
addasā kho Bhagavantaɱ tasmiɱ vanasaṇḍe nisinnaɱ pallaṅkam ābhujitvā ujuɱ kāyaɱ paṇidhāya parimukhaɱ satim upaṭṭhapetvā||
disvāna yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Gambhīrarūpe bahubherave vane||
suññam araññaɱ vijanaɱ vigāhiya||
aniñjamānena ṭhitena vaggunā||
sucārurupaɱ vata bhikkhu jhāyasi.|| ||
Na yattha gītaɱ na pi yattha vāditaɱ||
eko araññe vanavasito muni||
accherarūpaɱ paṭibhāti mam idaɱ||
yad ekako pītimano vane vase.|| ||
Maññe-haɱ lokādhipati-sahavyataɱ||
ākaṅkhamāno tidivam anuttaraɱ||
kasmā bhavaɱ vijanam araññam assito||
tapo idha kubbasi brahmapattiyā ti.|| ||
6. Yā kāci kaṅkhā abhinandanā vā||
anekadhātūsu puthū sadā sitā||
aññāṇamūlappabhavā pajappitā||
sabbā mayā vyantikatā samūlikā.|| ||
So ham akaṅkho apiho anupayo||
sabbesu dhammesu visuddhadassano||
pappuyya sambodhim anuttaraɱ sivaɱ||
jhāyām-ahaɱ brāhmaṇa raho visārado ti.|| ||
7. Evaɱ vutte bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
9. Mātuposako
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Atha kho mātuposako brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vitisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
3. Eka-m-antaɱ nisinno kho mātuposako brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ahaɱ hi bho Gotama dhammena bhikkham pariyesāmi||
dhammena bhikkhaɱ pariyesitvā mātāpitaro posemi||
kaccāhaɱ bho Gotama evaɱkārī kiccakārī homī ti.|| ||
4. Taggha tvaɱ brāhmaṇa evaɱkārī kiccakārī hosi||
yo kho brāhmaṇa dhammena bhikkhaɱ pariyesati||
dhammena
bhikkhaɱ pariyesitvā mātāpitaro poseti||
bahu so puññam pasavatī ti.|| ||
Yo mātaraɱ pitaraɱ vā||
macco dhammena poseti||
tāya naɱ paricariyāya||
mātāpitūsu paṇḍitā||
idh-eva naɱ pasaɱsanti||
pecca sagge pamodatī ti.|| ||
5. Evaɱ vutte mātuposako brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaɱ bho Gotama abhikkantaɱ bho Gotama||
pa||
upāsakaɱ maɱ bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
10. Bhikkhako
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Atha kho bhikkhako brāhmaṇo Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi sammodanīyaɱ kathaɱ sārāṇīyaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
3. Eka-m-antaɱ nisinno kho bhikkhako brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Aham pi bho Gotama bhikkhako bhavam pi bhikkhako||
idha no kiɱ nānākaraṇan ti.|| ||
4. Na tena bhikkhako hoti||
yāvatā bhikkhavo pare||
visaɱ dhammam samādāya||
bhikkhu hoti na tāvatā.|| ||
Yo dha puññān ca pāpañ ca||
bāhitvā brahmacariyaɱ||
saṅkhāya loke carati||
sa ve bhikkhūti vuccatī ti.|| ||
5. Evaɱ vutte bhikkhako brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
upāsakaɱ maɱ bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaɱ saraṇaɱ gatan ti.|| ||
11. Saṅgārava
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Saṅgāravo nāma brāhmaṇo Sāvatthiyaɱ paṭivasati udaka-suddhiko udakena suddhim pacceti||
sāyapātam udakorohaṇānuyogam anuyutto viharati.|| ||
3. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisi||
Sāvatthiyaɱ piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
4. Eka-m-antaɱ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha bhante Saṅgāravo nāma brāhmaṇo Sāvatthiyaɱ paṭivasati udaka-suddhiko udakena suddhiɱ pacceti||
sāyapātaɱ udakorohaṇānuyogam anuyutto viharati||
sādhu bhante Bhagavā yena Saṅgāravassa brāhmaṇassa nivesanaɱ ten-upasaṅkamatu anukampam upādāyā ti.|| ||
5. Adhivāsesi Bhagavā tuṇhībhāvena.|| ||
6. Atha kho Bhagavā pubbaṇha-samayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Saṅgāravassa brāhmaṇassa nivesanaɱ ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.|| ||
7. Atha kho Saṅgāravo brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiɱ sammodi||
sammodanīyaɱ kathaɱ vītisāretvā eka-m-antaɱ nisīdi.|| ||
8. Eka-m-antaɱ nisinnaɱ kho Saṅgāravaɱ brāhmaṇam Bhagavā etad avoca:|| ||
Saccaɱ kira tvaɱ brāhmaṇa udakasuddhiko udakena suddhiɱ paccesi||
sāyapātam udakorohaṇānuyogam anuyutto viharasī ti.|| ||
9. Evam bho Gotama.|| ||
10. Kam pana tvam brāhmaṇa atthavasaɱ sampassamāno udakasuddhiko udakasuddhim paccesi||
sāyapātam udakorohaṇānuyogam anuyutto viharasī ti.|| ||
11. Idha me bho Gotama ahaɱ yaɱ divā pāpakammaɱ kataɱ hoti taɱ sāyam nahānena pavāhemi||
yaɱ rattiɱ pāpakammam kataɱ hoti taɱ pātaɱ nahānena pavāhemi||
Imaɱ khvāhaɱ bho Gotama atthavasaɱ sampassamāno udakasuddhiko udakena suddhiɱ paccemi||
sāyapātam udakorohaṇānuyogam anuyutto viharāmī ti.|| ||
12. Dhammo rahado brāhmaṇa sīlatittho||
anāvilo sabbhi sataɱ pasattho||
yattha have vedaguno sinātā||
anallagattā va taranti pāran ti.|| ||
13. Evaɱ vutte Saṅgāravo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaɱ bho Gotama||
pa||
upāsakaɱ maɱ bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetam saraṇam gatan ti.|| ||
12. Khomadussa
1. Evam me sutam ekam samayaɱ Bhagavā Sakkesu viharati Khomadussaɱ nāma Sakyānaɱ nigame.|| ||
2. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Khomadussam nigamam piṇḍāya pāvisi.|| ||
3. Tena kho pana samayena Khomadussakā brāhmaṇagahapatikā sabhāyaɱ sannipatitā honti kenacid eva karaṇīyena||
devo ca ekam ekaɱ phusāyati.|| ||
4. Atha kho Bhagavā yena sā sabhā ten-upasaṅkami.|| ||
5. Addasaɱsu Khomadussakā brāhmaṇa-gahapatikā Bhagavantam dūrato va āgacchantam.|| ||
6. Disvā etad avocuɱ|| ||
Ke ca muṇḍakā samaṇakā ke ca sabhādhammaɱ jānissantī ti.|| ||
7. Atha kho Bhagavā Khomadussake- brāhmaṇa-gahapatike gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
N'esā sabhā yattha na santi santo||
santo na te ye na vadanti dhammaɱ||
rāgañ ca dosañ ca pahāya mohaɱ||
dhammaɱ vadantā va bhavanti santo ti.|| ||
8. Evaɱ vutte Khomadussakā brāhmaṇa-gahapatikā Bhagavantam etad avocuɱ|| ||
Abhikkantaɱ bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
seyyathāpi bho Gotama nikujjitaɱ vā ukujjeyya paṭicchannaɱ vā vivareyya mūḷhassa vā maggam ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaɱ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti||
evam eva bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito|| ||
Ete mayam Bhagavantaɱ Gotamaɱ saraṇaɱ gacchāma dhammañ ca bhikkhusaṅghañ ca||
upāsake no bhavaɱ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaɱ gate ti.|| ||
Upāsakā-vaggo dutiyo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Kasi Udayo Devahito||
aññatara-Mahāsālaɱ||
Mānatthaddhaɱ Paccanīkaɱ||
Navakammi Kaṭṭhahāraɱ||
Mātuposakaɱ Bhikkhako||
Saṅgāravo Khomadussena dvādasāti.|| ||
Brāhmaṇa-saɱyuttaɱ samattaɱ.|| ||
Book VIII
Vaṅgīsa-Thera Saɱyuttaɱ
1. Nikkhantaɱ
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam āyasmā Vaṅgīso Āḷaviyaɱ viharati Aggāḷave cetiye āyasmatā NigrodhaKappena upajjhāyena saddhiɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Vaṅgīso navako hoti acirapabbajito ohiyyako vihārapālo.|| ||
3. Atha kho sambahulā itthiyo samalaṅkaritvā yenārāmo ten-upasaṅkamiɱsu vihārapekkhikāyo.|| ||
4. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa tā itthiyo disvā anabhirati upajji||
rāgo cittam anuddhaɱsesi.|| ||
5. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Alābhā vata me na vata me lābhā||
dulladdhaɱ vata ve na vata me suladdhaɱ||
yassa me anabhirati uppannā rāgo cittam anuddhaɱseti||
taɱ kut-ettha labbhā yam me paro anabhiratiɱ vinodetvā abhiratiɱ uppādeyya||
yaɱ nūnāham attanā va attano anabhiratiɱ vinodetvā abhiratim uppādeyyan ti.|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso attanā va attano anabhiratiɱ vinodetvā abhiratim uppādetvā tāyaɱ yelāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Nikkhantam vata maɱ santaɱ||
agārasmānagāriyaɱ||
vitakkā upadhāvanti||
pagabbhā kaṇhato ime.|| ||
Uggaputtā mahissāsā||
sikkhitā daḷhadhammino||
samantā parikireyyuɱ||
sahassam apalāyinaɱ.|| ||
Sace pi ettato bhīyo||
āgamissanti itthiyo||
n'eva maɱ vyādhayissanti||
dhamme s'amhi patiṭṭhito.|| ||
Sakkhī hi me sutam etaɱ||
buddhassādiccabandhuno||
nibbānagamanaɱ maggaɱ||
tattha me nirato mano.|| ||
Evañ ce maɱ viharantaɱ||
pāpima upagacchasi||
tathā maccu karissāmi||
na me maggam pi dakkasī ti.|| ||
2. Arati
1. Ekaɱ samayaɱ||
la||
2. Āyasmā Vaṅgīso Āḷaviyaɱ viharati Aggāḷave cetiye āyasmatā Nigrodha-Kappena upajjhāyena saddhiɱ.|| ||
3. Tena kho pana samayena āyasmā Nigrodha-Kappo pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto vihāram pavisati sāyaɱ vā nikkhamati aparajju vā kāle.|| ||
4. Tena kho pana samayena āyasmato Vaṅgīsassa anabhirati uppannā hoti rāgo cittam anuddhaɱseti.|| ||
5. Atha kho Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Alābhā vata me na vata me lābhā||
dulladdhaɱ vata me na vata me suladdhaɱ||
yassa me anabhirati uppannā rāgo cittam anuddhaɱseti|| ||
Taɱ kut-ettha labbhā yaɱ me paro anabhiratiɱ vinodetvā abhiratiɱ uppādeyyan ti||
yaɱ nūnāham attanā va attano anabhiratiɱ vinodetvā abhiratim uppādeyyan ti.|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso attanā va attano anabhiratiɱ vinodetvā abhiratim uppādetvā tāyam velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Aratiñ ca ratiñ ca pahāya||
sabbaso gehasitañ ca vitakkaɱ||
vanathaɱ na kareyya kuhiñci||
nibbanatho anato sa hi bhikkhu.|| ||
Yam idha puthaviñca vehāsaɱ||
rūpagatañ ca jagatogadhaɱ||
kiñci parijīyati sabbam aniccaɱ||
evaɱ samecca caranti mutattā.|| ||
Upadhīsu janā gadhitā||
diṭṭhasute paṭighe ca mute ca||
ettha vinodīya chandam anejo||
yo tattha na limpati tam munim āhu.|| ||
Atha saṭṭhitasitā vitakkā||
puthujanatāya adhammā niviṭṭhā||
na ca vaggagat-assa kuhiñci||
no pana duṭṭhullabhāṇī sa bhikkhu.|| ||
Dabbo cirarattasamāhito||
akuhako nipako apihālu||
santapadam ajjhagamā muni-paṭicca||
parinibbuto kaṅkhati kālan ti.|| ||
3. Pesalā-atimaññanā
1. Ekaɱ samayam āyasmā Vaṅgīso Āḷaviyaɱ viharati Aggāḷave cetiye āyasmatā Nigrodha-Kappena upajjhāyena saddhiɱ.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Vaṅgīso attano paṭibhānena aññe pesale bhikkhū atimaññati.|| ||
3. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Alābhā vata me||
na vata me lābhā||
dulladdhaɱ vata me||
na vata me suladdhaɱ||
yvāhaɱ attano paṭibhānena aññe pesale bhikkhū atimaññāmī ti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso attanā va attano vippaṭisāram uppādetvā tāyaɱ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Mānaɱ pajahassu Gotama||
mānapathañ ca jahassu||
asesaɱ mānapathasmiɱ samucchito||
vippaṭisārahuvā cirarattaɱ.|| ||
Makkhena makkhitā pajā||
mānagatā nirayam papatanti||
socanti janā cirarattaɱ||
mānagatā nirayam upapannā.|| ||
Na hi socati bhikkhu kadāci||
maggajino sammāpaṭipanno.|| ||
Kittiñ ca sukhañ c' anubhoti||
dhammarato ti tam āhu tathattam.|| ||
Tasmā akhilo dha padhānavā||
nīvaraṇāni pahāya visuddho||
mānañ ca pahāya asesaɱ||
vijjāyantakaro samitāvī ti.|| ||
4. Ānanda
1. Ekaɱ samayam āyasmā Ānando Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇha-samayaɱ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiɱ piṇḍāya pāvisi āyasmatā Vaṅgīsena pacchāsamaṇena.|| ||
3. Tena kho pana samayena āyasmato Vaṅgīsassa anabhirati uppannā hoti||
rāgo cittam anuddhaɱseti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso āyasmantam Ānandam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kāmarāgena ḍayhāmi||
cittam me pariḍayhati||
sādhu nibbāpanaɱ brūhi||
anukampāya Gotamā ti.|| ||
5. Saññāya vipariyesā||
cittan-te pariḍayhati||
nimittam parivajjehi||
subhaɱ rāgūpasaɱhitaɱ||
Saṅkhāre parato passa||
dukkhato mā ca attato||
nibbāpehi mahārāgaɱ||
mā ḍayhittho punappunaɱ.|| ||
Asubhāya cittaɱ bhāvehi||
ekaggaɱ susamāhitaɱ||
sati kāyagatā ty-atthu||
nibbidā-bahulo bhava.|| ||
Animittaɱ ca bhāvehi||
mānānusayam ujjaha||
tato mānābhisamayā||
upasanto carissasī ti.|| ||
5. Subhāsitā
1. Sāvatthiyaɱ Jetavane.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti||
3. Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
4. Bhagavā etad avoca:|| ||
Catūhi bhikkhave aṅgehi samannāgatā vācā subhāsitā hoti na dubbhāsitā||
anavajjā ca ananuvajjā ca viññūnaɱ||
katamehi catuhi.|| ||
5. Idha bhikkhave bhikkhu subhāsitaɱ yeva bhāsati no dubbhāsitam||
dhammaɱ yeva bhāsati no adhammaɱ||
piyaɱ yeva bhāsati no appiyam||
saccaɱ yeva bhāsati no alikaɱ||
Imehi kho bhikkhave catūhi aṅgehi samannāgatā vācā subhāsitā hoti no dubbhāsitā anavajjā ca ananuvajjā ca viññūnan ti.|| ||
6. Idam avoca Bhagavā||
idam vatvāna Sugato athāparam etad avoca satthā.|| ||
Subhāsitam uttamam āhu santo||
dhammaɱ bhaṇe nādhammam taɱ dutiyaɱ||
piyaɱ bhaṇe nāppiyam taɱ tatiyaɱ||
saccaɱ bhaṇe nālikam tam catutthan ti.|| ||
7. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yena Bhagavā ten-añjaliɱ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maɱ Bhagavā paṭibhāti maɱ Sugatā ti.|| ||
8. Paṭibhātu taɱ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
9. Atha kho āyasmā Vaṅgīso Bhagavantam sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Tam eva vācam bhāseyya||
yāy-attānaɱ na tāpaye||
pare ca na vihiɱseyya||
sā ve vācā subhāsitā.|| ||
Piyavācam va bhāseyya||
yā vācā paṭinanditā||
yaɱ anādāya pāpāni||
paresaɱ bhāsate piyaɱ.|| ||
Saccaɱ ve amatā vācā||
esa dhammo sanantano||
sacce atthe ca dhamme ca||
āhu santo patiṭṭhitā.|| ||
Yam buddho bhāsate vācaɱ||
khemaɱ nibbānapattiyā||
dukkhassantakiriyāya||
sā ve vācānamuttamā ti.|| ||
6. Sāriputta
1. Ekaɱ samayam āyasmā Sāriputto Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Sāriputto bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti||
poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagaḷāya atthassa viññāpaniyā||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabbacetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaɱ suṇanti.|| ||
3. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayam
āyasmā Sāriputto bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti||
poriyā vācāya visaṭṭhāya anelagaḷāya atthassa viññāpaniyā||
te ca bhikkhū aṭṭhikatvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaɱ suṇanti|| ||
Yaɱ nūnāham āyasmantaɱ Sāriputtaɱ sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthaveyyan ti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhayāsanā ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yenāyasmā Sāriputto tenāñjalim panāmetvā āyasmantaɱ Sāriputtam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti mam āvuso Sāriputta paṭibhāti mam āvuso Sāriputtā ti.|| ||
5. Paṭibhātu tam āvuso Vaṅgīsā ti.|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso āyasmantaɱ Sāriputtaɱ sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Gambhīra-pañño medhāvī||
maggāmaggassa kovido.|| ||
Sāriputto mahāpañño||
dhammaɱ deseti bhikkhunaɱ.|| ||
Sakhittena pi deseti||
vitthārena pi bhāsati||
sālikāy-iva nigghoso||
paṭibhānam udīrayi.|| ||
Tassa tam desayantassa||
suṇanti madhuraɱ giraɱ||
sarena rajanīyena||
savanīyena vaggunā||
udaggacittā muditā||
sotam odhenti bhikkhavo ti.|| ||
7. Pavāraṇā
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Pubbārāme Migara-mātu-pāsāde mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiɱ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā tad-ahuposathe pannarase pavāraṇāya bhikkhusaṅghaparivuto ajjhokāse nisinno hoti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā tunhībhūtaɱ bhikkhusaṅgham anuviloketvā bhikkhū āmantesi.|| ||
4. Handa dāni bhikkhave pavārayāmi vo na ca me kiñci garahatha kāyikaɱ vā vācasikaɱ vā.|| ||
5. Evaɱ vutte āyasmā Sāriputto uṭṭhāyāsanā ekaɱsam uttarāsaṅgam karitvā yena Bhagavā ten-añjaliɱ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Na kho mayaɱ bhante Bhagavato kiñci garahāma kāyikaɱ vā vācasikaɱ vā||
Bhagavā
hi bhante anuppannassa maggassa uppādetā asañjātassa maggassa sañjanetā anakkhātassa maggassa akkhātā maggaññū maggavidū maggakovido maggānugā ca bhante etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā||
ahaɱ ca kho bhante Bhagavantaɱ pavāremi||
na ca me Bhagavā kiñci garahati kāyikaɱ vā vācasikaɱ vā ti.|| ||
6. Na khvāhaɱ te Sāriputta kiñci garahāmi kāyikaɱ vā vācasikaɱ vā||
Paṇḍito tvam Sāriputta mahāpañño tvaɱ Sāriputta puthupañño tvam Sāriputta hāsapañño tvaɱ Sāriputta javanapañño tvaɱ Sāriputta tikkhapañño tvaɱ Sāriputta nibbedhikapañño tvaɱ Sāriputta||
seyyathāpi Sāriputta rañño cakkavattissa jeṭṭhaputto pitarā pavattitaɱ cakkaɱ sammadeva anupavatteti||
evam eva kho tvaɱ Sāriputta mayā anuttaraɱ dhammacakkaɱ pavattitaɱ sammadeva anupavattesī ti.|| ||
7. No ce kira me bhante Bhagavā kiñci garahati kāyikaɱ vā vācasikaɱ vā||
imesam pana bhante Bhagavā pañcannaɱ bhikkhusatānaɱ na kiñci garahati kāyikaɱ vā vācasikaɱ vā ti.|| ||
8. Imesam pi khvāhaɱ Sāriputta pañcannaɱ bhikkhusatānaɱ na kiñci garahāmi kāyikaɱ vā vācasikaɱ vā||
imesam pi Sāriputta pañcannaɱ bhikkhusatānaɱ saṭṭhi bhikkhū tevijjā saṭṭhi bhikkhū chaḷabhiññā saṭṭhi bhikkhū ubhato bhāgavimuttā athā itare paññāvimuttā ti.|| ||
9. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yena Bhagavā ten-añjaliɱ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
10. Paṭibhāti maɱ Bhagavā paṭibhāti maɱ Sugatā ti.|| ||
11. Patibhātu taɱ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
12. Atha kho āyasmā Vaṅgīso Bhagavantaɱ sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Ajja pannarase visuddhiya||
bhikkhu-pañcasatā samāgatā||
saṅyojanabandhanacchidā||
anīghā khīṇa-punabbhavā isī.|| ||
Cakkavatti yathā rājā||
amacca-parivārito||
samantā anupariyeti||
sāgarantaɱ mahiɱ imaɱ.|| ||
Evam vijitasaṅgāmaɱ||
satthavāham anuttaraɱ||
sāvakā payirūpāsanti||
tevijjā maccuhāyino.|| ||
Sabbe Bhagavato puttā||
palāp-ettha na vijjati||
taṇhāsallassa hantāraɱ||
vande ādiccabandhunan ti.|| ||
8. Parosahassaɱ
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme mahatā bhikkhusaṅghena saddhiɱ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhū nibbānapaṭisaɱyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammam suṇanti.|| ||
3. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayaɱ kho Bhagavā bhikkhū nibbāna-paṭisaɱyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaɱ suṇanti|| ||
Yaɱ nūnāhaɱ Bhagavantam sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthaveyyanti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaɱsam uttarā saṅgaɱ karitvā yena Bhagavā ten-añjaliɱ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maɱ Bhagavā paṭibhāti mam Sugatā ti.|| ||
5. Paṭibhātu taɱ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso Bhagavantaɱ sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Parosahassaɱ bhikkhūnaɱ||
Sugataɱ payirūpāsati||
desentaɱ virajaɱ dhammaɱ||
nibbānam akutobhayam.|| ||
Suṇanti dhammaɱ vimalaɱ||
sammāsambuddha-desitaɱ||
sobhati vata sambuddho||
bhikkhusaṅgha-purakkhato.|| ||
Nāganāmo si Bhagavā||
isīnam isisattamo||
mahāmegho va hutvāna||
sāvake abhivassati.|| ||
Divāvihārā nikkhamma||
satthudassanakamyatā||
sāvako te mahāvīra||
pāde vandati Vaṅgīso ti.|| ||
7. Kin nu te Vaṅgīsa imā gāthāyo pubbe parivitakkitā udāhu ṭhānaso va taɱ paṭibhantī ti.|| ||
8. Na kho me bhante imā gāthāyo pubbe parivitakkitā atha kho ṭhānaso va maɱ paṭibhantī ti.|| ||
9. Tena hi taɱ Vaṅgīsa bhiyyosomattāya pubbe aparivitakkitā gāthāyo patibhantū ti.|| ||
10. Evam bhante ti kho āyasmā Vaṅgīso Bhagavato paṭissutvā bhiyyosomattāya Bhagavantam pubbe aparivitakkitāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Ummaggapatham Mārassa abhibhuyya||
carasi pabhijja khilāni||
tam passatha bandhapamuñcakaraɱ||
asitaɱ bhāgaso pavibhajjaɱ.|| ||
Oghassa hi nittharaṇatthaɱ||
anekavihitaɱ maggam akkhāsi||
tasmiɱ te amate akkhāte||
dhammaddasā ṭhitā asaɱhīrā.|| ||
Pajjotakaro ativijjha||
sabbaṭṭhitīnam atikkamam addasa||
ñatvā ca sacchikatvā ca||
aggaɱ so desayi dasaṭṭhānaɱ.|| ||
Evaɱ sudesite dhamme||
ko pamādo vijānataɱ dhammaɱ||
tasmā hi tassa Bhagavato sāsane||
appamatto sadā namassam anusikkhe ti.|| ||
9. Koṇḍañño
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharat: Veḷuvane kalaṇḍakanivāpe.|| ||
2. Atha kho āyasmā Aññāsi-Koṇḍañño sucirasseva yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato pādesu sirasā nipativā Bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati
pāṇīhi ca parisambāhati||
nāmañ ca sāveti Koṇḍañño-haɱ Bhagavā Koṇḍañño-ham Sugatā ti.|| ||
3. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayaɱ kho āyasmā Aññāsi-Koṇḍañño sucirasseva yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato pādesu sirasā nipatitvā Bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati pāṇīhi ca parisambāhati||
nāmañ ca sāveti Koṇḍañño haɱ Bhagavā Koṇḍañño haɱ Sugatā ti|| ||
Yaɱ nūnāham āyasmatam Aññāsi-Kondaññaɱ Bhagavato sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthaveyyan ti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso utthāyāsanā ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yena Bhagavā ten-añjalim paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maɱ Bhagavā paṭibhāti maɱ Sugatā ti.|| ||
5. Paṭibhātu taɱ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso āyasmantam Aññāsi-Koṇḍaññaɱ Bhagavato sammukhā sārūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Buddhānubuddho so thero||
Koṇḍañño tibbanikkamo||
lābhī sukhavihārānaɱ||
vivekānam abhiṇhaso.|| ||
Yaɱ sāvakena pattabbam||
satthusāsana-kārinā||
sabb-assa tam anuppattaɱ||
appamattassa sikkhato.|| ||
Mahānubhāvo tevijjo||
cetopariyāya-kovido||
Koṇḍañño buddha-sāvako||
pāde vandati satthuno ti.|| ||
10. Moggallāna
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Isigilipasse Kāḷasilāyaɱ mahatā bhikkhusaṅghena saddhim pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi||
tesaɱ sudam āyasmā Mahā-Moggallāno cetasā cittaɱ samannesati vippamuttaɱ nirupadhiɱ.|| ||
2. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayaɱ kho Bhagavā Rājagahe viharati Isigili-passe Kāḷasilāyaɱ mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiɱ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi||
tesaɱ sudaɱ āyasmā MahāMoggallāno cetasā cittaɱ samannesati vippamuttaɱ nirupadhiɱ|| ||
Yaɱ nūnāham āyasmantam Mahā-Moggallānaɱ Bhagavato sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthaveyyan ti.|| ||
3. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yena Bhagavā ten-añjaliɱ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maɱ Bhagavā paṭibhati maɱ Sugatā ti.|| ||
4. Paṭibhātu taɱ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
5. Atha kho āyasmā Vaṅgīso āyasmantam Mahā-Moggallānam Bhagavato sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Nagassa passe āsīnaɱ||
muniɱ dukkhassa pāraguɱ||
sāvakā payirūpāsanti||
tevijjā maccuhāyino.|| ||
Te cetasā anupariyeti||
Moggalāno mahiddhiko||
cittan-nesaɱ samannesaɱ||
vippamuttam nirupadhiɱ.|| ||
Evaɱ sabbaṅgasampannaɱ||
muniɱ dukkhassa pāraguɱ||
anekākārasampannaɱ||
payirūpāsanti Gotaman ti.|| ||
11. Gaggarā
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Campāyaɱ viharati Gaggarāya pokkharaṇiyā tīre mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiɱ pañcamattehi bhikkhu-satehi sattahi ca upāsaka-satehi sattahi ca upāsika-satehi anekehi ca devatā-sahassehi||
tyāssudaɱ Bhagavā atirocati vaṇṇena c-eva yasasā ca.|| ||
2. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayaɱ kho Bhagavā Campāyaɱ viharati Gaggarāya pokkharaṇiyā tīre mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiɱ pañcamattehi bhikkhusatehi sattahi ca upāsakasatehi sattahi ca upāsikasattehi anekehi ca devatā-sahassehi||
tyāssudaɱ Bhagavā atirocati vaṇṇena c-eva yasasā ca|| ||
Yaɱ nūnāhaɱ Bhagavantaɱ sammukkā sarūpāya gāthāya abhitthaveyyanti.|| ||
3. Atha kho āyasmā Vaṅgiso uṭṭhāyāsanā ekaɱsam uttarāsaṅgaɱ karitvā yena Bhagavā ten-añjalim paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maɱ Bhagavā paṭibhāti maɱ Sugatā ti.|| ||
4. Paṭibhātu taɱ Vaṅgisā ti Bhagavā avoca:|| ||
5. Atha kho āyasmā Vaṅgiso Bhagavato sammukhā sarūpāya gāthāya abhitthavi.|| ||
Cando yathā vigatavalāhake nabhe||
virocati vītamalo va bhāṇumā||
evam pi Aṅgīrassa tvaɱ mahāmuni||
atirocasi yasasā sabbalokan ti.|| ||
12. Vaṅgīsa
1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Vaṅgīso aciraarahattappatto hutvā vimutti-sukha-{paṭisaɱvedī} tāyaɱ velāyaɱ imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Kāveyyamattā vicarimha pubbe||
gāmāgamam purāpuraɱ||
ath'addasāma sambuddhaɱ||
saddhā no udapajjatha.|| ||
So me dhammam adesesi||
khandhe āyatānāni||
dhātuyo ca||
tassāhaɱ dhammaɱ sutvāna||
pabbajiɱ anagāriyaɱ.|| ||
Bahunnam vata atthāya||
bodhim ajjhagamā muni||
bhikkhūnaɱ bhikkhunīnañ ca||
ye niyāmagataddasā.|| ||
Svāgataɱ vata me asi||
mama buddhassa santike||
tisso vijjā anuppattā||
kataɱ buddhassa sāsanan ti.|| ||
Pubbe-nivāsaɱ jānāmi||
dibbacakkhuɱ visodhitaɱ||
tevijjo iddhippattomhi||
cetopariyāya-kovido ti.|| ||
Vaṅgīsa-thera-saɱyuttaɱ.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Nikkhantam Arati c-eva||
Pesalā-atimaññanā||
Ānandena Subhāsitā||
Sāriputta Pavāraṇā||
Parosahassaɱ Kondañño||
Moggalānena Gaggarā||
Vaṅgīsena dvādasāti.|| ||
Book IX
Vana Saɱyutta
1. Viveka
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena- so bhikkhu divāvihāragato pāpake akusale vitakke vitakketi gehanissite
3. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā taɱ bhikkhuɱ saɱvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taɱ bhikkhuɱ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Vivekakāmo si vanaɱ paviṭṭho||
atha te mano niccharati bhahiddhā||
jano janasmiɱ vinayassu chandaɱ||
tato sukhī bohisi vītarāgo.|| ||
Aratim pajahāsi so sato||
bhavāsi sataɱ taɱ sārayāmase||
pātālarajo hi duruttamo||
mā tam kāmarajo avāhari.|| ||
Sakuṇo yathā paɱsukuṇḍito||
vidhūnaɱ pātayati sitaɱ rajaɱ||
evam bhikkhu padhānavā satimā||
vidhūnaɱ pātayati sitam rajan ti.|| ||
5. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saɱvejito saɱvegam āpādī ti.|| ||
2. Upaṭṭhāna
1. Ekaɱ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu divāvihāragato supati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā taɱ bhikkhuɱ saɱvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taɱ bhikkhuɱ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Uṭṭhehi bhikkhu kiɱ sesi||
ko attho supitena te||
āturassa hi kā niddā||
sallaviddhassa ruppato||
yāya saddhāya pabbajito||
agārasmānagāriyaɱ||
tam eva saddhaɱ brūhehi||
mā niddāya vasaɱ gamī ti.|| ||
5. Aniccā addhuvā kāmā||
yesu mando samucchito||
bandhesu muttam asitaɱ||
kasmā pabbajitaɱ tape.|| ||
Chandarāgassa vinayā||
avijjāsamatikkamā||
taɱ ñāṇam pariyodātaɱ||
kasmā pabbajitaɱ tape.|| ||
Bhetvā avijjaɱ vijjāya||
āsavānaɱ pari-k-khayā||
asokam anupāyāsaɱ||
kasmā pabbajitaɱ tape.|| ||
Āraddhaviriyam pahitattaɱ||
niccaɱ daḷhaparakkamaɱ||
nibbānaɱ abhikaṅkhantaɱ||
kasmā pabbajitaɱ tapeti.|| ||
3. Kassapagotta (or Cheta)
1. Ekaɱ samayam āyasmā Kassapagotto Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Kassapagotto divāvihāragato aññataraɱ chetaɱ ovadati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā āyasmato Kassapagottassa anukampikā atthakāmā āyasmantaɱ Kassapagottaɱ {saɱvejetukāmā} yenāyasmā Kassapagotto tenupasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ Kassapagottaɱ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Giriduggacaraɱ chetaɱ||
appapaññam acetasaɱ||
akāle ovādaɱ bhikkhu||
mando va paṭibhāti maɱ.|| ||
Suṇoti na vijānāti||
āloketi na passati||
dhammasmiɱ bhaññamānasmiɱ||
atthaɱ bālo na bujjhati.|| ||
sace pi dasa pajjote||
dhārayissasi Kassapa||
n'eva dakkhiti rūpāni||
cakkhu hi-ssa na vijjatī ti.|| ||
5. Atha kho āyasmā Kassapagotto tāya devatāya saɱvejito saɱvegam āpādī ti.|| ||
4. Sambahulā (or Cārika)
1. Ekaɱ samayaɱ sambahulā bhikkhū Kosalesu viharanti aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Atha kho te bhikkhū vassaɱ vutthā temāsaccayena cārikaɱ pakkamiɱsu.|| ||
3. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā te bhikkhū apassantī paridevamānā tāyaɱ velāyaɱ imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Arati viya me-jja khāyati||
bahuke disvāna vivitte āsane||
te cittakathā bahussutā||
ko-me Gotama-savakā gatā ti.|| ||
4. Evaɱ vutte aññatarā devatā taɱ devataɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Magadhaɱ gatā Kosalaɱ gatā||
ekacciyā pana Vajja-bhūmiyā||
magā viya asaṅgacārino||
aniketā viharanti bhikkhavo ti.|| ||
5. Ānando
1. Ekaɱ samayam āyasmā Ānando Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Ānando ativelaɱ gihisaññattibahulo viharati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā āyasmato Ānandassa anukampikā atthakāmā āyasmantam Ānandam saɱvejetukāmā yenāyasmā Ānando ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmantam Ānandaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Rukkhamūlagahanaɱ pasakkiya||
nibbānaɱ hadayasmiɱ opiya||
jhāya Gotama mā ca pamādo||
kiɱ te biḷibiḷikā karissatī ti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Ānando tāya devatāya saɱvejito saɱvegam āpādī ti.|| ||
6. Anuruddho
1. Ekaɱ samayam āyasmā Anuruddho Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Atha kho aññatarā Tāvatiɱsa-kāyikā devatā Jālinī nāma āyasmato Anuruddhassa purāṇa-dutiyikā yenāyasmā Anuruddho ten-upasaṅkami.|| ||
3. Upasaṅkamitvā āyasmantam Anuruddhaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tattha cittam paṇidhehi||
yattha te vusitaɱ pure||
Tāvatiɱsesu devesu||
sabbakāmasamiddhisu||
purakkhato parivuto||
devakaññāhi sobhasi.|| ||
4. Duggatā devakaññāyo||
sakkāyasmiɱ patiṭṭhitā||
te cāpi duggatā sattā||
devakaññābhipattikā.|| ||
5. Na te sukham pajānanti||
ye na passanti Nandanaɱ||
āvāsaɱ naradevānaɱ||
tidasānam yasassinan ti.|| ||
6. Na tvam bāle vijānāsi||
yathā arahataɱ vaco||
aniccā sabbe saṅkhārā||
uppadavayadhammino||
uppajjitvā nirujjhanti||
tesaɱ vūpasamo sukho.|| ||
Natthidāni punāvāso||
devakāyasmiɱ Jālinī||
vikkhīṇo jātisaɱsāro||
natthi dāni punabbhavo ti.|| ||
7. Nāgadatta
1. Ekaɱ samayaɱ āyasmā Nāgadatto Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Nāgadatto atikālena gāmaɱ pavisati atidivā paṭikkamati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā āyasmato Nāgadattassa anukampikā atthakāmā āyasmantaɱ Nāgadattam saɱvejetu-kāmā yenāyasmā Nāgadatto ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā āyasmantaɱ Nāgadattaɱ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Kāle pavissa Nāgadatta
divā ca āgantvā ativela-||
cārī saɱsaṭṭho gahaṭṭhehi||
samānasukhadukkho.|| ||
Bhāyāmi Nāgadattaɱ suppagabbhaɱ||
kulesu vinibandhaɱ||
mā heva maccurañño balavato||
antakassa vasam eyyā ti.|| ||
5. Atha kho āyasmā Nāgadatto tāya devatāya saɱvejito {saɱvegam} āpādī ti.|| ||
8. Kulagharaṇī (or Ogāḷho)
1. Ekaɱ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu aññatarasmiɱ kule ativelam ajjhogāḷhappatto viharati.|| ||
3. Atha kho tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā tam bhikkhuɱ saɱvejetu-kāmā yā tasmiɱ kule kulagharaṇī tassā vaṇṇam abhinimminitvā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taɱ bhikkhuɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Nadītīresu saṇṭhāne sabhāsu rathiyāsu ca||
janā saṅgamma mantenti||
mañ ca tañ ca kim antaran-
ti.|| ||
5. Bahū hi saddā paccūhā||
khamitabbā tapassinā||
na tena maṅkuhotabbo||
na hi tena kilissati.|| ||
Yo ca saddaparittāsī||
vane vātamigo yathā||
lahucitto ti tam āhu||
nāssa sampajjate vatan ti.|| ||
9. Vajjiputto (or Vesālī)
1. Ekaɱ samayam aññataro Vajjiputtako bhikkhu Vesaliyaɱ viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena Vesāliyaɱ sabbaratti-cāro hoti.|| ||
3. Atha kho so bhikkhu Vesāliyaɱ turiya-tāḷita-vāditanighosa-saddaɱ sutvā paridevamāno tāyaɱ velāyaɱ imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Ekakā mayam araññe viharāma||
apaviddhaɱ va vanasmiɱ dārukaɱ||
etadisikāya rattiyā||
ko sunāma amhehi pāpiyo ti.|| ||
4. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā taɱ bhikkhuɱ saɱvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
5. Upasaṅkamitvā tam bhikkhuɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Ekako tvaɱ araññe viharasi||
apaviddhaɱ va vanasmiɱ dārukaɱ||
tassa te bahukā pihayanti||
nerayikā viya saggagaminan ti.|| ||
6. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saɱvejito {saɱvegam} apādī ti.|| ||
10. Sajjhāya (or Dhamma)
1. Ekaɱ samayaɱ aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu yaɱ sudaɱ pubbe ativelaɱ sajjhāya bahulo viharati||
so aparena samayena appossukko tuṇhībhūto saṅkasāyati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno dhammam asuṇantī yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taɱ bhikkhuɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kasmā tuvaɱ dhammapadāni bhikkhu||
nādhīyasi bhikkhūhi saɱvasanto||
sutvāna dhammaɱ labhati-ppasādaɱ||
diṭṭheva dhamme labhati-ppasaɱsan ti.|| ||
5. Ahu pure dhammapadesu chando||
yāva virāgena samāgamimha||
yato virāgena samāgamimha||
yaɱ kiñci diṭṭhaɱ va sutaɱ va mutaɱ||
aññāya nikkhepanam āhu santo ti.|| ||
11. Ayoniso (or Vitakkita)
1. Ekaɱ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu divāvihāragato pāpake akusale vitakke vitakketi||
seyyathīdaɱ kāmavitakkaɱ vyāpāda-vitakkaɱ vihiɱsa-vitakkaɱ.|| ||
3. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā tam bhikkhuɱ saɱvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā tam bhikkhuɱ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Ayoniso manasikārā||
bho vitakkehi majjasi||
ayoniɱ paṭinissajja||
yoniso anuvicintaya.|| ||
Satthāraɱ dhammam ārabbha||
saṅgham sīlānivattano||
adhigacchasi pāmojjaɱ||
pītisukham asaɱsayaɱ||
tato pāmojjabahulo||
dukkhass-antaɱ karissasī ti.|| ||
5. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saɱvejito saɱvegam āpādī ti.|| ||
12. Majjhantiko (or Saṇika)
1. Ekaɱ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
3. Upasaṅkamitvā tassa bhikkhuno santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Ṭhite majjhantike kāle||
sannisinnesu pakkhisu||
saṇateva mahāraññaɱ||
taɱ bhayaɱ paṭibhāti maɱ.|| ||
4. Ṭhite majjhantike kāle||
sannisinnesu pakkhisu||
saṇateva mahāraññaɱ||
sā rati patibhāti man ti.|| ||
13. Pākatindriya (or Sambahulā bhikkhū)
1. Ekaɱ samayaɱ sambahulā bhikkhū Kosalesu viharanti aññatarasmiɱ vanasaṇḍe uddhatā uṇṇaḷā capalā mukharā
vikiṇṇavācā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhantacittā pākatindriyā.|| ||
2. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tesam bhikkhūnaɱ anukampikā atthakāmā te bhikkhū saɱvejetukāmā yena te bhikkhū ten-upasaṅkami.|| ||
3. Upasaṅkamitvā te bhikkhū gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Sukhajīvino pure āsuɱ||
bhikkhū Gotama-sāvakā||
anicchā piṇḍam esanā||
anicchā sayanāsanaɱ||
loke aniccataɱ ñatvā||
dukkhass-antam akaɱsu te.|| ||
Dupposaɱ katvā attānam||
gāme gāmaṇikā viya||
bhutvā bhutvā nipajjanti||
parāgāresu mucchitā||
saṅghassa añjaliɱ katvā||
idh-ekacce vadām-ahaɱ.|| ||
Appaviddhā anāthā te||
yathā petā tath-eva te||
ye kho pamattā viharanti||
te me sandhāya bhāsitaɱ||
ye appamattā viharanti||
namo tesaɱ karom-ahanti.|| ||
4. Atha kho te bhikkhū tāya devatāya saɱvejitā saɱvegam āpādun ti.|| ||
14. Paduma-puppha (or Puṇḍarīka)
1. Ekaɱ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiɱ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu pacchābhattaɱ piṇḍapātapatikkanto pokkharaṇim ogahetvā padumam upasiṅghati||
3. Atha kho yā tasmiɱ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā taɱ bhikkhuɱ saɱvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taɱ bhikkhuɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Yam etaɱ vārijaɱ pupphaɱ||
adinnam upasiṅghasi||
ekaṅgam etaɱ theyyānaɱ||
gandhattheno si mārisā ti.|| ||
5. Na harāmi na bhañjāmi||
ārā siṅghāmi vārijaɱ||
atha kena nu vaṇṇena||
gandhattheno ti vuccati.|| ||
Yvāyaɱ bhisāni khaṇati||
puṇḍarīkāni bhuñjati||
evam ākiṇṇakammanto||
kasmā eso na vuccati.|| ||
6. ākiṇṇaluddo puriso||
dhāti celaɱ va makkhito||
tasmiɱ me vacanaɱ natthi||
tañ cārahāmi vattave.|| ||
Anaṅgaṇassa posassa||
niccaɱ sucigavesino||
vāḷaggamattam pāpassa||
abbhāmattaɱ va khāyati.|| ||
7. addhā maɱ yakkha jānāsi||
atho mam anukampasi||
puna pi yakkha vajjesi||
yadā passasi edisaɱ.|| ||
8. neva taɱ upājīvāmi||
na pi te katakammase||
tvam eva bhikkhu jāneyya||
yena gaccheyya suggatin ti.|| ||
9. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya {saɱvejito} {saɱvegam} āpādī ti.|| ||
Vana-saɱyuttaɱ samattaɱ.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Viveka Uppaṭṭhānañ ca||
Kassapagottena ca||
Sambahulā Ānando||
Anuruddho Nāgadattañ ca||
Kulagharanī Vajjīputto||
Vesalī Sajjhāyena ca||
Ayoniso Majjhantikālamhi ca||
Pākatindriya-padumapupphena cuddasa bhaveti.|| ||
Book X
Yakkha Saɱyuttaɱ
1. Indako
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Indakūṭe pabbate Indakassa yakkhassa bhavane.|| ||
2. Atha kho Indako yakkho yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Rūpaɱ na jīvan ti vadanti buddhā||
kathaɱ nvayaɱ vindat-imaɱ sarīraɱ||
kut-assa aṭṭhīyakapiṇḍam eti||
kathaɱ nvayaɱ sajjati gabbharasmin ti.|| ||
3. Pathamaɱ kalalaɱ hoti||
kalalā hoti abbudaɱ||
abbudā jāyate pesī||
pesī nibbattati ghano||
ghanā pasākhā jāyanti||
kesā lomā nakhāni ca.|| ||
Yañ c-assa bhuñjati māta||
annam pānañ ca bhojanaɱ||
tena so tattha yāpeti||
mātukucchigato naro ti.|| ||
2. Sakka
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭe pabbate||
2. Atha kho Sakka-nāmako yakkho yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Sabbaganthapahīnassa||
vippamuttassa te sato||
samaṇassa na taɱ sādhu||
yad aññam anusāsatī ti.|| ||
3. Yena kenaci vaṇṇena||
saɱvāso Sakka jāyati||
na tam arahati sappañño||
manasā anukampituɱ.|| ||
Manasā ce pasannena||
yad aññam anusāsati||
na tena hoti saɱyutto||
sānukampā anuddayā ti.|| ||
3. Sucilomo
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Gayāyaɱ viharati Ṭaṅkitamañce Suciloma-yakkhassa bhavane.|| ||
2. Tena kho pana samayena Kharo ca yakkho Sucilomo ca yakkho Bhagavato avidūre atikkamanti.|| ||
3. Atha kho Kharo yakkho Sucilomaɱ yakkham etad avoca:|| ||
Eso samaṇo ti.|| ||
4. N'esā samaṇo samaṇako eso||
yāva jānāmi yadi vā so samaṇo yadi vā pana so samaṇako ti.|| ||
5. Atha kho Sucilomo yakkho yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato kāyam upanāmesi.|| ||
6. Atha kho Bhagavā kāyam apanāmesi||
7. Atha kho Sucilomo yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Bhāyasi maɱ samaṇā ti.|| ||
8. Na khvāhaɱ taɱ āvuso bhāyāmi||
api ca te samphasso pāpako ti.|| ||
9. Pañhaɱ taɱ samaṇa pucchissāmi||
sace me na vyākarissasi||
cittaɱ vā te khipissāmi hadayaɱ vā te phālessāmi||
pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khipissāmī ti.|| ||
10. Na khvāhaɱ taɱ āvuso passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sa devamanussāya yo me cittaɱ va khipeyya hadayaɱ vā phāleyya||
pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khipeyya||
api ca tvam āvuso puccha yad ākaṅkhasī ti.|| ||
11. Rāgo ca doso ca kuto nidānā||
arati rati lomahaɱso kutojā||
kuto samuṭṭhāya manovitakkā||
kumārakā dhaṅkam iv-ossajantī ti.|| ||
12. Rāgo ca doso ca ito nidānā||
arati rati lomahaɱso itojā||
ito samuṭṭhāya manovitakkā||
kumārakā dhaṅkam iv-ossajanti.|| ||
Snehajā attasambhūtā||
nigrodhasseva khandhajā||
puthū visattā kāmesu||
māluvā va vitatā vane.|| ||
Ye naɱ pajānanti yato nidānaɱ||
te naɱ vinodenti suṇohi yakkha||
te duttaram ogham imaɱ taranti||
atiṇṇapubbaɱ apunabbhavāyā ti.|| ||
4. Maṇibhaddo
1. Ekaɱ samayam Bhagavā Magadhesu viharati Maṇimālake cetiye Maṇibhaddassa yakkhassa bhavane.|| ||
2. Atha kho Maṇibhaddo yakkho yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
[Satimato sadā bhaddaɱ||
satimā sukham edhati||
satimato su ve seyyo||
verā ca parimuccatī ti].|| ||
3. Satimato sadā bhaddaɱ||
satimā sukham edhati||
satimato su ve seyyo||
verā na parimuccati.|| ||
Yassa sabbam ahorattam||
ahiɱsāya rato mano||
mettaɱ so sabbabhūtesu||
veraɱ tassa na kenacī ti.|| ||
5. Sānu
1. Ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyam viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarissā upāsikāya Sānu nāma putto yakkhena gahito hoti.|| ||
3. Atha kho sā upasikā paridevamānā tāyaɱ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
[Sā hūti me arahataɱ||
iti me arahataɱ sutaɱ||
sā dāni ajja passāmi||
yakkhā kīḷanti Sānunā ti].|| ||
Cātuddasiɱ pañcaddasiɱ||
yāva pakkhassa aṭṭhamī||
pāṭihāriyapakkhañca||
aṭṭhaṅga-susamāhitaɱ.|| ||
Uposatham upavasanti||
iti me arahataɱ sutaɱ||
sā dāni ajja passāmi||
yakkhā kīḷanti Sānunā ti.|| ||
Cātuddasim pañcaddasiɱ||
yāva pakkhassa aṭṭhamī||
pātihāriyapakkhañca||
aṭṭhaṅga-susamāhitaɱ.|| ||
Uposatham upavasanti||
brahmacariyaɱ caranti ye||
na tehi yakkhā kīḷanti||
iti me arahataɱ sutaɱ.|| ||
Sāṇuɱ pabuddhaɱ vajjāsi||
yakkhānaɱ vacanam idam||
mā kāsi pāpakam kammam||
āviɱ vā yadivā raho.|| ||
Sac'eva pāpakaɱ kammaɱ||
karissasi karosi vā||
na te dukkhā pamuty-atthi||
uppaccāpi palāyato ti.|| ||
4. Mataɱ va amma rodanti||
yo vā jīvaɱ na dissati||
jīvantam amma passantī||
kasmā mam amma rodasī ti.|| ||
5. Mataɱ va puttam rodanti||
yo vā jīvam na dissati||
yo ca kāmeva jitvāna||
punar āgacchate idha||
taɱ vāpi putta rodanti||
puna jīvaɱ mato hi so.|| ||
Kukkuḷā ubbhato tāta||
kukkuḷam patitum icchasi||
narakā ubbhato tāta||
narakam patitum icchasi||
abhidhāvatha bhaddan-te||
kassa ujjhāpayāmase||
ādittā nibhataɱ bhaṇḍaɱ||
puna ḍayhitum icchasī ti.|| ||
6. Piyaṅkara
1. Ekaɱ samayaɱ āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Anuruddho rattiyā paccūsasamayaɱ paccuṭṭhāya dhammapadāni bhāsati.|| ||
3. Atha kho Piyaṅkara-mātā yakkhinī puttakam evaɱ tosesi.|| ||
Mā saddaɱ karī Piyaṅkara||
bhikkhu dhammapadāni bhāsati||
api ca dhammapadaɱ vijānīya||
paṭipajjema hitāya no siyā.|| ||
Pāṇesu ca saɱyamāmase||
sampajānamusā na bhaṇāmase||
sikkhema susīlyam attano||
api muccema pisāca-yoniyā ti.|| ||
7. Punabbasu
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhū nibbānapaṭisaɱyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaɱseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabbaɱ cetasā samannāharitvā ohitasotā dhammaɱ suṇanti.|| ||
3. Atha kho Punabbasu-mātā yakkhinī puttake evam toseti.|| ||
Tuṇhī Uttarike hohi||
tuṇhi hohi Punabbasu||
yāvāhaɱ buddhaseṭṭhassa||
dhammaɱ sossāmi satthuno.|| ||
Nibbānaɱ Bhagavā āhu||
sabbaganthappamocanaɱ||
ativelā ca me hoti||
asmiɱ dhamme piyāyanā.|| ||
Piyo loke sako putto||
piyo loke sako pati||
tato piyatarā mayhaɱ||
assa dhammassa magganā.|| ||
Na hi putto pati vā pi||
piyo dukkhā pamocaye||
yathā saddhammasavanaɱ||
dukkhā moceti pāṇinaɱ.|| ||
Loke dukkhapare tasmiɱ||
jarāmaraṇasaɱyutte||
jarāmaraṇamokkhāya||
yaɱ dhammam abhisambuddhaɱ||
taɱ dhammaɱ sotum icchāmi||
tuṇhī hohi Punabbasū ti.|| ||
4. Amma na vyāharissāmi||
tuṇhībhūtāyam Uttarā||
dhammam eva nisāmehi||
saddhamasavanaɱ sukhaɱ||
saddhammassa anaññāya||
amma dukkhaɱ carāmase.|| ||
Esa devamanussānaɱ||
sammūḷhānam pabhaṅkaro||
buddho antimasarīro||
dhammaɱ deseti cakkhumā.|| ||
5. Sādhu kho paṇḍito nāma||
putto jāto ure seyyo||
putto me buddhaseṭṭhassa||
dhammaɱ suddham piyāyati.|| ||
Punabbasu sukhī hohi||
ajjāhamhi samuggatā||
diṭṭhāni ariyasaccāni||
Uttarā pi suṇatu me ti.|| ||
8. Sudatto
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Sītavane.|| ||
2. Tena kho pana samayena Anāthapiṇḍiko gahapati Rājagaham anuppatto hoti kenacid eva karaṇīyena.|| ||
3. Assosi kho Anāthapiṇḍiko gahapati buddho kiro loke uppanno ti||
tāvad eva pana Bhagavantam dassanāya upasaṅkamitu-kāmo ahosi||
4. Ath-assa Anāthapiṇḍikassa gahapatissa etad ahosi.|| ||
Akālo kho ajja Bhagavantaɱ dassanāya upasaṅkamituɱ||
svedānāhaɱ kālena Bhagavantaɱ dassanāya upasaṅkamissāmīti buddhagatāya satiyā nipajji||
rattiyā sudaɱ tikkhattuɱ vuṭṭhāsi pabhātan ti maññamāno.|| ||
5. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati yena Sīvathikadvāraɱ ten-upasaṅkami||
amanussā dvāraɱ vivariɱsu.|| ||
6. Atha kho Anāthapiṇḍikassa gahapatissa nagaramhā nikkhamantassa āloko antaradhāyi andhakāro pātur ahosi||
bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱso udapādi||
tato ca puna nivattitu-kāmo ahosi.|| ||
7. Atha kho Sīvako yakkho antarahito saddam anussāvesi.|| ||
Sataɱ hatthī satam assā||
satam assasarī rathā||
sataɱ kaññā-sahassāni||
āmuttamaṇikuṇḍalā||
ekassa padavītihārassa||
kalam nāgghanti solasiɱ.|| ||
Abhikkama gahapati||
abhikkama gahapati||
abhikkamanan-te seyyo||
na paṭikkamanan ti.|| ||
8. Atha kho Anāthapiṇḍikassa gahapatissa andhakāro antaradhāyi āloko pātur ahosi||
Yam ahosi bhayaɱ chambhitattam lomahaɱso so paṭipassambhi.|| ||
9. Dutiyam pi kho||
pe|||| ||
10. Tatiyam pi Anāthapiṇḍikassa āloko antaradhāyi andhakāre pātur ahosi||
bhayaɱ chambhitattam lomahaɱso udapādi||
tato ca puna nivattitukāmo ahosi.|| ||
Tatiyam pi kho Sīvako yakkho antarahito saddam anussāvesi.|| ||
Satam hatthī satam assā||
satam assasarī rathā||
sataɱ kaññāsahassāni||
āmuttamaṇikuṇḍalā||
ekassa padavītihārassa||
kalaɱ nāgghanti soḷasiɱ.|| ||
Abhikkama gahapati||
abhikkama gahapati||
abhikkamanan-te seyyo||
no patikkamanan ti.|| ||
11. Atha kho Anāthapiṇḍikassa gahapatissa andhakāro
antaradhāyi āloko pātur ahosi||
yaɱ ahosi bhayaɱ chambhitattaɱ lomahaɱso so paṭippassambhi.|| ||
12. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati yena Sītavanaɱ [yena Bhagavā] ten-upasaṅkami.|| ||
13. Tena kho pana samayena Bhagavā rattiyā paccūsasamayaɱ paccuṭṭhāya ajjhokāse caṅkamati.|| ||
14. Addasā kho Bhagavā Anāthapiṇḍikaɱ gahapatiɱ dūrato va āgacchantaɱ||
disvāna caṅkamā orohitvā paññatte āsane nisidi||
nisajja kho Bhagavā Anāthapiṇḍikam gahapatim etad avoca:|| ||
Ehi Sudattā ti.|| ||
15. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati nāmena maɱ Bhagavā ālapatīti tatth-eva Bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantam etad avoca:|| ||
Kacci bhante Bhagavā sukham asayitthā ti.|| ||
Sabbadā ve sukhaɱ seti||
brāhmaṇo parinibbuto||
yo na limpati kāmesu||
sītibhūto nirupadhi.|| ||
Sabbā āsattiyo chetvā||
vineyya hadaye daraɱ||
upasanto sukhaɱ seti||
santim pappuyya cetasā ti.|| ||
9. Sukkā (1)
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena Sukkā bhikkhunī mahatiyā parisāya parivutā dhammam deseti.|| ||
3. Atha kho Sukkāya bhikkhuniyā abhippasanno yakkho Rājagahe rathikāya rathikam siṅghāṭakena siṅghāṭakam upasaṅkamitvā tāyaɱ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Kim me katā Rājagahe manussā||
madhupītā va acchare ye||
Sukkam na payirūpāsanti||
desentim amataɱ padaɱ.|| ||
Tañ ca pana appaṭivānīyaɱ||
asecanakam ojavaɱ||
pivanti maññe sappaññā||
valāhakam iva panthagūti.|| ||
10. Sukkā (2)
1. Ekam samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe||
2. Tena kho pana samayena aññataro upāsako Sukkāya bhikkhuniyā bhojanam adāsi.|| ||
3. Atha kho Sukkāya bhikkhuniyā abhippasanno yakkho Rājagahe rathikāya rathikaɱ siṅghāṭakena siṅghāṭakaɱ upasaṅkamitvā tāyaɱ velāyam imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Puññaɱ vata pasavi bahuɱ||
sapañño vatāyam upāsako||
yo Sukkāya adāsi bhojanaɱ||
sabbaganthehi vippamuttiyā ti.|| ||
11. Cīrā (or Vīrā)
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññataro upāsako Cīrāya bhikkhuniyā cīvaram adāsi.|| ||
3. Atha kho Cīrāya bhikkhuniyā abhippasanno yakkho Rājagahe rathikāya rathikaɱ siṅghāṭakena siṅghāṭakaɱ upasaṅkamitvā tayam velāyam imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Puññam vata pasavi bahuɱ||
sapañño vatāyam upāsako||
yo Cīrāya adāsi cīvaraɱ||
sabbayogehi vippamuttiyā ti.|| ||
12. Āḷavam
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Āḷaviyam viharati Āḷavakassa yakkhassa bhavane.|| ||
2. Atha kho Āḷavako yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nikkhama samaṇā ti.|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā nikkhami.|| ||
Pavisa samaṇā ti||
Sādh'āvuso ti Bhagavā pāvisi.|| ||
3. Dutiyam pi kho Āḷavako yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nikkhama samaṇā ti|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā nikkhami|| ||
Pavisa samaṇā ti|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā pāvisi.|| ||
4. Tatiyam pi kho Āḷavako yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nikkhama samaṇā ti|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā nikkhami|| ||
Pavisa samaṇāti|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā pāvisi.|| ||
5. Catuttham pi kho Āḷavako yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nikkhama samaṇā ti.|| ||
6. Na kho panāham āvuso nikkhamissāmi||
yan-te karaṇīyaɱ taɱ karohī ti.|| ||
7. Pañhaɱ taɱ samaṇa pucchissāmi||
sace me na karissasi cittam vā te khipissāmi hadayaɱ vā te phālessāmi pādesu vā gahetvā pāraganāya khipissāmī ti.|| ||
8. Na khvāhan-tam āvuso passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yo me cittam vā khipeyya hadayaɱ vā phāleyya pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khippeya||
api ca tvam āvuso puccha yad ākaṅkhasī ti.|| ||
9. Kiɱ sūdha vittam purisassa seṭṭhaɱ||
kiɱ su suciṇṇam sukham āvahāti||
kiɱ su have sādutaraɱ rasānam||
kathaɱ jīviɱ jīvitam āhu seṭṭhan ti.|| ||
10. Saddhidha vittam purisassa seṭṭhaɱ||
dhammo suciṇṇo sukham āvahāti||
saccam have sādutaraɱ rasānaɱ||
paññājīviɱ jīvitam āhu seṭṭhanti.|| ||
11. Kathaɱ su tarati oghaɱ||
kathaɱ su tarati aṇṇavaɱ||
kathaɱ su dukkham acceti||
kathaɱ su parisujjhatī ti.|| ||
12. Saddhāya tarati oghaɱ||
appamādena aṇṇavaɱ||
viriyena dukkham acceti||
paññāya parisujjhati.|| ||
13. Kathaɱ su labhate paññaɱ||
kathaɱ su vindate dhanaɱ.|| ||
Kathaɱ su kittim pappoti||
katham mittāni ganthati||
asmā lokā paraɱ lokaɱ||
katham pecca na socatī ti.|| ||
14. Saddahāno arahataɱ||
dhammaɱ nibbānapattiyā||
sussūsā labhate paññaɱ||
appamatto vicakkhaṇo.|| ||
Paṭirūpakārī dhuravā||
uṭṭhātā vindate dhanaɱ||
saccena kittim pappoti||
dadaɱ mittāni ganthati.|| ||
Asmā lokā paraɱ lokaɱ||
evam pecca na socati.|| ||
Yass-ete caturo dhammā||
saddhassa gharam esino||
saccam damo dhiti cāgo||
sa ve pecca na socati||
asmā lokā paraɱ lokaɱ||
evam pecca na socati.|| ||
Iṅgha aññe pi pucchassa||
puthu-samaṇa-brāhmaṇe||
yadi saccā damā cāgā||
khantyā bhiyyo dha vijjatī ti.|| ||
15. Kathaɱ nu dāni puccheyyaɱ||
puthu-samaṇa-brāhmaṇe||
yo haɱ ajja pajānāmi||
yo attho samparāyiko.|| ||
Atthāya vata me buddho||
vāsāyāḷavim āgato||
yo ham ajja pajānāmi||
yattha dinnam mahapphalaɱ.|| ||
So ahaɱ vicarissāmi||
gāmā gāmaɱ purā puraɱ||
namassamāno sambuddham||
dhammassa ca sudhammatan ti.|| ||
Indaka-vaggo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Indako Sakka-Lomo ca||
Maṇibhaddo ca Sānu ca||
Piyaṅkara-Punabbasu||
Sudatto ca dve Sukkā Cīrā Alavan ti.|| ||
Yakkha-saɱyuttam samattaɱ.|| ||
Book XI
Sakka Saɱyutta
Chapter I: Paṭhamo Vaggo
1. Suvira
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayaɱ Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū amantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
4. Bhūtapubbam bhikkhave asurā deve abhiyaɱsu||
atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Suvīraɱ devaputtam āmantesi|| ||
Ete tāta Suvīra asurā deve abhiyanti||
gaccha tāta Suvīra asure paccuyyāhīti|| ||
Evam bhaddanta vā ti kho bhikkhave Suvīro devaputto Sakkassa devānam indassa paṭissutvā pamādam āpādesi.|| ||
5. Dutiyam pi kho bhikkhave Sakko devānam indo Suvīraɱ devaputtam āmantesi||
Ete tāta Suvīra asurā deve abhiyanti||
gaccha tāta Suvīra asure paccuyyāhīti|| ||
Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Suvīro devaputto Sakkassa devānam indassa paṭissutvā pamādam āpādesi.|| ||
6. Tatiyam pi kho bhikkhave Sakko devānam indo Suvīraɱ devaputtam āmantesi|| ||
Ete tāta Suvīra asurā deve abhiyanti||
gaccha tāta Suvīra asure paccuyyāhīti|| ||
Evam bhaddanta vā ti kho bhikkhave Suvīro devaputto Sakkassa devānam indassa paṭissutvā pamādam āpādesi.|| ||
7. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Suvīraɱ devaputtaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Anuṭṭhahaɱ avāyamaɱ||
sukhaɱ yatrādhigacchati||
Suvīra tattha gacchāhi||
māñca tattheva pāpayā ti.|| ||
8. Alasassa anuṭṭhātā||
na ca kiccāni kāraye||
sabbakāmasamiddhassa||
taɱ me Sakka varaɱ disan ti.|| ||
9. Yatthālaso anuṭṭhātā||
accantaɱ sukham edhati||
Suvīra tattha gacchāhi||
mañca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
10. Akammanā devaseṭṭha||
Sakka vindemu yaɱ sukhaɱ||
asokam anupāyāsaɱ||
tam me Sakka varaɱ disan ti||
11. Sa ce atthi akammena||
koci kvaci na jīyati||
nibbānassa hi so maggo||
Suvīra tattha gacchāhi||
mañca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
12. So hi nāma bhikkhave Sakko devānam indo sakam puññaphalam upajīvamāno devānaɱ Tāvatiɱsānam issariyādhipaccam rajjaɱ karonto uṭṭhāna-viriyassa vaṇṇavādī bhavissati||
idha kho taɱ bhikkhave sobhetha yaɱ tumhe evaɱ svākhyāte dhammavinaye pabbajitā samānā uṭṭhaheyyātha ghaṭeyyātha vā yameyyātha appattassa pattiyā andhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikariyāyā ti.|| ||
2. Susīma
1. Sāvatthiyam viharati Jetavane.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
4. Bhūtapubbaɱ bhikkhave asurā deve abhiyaɱsu||
atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Susīmaɱ devaputtaɱ āmantesi||
ete tāta Susīma asurā deve abhiyanti||
gaccha tāta Susīma asure paccuyyāhīti|| ||
Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Susīmo devaputto Sakassa devānam indassa paṭissutvā pamādam āpādesi.|| ||
5. Dutiyam pi kho bhikkhave Sakko devānam indo Susīmam devaputtam āmantesi||
pa||
dutiyam pi pamādam āpādesi.|| ||
6. Tatiyam pi kho bhikkhave Sakko devānam indo Susīmam devaputtam āmantesi||
pa||
tatiyam pi pamādam āpādesi.|| ||
7. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Susīmaɱ devaputtaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Anuṭṭhahaɱ avāyamaɱ||
sukhaɱ yatrādhigacchati.|| ||
Susīma tattha gacchāhi||
mañ ca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
8. Alasassa anuṭṭhātā||
na ca kiccāni kāraye||
sabbakāmasamiddhassa||
tam me Sakka varam disan ti.|| ||
9. Yatthālaso anuṭṭhātā||
accantaɱ sukham edhati||
Susīma tattha gacchāhi||
mañca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
10. Akammanā devaseṭṭha||
Sakka vindemu yaɱ sukhaɱ||
asokam anupāyāsaɱ||
tam me Sakka varaɱ disan ti.|| ||
11. Sa ce atthi akammena||
koci kvaci na jīyati||
nibbānassa hi so maggo||
Susīma tattha gacchāhi||
mañca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
12. So hi nāma bhikkhave Sakko devānam indo sakam puññaphalaɱ upajīvamāno devānaɱ Tāvatiɱsānam issariyādhipaccaɱ rajjam karonto uṭṭhānaviriyassa vaṇṇavādī bhavissati.|| ||
Idha kho taɱ bhikkhave sobhetha yaɱ tumhe evaɱ svākhyāte dhammavinaye pabbajitā samānā uṭṭhaheyyātha ghaṭeyyātha vāyameyyātha appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyā ti.|| ||
3. Dhajaggam
1. Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
4. Bhūtapubbam bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo deve Tāvatiɱse āmantesi|| ||
Sa ce mārisā devānam saṅgāmagatānam
uppajjeyya bhayaɱ vā chambhitattaɱ vā lomahaɱso vā mam-eva tasmiɱ samaye dhajaggam ullokeyyātha||
mamaɱhi vo dhajaggaɱ ullokayataɱ yam bhavissati bhayaɱ vā chambhitatthaɱ vā lomahaɱso vā so pahīyissati.|| ||
6. No ce me dhajaggam ullokeyyātha atha Pajāpatissa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha.|| ||
Pajāpatissa hi vo devarājassa dhajaggam ullokayataɱ yam bhavissati bhayaɱ vā chambhitattam vā lomahaɱso vā so pahīyissati.|| ||
7. No ce Pajāpatissa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha atha Varuṇassa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha.|| ||
Varuṇassa hi vo devarājassa dhajaggam ullokayataɱ yaɱ bhavissati bhayaɱ vā chambhitattaɱ vā lomahaɱso vā so pahīyissati.|| ||
8. No ce Varuṇassa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha atha §sānassa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha.|| ||
§sānassa hi vo devarājassa dhajaggaɱ ullokayataɱ yam bhavissati bhayaɱ vā chambhitattam vā lomahaɱso vā so pahīyissati.|| ||
9. Taɱ kho pana bhikkhave Sakkassa vā devānam indassa dhajaggam ullokayatam.|| ||
Pajāpatissa vā devarājassa dhajaggam ullokayataɱ.|| ||
Varuṇassa vā devarājassa dhajaggam ullokayataɱ||
§sānassa vā devarājassa dhajaggam ullokayatam.|| ||
yaɱ bhavissati bhayaɱ vā chambhitattaɱ vā lomahaɱso vā so pahīyethā pi no pi pahīyetha.|| ||
10. Tam kissa hetu?|| ||
Sakko hi bhikkhave devānam indo avītarāgo avītadoso avītamoho bhīru chambhī utrāsī palāyī ti.|| ||
11. Ahaɱ ca kho bhikkhave evaɱ vadāmi||
sa ce tumhākam bhikkhave araññagatānam vā rukkhamūlagatānaɱ vā suññāgāragatānam vā uppajjeyya bhayaɱ vā chambhitattaɱ vā lomahaɱso vā mam eva tasmiɱ samaye anussareyyātha.|| ||
Iti pi so Bhagavā arahaɱ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānam buddho bhagavā ti.|| ||
12. Mamaɱ hi vo bhikkhave anussarataɱ yam bhavissati bhayam vā chambhitattaɱ vā lomahaɱso vā so pahīyissati.|| ||
13. No ce mam anussareyyātha atha dhammam anussareyyātha.|| ||
Svākhyāto Bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaɱ veditabbo viññūhī ti.|| ||
14. Dhammaɱ hi vo bhikkhave anussarataɱ yam bhavissati bhayaɱ vā chambhitattaɱ vā lomahaɱso vā so pahīyissati.|| ||
15. No ce dhammam anussareyyātha atha saṅgham anussareyyātha|| ||
Supaṭipaṇṇo Bhagavato sāvaka-saṅgho||
ujupaṭipanno Bhagavato sāvaka-saṅgho||
ñāyapaṭipanno Bhagavato sāvaka-saṅgho||
sāmīcipaṭipaṇṇo Bhagavato sāvakasaṅgho yad idam cattāri purisayugāni aṭṭha purisa-puggalā esa Bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaram puññakkhettam lokassā ti.|| ||
16. Saṅghaɱ hi vo bhikkhave anussarataɱ yam bhavissati bhayaɱ vā chambhitattaɱ vā lomahaɱso vā so pahīyissati.|| ||
17. Taɱ kissa hetu|| ||
Tathāgato hi bhikkhave arahaɱ sammāsambuddho vītarāgo vītadoso vītamoho abhīru acchambhī anutrāsī apalāyī ti.|| ||
18. Idam avoca Bhagavā||
idaɱ vatvāna Sugato athāparam etad avoca satthā.|| ||
Araññe rukkhamūle vā||
suññāgāre vā bhikkhavo||
anussaretha sambuddhaɱ||
bhayaɱ tumhākaɱ no siyā.|| ||
No ce buddhaɱ sareyyātha||
lokajeṭṭham narāsabhaɱ||
atha dhammaɱ sareyyātha||
niyyānikaɱ sudesitaɱ.|| ||
No ce dhammaɱ sareyyātha||
niyyānikaɱ sudesitaɱ||
atha saṅghaɱ sareyyātha||
puññakkhettam anuttaraɱ.|| ||
Evam buddham sarantānaɱ||
dhammaɱ saṅghañ ca bhikkhavo||
bhayaɱ vā chambhitattaɱ vā||
lomahaɱso na hessatī ti.|| ||
4. Vepacitti (or Khanti)
1. Sāvatthiyam Jetavane||
pa||
2. Bhagavā etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbaɱ bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi||
4. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo asure āmantesi|| ||
Sace mārisā devānam asurasaṅgāme samupabbūḷhe asurā jineyyuɱ devā parājeyyuɱ||
yena naɱ Sakkam devānam indaɱ kaṇṭhe pañcamehi bandhanehi bandhitvā mama santike āneyyātha asurapuran ti.|| ||
5. Sakko pi kho bhikkhave devānam indo deve Tāvatiɱse āmantesi|| ||
Sace mārisā devānam asurasaṅgāme samupabbūḷhe devā jineyyuɱ asurā parājeyyuɱ||
yena naɱ Vepacittim asurindaɱ kaṇṭhe pañcamehi bandhanehi bandhitvā mama santike āneyyātha Sudhammam sabbhan ti.|| ||
6. Tasmiɱ kho pana bhikkhave saṅgāme devā jiniɱsu asurā parājiɱsu.|| ||
7. Atha kho bhikkhave devā Tavatiɱsā Vepacittim asurindam kaṇṭhe pañcamehi bandhanehi bandhitvā Sakassa devānam indassa santike ānesum Sudhammaɱ sabhaɱ.|| ||
8. Tatra sudaɱ bhikkhave Vepacitti asurindo kaṇṭhe pañcamehi bandhanehi baddho Sakkam devānam indaɱ Sudhammam sabham pavisantañ ca nikkhamantañ ca asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosati paribhāsati.|| ||
9. Atha kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkaɱ devānam indam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Bhayā nu mathavā Sakka||
dubbalyā no titikkhasi||
suṇanto pharusam vācaɱ||
sammukhā Vepacittino ti.|| ||
10. Nāham bhayā na dubbalyā||
khamāmi Vepacittino||
kathaɱ hi mādiso viññū||
bālena paṭisaɱyuje ti.|| ||
11. Bhiyyo bālā pakujjheyyuɱ||
no c-assa paṭisedhako||
tasmā bhusena daṇḍena||
dhīro bālaɱ nisedhaye ti.|| ||
12. Etad eva ahaɱ maññe||
bālassa paṭisedhanaɱ||
paraɱ saṅkupitam ñatvā||
yo sato upasammatī ti.|| ||
13. Etad eva titikkhāya||
vajjam passāmi Vāsava||
yadā naɱ maññati bālo||
bhayā myāyam titikkhati||
ajjhārūhati dummedho||
go va bhiyyo palāyinan ti.|| ||
14. Kāmam maññatu vā mā vā||
bhayā myāyaɱ titikkhati||
sadatthaparamā atthā||
khantyā bhiyyo na vijjati.|| ||
yo have balavā santo||
dubbalassa titikkhati||
tam āhu paramaɱ khantiɱ||
niccam khamati dubbalo.|| ||
Abalan-tam balam āhu||
yassa bālabalam balaɱ.|| ||
Balassa dhammaguttassa||
paṭivattā na vijjati.|| ||
Tass'eva tena pāpiyo||
yo kuddhaɱ paṭikujjhati||
kuddham apaṭikujjhanto||
saṅgāmam jeti dujjayaɱ.|| ||
Ubhinnam atthaɱ carati||
attano ca parassa ca||
paraɱ saṅkupitaɱ ñatvā||
yo sato upasammati.|| ||
Ubhinnam tikicchantaɱ taɱ||
attano ca parassa ca||
janā maññanti bālo ti||
ye dhammassa akovidā ti.|| ||
15. So hi nāma bhikkhave Sakko devānam indo sakaɱ puññaphalam upajīvamāno devānaɱ Tāvatiɱsānaɱ issariyadhipaccaɱ rajjaɱ karonto khantisoraccassa vaṇṇavādī bhavissati.|| ||
16. Idha kho taɱ bhikkhave sobhetha yaɱ tumhe evaɱ svākhyāte dhammavinaye pabbajitā samānā khamā ca bhaveyyātha soratā cā ti.|| ||
5. Subhāsitaɱ-jayaɱ
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi.|| ||
3. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaɱ devānam indam etad avoca:|| ||
Hotu devānam inda subhāsitena jayo ti.|| ||
Hotu Vepacitti subhāsitena jayo ti.|| ||
4. Atha kho bhikkhave devā ca asurā ca pārisajje ṭhapesuɱ||
ime no subhāsitaɱ dubbhāsitam ājānissantī ti.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaɱ devānam indam etad avoca:|| ||
Bhaṇa devānam inda gāthan ti.|| ||
6. Evaɱ vutte bhikkhave Sakko devānam indo Vepacittim asurindam etad avoca:|| ||
Tumhe khv-attha Vepacitti pubbadevā||
bhaṇa Vepacitti gāthan ti.|| ||
7. Evaɱ vutte bhikkhave Vepacitti asurindo imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Bhiyyo bālā pakujjheyyuɱ||
no c-assa paṭisedhako||
tasmā bhusena daṇḍena||
dhīro bālam nisedhaye ti.|| ||
8. Bhāsitāya kho pana bhikkhave Vepacittinā asurindena gāthāya asurā anumodiɱsu||
devā tuṇhī ahesuɱ.|| ||
9. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaɱ devānam indam etad avoca:|| ||
Bhaṇa devānam inda gāthan ti.|| ||
10. Evam vutte bhikkhave Sakko devānam indo imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Etad eva ahaɱ maññe||
bālassa paṭisedhanaɱ||
paraɱ saṅkupitaɱ ñatvā||
yo sato upasammatī ti.|| ||
11. Bhāsitāya kho pana bhikkhave Sakkena devānam indena gāthāya devā anumodiɱsu||
asurā tuṇhī ahesuɱ.|| ||
12. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Vepacittim asurindam etad avoca:|| ||
Bhaṇa Vepacitti gāthan ti.|| ||
Etad eva titikkhāya||
vajjaɱ passāmi Vāsava||
yadā naɱ maññati bālo||
bhayā myāyaɱ titikkhati||
ajjhārūhati dummedho||
go va bhiyyo palāyinan ti.|| ||
13. Bhāsitāya kho pana bhikkhave Vepacittinā asurindena gāthāya asurā anumodiɱsu||
devā tuṇhī ahesuɱ.|| ||
14. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaɱ devā. nam indam etad avoca:|| ||
Bhaṇa devānam inda gāthan ti.|| ||
15. Evaɱ vutte bhikkhave Sakko devānam indo imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Kāmaɱ maññatu vā mā vā||
bhayā myāyam titikkhati||
sadatthaparamā atthā||
khantyā bhiyyo na vijjati.|| ||
Yo have balavā santo||
dubbalassa titikkhati||
tam āhu paramaɱ khantiɱ||
niccaɱ khamati dubbalo||
Abalan-tam balaɱ āhu||
yassa bālabalaɱ balaɱ||
balassa dhammaguttassa||
paṭivattā na vijjati.|| ||
Tass'eva tena pāpiyo||
yo kuddhaɱ paṭikujjhati||
kuddham appaṭikujjhanto||
saṅgāmaɱ jeti dujjayaɱ.|| ||
Ubhinnam atthaɱ carati||
attano ca parassa ca||
paraɱ saṅkupitaɱ ñatvā||
yo sato upasammati.|| ||
Ubhinnam tikicchantaɱ taɱ||
attano ca parassa ca||
janā maññanti bālo ti||
ye dhammassa akovidā ti.|| ||
16. Bhāsitāsu kho pana bhikkhave Sakkena devānam indena gāthāsu devā anumodiɱsu||
asurā tuṇhī ahesuɱ.|| ||
17. Atha kho bhikkhave devānañ ca asurānañ ca parisajjā etad avocuɱ:|| ||
18. Bhāsitā kho Vepacittinā asurindena gāthayo||
tā ca kho sadaṇḍāvacarā satthāvacarā iti bhaṇḍanam iti viggaho iti kalaho ti.|| ||
19. Bhāsitā kho Sakkena devānam indena gāthāyo||
tā ca kho adaṇḍāvacarā asatthāvacarā iti abhaṇḍanam iti aviggaho iti akalaho||
Sakkassa devānam indassa subhāsitena jayo ti.|| ||
20. Iti kho bhikkhave Sakkassa devānam indassa subhāsitena jayo ahosi.|| ||
6. Kulāvaka
1. Sāvatthi nidānaɱ.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi.|| ||
3. Tasmiɱ kho pana bhikkhave saṅgāme asurā jiniɱsu||
devā parājiɱsu.|| ||
4. Parājitā kho bhikkhave devā apāyaɱsveva uttarena mukhā abhiyaɱsveva ne asurā.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Mātalisaṅgāhakaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kulāvakā Mātali simbalismiɱ||
īsāmukhena parivajjayassu||
kāmaɱ cajāma asuresu pāṇaɱ||
mā yime dijā vikulāvakā ahesun ti.|| ||
6. Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Mātali saṅgāhako Sakkassa devānam indassa paṭissutvā sahassayuttam ājaññaratham paccudāvattesi.|| ||
7. Atha kho bhikkhave asurānam etad ahosi|| ||
Paccudāvatto kho dāni Sakkassa devānam indassa sahassayutto
ājaññaratho dutiyam pi kho devā asurehi saṅgāmessantī ti||
bhītā asurapuram eva pāvisiɱsu.|| ||
8. Iti kho bhikkhave Sakkassa devānam indassa dhammeneva jayo ahosī ti.|| ||
7. Na dubbhiyaɱ
1. Sāvatthi.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave Sakkassa devānam indassa rahogatassa paṭisallīnassa evaɱ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Yo pi me assa paccatthiko tassa pāham na dubbheyyan ti.|| ||
3. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkassa devānam indassa cetasā ceto parivitakkam aññāya yena Sakko devānam indo ten-upasaṅkami.|| ||
4. Addasā kho bhikkhave Sakko devānam indo Vepacittim asurindaɱ dūrato va āgacchantaɱ||
disvāna Vepacittim asurindam etad avoca:|| ||
Tiṭṭha Vepacitti gahito sī ti.|| ||
5. Yad eva te mārisa pubbe cittaɱ||
tad eva tvam mā pahāsī ti||
6. Sapassu ca me Vepacitti adubbhāyā ti.|| ||
7. Yam musā bhaṇato pāpam||
yam pāpam ariyūpavādino||
mittadduno ca yam pāpaɱ||
yam pāpam akataññuno||
tam eva pāpam phusati||
yo te dubbhe Sujampatī ti.|| ||
8. Virocana-asurindo (or Attho)
1. Sāvatthi nidānam.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divā vihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Sakko devānam indo Verocano ca asurindo yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā paccekadvārabāham nissāya aṭṭhaɱsu.|| ||
4. Atha kho Verocano asurindo Bhagavato santike imaɱ gātham abhāsi:|| ||
Vāyameth-eva puriso||
yāva atthassa nippadā||
nippannasobhaṇo attho||
Verocanavaco idan ti.|| ||
5. Vāyameth-eva puriso||
yāva atthassa nippadā||
nippannasobhaṇo attho||
khantyā bhiyyo na vijjatī ti.|| ||
6. Sabbe sattā atthajātā||
tattha tattha yathārahaɱ||
saɱyogaparamā tveva||
sambhogā sabbapāṇinaɱ||
nippannasobhino atthā||
Verocanavaco idan ti.|| ||
7. Sabbe sattā atthajātā||
tattha tattha yathārahaɱ||
saɱyogaparamā tveva||
sambhogā sabbapāṇinaɱ||
nippannasobhino atthā||
khantyā bhiyyo na vijjatī ti|| ||
9. Isayo araññakā (or Gandha)
1. Sāvatthi.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave sambahulā isayo sīlavanto kalyāṇadhammā araññāyatane paṇṇakuṭīsu sammanti.|| ||
3. Atha kho bhikkhave Sakko ca devānam indo Vepacitti ca asurindo yena te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā tenupasaṅkamiɱsu.|| ||
4. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo aṭaliyo upāhanā ārohitvā khaggam olaggetvā chattena dhāriyamānena aggadvārena assamam pavisitvā te isayo sīlavante kalyāṇadhamme apavyāmato karitvā atikkami.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo aṭaliyo upāhanā orohitvā khaggam aññesaɱ datvā chattam apānametvā dvāreneva assamam pavisitvā te isayo sīlavante kalyāṇadhamme anuvātaɱ pañjaliko namassamāno aṭṭhāsi.|| ||
6. Atha kho bhikkhave te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā Sakkam devānam indaɱ gāthāya ajjhabhāsiɱsu.|| ||
Gandho isīnaɱ ciradikkhitānaɱ||
kāyā cuto gacchati mālutena||
ito paṭikkamma Sahassanetta||
gandho isīnam asuci devarājā ti.|| ||
7. Gandho isīnaɱ ciradikkhitānaɱ||
kāyā cuto gacchatu mālutena||
sucitrapuppham va sirasmiɱ mālam||
gandham etam paṭikaṅkhāma bhante||
na hettha devā patikkūlasaññino ti.|| ||
10. Isayo samuddakā (or Sambara)
1. Sāvatthi.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave sambahulā isayo sīlavanto kalyāṇadhammā samuddatīre paṇṇakuṭīsu sammanti.|| ||
3. Tena kho pana samayena bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi||
4. Atho kho bhikkhave tesam isīnaɱ sīlavantānaɱ kalyāṇadhammānam etad ahosi|| ||
Dhammikā devā adhammikā asurā||
siyā pi naɱ asurato bhayaɱ||
yaɱ nūna mayaɱ Sambaram asurindam upasaṅkamitvā abhayadakkhiṇaɱ yāceyyāmā ti.|| ||
5. Atha kho bhikkhave te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitam vā bāham pasāreyya pasāritaɱ vā bāhaɱ sammiñjeyya||
evam eva samuddatīre paṇṇakuṭīsu antarahitā Sambarassa asurindassa pamukhe pātur ahesuɱ.|| ||
6. Atha kho bhikkhave te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā Sambaram asurindaɱ gāthāya ajjhabhāsiɱsu.|| ||
7. Isayo Sambaram pattā||
yācanti abhayadakkhiṇaɱ||
kāmaɱ karohi te dātuɱ||
bhayassa abhayassa vā ti.|| ||
8. Isīnam abhayaɱ natthi||
duṭṭhānaɱ sakkasevinaɱ||
abhayaɱ yācamānānaɱ||
bhayam eva dadāmi vo ti||
9. Abhayaɱ yācamānānaɱ||
bhayam eva dadāsi no||
patigaṇhāma te etaɱ||
akkhayaɱ hoti te bhayaɱ.|| ||
Yādisaɱ vappate bījaɱ||
tādisaɱ harate phalaɱ||
kalyāṇakārī kalyāṇaɱ||
pāpakārī ca pāpakaɱ||
pavuttaɱ vappate bījaɱ||
phalaɱ paccanubhossasī ti.|| ||
10. Atha kho bhikkhave te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā Sambaram asurindam abhisapetvā seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitam vā bāham pasāreyya pasāritaɱ vā bahaɱ sammiñjeyya||
evam eva Sambarassa asurindassa pamukhe antarahitā samuddatīre paṇṇakuṭīsu pātur ahesuɱ.|| ||
11. Atha kho bhikkhave Sambaro asurindo tehi isīhi sīlavantehi kalyāṇadhammehi abhisapito rattiyā sudaɱ tikkhatum ubbijjī ti.|| ||
Paṭhamo vaggo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Suvīraɱ Susimaɱ c-eva||
Dhajaggaɱ Vepacittino||
Subhāsitaɱ-jayaɱ c-eva||
Kulāvakaɱ Na-dubbhiyaɱ||
Virocana-asurindo||
Isayo araññakaɱ c-eva||
Isayo ca samuddakā ti.|| ||
Chapter II: Dutiyo Vaggo
1. Devā or Vatapada (1)
1. Sāvatthi.|| ||
2. Sakkassa bhikkhave devānam indassa pubbe manussabhūtassa satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuɱ||
yesaɱ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā.|| ||
3. Katamāni satta vatapadāni.|| ||
4. Yāva jīvaɱ mātapettibharo assaɱ||
Yāva jīvaɱ kule jeṭṭhāpacāyī assaɱ|| ||
Yāva jīvaɱ saṇhavāco assaɱ.|| ||
Yāvajīvaɱ apisuṇavāco assaɱ|| ||
Yāvajīvaɱ vigatamalamaccherena cetasā agāraɱ ajjhāvaseyyaɱ muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaɱvibhāgarato|| ||
Yāva jīvaɱ saccavādo assaɱ|| ||
Yāvajīvam akodhano assaɱ||
sace pi me kodho uppajjeyya khippam eva naɱ paṭivineyyanti.|| ||
5. Sakkassa bhikkhave devānam indassa pubbe manussabhūtassa imāni satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuɱ||
yesam samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā ti.|| ||
6. Mātāpettibharaɱ jantuɱ||
kule jeṭṭhāpacāyinaɱ||
saṇhaɱ sakhilasambhāsam||
pesuṇeyya-pahāyinaɱ.|| ||
Maccheravinaye yuttaɱ||
saccaɱ kodhābhibhuɱ naraɱ||
taɱ ve devā Tāvatiɱsā||
āhu sappuriso itī ti.|| ||
2. Devā (2)
1. Sāvatthi Jetavane.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū etad avoca:|| ||
3. Sakko bhikkhave devānam indo pubbe manussabhūto samāno Magho nāma māṇavo ahosi||
tasmā Maghavā ti vuccati.|| ||
4. Sakko bhikkhave devānam indo pubbe manussabhūto samāno pure pure dānam adāsi||
tasmā Purindado ti vuccati.|| ||
5. Sakko bhikkhave devānam indo pubbe manussabhūto samāno sakkaccam dānam adāsi||
tasmā Sakko ti vuccati.|| ||
6. Sakko bhikkhave devānam indo pubbe manussabhūto samāno āvasatham adāsi||
tasmā Vāsavo ti vuccati.|| ||
7. Sakko bhikkhave devānam indo sahassam pi atthānam muhuttena cinteti||
tasmā Sahassakkho ti vuccati.|| ||
8. Sakkassa bhikkhave devānam indassa Sujā nāma asurakaññā pajāpatī ahosi||
tasmā Sujampatīti vuccati.|| ||
9. Sakko bhikkhave devānam indo devānam Tāvatiɱsānam issariyādhipaccaɱ rajjaɱ kāresi||
tasmā devānam indo ti vuccati.|| ||
10. Sakkassa bhikkhave devānam indassa pubbe manussabhūtassa satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuɱ||
yesaɱ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā.|| ||
11. Katamāni satta vatapadāni.|| ||
Yāvajīvaɱ mātāpettibharo assaɱ|| ||
Yāvajīvaɱ kule jeṭṭhāpacāyī assaɱ|| ||
Yāvajīvaɱ saṇhavāco assaɱ.|| ||
Yāvajīvaɱ apisuṇavāco assaɱ|| ||
Yāvajīvaɱ vigatamalamacchereṇa cetasā agāram ajjhāvaseyyam muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaɱvibhāgarato|| ||
Yāvajīvaɱ saccavāco assaɱ|| ||
Yāvajīvam akodhano assaɱ||
sa ce pi me kodho uppajjeyya khippam eva naɱ paṭivineyyan ti.|| ||
12. Sakkassa bhikkhave devānam indassa pubbe manussabhūtassa imāni satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuɱ||
yesaɱ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā ti.|| ||
Mātāpettibharaɱ jantuɱ||
kulejeṭṭhāpacāyinaɱ||
saṇhaɱ sakhilasambhāsaɱ||
pesuṇeyyapahāyinaɱ.|| ||
Maccheravinaye yuttaɱ||
saccaɱ kodhābhibhuɱ naraɱ||
taɱ ve devā Tāvatiɱsā||
āhu sappuriso itī ti.|| ||
3. Devā (3)
1. Evam me sutaɱ.|| ||
2. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Vesāliyaɱ viharati Mahāvane kuṭāgāra-sālāyaɱ.|| ||
3. Atha kho Mahāli licchavi yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdi.|| ||
4. Eka-m-antaɱ nisinno kho Mahāli licchavi Bhagavantam etad avoca:|| ||
Diṭṭho no bhante Bhagavatā Sakko devānam indo ti.|| ||
5. Diṭṭho kho me Mahāli Sakko devānam indo ti.|| ||
6. So hi nūna bhante sakkapaṭirūpako bhavissati||
duddaso hi bhante Sakko devānam indo ti.|| ||
7. Sakkañcāham Mahāli jānāmi sakkakaraṇe ca dhamme yesaɱ dhammānaɱ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā tañ ca pajānāmi.|| ||
8. Sakko Mahāli devānam indo pubbe manussabhūto samāno Magho nāma māṇavako ahosi||
tasmā Maghavā ti vuccati.|| ||
9. Sakko Mahāli devānam indo pubbe manussabhūto samāno pure pure dānam adāsi||
tasmā Purindado ti vuccati.|| ||
10. Sakko Mahāli devānam indo pubbe manussabhūto samāno sakkaccaɱ dānam adāsi||
tasmā Sakko ti vuccati.|| ||
11. Sakko Mahāli devānam indo pubbe manussabhūto samāno āvasatham adāsi||
tasmā Vāsavo ti vuccati.|| ||
12. Sakko Mahāli devānam indo sahassam pi atthānam muhuttena cinteti||
tasmā Sahassakkho ti vuccati.|| ||
13. Sakkassa Mahāli devānam indassa Sujā nāma asurakaññā pajāpatī||
tasmā Sujampatīti vuccati.|| ||
14. Sakko Mahāli devānam indo devānam Tāvatiɱsānam
issariyādhipaccam rajjaɱ kāresi tasmā devānam indo vuccati.|| ||
15. Sakkassa Mahāli devānam indassa pubbe manussabhūtassa satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuɱ||
yesaɱ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā.|| ||
16. Katamāni satta vatapadāni.|| ||
17. Yāva jīvaɱ mātapettibharo assaɱ|| ||
Yāva jīvaɱ kulejeṭṭhāpacāyī assaɱ|| ||
Yāva jīvaɱ saṇhavāco assaɱ.|| ||
Yāvajīvaɱ apisuṇo assaɱ|| ||
Yāva jīvaɱ vigatamalamacchereṇa cetasā agāram ajjhāvaseyyam muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaɱvibhāgarato|| ||
Yāvajīvam saccavāco assaɱ|| ||
Yāvajīvaɱ akodhano assaɱ||
sa ce pi me kodho uppajjeyya khippam eva nam paṭivineyyan ti.|| ||
18. Sakkassa Mahāli devānam indassa pubbe manussabhūtassa imāni satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuɱ||
yesaɱ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā ti.|| ||
Mātāpettibharaɱ jantuɱ||
kulejeṭṭhāpacāyinaɱ||
saṇhaɱ sakhilasambhāsaɱ||
pesuṇeyyappahāyinam.|| ||
Maccheravinaye yuttaɱ||
saccaɱ kodhābhibhuɱ naraɱ||
tam ve devā Tāvatiɱsā||
āhu sappuriso itī ti.|| ||
4. Daliddo
1. Ekaɱ samayaɱ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
3. Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuɱ.|| ||
4. Bhagavā etad avoca:|| ||
5. Bhūtapubbam bhikkhave aññataro puriso imasmiɱ yeva Rājagahe manussadaliddo ahosi manussakapaṇo manussavarāko||
6. So Tathāgata-ppavedita-dhammavinaye saddhaɱ samādiyi sīlaɱ samādiyi sutaɱ samādiyi cāgaɱ samādiyi paññaɱ samādiyi.|| ||
7. So Tathāgata-ppavedita-dhamma-vinaye saddhaɱ samādiyitvā sīlaɱ samādiyitvā sutaɱ samādiyitvā cāgaɱ samādiyitvā paññaɱ samādiyitvā kāyassa bhedā param maraṇā
sugatiɱ saggaɱ lokam uppajji devānaɱ Tāvatiɱsānaɱ sahavyataɱ||
so aññe deva atirocati vaṇṇena c-eva yasasā ca.|| ||
8. Tatra sudam bhikkhave devā Tāvatiɱsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti|| ||
Acchariyaɱ vata bho abbhutam vata bho ayaɱ hi devaputto pubbe manussabhūto samāno manussadaliddo ahosi manussakapaṇo manussavarāko||
so kāyassa bhedā param maraṇā sugatiɱ saggaɱ lokam uppanno devānam Tāvatiɱsānaɱ sahavyataɱ||
so aññe deve atirocati vaṇṇena c-eva yasasā cā ti.|| ||
9. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo deve Tāvatiɱse āmantesi|| ||
Mā kho tumhe mārisā etassa devaputtassa ujjhāyittha||
eso kho mārisā devaputto pubbe manussabhūto samāno Tathāgata-ppavedita-dhammavinaye saddhaɱ samādiyi sīlam samādiyi sutaɱ samādiyi cāgaɱ samādiyi paññaɱ samādīyi|| ||
So Tathāgata-ppavedite dhammavinaye saddhaɱ samādiyitvā sīlaɱ samādiyitvā sutaɱ samādiyitvā cāgaɱ samādiyitvā paññaɱ samādiyitvā kāyassa bhedā param maraṇā sugatim saggaɱ lokam uppanno devānam Tāvatiɱsānaɱ sahavyataɱ||
so aññe deve atirocati vaṇṇena c-eva yasasā cā ti.|| ||
10. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo deve Tāvatiɱse anunayamāno tāyaɱ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Yassa saddhā Tathāgate||
acalā suppatiṭṭhitā||
sīlaɱ ca yassa kalyāṇaɱ||
ariyakan-taɱ pasaɱsitaɱ.|| ||
Saṅghe pasādo yass-atthi||
ujubhūtaɱ ca dassanaɱ||
adaliddo ti tam āhu||
amoghaɱ tassa jīvitaɱ.|| ||
Tasmā saddhaɱ ca sīlaɱ ca||
pasādaɱ dhammadassanaɱ||
anuyuñjetha medhāvī||
saraɱ buddhānasāsanan ti.|| ||
5. Rāmaṇeyyakaɱ
1. Sāvatthiyaɱ Jetavane.|| ||
2. Atha kho Sakko devānam indo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Sakko devānam indo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kiɱ nu kho bhante bhūmirāmaṇeyyakan ti.|| ||
Ārāmacetyā vanacetyā||
pokkharaññā sunimmitā||
manussarāmaṇeyyassa||
kalaɱ nāgghanti soḷasiɱ.|| ||
Gāme vā yadivāraññe||
ninne vā yadivā thale||
yattha arahanto viharanti||
tam bhūmirāmaṇeyyakan ti.|| ||
6. Yajamānaɱ
1. Ekaɱ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭe pabbate.|| ||
2. Atha kho Sakko devānam indo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Sakko devānam indo Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Yajamānānaɱ manussānam||
puññapekhānapāṇinaɱ||
karotam opadhikaɱ puññaɱ||
kattha dinnam mahapphalan ti.|| ||
4. Cattāro ca paṭipannā||
cattāro ca phale ṭhitā||
esa saṅgho ujubhūto||
paññāsīlasamāhito.|| ||
Yajamānānam manussānam||
puññapekhānapāṇinam||
karotam opadhikaɱ puññaɱ||
saṅghe dinnaɱ mahapphalan ti.|| ||
7. Vandanā
1. Sāvatthiyaɱ Jetavane.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divāvihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Sakko ca devānam indo Brahmā ca sahampati yena Bhagavā ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā paccekadvārabāhaɱ nissāya aṭṭhaɱsu.|| ||
4. Atha kho Sakko devānam indo Bhagavato santike imaɱ Gātham abhāsi:|| ||
Uṭṭhāhi vīra vijitasaṅgāma||
pannabhāra anaṇa vicara loke
cittaɱ ca te suvimuttaɱ||
cando yathā pannarasāya rattin ti.|| ||
5. Na kho devānam inda Tathāgatā evaɱ vanditabbā||
evañ ca kho devānam inda Tathagatā vanditabbā.|| ||
Uṭṭhāhi vīra vijitasaṅgāma||
satthavāha anaṇa vicara loke||
desetu Bhagavā dhammam aññātāro bhavissantī ti.|| ||
8. Sakka-namassana
1. Sāvatthi Jetavane.|| ||
2. Tatra kho||
pe||
etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbam bhikkhave Sakko devānam indo Mātalisaṅgāhakam āmantesi|| ||
Yojehi samma Mātali sahassayuttam ājaññaratham||
uyyānabhūmiɱ gacchāma subhūmiɱ dassanāyā ti.|| ||
4. Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkassa devānam indassa paṭissutvā sahassayuttam ājaññarathaɱ yojetvā Sakkassa devānam indassa paṭivedesi.|| ||
Yutto kho te mārisa sahassayutto ājaññaratho yassa dāni kālam maññasī ti.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Vejayantapāsādā orohanto pañjaliko sudaɱ puthuddisā namassati.|| ||
6. Atha kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkam devānam indaɱ gāthāyo ajjhabhāsi:|| ||
7. Tam namassanti tevijjā||
sabbe bhummā ca khattiyā||
cattāro ca Mahārājā||
Tidasā ca yasassino||
atha ko nāma so yakkho||
yam tvaɱ Sakkanamassasī ti.|| ||
8. Maɱ namassanti tevijjā||
sabbe bhummā ca khattiyā||
cattāro ca Mahārājā||
Tidasā ca yasassino.|| ||
Ahaɱ ca sīlasampanne||
cirarattasamāhite||
sammā pabbajite vande brahmacariyaparāyane.|| ||
Ye gahaṭṭhā puññakarā||
sīlavanto upāsakā||
dhammena dāraɱ posenti||
te namassāmi Mātalī ti.|| ||
9. Seṭṭhā hi kira lokasmiɱ||
ye tvaɱ Sakka namassasi||
aham pi te namassāmi||
ye namassasi Vāsava||
10. Idaɱ vatvāna Maghavā||
devarājā Sujampati||
puthuddisā namassitvā||
pamukho ratham āruhī ti.|| ||
9. Sakka-namassana (2)
1. Sāvatthiyaɱ Jetavane.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave Sakko devānam indo Mātalisaṅgāhakam āmantesi|| ||
Yojehi samma Mātali sahassayuttam ājaññarathaɱ||
uyyānabhūmiɱ gacchāma subhūmiɱ dassanāyā ti.|| ||
3. Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkassa devānam indassa paṭissutvā sahassayuttaɱ ājaññarathaɱ yojetvā Sakkassa devānam indassa paṭivedesi.|| ||
Yutto kho te mārisa sahassayutto ājaññaratho yassa dāni kālam maññasī ti.|| ||
4. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Vejayantapāsādā orohanto pañjaliko sudam Bhagavantaɱ namassati.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkaɱ devānam indaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
6. Yaɱ hi devā manussā ca||
taɱ namassanti Vāsava||
atha ko nāma so yakkho||
yaɱ tvaɱ Sakka namassasī ti.|| ||
7. So idha sammāsambuddho||
asmiɱ loke sadevake||
anomanāmaɱ satthāraɱ||
taɱ namassāmi Mātali.|| ||
Yesam rāgo ca doso ca||
avijjā ca virājitā||
khīṇāsavā arahanto||
te namassāmi Mātali.|| ||
Ye rāgadosavinayā||
avijjāsamatikkamā||
sekhā apacayārāmā||
appamattānusikkhare||
te namassāmi Mātalī ti.|| ||
8. Seṭṭhā hi kira lokasmiɱ||
ye tvaɱ Sakka namassasi||
aham pi te namassāmi||
ye namassasi Vāsava.|| ||
9. Idaɱ vatvāna Maghavā||
devarājā Sujampati||
Bhagavantaɱ namassitvā||
pamukho ratham āruhī ti.|| ||
10. Sakka-namassana (3)
1. Sāvatthiyaɱ Jetavane.|| ||
2. Tatra kho||
la||
avoca:|| ||
3. Bhūtapubbaɱ bhikkhave Sakko devānam indo Mātalisaṅgāhakam āmantesi|| ||
Yojehi samma Mātali sahassayuttam ājaññarathaɱ||
uyyānabhūmim gacchāma subhumiɱ dassanāyā ti.|| ||
4. Evaɱ bhadanta vā ti kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkassa devānam indassa paṭissutvā sahassayuttam ajaññarathaɱ yojetvā Sakkassa devānam indassa paṭivedesi.|| ||
Yutto kho te mārisa sahassayutto ājaññaratho yassa dāni kālam maññasī ti.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Vejayantapāsādā orohanto pañjaliko sudam bhikkhu-saṅghaɱ namassati.|| ||
6. Atha kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkaɱ devānam indaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
7. Taɱ hi ete namasseyyuɱ||
pūtidehasayā narā||
nimuggā kuṇapesvete||
khuppipāsā samappitā.|| ||
Kiɱ nu tesam pihayasi||
anāgārāna Vasava||
ācāram isīnaɱ brūhi||
taɱ suṇoma vaco tavā ti.|| ||
8. Etaɱ tesaɱ pihayāmi||
anāgārāna Mātali||
yamhā gāmā pakkamanti||
anapekhā vajanti te||
na tesaɱ koṭṭhe openti||
na kumbhā na kaḷopiyaɱ||
paraniṭṭhitam esānā||
tena yāpenti subbatā.|| ||
Sumantamantīno dhīrā||
tuṇhībhūtā samañcarā||
devā viruddhā asurehi||
puthumaccā ca Mātali.|| ||
Aviruddhā viruddhesu||
attadaṇḍesu nibbutā||
sādānesu anādānā||
te namassāmi Mātalī ti||
9. Seṭṭhā hi kira lokasmiɱ||
ye tvaɱ Sakka namassasi||
aham pi te namassāmi||
ye namassasi Vāsava.|| ||
10. Idaɱ vatvāna Maghavā||
devarājā Sujampati||
bhikkhusaṅghaɱ namassitvā||
pamukho ratham āruhī ti.|| ||
Dutiyo vaggo.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Devā pana tayo vuttā||
Daliddañ ca Rāmaṇeyyakaɱ||
Yajamānañ ca Vandanā||
tayo Sakkanamassanā ti.|| ||
Chapter III: Tatiyo Vaggo (or Sakka-Pañckaɱ)
1. Chetvā
1. Sāvatthiyaɱ Jetavane.|| ||
2. Atha kho Sakko devānam indo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaɱ ṭhito kho Sakko devānam indo Bhagavantaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kiɱ su chetvā sukhaɱ seti||
kiɱ su chetvā na socati||
kissassa ekadhammassa||
vadhaɱ rocesi Gotamā ti.|| ||
4. Kodhaɱ chetvā sukhaɱ seti||
kodhaɱ chetvā na socati||
kodhassa visamūlassa||
madhuraggassa Vāsava||
vadham ariyā pasaɱsanti||
taɱ hi chetvā na socatī ti.|| ||
2. Dubbaṇṇiya
1. Sāvatthiyaɱ Jetavane.|| ||
2. Tatra kho||
pa||
etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbam bhikkhave aññataro yakkho dubbaṇṇo okoṭimako Sakkassa devānam indassa āsane nisinno ahosi.|| ||
4. Tatrasudaɱ bhikkhave devā Tāvatiɱsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti|| ||
Acchariyaɱ vata bho abbhutaɱ vata bho ayaɱ yakkho dubbaṇṇo okoṭimako Sakkassa devānam indassa āsane nisinno hoti.|| ||
5. Yathā yathā kho bhikkhave devā Tāvatiɱsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti||
tathā tathā so yakkho abhirūpataro c-eva hoti dassanīyataro ca pāsādikataro ca.|| ||
6. Atha kho bhikkhave devā Tāvatiɱsā yena Sakko devānam indo ten-upasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Sakkaɱ devānam indam etad avocuɱ:|| ||
7. Idha te mārisa aññataro yakkho dubbaṇṇo okoṭimako tumhākam āsane nisinno|| ||
Tatra suḍam mārisa devā Tāvatiɱsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti|| ||
Acchariyaɱ vata bho abbhutaɱ vata bho ayaɱ yakkho dubbaṇṇo okoṭi-
mako Sakkassa devānam indassa āsane nisinno ti|| ||
Yathā yathā kho mārisa devā Tāvatiɱsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti||
tathā tathā so yakkho abhirūpataro c-eva hoti dassanīyataro ca pāsādikataro cā ti|| ||
So hi nūna mārisa kodhabhakkho yakkho bhavissatī ti.|| ||
8. Atho kho bhikkhave Sakko devānam indo yena so kodhabhakkho yakkho ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā ekaɱsam uttarāsaṅgam karitvā dakkhiṇajāṇumaṇḍalam pathaviyaɱ nihantvā yena so kodhabhakkho yakkho tenañjalim paṇāmetvā tikkhattuɱ nāmam sāvesi|| ||
Sakkohaɱ mārisa devānam indo Sakko-haɱ mārisa devānam indo ti.|| ||
9. Yathā yathā kho bhikkhave Sakko devānam indo nāmaɱ sāveti||
tathā tathā so yakkho dubbaṇṇataro c-eva ahosi okoṭimakataro ca||
dubbaṇṇataro c-eva hutvā okoṭimakataro ca tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
10. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo sake āsane nisīditvā deve Tāvatiɱse anunayamāno tāyaɱ velāyaɱ imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Na sūpahata-citto-mhi||
nāvaṭṭena suvānayo||
na vo cirāhaɱ kujjhāmi||
kodho mayi nāvatiṭṭhati.|| ||
Kuddhāham na pharusam brūmi||
na ca dhammāni kittaye||
sanniggaṇhāmi attānaɱ||
sampassaɱ attham attano ti.|| ||
3. Māyā
1. Sāvatthiyaɱ||
pa.|| ||
2. Bhagavā etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbaɱ bhikkhave Vepacitti asurindo ābādhiko ahosi dukkhito bāḷhagilāno.|| ||
4. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo yena Vepacitti asurindo ten-upasaṅkami gilānapucchako.|| ||
5. Addasā kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaɱ devānam indam dūrato va āgacchantam||
disvāna Sakkaɱ devānam indam etad avoca:|| ||
Tikiccha maɱ devānam indā ti.|| ||
6. Vācehi maɱ Vepacitti sambarimāyan ti.|| ||
7. Yāvāhaɱ mārisa asure paṭipucchamī ti.|| ||
8. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo asure paṭipucchi|| ||
Vācem-aham marisā Sakkam devānam indaɱ sambarimāyan ti.|| ||
9. Mā kho tvaɱ mārisa vacesi Sakkam devānam indam sambarimāyan ti.|| ||
10. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaɱ devānam indaɱ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Māyā pi Maghavā Sakka||
devarāja Sujampati||
upeti nirayaɱ ghoraɱ||
Sambaro va satam saman ti.|| ||
4. Accaya (-akodhano)
1. Sāvatthiyaɱ||
la||
ārāme |||
2. Tena kho pana samayena dve bhikkhū sampayojesuɱ||
tatr-eko bhikkhu accasarā||
atha kho so bhikkhu tassa bhikkhuno santike accayam accayato desesi||
so bhikkhu na paṭigaṇhāti.|| ||
3. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupasaṅkamiɱsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaɱ nisīdiɱsu|| ||
Eka-m-antaɱ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuɱ:|| ||
4. Idha bhante dve bhikkhū sampayojesuɱ||
tatr-eko bhikkhu accasarā||
atha kho so bhante bhikkhu tassa bhikkhuno santike accayam accayato deseti||
so bhikkhu na patigaṇhātī ti.|| ||
5. Dve me bhikkhave bālā||
yo ca accayam accayato na passati||
yo ca accayaɱ desentassa yathā dhammaɱ na paṭigaṇhāti||
ime kho bhikkhave dve bālā.|| ||
6. Dve me bhikkhave paṇḍitā||
yo ca accayam accayato passati||
yo ca accayaɱ desentassa yathā dhammaɱ paṭigaṇhāti||
ime kho bhikkhave dve paṇḍitā.|| ||
7. Bhūtapubbaɱ bhikkhave Sakko devānam indo Sudhammāyaɱ sabhāyaɱ deve Tāvatiɱse anunayamāno tāyaɱ velāyam imam gātham abhāsi:|| ||
Kodho vo vasam āyātu||
mā ca mittehi vo jarā||
agarahiyam mā garahittha||
mā ca bhāsittha pesuṇaɱ||
atha pāpajanaɱ kodho||
pabbato vābhimaddatī ti.|| ||
5. Akodho (-avihiɱsā)
1. Evaɱ me sutaɱ ekaɱ samayam Bhagavā Sāvatthiyaɱ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū||
pa||
Bhagavā etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbaɱ bhikkhave Sakko devānam indo Sudhammāyaɱ sabhāyaɱ deve Tāvatiɱse anunayamāno tāyaɱ velāyaɱ imaɱ gātham abhāsī.|| ||
Mā vo kodho ajjhabhavi||
mā ca kujjhittha kujjhataɱ||
akkodho avihiɱsā ca||
ariyesu vasati sadā||
atha pāpajanaɱ kodho||
pabbato vābhimaddatī ti.|| ||
Sakka-pañcakam.|| ||
Tass'uddānaɱ:|| ||
Chetvā Dubbanniya Mayā||
Accayena-akodhano||
Akodho-{avihiɱsā} ti.|| ||
Sakka-saɱyuttaɱ samattaɱ.|| ||
Ekādasa-saɱyuttaɱ samattaɱ.|| ||
Devatā Devaputto ca||
Rājā Māro ca Bhikkhunī||
Brahmā Brāhmaṇa-Vaṅgīso||
Vana-Yakkhena Vāsavo ti.|| ||
Sagātha-vaggo pathamo|| ||
