Saṁyutta-Nikāya of the Sutta-Pitaka
Part I. Sagātha-Vagga
Based on the edition by M. Léon Feer, London: Pali Text Society 1884.
NOTE: A version of this volume, corrected by William Pruitt assisted by K.R. Norman, was published in 2006. It appears to have retained the page breaks of the 1884 edition. This Volume inconsistantly incorporates some of the changes made in the corrected edition.
This work is © Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
For details see Terms of Use.
Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996
NOTICE: These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting.
ALTERATIONS: Superficial re-formatting of headers, sutta titles, and page numbers adding 'ids,' and tag changes to make the file conform to HTML 5 standards. The lower-case mg [ṁ] has been substituted throughout for the lowercase m-underdot [ṁ]; the lower-case ng [ṅ] has been substituted throughout for the lowercase n-overdot [º]. Content straddling page breaks has been moved to the preceding page. The notice of this change that appeared in the originals has been deleted. In order to fascilitate word search, all annotations have been remove, and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text. Otherwise the internal text of the suttas remains untouched.
Saṁyutta-Nikāya
I. Sagātha Vaggo
Book I
Devatā Saṁyutta
Namo tassa bhagavato arahato sammā sambuddhassa
Chapter I: Naḷa Vaggo
1. Oghaṁ
Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kathaṁ nu tvaṁ mārisa ogham atarī ti|| ||
Appatiṭṭhaṁ khvāhaṁ {avuso} anāyūhaṁ ogham atarin ti.|| ||
Yathā kathaṁ pana tvaṁ mārisa appatiṭṭhaṁ anāyūhaṁ ogham atarī ti.|| ||
Yadā svāham āvuso santiṭṭhāmi tadāssu saṁsīdāmi||
yadā svāham āvuso āyūhāmi tadāssu nibbuyhāmi||
Evam khvāham āvuso appatiṭṭhaṁ anāyūhaṁ ogham atarin ti.|| ||
Cirassaṁ vata passāmi||
brāhmaṇaṁ parinibbutaṁ||
appatiṭṭhaṁ anāyūhaṁ||
tiṇṇam loke visattikan ti.|| ||
Idam avoca sā devatā||
samanuñño satthā ahosi.|| ||
Atha kho sā devatā samanuñño me satthāti Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Nimokkho
Sāvatthiyaṁ.|| ||
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Jānāsi no tvaṁ mārisa sattānaṁ nimokkhaṁ pamokkhaṁ vivekan ti.|| ||
Jānāmi khvāham āvuso sattānam nimokkham pamokkhaṁ vivekan ti.|| ||
Yathā katham pana tvaṁ mārisa jānāsi sattānaṁ nimokkhaṁ pamokkhaṁ vivekan ti.|| ||
Nandī-bhava-pari-k-khayā||
saññā-viññāṇa-saṅkhayā||
vedanānaṁ nirodhā upasamā||
evaṁ khvāham āvuso jānāmi||
sattānaṁ nimokkhaṁ||
pamokkhaṁ vivekan ti.|| ||
3. Upaneyyam
Evam antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Upanīyati jīvitam appam āyu||
jarūpanītassa na santi tāṇā||
etaṁ bhayaṁ marane pekkhamāno||
puññāni kayirātha sukhāvahānī ti.|| ||
Upanīyati jīvitam appam āyu||
jarūpanītassa na santi tāṇā||
etaṁ bhayaṁ maraṇe pekkhamāno||
lokāmisaṁ pajahe santipekkho ti.|| ||
4. Accenti
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Accenti kālā tarayanti rattiyo||
vayoguṇā anupubbaṁ jahanti||
etaṁ bhayaṁ {maraṇe} pekkhamāno||
puññāni kayirātha sukhāvahānī ti.|| ||
Accenti kālā tarayanti rattiyo||
vayoguṇā anupubbaṁ jahanti||
etaṁ bhayaṁ maraṇe pekkhamāno||
lokāmisaṁ pajahe santipekkho ti.|| ||
5. Kati Chinde
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Kati chinde kati jahe||
kati vuttari bhāvaye||
katisaṅgātigo bhikkhu||
oghatiṇṇo ti viccatī ti.|| ||
Pañca chinde pañca jahe||
pañca vuttari bhāvaye||
pañcasaṅgātigo bhikkhu||
oghatiṇṇo ti vuccatī ti.|| ||
6. Jāgaram
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Kati jāgarataṁ suttā||
kati suttesu jāgarā||
katīhi rajaṁ ādeti||
katīhi parisujjhatī ti.|| ||
Pañca jāgarataṁ suttā||
pañca-suttesu jāgarā||
pañcahi rajam ādeti||
pañcahi parisujjhatī ti.|| ||
7. Appaṭividitā
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Yesaṁ dhammā appaṭividitā||
paravādesu nīyare||
suttā te nappabujjhanti||
kālo tesaṁ {pabujjhitun} ti.|| ||
Yesaṁ dhammā suppaṭividitā||
paravādesu na nīyare||
{te sambuddhā} sammadaññā||
caranti visame saman ti.|| ||
8. Susammuṭṭhā
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Yesaṁ dhammā susammuṭṭhā||
paravādesu nīyare||
suttā te nappabujjhanti||
kālo tesaṁ pabujjhitun ti.|| ||
Yesaṁ dhammā asammuṭṭhā||
paravādesu na nīyare||
te sambuddhā sammadaññā||
caranti visame saman ti.|| ||
9. Mānakāma
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Na mānakāmassa damo idh-atthi||
na monam atthi asamāhitassa||
eko araññe viharaṁ pamatto||
na maccudheyyassa tareyya pāran ti.|| ||
Mānam pahāya susamāhitatto||
sucetaso sabbadhi vippamutto||
eko araññe viharaṁ appamatto||
sa maccudheyyassa tareyya pāran ti.|| ||
10. Araññe
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Araññe viharantānaṁ||
santānaṁ brahmacārinaṁ||
ekabhattaṁ bhuñjamānānaṁ||
kena vaṇṇo pasīdatī ti.|| ||
Atītaṁ nānusocanti||
nappajappanti nāgataṁ||
paccuppannena yāpenti||
tena vaṇṇo pasīdati.|| ||
Anāgatappajappāya||
atītassānusocanā||
etena bālā sussanti||
naḷo va harito luto ti.|| ||
Naḷavaggo pathamo
Tatr-uddānaṁ|| ||
Ogham Nimokkho Upaneyyaṁ||
Accenti Katichindi ca||
Jāgaram Appaṭividitā||
Susammutthā Māna-kāminā||
Araññe dasamo vutto||
vaggo tena pavuccati.|| ||
Chapter II: Nandana Vaggo
1. Nandana
Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme||
Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
Bhagavā etad avoca:|| ||
Bhūtapubbaṁ bhikkhave aññatarā Tāvatiṁsa-kāyikā devatā Nandanavane accharāsaṅghaparivutā dibbehi pañcakāmaguṇehi samappitā samaṅgibhūtā paricāriyamānā tāyaṁ velāyam imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Na te sukhaṁ pajānanti||
ye na passanti Nandanaṁ||
āvāsaṁ naradevānaṁ||
tidasānaṁ yasassinan ti.|| ||
Evaṁ vutte bhikkhave aññatarā devatā taṁ devataṁ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Na tvaṁ bāle pajānāsi||
yathā arahataṁ vaco||
aniccā sabba saṅkhārā||
uppādavayadhammino||
uppajjitvā nirujjhanti||
tesaṁ vūpasamo sukho ti.|| ||
2. Nandati
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Nandati puttehi puttimā||
gomiko gohi tath-eva nandati||
upadhīhi narassa nandanā||
na hi so nandati yo nirupadhī ti.|| ||
Socati puttehi puttimā||
gomiko gohi tath-eva socati||
upadhīhi narassa socanā||
na hi socati yo nirupadhī ti.|| ||
3. N'atthi puttasamam
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
N'atthi puttasamaṁ pemaṁ||
natthi gosamitam dhanaṁ||
natthi suriyasamā ābhā.||
samudda paramā sarāti.|| ||
N'atthi attasamaṁ pemaṁ||
natthi dhaññasamaṁ dhanaṁ||
natthi paññāsamā ābhā||
vuṭṭhi ve paramā sarā ti.|| ||
4. Khattiyo
Khattiyo dvipadaṁ seṭṭho||
balivaddo catuppadaṁ||
kumārī seṭṭhā bhariyānaṁ||
yo ca puttānaṁ pubbajoti.|| ||
Sambuddho dvipadaṁ seṭṭho||
ājānīyo catuppadaṁ||
sussūsā seṭṭhā bhariyānaṁ||
yo ca puttānam assavo ti.|| ||
5. Sakamāno (or Santikāya)
Ṭhite majjhantike kāle||
sannisinnesu pakkhisu||
saṇate va mahāraññaṁ||
taṁ bhayaṁ paṭibhāti manti.|| ||
Ṭhite majjhantike kāle||
sannisinnesu pakkhisu||
saṇate va mahāraññaṁ||
sā ratī paṭibhāti man ti.|| ||
6. Niddā Tandi
Niddā tandī vijambhikā||
aratī bhattasammado||
etena nappakāsati||
ariyamaggo idha pāṇinan ti.|| ||
Niddaṁ tandiṁ vijambhikaṁ||
aratiṁ bhattasammadaṁ||
viriyena naṁ paṇāmetvā||
ariyamaggo visujjhatī ti.|| ||
7. Dukkaraṁ (or Kummo)
Dukkaraṁ duttitikkhañca||
avyattena ca sāmaññaṁ||
bahū hi tattha sambādhā||
yattha bālo visīdatī ti.|| ||
Kati-haṁ careyya sāmaññaṁ||
cittaṁ ce na nivāreyya||
pade pade visīdeyya||
saṅkappānaṁ vasānugo.|| ||
Kummo va aṅgāni sake kapāle||
samodahaṁ bhikkhu mano-vitakke||
anissito aññam aheṭhayāno||
parinibbuto na upavadeyya kañcī ti.|| ||
8. Hirī
Hirīnisedho puriso||
koci lokasmiṁ vijjati||
yo nindam appabodhati||
asso bhadro kasām ivā ti.|| ||
Hirīnisedhā tanuyā||
ye caranti sadā satā||
antaṁ dukkhassa pappuyya||
caranti visame saman ti.|| ||
9. Kuṭikā
Kacci te kuṭikā natthi||
kacci natthi kulāvakā||
kacci santānakā natthe||
kacci mutto-si bandhanā ti.|| ||
Taggha me kuṭikā natthi||
taggha natthi kulāvakā||
taggha santānakā natthi||
taggha mutto-mhi bandhanā ti.|| ||
Kintāhaṁ kuṭikam brūmi||
kinte brūmi kulāvakaṁ||
kinte santānakaṁ brūmi||
kintāhaṁ brūmi bandhananti||
Mātaraṁ kuṭikam brūsi||
bhariyaṁ brūsi kulāvakaṁ||
putte santānake brūsi||
taṇham me brūsi bandhanan ti.|| ||
Sāhu te kuṭikā natthi||
sāhu natthi kulāvakā||
sāhu santānakā natthi||
sāhu mutto si bandhanā ti.|| ||
10. Samiddhi
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Tapodārāme.|| ||
2. Atha kho āyasmā Samiddhi rattiyā paccusa-samayaṁ paccuṭṭhāya yena Tapodā ten-upasaṅkami gattāni parisiñcituṁ||
Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni sukkhāpayamāno||
3. Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Tapodam obhāsetvā yen' āyasmā Samiddhi ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā vehāsaṁ ṭhitā āyasmantaṁ Samiddhiṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Abhutvā bhikkhasi bhikkhu||
na hi bhutvāna bhikkhasi||
bhutvāna bhikkhu bhikkhassu||
mā taṁ kālo upaccagāti.|| ||
Kālaṁ vo-haṁ na jānāmi||
channo kālo na dissati||
tasmā abhutvā bhikkhāmi||
mā maṁ kālo upaccagāti.|| ||
4. Atha kho sā devatā pathaviyam patiṭṭhahitvā āyasmantam Samiddhim etad avoca:|| ||
Daharo tvaṁ bhikkhu pabbajito susu kālakeso bhadrena yobbanena samannāgato pathamena vayasā anikiḷitāvī kāmesu||
Bhuñja bhikkhu mānusake kāme mā sandiṭṭhikaṁ hitvā kālikam anudhāvī ti.|| ||
5. Na khvāham āvuso sandiṭṭhikaṁ hitvā kālikam anudhavāmi||
Kālikañca khvāham āvuso hitvā sandiṭṭhikam anudhāvāmi||
Kālikā hi āvuso kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyasā ādīnavo ettha bhīyo||
Sandiṭṭhiko ayaṁ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṁ veditabbo viññūhī ti.|| ||
6. Kathañca bhikkhu kālikā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
Kathaṁ sandiṭṭhiko ayaṁ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṁ veditabbo viññūhī ti.|| ||
7. Ahaṁ kho āvuso navo acirapabbajito adhunāgato||
imaṁ dhammavinayaṁ na khvāhaṁ sakkomi vitthārena ācikkhituṁ||
Ayaṁ so Bhagavā arahaṁ sammāsambuddho Rājagahe viharati Tapodārāme||
Taṁ Bhagavantam upasaṅkamitvā etam atthaṁ puccha||
Yathā te Bhagavā vyākaroti tathā naṁ dhāreyyāsī ti.|| ||
8. Na kho bhikkhu sukaro so Bhagavā amhehi upasaṅkamitum aññāhi mahesakkhahi devatāhi parivuto||
Sa ce kho tvaṁ bhikkhu taṁ Bhagavantam upasaṅkamitvā etam atthaṁ pucceyyāsi mayam pi āgaccheyyāma dhammasavanāyā ti.|| ||
9. Evam āvuso ti kho āyasmā Samiddhi tassā devatāya paṭisutvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
Eka-m-antaṁ nisinno kho āyasmā Samiddhi Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||
10. Idhāhaṁ bhante rattiyā paccusasamayaṁ paccuṭṭhāya yena Tapodā ten-upasaṅkamiṁ gattāni parisiñcituṁ.|| ||
Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsiṁ gattāni sukkhāpayamāno.|| ||
Atha kho bhante aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Tapodaṁ obhāsetvā yenāhaṁ ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā vehāsaṁ ṭhitā imāya gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Abhutvā bhikkhasi bhikkhu||
na hi bhutvāna bhikkhasi||
bhutvāna bhikkhu bhikkhassu||
mā taṁ kālo upaccagā ti.|| ||
11. Evaṁ vutte aham bhante taṁ devataṁ gāthāya paccabhāsiṁ.|| ||
Kālaṁ vo-haṁ na jānāmi||
channo kālo na dissati||
tasmā abhutvā bhikkhāmi||
mā maṁ kālo upaccagā ti.|| ||
12. Atha kho bhante sā devatā pathaviyaṁ patiṭṭhahitvā mam etad avoca:|| ||
Daharo tvam bhikkhu pabbajito susu kālakeso bhadrena yobbanena samannāgato pathamena vayasā anikīḷitāvī kāmesu||
Bhuñja bhikkhu mānusake kāme mā sandiṭṭhikaṁ hitvā kālikam anudhāvī ti.|| ||
13. Evaṁ vutte-haṁ bhante taṁ devatam etad avocaṁ.|| ||
Na khvāhaṁ āvuso sandiṭṭhikaṁ hitvā kālikaṁ anudhāvāmi||
kālikaṁ ca khvāhaṁ āvuso hitvā sandiṭṭhikam anudhāvāmi||
Kālikā hi āvuso kāmā vuttā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
Sandiṭṭhiko ayam dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo viññūhī ti.|| ||
14. Evaṁ vutte bhante sā devatā mam etad avoca:|| ||
Kathaṁ ca bhikkhu kālikā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
Kathaṁ san-
[page 011]|| ||
diṭṭhiko ayaṁ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṁ veditabbo viññūhī ti.|| ||
15. Evaṁ vutte-haṁ bhante taṁ devatam etad avocaṁ.|| ||
Aham kho āvuso navo acirapabbajito adhunāgato imaṁ dhammavinayaṁ na khvāham sakkomi vitthārena ācikkhituṁ||
ayaṁ so Bhagavā arahaṁ sammāsambuddho Rājagahe viharati Tapodārāme||
taṁ Bhagavantam upasaṅkamitvā etam atthaṁ puccha||
yathā te Bhagavā vyākaroti tathā naṁ dhāreyyāsī ti.|| ||
16. Evaṁ vutte bhante sā devatā maṁ etad avoca:|| ||
Na kho bhikkhu sukaro so Bhagavā amhehi upasaṅkamitum aññāhi mahesakkhāhi devatāhi parivuto||
Sace kho tvaṁ bhikkhu taṁ Bhagavantam upasaṅkamitvā etam atthaṁ puccheyyāsi mayam pi āgaccheyyāma dhammasavanāyāti||
Sace bhante tassā devatāya saccaṁ vacanaṁ idheva sā devatā avidūre ti.|| ||
17. Evaṁ vutte sā devatā āyasmantaṁ Samiddhim etad avoca:|| ||
Puccha bhikkhu puccha bhikkhu yam aham anuppattoti.|| ||
18. Atha kho Bhagavā taṁ devataṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Akkheyyasaññino sattā||
akkheyyasmiṁ patiṭṭhitā||
akkheyyam apariññāya||
yogam āyanti maccuno.|| ||
Akkheyyañ ca pariññāya||
akkhātāraṁ na maññati||
taṁ hi tassa na hotīti||
yena naṁ vajjā na tassa atthi.|| ||
Sace vijānāsi vadehi yakkhī ti.|| ||
19. Na khvāham bhante imassa Bhagavatā saṅkhittena bhāsitāssa vitthārena attham ājānāmi||
Sādhu me bhante Bhagavā tathā bhāsatu yathāham imassa Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṁ jāneyyan ti.|| ||
20. Samo visesī athavā nihīno||
yo maññati so vivadetha tena||
tīsu vidhāsu avikampamāno||
samo visesīti na tassa hoti.|| ||
Sace vijānāsi vadehi yakkhī ti.|| ||
21. Imassa pi khvāhaṁ bhante Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa na vitthārena attham ājānāmi||
Sādhu me bhante Bhagavā tathā bhāsatu yathāham imassa Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṁ jāneyyan ti.|| ||
22. Pahāsi saṅkhaṁ na vimānam ajjhagā||
acchecchi taṇham idha nāmarūpe||
tam chinnagandham anighaṁ nirāsam||
pariyesamānā nājjhāgamuṁ||
devā manussā idha vā huraṁ vā||
saggesu vā sabbanivesanesu.|| ||
Sace vijānāsi vadehi yakkhī ti|| ||
23. Imassa khvāhaṁ bhante Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṁ vitthārena attham ājānāmi||
Pāpaṁ na kayirā vacasā manasā||
kāyena vā kiñcana sabbaloke||
kāme pahāya satimā sampajāno||
dukkhaṁ na sevetha anatthasaṁhitan ti.|| ||
Nandana-vaggo dutiyo.|| ||
Tatr-uddānam|| ||
Nandanā Nandati c-eva||
N'atthiputtasamena ca||
Khattiyo Sakamāno ca||
Niddātandi ca Dukkaraṁ||
Hirī Kuṭikā navamo||
dasamo vutto Samiddhināti.|| ||
Chapter III: Satti Vaggo
Sāvatthi nidānam.|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imaṁ gāthaṁ abhāsi:|| ||
1. Sattiyā
Sattiyā viya omaṭṭho||
ḍayhamāne va matthake||
kāmarāgappahānāya||
sato bhikkhu paribbaje ti.|| ||
Sattiyā viya omaṭṭho||
ḍayhamāne va matthake||
sakkāyadiṭṭhippahānāya||
sato bhikkhu paribbaje ti.|| ||
2. Phusati
Nāphusantam phusati ca||
phusantaṁ ca tato phuse||
tasmā phusantam phusati||
appaduṭṭhapadosinan ti.|| ||
Yo appaduṭṭhassa narassa dussati||
suddhassa posassa anaṅgaṇassa||
tam eva bālaṁ pacceti pāpaṁ||
sukhumo rajo paṭivātaṁ va khitto ti.|| ||
3. Jaṭā
Antojaṭā bahijaṭā||
jaṭāya jaṭitā pajā||
taṁ taṁ Gotama pucchāmi||
ko imaṁ vijaṭaye jaṭan ti.|| ||
Sīle patiṭṭhāya naro sapañño||
cittaṁ paññañca bhāvayaṁ||
ātāpī nipako bhikkhu||
so imaṁ vijaṭaye jaṭan ti.|| ||
Yesaṁ rāgo ca doso ca||
avijjā ca virājitā||
khīṇāsavā arahanto||
tesaṁ vijaṭitā jaṭā.|| ||
Yattha nāmañca rūpañca||
asesam uparujjhati||
paṭighaṁ rūpasaññā ca||
ettha sā chijjate jaṭāti.|| ||
4. Mano-nivāraṇā
Yato yato mano nivāraye||
na dukkham eti naṁ tato tato||
sa sabbato mano nivāraye||
sa sabbato dukkhā pamuccati.|| ||
Na sabbato mano nivāraye||
na mano sayatattam āgataṁ||
yato yato ca pāpakaṁ||
tato tato mano nivāraye ti.|| ||
5. Arahaṁ
Yo hoti bhikkhu arahaṁ katāvī||
khīṇāsavo antimadehadhārī||
ahaṁ vadāmīti pi so vadeyya||
mamaṁ vadantīti pi so vadeyya.|| ||
[Yo hoti bhikkhu arahaṁ katāvī||
khīṇāsavo antimadehadhārī||
ahaṁ vadāmīti pi so vadeyya||
mamaṁ vadantīti pi so vadeyya||
loke samaññaṁ kusalo viditvā||
vohāramattena so vohareyyāti].|| ||
Yo hoti bhikkhu arahaṁ katāvī||
khīṇāsavo antimadehadhārī||
mānaṁ nu kho so upāgamma bhikkhu||
ahaṁ vadāmmīti pi so vadeyya||
mamaṁ vadantīti pi so vadeyyāti.|| ||
Pahīnamānassa na santi ganthā||
vidhūpitā mānaganthassa sabbe||
Sa vītivatto yamataṁ sumedho||
ahaṁ vadāmīti pi so vadeyya||
[mamaṁ vadantīti pi so vadeyya]||
loke samaññaṁ kusalo viditvā||
vohāramattena so vohareyyā ti.|| ||
6. Pajjoto
Kati lokasmiṁ pajjotā||
yehi loko pakāsati.||
bhavantaṁ puṭṭhum āgamma||
kathaṁ jānemu taṁ mayan ti.|| ||
Cattāro loke pajjotā||
pañcam-etthana vijjati||
divā tapati ādicco||
rattim ābhāti candimā.|| ||
Atha aggi divārattiṁ||
tattha tattha pabhāsati||
sambuddho tapataṁ seṭṭho||
esā ābhā anuttarā ti.|| ||
7. Sarā
Kuto sarā nivattanti||
kattha vaṭṭam na vaṭṭati||
kattha nāmañca rūpañca||
asesam uparujjhatī ti.|| ||
Yattha āpo ca pathavī||
tejo vāyo na gādhati||
ato sarā nivattanti||
ettha vaṭṭam na vaṭṭati||
ettha nāmañca rupañca||
asesam uparujjhatī ti.|| ||
8. Mahaddhana
Mahaddhanā mahābhogā||
raṭṭhavanto pi khattiyā||
aññamaññābhigijjhanti||
kāmesu analaṅkatā.|| ||
tesu ussukkajātesu bhavasotānusārisu||
gedhataṁham pajahiṁsuke lokasmim anussukkā ti.|| ||
Hitvā agāram pabbajitvā||
hitvā puttaṁ pasuṁ piyaṁ||
hitvā rāgañca dosañca||
avijjañca virājiya||
khīṇāsavā arahanto||
te lokasmiṁ anussukā ti.|| ||
9. Catucakka
Catucakkam navadvāraṁ||
puṇṇam lobhena saṁyutaṁ||
paṅkajātaṁ mahāvīra||
kathaṁ yātrā bhavissatī ti.|| ||
Chetvā nandiṁ varattañ ca||
icchālobhañca pāpakaṁ||
samūlaṁ taṇham abbuyha||
evaṁ yātrā bhavissatī ti.|| ||
10. Enijaṅgha
Enijaṅghaṁ kisaṁ vīraṁ||
appāhāram alolupaṁ||
sīhaṁ v-ekacaraṁ nāgam ||kāmesu anapekkhinaṁ||
upasaṅkamma pucchāma||
kathaṁ dukkhā pamuccatī ti.|| ||
Pañcakāmaguṇā loke||
mano chaṭṭhā paveditā||
ettha chandaṁ virājetvā||
evaṁ dukkhā pamuccatī ti.|| ||
Satti-vaggo tatiyo.|| ||
Tatr-uddānam|| ||
Sattiyā Phusati c-eva||
Jaṭā Manonivāraṇā||
Arahantena Pajjoto||
Sarā Mahaddhanena ca||
Catucakkena navamaṁ||
Enijaṅghena te dasāti.|| ||
Chapter IV: Satullapakāyika Vaggo
1. Sabbhi
1. Evaṁ me sutaṁ Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakayikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā||
yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaṁsu.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
seyyo hoti na pāpiyo ti.|| ||
4. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
paññā labbhati nāññato ti.|| ||
5. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
soka-majjhe na socatī ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññaya||
ñāti-majjhe virocatīti|| ||
7. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
sattā gacchanti suggatin ti.|| ||
8. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
sattā tiṭṭhanti sātatan ti.|| ||
9. Atha kho aparā devatā Bhagavatam etad avoca:|| ||
Kassa nu kho Bhagavā subhāsitan ti.|| ||
Sabbāsaṁ vo subhāsitaṁ pariyāyena.|| ||
Api ca mamam pi suṇātha:|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
2. Macchari
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaṁsu.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Maccherā ca pamādā ca||
evaṁ {dānaṁ} na dīyati||
puññam ākaṅkhamānena||
deyyaṁ hoti vijānatā ti.|| ||
4. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imā gāthayo abhāsi:|| ||
Yass-eva bhīto na dadāti maccharī||
tad evādādato bhayaṁ||
jighacchā ca pipāsā ca||
yassa bhāyati maccharī||
tam eva bālaṁ phusati||
asmiṁ loke paramhi ca.|| ||
Tasmā vineyya maccheraṁ||
dajjā dānaṁ malābhibhū||
puññāni paralokasmiṁ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
5. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi|| ||
Te matesu na mīyanti||
panthānaṁ va sagāvajjaṁ||
appasmiṁ ye pavecchanti||
esa dhammo sanantano.|| ||
Appasm-eke pavecchanti||
bahun-eke na dicchare||
appasmā dakkhiṇā dinnā||
sahassena samaṁ mitā ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imā gāṭhāyo abhāsi|| ||
Duddadaṁ dadamānānaṁ||
dukkaraṁ kamma kubbataṁ||
asanto nānukubbanti||
sataṁ dhammo durannayo.|| ||
Tasmā satañ ca asatañ ca||
nānā hoti ito gati||
asanto nirayaṁ yanti||
santo saggaparāyanā ti.|| ||
7. Atha kho aparā devatā Bhagavantam etad avoca|| ||
Kassa nu kho Bhagavā subhāsitan ti.|| ||
Sabbāsaṁ vo subhāsitaṁ pariyāyena||
api mamam pi suṇātha.|| ||
Dhammaṁ care yo samucchakaṁ care||
dāram ca posaṁ dadam appakasmiṁ||
sataṁ sahassānaṁ sahassayāginaṁ||
kalam pi nāgghanti tathāvidhassa te ti.|| ||
8. Atha kho aparā devatā Bhagavantaṁ gāthaya ajjhabhāsi:|| ||
Ken'esaṁ yañño vipulo mahaggato||
samena dinnassa na aggham eti||
sataṁ sahassānaṁ sahassayāginaṁ||
kalam pi nāgghanti tathāvidhassa te ti.|| ||
9. Atha kho Bhagavā taṁ {devataṁ,} gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Dadanti eke visame niviṭṭhā||
chetvā vadhitvā atha socayitvā||
sā dakkhiṇā assumukhā sadaṇḍā||
samena dinnassa na aggham eti.|| ||
Evaṁ sahassānaṁ sahassayāginam||
kalam pi nāgghanti tathāvidhassa te ti.|| ||
3. Sādhu
1. Sāvatthi ārāme.|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaṁsu.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaṁ.|| ||
Maccherā ca pamādā ca||
evaṁ dānaṁ na dīyati||
puññam ākaṅkhamānena||
deyyaṁ hoti vijānatā ti.|| ||
4. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaṁ||
api ca appasmim pi sādhu dānaṁ||
Appasm-eke pavecchanti||
bahun-eke na dicchare||
appasmā dakkhiṇā dinnā||
sahassena samam mitā ti.|| ||
5. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udanesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaṁ||
Appasmim pi sādhu dānam||
Api ca saddhāya pi sādhu dānam||
Dānañca yuddhañca samānam āhu||
Appāpi santā bahuke jinanti||
Appam pi ce saddahāno dadāti||
ten'eva so hoti sukhī paratthā ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaṁ||
appasmiṁ pi sādhu dānaṁ||
saddhāya pi sādhu dānam||
api ca dhammaladdhassa pi sādhu dānaṁ.|| ||
Yo dhammaladdhassa dadāti dānam||
uṭṭhānaviriyādhigatassa jantu||
atikkamma so vetaraṇiṁ Yamassa||
dibbāni ṭhānāni upeti macco ti.|| ||
7. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānaṁ||
Appasmiṁ pi sādhu dānaṁ||
Saddhāya pi sādhu dānaṁ||
Dhammaladdhassa pi sādhu dānam||
Api ca viceyyadānam pi sādhu.|| ||
Viceyyadānaṁ sugatappasatthaṁ||
ye dakkhiṇeyyā idha jīvaloke||
etesu dinnāni mahapphallāni||
bījāni vuttāni yathā sukhette ti.|| ||
8. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sādhu kho mārisa dānam||
Appasmim pi sādhu dānaṁ||
Saddhāya pi sādhu dānaṁ||
Dhammaladdhassa pi sādhu dānaṁ||
Viceyyadānam pi sādhu||
Api ca pāṇesu ca sādhu saṁyamo.|| ||
Yo pāṇabhūtesu aheṭhayaṁ caraṁ||
parūpavādā na karoti pāpaṁ||
bhīruṁ pasaṁsanti na hi tattha sūraṁ||
bhayā hi santo na karonti pāpan ti.|| ||
9. Atha kho aparā devatā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kassā nu kho Bhagavā subhāsitan ti.|| ||
Sabbāsaṁ vo subhāsitaṁ pariyāyena|| ||
Api mamam pi suṇātha.|| ||
Saddhāhi dānam bahudhā pasatthaṁ||
dānā ca kho dhammapadaṁ va seyyo.|| ||
pubbeva hi pubbatareva santo||
nibbānam ev-ajjhagamuṁ sapaññā.|| ||
4. Na Santi
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaṁsu|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Na santi kāmā manujesu niccā||
santīdha kamanīyāni yesu baddho||
yesu pamatto apunāgamanaṁ||
anāgantvā puriso maccudheyyā ti.|| ||
Chandajam aghaṁ||
chandajaṁ dukkhaṁ||
chandavinayā aghavinayo||
aghavinayā dukkhavinayo ti.|| ||
Na te kāmā yāni citrāni loke||
saṅkapparāgo purisassa kāmo||
tiṭṭhanti citrāni tath-eva loke||
ath-ettha dhīrā vinayanti chandam.|| ||
Kodhaṁ jahe vippajaheyya mānaṁ||
saṅyojanaṁ sabbam atikkameyya||
taṁ nāmarūpasmim asajjamānaṁ||
akiñcanaṁ nānupatanti dukkhā.|| ||
Pahāsi saṅkhaṁ na vimānam ajjhagā||
acchecchi taṇham idha nāmarūpe||
taṁ chinnagantham anighaṁ nirāsaṁ||
pariyesamānā na ca ajjhagamuṁ||
devā manussā idha vā huraṁ vā||
saggesu vā sabbanivesanesū ti.|| ||
Taṁ ce hi nāddakkhuṁ tathā vimuttaṁ||
iccāyasmā Mogharājā||
deva manussā idha vā huraṁ vā||
naruttamaṁ atthacaraṁ narānaṁ||
ye taṁ namassanti pasaṁsiyā te ti.|| ||
Pasaṁsiyā te pi bhavanti bhikkhu||
Mogharājā ti Bhagavā||
ye taṁ namassanti tathā vimuttam||
aññāya dhammaṁ vicikicchaṁ pahāya||
saṅgātigā te pi bhavanti bhikkhū ti.|| ||
5. Ujjhānasaññino
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
2. Atha kho sambahulā Ujjhānasaññikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu.|| ||
Upasaṅkamitvā vekāsam aṭṭhaṁsu.|| ||
3. Vehāsaṁ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Aññathā santam attānam||
aññathā yo pavedaye||
nikacca kitavass-eva||
bhuttaṁ theyyena tassa taṁ.|| ||
Yaṁ hi kayirā taṁ hi vade||
yaṁ na kayirā na taṁ vade||
akarontam bhāsamānānaṁ||
parijānanti paṇḍitā ti.|| ||
Na yidam bhāsitamattena||
ekantasavanena vā||
anukkamituṁ ve sakkā||
yāyaṁ paṭipadā daḷhā||
yāya dhīrā pamuccanti||
jhāyino mārabandhanā.|| ||
Na ve dhīrā pakubbanti||
viditvā lokapariyāyaṁ||
aññāya nibbutā dhīrā||
tiṇṇā loke visattikan ti.|| ||
4. Atha kho tā devatāyo pathaviyaṁ patiṭṭhahitvā Bhagavato pādesu sirasā nipatitvā Bhagavantam etad avocuṁ:|| ||
Accayo no bhante accagamā.|| ||
Yathā bālā yatha mūḷhā yathā akusalā yā mayaṁ Bhagavantaṁ asādetabbaṁ amaññimhā||
tāsaṁ no bhante Bhagavā accayam accayato patigaṇhātu āyatiṁ saṁvarāyā ti.|| ||
5. Atha kho Bhagavā sitaṁ pātvākāsi.|| ||
6. Atha kho tā devatāyo bhiyyosomattāya ujjhāyantiyo vehāsam abbhuggañchuṁ.|| ||
7. Ekā devatā Bhagavato santike imam gātham avoca:|| ||
Accayaṁ desayantīnaṁ||
yo ve na patigaṇhati||
kopantaro dosagaru||
sa veraṁ paṭimuccatī ti.|| ||
Accayo ce na vijjetha||
no cīdhāpagatam siyā||
verāni na ca sammeyyuṁ||
kenīdha kusalo siyāti.|| ||
Kass-accayā na vijjanti||
kassa natthi apagataṁ||
ko na sammoham āpādi||
ko ca dhīro sadā sato ti.|| ||
Tathāgatassa buddhassa||
sabbabhūtānukampino||
tass-accayā na vijjanti||
tassa natthi apagataṁ||
so na sammoham āpādi||
so ca dhīro sadā sato ti.|| ||
Accayaṁ desayantīnaṁ||
yo ce na patigaṇhati||
kopantaro dosagaru||
yaṁ veraṁ paṭimuccati||
taṁ veraṁ nābhinandāmi||
paṭigaṇhāmi vo-ccayan ti.|| ||
6. Saddhā
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho sambahulā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanaṁ obhasetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaṁsu.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Saddhā dutiyā purisassa hoti||
no ce assaddhiyam avatiṭṭhati||
yaso ca kittī ca tatvassa hoti||
saggaṁ ca so gacchati sarīram pahāyā ti.|| ||
Kodhaṁ jahe vippajaheyya mānaṁ||
saṅyojanaṁ sabbam atikkameyya||
taṁ nāmarūpasmim asajjamānaṁ||
akiñcanaṁ nānupatanti saṅgā ti|| ||
Pamādam anuyuñjanti||
bālā dummedhino janā||
appamādaṁ ca medhāvī||
dhanaṁ seṭṭham va rakkhati.|| ||
Mā pamādam anuyuñjetha||
mā kāmaratisanthavaṁ||
appamatto hi jhāyanto||
pappoti paramaṁ sukhan ti.|| ||
7. Samayo
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiṁ mahāvane mahatā bhikkhusaṅghena saddhim pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi.|| ||
Dasahi ca lokadhātūhi devatāyo yebhuyyena sannipatitā honti Bhagavantaṁ dassanāya bhikkhusaṅghañ ca.|| ||
2. Atha kho catunnaṁ Suddhāvāsakāyikānaṁ devatānam etad ahosi:|| ||
Ayaṁ kho Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiṁ mahāvane mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṁ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi.|| ||
Dasahi ca lokadhātūhi devatāyo yebhuyyena sannipatitā honti Bhagavantaṁ dassanāya bhikkhusaṅghañca||
Yannūna mayaṁ pi yena Bhagavā ten-upasaṅkameyyāma||
upasaṅkamitvā Bhagavato santike pacceka gāthaṁ bhāseyyāmāti.|| ||
3. Atha kho tā devatāyo seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṁ vā bāham pasāreyya||
pasāritaṁ vā bāham sammiñjeyya||
evam evaṁ Suddhāvāsesu devesu antarahitā Bhagavato purato pātur ahesuṁ.|| ||
4. Atha kho tā devatāyo Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaṁsu.|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Mahāsamayo pavanasmiṁ||
devakāyā samāgatā||
āgatamha imaṁ dhammasamayaṁ||
dakkhitāye aparājitasaṅghan ti.|| ||
5. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Tatra bhikkhavo samādahaṁsu||
cittam attano ujukam akaṁsu||
sārathī va nettāni gahetvā||
indriyāni rakkhanti paṇḍitā ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike {imaṁ} gātham abhāsi:|| ||
Chetvā khilam chetvā palighaṁ||
indakhīlam ohacca-m-anejā||
te caranti suddhā vimalā||
cakkhumatā sudantā susunāgā ti.|| ||
7. Atha kho aparā devatā || pa ||
Ye keci Buddhaṁ saraṇaṁ gatāse||
na te gamissanti apāyabhūmiṁ||
pahāya mānusaṁ dehaṁ||
devakāyaṁ paripuressantī ti.|| ||
8. Sakalikam
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Maddakucchismiṁ migadāye.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavato pādo sakalikāya khato hoti.|| ||
Bhūsā sudaṁ Bhagavato vedanā vattanti sarīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
Tā sudaṁ Bhagavā sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno.|| ||
3. Atha kho Bhagavā catugguṇam saṅghāṭiṁ paññāpetvā dakkhiṇena passena sīhaseyyam kappesi pāde pādam accādhāya sato sampajāno.|| ||
4. Atha kho sattasatā Satullapakāyikā devatāyo abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Maddakucchim obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu.|| ||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaṁsu.|| ||
5. Eka-m-antaṁ ṭhitā kho ekā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
[page 028]|| ||
Nāgo vata bho samaṇo Gotamo||
nāgavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
6. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Sīho vata bho samaṇo Gotamo||
sīhavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
7. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Ājānīyo vata bho samaṇo Gotamo||
ājānīyavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
8. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Nisabho vata bho Samaṇo Gotamo||
nisabhavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
9. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Dhorayho vata bho samaṇo Gotamo||
dhorayhavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asāta amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
10. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Danto vata bho samaṇo Gotamo||
dantavatā ca samuppannā sārīrikā vedanā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno ti.|| ||
11. Atha kho aparā devatā Bhagavato santike imam udānam udānesi.|| ||
Passa samādhi-subhāvitaṁ cittaṁ ca vimuttaṁ||
na cābhinatam na cāpanatam na ca sasaṅkhāraniggayha cāritavatam||
Yo evarūpam purisanāgam purisasīhaṁ purisa-
ājānīyaṁ purisa-nisabhaṁ purisadhorayham purisadantam atikkamitabbaṁ maññeyya kim aññatra adassanā ti.|| ||
Pañcavedasataṁ samaṁ||
tapassībrāhmaṇācaraṁ||
cittaṁ ca nesaṁ na sammā vimuttaṁ||
hīnattarūpā na pāraṅgamā te||
Taṇhādhipannā vata sīlabaddhā||
lūkhaṁ tapaṁ vassasataṁ carantā||
Cittaṁ ca nesaṁ na sammā vimuttaṁ||
hīnattarūpā na pāraṅgamā te.|| ||
Na mānakāmassa damo idh-atthi||
na monam atthi asamāhitassa||
eko araññe viharaṁ pamatto||
na maccudheyyassa tareyya pāraṁ.|| ||
Mānam pahāya susamāhitatto||
sucetaso sabbadhi vippamutto||
eko araññe viharaṁ appamatto||
sa maccudheyyassa tareyya pāran ti.|| ||
9. Pajjunna-dhītā (1)
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Vesāliyaṁ viharati mahāvane Kūṭāgāra-sālāyaṁ.|| ||
2. Atha kho Kokanadā Pajjunnassa dhītā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ mahāvanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Ekam antam ṭhitā kho sa devatā Kokanadā Pajjunnassa dhītā Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Vesāliyam vane viharantaṁ||
aggaṁ sattassa sambuddhaṁ||
Kokanadā-h-asmiṁ abhivande||
Kokanadā Pajjunnassa dhītā.|| ||
Sutam eva me pure āsi dhammo||
cakkhumatānubuddho||
sā-ham dāni sakkhi jānāmi||
munino desayato Sugatassa||
Ye hi keci ariyadhammaṁ||
vigarahantā caranti dummedhā||
upenti Roruvaṁ ghoraṁ||
cirarattaṁ dukkham anubhavanti.|| ||
Ye ca kho ariyadhamme||
khantiyā upasamena upetā||
pahāya mānusaṁ dehaṁ||
devakāyam paripuressantī ti.|| ||
10. Pajjunna-dhitā (2)
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Vesāliyaṁ viharati magāvane Kūṭāgāra-sālāyaṁ.|| ||
2. Atha kho Cūḷa-Kokanadā Pajjunnassa dhītā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ mahāvanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Cūḷa-Kokanadā Pajjunnassa dhītā Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Idh'āgamā vijjupabhāsavaṇṇā||
Kokanadā Pajjunnassa dhītā||
buddhaṁ ca dhammaṁ ca namassamānā||
gāthā c-imā atthavatī abhāsi:|| ||
Bahunā pi kho taṁ vibhajeyyaṁ||
pariyāyena tādiso dhammo||
saṅkhittam atthaṁ lapayissāmi||
yāvatā me manasā pariyattaṁ.|| ||
Pāpaṁ na kayirā vacasā manasā||
kāyena vā kiñcana sabbaloke||
kāme pahāya satimā sampajaño||
dukkhaṁ na sevetha anatthasaṁhitan ti.|| ||
Satullapakāyika-vaggo catuttho.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Sabbhi Maccharinā Sādhu||
Na sant-Ujjhānasaññino||
Saddhā Samayo Sakalikaṁ||
ubho Pajjunna-dhītaro ti.|| ||
Chapter V: Āditta Vaggo
Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārame.|| ||
Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Ekam antam ṭhitā kho sā devatā Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
1. Ādittaṁ
Ādittasmim agārasmiṁ||
yaṁ nīharati bhājanaṁ||
taṁ tassa hoti atthāya||
no ca yaṁ tattha ḍayhatī ti.|| ||
Evam ādīpito loko||
jarāya maraṇena ca||
nīhareth-eva dānena||
dinnaṁ hoti sunīhataṁ.|| ||
Dinnaṁ sukhaphalaṁ hoti||
nādinnam hoti taṁ tathā||
corā haranti rājāno||
aggī ḍayhati nassati.|| ||
Atha antena jahāti||
sarīraṁ sapariggahaṁ||
etad aññāya medhāvi||
bhuñjetha ca dadetha ca||
datvā bhutvā ca yathānubhāvaṁ||
anindito saggam upeti ṭhānan ti.|| ||
2. Kiṁdada
Kiṁdado balado hoti||
kiṁdado hoti vaṇṇado||
kiṁdado sukhado hoti||
kiṁdado hoti cakkhudo||
ko ca sabbadado hoti||
taṁ me akkhāhi pucchito.|| ||
Annado balado hoti||
vatthado hoti vaṇṇado||
yānado sukhado hoti||
dīpado hoti cakkhudo||
so ca sabbadado hoti||
yo dadāti upassayaṁ||
amataṁ dado ca so hoti||
yo dhammam anusāsatī ti.|| ||
3. Annam
Annam evābhinandanti||
ubhayo devamānusā||
atha ko nāma so yakkho||
yam annaṁ nābhinandatī ti.|| ||
Ye naṁ dadanti saddhāya||
vippasannena cetasā||
tam eva annaṁ bhajati||
asmiṁ loke paramhi ca.|| ||
Tasmā vineyya maccheraṁ||
dajjā dānaṁ malābhibhū||
puññāni paralokasmiṁ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
4. Ekamūla
Ekamūlaṁ dvirāvaṭṭam||
timalaṁ pañcapattharaṁ||
samuddaṁ dvādasāvaṭṭaṁ||
pātālam atarī isī ti.|| ||
5. Anomiya
Anomanāmaṁ nipuṇatthadassiṁ||
paññādadaṁ kāmalaye asattaṁ||
taṁ passatha sabbaviduṁ sumedhaṁ||
ariye pathe kamamānaṁ mahesin ti.|| ||
6. Accharā
Accharāgaṇasaṅghuṭṭhaṁ||
pisācagaṇasevitaṁ||
vanan-tam mohanaṁ nāma||
kathaṁ yātrā bhavissatī ti.|| ||
Ujuko nāma so maggo||
abhayā nāma sā disā||
ratho akujano nāma||
dhammacakkehi saṁyuto.|| ||
Hirī tassa apālambo||
saty-assa parivāraṇam||
dhammāhaṁ sārathiṁ brūmi||
sammādiṭṭhipure javaṁ.|| ||
Yassa etādisaṁ yānaṁ||
itthiyā purisassa vā||
sa ve etena yānena||
nibbānass-eva santike ti.|| ||
7. Vanaropa (or Vacanam)
Kesaṁ divā ca ratto ca||
sadā puññaṁ pavaḍḍhati||
dhammaṭṭhā sīlasampannā||
ke janā saggagāmino ti.|| ||
Arāmaropā vanaropā||
ye janā setukārakā||
papañ ca udapānañ ca ||ye dadanti upassayaṁ||
tesaṁ divā ca ratto ca||
sadā puññaṁ pavaḍḍhati||
dhammaṭṭhā sīlasampannā||
te janā saggagāmino ti.|| ||
8. Jetavana
Idaṁ hitaṁ Jetavanaṁ||
isisaṅghanisevitaṁ||
āvutthaṁ dhammarājena||
pītisañjananam mama.|| ||
[page 034]|| ||
Kammaṁ vijjā ca dhammo ca||
sīlaṁ jīvitam uttamaṁ||
etena maccā sujjhanti||
na gottena dhanena vā.|| ||
Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassaṁ attham attano||
yoniso vicine dhammaṁ||
evaṁ tattha visujjhati.|| ||
Sāriputto va paññāya||
sīlena upasamena ca||
yo pi pāragato bhikkhu||
etāva paramo siyāti.|| ||
9. Macchari
Ye'dha maccharino loke||
kadariyā paribhāsakā||
aññesaṁ dadamānānaṁ||
antarāyakarā narā.|| ||
Kiṁdiso tesaṁ vipāko||
samparāyo ca kiṁdiso||
bhavantaṁ puṭṭhum āgamma||
kathaṁ jānemu tam mayan ti.|| ||
Ye'dha maccharino loke||
kadariyā paribhāsakā||
aññesaṁ dadamānānam||
antarāyakarā narā||
nirayaṁ tiracchānayoniṁ||
yamalokam uppajjare||
sace enti manussattaṁ||
dalidde jāyare kule||
coḷaṁ piṇḍo ratī khiḍḍā||
yattha kicchena labbhati.|| ||
Parato āsiṁsare bālā||
tam pi tesaṁ na labbhati||
diṭṭhe dhamme sa vipāko||
samparāye ca duggatī ti.|| ||
Iti h'etaṁ vijānāma||
aññaṁ pucchāma Gotama||
ye dha laddhā manussattaṁ||
vadaññū vītamaccharā||
buddhe pasannā dhamme ca||
saṅghe ca tibbagāravā.|| ||
Kiṁdiso tesaṁ vipāko||
samparāyo ca kiṁdiso||
bhavantaṁ puṭṭhum āgamma||
kathaṁ jānemu taṁ mayan ti.|| ||
Ye'dha laddhā manussattam||
vadaññū vītamaccharā||
buddhe pasannā dhamme ca||
saṅghe tibbagāravā||
ete sagge pakāsenti||
yattha te upapajjare.|| ||
[page 035]|| ||
Sace enti manussattaṁ||
aḍḍhe ajāyare kule||
coḷaṁ piṇḍo ratī khiḍḍā||
yatthākicchena labbhati.|| ||
Parasambhatesu bhogesu||
vasavattīva modare||
diṭṭhe dhamme sa vipāko||
samparāye ca suggatī ti.|| ||
10. Ghaṭīkaro
Avihaṁ upapannāse||
vimuttā satta bhikkhavo||
rāgadosaparikkhīṇā||
tiṇṇā loke visattikan ti.|| ||
Ke ca te ataruṁ paṅkaṁ||
maccudheyyaṁ suduttaraṁ||
te hitvā mānusaṁ dehaṁ||
dibbayogam upaccagun ti.|| ||
Upako Phalagaṇḍo ca||
Pukkusāti ca te tayo||
Bhaddiyo Khaṇḍadevo ca||
Bāhuraggi ca Piṅgiyo||
te hitvā mānusaṁ dehaṁ||
dibbayogam upaccagun ti.|| ||
Kusalaṁ bhāsasi tesaṁ||
mārapāsappahāyinaṁ||
kassa te dhammam aññāya||
acchiduṁ bhavabhandhanan ti.|| ||
Na aññatra Bhagavatā||
naññatra tava sāsanā||
yassa te dhammam aññāya||
acchiduṁ bhavabandhanaṁ.|| ||
yattha nāmañca rupañca||
asesam uparujjhati||
taṁ te dhammam idha ñāya||
acchiduṁ bhavabandhanan ti.|| ||
Gambhīraṁ bhāsasi vācaṁ||
dubbijānam sudubbudhaṁ||
kassa tvaṁ dhammam aññaya||
vācam bhāsasi īdisanti.|| ||
Kumbhakāro pure āsiṁ||
Vehaḷiṅge ghaṭīkaro||
mātāpettibharo āsiṁ||
Kassapassa upāsako.||
virato methunā dhammā||
brahmacārī nirāmiso||
ahuvā te sagāmeyyo||
ahuvā te pure sakhā||
so-ham ete pajānāmi||
vimutte satta bhikkhave||
rāgadosaparikkhīṇe||
tiṇṇe loke visattikan ti.|| ||
Evam etaṁ tadā āsi||
yathā bhāsasi Bhaggava||
kumbhakāro pure āsi||
Vehaḷiṅge ghaṭikāro||
mātāpettibharo āsi||
Kassapassa upāsako||
virato methunā dhammā||
brahmacārī nirāmiso||
ahuvā me sagāmeyyo||
ahuvā me pure sakhā ti.|| ||
Evam etaṁ purāṇānaṁ||
sahāyānam ahu saṅgamo||
ubhinnaṁ bhāvitattānaṁ||
sarīrantimadhārinan ti.|| ||
Āditta-vaggo pañcamo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Ādittaṁ Kiṁdadam Annaṁ||
Ekamūla Anomiyaṁ||
Accharā Vanaropetaṁ||
Maccherena Ahaṭīkaro ti.|| ||
Chapter VI: Jarā Vaggo
1. Jarā
Kiṁ su yāva jarā sādhu||
kiṁ su sādhu patiṭṭhitaṁ||
kiṁ su narānaṁ ratanaṁ||
kiṁ su corehi duharan ti.|| ||
Sīlaṁ yāva jarā sādhu||
saddhā sādhu patiṭṭhitā||
paññā narānaṁ ratanaṁ||
puññaṁ corehi duharan ti.|| ||
2. Ajarasā
Kiṁ su ajarasā sādhu||
kiṁ su sādhu adhiṭṭhitaṁ||
kiṁ su narānaṁ ratanaṁ||
kiṁ su corehi ahāriyan ti.|| ||
Sīlam ajarasā sādhu||
saddhā sādhu adhiṭṭhitā||
paññā narānaṁ ratanaṁ||
puññaṁ corehi hāriyan ti.|| ||
3. Mittaṁ
Kiṁ su pathavato mittaṁ||
kiṁ su mittaṁ sake ghare||
kiṁ mittaṁ atthajātassa||
kiṁ mittam samparāyikanti.|| ||
Sattho pathavato mittam||
mātā mittaṁ sake ghare||
sahāyo atthajātassa||
hoti mittaṁ punappunaṁ||
sayam katāni puññāni||
taṁ mittaṁ samparāyikan ti.|| ||
4. Vatthu
Kiṁ su vatthu manussānaṁ||
kiṁ su-dha paramā sakhā||
kiṁ su bhūtā upajīvanti||
ye pāṇā pathaviṁ sitā ti.|| ||
Puttā vatthu manussānaṁ||
bhariyā ca paramā sakhā||
vuṭṭhibhūtā upajīvanti||
ye pāṇā pathaviṁ sitā ti.|| ||
5. Janaṁ (1)
Kiṁ su janeti purisaṁ||
kiṁ su tassa vidhāvati||
kiṁ su saṁsāram āpādi||
kiṁ su tassa mahabbhayan ti.|| ||
Taṇhā janeti purisaṁ||
cittam assa vidhāvati||
satto saṁsāram āpādi||
dukkham assa mahabbhayan ti.|| ||
6. Janaṁ (2)
Kiṁ su janeti purisaṁ||
kiṁ su tassa vidhāvati||
kiṁ su saṁsāram āpādi||
kismā na parimuccatī ti.|| ||
Taṇhā janeti purisaṁ||
cittam assa vidhāvati||
satto saṁsāram āpādi||
dukkhā na parimuccatī ti.|| ||
7. Janaṁ (3)
Kiṁ su janeti purisaṁ||
kiṁ su tassa vidhāvati||
kiṁ su saṁsāram āpādi||
kiṁ su tassa parāyanan ti.|| ||
Taṇhā janeti purisaṁ||
cittam assa vidhāvati||
satto saṁsāram āpādi||
kammaṁ tassa parāyanan ti.|| ||
8. Uppatho
Kiṁ su uppatho akkhāti||
kiṁ su rattindivakkhayo||
kiṁ malaṁ brahmacariyassa||
kim sinānam anodakanti.|| ||
Rāgo uppatho akkhāti||
vayo rattindivakkhayo||
itthi malaṁ brahmacariyassa||
etthāyaṁ sajjate pajā||
tapo brahmacariyañca||
taṁ sinānam anodakan ti.|| ||
9. Dutiyo
Kiṁ su dutiyaṁ purisassa hoti||
kiṁ su c-enaṁ pasāsati||
kissa cābhirato macco||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
Saddhā dutiyā purisassa hoti||
paññā c-enaṁ pasāsati||
nibbānābhirato macco||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
10. Kavi
Kiṁ su nidānaṁ gāthānaṁ||
kiṁ su tāsaṁ viyañjanaṁ||
kiṁ su sannissitā gāthā||
kiṁ su gāthānam āsayo ti.|| ||
Chando nidānaṁ gāthānaṁ||
akkharā tāsaṁ viyañjanaṁ||
nāmasannissitā gāthā||
kavi gāthānam āsayo ti.|| ||
Jarā-vaggo chaṭṭho|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Jarā Ajarasā Mittaṁ||
Vatthu tīṇi Janāni ca||
Uppatho ca Dutiyo ca||
Kavinā purito vaggo ti.|| ||
Chapter VII: Addha Vaggo
1. Nāmaṁ
Kiṁ su sabbaṁ addhabhavi||
kismā bhīyo na vijjati||
kissassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagū ti.|| ||
Nāmam sabbam addhabhavi||
nāmā bhīyo na vijjati||
nāmassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagū ti.|| ||
2. Cittaṁ
Kenassu nīyati loko||
kenassu parikissati||
kissassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagūti.|| ||
Cittena nīyati loko||
cittena parikissati||
cittassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagūti.|| ||
3. Taṇhā
Kenassu nīyati loko||
kenassu parikissati||
kissassa ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagū ti.|| ||
Taṇhāya nīyati loko||
taṇhāya parikissati||
taṇhāya ekadhammassa||
sabbeva vasam anvagū ti.|| ||
4. Saṁyojana
Kiṁ su saṅyojano loko||
kiṁ su tassa vicāraṇam||
kissassa vippahānena||
nibbānam iti vuccatī ti.|| ||
Nandī saṅyojano loko||
vitakk-assa vicāraṇam||
taṇhāya vippahānena||
nibbānam iti vuccatī ti.|| ||
5. Bandhana
Kiṁ su sambandhano loko||
kiṁ su tassa vicāranaṁ.||
Kissassa vippahānena||
sabbaṁ chindati bandhanan ti.|| ||
Nandī sambandhano loko||
vitakk-assa vicāranaṁ||
taṇhāya vippahānena||
sabbaṁ chindati bandhanan ti.|| ||
6. Abbhāhata
Kenassu-bbhāhato loko||
kenassu parivārito||
kena sallena otiṇṇo||
kissa dhūpāyito sadā ti.|| ||
Maccunābbhāhato loko||
jarāya parivārito||
taṇhāsallena otiṇṇo||
icchādhūpāyito sadā ti.|| ||
7. Uḍḍito
Kenassu uḍḍito loko||
kenassu parivārito||
kenassu pihito loko||
kismiṁ loko patiṭṭhito ti.|| ||
Taṇhāya uḍḍito loko||
jarāya parivārito||
maccunā pihito loko||
dukkhe loko patiṭṭhito ti.|| ||
8. Pihito
Kenassu pihito loko||
kosmiṁ loko patiṭṭhito.||
Kenassu uḍḍito loko||
kenassu parivārito ti.|| ||
Maccunā pihito loko||
dukkhe loko patiṭṭhito||
taṇhāya uḍḍito loko||
jarāya parivārito ti.|| ||
9. Icchā
Kenassu bajjhati loko||
kissa vinayāya muccati||
kissassu vippahānena||
sabbaṁ chindati bandhananti.|| ||
Icchāya bajjhati loko||
icchāvinayāya muccati||
icchāya vippahānena||
sabbaṁ chindati bandhanan ti.|| ||
10. Loka
Kismiṁ loko samuppanno||
kismiṁ kubbati santhavaṁ||
kissā loko upādāya||
kismiṁ loko vihaññatī ti.|| ||
Chasu loko samuppanno||
chasu kubbati santhavaṁ||
channam eva upādāya||
chasu loko vihaññatī ti.|| ||
Addha-vaggo sattamo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Nāmam Cittaṁ ca Taṇhā ca||
Saṁyojanaṁ ca Bandhanā||
Abbhāhat-Uḍḍito Pihito||
Icchā Lokena te dasā ti.|| ||
Chapter VIII: Chetvā Vaggo
Eka-m-antaṁ ṭhitā kho sā devatā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
1. Chetvā
Kiṁ su chetvā sukhaṁ seti||
kiṁ su chetvā na socati||
kissassa ekadhammassa||
vadhaṁ rocesi Gotamā ti.|| ||
Kodhaṁ chetvā sukhaṁ seti||
kodhaṁ chetvā na socāti||
kodhassa vīsamūlassa||
madhuraggassa devate||
vadham ariyā pasaṁsanti||
taṁ hi chetvā na socatī ti.|| ||
2. Ratha
Kiṁ su rathassa paññāṇaṁ||
kiṁ su paññāṇam aggino||
kiṁ su raṭṭhassa paññāṇaṁ||
kiṁ su paññāṇam itthiyā ti.|| ||
Dhajo rathassa paññāṇam||
dhūmo paññāṇam aggino||
rājā raṭṭhassa paññāṇam||
bhattā paññāṇam itthiyāti.|| ||
3. Vitta
Kiṁ sūdha vittaṁ purisassa seṭṭhaṁ||
kiṁ su suciṇṇo sukham āvahāti||
kiṁ su have sādutaraṁ rasānaṁ||
kathaṁ jīviṁ jūvitam āhu seṭṭhan ti.|| ||
Saddhīdha vittaṁ purisassa seṭṭham||
dhammo suciṇṇo sukham āvahāti||
saccam have sādutaram rasānam||
paññājīviṁ jīvitaṁ āhu setthaṇ ti.|| ||
4. Vuṭṭhi
Kiṁ su uppatataṁ seṭṭham||
kiṁ su nipatataṁ varaṁ||
kiṁ su pavajamānānaṁ||
kiṁ su pavadataṁ varan ti.|| ||
Bījam uppatataṁ seṭṭham||
vuṭṭhi nipatatam varā||
gāvo pavajamānānam||
putto pavadataṁ varo ti.|| ||
Vijjā uppatataṁ seṭṭhā||
avijjā nipatataṁ varā||
saṅgho pavajamānānaṁ||
buddho pavadataṁ varo ti.|| ||
5. Bhītā
Kiṁ sūdha bhīrā janatā anekā||
maggo v-anekāyatanaṁ pavutto||
pucchāmi taṁ Gotama bhūripañña||
kismiṁ ṭhito paralokaṁ na bhāye ti.|| ||
Vācaṁ manañca paṇidhāya sammā||
kāyena pāpāni akubbamāno||
bahvannapānaṁ gharam āvasanto||
saddho mudū {saṁvibhāgī} vadaññū||
etesu dhammesu ṭhito catusu||
paralokaṁ na bhāye ti.|| ||
6. Na jīrati
Kiṁ jīrati kiṁ na jīrati||
kiṁ uppatho ti vuccati||
kiṁ su dhammānaṁ paripantho||
kiṁ su rattindivakkhayo||
kiṁ malaṁ brahmacariyassa||
kiṁ sinānam anodakaṁ||
kati lokasmiṁ chiddāni||
yattha cittaṁ na tiṭṭhati||
bhavantaṁ puṭṭhum āgamma||
katham jānemu tam mayan ti.|| ||
Rūpaṁ jīrati maccānam||
nāmagottaṁ na jīrati||
rāgo uppatho ti vuccati||
lobho dhammānaṁ paripantho||
vayo rattindivakkhayo||
itthi malam brahmacariyassa||
etthāyam sajjate pajā||
tapo ca brahmacariyañca||
tam sinānam anodakaṁ.|| ||
Cha lokasmiṁ chiddāni yattha cittaṁ na tiṭṭhati||
alassañca pamādoca||
anuṭṭhānaṁ asaṁyamo||
niddā tandī ca te chidde||
sabbaso taṁ vivajjaye ti.|| ||
7. Issaraṁ
Kiṁ su issariyaṁ loke||
kiṁ su bhaṇḍānam uttamaṁ||
kiṁ su satthamalaṁ loke||
kiṁ su lokasmim abbudaṁ.|| ||
kiṁ su harantaṁ vārenti||
haranto pana ko piyo||
kiṁ su punappanāyantaṁ||
abhinandanti paṇḍitāti.|| ||
Vaso issariyaṁ loke||
itthi bhaṇḍānam uttamaṁ||
kodho satthamalam loke||
corā lokasmim abbudā.|| ||
coram harantaṁ vārenti||
haranto samaṇo piyo||
samaṇam punappunāyantaṁ||
abhinandanti paṇḍitāti.|| ||
8. Kāma
Kiṁ atthakāmo na dade||
kiṁ macco na pariccaje||
kiṁ su mucceyya kalyāṇam||
pāpiyaṁ ca na mocayeti.|| ||
Attānaṁ na dade poso||
attānam na pariccaje||
vācaṁ muñceyya kalyāṇiṁ||
pāpikaṁ ca na mocaye ti.|| ||
9. Pātheyyaṁ
Kiṁ su bandhati pātheyyaṁ||
kiṁ su bhogānam āsayo||
kiṁ su naraṁ parikassati||
kiṁ su lokasmiṁ dujjahaṁ||
kismiṁ baddhā puthusattā||
pāsena sakunī yathā ti.|| ||
Saddhā bandhati pātheyyam||
siri bhogānam āsayo||
icchā naram parikassati||
icchā lokasmiṁ dujjahā||
icchābaddhā puthusattā||
pāsena sakuṇī yathā ti.|| ||
10. Pajjoto
Kiṁ su lokasmiṁ pajjoto||
kiṁ su lokasmiṁ jāgaro||
kiṁ su kamme sajīvānaṁ||
kim assa iriyāpatho.|| ||
Kiṁ su alasam analasañca||
mātā puttaṁ va posati||
kiṁ su bhūtā upajīvanti||
ye pāṇā pathaviṁ sītāti.|| ||
Paññā lokasmiṁ pajjoto||
sati lokasmiṁ jāgaro||
gāvo kamme sajīvānaṁ||
sītassa iriyāpatho||
vuṭṭhi alasam analasañca||
mātā puttaṁ va posati||
vuṭṭhibhūtā upajīvanti||
ye pāṇā pathaviṁ sitā ti.|| ||
11. Araṇā
Kesu-dha araṇā loke||
kesaṁ vusiṭaṁ na nassati||
ke'dha icchaṁ parijānanti||
kesaṁ bhojisiyaṁ sadā.|| ||
Kiṁ su mātā pitā bhātā||
vandanti naṁ patiṭṭhitaṁ||
kiṁ su idha jātihīnaṁ||
abhivādenti khattiyā ti.|| ||
Samaṇīdha araṇā loke||
samaṇānaṁ vusitaṁ na nassati||
samaṇā icchaṁ parijānanti||
samaṇānaṁ bhojisiyaṁ sadā.|| ||
Samaṇaṁ mātā pitā bhātā||
vandanti naṁ patiṭṭhitaṁ||
samaṇīdha jātihīnaṁ||
abhivādenti khattiyā ti.|| ||
Chetvā-vaggo aṭṭhamo||
Tass-uddānam
Chetvā Rathaṁ ca Vittaṁ ca||
Vuṭṭhi Bhītā Na-jīrati||
Issaraṁ Kāmaṁ Pātheyyaṁ||
Pajjoto Araṇena cā ti.|| ||
Devatā-Samyuttaṁ samattaṁ.|| ||
Book II
Devaputta Saṁyutta
Chapter I: Paṭhama Vaggo
1. Kassapo (1)
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
Atha kho Kassapo devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappam Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā tenupasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Ekam antam ṭhito kho Kassapo devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
Bhikkhuṁ Bhagavā pakāsesi no ca bhikkhuno anusāsan ti.|| ||
2. Tena hi Kassapa taññev-etthā paṭibhātū ti.|| ||
3. Subhāsitassa sikkhetha samaṇ'upāsanassa ca ekāsanassa ca raho cittavūpāsamassa cā ti.|| ||
4. Idam avoca Kassapo devaputto.|| ||
Samanuñño satthā ahosi.|| ||
Atha kho Kassapo devaputto samanuñño me satthāti Bhagavantaṁ vanditvā padakkhiṇaṁ katvā tatthev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Kassapo (2)
1. Sāvatthiyaṁ ārāme.|| ||
2. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Kassapo devaputto Bhagavato santike {imaṁ} gātham abhāsi:|| ||
Bhikkhu siyā jhāyī vimuttacitto||
ākaṅkhe ca hadayassānuppattiṁ||
lokassa ñatvā udayabbayañca||
sucetaso asito tadānisaṁso ti.|| ||
3. Māgho
Sāvatthiyam ārāme.|| ||
2. Atha kho Māgho devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṁ Jetavanaṁ obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhito kho Māgho devaputto Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
3. Kiṁ su chetvā sukhaṁ seti||
kiṁ su chetvā na socati||
kissassa ekadhammassa||
vadhaṁ rocesi Gotamāti.|| ||
4. Kodhaṁ chetvā sukhaṁ seti||
kodhaṁ chetvā na socati||
kodhassa visamūlassa||
madhuraggassa Vatrabhū||
vadham ariyā pasaṁsanti||
taṁ hi chetvā na socatī ti.|| ||
4. Māgadho
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Māgadho devaputto Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kati lokasmiṁ pajjotā||
yehi loko pakāsati||
bhavantaṁ puṭṭhum āgamma||
kathaṁ janemu taṁ mayan ti.|| ||
2. Cattāro loke pajjotā||
pañcam-ettha na vajjati||
divā tapati ādicco||
rattim ābhāti candimā||
atha aggi divārattiṁ||
tattha tattha pakāsati||
sambuddho tapataṁ seṭṭho||
esā ābhā anuttarā ti.|| ||
5. Dāmali
1. Sāvatthiyam ārāme.|| ||
2. Atha kho Dāmali devaputto abhikkantāyā rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Jetavanaṁ obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhito kho Dāmali devaputto Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
3. Karaṇīyam ettha brāhmaṇena||
padhānam akilāsunā||
kāmānaṁ vippahānena||
na tenāsiṁsate bhavan ti.|| ||
4. N'atthi kiccaṁ brāhmaṇassa||
Dāmalīti Bhagavā||
katakicco hi brāhmaṇo.||
Yāva na gādham labhati||
nadīsu āyūhati sabbagattehi jantu||
gādhaṁ ca laddhāna thale ṭhito so||
nāyūhati pāragato hi so ti.|| ||
Esupamā Dāmali brāhmaṇassa||
khīṇāsavassa nipakassa jhāyino||
pappuyya jāti-maraṇassa antaṁ||
nāyūhati pāragato hi so ti.|| ||
6. Kāmado
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Kāmado devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
2. Dukkaram Bhagavā sudukkaraṁ Bhagavāti.|| ||
Dukkaram vā pi karonti||
(Kāmadā ti Bhagavā)||
sekhasīlasamāhitā ṭhitattā||
anagāriyupetassa||
tuṭṭhi hoti sukhāvahā ti.|| ||
3. Dullabhā Bhagavā yadidaṁ tuṭṭhī ti.|| ||
Dullabhaṁ vā pi labhanti||
(Kāmadāti Bhagavā) cittavūpasame ratā||
yesaṁ divā ca ratto ca||
bhāvanāya rato mano ti.|| ||
4. Dussamādahaṁ Bhagavā yad idaṁ cittan ti.|| ||
Dussamādahaṁ vāpi samādahanti||
(Kāmadāti Bhagavā)||
indriyūpasame ratā||
te chetvā maccuno jālaṁ||
ariyā gacchanti Kāmadāti.|| ||
5. Duggamo Bhagavā visamo maggo ti.|| ||
Duggame visame vā pi||
ariyā gacchanti Kāmada||
anariyā visame magge||
papatanti avaṁsirā||
ariyānaṁ samo maggo||
ariyā hi visame samā ti.|| ||
7. Pañcālacaṇḍo
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Pañcālacaṇḍo devaputto Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Sambādhe vata okāsaṁ||
avindi bhūrimedhaso||
yo jhānam abuddhi buddho||
patilīnanisabho munī ti.|| ||
2. Sambādhe vāpi vindanti||
(Pañcālacaṇḍāti Bhagavā)||
dhammaṁ nibbānapattiyā||
ye satiṁ paccalatthaṁsu||
sammā te susamāhitā ti.|| ||
8. Tāyano
1. Atha kho Tāyano devaputto purāṇatitthakaro abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhito kho Tāyano devaputto Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
2. Chinda sotaṁ parakkamma||
kāme panuda brāhmaṇa||
nappahāya muni kāme||
n-ekattam upapajjatī ti.|| ||
Kayirañ ce kayirath' -enaṁ||
daḷham enaṁ parakkame||
sithilo hi paribbājo||
bhiyyo ākirate rajaṁ.|| ||
Akatam dukkataṁ seyyo||
pacchā tapati dukkataṁ||
kataṁ ca sukataṁ seyyo||
yaṁ katvā nānutappati.|| ||
Kuso yathā duggahīto||
hattham evānukantati||
sāmaññaṁ dupparāmaṭṭham||
nirayāyūpakaḍḍhati.|| ||
Yaṁ kiñci sithilaṁ kammaṁ||
saṅkiliṭṭham ca yaṁ vataṁ||
saṅkassaraṁ brahmacariyaṁ||
na taṁ hoti mahapphalan ti.|| ||
3. Idam avoca Tāyano devaputto.|| ||
Idaṁ vatvā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
4. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi.|| ||
5. Imaṁ bhikkhavo rattiṁ Tāyano nāma devaputto purāṇatitthakaro abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yenāhaṁ ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā mam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.
Eka-m-antaṁ ṭhito kho Tāyano devaputto mama santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
6. Chinda sotam parakkamma||
kāme panuda brāhmaṇa||
nappahāya muni kāme||
n-ekattam upapajjati||
Kayirañce kayirath-enaṁ||
daḷham enaṁ parakkame||
sithilo hi paribbājo||
bhiyyo ākirate rajaṁ||
Akataṁ dukkataṁ seyyo||
pacchā tapati dukkataṁ||
kataṁ ca sukataṁ seyyo||
yaṁ katvā nānutappati||
Kuso yathā duggahīto||
hattham evānukantati||
sāmaññaṁ dupparāpaṭṭham||
nirayāyūpakaḍḍhati||
Yaṁ kiñci sithilaṁ kammaṁ||
saṅkiliṭṭhaṁ ca yaṁ vataṁ||
saṅkassaraṁ brahmacariyaṁ||
na taṁ hoti magapphalan ti.|| ||
7. Idam avoca bhikkhave Tāyano devaputto||
idaṁ vatvā maṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth-ev-antaradhāyi.|| ||
Uggaṇhātha bhikkhave Tāyanagāthā.|| ||
Pariyāpuṇātha bhikkhave Tāyanagāthā.|| ||
Atthasaṁhitā bhikkhave Tāyanagāthā ādibrahmacariyikāti.|| ||
9. Candima
1. Sāvatthiyaṁ viharati.|| ||
Tena kho pana samayena Candimā devaputto Rāhunā asurindena gahito hoti.|| ||
Atha kho Candimā devaputto Bhagavantam anussaramāno tāyaṁ velāyam imaṁ gātham abhāsi:|| ||
2. Namo te buddha vīr-atthu||
vippamutto si sabbabhi||
sambādhapaṭippanno-smi||
tassa me saraṇaṁ bhavāti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā Candimaṁ devaputtam ārabbha Rāhum asurindaṁ gāthāya ajjhabhāsi|| ||
Tathāgatam arahantaṁ||
Candimā saranaṁ gato||
Rāhu candaṁ pamuñcassu||
dubbhā lokānukampakāti.|| ||
4. Atha kho Rāhu asurindo Candimaṁ devaputtaṁ muñcitvā taramānarūpo yena Vepacitti asurindo ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā saṁviggo lomahaṭṭhajāto eka-m-antam aṭṭhāsi||
Eka-m-antaṁ ṭhitaṁ kho Rāhum asurindaṁ Vepacitti asurindo gāthāya ajjhabhāsi|| ||
5. Kin nu santaramāno va||
Rāhu candaṁ pamuñcasi||
saṁviggarūpo āgamma||
kin nu bhīto va tiṭṭhasī ti.|| ||
6. Sattabhā me phale muddhā||
jīvanto na sukhaṁ labhe||
buddhagāthābhihīto-mhi||
no ce muñceyya Candimanti.|| ||
10. Suriyo
1. Tena kho pana samayena Suriyo devaputto Rāhunā asurindena gahito hoti||
Atha kho Suriyo devaputto Bhagavantam anussaramāno tāyaṁ velāyaṁ imaṁ gātham abhāsi:|| ||
2. Namo te buddha vīra-tthu||
vippamutto si sabbadhi||
sambādhapaṭippanno-smi||
tassa me saraṇaṁ bhavāti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā Suriyaṁ devaputtaṁ ārabbha Rāhum asurindaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tathāgatam arahantam||
suriyo saraṇaṁ gato||
Rāhu pamuñca suriyaṁ||
buddhā lokānukampakā ti.|| ||
Yo andhakāre tamasi pabhaṅkaro||
verocano maṇḍalī uggatejo||
mā Rāhu gilī caraṁ antalikkhe||
pajaṁ mama Rāhu pamuñca suriyan ti.|| ||
4. Atha kho Rāhu asurindo Suriyaṁ devaputtaṁ muñcitvā taramānarūpo yena Vepacitti asurindo ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā saṁviggo lomahaṭṭhajāto eka-m-antam aṭṭhāsi||
Eka-m-antaṁ ṭhitaṁ kho Rāhuṁ asurindaṁ Vepacitti asurindo gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
5. Kin nu santaramāno va||
Rāhu suriyam pamuñcasi||
saṁviggarūpo āgamma||
kin nu bhīto tiṭṭhasī ti.|| ||
6. Sattadhā me phale muddhā||
jīvanto na sukhaṁ labhe||
buddhagāthābhihito-mhi||
no ce muñceyya suriyan ti.|| ||
Pathamo vaggo||
Tass-uddānaṁ||
Dve Kassapā ca Māgho ca||
Māgadho Dāmali Kāmado||
Pañcālacaṇḍo ca Tāyano||
Candima-Suriyena te dasā ti.|| ||
Chapter II: Anāthapiṇḍika Vaggo
1. Candimaso
Sāvatthiyam ārāme.|| ||
1. Atha kho Candimaso devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena|| ||
Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhito kho Candimaso devaputto Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
2. Te hi sotthiṁ gamissanti||
kacche vāmakase magā||
jhānāni upasampajja||
ekodinipakā satā ti.|| ||
Te hi pāram gamissanti||
chetvā jālaṁ va ambujo||
jhānāni upasampajja||
appamattā raṇaṁ jahā ti.|| ||
2. Veṇḍu
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Veṇḍu devaputto Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
2. Sukhitā va te manujā||
Sugataṁ payirūpāsiya||
yuñja Gotamasāsane||
appamattānusikkhare ti.|| ||
Ye me pavutte satthipade||
(Veṇḍūti Bhagavā) anusikkhanti jhāyino||
kāle te appamajjantā||
na maccuvasaṅgā siyun ti.|| ||
3. Dīghalaṭṭhi
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe.|| ||
2. Atha kho Dīghalaṭṭhi devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Veḷuvanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭāsi.|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhito kho Dīghalaṭṭhi devaputto Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
3. Bhikkhu siyā jhāyī vimuttacitto||
ākaṅkhe ca hadayassānupattiṁ||
lokassa ñatvā udayabbayaṁ ca||
sucetaso asito tadānisaṁso ti.|| ||
4. Nandano
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Nandano devaputto Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Pucchāmi taṁ Gotama bhūripaññaṁ||
anāvaṭaṁ Bhagavato ñāṇadassanaṁ|| ||
Kathaṁ vidhaṁ sīlavantaṁ vadanti||
kathaṁ vidhaṁ paññāvantam vadanti||
kathaṁ vidhaṁ dukkham aticca iriyati||
kathaṁ vidhaṁ devatā pūjayantī ti.|| ||
2. Yo sīlavā paññavā bhāvitatto||
samāhito jhānarato satimā||
sabb-assa sokā vigatā pahīnā||
khīṇāsavo antimadehadhārī.|| ||
Tathāvidhaṁ sīlavantam vadanti||
tathāvidhaṁ paññāvantaṁ vadanti||
tathāvidho dukkhaṁ aticca iriyati||
tathāvidhaṁ devatā pūjayantī ti.|| ||
5. Candana
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Candano devaputto Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kathaṁ su tarati oghaṁ||
rattindivam atandito||
appatiṭṭhe anālambe||
ko gambhīre na sīdatīti||
2. Sabbadā sīlasampanno||
paññavā susamāhito||
āraddhaviriyo pahitatto||
oghaṁ tarati duttaraṁ||
virato kāmasaññāya||
rūpasaṅyojanātigo||
nandībhavaparikkhīṇo||
so gambhīre na sīdatī ti.|| ||
6. Sudatto
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Sudatto devaputto Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Sattiyā viya omaṭṭho||
ḍayhamāno va matthake||
kāmarāgappahānāya||
sato bhikkhu paribbaje ti.|| ||
2. Sattiyā viya omaṭṭho||
ḍayhamāno va matthake||
sakkāya diṭṭhippahānāya||
sato bhikkhu paribbaje ti.|| ||
7. Subrahmā
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Subrahmā devaputto Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Niccam utrastam idaṁ cittaṁ||
niccam ubiggam idaṁ mano|| ||
[page 054]|| ||
anuppannesu kiccesu||
atho uppattitesu ca||
sace atthi anutrastaṁ||
taṁ me akkhāhi pucchito ti.|| ||
2. Na aññatra bojjhaṅgatapasā|| na aññatra indriyasaṁvarā||
na aññatra sabbanissaggā||
sotthiṁ passāmi pāṇinanti.|| ||
3. Tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
8. Kakudho
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sākete viharati Añjanavane Migadāye|| ||
Atha kho Kakudho devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Añjanavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
ipasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
2. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Kakudho devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nandasi samanā ti.|| ||
Kiṁ laddhā āvuso ti.|| ||
Tena hi samaṇa socasī ti.|| ||
Kiṁ jīyittha āvusoti.|| ||
Tena hi samaṇa n'eva nandasi na ca socasī ti.|| ||
Evam āvuso ti.|| ||
3. Kacci tvam anigho bhikkhu||
atho nandī na vijjati||
kacci tam ekam āsīnaṁ||
aratī nābhikīratī ti.|| ||
4. Anigho ve ahaṁ yakkha||
atho nandī na vijjati||
atho mam ekam āsīnaṁ||
aratī nābhikīratī ti.|| ||
5. Kathaṁ tvam anigho bhikkhu||
kathaṁ nandi na vijjati||
kathaṁ tam ekaṁ āsīnaṁ||
aratī nābhikīratī ti.|| ||
6. Aghajātassa ve nandī||
nandījātassa ve aghaṁ||
anandī anigho bhikkhu||
evaṁ jānāhi āvuso ti.|| ||
7. Cirassaṁ vata passāmi||
brāhmaṇaṁ parinibbutaṁ||
anandim anighaṁ bhikkhuṁ||
tiṇṇaṁ loke visattikanti.|| ||
9. Uttaro
1. Rājagaha nidānam.|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhito kho Uttaro devaputto Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
2. Upanīyati jīvitam appam āyu||
jarūpanītassa na santi tāṇā||
etaṁ bhayaṁ maraṇe pekkhamāno||
puññāni kayirātha sukhāvahānī ti.|| ||
3. Upanīyati jīvitam appam āyu||
jarūpanītassa na santi tāṇā||
etaṁ bhayaṁ maraṇe pekkhamāno||
lokāmisaṁ pajahe santipekkho ti.|| ||
10. Anāthapiṇḍiko
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Anāthapiṇḍiko devaputto Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Idaṁ hitaṁ Jetavanaṁ||
isisaṅghanisevitaṁ||
āvuttham dhammarājena||
pītisañjananaṁ mama.|| ||
Kammaṁ vijjā ca dhammo ca||
sīlam jīvitam uttamaṁ||
etena maccā sujjhanti||
na gottena dhanena vā.|| ||
Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassaṁ attham attano||
yoniso vicine dhammaṁ||
evaṁ tattha visujjhati.|| ||
Sāriputto va paññāya||
sīlen-upasamena ca||
yo pi pāraṅgato bhikkhu||
etāva paramo siyā ti.|| ||
2. Idam avoca Anāthapiṇḍiko devaputto.|| ||
Idaṁ vatvā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth-eva antaradhāyi.|| ||
3. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi.|| ||
4. Imam bhikkhave rattiṁ aññataro devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yenāham ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā maṁ abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhito kho bhikkhave so devaputto mama santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
5. Idaṁ hitaṁ Jetavanaṁ||
isisaṅghanissevitaṁ||
āvutthaṁ dhammarājena||
pītisañjananaṁ mama.|| ||
kammaṁ vijjā ca dhammo ca||
sīlaṁ jīvitam uttamaṁ||
etena maccā sujjhanti||
na gottena dhanena vā.|| ||
Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassam attham attano||
yoniso vicine dhammaṁ||
evaṁ tattha visujjhati.|| ||
Sāriputto va paññāya||
sīlen-upasamena ca||
yo pi pāraṅgato bhikkhu etāva paramo siyā ti.|| ||
6. Idam avoca bhikkhave so devaputto.|| ||
Idam vatvā maṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
7. Evaṁ vutte āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca:|| ||
So hi nūna bhante Anāthapiṇḍiko devaputto bhavissati||
Anāthapiṇḍiko gahapati āyasmante Sāriputte abhippasanno ahosī ti.|| ||
8. Sādhu sādhu Ānanda.|| ||
Yāvatakaṁ kho Ānanda takkāya pattabbaṁ anuppattaṁ tayā.|| ||
Anāthapiṇḍiko hi so Ānanda devaputto ti.|| ||
Anāthapiṇḍika-vaggo dutiyo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Candimāso ca Veṇḍu ca||
Dīghalaṭṭhi ca Nandano||
Candano ca Sudatto ca||
Subrahmā||
Kakudhena ca||
Uttaro navamo vutto||
dasamo Anāthapiṇḍiko ti.|| ||
Chapter III: Nānātitthiya Vaggo Tatiyo
1. Sivo
1. Evaṁ me sutaṁ ekam samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme|| ||
Atha kho Sivo devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhito kho Sivo devaputto Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
2. Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
seyyo hoti na pāpiyo.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
paññā labbhati nāññato||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
soka-majjhe na socati.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
ñāti-majjhe virocati.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
sattā hacchanti suggatiṁ.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
sattā tiṭṭhanti sātatan ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā Sivaṁ devaputtaṁ gāthāya pacchābhāsi.|| ||
Sabbhir eva samāsetha||
sabbhi kubbetha santhavaṁ||
sataṁ saddhammam aññāya||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
2. Khemo
Eka-m-antaṁ ṭhito kho Khemo devaputto Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Caranti bālā dummedhā||
amitten'eva attanā||
karontā pāpakaṁ kammaṁ||
yaṁ hoti kaṭukapphalaṁ.|| ||
Na taṁ kammaṁ kataṁ sādhu||
yaṁ katvā anutappati||
yassa assumukho rodaṁ||
vipākaṁ paṭisevati.|| ||
Taṁ ca kammaṁ kataṁ sādhu||
yam katvā nānutappati||
yassa patīto sumano||
vipākaṁ paṭisevati.|| ||
Paṭikacceva taṁ kayirā||
yaṁ jaññā hitam attano||
na sākaṭikaṁ cintāya||
mantādhīro parakkame.|| ||
Yathā sākaṭiko panthaṁ||
samaṁ hitvā mahāpathaṁ||
visamaṁ maggam āruyha||
akkhacchinno vajhāyati.|| ||
Evaṁ dhammā apakkamma||
adhammam anuvattiya||
mando maccumukhaṁ patto||
akkhachinno va jhāyatī ti.|| ||
3. Serī
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Serī devaputto Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Annam evābhinandanti||
ubhayo devamānusā||
atha ko nāma so yakkho||
yam annaṁ nābhinandatī ti.|| ||
Ye naṁ dadanti saddhāya||
vippasannena cetasā||
tam eva annaṁ bhajati||
asmiṁ loke paramhi ca.|| ||
Tasmā vineyya maccheraṁ||
dajjā dānaṁ malābhibhū||
puññāni paralokasmiṁ||
patiṭṭhā honti pāninan ti.|| ||
2. Acchariyaṁ bhante abbhutam yāva subhāsitaṁ idam bhante Bhagavatā.|| ||
Ye naṁ dadanti saddhāya||
vippasannena cetasā||
tam eva annaṁ bhajati||
asmiṁ loke paramhi ca||
Tasmā vineyya maccheraṁ||
dajjā dānaṁ malābhibhū||
puññāni paralokasmiṁ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
3. Bhūtapubbāhaṁ bhante Serī nāma rājā ahosiṁ dāyako dānapatī dānassa vaṇṇavādī||
tassa mayhaṁ bhante catusu dvāresu dānaṁ dīyittha samaṇa-brāhmaṇa-kapaṇi-ddhikavanibbaka-yācakānaṁ.|| ||
4. Atha kho maṁ bhante itthāgāraṁ upasaṅkamitvā etad avoca:|| ||
Devassa kho dānaṁ dīyati amhākaṁ dānaṁ na dīyati||
Sādhu mayaṁ pi devaṁ nissāya dānāni dadeyyāma puññāni kareyyāmā ti.|| ||
5. Tassa mayhaṁ bhante etad ahosi||
ahaṁ kho smi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī||
dānaṁ dassāmā ti vadantānaṁ kin ti vadeyyan ti|| ||
So khvāhaṁ bhante pathamaṁ dvāraṁ itthāgārassa adāsiṁ||
tattha itthāgārassa dānaṁ dīyittha mama dānam patikkami.|| ||
6. Atha kho maṁ bhante khattiyā anuyuttā upasaṅkamitvā mam etad avocuṁ||
Devassa kho dānaṁ dīyati itthāgārassa dānaṁ dīyati amhākaṁ dānaṁ no dīyati||
Sādhu mayam pi devaṁ nissāya dānāni dadeyyāma puññāni kareyyāmāti.|| ||
Tassa mayham bhante etad ahosi||
aham kho smi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī||
dānam dassāmāti vadantānam kinti vadeyyan ti|| ||
So kvāhaṁ bhante dutiyaṁ dvāraṁ khattiyānam anuyuttānaṁ adāsiṁ||
tattha khattiyānam anuyuttānam dānam dīyittha mama dānaṁ paṭikkami.|| ||
7. Atha kho maṁ bhante balakāyo upasaṅkamitvā etad avoca||
Devassa kho dānaṁ dīyati itthāhārassa dānaṁ dīyati khattiyānam anuyuttānam dānaṁ dīyati amhākaṁ dānaṁ na dīyati||
Sādhu mayam pi devaṁ nissāya dānāni dadeyyāma puññāni kareyyāmāti.|| ||
Tassa mayham bhante etad ahosi||
ahaṁ kho smi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī||
dānam dassāmāti vadantānaṁ kin ti vadeyyan ti|| ||
So khvāhaṁ bhante tatiyaṁ dvāraṁ balakāyassa adasiṁ||
tattha balakāyassa dānam dīyittha mama dānaṁ paṭikkami.|| ||
8. Atha kho maṁ bhante brāhmaṇagahapatikā upasaṅkamitvā etad avocuṁ||
Devassa kho dānaṁ dīyati itthāgārassa dānaṁ dīyati khattiyānaṁ anuyuttānam dānaṁ dīyati balakāyassa dānaṁ dīyati||
amhākaṁ dānaṁ na dīyati||
Sādhu mayam pi devaṁ nissāya dānaṁ dadeyyāma puññāni kareyyāmāti.|| ||
Tassa mayhaṁ bhante etad ahosi||
ahaṁ kho smi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī||
dānaṁ dassāmāti vadantānam kin ti vadeyyan ti|| ||
So khvāham bhante catutthaṁ dvāram brāhmaṇagahapatikānam adāsiṁ||
tattha brāhmaṇagahapatikānam dānaṁ dīyittha mama dānaṁ paṭikkami.|| ||
9. Atha kho mam bhante purisā upasaṅkamitvā etad avocuṁ||
Na kho dāni devassa koci dānaṁ dīyatī ti.|| ||
Evaṁ vutto-haṁ bhante te purise etad avocaṁ|| ||
Tena hi bhaṇe yo bāhiresu janapadesu āyo sañjāyati||
tato upaḍḍham antepuraṁ pavesetha upaḍḍhaṁ tatth-eva dānaṁ detha samaṇa-brāhmaṇa-kapaṇi-ddhika-vanibbaka-yācakānan ti.|| ||
10. So khvāhaṁ bhante evaṁ dīgharattaṁ katānaṁ puññānaṁ evaṁ dīgharattaṁ katānaṁ kusalānaṁ pariyantaṁ nādhigacchāmi||
ettakaṁ puññan ti ettako puññavipāko ti vā ettakaṁ. sagge ṭhātabban ti vā ti.|| ||
11. Acchariyaṁ bhante abbhutaṁ bhante yāva subhāsitam idaṁ Bhagavatā.|| ||
Ye naṁ dadanti saddhāya||
vippasannena cetasā||
tam eva annaṁ bhajati||
asmi loke paramhi ca||
Tasmā vineyya maccheraṁ||
dajjā dānaṁ malābhibhū||
puññāni paralokasmiṁ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
4. Ghaṭīkaro
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Ghaṭīkāro devaputto Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Avihaṁ upapannāse vimuttā satta bhikkhavo||
rāga-dosa-parikkhīṇā||
tiṇṇā loke visattikan ti.|| ||
2. Ke ca te ataruṁ paṅkaṁ||
maccudheyyaṁ suduttaraṁ||
ke hitvā mānusaṁ dehaṁ||
dibbayogam upaccagunti.|| ||
3. Upako Phalagaṇḍo ca||
Pukkusāti ca te tayo||
Bhaddiyo Khaṇḍadeva ca||
Bāhuraggi ca Piṅgiyo||
te hitvā mānusaṁ dehaṁ||
dibbayogam upaccagun ti.|| ||
4. Kusalaṁ bhāsasi tesaṁ||
Mārapāsappahāyinaṁ||
kassa te dhammam aññāya||
acchiduṁ bhava-bandhanan ti.|| ||
5. Na aññatra Bhagavatā||
nāññatra tava sāsanā||
yassa te dhammam aññāya acchiduṁ bhavabhandanaṁ.|| ||
yattha nāmaṁ ca rūpaṁ ca||
asesam uparujjhati||
taṁ te dhammam idha ñāya||
acchiduṁ bhavabandhanan ti.|| ||
6. Gambhīraṁ bhāsasi vācaṁ||
dubbijānaṁsudubbuddhaṁ||
kassa tvaṁ dhammam aññāya||
vācaṁ bhāsasi īdisanti.|| ||
7. Kumbhakāro pure āsiṁ||
Vehaḷiṅge ghaṭīkaro||
mātā-petti-bharo āsiṁ||
Kassapassa upāsako.|| ||
Virato methunā dhammā||
brahmacārī nirāmiso||
Ahuvā te sajāmeyyo||
ahuvā te pure sakhā||
so-ham ete pajānāmi||
vimutte satta bhikkhavo||
rāgadosaparikkhīṇe||
tiṇṇe loke visattikan ti.|| ||
8. Evam etaṁ tadā āsi||
yathā bhāsasi Bhagavā||
kumbhakāro pure āsi||
Vehaḷiṅge ghaṭikāro||
mātāpetti-bharo āsi||
Kassapassa upāsako.|| ||
Virato methunā dhammā||
brahmacārī nirāmiso||
ahuvā me sagāmeyyo||
ahuvā me pure sakhāti.|| ||
9. Evam evaṁ purāṇānaṁ||
sahāyānaṁ ahu saṅgamo||
ubhinnaṁ bhāvitattānaṁ||
sarīrantimadhārinan ti.|| ||
5. Jantu
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ sambahulā bhikkhū Kosalesu viharanti Himavanta-passe araññakuṭikāyaṁ uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhatacittā pākatindriyā.|| ||
2. Atha kho Jantu devaputto tadahuposathe pannarase yena te bhikkhū ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā te bhikkhū gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Sukhajīvino pure āsuṁ||
bhikkhū Gotama-sāvakā||
anicchā piṇḍam esanā||
anicchā sayanāsanaṁ||
loke aniccataṁ ñatvā||
dukkhass-antam akaṁsu te.|| ||
Dupposaṁ katvā attānaṁ||
gāme gāmaṇikā viya||
bhutvā bhutvā nipajjanti||
parāgāresu mucchitā||
saṅghassa añjaliṁ katvā||
idh-ekacce vandām-aham.|| ||
Apaviddhā anāthā te||
yathā petā tath-eva te||
ye kho pamattā viharanti||
te me sandhāya bhāsitaṁ||
ye appamattā viharanti||
namo tesam karom-ahan ti.|| ||
6. Rohito
1. Sāvatthiyaṁ viharati.|| ||
2. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Rohitasso devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
Yattha nu kho bhante na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
sakkā nu kho so bhante gamanena lokassa anto ñātuṁ vā daṭṭhuṁ vā pāpuṇituṁ vā ti.|| ||
3. Yattha kho āvuso na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
nāhaṁ taṁ gamanena lokassa antaṁ ñāteyyaṁ daṭṭheyyaṁ patteyyan ti vadāmī ti.|| ||
4. Acchariyaṁ bhante abbhutaṁ bhante yāva subhāsitaṁ idam bhante Bhagavatā||
yattha kho āvuso na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
nāhaṁ taṁ gamanena lokassa antaṁ nāteyyaṁ daṭṭheyyaṁ patteyyan-ti vadāmī ti.|| ||
5. Bhūtapubbāhaṁ bhante Rohitasso nāma isi ahosiṁ||
Bhoja-putto iddhimā vehāsaṅgamo||
tassa mayhaṁ bhante|| ||
[page 062]|| ||
evarūpo javo ahosi||
seyyathāpi nāma daḷhadhammo dhanuggaho sikkhito katahattho katayoggo katupāsano lahukena asanena appakasiren'eva tiriyaṁ tālacchāyaṁ atipāteyya.|| ||
6. Tassa mayhaṁ bhante evarūpo padavītihāro ahosi||
seyyathāpi puratthimasamuddā pacchimo samuddo||
tassa mayhaṁ bhante evarupaṁ icchāgataṁ uppajji||
ahaṁ gamanena lokassa antaṁ pāpuṇissāmī ti.|| ||
7. So khvāhaṁ bhante evarūpena javena samannāgato evarūpena ca padavītihārena aññatr-eva asita-pita-khāyita-sāyitā aññatra uccārapassāva-kammā aññatra niddā-kilamatha-paṭivinodanā vassasatāyuko vassasatajīvi vassasataṁ gantvā appatvā ca lokassa antam antarā va kālaṅkato.|| ||
8. Acchariyaṁ bhante abbhutaṁ bhante yāva subhāsitam idaṁ bhante Bhagavatā||
yattha kho āvuso na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati nāhaṁ tam gamanena lokassa antaṁ ñāteyyaṁ daṭṭheyyaṁ patteyyan ti vadāmīti||
9. Na kho panāham āvuso appatvā lokassa antaṁ dukkhassa antakiriyaṁ vadāmi||
api khvāham āvuso imasmiññeva vyāmamatte kaḷevare saññimhi samanake lokaṁ ca paññāpemi lokasamudayaṁ ca lokanirodhaṁ ca lokanirodhagāminiṁ ca paṭipadan ti.|| ||
10. Gamanena na pattabbo||
lokass-anto kudācanaṁ||
na ca appatvā lokantam||
dukkhā atthi pamocanaṁ||
Tasmā bhave lokavidū sumedho||
lokantagū vusitabrahmacariyo||
lokassa antaṁ samitāviñatvā||
nāsiṁsati lokam imaṁ parañ cā ti.|| ||
7. Nando
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Nando devaputto Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Accenti kālā tarayanti rattiyo||
vayoguṇā anupubbaṁ jahanti||
etaṁ bhayaṁ maraṇe pekkhamāno
puññāni kayirātha sukhāvahānī ti.|| ||
2. Accenti kālā tarayanti rattiyo||
vayoguṇā anupubbam jahanti||
etaṁ bhayaṁ maraṇe pekkhamāno||
lokāmisaṁ pajahe santipekkho ti.|| ||
8. Nandivisālo
1. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Nandivisālo devaputto Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Catucakkaṁ navadvāraṁ||
puṇṇam lobhena saṁyutaṁ||
paṅkajātaṁ mahāvīra||
kathaṁ yātrā bhavissatīti||
2. Chetvā nandiṁ varattañ ca||
icchālobhañ ca pāpakaṁ||
samūlaṁ taṇham abbuyha||
evaṁ yātrā bhavissatī ti.|| ||
9. Susimo
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi||
Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho āyasmantam Ānandaṁ Bhagavā etad avoca:|| ||
Tuyham pi no Ānanda Sāriputto ruccatī ti.|| ||
3. Kassa hi nāma bhante abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyya||
Paṇḍito bhante āyasmā Sāriputto||
mahāpañño bhante āyasmā Sāriputto||
puthupañño bhante āyasmā Sāriputto||
hāsapañño bhante āyasmā Sāriputto||
javanapañño bhante āyasmā Sāriputto||
tikkhapañño bhante āyasmā Sāriputto||
nibbedhikapañño bhante āyasmā Sāriputto||
appiccho bhante āyasmā Sāriputto||
santuṭṭho bhante āyasmā Sāriputto||
pavivitto bhante āyasmā Sāriputto||
asaṁsaṭṭho bhante āyasmā Sāriputto||
āraddhaviriyo bhante āyasmā Sāriputto||
vattā bhante āyasmā Sāriputto||
vacanakkhamo bhante āyasmā Sāriputto||
codako bhante āyasmā Sāriputto||
pāpagarahī bhante āyasmā Sāriputto||
kassa hi nāma bhante abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyyāti.|| ||
[page 064]|| ||
Evam etam Ānanda||
evam etam Ānanda||
kassa hi nāma Ānanda abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacitassa Sāriputto na rucceyya||
Paṇḍito Ānando Sāriputto||
mahāpañño Ānanda Sāriputto||
puthupañño Ānanda Sāriputto||
hāsapañño Ānanda Sāriputto||
javanapañño Ānanda Sāriputto||
tikkhapañño Ānanda Sāriputto||
nibbedhikapañño Ānanda Sāriputto||
appiccho Ānanda Sāriputto||
santuṭṭho Ānanda Sāriputto||
pavivitto Ānanda Sāriputto||
asaṁsattho Ānanda Sāriputto||
vattā Ānanda Sāriputto||
vacanakkhamo Ānanda Sāriputto||
codako Ānanda Sāriputto||
pāpagarahī Ānanda Sāriputto||
kassa hi nāmo Ānanda abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallathacittassa Sāriputto na rucceyyā ti.|| ||
5. Atha kho Susimo devaputto āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne mahatiyā devaputta-patisāya parivuto yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavāntam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
6. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Susimo devaputto Bhagavantam etad avoca:|| ||
Evam etaṁ Bhagavā evam etaṁ Sugata||
kassa hi nāma bhante abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyya||
Paṇḍito bhante ca āyasmā Sāriputto||
pe||
pāpagarahī bhante āyasmā Sāriputto||
kassa hi nāma bhante abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyya||
Aham pi hi bhante yaññad' eva devaputtaparisam upasaṅkamiṁ etad eva bahulaṁ saddaṁ suṇāmi||
Paṇḍito āyasmā Sāriputto||
pe||
pāpagarahī āyasmā Sāriputto ti||
kassa hi nāma abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avippallatthacittassa āyasmā Sāriputto na rucceyya ti.|| ||
7. Atha kho Susimassa devaputtassa devaputta-parisā āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pitisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṁseti||
8. Seyyathā pi nāma maṇiveḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṁso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca||
evam evaṁ Susimassa devaputtassa devaputta-|| ||
[page 065]|| ||
parisā āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamoditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṁseti||
9. Seyyathā pi nāma nekkhaṁ jambonadaṁ dakkhakammāraputtena sukusalasampahaṭṭhaṁ paṇḍukambale nikkhittaṁ bhāsate ca tapate ca virocati ca||
evam evaṁ Susimassa devaputtassa devaputtaparisā||
pe||
upadaṁseti||
10. Seyyathā pi nāma rattiyā paccūsamayaṁ osadhitārakā bhāsate ca tapate ca virocati ca||
evam evaṁ Susimassa devaputtassa devaputta-parisā āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṁseti||
11. Seyyathā pi nāma saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve ādicco nabham abbhussukkamāno sabbam ākāsagataṁ tamaṁ abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocati ca||
evam evaṁ Susimassa devaputtassa devaputta-parisā āyasmato Sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṁseti.|| ||
12. Atha kho Susimo devaputto āyasmantam Sāriputtam ārabbha Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Paṇḍito ti samaññāto||
Sāriputto akodhano||
appiccho sorato danto||
satthuvaṇṇābhato isī ti.|| ||
13. Atha kho Bhagavā āyasmantaṁ Sāriputtaṁ ārabbha Susimaṁ devaputtaṁ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Paṇḍito ti samaññāto||
Sāriputto akodhano||
appiccho sorato danto||
kālaṁ kaṅkhati bhatiko sudanto ti.|| ||
10. Nānnātitthiyā
1. Evam me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe.|| ||
2. Atha kho sambahulā nānā-titthiya-sāvakā devaputtā Asamo ca Sahalī ca Niṅko ca Ākoṭako ca Veṭambarī ca Māṇava-gāmiyo ca abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā|| ||
[page 066]|| ||
kevalakappaṁ Veḷuvanam obhāsetvā yena Bhagavā tenupasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhaṁsu.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Asamo devaputto Pūraṇaṁ Kassapam ārabbha Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Idha chinditamārite||
hatajānisu Kassapo||
pāpaṁ na pan-upassati||
puññaṁ vā pana attano||
sa ce vissāsam ācikkhi||
satthā arahati mānanan ti.|| ||
4. Atha kho Sahalī devaputto Makkhali-Gosālam ārabbha Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Tapo-jigucchāya susaṁvutatto||
vācaṁ pahāya kalahaṁ janena||
samo savajjā virato saccavādi||
na hi nūna tādisaṁ karoti pāpan ti.|| ||
5. Atha kho Niṅko devaputto Nigaṇṭhaṁ Nāṭaputtaṁ ārabbha Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Jegucchi nipako bhikkhu||
cātuyāma-susaṁvuto||
diṭṭhaṁ sutañ ca āccikkhaṁ||
na hi nūna kibbisī siyā ti.|| ||
6. Atha kho Ākoṭako devaputto nānātitthiye ārabbha Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Pakudhako Kātiyāno Nigaṇṭho||
ye ca pime Makkhali Pūraṇāse||
gaṇassa satthāro sāmaññapattā||
na hi nūna te sappurisehi dūre ti.|| ||
7. Atha kho Veṭambarī devaputto Ākoṭakaṁ devaputtaṁ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Sagāravenāpi chavo sigālo||
na kutthako sīhasamo kadāci||
naggo musāvādi gaṇassa satthā||
saṅkassarācāro na sataṁ sarikkho ti.|| ||
8. Atha kho Māro pāpimā Veṭambariṁ devaputtam anvāvisitvā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Tapojigucchāya āyuttā||
pālayaṁ pavivekiyaṁ||
rūpe ca ye niviṭṭhāse||
devalokābhinandino||
te ve sammānusāsanti||
paralokāya mātiyā ti.|| ||
9. Atha kho Bhagavā Māro ayaṁ pāpimā iti viditvā Māraṁ pāpimantaṁ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Ye keci rūpā idha vā huraṁ vā ye antalikkhasmi pabhāsavaṇṇā||
sabbe vat'ete Namucippasatthā||
āmisaṁ va macchānaṁ vadhāya khittā ti.|| ||
10. Atha kho Māṇava-gāmiyo devaputto Bhagavantam ārabbha Bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Vipulo Rājagahīyānaṁ||
giri seṭṭho pavuccati||
Seto himavatam seṭṭho||
ādicco aghagāminaṁ||
samuddo udadhīnam seṭṭho||
nakkhattānam va candimā||
sadevakassa lokassa||
buddho aggo pavuccatī ti.|| ||
Nānātitthiya-vaggo tatiyo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Sivo Khemo ca Serī ca||
Ghaṭi Jantu ca Rohito||
Nando Nandivisālo ca||
Susimo Nānātitthiye ca te dasā ti.|| ||
Devaputta-saṁyuttaṁ niṭṭhitaṁ.|| ||
Book III
Kosala Saṁyutta
Chapter I: Paṭhama Vaggo
1. Daharo
1. Evaṁ me sutaṁ ekam samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-Kosalo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārānīyaṁ vītisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi||
3. Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Bhavam pi no Gotamo anuttaraṁ sammāsambodhim abhisambuddho ti patijānātī ti.|| ||
4. Yaṁ hi taṁ mahārāja sammāvadamāno vadeyya anuttaraṁ sammāsambodhim abhisambuddho ti maman-taṁ sammāvadamāno vadeyya||
ahaṁ hi mahārāja anuttaraṁ sammāsambodhim abhisambuddho ti.|| ||
5. Ye pi te bho Gotama samaṇa-brāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhu sammatā bahujanassa||
seyyathīdaṁ Puraṇo-Kassapo Makkhali-Gosālo Nigaṇṭho Nāṭaputto Sañjayo-belaṭṭhaputto Kakudho Kaccāyano Ajito-kesakambalo||
te pi mayā anuttaraṁ sammāsambodhim abhisambuddho ti paṭijānāthāti puṭṭhā samānā anuttaraṁ sammāsambodhim abhisambuddho tina paṭijānanti||
kim pana bhavaṁ Gotamo daharo c-eva jātiyā navo ca pabbajāyāti.|| ||
6. Cattāro kho me magārāja daharā ti na uññātabbā daharāti na paribhotabbā||
katame cattāro|| ||
Khattiyo kho mahārāja daharo ti na uññātabbo daharo ti na paribhotabbo|| ||
Urago kho mahārāja daharo ti na uññātabbo daharo ti na paribhotabbho|| ||
Aggi kho mahārāja daharo ti na uññātabbo daharo ti na paribhotabbo|| ||
Bhikkhu kho mahārāja daharo ti na uññātabbo daharo ti na paribhotabbo.|| ||
Ime kho mahārāja cattāro daharā ti na uññātabbā daharā ti na paribhotabbā ti.|| ||
7. Idam avoca Bhagavā||
idaṁ vatvāna Sugato athāparam etad avoca satthā.|| ||
8. Khattiyaṁ jātisampannaṁ||
abhijātaṁ yasassinaṁ||
daharoti nāvajāneyya||
na naṁ paribhave naro||
ṭhānaṁ hi so manussindo rajjaṁ laddhāna khattiyo||
so kuddho rājadaṇḍena||
tasmiṁ pakkamate bhusaṁ||
tasmā taṁ parivajjeyya||
rakkhaṁ jīvitam attano.|| ||
9. Gāme vā yadi vāraññe||
yattha passe bhujaṅgamaṁ||
daharo ti nāvajaneyya||
na naṁ paribhave naro||
uccāvacehi vaṇṇehi||
urago carati tejasi||
so āsajja ḍaṁse bālaṁ||
naraṁ nāriṁ ca ekadā||
tasmā taṁ parivajjeyya||
rakkhaṁ jīvitam attano.|| ||
10. Pahūtabhakkhaṁ jālinaṁ||
pāvakaṁ kaṇhavattaniṁ||
daharo ti nāvajaneyya||
na naṁ paribhave naro||
laddhā hi so upādānaṁ||
mahā hutvāna pāvako||
so āsajja ḍahe bālaṁ||
naraṁ nāriṁ ca ekadā||
tasmā tam parivajjeyya||
rakkhaṁ jīvitam attano.|| ||
11. Vanaṁ yad aggi ḍahati||
pāvako kaṇhavattanī||
jāyanti tattha pārohā||
ahorattānam accaye.|| ||
12. Yañ ca kho sīlasampanno||
bhikkhu ḍahati tejasā||
na tassa puttā pasavo||
dāyādā vindare dhanaṁ||
anapaccā adāyādā||
tālavatthu bhavanti te.|| ||
13. Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassaṁ attham attano||
bhujaṅgamaṁ pāvakañca||
khattiyaṁ ca yasassinaṁ||
bhikkhuṁ ca sīlasampannaṁ||
sammad-eva samācare ti.|| ||
14. Evaṁ vutte rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaṁ bhante abhikkantaṁ bhante||
seyyathāpi bhante nikkujjitaṁ vā ukkujjeyya paṭicchannaṁ vā vivareyya mūḷhassa vā maggam ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṁ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti||
evam evaṁ Bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito.|| ||
Esāhaṁ bhante Bhagavantaṁ saraṇaṁ gacchāmi dhammaṁ ca bhikkhusaṅghaṁ ca||
upāsakaṁ maṁ bhante Bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
2. Puriso
1. Sāvatthiyaṁ ārāme.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi||
3. Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kati nu kho bhante purisassa dhammā ajjhattam uppajjamāna uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāyāti.|| ||
4. Tayo kho mahārāja purisassa dhammā ajjhattaṁ uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya.|| ||
Katame tayo||
Lobho kho mahārāja purisassa dhammo ajjhattaṁ uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya|| ||
Doso kho mahārāja purisassa dhammo ajjhattaṁ uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya.|| ||
Moho kho mahārāja purisassa dhammo ajjhattam uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāya|| ||
Ime kho mahārāja tayo purisassa dhammā ajjhattam uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsuvihārāyā ti.|| ||
5. Lobho doso ca moho ca||
purisaṁ pāpacetasaṁ||
hiṁsanti attasambhūtā||
tacasāraṁ va samphalan ti.|| ||
3. Rājā
1. Sāvatthiyaṁ.|| ||
2. Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Atthi nu kho bhante jātassa aññatra jarāmaraṇā ti.|| ||
3. N'atthi kho mahārāja aññatra jarāmaraṇā.|| ||
4. Ye pi te mahārāja khattiya-mahāsalā aḍḍhā mahaddhanā mahābhogā pahūta-jātarūparajatā pahūta-vittūpakaraṇā pahūta-dhanadhaññā||
tesam pi jātānaṁ natthi aññatra jarāmaraṇā.|| ||
5. Ye pi te mahāraja brāhmaṇa-mahāsālā gahapati-mahāsālā aḍḍhā mahaddhanā mahābhogā pahūta-jātarūparajatā pahūta-vittūpakaraṇā pahūta-dhanadhaññā||
tesam pi jātānaṁ natthi aññatra jarāmaraṇā||
6. Ye pi te mahārāja bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto kata-karaṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīna-bhava-saṅyojanā sammadaññā vimuttā||
tesaṁ pāyaṁ kāyo bhedana-dhammo nikkhepana-dhammo ti.|| ||
7. Jīranti ve rājarathā sucittā||
atho sarīram pi jaram upeti||
satañ ca dhammo na jaram upeti||
santo have sabbhi pavedayantī ti.|| ||
4. Piya
1. Sāvatthiyaṁ.|| ||
2. Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha mayham bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaṁ cetaso parivitakko udapādi||
kesaṁ nu kho piyo attā kesaṁ appiyo attā ti|| ||
Tassa mayhaṁ bhante etad ahosi.|| ||
3. Ye kho keci kāyena duccaritaṁ caranti||
vācāya duccaritam caranti||
manasā duccaritaṁ caranti||
tesam appiyo attā||
kiñcāpi te evaṁ vadeyyuṁ||
piyo no attā ti||
atha kho tesam appiyo attā|| ||
Taṁ kissa hetu?|| ||
Yaṁ hi appiyo.|| ||
[page 072]|| ||
appiyassa kareyya taṁ te attanā va attano karonti||
tasmā tesam appiyo attā.|| ||
4. Ye ca kho keci kāyena sucaritaṁ karonti||
vācāya sucaritaṁ caranti||
manasā sucaritaṁ caranti||
tesaṁ piyo attā||
kiñcāpi te evaṁ vadeyyuṁ||
appiyo no attāti||
atha kho tesam piyo attā||
Taṁ kissa hetu||
yaṁ hi piyo piyassa kareyya taṁ te attanā va attano karonti||
tasmā tesaṁ piyo attāti.|| ||
5. Evam etam mahārāja evam etaṁ mahārāja||
Ye hi keci mahārāja kāyena duccaritaṁ caranti||
pe||
tasmā tesaṁ appiyo attā ti|| ||
Ye ca kho keci mahārāja kāyena sucaritaṁ caranti||
pe||
tasmā tesaṁ piyo attā ti.|| ||
6. Attānañ ce piyaṁ jaññā||
na nam pāpena saṁyuje||
na hi taṁ sulabhaṁ hoti||
sukhaṁ dukkatakārinā.|| ||
Antakenādhipannassa||
jahato mānusaṁ bhavaṁ||
kiṁ hi tassa sakaṁ hoti||
kiñca ādāya gacchati||
kiñc-assa anugaṁ hoti||
chāyā va anapāyinī.|| ||
Ubho puññañca pāpañca||
yaṁ macco kurute idha||
taṁ hi tassa sakaṁ hoti||
tañ ca ādāya gacchati||
taṁ c-assa anugaṁ hoti||
chāyā va anapāyinī||
Tasmā kareyya kalyāṇaṁ||
nicayaṁ samparāyikaṁ||
puññāni paralokasmiṁ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
5. Attānarakkhita
1. Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
2. Idaṁ mayhaṁ bhante rahogatassa patisallīnassa evaṁ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Kesaṁ nu kho rakkhito attā kesam arakkhito attā ti|| ||
Tassa mayham bhante etad ahosi.|| ||
3. Ye kho keci kāyena duccaritaṁ caranti vācāya duccaritaṁ caranti manasā duccaritaṁ caranti tesam arakkhito attā||
kiñcāpi te hatthi-kāyo va rakkheyya||
assa-kāyo vā rakkheyya||
ratha-kāyo vā rakkheyya patti-
kāyo vā rakkheyya||
atha kho tesam arakkhito attā.|| ||
Tam kissa hetu?|| ||
Bāhirā h-esā rakkhā n-esā rakkhā ajjhattikā||
tasmā tesam arakkhito attā.|| ||
4. Ye ca kho keci kāyena sucaritam caranti vācāya sucaritaṁ caranti manasā sucaritaṁ caranti tesaṁ rakkhito attā||
kiñcāpi te n'eva hatthikāyo rakkheyya||
na assa-kāyo rakkheyya||
na ratha-kāyo rakkheyya na patti-kāyo rakkheyya||
atha kho tesaṁ rakkhito attā|| ||
Taṁ kissa hetu?|| ||
Ajjhattikā h-esā rakkhā n-esā rakkhā bāhirā||
tasmā tesaṁ rakkhito attā ti.|| ||
5. Evam etam mahārāja evam etaṁ mahārāja|| ||
Ye hi keci mahārāja kāyena duccaritaṁ caranti||
pe||
tesaṁ rakkhito attā|| ||
Tam kissa hetu?|| ||
Bāhirā h-esā mahārāja rakkhā n-esa rakkhā ajjhattikā.|| ||
Tasmā tesam arakkhito attā|| ||
Ye ca kho keci mahārāja kāyena sucaritaṁ caranti vācāya sucaritaṁ caranti manasā sucaritaṁ caranti tesaṁ rakkhito attā||
kiñcāpi te n'eva hatthi-kāyo rakkheyya na assa-kāyo rakkheyya na ratha-kāyo rakkheyya na patti-kāyo rakkheyya||
atha kho rakkhito attā|| ||
Taṁ kissa hetu?|| ||
Ajjhattikā h-esā mahārāja rakkhā n-esā rakkhā bāhirā.|| ||
Tasmā tesaṁ rakkhito attā ti.|| ||
6. Kāyena {saṁvaro} sādhu||
sādhu vācāya {saṁvaro}||
manasā {saṁvaro} sādhu||
sādhu sabbatthā-{saṁvaro}||
sabbatthā-{saṁvuto} lajjī||
rakkhito ti pavuccatī ti.|| ||
6. Appakā
1. Sāvatthiyaṁ.|| ||
2. Ekaṁ antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha mayham bhante rahogatassa patisallīnassa evaṁ cetaso paravitakko udapādi|| ||
Appakā te sattā lokasmiṁ ye uḷāre uḷāre bhoge labhitvā na c-eva majjante na ca pamajjanti na ca kāmesu gedham āpajjanti na ca sattesu vippaṭipajjanti|| ||
Atha kho eteva bahutarā sattā lokasmiṁ ye uḷare bhoge labhitvā majjanti c-eva pa-
majjanti ca kāmesu ca gedham āpajjanti sattesu ca vippaṭipajjantī ti.|| ||
3. Evam etaṁ mahārāja evam etaṁ mahārāja|| ||
Appakā te mahārāja sattā lokasmiṁ ye uḷāre uḷāre bhoge labhitvā na ceva majjanti na ca pamajjanti na ca kāmesu gedhaṁ āpajjanti na ca sattesu vippaṭipajjanti|| ||
Atha kho ete va bahutarā sattā lokasmiṁ ye uḷāre uḷāre bhoge labhitvā majjanti c-eva pamajjanti ca kāmesu ca gedham āpajjanti sattesu ca vippaṭipajjantī ti.|| ||
4. Sārattā kāma-bhogesu||
giddhā kāmesu mucchitā||
atisāraṁ na bujjhanti||
migā kūṭam va oḍḍitaṁ||
pacchāsaṁ kaṭukaṁ hoti||
vipāko hi-ssa pāpako ti.|| ||
7. Atthakaraṇa
1. Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
2. Idhāhaṁ bhante atthakaraṇe nisinno passāmi khattiyamahāsāle pi brāhmaṇamahāsāle pi gahapatimahāsāle pi aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūta-jātarūparajate pahūta-vittūpakaraṇe pahūta-dhanadhaññe kāmahetu kāmanidānam kāmādhikakaraṇaṁ sampajāna-musā bhāsante|| ||
Tassa mayhaṁ bhante etad ahosi||
Alaṁ dāni me atthakaraṇena||
bhadramukho dāni atthakaraṇena paññāyissatī ti.|| ||
3. Ye pi te mahārāja khattiya-mahāsālā brāhmaṇamahāsālā gahapati-mahāsālā aḍḍhā mahaddhanā mahābhogā pahūta-jātarūpa-rajatā pahūta-vittūpakaraṇā pahūta-dhanadhaññā kāmahetu kāmanidānaṁ kāmādhikaraṇaṁ sampajāna-musā bhāsanti||
tesaṁ taṁ bhavissati dīgharattam ahitāya dukkhāyā ti.|| ||
4. Sārattā kāmabhogesu||
giddhā kāmesu mucchitā||
atisāraṁ na bujjhanti||
macchā khippaṁ va oḍḍitaṁ||
pacchāsam kaṭukaṁ hoti||
vipāko hi-ssa pāpako ti.|| ||
8. Mallikā
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena rājā Pasenadi-kosalo Mallikāya deviyā saddhiṁ uparipāsādavaragato hoti.|| ||
3. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo Mallikaṁ devim avoca ||||
Atthi nu kho te Mallike koc-añño attanā piyataro ti.|| ||
4. N'atthi kho me mahārāja koc-añño attanā piyataro||
tuyhaṁ pana mahārāja atth-añño koci attanā piyataro ti ||||
5. Mayhaṁ pi kho Mallike natth-añño koci attanā piyataro ti.|| ||
6. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo pāsādā orohitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi|| ||
Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
7. Idhāhaṁ bhante Mallikāya deviyā saddhiṁ uparipāsādavaragato Mallikaṁ deviṁ etad avocaṁ||
Atthi nu kho te Mallike koc-añño attanā piyataro ti|| ||
Evaṁ vutte bhante Mallikā devī mam etad avoca:|| ||
N-atthi kho me mahārāja koci añño attanā piyataro ti||
tuyham pana mahārāja atth-añño koci attanā piyataro ti|| ||
Evaṁ vuttāhaṁ bhante Mallikaṁ devim etad avocaṁ||
Mayham pi kho Mallike n-atth-añño koci attanā piyataro ti.|| ||
8. Atha kho Bhagavā etam attham viditvā tāyaṁ velāyam imam gātham abhāsi:|| ||
Sabbā disānuparigamma cetasā||
n-ev-ajjhagā piyataram attanā kvaci||
evam piyo puthu attā paresaṁ||
tasmā na hiṁse param attakāmo ti.|| ||
9. Yañña
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena rañño Pasenadi-kosalassa mahā-yañño paccupaṭṭhito hoti||
pañca ca usabha-satāni pañca ca vacchatara-satāni pañca ca vacchatarī-satāni pañca
ca aja-satāni pañca ca urabbha-satāni thūṇūpanitāni honti yaññatthāya.|| ||
3. Ye pi-ssa te honti dāsā ti vā pessā ti vā kammakarā ti vā te pi daṇḍa-tajjitā bhaya-tajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti.|| ||
4. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiṁ piṇḍāya pāvisiṁsu||
Sāvatthiyaṁ piṇḍāya caritvā paccabhattaṁ piṇḍapāta-paṭikkantā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu||
Eka-m-antaṁ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuṁ:|| ||
5. Idha bhante rañño Pasenadi-kosalassa mahā-yañño paccupaṭṭhito hoti||
Pañca ca usabha-satāni pañca ca vacchatara-satāni pañca vacchatarī-satāni pañca ca urabbhasatāni thūṇūpanitāni honti yaññatthāya|| ||
Ye pi-ssa te honti dāsā ti vā pessā ti vā kammakarā ti vā te pi daṇḍa-tajjitā bhaya-tajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karontī ti.|| ||
6. Atha kho Bhagavā etam atthaṁ viditvā tāyaṁ velāyam imā gāthayo abhāsi:|| ||
Assamedhaṁ purisamedhaṁ||
sammāpāsaṁ vājapeyyaṁ||
niraggaḷaṁ mahārambhā||
na te honti mahapphalā.|| ||
Ajeḷakā gāvo ca||
vividhā yattha haññare||
na tam sammaggatā yaññaṁ||
upayanti mahesino.|| ||
Ye ca yaññā nirārambhā||
yajanti anukūlaṁ sadā||
ajeḷakā ca gāvo ca||
vividhā n-ettha haññare.|| ||
Etaṁ sammaggatā yaññaṁ||
upayanti mahesino||
etaṁ yajetha medhāvī||
eso yañño mahapphalo.|| ||
Etaṁ hi yajamānassa||
seyyo hoti na pāpiyo||
yañño ca vipulo hoti ||pasīdanti ca devatā ti.|| ||
10. Bandhana
1. Tena kho pana samayena raññā Pasenadinā Kosalena mahājanakāyo bandhāpito hoti||
appekacce rajjūhi appekacce andūhi appekacce saṅkhalikāhi.|| ||
2. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiṁ piṇḍāya pāvisiṁsu||
Sāvatthiyaṁ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṁ piṇḍapāta-paṭikkantā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdiṁsu.|| ||
3. Eka-m-antaṁ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuṁ|| ||
Idha bhante raññā Pasenadinā kosalena mahājanakāyo bandhāpito||
appekacce rajjūhi appekacce andūhi appekacce saṅkhalikāhī ti.|| ||
Atha kho Bhagavā etam atthaṁ viditvā tāyaṁ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Na taṁ daḷhaṁ bandhanam āhu dhīrā||
yad' āyasam dārujaṁ pabbajañ ca||
sārattarattā maṇikuṇḍalesu||
puttesu dāresu ca yā apekkhā||
etam daḷham bandhanam āhu dhīrā||
ohārinaṁ sithilaṁ duppamuñcaṁ||
etam pi chetvāna paribbajanti||
anapekkhino kāmasukham pahāyāti.|| ||
Pathamo vaggo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Daharo Puriso Rājā||
Piya Attāna-rakkhito||
Appakā Atthakaraṇa||
Mallikā Yañña Bandhanan ti.|| ||
Chapter II: Dutiyo Vaggo
1. Jaṭilo
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Pubbārāme Migāramātu-pāsāde.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā sāyaṇhasamayaṁ paṭisallānā vuṭṭhito bahidvāra-koṭṭhake nisinno hoti.|| ||
Atha kho rājā Pasenadi-kosalo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
3. Tena kho pana samayena satta ca jaṭilā satta ca nigaṇṭhā satta ca acelā satta ca ekasāṭakā satta ca paribbājakā paruḷha-kaccha-nakha-lomā khārividham ādāya Bhagavato avidūre atikkamanti.|| ||
4. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo uṭṭhāyāsanā ekaṁsam uttarāsaṅgam karitvā dakkhiṇa-jānu-maṇḍalaṁ pathaviyaṁ nihantvā||
yena te satta ca jaṭilā satta ca nigaṇṭhā satta ca acelā satta ca ekasāṭakā satta ca paribbājakā ten-añjaliṁ paṇāmetvā tikkhattuṁ nāmaṁ sāvesi|| ||
Rājāhaṁ bhante Pasenadi-kosalo rājāham bhante Pasenadikosalo ti.|| ||
5. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo||
acirapakkantesu tesu sattasu ca jaṭilesu sattasu ca nigaṇṭhesu sattasu ca acelesu sattasu ca ekasāṭakesu sattasu ca paribbājakesu||
yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdi.|| ||
6. Ekam antam nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ye te bhante loke arahanto vā arahatta-maggaṁ vā samāpannā ete tesam aññatarā ti.|| ||
7. Dujjānaṁ kho etam mahārāja tayā gihinā kāma-bhoginā putta-sambādha-samayaṁ ajjhāvasantena kāsika-candanaṁ paccanubhontena mālā-gandha-vilepanam dhārayantena jātarūparajataṁ sādiyantena ime vā arahanto ime vā arahantamaggaṁ samāpannā ti|| ||
8. {Saṁvāsena} kho mahārāja sīlaṁ veditabbaṁ.|| ||
Taṁ ca kho dīghena addhunā na itaram||
manasi-karotā no amanasi karotā||
paññāvatā no duppaññena|| ||
9. {Saṁvohārena} kho mahārāja soceyyaṁ veditabbam.|| ||
Gaṁ ca kho dīghena addhunā na itaraṁ||
manasi-karotā no amanasikarotā||
paññavatā no duppaññena|| ||
10. Āpadāsu kho mahārāja thāmo veditabbo|| ||
So ca kho dīghena addhunā na itaram||
manasikarotā na amanasikarotā||
paññavatā no duppaññena||
11. Sākacchāya kho mahārāja paññā veditabbā||
sā ca kho dīghena addhunā na itaraṁ||
manasi-karotā no amanasikarotā||
paññavatā no dupaññenā ti.|| ||
12. Acchariyam bhante abbhutam bhante yāva subhāsitam idaṁ bhante Bhagavatā|| ||
Dujjānaṁ kho etaṁ magārāja tayā gihinā kāmabhoginā||
pe||
paññāvatā no duppaññenā ti.|| ||
13. Ete bhante mama purisā carā ocarakā janapadam ocaritā āgacchanti||
tehi pathamam ociṇṇam ahaṁ pacchā osāpayissāmi||
14. Idāni te bhante taṁ rajojallaṁ pavāhetvā sunhātā suvilittā kappitakesamassu odātavatthā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgibhūtā paricārayissantī ti.|| ||
15. Atha kho Bhagavā etam atthaṁ viditvā tāyaṁ velāyaṁ imā gathāyo abhāsi:|| ||
Na vaṇṇarūpena naro sujāno||
na vissase ittara-dassaṇena||
susaññatānaṁ hi viyañjanena||
asaññatā lokam imaṁ caranti||
Patirūpako mattikakuṇḍalo va||
lohaḍḍhamāso va suvaṇṇachanno||
caranti eke parivārachannā||
anto-asuddhā bahi-sobhamānā ti.|| ||
2. Pañca-rājāno
1. Sāvatthiyaṁ viharati.|| ||
2. Tena kho pana samayena pañcannaṁ rājūnaṁ Pasenadipamukhānaṁ pañcahi kāma-guṇehi samappitānaṁ samaṅgibhūtānaṁ paricārayamānānaṁ ayam antarā kathā udapādi.|| ||
Kin-nu kho kāmānam aggan ti.|| ||
3. Tatr-ekacce evam āhaṁsu||
rūpā kāmānam aggan ti.|| ||
Ekacce evam ahaṁsu||
saddā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam evam āhaṁsu||
gandhā kāmānaṁ aggan ti|| ||
Ekacce evam āhaṁsu||
rasā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam
āhaṁsu:||
phoṭṭhabbā kāmānam aggan ti|| ||
Yato kho te rājāno nāsakkhiṁsu aññaṁ aññaṁ saññāpetuṁ.|| ||
4. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo te rājāno etad avoca:|| ||
Āyāma mārisā.|| ||
Yena Bhagavā ten-upasaṅkamissāma||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etam atthaṁ paṭipucchissāma||
Yathā no Bhagavā byākarissati tathā naṁ dhāreyyāmā ti.|| ||
5. Evam marisā ti kho te rājāno rañño Pasenadi-kosalassa paccassosuṁ.|| ||
6. Atha kho te pañca rājāno Pasenadi-pamukhā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu.|| ||
7. Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha bhante amhākaṁ pañcannam rājūnaṁ pañcahi kāmaguṇehi samappitānaṁ samaṅgibhūtānaṁ paricārayamānaṁ ayam antarā kathā udapādi|| ||
Kin nu kho kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam āhaṁsu||
rupā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam ahaṁsu||
rūpā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam ahaṁsu||
saddā kāmānam aggan ti|| ||
Ekacce evam ahaṁsu gandhā kāmānam agganti|| ||
Ekacce evam ahaṁsu||
rasā kāmānam aggan ti.|| ||
Ekacce evam āhaṁsu||
poṭṭhabbā kāmānam aggan ti.|| ||
Kin-nu kho bhante kāmānam aggan ti.|| ||
8. Manāpa-pariyantam khvāhaṁ mahārāja pañcasu kāmaguṇesu aggan ti vadāmi||
Te ca mahārāja rūpā ekaccassa manāpā honti te ca rūpā ekaccassa amanāpā honti||
Yehi ca yo rūpehi attamano hoti paripuṇṇa-saṅkappo so tehi rūpehi aññaṁ rūpam uttaritaraṁ vā paṇītataraṁ vā na pattheti||
te tassa rūpā paramā honti||
te tassa rūpā anuttarā honti.|| ||
9. Te ca mahārāja saddā||
pe||
Te ca mahārāja gandhā||
Te ca mahārāja rasā||
Te ca mahārāja poṭṭhabbā ekaccassa manāpā honti||
Te ca poṭṭhabbā ekaccassa amanāpā honti||
Yehi ca yo poṭṭhabbehi attamano hoti paripuṇṇa-saṅkappo||
so tehi poṭṭhabbehi aññaṁ poṭṭhabbam uttaritaraṁ vā panītataram vā na pattheti||
te tassa poṭṭhabbā paramā honti||
te tassa poṭṭhabbā anuttarā hontī ti.|| ||
10. Tena kho pana samayena Candanaṅgaliko upāsako tassam parisāyaṁ nisinno hoti||
Atha kho Candanaṅgaliko upāsako uṭṭhāyāsanā ekaṁsam uttarāsaṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten-añjalim paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti mam Bhagavā patibhāti maṁ Sugatāti.|| ||
11. Paṭibhātu taṁ Candanaṅgalikāti Bhagavā avoca:|| ||
12. Atha kho Candanaṅgaliko upāsako Bhagavato sammukhā tad-anurūpāyā gāthāya abhitthavi.|| ||
Padumaṁ yathā kokanadaṁ sugandhaṁ||
pāto siyā phullam avītagandhaṁ||
aṅgīrasam passa virocamānaṁ||
tapantam ādiccam iv-antalikkhe ti.|| ||
13. Atha kho te pañcarājāno Candanaṅgalikam upāsakam pañcahi saṅgehi acchādesuṁ.|| ||
14. Atha kho Candanaṅgaliko upāsako tehi pañcahi uttarāsaṅgehi Bhagavantam acchādesī ti.|| ||
3. Doṇapāka
1. Sāvatthiyaṁ viharati|| ||
Tena kho pana samayena rājā Pasenadi-kosalo doṇapākaṁ sudaṁ bhuñjati.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo bhuttāvī mahassāsī yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
3. Atha kho Bhagavā taṁ rājānaṁ Pasenadi-kosalaṁ bhuttāviṁ mahassāsiṁ viditvā tāyaṁ velāyam imaṁ gātham abhāsi|| ||
Manujassa sadā satīmato||
mattam jānato laddha-bhojane||
tanu tassa bhavanti vedanā||
saṇikaṁ jīrati āyu pālayan ti.|| ||
4. Tena kho pana samayena Sudassano mānavo rañño Pasenadi-kosalassa piṭṭhito ṭhito hoti.|| ||
5. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo Sudassanaṁ māṇavaṁ āmantesi|| ||
Ehi tvam tāta Sudassana Bhagavato santike imaṁ gātham pariyāpuṇitvā mama bhattābhibāre bhāsa||
ahaṁ ca te devasikaṁ kahāpaṇasataṁ kahāpaṇasatam niccabhikkhaṁ pavaṭṭayissāmī ti.|| ||
6. Evam devāti kho Sudassano māṇavo Pasenadi-kosalassa paṭisunitvā Bhagavato santike imaṁ gātham pariyāpuṇitvā rañño Pasenadi-kosalassa bhattābhihāre sudaṁ bhāsati.|| ||
Manujassa sadā satīmato||
mattaṁ jānato laddhabhojane||
tanu tassa bhavanti vedanā||
saṇikam jīrati āyu pālayan ti.|| ||
7. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo anupubbena nāḷikodanaparamatāya saṇṭhāsi.|| ||
8. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo aparena samayena sallikhita-gatto pāṇinā gattāni anumajjanto tāyaṁ velāyaṁ imaṁ udānam udānesi.|| ||
Ubhayena vata maṁ so Bhagavā atthena anukampi||
diṭṭhadhammikena c-eva samparāyikena cā ti.|| ||
4-5. Saṅgāme dve vuttāni.
Sāvatthiyaṁ viharati.|| ||
4.
1. Atha kho rājā Māgadho Ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṁ senaṁ sannayhitvā rājānam Pasenadi-kosalam abbhuyyāsi yena Kāsī|| ||
2. Assosi kho rājā Pasenadi-kosalo||
rājā kira māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiṁ senam sannayhitvā mamaṁ abbhuyyāto yena Kāsī ti.|| ||
3. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo caturaṅginiṁ senaṁ sannayhitvā rājānam māgadham Ajātasattuṁ vedehi-puttam paccuyyāsi yena Kāsī.|| ||
4. Atha kho rājā ca māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājā ca Pasenadi-kosalo saṅgāmesuṁ|| ||
Tena kho pana saṅgāme rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājānam Passenadikosalam parājesi||
parājito ca rājā Pasenadi kosalo sakam eva rājadhānim Sāvatthim pāyāsi.|| ||
5. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā patta-cīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisiṁsu||
Sāvatthiyam piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkantā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdiṁsu||
eka-m-antaṁ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuṁ:|| ||
6. Idha bhante rājā māgadho Ajātasattu vedehī-putto caturāṅginiṁ senaṁ sannayhitvā rājānaṁ Passenadi-kosalam abbhuyyāsi yena Kāsī|| ||
Assosi kho bhante rājā Passenadikosalo||
rājā kira māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiṁ senaṁ sannayhitvā mamaṁ abbhuyyāto yena Kāsīti|| ||
Atha kho bhante rājā Pasenadi-kosalo caturaṅginiṁ senaṁ sannayhitvā rājānaṁ Māgadham Ajātasattum vedehi-puttam paccuyyāsī yena Kāsī|| ||
Atha kho bhante rājā ca māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājā ca Pasenadi-kosalo saṅgāmesuṁ|| ||
Tasmiṁ kho pana sagāme rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājānam Pasenadikosalam parājesi||
parājito ca bhante rājā Pasenadi-kosalo sakam eva rājadhānim Sāvatthim paccuyyāsī ti.|| ||
7. Rājā bhikkhave māgadho Ajātasattu vedehi-putto pāpa-mitto pāpasahāyo pāpa-sampavaṅko||
rājā ca bhikkhave Pasenadi-kosalo kalyāṇa-mitto kalyāṇa-sahāyokalyāṇa-sampavaṅko||
ajjatañ ca bhikkhave rājā Pasenadi-kosalo imaṁ rattiṁ dukkhaṁ sessati parājito ti.|| ||
Jayaṁ veraṁ pasavati||
dukkhaṁ seti parājito||
upasanto sukham seti||
hitvā jayam parājayan ti.|| ||
5.
8. Atha kho rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto catu-
raṅginiṁ senaṁ sannayhitvā rājānam Pasenadi-kosalam abbhuyyāsi yena Kāsī.|| ||
9. Assosi kho rājā Passenadi-kosalo||
rājā kira māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiṁ senaṁ sannayhitvā mamaṁ abbhuyāto yena Kāsī ti.|| ||
10. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo caturaṅginiṁ senaṁ sannayhitvā rājānam māgadham Ajātasattum vedehi-puttam paccuyyāti yena Kāsī||
11. Atha kho rājā ca māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājā ca Pasenadi-kosalo saṅgāmesuṁ|| ||
Tasmiṁ kho pana saṅgāme rājā Pasenadi-kosalo rājanaṁ māgadhaṁ Ajātasattum vedehi-puttam parājesi jīvagāhaṁ ca nam aggahesi.|| ||
12. Atha kho rañño Pasenadi-kosalassa etad ahosi.|| ||
Kiñcāpi kho myāyam rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto adubbhantassa dubbhati||
atha ca pana me bhāgineyyo hoti||
yaṁ nūnāham rañño māgadhassa Ajātasattusso vedehiputtassa sabbaṁ hatthi-kāyam pariyādiyitvā sabbam assakāyam pariyādiyitvā sabbaṁ ratha-kāyam pariyādiyitvā sabbam patti-kāyam pariyādiyitvā jīvantam eva nam ossajjeyyan ti.|| ||
13. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo rañño māgadhassa Ajātasattuno vedehi-puttassa sabbam hatthi-kāyam patriyādiyitvā||
pe||
jīvantam eva nam ossajji.|| ||
14. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisiṁsu||
Sāvatthiyam piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkantā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdiṁsu||
Ekam antam nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuṁ:|| ||
15. Idha bhante rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiṁ senaṁ sannayhitvā rājānaṁ Pasenadi-kosalam abbhuyyāsi yena Kāsī||
Assosi kho bhante rājā Pasenadikosalo||
rājā kira māgadho Ajātasattu vedehi-putto caturaṅginiṁ senaṁ sannayhitvā mamaṁ abbhuyāto yena Kāsī ti.|| ||
Atha kho bhante rājā Pasenadi-kosalo caturaṅginiṁ senaṁ sannayhitvā rājānam māgadham Ajātasattum vedehi-puttam paccuyyāsi|| ||
Atha kho bhante rājā ca māgadho Ajātasattu vedehi-putto rājā ca Pasenadi-kosalo saṅgāmesuṁ.|| ||
Tasmiṁ kho pana saṅgāme rājā Pasenasi-kosalo rājānam māgadham Ajātasattum vedehi-puttam parājesi jīvagāhañ ca nam aggahesi|| ||
Atha kho bhante rañño Pasenadi-kosalassa etad ahosi||
Kiñcāpi kho myāyam rājā māgadho Ajātasattu vedehi-putto adubbhantassa dubbhati||
atha va pana me bhāgineyyo hoti||
yaṁ nūnāham rañño māgadhassa Ajātasattuno vedehi-puttassa sabbaṁ hatthi-kāyam paridāyitvā||
sabbam assa-kāyam||
sabbaṁ ratha-kāyam||
sabbam patti-kāyam paridāyitvā jīvantam eva nam ossajjeyyan ti.|| ||
Atha kho bhante rājā Pasenadi-kosalo rañño māgadhassa Ajātasattuno vedehi-puttassa sabbaṁ hatthi-kāyam pariyādiyitvā sabbam assa-kāyam pariyādiyitvā sabbaṁ rathā-kāyam pariyādiyitvā sabbam patti-kāyam pariyādiyitvā jīvantam eva nam ossajjī ti.|| ||
16. Atha kho Bhagavā etam atthaṁ viditvā tāyaṁ velayam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Vilumpateva puriso||
yāvassa upakappati||
yadā c-aññe vilumpanti||
so vilutto vilumpati||
ṭhānaṁhi maññati bālo||
yāva pāpaṁ na paccati||
yadā ca paccati pāpam||
atha bālo dukkham nigacchati.|| ||
Hantā labhati hantāram||
jetāram labhati jāyaṁ||
akkosako ca akkosaṁ||
rosetārañ ca rosako||
atha kamma-vivaṭṭena||
so vilutto vilumpatī ti.|| ||
6. Dhitā
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
Upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
3. Atha kho aññataro puriso yena rājā Pasenādi-kosalo ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā rañño Pasenadi-kosalassa upakaṇṇake ārocesi||
Mallikā deva devī dhītaraṁ vijātā ti.|| ||
4. Evam vutte rājā Pasenadi-kosalo anattamano ahosi.|| ||
5. Atha kho Bhagavā rājānam Pasenadi-kosalam anattamanataṁ viditvā tāyam velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Itthīpi hi ekaccī yā||
seyyo posā jānādhipa||
medhāvinī sīlavatī||
sassu-deva patibbatā.|| ||
Tassā yo jāyati poso||
sūro hoti disampati||
tādiso subhariyā putto||
rajjam pi anusāsatī ti.|| ||
7. Appamāda (1)
1. Sāvatthiyaṁ.|| ||
2. Ekam antam nisīdi|| ||
Ekam antam nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Atthi nu kho bhante eko dhammo yo ubho atthe samadhiggayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaṁ c-eva atthaṁ samparāyikaṁ cā ti.|| ||
3. Atthi kho mahārāja eko dhammo yo ubho samadhiggayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaṁ c-eva atthaṁ samparāyikaṁ cā ti.|| ||
4. Katamo pana bhante eko dhammo yo ubho atthe samadhiggayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaṁ c-eva atthaṁ samparāyikaṁ cā ti.|| ||
5. Appamādo kho mahārāja eko dhammo ubho atthe samadhigghayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaṁ c-eva atthaṁ samparāyikaṁ cā ti|| ||
Seyyathā pi mahārāja yāni kānici jaṅgamānam pāṇānam padajatāni sabbāni tāni hatthipade samodhānaṁ gacchanti||
hatthipadaṁ tesam aggam akkhāyati yad idam mahantena||
evam eva kho mahārāja eko dhammo
ubho atthe samadhiggayha tiṭṭhati diṭṭhadhammikaṁ c-eva atthaṁ samparāyikam cā ti.|| ||
6. Āyum ārogiyaṁ vaṇṇaṁ||
saggam uccākulīnataṁ||
ratiyo patthayantena||
uḷārā aparāparā||
appamādam pasaṁsanti||
puññakiriyāsu paṇḍitā||
appamatto ubho atthe||
adhigaṇhāti paṇḍito||
diṭṭhe dhamme ca yo attho||
yo c-attho samparāyiko||
atthābhisamayā dhīro||
paṇḍito ti pavuccatī ti.|| ||
8. Appamāda (2)
1. Sāvatthiyaṁ viharati.|| ||
2. Ekam antam nisīdi||
Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha mayham bhante rahogatassa paṭisallīnassa evam cetaso parivitakko udapādi||
Svākhyāto Bhagavatā dhammo||
so ca kho kalyāṇa-mittassa kalyāṇa-sahāyassa kalyāṇa-sampavaṅkassa||
no pāpa-mittassa no papa-sahāyassa no pāpasampavaṅkassā ti.|| ||
3. Evam etam mahārāja evam etam mahārāja||
svākhyāto mahārāja mayā dhammo||
so ca kho kalyāṇa-mittassa kalyāṇasahāyassa kalyāṇa-sampavaṅkassa||
no pāpa-mittassa no pāpasahāyassa no pāpa-sampavaṅkassā ti.|| ||
4. Ekam idāhaṁ mahārāja samayam Sakkesu viharāmi Sakyānaṁ nigame.|| ||
5. Atho kho mahārāja Ānando bhikkhu yenāhaṁ tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā maṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi||
Ekam antam nisinno kho mahārāja Ānando bhikkhu mam etad avoca:|| ||
Upaḍḍham idam bhante brahmacariyassa yad idaṁ kalyāṇa-mittatā kalyāṇa-sahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā ti.|| ||
6. Evam vuttāham mahārāja Ānandam bhikkhum etad avocam||
Mā h-evam Ānanda mā h-evam Ānanda||
sakalam eva h-idam Ānanda brahmacariyaṁ yad idaṁ kalyāṇa-
mittatā kalyāṇa-sahāyatā kalyāṇa-sampavaṅkatā||
kalyaṇamittassa etam Ānanda bhikkhuno pāṭikaṅkhaṁ kalyāṇamittassa kalyāṇa-sahāyassa kalyāṇa-sampavaṅkassa ariyam aṭṭhaṅgikam maggaṁ bhāvessati ariyam atthaṅgikam maggam bahulī-karissati.|| ||
7. Kathañ ca Ānanda bhikkhu kalyāṇa-mitto kalyāṇasahāyo kalyāṇa-sampavaṅko ariyam aṭṭhaṅgikaṁ maggaṁ bahulī-karoti.|| ||
8. Idha Ānanda bhikkhu sammā-diṭṭhim bhāveti vivekanissitaṁ virāga-nissitam nirodha-nissitaṁ vossaggapariṇamiṁ||
sammā-saṅkappam bhāveti sammāvācam bhāveti||
sammā-kammantam bhāveti||
sammā-ājīvam bhāveti sammāvāyāmaṁ sammā-satim bhāveti||
sammā-samādhiṁ bhāveti viveka-nissitaṁ virāga-nissitaṁ nirodha-nissitaṁ vossaggapariṇāmiṁ|| ||
Evaṁ kho Ānanda bhikkhu kalyāṇa-mitto kalyāṇa-sahāyo kalyāṇa-sampavaṅko ariyam atthaṅgikam maggam bhāveti ariyam atthaṅgikam maggam bahulī karoti||
9. Tad' aminā p-etam Ānanda pariyāyena veditabbam||
yathā sakalam ev-idam brahmacariyaṁ yad-idam kālyāṇamittatā kalyāṇa-sahāyatā kalyāṇa-sampavaṅkatā ti.|| ||
10. Mamaṁ hi Ānanda kalyāṇa-mittam āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti||
jarādhammā sattā jarāya parimuccanti||
vyādhidhammā sattā vyādhiyā parimuccanti||
maraṇa-dhammā sattā maraṇena parimuccanti||
soka-parideva-dukkha-domanass-upāyāsa-dhammā sattā soka-paridevadukkha-domanass-upāyāsehi parimuccanti||
Iminā kho etam Ānanda pariyāyena veditabbaṁ||
yathā sakalam ev-idaṁ brahmacariyaṁ yad idaṁ kalyāṇa-mittatā kalyāṇa-sahāyatā kalyaṇa-sampavaṅkatāti.|| ||
11. Tasmāt iha te mahārāja evaṁ sikkhitabbaṁ||
kalyāṇamitto bhavissāmi kalyāṇa-sahāyo kalyāṇa-sampavaṅko ti||
evaṁ hi te mahārāja sikkhitabbaṁ|| ||
Kalyāṇa-mittassa te mahārāja kalyāṇa-sahāyassa kalyāṇa-sampavaṅkassa ayam
eko dhammo upanissāya vihātabbo appamādo kusalesu dhammesu.|| ||
12. Appamattassa te mahārāja viharato appamādam upanissāya itthāgārassa evam bhavissati|| ||
Rājā kho appamatto viharati appamādam upanissāya||
handa mayam pi appamattā viharāma appamādam upanissayā ti.|| ||
13. Appamattassa te mahārāja viharato appamādam upanissāya khattiyānam pi anuyuttānaṁ evam bhavissati|| ||
Rājā kho appamatto viharati appamādam upanissāya|| ||
Handa mayam pi appamattā viharāma appamādam upanissāyā ti.|| ||
14. Appamattassa te mahārāja viharato appamādam upanissāya negamajānapadassa pi evam bhavissati|| ||
Rājā kho appamatto viharati appamādam upanissāya||
handa mayam pi appamattā viharāma appamādam upanissāyā ti.|| ||
15. Appamattassa te mahārāja viharato appamādam upanissāya attā pi gutto rakkhito bhavissati||
itthāgāram pi guttaṁ rakkhitam bhavissati||
kosakoṭṭhāgāram pi guttaṁ rakkhitam bhavissatī ti.|| ||
16. Bhoge patthayamānena||
uḷāre aparāpare||
appamādam pasaṁsanti||
puñña-kriyāsu paṇḍitā||
appamatto ubho atthe||
adhigaṇhāti paṇḍito||
diṭṭhe dhamme ca yo attho||
yo c-attho samparāyiko||
atthābhisamayādhīro||
paṇḍito ti pavuccatī ti.|| ||
9. Aputtaka (1)
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo divādivassa yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi|| ||
Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho rājānam Pasenadi-kosalam Bhagavā etad avoca:|| ||
Handa kuto nu tvam mahārāja āgacchasi divādivassā ti.|| ||
3. Idha bhante Sāvatthiyam seṭṭhi gahapati kālakato||
tam aham aputtakam sāpateyyam rājantepuram atiharitvā āgacchāmi||
asīti bhante satasahassāni hiraññass-eva||
ko
pana vādo rūpiyassa|| ||
Tassa kho pana bhante seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi||
kaṇājakam bhuñjati bilaṅgadutiyaṁ|| ||
Evarūpo vatthabhogo ahosi||
sāṇaṁ dhāreti tipakkhavasaṇaṁ|| ||
Evarūpo yānabhogo ahosi||
jajjararathakena yāti paṇṇacchattakena dhārīyamānenā ti.|| ||
4. Evam etaṁ mahārāja evam etam mahārāja||
asappuriso kho mahārāja uḷāre bhoge labhitvā n-ev-attānam sukheti pīneti||
na mātapitaro sukheti pīneti||
na puttadāram sukheti pīneti||
na dāsa-kammakaraporise sukheti pīneti||
na mittāmacce sukheti pīneti||
na samaṇa-brāhmaṇesu uddhaggikaṁ dakkhiṇaṁ patiṭṭhāpeti sovaggikaṁ sukhavipākaṁ saggasaṁvattanikaṁ|| ||
Tassa te bhoge evaṁ sammā aparibhuñjamāne rājāno vā haranti||
corā vā haranti||
aggi vā ḍahati||
udakam vā vahati||
appiyā vā dāyadā haranti.|| ||
Evaṁ sante mahārāja bhogā sammā aparibhuñjamānā parikkhayaṁ gacchanti no paribhogaṁ||
5. Seyyathā pi mahārāja amanussaṭṭhāne pokkharanī acchodakā sītodakā sātodakā setakā supatitthā ramaṇīyā||
taṁ jano n'eva hareyya na piveyya na nahayeyya na yathā paccayaṁ vā kareyya||
evaṁ hi tam mahārāja udakaṁ sammā aparibhuñjiyamānam parikkhayam gaccheyya no paribhogaṁ|| ||
Evaṁ eva kho mahārājā asappuriso uḷāre bhoge labhitvā n-ev-attānaṁ sukheti pīneti||
pe||
Evam sante bhogā sammā aparibhuñjamānā parikkhayaṁ gacchanti no paribhogaṁ.|| ||
6. Sappuriso ca kho mahārāja uḷāre bhoge labhitvā attānam sukheti pīneti mātāpitaro sukheti pīneti puttadāraṁ sukheti pīneti dāsa-kammakara-porise sukheti pīneti mittāmacce sukheti pīneti samaṇesu brāhmaṇesu uddhaggikam dakkhiṇaṁ patiṭṭhāpeti sovaggikaṁ sukhavipākaṁ saggasaṁvattanikaṁ||
tassa te bhoge evaṁ sammāparibhuñjamāne n'eva rājāno
haranti na corā haranti na aggi ḍahati na udakam vahati na appiyā pi dāyādā haranti|| ||
Evam sante mahārāja bhogā sammā paribhuñjamānā paribhogaṁ gacchanti no parikkhayaṁ.|| ||
7. Seyyathā pi mahārāja gāmassa vā nigamassa vā avidūre pokkharaṇī acchodakā sītodakā sātodakā setakā supatitthā ramaṇīyā||
taṁ ca jano hareyya pi piveyya pi nahāyeyya pi yathāpaccayam pi kāreyya||
evaṁ hi taṁ mahārāja udakam sammāparibhuñjamānam paribhogaṁ gaccheyya no parikkhayaṁ|| ||
Evam eva kho mahārāja sappuriso uḷāre bhoge labhitvā attānaṁ sukheti||
pe||
Evaṁ sante bhogā sammā paribhuñjamānā paribhogaṁ gacchanti no parikkhayan ti.|| ||
8. Amanussaṭṭhāne udakaṁ vasitaṁ||
tad apeyyamānam parisosam eti||
evaṁ dhanaṁ kā-puriso labhitvā||
n-ev-attanā bhuñjati no dadāti.|| ||
Dhīro ca viññū adhigamma bhoge||
so bhuñjati kiccakaro ca hoti||
so nātī-saṅghaṁ nisabho bharitvā||
anindito saggam upeti ṭhānan ti|| ||
10. Aputtaka (2)
1. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo divādivassa yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi|| ||
Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho rājānaṁ Pasenadi-kosalam Bhagavā etad avoca||
handa kuto nu tvaṁ mahārāja āgacchasi divādivassā ti.|| ||
2. Idha bhante Sāvatthiyaṁ seṭṭhi-gahapati kālakato||
tam aham aputtakaṁ sāpateyyaṁ rājantepuram atiharitvā āgacchāmi||
sataṁ bhante satasahassāni hiraññassa||
ko pana vādo rūpiyassa|| ||
Tassa kho pana bhante seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi kaṇājakaṁ bhuñjati bilaṅgadutiyaṁ|| ||
Evarūpo vatthabhogo ahosi||
sāṇaṁ dhāreti tipakkhavasanam.
Evarūpo yāna-bhogo ahosi||
jajjararathakena yāti paṇṇachattakena dhāriyamānenā ti.|| ||
3. Evam etaṁ mahārāja evam etam mahārāja||
bhūtapubbaṁ so mahārāja seṭṭhi gahapati Taggarasikkhiṁ nāma paccekabuddhaṁ piṇḍapātena paṭipādesi detha samaṇassa piṇḍan ti vatvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi datvā ca pana pacchā vippaṭisārī ahosi||
varaṁ etaṁ piṇḍapātaṁ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyun ti||
bhātu ca pana ekaputtaṁ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi.|| ||
4. Yaṁ kho so mahārāja seṭṭhi-gahapati Tagarasikhim paccekabuddham piṇḍapātena paṭipādesi||
tassa kammassa vipākena sattakhattum sugatiṁ saggaṁ lokam uppajji||
tass'eva kammassa vipākāvasesena imissā yeva Sāvatthiyā sattakkhattuṁ seṭṭhittam kāresi.|| ||
5. Yaṁ kho so mahārāja seṭṭhi gahapati datvā pacchā vippaṭisārī ahosi||
varam etaṁ piṇḍapātaṁ dāsā vā kammakarā vā bhuñjeyyun ti||
tassa kammassa vipākena nāssuḷārāya bhatta-bogāya cittaṁ namati||
nāssuḷārāya vatthabhogāya cittaṁ namati||
nāssuḷārāya yāna-bhogāya cittaṁ namati||
nāss-uḷārāṇaṁ pañcannaṁ kāma-gunānaṁ bhogāya cittaṁ namati||
6. Yaṁ kho so mahārāja seṭṭhi gahapati bhātuca pana ekaputtakaṁ sāpateyyassa kāraṇā jīvitā voropesi||
tassa kammassa vipākena bahūni vassāni bahūni vassa-satāni bahūni vassa-sahassāni bahūni vassa-sata-sahassāni niraye paccittha||
tass'eva kammassa vipākāvasesena idam sattamam aputtakaṁ sāpateyyaṁ rāja-kosam paveseti||
tassa kho pana mahārāja seṭṭhissa gahapatissa purāṇaṁ ca puññaṁ parikkhīṇaṁ navañ ca puññaṁ anupacitaṁ|| ||
Ajja pana mahārāja seṭṭhi gahapati Mahāroruva-niraye paccatī ti.|| ||
7. Evaṁ bhante seṭṭhi gahapati Mahāroruvaṁ nirayam uppanno ti.|| ||
8. Evam mahārāja seṭṭhi gahapati Mahāroruve niraye uppanno ti.|| ||
9. Dhaññaṁ dhanaṁ rajataṁ jātarūpaṁ||
pariggahaṁ vā pi yad atthi kiñci||
dāsā kammakarā pessā ye c-assa anujīvino||
sabbaṁ nādāya gantabbaṁ ||sabbaṁ nikkhippa-gāminaṁ.|| ||
10. Yañ ca karoti kāyena||
vācāya uda cetasā||
taṁ hi tassa sakaṁ hoti||
tañ ca ādāya gacchati||
tañc-assa anugaṁ hoti||
chāyā va anapāyinī.|| ||
11. Tasmā kareyya kalyāṇam||
nicayaṁ samparāyikaṁ||
puññāni paralokasmiṁ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti|| ||
Dutiyo vaggo|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Jāṭilā pañcarājāno||
Doṇapākakurena ca||
Saṅgāmena dve vuttāni||
Dhitarā dve Appamadena ca||
Aputtakena dve vuttā||
vaggo tena vuccatī ti.|| ||
Chapter III: Tatiyo Vaggo
1. Puggala
1. Sāvatthi.|| ||
2. Atha kho rājā Pasenadi-kosalo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi|| ||
Ekam antam nisinnaṁ kho rājānam Pasenadi-kosalam Bhagavā etad avoca:|| ||
Cattāro me mahārāja puggalā santo {saṁvijjamānā} lokasmiṁ.|| ||
3. Katame cattāro|| ||
Tamo tama-parāyano||
tamo jotiparāyano||
Joti tama-parāyano||
Joti joti-parāyano.|| ||
4. Kathañca mahārājā puggalo tamo tama-parāyano hoti.|| ||
Idha mahārāja ekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti caṇḍāla-kule vā veṇa-kule vā nesāda-kule vā rathakāra-kule vā pukkusa-kule vā dalidde app-anna-pāna-bhojane kasira
vuttike yattha kasirena ghāsacchādo labbhati|| ||
So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho||
kāṇo vā hoti kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā||
na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālāgandhavilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa|| ||
So kāyena duccaritaṁ carati||
vācāya duccaritaṁ carati||
manasā duccaritaṁ carati|| ||
So kāyena duccaritam caritā vācāya duccaritam caritvā manasā duccaritaṁ caritvā kāyassa bhedā param maraṇā apāyaṁ duggatiṁ vinipātaṁ uppajjati|| ||
Seyyathā pi mahārāja puriso andhakārā vā andhakāraṁ gaccheya||
tamā vā tamaṁ gaccheyya||
lohita-malā vā lohita-malaṁ vā gaccheyya||
tathūpamāhaṁ mahārāja imaṁ puggalaṁ vadāmi|| ||
Evam mahārāja puggalo tamo tama-parāyano hoti.|| ||
5. Kathañ ca mahārāja puggalo tamo joti-parāyano hoti.|| ||
Idha mahārāja ekacco puggalo nīce kule paccājāto hoti caṇḍāla-kule va vena-kule vā nesāda-kule vā rathakāra-kule vā pukkusa-kule vā dalidde app-anna-pāna-bhojane kasiravuttike||
yattha kasirena ghāsacchādo labbhati|| ||
So ca hoti dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako bahvābādho||
kāṇo va kuṇī vā khañjo vā pakkhahato vā||
na lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālā-gandha-vilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa|| ||
So kāyena sucaritaṁ carati vācāya sucaritaṁ carati manasā sucaritaṁ carati||
so kāyena sucaritaṁ caritvā vācāya sucaritaṁ caritvā manasā sucaritaṁ caritvā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokam uppajjati|| ||
Seyyathā pi mahārāja puriso pathaviyā vā pallaṅkam āroheyya||
pallaṅkā vā assapiṭṭhim āroheyya||
assa-piṭṭhiyā vā hatthikkhandham āroheyya hatthikkhandhā vā pāsādam āroheyya||
tathūpamāhaṁ mahārāja imam puggalaṁ vadāmi|| ||
Evaṁ kho mahārāja puggalo tamo joti-parāyano hoti.|| ||
6. Kathañ ca mahārāja puggalo joti tama-parāyano hoti.|| ||
Idha mahārāja ekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti||
khattiya-mahāsāla-kule vā brāhmaṇa-mahāsāla-kule vā gahapati-mahāsāla-kule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pa-
hūta-jātarūpa-rajate pahūta-vittūpakaraṇe pahūta-dhanadhaññe||
So ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇa-pokkharatāya samannāgato||
lābhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālā-gandha-vilepanassa seyyāvasathapadīpeyyassa|| ||
So kāyena duccaritaṁ carati||
vācāya duccaritaṁ carati vācāya duccaritaṁ carati manasā duccaritaṁ carati||
so kāyena duccaritaṁ caritvā vācāya duccaritam caritvā manasā duccaritaṁ caritvā kāyassa bhedā param maranā apāyaṁ duggatim vinipātaṁ nirayam uppajjati||
Seyyathā pi mahārāja puriso pāsādā vā hatthikkandham oroheyya||
hatthikkhandhā vā assa-piṭṭhim oroheyya||
assapiṭṭhiyā vā pallaṅkam oroheyya pallaṅkā vā pathaviṁ oroheyya pathaviyā vā andhakāraṁ oroheyya||
tathūpamāhaṁ mahārāja imam puggalaṁ vadāmi|| ||
Evam kho mahārāja puggalo joti tama-parāyano hoti.|| ||
7. Kathañ ca mahārāja puggalo joti joti-parāyano hoti.|| ||
Idha mahārāja ekacco puggalo ucce kule paccājāto hoti||
khattiya-mahāsāla kule vā brāhmaṇa-mahāsāla-kule vā gahapati-mahāsāla kule vā aḍḍhe mahaddhane mahābhoge pahūtajātarūpa-rajate pahūta-vittū-pakaraṇe pahūta-dhana-dhaññe||
so ca hoti abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato||
labhī annassa pānassa vatthassa yānassa mālā-gandha-vilepanassa seyyāvasatha-padīpeyyassa|| ||
So kāyena sucaritaṁ carati vācāya sucaritaṁ carati manasā sucaritaṁ carati||
so kāyena sucaritaṁ caritvā vācāya sucaritaṁ caritvā manasā sucaritaṁ caritvā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggam lokam uppajjati||
Seyyathā pi mahārāja puriso pallaṅkā vā pallaṅkaṁ saṅkameyya||
assappiṭṭhiyā va assa-piṭṭhiṁ saṅkameyya||
hatthikkhandhā vā hatthikkhandhaṁ saṅkameyya||
pāsādā va pāsādam saṅkameyya||
tathūpamāham mahārāja imam puggalaṁ vadāmi|| ||
Evaṁ kho mahārāja puggalo joti jotiparāyano hoti.|| ||
8. Ime kho mahārāja puggalā santo saṁvijjamānā lokasmiṁ.|| ||
9. Daliddo puriso rāja||
assaddho hoti maccharī||
kadariyo pāpa-saṅkappo||
micchā-diṭṭhi anādaro.|| ||
Samaṇe brāhmaṇe vāpi||
aññe vā pi vanibbake||
akkosati paribhāsati||
natthiko hoti rosako||
dadamānam nivāreti||
yācamānānaṁ bhojanaṁ||
tādiso puriso rāja||
mīyamāno janādhipa||
upeti nirayaṁ ghoraṁ||
tamo-tama-parāyano.|| ||
10. Daliddo puriso rāja||
saddho hoti amaccharī||
dadāti seṭṭha-saṅkappo||
avyagga-manaso naro.|| ||
Samaṇe brāhmaṇe vā pi||
aññe vā pi vanibbake||
uṭṭhāya abhivādeti||
samacariyāya sikkhati||
dadamānaṁ na vāreti||
yācamānānaṁ bhojanam||
tādiso puriso rāja||
mīyamāno janādhipa||
upeti tidivaṁ ṭhānaṁ||
tamo-joti-parāyano.|| ||
11. Aḍḍho ve puriso rāja||
assaddho hoti maccharī||
kadariyo pāpa-saṅkappo||
micchā-diṭṭhi anādaro.|| ||
Samaṇe brāhmaṇe vā pi||
aññe vā pi vanibbake||
akkosati paribhāsati||
natthiko hoti rosako||
dadamānaṁ nivāreti||
yācamānānaṁ bhojanaṁ||
tādiso puriso rāja||
mīyamāno jarādhipa||
upeti nirayaṁ ghoraṁ||
joti-tama-parāyano.|| ||
12. Aḍḍho ve puriso rāja||
saddho hoti amaccharī||
dadāti seṭṭha-saṅkappo||
abyaggamanaso naro samaṇe brāhmaṇe vā pi||
aññevāpi vanibbake||
uṭṭhāya abhivādeti||
samacariyāya sikkhati||
dadamānam na vāreti||
yācamānānam bhojanam||
tādiso puriso rāja||
mīyamāno janādhipa||
upeti tidivaṁ ṭhānaṁ||
joti-joti-parāyano ti.|| ||
2. Ayyakā
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho rājānaṁ Pasenadi-kosalaṁ
Bhagavā etad avoca:|| ||
Handa kuto nu tvaṁ mahārāja āgacchasi divādivassāti.|| ||
3. Ayyakā me bhante kālakatā jiṇṇā vuḍḍhā mahallikā addhagatā vayo anuppattā vīsa-vassa-satikā jātiyā.|| ||
4. Ayyakā kho pana me bhante piyā ahosi manāpā.|| ||
Hatthi-ratanena ce pāham bhante labheyyam mā me ayyakā kālam akāsīti||
hatthiratanam pāham dadeyyam mā me ayyakā kālam akāsīti|| ||
Assa-ratanena ce pāham bhante labheyyam mā me ayyakā kālam akāsīti||
assa-ratanam pāham dadeyyam mā me ayyakā kālam akāsīti|| ||
Gāmavarena ce pāham bhante labheyyam mā me ayyakā kālam akāsīti||
gāma-varam pāhaṁ dadeyyam mā me ayyakā kālam akāsīti|| ||
Janapadena ce pāham bhante labheyyam mā me ayyakā kālam akāsīti||
janapadam pāhaṁ dadeyyam mā me ayyakā kālam akāsī ti.|| ||
5. Sabbe sattā mahārāja maraṇa-dhammā maraṇa-pariyosānā maraṇam anatītā ti.|| ||
6. Acchariyam bhante abbhutam bhante||
yāva subhāsitam idam bhante Bhagavatā||
sabbe sattā maraṇa-dhammā maraṇa-pariyosānā maraṇam anatītā ti.|| ||
7. Evam etam mahārāja evam etam mahārāja sabbe sattā maraṇa-dhammā maraṇa-pariyosānā maraṇam anatītā ti.|| ||
Seyyathā pi mahārāja yāni kānici kumbhakāraka-bhājanāni āmakāni c-eva pakkāni ca||
sabbāni tāni bhedana-dhammāni bhedana-pariyosānāni bhedanam anatītāni||
evam eva kho mahārāja sabbe sattā maraṇa-dhammā maraṇa-pariyosānā maraṇam anatītā ti.|| ||
8. Sabbe sattā marissanti||
maraṇantaṁ hi jīvitam||
yathā kammaṁ gamissanti||
puñña-pāpa-phalūpagā||
nirayam pāpa-kammantā||
puñña-kammā ca suggatiṁ.|| ||
Tasmā kareyya kalyāṇam||
nicayam samparāyikaṁ||
puññāni paralokasmiṁ||
patiṭṭhā honti pāṇinan ti.|| ||
3. Loko
1. Sāvatthiyaṁ.|| ||
2. Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca||
Kati nu kho bhante lokassa dhammā uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāyāti.|| ||
3. Tayo kho mahā rāja lokassa dhammā uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāya.|| ||
4. Katame tayo|| ||
Lobho kho mahārāja lokassa dhammo uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāya.|| ||
Doso kho mahārāja lokassa dhammo uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāya|| ||
Moho kho mahārāja lokassa dhammo uppajjamāno uppajjati ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāya.|| ||
5. Ime kho mahārāja tayo lokassa dhammā uppajjamānā uppajjanti ahitāya dukkhāya aphāsu-vihārāyā ti.|| ||
6. Lobho doso ca moho ca||
purisam pāpa-cetasaṁ||
hiṁsanti attasambhūtā||
tacasāram va samphalan ti.|| ||
4. Issattam
1. Sāvatthiyaṁ.|| ||
2. Eka-m-antaṁ nisinno kho rājā Pasenadi-kosalo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kattha nu kho bhante dānaṁ dātabban ti.|| ||
3. Yattha kho mahārāja cittam pasīdatī ti.|| ||
4. Kattha pana bhante dinnam mahapphalan ti.|| ||
5. Aññaṁ kho etaṁ mahārāja kattha dānaṁ dātabbaṁ||
aññam pan-etaṁ kattha dinnam mahapphalan ti|| ||
Sīlavato kho mahārāja dinnam mahapphalaṁ no tathā dussīle.|| ||
Tena hi mahārāja taññ-ev-ettha paripucchissāmi||
yathā te khameyya tathā naṁ vyākareyyāsi||
6. Taṁ kim maññasi mahārāja|| ||
Idha tyassa yuddham paccupaṭṭhitam saṅgāmo samupabbuḷho|| ||
Atha āgaccheyya khattiya-kumāro asikkhito akata-hattho akata-yoggo akat-
upāsano bhīrū chambhī utrāsī palāyī||
bhareyyāsi taṁ purisaṁ attho ca te tādisena purisena.|| ||
7. Nāham bhante bhareyyaṁ taṁ purisaṁ na ca me attho tādisena purisenā ti.|| ||
8. Atha āgaccheyya brāhmaṇa-kumāro asikkhito||
Atha āgaccheyya vessakumāro||
Atha āgaccheyya sudda-kumāro asikkhito||
la||
na ca me attho tādisena purisenā ti||
9. Taṁ kim maññasi mahārāja|| ||
Idha tyassa yuddhaṁ paccupaṭṭhitam saṅgāmo samupabbūḷho|| ||
Atha āgaccheyya khattiya-kumāro sikkhito kata-hattho kata-yoggo kat-upāsano abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī bhareyyāsi taṁ purisaṁ attho ca te tādisena purisenā ti.|| ||
10. Bhareyyāham bhante tam purisam attho ca me tādisena purisenā ti.|| ||
11. Atha āgaccheyya brāhmaṇa-kumāro||
Atha āgaccheyya vessa-kumāro||
Atha āgaccheyya sudda-kumāro sikkhito katahattho kata-yoggo kat-upāsano abhīrū acchambhī anutrāsī apalāyī||
bhareyyāsi taṁ purisam attho ca te tādisena purisenā ti.|| ||
12. Bhareyyāhaṁ bhante tam purisam attho ca me tādisena purisenā ti.|| ||
13. Evam eva kho mahārāja yasmā kasmā ce pi kulā agarismā anagāriyam pabbajito hoti||
so ca hoti pañcaṅgavippahīno pañcaṅga-samannāgato||
tasmiṁ dinnam mahapphalaṁ.|| ||
14. Katamāni pañca aṅgāni pahīnāni honti||
Kāmacchando pahīno hoti||
Vyāpādo pahīno hoti||
Thīnamiddham pahīnaṁ hoti||
Uddhacca-kukkuccaṁ pahīnaṁ hoti||
Vicikicchā pahīnā hoti||
Imāni pañcaṅgāni pahīnāni honti.|| ||
15. Katamehi pañca aṅgehi samannāgato hoti||
asekkhena sīlakkhandhena samannāgato hoti||
asekkhena samādhikkhandhena samannāgato hoti||
asekkhena paññakkhandhena
samannāgato hoti||
asekkhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti||
asekkhena vimuttiññāna-dassana-kkhandhena samannāgato hoti|| ||
Imehi pañca aṅgehi samannāgato hoti.|| ||
16. Iti pañcaṅga-vippahīne pañcaṅga-sammannāgate dinnam mahapphalan ti.|| ||
17. Idam avoca Bhagavā||
la||
satthā.|| ||
Issattam balaviriyañca||
yasmiṁ vijjetha māṇave||
taṁ yuddhattho bhare rājā||
nāsūraṁ jāti-paccayā.|| ||
Tatheva khanti-soracca-dhammā yasmiṁ patiṭṭhitā||
tam ariyavuttiṁ medhāvī||
hīna-jaccam pi pūjaye.|| ||
Kāraye assame ramme||
vāsayettha bahussute||
papañcavivane kayirā||
dugge saṅkamanāni ca.|| ||
Annaṁ pānam khādaniyaṁ||
vattha-senāsanāni ca||
dadeyya uju-bhūtesu||
vippasannena cetasā.|| ||
Yathā hi megho thanayaṁ||
vijjumālī satakkatu||
thalaṁ ninnañca pureti||
abhivassaṁ vasundharaṁ.|| ||
Tath-eva saddho sutavā||
abhisaṅkhacca bhojanaṁ||
vanibbake tappayati||
anna-pānena paṇḍito||
āmodamāno pakireti||
detha dethā ti bhāsati.|| ||
Taṁ hi-ssa gajjitaṁ hoti||
devasseva pavassato||
sā puññadhārā vipulā||
dātāram abhivassatī ti.|| ||
5. Pabbatūpamaṁ
1. Sāvatthi nidānam.|| ||
2. Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho rājānam Pasenadi-kosalam Bhagavā etad avoca:|| ||
Handa kuto tvam mahārāja āgacchasi.|| ||
3. Yāni tāni bhante raññam khattiyānam muddhāvasittānam issariyamada-mattānaṁ kāma-gedha-pariyuṭṭhitānaṁ janapadatthāvariyappattānam mahantaṁ pathavīmaṇḍalam abhivijiya ajjhāvasantānaṁ rāja-karaṇīyāṇi bhavanti||
tesvāham etarahi ussukkam āpanno ti.|| ||
4. Taṁ kim maññasi mahārāja|| ||
Idha te puriso
āgaccheyya puratthimāya disāya saddhāyiko paccayiko||
so tam upasaṅkamitvā evam vadeyya||
yagghe mahārāja jāneyyāsi||
aham āgacchāmi puratthimāya disāya||
tatth-addasaṁ mahantam pabbataṁ abbhasamam sabbe pāṇe nipphoṭento āgacchati||
yaṁ te mahārāja karaṇīyaṁ taṁ karohī ti.|| ||
5. Atha dutiyo puriso āgaccheyya pacchimāya disāya||
la||
Atha tatiyo puriso āgaccheyya uttarāya disāya||
Atha catuttho puriso āgaccheyya dakkhiṇāya disāya saddhāyiko paccayiko||
so tam upasaṅkamitvā evaṁ vadeyya||
yagghe mahārāja jāneyyāsi aham āgacchāmi dakkhiṇāya disāya||
tattha addasam mahantam pabbatam abbhasamam sabbe pāṇe nipphoṭento āgacchati||
yaṁ te maharāja karaṇīyam taṁ karohīti|| ||
Evarūpe te maharāja mahati mahabbhaye samuppanne dārune manussakkhaye dullabhe manussatte kim assa karaṇīyan ti.|| ||
6. Evarūpe bhante mahati mahabbhaye samuppanne dāruṇe manussakkhaye dullabhe manussatte kim assa karanīyam aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyā ti.|| ||
7. Ārocemi kho te mahārāja paṭivedemi kho te mahārāja||
adhivattati kho tam mahārāja jarāmaraṇaṁ||
adhivattamāne ca te mahārāja jarāmaraṇe kim assa karaṇīyan ti.|| ||
8. Adhivattamāne ca me bhante jarāmaraṇe kim assa karaṇīyam aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāya.|| ||
9. Yāni pi tāni bhante raññam khattiyānaṁ muddhāvasittānam issariyamada-mattānaṁ kāma-gedha-pariyuṭṭhitānaṁ janapadatthāvariyappattānam mahantam pathavi-maṇḍalam abhivijiya ajjhāvasantānam hatthi-yuddhāni bhavanti||
tesam pi bhante hatthi-yuddhānam natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe.|| ||
10. Yāni pi tāni bhante raññaṁ khattiyānam muddhāvasittānam||
pe||
ajjhāvasantānam assa-yuddhāni bhavanti||
ratha-yuddhāni bhavanti||
patti-yuddhāni bhavanti||
tesam
pi bhante patti-yuddhānam natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe.|| ||
11. Santi kho pana bhante imasmiṁ rājakule mantino mahāmattā||
ye pahonti āgate paccatthike mantehi bhedayituṁ||
tesam pi bhante manta-yuddhānam natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe.|| ||
12. {Saṁvijjati} kho pana bhante imasmiṁ rājakule pahutaṁ suvaṇṇam bhūmigatañ c-eva vehāsaṭṭhañca yena mayam pahoma āgate paccatthike dhanena upalāpetuṁ||
tesam pi bhante dhana-yuddhānam natthi gati natthi visayo adhivattamāne jarāmaraṇe.|| ||
13. Adhivattamāne ca me bhante jarāmaraṇe kim assa karaṇīyam aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyā ti.|| ||
14. Evam etam mahārāja evam etam mahārāja adhivattamāne ca te jarāmaraṇe kim assa karaṇīyam aññatra dhammacariyāya samacariyāya kusalakiriyāya puññakiriyāyāti.|| ||
15. Idam avoca Bhagavā||
la||
satthā.|| ||
Yathā pi selā vipulā||
nabham āhacca pabbatā||
samantānupariyeyyuṁ||
nipphoṭento catuddisā||
evam jarā ca maccu ca||
adhivattanti pāṇino.|| ||
Khattiye brāhmaṇe vesse||
sudde caṇḍāla-pukkuse||
na kiñci parivajjeti||
sabbam evābhimaddati.|| ||
Na tattha hatthīnam bhūmi||
na rathānam na pattiyā||
na cāpi manta-yuddhena||
sakkā jetuṁ dhanena vā.|| ||
Tasmā hi paṇḍito poso||
sampassaṁ attham attano||
buddhe dhamme ca saṅghe ca||
dhīro saddhaṁ nivesaye.|| ||
Yo dhammacārī kāyena||
vācāya uda cetasā||
idh-eva nam pasaṁsanti||
pacca sagge pamodatī ti.|| ||
Kosala-saṁyuttaṁ samattaṁ.|| ||
Tass'uddāmaṁ:|| ||
Puggalo Ayyakā Loko||
Issattam Pabbatopamaṁ||
desitam buddhaseṭṭhena||
imaṁ Kosalam pañcakaṁ.|| ||
Book IV
Māra Saṁyutta
Chapter I: Paṭhamo Vaggo
1. Tapo kammañ ca
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Uruvelāyaṁ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodha-mūle pathamābhisambuddho||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evam cetaso parivitakko udapādi|| ||
Mutto vatamhi tāya dukkarakārikāya||
sādhu mutto vatamhi tāya anattha-saṁhitāya dukkara-kārikāya||
sādhu ṭhito sato bodhiṁ samajjhagan ti||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato cetasā ceto-parivitakkam aññāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tapo kammā apakkamma||
yena sujjhanti mānavā||
asuddho maññati suddho||
suddhimaggam aparaddho ti.|| ||
4. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāhi paccabhāsi:|| ||
Anattha-sañhitaṁ ñatvā||
yaṁ kiñci aparaṁ tapaṁ||
sabbānatthāvahaṁ hoti||
piyārittam va dhammaniṁ.|| ||
Sīlaṁ samādhi-paññañca||
maggam bodhāya bhāvayaṁ||
patto-smi paramaṁ suddhiṁ||
nihato tvaṁ asi antakāti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Bhagavā jānāti maṁ Sugato ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Nāgo
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam bhagavā Uruvelāyam viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodhe pathamā-
bhisambuddho|| ||
Tena kho pana samayena Bhagavā ratt-andhakāra-timisāyam ajjhokāse nisinno hoti||
devo ca ekam ekam phusāyati.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁsam uppādetu-kāmo mahantaṁ hatthirājavaṇṇam abhinimminitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
3. Seyyathā pi nāma mahā ariṭṭhako maṇi evam assa sisaṁ hoti||
seyyathāpi nāma suddhaṁ rūpiyam evam assa dantā honti||
seyyathāpi nāma mahatī naṅgalasīsā evam assa soṇḍo hoti.|| ||
4. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Saṁsāraṁ dīgham addhānam||
vaṇṇaṁ katvā subhāsubham||
alan-te tena pāpima||
nihato tvam asi antakā ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Bhagavā jānāti maṁ Sugato ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
3. Subham
1. Uruvelāyaṁ viharati.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā ratt-andhakāra-timisāyaṁ ajjhokāse nisinno hoti devo ca ekam ekaṁ phusāyati.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato bhayaṁ {chambhitattaṁ} loma-haṁsam uppādetu-kāmo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
4. Upasaṅkamitvā Bhagavato avidūre uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṁseti subhā c-eva asubhā ca.|| ||
5. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māraṁ pāpimantam gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Saṁsāram dīgham addhānaṁ||
vaṇṇaṁ katvā subhāsubhaṁ||
alan-te tena pāpima||
nihato tvam asi antaka.|| ||
Ye ca kāyena vācāya||
manasā ca susaṁvutā||
na te Māra vasānugā||
na te Mārassa paccagū ti.|| ||
6. Atha kho Māro||
la||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
4. Pasa (1)
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Bārāṇasiyaṁ viharati Isipatane migadāye|| ||
Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
2. Bhagavā etad avoca:|| ||
Mayhaṁ kho bhikkhave yoniso manasikārā yoniso sammappadhānā anuttarā vimutti anuppattā anuttarā vimutti sacchikatā||
Tumhe pi bhikkhave yoniso manasikārā yoniso sammappadhānā anuttaraṁ vimuttim anupāpuṇātha anuttaraṁ vimuttiṁ sacchikarothā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Baddho-si māra-pāsena||
ye dibbā ye ca mānusā||
māra-bandhana-baddhosi||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
4. Mutto-ham māra-pāsena||
ye dibbā ye ca mānusā ||||
mārabandhana-mutto mhi||
nihato tvam asi antakāti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā||
la||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
5. Pasa (2)
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Bārāṇasiyaṁ viharati Isipatane migadāye||
Tatra kho Bhagavā bhikkhū amantesi.|| ||
Bhikkhavo ti|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
2. Bhagavā etad avoca:|| ||
Mutto-ham bhikkhave sabbapāsehi ye dibbā ye ca mānusā||
Tumhe pi bhikkhave muttā sabbapāsehi ye dibbā ye ca mānusā caratha bhikkhave cārikaṁ bahujana-hitāya bahujana-sukhāya lokānukampakāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṁ|| ||
Mā ekena dve agamettha||
desetha bhikkhave dhammam ādikalyāṇam majjhe kalyāṇaṁ pariyosāṇa-kalyāṇam||
sāttham savyañjanaṁ kevala-paripuṇṇaṁ parisuddhaṁ brahmacariyaṁ pakāsetha|| ||
Santi sattā apparajakkha-jātikā||
assavanatā
dhammassa parihāyanti.|| ||
Bhavissanti dhammassa aññātāro.|| ||
Aham pi bhikkhave yena Uruvelā Senānigamo ten-upasaṅkamissāmi dhamma-desanāyā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Baddho-si sabba-pāsehi||
ye dibbā ye ca mānusā||
mahā-bandhana-baddho si||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
4. Mutto-haṁ sabbapāsehi||
ye dibbā ye ca mānusā||
mahā-bandhana-mutto mhi||
nihato tvam asi antakā ti.|| ||
6. Sappo
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā rattandhakāra-timisāyam ajjhokāse nisinno hoti devo ca ekam ekam phusāyati.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato bhayaṁ chambhitattaṁ loma-haṁsam uppādetu-kāmo mahantaṁ sappa-rājavaṇṇam abhinimminitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
4. Seyyathā pi nāma mahatī eka-rukkhikā nāvā evam assa kāyo hoti|| ||
Seyyathā pi nāma soṇḍikā kilañjā evam assa phaṇo hoti||
Seyyathā pi nāma kosālikā kaṁsapātī evam assa akkhīni bhavanti||
Seyyathā pi nāma deve gaḷagaḷāyante vijjullatā niccharanti evam assa mukhato jivhā niccharati||
Seyyathā pi nāma kammāra-gaggariyā dhamamānāya saddo hoti evam assa assāsa-passāsānaṁ saddo hoti.|| ||
5. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Yo suñña-gehāni sevati||
seyyo so muni atta-saññato||
vossajja careyya tattha so||
paṭirūpaṁ hi tathāvidhassa taṁ.|| ||
Carakā bahu-bheravā bahū||
atho ḍaṁsā siriṁsapā bahū||
lomam pi na tattha iñjaye||
suññāgāra-gato mahā muni.|| ||
Nabhaṁ phaleyya pathaviṁ caleyya||
sabbe pi pāṇā uda santaseyyuṁ||
sallam pi ce urasi pakampayeyyuṁ||
upadhīsu tānaṁ na karonti buddhā ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Bhagavā jānāti maṁ Sugato ti tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
7. Suppati
1. Ekaṁ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Atha kho Bhagavā bahud' eva rattiṁ ajjhokāse caṅkamitvā rattiyā paccusa-samayam pāde pakkhāletvā vihāram pavisitvā dakkhiṇena passena sīha-seyyaṁ kappesi pāde pādam accādhāya sato sampajāno uṭṭhāna-saññaṁ manasi karitvā.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kiṁ soppasi kiṁ nu suppasi||
kim idaṁ soppasi dubbhayo viya||
suññam agāran ti soppasi||
kim idaṁ soppasi sūriy-uggate ti.|| ||
4. Yassa jālinī visattikā||
taṇhā n-atthi kuhiñci netave||
sabbūpadhīnaṁ pari-k-khayā budho||
soppati kin-tav-ettha Mārā ti.|| ||
8. Nandanam
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Savātthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato santike imam gātham abhāsi:|| ||
Nandati puttehi puttimā||
gomiko gohi tath-eva nandati||
upadhīhi narassa nandaṇo||
na hi so nandati yo nirupadhī ti.|| ||
3. Socati puttehi puttimā||
gomiko gohi tath-eva socati||
upadhīhi narassa socanā||
na hi so socati nirupadhī ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā jānāti mam Bhagavā jānāti maṁ Sugato ti tatth-ev-antaradhayatī ti.|| ||
9. Āyu (1)
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe||
2. Tatra Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagava to paccassosuṁ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
Appam idam bhikkhave manussānam āyu||
gamanīyo samparāyo||
kattabbaṁ kusalaṁ caritabbaṁ brahmacariyaṁ||
natthi jātassa amaraṇaṁ||
yo bhikkhave ciraṁ jīvati so vassasatam appam vā bhīyo ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Dīgham āyu manussānaṁ||
na naṁ hīḷe suporiso||
careyya khīramatto va||
natthi maccussa āgamo ti.|| ||
5. Appam āyu manussānaṁ||
hīḷeyya naṁ suporiso||
careyyādittasīso va||
natthi maccussa nāgamo ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā||
la||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
10. Āyu (2)
1. Rājagahe.|| ||
Tatra kho Bhagavā etad avoca||
appam idaṁ bhikkhave manussānam āyu||
gamanīyo samparāyo|| ||
kattabbaṁ kusalaṁ caritabbaṁ brahmacariyaṁ||
natthi jātassa amaraṇam||
yo bhikkhave ciraṁ jīvati so vassasatam appaṁ vā bhīyo ti.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Nāccayanti ahorattā||
jīvitaṁ n-uparujjhati||
āyu anupariyāti maccānaṁ||
nemi va ratha-kubbaran ti||
3. Accayanti ahorattā||
jīvitam uparujjhati||
āyu khīyati maccānam||
kunnadīnam va odakan ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Bhagavā jānāti maṁ Sugato ti dukkhī dummano tath-ev-antaradhāyī ti.|| ||
Pathamo vaggo
Tass'uddānam:|| ||
Tapo-kammañ ca Nāgo ca||
Subhaṁ Pāsena te duve||
Sappo Suppati Nandanaṁ||
Āyunā apare duve ti.|| ||
Chapter II: Dutiyo Vaggo
1. Pāsāno
1. Ekaṁ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭapabbate.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā rattandhakāratimisāyam ajjhokāse nisinno hoti devo ca ekam ekam phusāyati.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁsam uppādetu-kāmo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
Upasaṅkamitvā Bhagavato avidūre mahante mahante pāsāṇe padālesi.|| ||
4. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Sa ce pi kevalaṁ sabbam||
Gijjhakūṭam calessasi||
n'eva sammā vimuttānaṁ||
buddhānam atthi iñjitan ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Bhagavā jānāti maṁ Sugato ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Sīho
1. Ekaṁ samayam Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme||
Tena kho pana samayena Bhagavā mahatiyā parisāya parivuto dhammaṁ deseti.|| ||
2. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi|| ||
Ayaṁ kho samaṇo Gotamo mahatiyā parisayā parivuto dhammaṁ deseti||
Yaṁ nūnāhaṁ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaṁ vicakkhukammāyā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kiṁ nu sīho va nadasi||
parisāyam visārado||
paṭimallo hi te atthi||
vijitāvī nu maññasī ti.|| ||
4. Nandanti ve mahāvīrā||
parisāsu visāradā||
Tathāgatā balappattā||
tiṇṇā loke visattikan ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā||
jānāti mam Bhagavā jānāti maṁ Sugato ti||
dukkhī dummano tath-ev-antaradhāyī ti.|| ||
3. Sakalikaṁ
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Maddakucchimhi migadāye.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavato pādo sakalikāya khato hoti||
bhusā sudam Bhagavato vedanā vattanti sārīrikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā asātā amanāpā||
tāsudam Bhagavā sato sampajāno adhivāseti avihaññamāno.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Mandiyā nu sesi udāhu kāveyya-matto||
atthā nu te sampacurā na santi||
eko vivitte sayanāsanamhi||
niddāmukho kim idaṁ soppasevā ti.|| ||
4. Na mandiyā sayāmi nāpi kāveyya-matto||
atthaṁ sameccāham apetasoko||
eko vivitte sayanāsanamhi||
sayām-ahaṁ sabbabhūtānukampī||
Yesaṁ pi sallam urasi paviṭṭhaṁ||
muhuṁ muhuṁ hadayaṁ vedhamānaṁ||
te cāpi soppaṁ labhare sasallā||
kasmā ahaṁ na supe vītasallo.|| ||
Jaggaṁ na saṅke na pi bhemi sottuṁ||
rattindivā nānutapanti māmaṁ||
hāniṁ na passāmi kuhiñci loke||
tasmā supe sabbabhūtānukampī ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā||
jānāti mam Bhagavā jānāti maṁ Sugato ti||
dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
4. Patirūpam
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Kosalesu viharati Ekasālāyaṁ brāhmaṇagāme|| ||
Tena kho pana samayena Bhagavā mahatiyā gihiparisāya parivuto dhammaṁ deseti.|| ||
2. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi|| ||
Ayaṁ kho samaṇo Gotamo mahatiyā gihiparisāya parivuto dhammaṁ deseti||
Yam nūnāhaṁ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaṁ vicakkhukammāyā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
N-etaṁ tava patirūpam||
yad aññam anusāsasi||
anurodha-virodhesu||
mā sajjittho tad ācaran ti.|| ||
4. Hitānukampī sambuddho||
yad aññam anusāsati||
anurodha-virodhehi||
vippamutto Tathāgato ti.|| ||
5. Atha kho Māro pāpimā||
pe||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
5. Mānasaṁ
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam Bhagavā viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Antalikkhacaro pāso||
yo-yam carati mānaso||
tena taṁ bādhayissāmi||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
3. Rūpā saddā rasā gandhā||
poṭṭhabbā ca manoramā||
ettha me vigato chando||
nihato tvam asi antakā ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā||
pe||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
6. Pattaṁ
1. Sāvatthiyaṁ viharati|| ||
Tena kho pana samayena Bhagavā pañcannam upādānakkhandhānam upādāya bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaṁ suṇanti.|| ||
2. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi|| ||
Ayaṁ kho samaṇo Gotamo pañcannam upādānakkhandhānam upādāya bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohita-sotā dhammaṁ suṇanti||
Yaṁ nunāhaṁ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaṁ vicakkhukammāyā ti.|| ||
3. Tena kho pana samayena sambahulā pattā ajjhokāse nikkhittā honti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā balivaddavaṇṇaṁ abhinimminitvā yena te pattā ten-upasaṅkami.|| ||
5. atha kho aññataro bhikkhu aññataram bhikkhum etad avoca:|| ||
Bhikkhu bhikkhu eso balivaddo patte bhindeyyāti.|| ||
6. Evaṁ vutte Bhagavā tam bhikkhum etad avoca||
Na so bhikkhu balivaddo||
Māro eso pāpimā tumhākaṁ vicakkhukammāyāgato ti.|| ||
7. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Rūpaṁ vedayitaṁ saññaṁ||
viññāṇaṁ yañca saṅkhataṁ||
n-eso ham asmi n-etam me||
evaṁ tattha virajjati.|| ||
Evam virattaṁ khemattaṁ||
sabbasaṅyojanātigaṁ||
anvesaṁ sabbaṭṭhānesu||
Māra-senā pi nājjhagā ti.|| ||
8. Pa||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
7. Āyatana
1. Ekam samayam Bhagavā Vesāliyaṁ viharati Mahāvane kūṭāgāra-sālāyaṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā channam phassāyatanānaṁ upādāya bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaṁ suṇanti.|| ||
3. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi|| ||
Ayaṁ kho samaṇo Gotamo channam phassāyatanānam upādāya bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti||
Te ca bhikkhū aṭṭhikatvā manasi katvā sabbacetaso sammannāharitvā ohitasotā dhammam suṇanti||
Yaṁ nūnāhaṁ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaṁ vicakkhukammāyāti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato avidūre mahantam bhaya-bheravasaddam akāsi||
api-sudam pathavī maññe udrīyati.|| ||
5. Atha kho aññataro bhikkhu aññataram bhikkhum etad avoca:|| ||
Bhikkhu bhikkhu esā pathavī maññe udrīyatī ti.|| ||
6. Evaṁ vutte Bhagavā tam bhikkhum etad avoca:|| ||
N'esā bhikkhu pathavī udrīyati||
Māro eso pāpimā tumhākaṁ vicakkhukammāya āgato ti.|| ||
7. Atha kho Bhagavā Māro ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Rūpā saddā rasā gandhā||
phassā dhammā ca kevalā||
etam lokāmisaṁ ghoraṁ||
ettha loko dhimucchito.|| ||
Etañ ca samatikkamma||
sato buddhassa sāvako||
māradheyyam atikkamma||
ādicco va virocatī ti.|| ||
8. Atha kho Māro pāpimā||
pa||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
8. Piṇḍaṁ
1. Ekaṁ samayam Bhagavā Magadhesu viharati Pañcasālāyam brāhmaṇagāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena Pañcasālāyaṁ brāhmaṇagāme kumārakānaṁ pāhunakāni bhavanti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā patta-cīvaraṁ ādāya Pañcasālam brāhmaṇa-gāmaṁ piṇḍāya pāvisi.|| ||
4. Tena kho pana samayena Pañcasāleyyakā brāhmaṇagahapatikā Mārena pāpimatā anvāviṭṭhā bhavanti|| ||
Mā samaṇo Gotamo piṇḍam alatthā ti.|| ||
5. Atha kho Bhagavā yathā dhotena pattena Pañcasālaṁ brāhmaṇagāmam piṇḍāya pāvisi||
tathā dhotena pattena paṭikkami.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Api samaṇa piṇḍam alatthā ti.|| ||
7. Tathā nu tvaṁ pāpima akāsi yathāhaṁ piṇḍaṁ na labheyyan ti||
8. Tena hi bhante Bhagavā dutiyam pi Pañcasālaṁ brāhmaṇagāmam pavisatu||
tathāhaṁ karissāmi yathā Bhagavā piṇḍam lacchatī ti.|| ||
Apuññam pasavi Māro||
āsajjanaṁ Tathāgatam||
kiṁ nu maññasi pāpima||
na me pāpaṁ vipaccati.|| ||
Susukham vata jīvāma||
yesaṁ no n-atthi kiñcanaṁ||
pītibhakkhā bhavissāma||
devā Ābhassarā yathā ti.|| ||
9. Atha kho Māro pāpimā||
pe||
tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
9. Kassakam
1. Sāvatthi nidānam|| ||
Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhū nibbāna-paṭisamyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti|| ||
Te ca bhikkhu aṭṭhi-katvā manasi katvā sabbacetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaṁ suṇanti.|| ||
2. Atha kho Mārassa pāpimato etad ahosi||
Ayaṁ kho samaṇo Gotamo bhikkhū nibbāna-paṭisaṁyuttāya dhammiyā kathāya||
pa||
Yaṁ nūnāhaṁ yena samaṇo Gotamo tenupasaṅkameyyam vicakkhukammāyā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā kassaka-vaṇṇam abhinimminitvā mahantam naṅgalaṁ khandhe karitvā dīgham pācanayaṭṭhiṁ gahetvā haṭa-haṭa-keso sāṇasāṭī-nivattho kaddama-makkhitehi pādehi yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
4. Api samaṇa balivadde addasā ti.|| ||
5. Kim pana pāpima te balivaddehī ti.|| ||
6. Mam-eva samaṇa cakkhu mama rupā mama cakkhusamphassa-viññānāyatanam||
kuhim me samaṇa gantvā mokkhāsi.|| ||
Mam-eva samaṇa saddā sotam mama saddā||
pa||
Mam-eva samaṇa ghānaṁ mama gandhā.|| ||
Mam-eva samaṇa jivhā mama rasā.|| ||
Mam-eva samaṇa kāyo mama poṭṭhabo.|| ||
Mam-eva samaṇa mano mama dhammā mama manosamphassa-viññāṇāyatanaṁ||
kuhim me samaṇa gantvā mokkhasī ti.|| ||
7. Tav-eva pāpima cakkhu tava rūpā tava cakkhusamphassa-viññāṇāyatanaṁ||
yattha ca kho pāpima natthi cakkhu natthi rūpā natthi cakkhu samphassa-viññāṇāyatanaṁ agati tava tattha pāpima.|| ||
8. Tav-eva pāpima sotaṁ tava saddā tava sota-samphassaviññāṇāyatanaṁ||
yattha ca kho pāpima natthi sotaṁ natthi saddā natthi sota-samphassa-viññāṇāyatanam agati tava tattha pāpima.|| ||
9. Tav-eva pāpima ghāṇam tava gandhā tava ghāṇa sampassa-viññāṇāyatanaṁ||
yattha ca kho pāpima natthi ghāṇam natthi gandhā natthi ghāṇa-samphassa-viññāṇāyatanam agati tava tattha pāpima.|| ||
10. Tav-eva pāpima jivhā tava rasā tava jivhā-samphassaviññāṇāyatanaṁ||
pa||
Tav-eva pāpima kāyo tava phoṭṭhabbā tava kāya-samphassa-viññāṇāyatanaṁ||
pa||
11. Tav-eva pāpima mano tava dhammā tava manosamphassa-viññāṇāyatanaṁ||
yattha ca kho pāpima natthi mano natthi dhammā natthi mano-samphassa-viññāṇāyātanaṁ agati tava tattha papimā ti.|| ||
12. Yaṁ vadanti mama yidan ti||
ye vadanti maman ti ca||
ettha ce te mano atthi||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
13. Yaṁ vadanti na tam mayhaṁ||
ye vadanti na te ahaṁ||
evam pāpima jānāhi||
na me maggam pi dakkha- sī ti.|| ||
14. Atha kho Māro pāpimā||
pa||
vantaradhāyī ti.|| ||
10. Rajjaṁ
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Kosalesu viharati Himavantapadese arañña-kuṭikāyaṁ.|| ||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṁ cetaso parivitakko udapādi|| ||
sakkā nu kho rajjaṁ kāretuṁ ahanaṁ aghātayaṁ ajinaṁ ajāpayaṁ asocaṁ asocayaṁ dhammenā ti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato cetasā ceto-parivitakkam aññāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kāretu bhante Bhagavā rajjaṁ kāretu Sugato rajjaṁ ahanaṁ aghātayaṁ ajinaṁ ajāpayaṁ asocaṁ asocāpayaṁ dhammenā ti.|| ||
4. Kiṁ pana tvaṁ pāpima passasi yam maṁ tvam evaṁ vadesi|| ||
kāretu bhante Bhagavā rajjaṁ kāretu Sugato rajjaṁ||
pe||
dhammenā ti.|| ||
5. Bhagavatā kho bhante cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā||
ākaṅkhamāno ca pana bhante Bhagavā Himavantam pabbatarājaṁ suvaṇṇaṁ tveva adhimucceyya||
suvaṇṇañca pabbatassāti.|| ||
6. Pabbatassa suvaṇṇassa||
jātarūpassa kevalo||
dvittā va nālam ekassa||
iti vidvā samañcare.|| ||
Yo dukkham addakkhi yato nidānaṁ||
kāmesu so jantu kathaṁ nameyya||
upadhiṁ viditvā saṅgo ti loke||
tass'eva jantu vinayāya sikkhe ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Bhagavā jānāti maṁ Sugato ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
Dutiyo vaggo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Pāsāno Sīho Sakalikam||
Patirūpañ ca Mānasaṁ||
Pattaṁ Āyātanaṁ Piṇḍaṁ||
Kassakaṁ Rajjena te dasā ti.|| ||
Chapter III: Tatiyo Vaggo (Upari-Pañca)
1. Sambahulā
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sakkesu viharati Silāvatiyaṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū Bhagavato avidūre appamattā ātāpino pahitattā viharanti.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā brāhmaṇa-vaṇṇaṁ abhinimminitvā mahantena jaṭaṇḍuvena ajinakkhipa-nivattho jiṇṇo gopānasivaṅko ghurughuru-passāsī udumbara-daṇḍaṁ gahetvā yena te bhikkhū ten-upasaṅkami|| ||
Upasaṅkamitvā te bhikkhū etad avoca:|| ||
Daharā bhavanto pabbajitā susū kālakesā bhadrena yobbanena samannāgatā pathamena vayasā anikīḷitāvino kāmesu|| ||
bhuñjantu bhonto mānusake kāme||
mā sandiṭṭhikaṁ hitvā kālikam anudhāvitthā ti.|| ||
4. Na kho mayaṁ brāhmaṇa sandiṭṭhikam hitvā kālikam anudhāvāma||
kālikañ ca kho mayaṁ brāhmaṇa hitvā sandiṭṭhikam anudhāvāma|| ||
Kālikā hi brāhmaṇa kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
sandiṭṭhiko ayaṁ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṁ veditabbo viññūhī ti.|| ||
5. Evaṁ vutte Māro pāpimā sīsam okampetvā jivhaṁ nillāḷetvā tivisākhaṁ nalāṭena nalāṭikaṁ vuṭṭhāpetvā daṇḍam olubbha pakkāmi.|| ||
6. Atha kho te bhikkhū yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdiṁsu|| ||
Ekam antam nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuṁ:|| ||
7. Idha mayaṁ bhante Bhagavato avidūre appamattā ātāpino pahitattā viharāma||
Atha kho bhante aññataro brāhmaṇo mahantena jaṭaṇḍuvena ajinakkhipa-nivattho jiṇṇo gopānasivaṅko ghuru-ghuru-passāsī udumbaradaṇḍaṁ gahetvā yena amhe ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā amhe etad avoca:|| ||
Daharā bhavanto pabbajitā susū kālakesā bhadrena yobbanena samannāgatā pathamena vayasā anikīḷitāvino kāmesu|| ||
Bhuñjantu bhonto mānusake kāme||
mā sandiṭṭhikaṁ hitvā kālikam anudhāvitthā ti.|| ||
8. Evaṁ vutte mayaṁ bhante taṁ brāhmaṇam etad' avocumha|| ||
Na kho mayaṁ brāhmaṇa sandiṭṭhikaṁ hitvā kālikam anudhāvāma||
kālikaṁ ca kho mayaṁ brāhmaṇa hitvā sandiṭṭhikam anudhāvāma||
kālikā hi brāhmaṇa kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā ādīnavo ettha bhīyo||
sandiṭṭhiko ayaṁ dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo viññūhī ti.|| ||
9. Evaṁ vutte bhante so brāhmaṇo sīsam okampetvā jivhaṁ nillāḷetvā tivisākhaṁ nalāṭena nalāṭikaṁ vuṭṭhāpetvā daṇḍam olubbha pakkanto ti.|| ||
10. N'esā bhikkhave brāhmaṇo Māro eso pāpimā tumhākaṁ vicakkhukammāya āgato ti.|| ||
11. Atha kho Bhagavā etam atthaṁ viditvā tāyaṁ velāyam imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Yo dukkham adakkhi yato nidānaṁ||
Kāmesu so jantu kathaṁ nameyya||
upadhiṁ viditvā saṅgo ti loke||
tass'eva jantu vinayāya sikkhe ti.|| ||
2. Samiddhi
1. Ekaṁ samayam Bhagavā Sakkesu viharati Silāvatiyaṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Samiddhi. Bhagavato avidūre appamatto ātāpī pahitatto viharati.|| ||
3. Atha kho āyasmato Samiddhissa rahogatassa paṭisallīnassa evaṁ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Lābhā vata me suladdhaṁ vata me yassa me satthā arahaṁ sammāsambuddho|| ||
Lābhā vata me suladdhaṁ vata me yo-haṁ evaṁ svākkhāte dhammavinaye pabbajito|| ||
Lābhā vata me suladdhaṁ vata me yassa me sabrahmacāriyo sīlavanto kalyāṇa-dhammo ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā āyasmato Samiddhissa cetaso cetoparivitakkam aññāya||
yenāyasmā Samiddhi ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmato Samiddhissa avidūre mahantaṁ bhayabheravaṁ saddam akāsi||
Apissudaṁ pathavī maññe udrīyatī ti.|| ||
5. Atha kho āyasmā Samiddhi yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi||
eka-m-antaṁ nisinno kho āyasmā Samiddhi Bhagavantam etad avoca:|| ||
6. Idhāhaṁ bhante Bhagavato avidūre appamatto ātāpī pahitatto viharāmi||
tassa mayham bhante rahogatassa paṭisallīnassa evaṁ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Lābhā vata me suladdhaṁ vata me yassa me satthā arahaṁ sammāsambuddho|| ||
Lābhā vata me suladdhaṁ vata me yo-haṁ evaṁ svākkhāte dhammavinaye pabbajito|| ||
Lābhā vata me suladdhaṁ vata me yassa me sabrahmacāriyo sīlavanto kalyāṇadhammo ti|| ||
Tassa mayhaṁ bhante avidūre mahā bhayabheravasaddo ahosi||
apissudaṁ pathavī maññe udrīyatī ti.|| ||
7. N'esā Samiddhi pathavī udrīyati||
Māro eso pāpimā tuyhaṁ vicakkhukammāya āgato||
gaccha tvaṁ Samiddhi tatth-eva appamatto ātāpī pahitatto viharāhī ti.|| ||
8. Evaṁ bhante ti kho āyasmā Samiddhi Bhagavato paṭi-
suṇitvā uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā pakkāmi.|| ||
9. Dutiyam pi kho āyasmā Samiddhi tatth-eva appamatto ātāpī pahitatto vihāsi|| ||
Dutiyam pi kho āyasmato Samiddhissa rahogatassa paṭisallīnassa evaṁ cetaso parivitakko udapādi||
Lābhā vata me suladdhaṁ vata me yassa me satthā arahaṁ sammāsambuddho||
pe||
kalyāṇadhammo ti.|| ||
Dutiyam pi kho Māro pāpimā āyasmato Samiddhissa cetasā ceto parivitakkam aññaya||
pa||
Apissudam pathavī maññe udrīyatī ti.|| ||
10. Atha kho āyasmā Samiddhi||
Māro ayam pāpimā iti viditvā Māraṁ pāpimantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Saddhāyāhaṁ pabbajito||
agārasmā anagāriyaṁ||
satipaññā ca me buddhā||
cittañ ca susamāhitaṁ||
kāmaṁ karassu rūpāni||
n'eva mam vyādhayissasī ti.|| ||
11. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Samiddhi bhikkhūti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
3. Godhika
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Godhiko Isigili-passe viharati Kāḷasilāyaṁ.|| ||
3. Atha kho āyasmā Godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmādhikam ceto-vimuttiṁ phusi|| ||
Atha kho āyasmā Godhiko tamhā sāmādhikāya ceto-vimuttiyā parihāyi.|| ||
4. Dutiyaṁ pi kho āyasmā Godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmādhikam ceto-vimuttiṁ phusi|| ||
Dutiyam pi kho āyasmā tamhā sāmādhikāya ceto-vimuttiyā parihāyi.|| ||
5. Tatiyaṁ pi kho āyasmā Godhiko appamatto||
pe||
parihāyi.|| ||
6. Catutthaṁ pi kho āyasmā Godhiko appamatto||
pe||
parihāyi.|| ||
7. Pañcamaṁ pi kho āyasmā Godhiko||
pe||
parihāyi.|| ||
8. Chaṭṭhaṁ pi kho āyasmā Godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmādhikaṁ ceto-vimuttiṁ phusi.|| ||
[Chaṭṭhaṁ pi kho āyasmā Godhiko tamhā samādhikāya ceto vimuttiya parihāyi.|| ||
9. Sattamaṁ pi kho āyasmā Godhiko appamatto ātāpī pahitatto viharanto sāmādhikaṁ ceto-vimuttiṁ phusi].|| ||
10. Atha kho āyasmato Godhikassa etad ahosi|| ||
Yāva chaṭṭhaṁ khvāham sāmādhikāya ceto-vimuttiyā parihīno||
yaṁ nūnāhaṁ sattham āhareyyan ti.|| ||
11. Atha kho Māro pāpimā āyasmato Godhikassa cetasā cetoparivitakkam aññāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Mahāvīra mahāpañña||
iddhiyā yasasā jalaṁ||
sabbe verabhayātīta||
pāde vandāmi cakkhuma.|| ||
Sāvako te mahāvīra||
maraṇaṁ maraṇābhibhū||
ākaṅkhati cetayati||
taṁ nisedha jutindhara.|| ||
Kathaṁ hi Bhagavā tuyhaṁ||
sāvako sāsane rato||
appattamānaso sekho||
kālaṁ kayirā jane sutā ti.|| ||
12. Tena kho pana samayena āyasmatā Godhikena sattham āharitaṁ hoti.|| ||
13. Atha kho Bhagavā Māro pāpimā iti viditvā Māram pāpimantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Evaṁ hi dhīrā kubbanti||
nāvakaṅkhanti jīvitaṁ||
samūlaṁ taṇham abbuyha||
Godhiko parinibbuto ti.|| ||
14. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi||
Āyāma bhikkhave yena Isigili-passaṁ Kāḷasilā ten-upasaṅkamissāma yattha Godhikena kulaputtena sattham āharitan ti||
15. Evaṁ bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
16. Atha kho Bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhiṁ yena Isigili-passaṁ Kāḷasilā ten-upasaṅkami|| ||
Addasā kho Bhagavā āyasmantam Godikaṁ dūrato va mañcake vivattakkhandhaṁ semānam.|| ||
17. Tena kho pana samayena dhumāyitattam timirayitattaṁ gacchat-eva purimaṁ disaṁ||
gacchati pacchimaṁ disaṁ||
gacchati uttaraṁ disaṁ||
gacchati dakkhiṇaṁ disaṁ||
gacchati uddhaṁ gacchati adho gacchati anudisaṁ.|| ||
18. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Passatha no tumhe bhikkhave etaṁ dhumāyitattam timirāyitattaṁ||
gacchat-eva purimaṁ dīsaṁ||
gacchati pacchimaṁ||
uttaraṁ||
dakkhiṇaṁ||
uddhaṁ||
adho||
gacchati anudisan ti.|| ||
Evam bhante.|| ||
19. Eso kho bhikkhave Māro pāpimā Godhikassa kulaputtassa viññāṇaṁ samanvesati||
kattha Godhikassa kulaputtassa viññāṇaṁ patiṭṭhitan ti||
appatiṭṭhitena ca bhikkhave viññāṇena Godhiko kulaputto parinibbuto ti.|| ||
20. Atha kho Māro pāpimā beluva-paṇḍuvīṇam ādāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Uddham adho ca tiriyaṁ||
disā-anudisāsvaham||
anvesaṁ nādhigacchāmi||
Godhiko so kuhiṁ gato ti.|| ||
21. So dhīro dhitisampanno||
jhāyī jhānarato sadā||
ahorattam anuyuñjaṁ||
jīvitam anikāmayaṁ||
jetvāna maccuno senaṁ||
anāgantvā punabbhavaṁ||
samūlaṁ taṇham abbuyha||
Godhiko parinibbuto ti.|| ||
22. Tassa sokaparetassa||
vīṇākacchā abhassatha.|| ||
Tato so dummano yakkho||
tath-ev-antaradhayathāti.|| ||
4. Sattarassāni
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam Bhagavā Uruvelāyaṁ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodhe.|| ||
2. Tena kho pana samayena Māro pāpimā sattavassāni Bhagavantam anubaddho hoti otārāpekkho otāram alabhamāno.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabāsi.|| ||
Sokāvatiṇṇo nu vanasmiṁ jhāyasi||
vittaṁ nu jiṇṇo uda patthayāno||
āguṁ nu gāmasmiṁ akāsi kiñci||
kasmā janena na karosi sakkhiṁ||
sakkhī na sampajjati kenaci te ti.|| ||
4. Sokassa mūlaṁ palikhāya sabbaṁ||
anāgujhāyāmi asocamāno||
chetvāna sabbaṁ bhavalobhajappaṁ||
anāsavo jhāyāmi pamattabandhu.|| ||
5. Yaṁ vadanti mama yidan ti||
ye vadanti maman ti ca||
ettha ce te mano atthi||
na me samaṇa mokkhasī ti.|| ||
6. Yaṁ vadanti na taṁ mayhaṁ||
ye vadanti na te ahaṁ||
evaṁ pāpima jānāhi||
na me maggaṁ pi dakkhasī ti.|| ||
7. Sa ce maggam anubuddhaṁ||
khemam amatagāminaṁ||
pehi gaccha tvam ev-eko||
kim aññam anusāsasī ti.|| ||
8. Amaccudheyyam pucchanti||
ye janā pāragāmino||
tesāhaṁ puṭṭho akkhāmi||
yaṁ sabbantaṁ nirupadhinti.|| ||
9. Seyyathā pi bhante gāmassa vā nigamassa vā avidūre pokkharaṇī||
tatr-assa kakkaṭako||
Atha kho bhante sambahulā kumārakā vā kumārikāyo vā tamhā gāmā va nigamā vā nikkhamitvā yena sā pokkaraṇī ten-upasaṅkameyyuṁ||
upasaṅkamitvā tam kakkaṭakaṁ udakā uddharitvā thale patiṭṭhāpeyyuṁ||
yaṁ yad eva hi so bhante kakkaṭako aḷam abhininnāmeyya taṁ tad eva te kumārakā vā kumārikāyo vā kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā sañchindeyyuṁ sambhañjeyyuṁ sampalibhañjeyyuṁ||
Evaṁ hi so bhante kakkaṭako sabbehi aḷehi sañchinnehi sambhaggehi sampalibhaggehi abhabbo tam pokkharaṇim puna otarituṁ|| ||
Seyyathā pi pubbe evam eva kho bhante yāni sukāyikāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici sabbāni Bhagavatā sañchinnāni sambha-
ggāni sampalibhaggāni abhabbo c-idānāham bhante puna Bhagavantam upasaṅkamituṁ yad idam otārāpekkhoti.|| ||
10. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato santike imā nibbejaniyā gāthāyo abhāsi:|| ||
Medavaṇṇañca pāsānaṁ||
vāyaso anupariyagā||
apetthamudu vindema||
api assādanā siyā||
aladdhā tattha assādaṁ||
vāyas-etto apakkame||
kāko va selam āsajja||
nibbijjāpema Gotamā ti.|| ||
11. Atha kho Māro pāpimā Bhagavato santike imā nibbejaniyā gāthāyo abhāsitvā tamhā ṭhānā apakkamma Bhagavato avidūre pathaviyaṁ pallaṅkena nisīdi tuṇhī bhūto maṅku-bhūto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaṭibhāno kaṭṭhena bhūmiṁ vilikhanto.|| ||
5. Dhitaro
1. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro yena Māro pāpimā ten-upasaṅkamiṁsu||
Upasaṅkamitvā Māraṁ pāpimantaṁ gāthāya ajjhabhāsiṁsu.|| ||
Kenāsi dummano tāta||
purisaṁ kaṁ nu socasi||
mayaṁ taṁ rāgapāsena||
araññam iva kuñjaraṁ||
bandhitvā ānayissāma||
vasago te bhavissatī ti.|| ||
2. Arahaṁ sugato loke||
na rāgena suvānayo||
māradheyyam atikkanto||
tasmā socām-ahaṁ bhusanti.|| ||
3. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avocuṁ|| ||
Pāde te samaṇa paricāremā ti.|| ||
Atha kho Bhagavā na manasākāsi yathā taṁ anuttare upadhi-saṅkhaye vimutto||
4. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro eka-m-antam apakkamma evaṁ samañcintesaṁ|| ||
Uccāvacā kho purisānam adhippāyā||
yaṁ nūna mayam ekasatam ekasataṁ kumārivaṇṇasatam abbinimmineyyāmā ti.|| ||
5. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro ekasatam ekasataṁ kumārivaṇṇasatam abhinimminitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avocuṁ|| ||
Pāde te samana paricāremā ti.|| ||
Taṁ pi Bhagavā na manasākāsi yathā tam anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
6. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro eka-m-antam apakkamma evaṁ samacintesuṁ||
Uccāvacā kho purisānam adhippāyā||
yaṁ nūna mayam ekasatam ekasatam avijātavaṇṇasatam abhinimmineyyāmā ti.|| ||
7. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro ekasatam ekasatam avijātavaṇṇasatam abhinimminitvā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avocuṁ||
Pāde te samaṇa paricaremā ti.|| ||
Taṁ pi Bhagavā na manasākāsi yathā tam anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
8. Atha kho Taṇhā ca||
pa||
sakiṁ vijātavaṇṇasataṁ abhinimminitvā yena Bhagavā||
pa||
yathā tam anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
9. Atha kho Taṇhā ca||
pa||
duvijātavaṇṇasatam abhinimminitvā yena Bhagavā||
pa||
yathā tam anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
10. Atha kho Taṇhā ca||
pa||
majjhimitthivaṇṇasatam abhinimmineyyāmā ti|| ||
Atha kho Tanhā ca||
pa||
majjhimitthivaṇṇasatam abhinimminitvā||
pa||
anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
11. Atha kho Taṇhā ca||
pa||
mahitthivaṇṇasatam abhinimmineyyāmā ti|| ||
Atha kho Taṇhā ca||
pa||
mahitthivaṇṇasatam abhinimminitvā yena Bhagavā||
la||
anuttare upadhisaṅkhaye vimutto.|| ||
12. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca Māra-dhītaro eka-m-antam apakkamma etad avocuṁ|| ||
Saccaṁ kira no pitā avoca:|| ||
Arahaṁ sugato loke||
na rāgena suvānayo||
māradheyyam atikkanto||
tasmā socām-ahaṁ bhusan ti.|| ||
13. Yaṁ hi mayaṁ samaṇaṁ vā brāhmaṇaṁ vā avītarāgam iminā upakkamena upakkameyyāma hadayaṁ vāssa phaleyya||
uṇhaṁ lohitaṁ vā mukhato uggaccheyya||
ummādam va pāpuṇeyya cittavikkhepaṁ vā||
seyyathā vā pana naḷo harito luto ussussati visussati milāyati||
evam eva ussusseyya visusseyya milāyeyyā ti.|| ||
14. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māradhītaro yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā eka-m-antam aṭṭhaṁsu||
15. Ekam antam ṭhitā kho Taṇhā māradhītā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Sokāvatiṇṇo nu vanasmiṁ jhāyasi||
cittaṁ nu jiṇṇo uda patthayāno||
āguṁ nu gāmasmim akāsi kiñci||
kasmā janena na karosi sakkhiṁ||
sakkhī na sampajjati kenaci te ti.|| ||
16. Atthassa pattiṁ hadayassa santiṁ||
jetvāna senaṁ piyasātarūpaṁ||
ekāhaṁ jhāyaṁ sukham anubodhaṁ||
tasmā janena na karomi sakkhiṁ||
sakkhī na sampajjati kenaci me ti.|| ||
17. Atha kho Arati māra-dhītā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi||
Kathaṁ vihārī-bahulo dha bhikkhu||
pañcoghatiṇṇo atarīdha chaṭṭhaṁ||
kathaṁ jhāyaṁ bahulaṁ kāma-saññā||
paribāhirā honti aladdhāyo tan ti.|| ||
18. Passaddhakāyo suvimuttacitto||
asaṅkhārāno satimā anoko||
aññāya dhammaṁ avitakkajhāyī||
na kuppati na sarati ve na thino.|| ||
Evaṁ vihārī-bahulo dha bhikkhu||
pañcoghatiṇṇo atarīdha chaṭṭhaṁ||
evaṁ jhāyaṁ bahulaṁ kāmasaññā||
paribāhirā honti aladdhāyo tan ti.|| ||
19. Atha kho Ragā ca māra-dhītā Bhagavato santike imaṁ santi gātham abhāsi:|| ||
Acchejja taṇhaṁ gaṇa-saṅgha-cārī||
addhā carissanti bahū ca sattā||
bahuṁ vatāyam janatam anoko||
acchijja nessati maccurājassa pāran ti.|| ||
20. Nayanti ve mahāvīrā||
saddhammena Tathāgatā||
dhammena nīyamānānaṁ||
kā usūyā vijānatan ti.|| ||
21. Atha kho Taṇhā ca Arati ca Ragā ca māra-dhītaro yena Māro pāpimā ten-upasaṅkamiṁsu.|| ||
22. Addasā kho Māro pāpimā Taṇhaṁ ca Aratiṁ ca Ragañ ca māra-dhītaro dūrato va āgacchantiyo|| ||
disvāna gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Bālā kumudanāḷehi|| pabbatam abhimatthatha||
giriṁ nakhena khaṇatha||
ayo dantehi khādatha.|| ||
Selaṁ va siras-ūhacca||
pātāle gādham esatha||
khāṇuṁ va urasāsajja||
nibbijjāpetha Gotamā ti.|| ||
23. Daddallamānā āgañchuṁ||
Taṇhā Arati Ragā ca||
tā tattha panudī satthā||
tulam bhaṭṭhaṁ vā Māruto ti.|| ||
Tatiyo vaggo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Sambahulā Samiddhi ca||
Godhikaṁ Sattavassāni||
Dhītaraṁ desitam buddha-saṭṭhena imaṁ Mārapañcakan-ti Māra-samyuttaṁ samattaṁ.|| ||
Book V
Bhikkhunī Saṁyuttaṁ
1. Āḷavikā
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam Bhagavā Sā vatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho Āḷavikā bhikkhunī pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiṁ piṇḍāya pāvisi||
Sāvatthiyaṁ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṁ piṇḍapātapaṭikkantā yena andhavanaṁ ten-upasaṅkami vivekatthikinī.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Āḷavikāya bhikkhuniyā bhayaṁ chambhitattam lomahaṁsam uppādetu-kāmo vivekamhā cāvetu-kāmo yena Āḷavikā bhikkhunī ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Āḷavikam bhikkhuṇim gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
N'atthi nissaraṇaṁ loke||
kiṁ vivekena kāhasi||
bhuñjassu kāmaratiyo||
māhu pacchānutāpinī ti.|| ||
4. Atha kho Āḷavikāyā bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu khvāyam manusso vā amanusso vā gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Āḷavikāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro kho ayaṁ pāpimā mama bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁsaṁ uppādetukāmo vivekamhā cāvetu-kāmo gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Āḷavikā bhikkhunī Māro ayaṁ pāpimā iti viditvā Māraṁ pāpimantaṁ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Atthi nissaraṇam loke||
paññāya me suphussitaṁ||
pamattabandhu pāpima||
na tvaṁ jānāsi taṁ padaṁ||
sattisūlūpamā kāmā||
khandhāsam adhikuṭṭanā||
yaṁ tvaṁ kāmaratiṁ brūsi||
arati mayhaṁ sā ahū ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Āḷavikā bhikkhunī ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Somā
1. Sāvatthi nidānam|| ||
Atha kho Somā bhikkhunī pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā patta-cīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍaya pāvisi.|| ||
2. Sāvatthiyaṁ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṁ piṇḍapātapaṭikkantā yena andhavanaṁ ten-upasaṅkami divāviharāya||
andhavanaṁ ajjhogahetvā aññatarasmiṁ rukkhamūle divāvihāratthāya nisīdi.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Somāya bhikkhuniyā bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁsaṁ uppādetukāmo samādhimhā cāvetu-kāmo yena Somā bhikkhunī ten-upasaṅkami|| ||
Upasaṅkamitvā Somam bhikkhuniṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Yan-tam isīhi pattabbam||
ṭhānam durabhisambhavaṁ||
na taṁ dvaṅgulapaññāya||
sakkā pappotum itthiyā ti.|| ||
4. Atha kho Somāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu khvāyam manusso vā amanusso vā gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Somāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro kho ayaṁ pāpimā mama bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁsam uppādetu-kāmo samādimhā cāvetu-kāmo gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Somā bhikkhunī Māro ayaṁ pāpimā iti viditvā Māraṁ pāpimantaṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Itthibhāvo kiṁ kayirā||
cittamhi susamāhite||
ñāṇamhi vattamānamhi||
sammādhammaṁ vipassato.|| ||
Yassa nūna siyā evaṁ||
itthāhaṁ puriso ti vā||
kiñci vā pana samīti||
tam Māro vattum arahatī ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Somā bhikkhunīti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
3. Gotamī
1. Sāvatthi nidānam.|| ||
Atha kho Kisā-Gotamī bhikkhunī pubbaṇhasamayaṁ nivāsetva pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisi.|| ||
2. Sāvatthiyaṁ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṁ piṇḍapāta-
paṭikkantā yena andhavanaṁ ten-upasaṅkami divāvihārāya||
andhavanaṁ ajjhogahetvā aññatarasmiṁ rukkhamūle divāvihāraṁ nisīdi.|| ||
3. Atha kho Māro pāpimā Kisā-Gotamiyā bhikkhuniyā bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁsaṁ uppādetu-kāmo samādimhā cāvetu-kāmo yena Kisā-Gotamī bhikkhunī ten-upasaṅkami|| ||
Upasaṅkamitvā Kisā-Gotamī bhikkhuniṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kiṁ nu tvaṁ hataputtā va||
ekamāsi rudammukhī||
vanam ajjhogatā ekā||
purisaṁ nu gavesasī ti.|| ||
4. Atha kho Kīsā-Gotamiyā bhikkhuniyā etad ahosi.|| ||
Ko nu khvāyaṁ manusso vā amanusso vā gāthaṁ abhāsī ti.|| ||
5. Atha kho Kisā-Gotamiyā bhikkhuniyā etad ahosi.|| ||
Māro kho ayaṁ pāpimā mama bhayaṁ chambhitattam lomahaṁsam uppādetu-kāmo samādhimhā cāvetu-kāmo gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Kisā-Gotamī bhikkhunī Māro kho ayam pāpimā iti viditvā Māram pāpimantam gāthāhi paccābhāsi.|| ||
Accantaṁ hataputtāmhi||
purisā etad antikā||
na socāmi na rodāmi||
na taṁ bhāyāmi āvuso.|| ||
Sabbattha vihatā nandi||
tamokkhandho padālito||
jetvāna maccuno senaṁ||
viharāmi anāsavā ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Kisā-Gotamī bhikkhunīti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
4. Vijayā
1. Sāvatthi nidānaṁ|| ||
Atha kho Vijayā bhikkhunī pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiṁ rukkhamūle divāvihāraṁ nisīdi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā Vijayāya bhikkhuniyā bhayaṁ||
pa||
samādhimhā cāvetu-kāmo yena Vijayā bhikkhunī tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Vijayaṁ bhikkhuniṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Daharā tvaṁ rūpavatī||
ahañca daharo susu||
pañcaṅgikena turiyena||
eh-ayye bhiramāmase ti.|| ||
3. Atha kho Vijayāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu kho ayaṁ manusso vā amanusso vā gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
4. Atha kho Vijayāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro ayaṁ papimā||
pa||
gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Vijayā bhikkhunī||
Māro ayam pāpimā||
iti viditvā Māraṁ pāpimantaṁ gathāhi paccabhāsi:|| ||
Rūpā saddā rasā gandhā||
poṭṭhabbā ca manorāmā||
niyyātayāmi tumheva||
Māra na hi tena atthikā.|| ||
Iminā pūtikāyena||
bhindanena pabhaṅgunā||
aṭṭiyāmi harāyāmi||
kāmataṇhā samuhatā.|| ||
Ye ca rūpūpagā sattā||
ye ca ārūppaṭṭhāyino||
yā ca santā samāpatti||
sabbattha vihato tamo ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Vijayā bhikkhunī ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
5. Uppalavaṇṇā
1. Sāvatthi nidānaṁ|| ||
Atha kho Uppalavaṇṇā bhikkhunī pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiṁ supupphita-sālarukkha-mūle aṭṭhāsi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā Uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁsaṁ uppādetu-kāmo samādhimhā cāvetu-kāmo yena Uppalavaṇṇā bhikkhunī tenupasaṅkami.|| ||
3. Upasaṅkamitvā Uppalavaṇṇam bhikkhuniṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Supupphitaggam upagamma bhikkhuni||
ekā tuvaṁ tiṭṭhasi sālamūle||
na c-atthi te dutiyā vaṇṇadhātu||
idhāgatā tādisikā bhaveyyuṁ||
bāle na tvaṁ bhāyasi dhuttakānan ti.|| ||
4. Atha kho Uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā etad ahosi.|| ||
Ko nu khvāyam manusso vā amanusso vā gātham bhāsasī ti.|| ||
5. Atha kho Uppalavaṇṇāya bhikkhuniyā etad ahosi.|| ||
Māro ayam pāpimā mama bhayaṁ||
pa||
gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Uppalavaṇṇā bhikkhunī||
Māro ayaṁ pāpimā iti viditvā Māram pāpimantaṁ gāthāhi paccabhāsi:|| ||
Sataṁ sahassāni pi dhuttakānaṁ||
idhāgatā tādisikā bhaveyyuṁ||
lomaṁ na iñjāmi na santasāmi||
na Māra bhāyāmi tam ekikā pi.|| ||
Esā antaradhāyāmi||
kucchiṁ vā pavisāmi te||
pakhumantarikāyam pi||
tiṭṭhantiṁ maṁ na dakkhasi||
cittasmiṁ vasībhūtamhi||
iddhipādā subhāvitā||
sabbabandhanamuttāmhi||
na taṁ bhāyāmi āvuso ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā jānāti mam Uppalavaṇṇā bhikkhunīti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
6. Cālā
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
Atha kho Cālā bhikkhunī pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiṁ rukkhamūle divāvihāraṁ nisīdi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Cālā bhikkhunī tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Cālaṁ bhikkhunim etad avoca:|| ||
Kiṁ nu tvaṁ bhikkhuni na rocesī ti.|| ||
Jātiṁ khvāhaṁ āvuso na rocemi.||
Kiṁ nu tvaṁ jātiṁ na rocesi.||
Jāto kāmāni bhuñjati.|| ||
Ko nu tam idam ādapayi jātim mā rocesi bhikkhunī ti.|| ||
3. Jātassa maraṇaṁ hoti||
jāto dukkhāni passati||
bandhaṁ vadhaṁ pariklesaṁ||
tasmā jātim na rocaye.|| ||
Buddho dhammam adesesi||
jātiyā samatikkamaṁ||
sabbadukkhappahānāya||
so maṁ sacce nivesayi.|| ||
Ye ca rūpupagā sattā||
ye ca ārūppaṭṭhāyino||
nirodham appajānantā||
āgantāro punabbhavan ti.|| ||
4. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Cālā bhikkhunīti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
7. Upacālā
1. Sāvatthiyaṁ.|| ||
2. Atha kho Uppacālā bhikkhunī bhikkhunī pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā||
la||
aññatarasmiṁ rukkhamūle divāvihāraṁ nisīdi||
pa||
Upacālam bhikkhunim etad avoca:|| ||
Kattha nu tvaṁ bhikkhuni uppajjitu-kāmā ti.|| ||
3. Na khvāham āvuso katthaci uppajjitu-kāmā ti.|| ||
4. Tāvatiṁsā ca Yāmā ca||
Tusitā cāpi devatā||
Nimmānaratino devā||
ye devā Vasavattino||
tattha cittaṁ paṇidhehi||
ratiṁ paccanubhossasī ti.|| ||
5. Tāvatiṁsā ca Yāmāca||
Tusitā cāpi devatā||
Nimmānaratino devā||
ye devā Vasavattino||
kāmabandhanabaddhā te||
enti Māra-vasaṁ puna.|| ||
Sabbo ādipito loko||
sabbo loko padhūpito||
sabbo pajjalito loko||
sabbo loko pakampito.|| ||
Akampitam acalitaṁ||
aputthujjanasevitaṁ||
agati yattha Mārassa||
tattha me nirato mano ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā.|| ||
8. Sīsupacālā
1. Sāvatthiyaṁ|| ||
Atha kho Sīsupacālā bhikkhunī pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiṁ rukkhumūle divāvihāraṁ nisīdi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā yena Sīsupacālā bhikkhunī tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Sīsupacālam bhikkhunim etad avoca:|| ||
Kassa nu tvaṁ bhikkhuni pāsaṇḍaṁ rocesī ti.|| ||
3. Na khvāham āvuso kassaci pāsaṇḍaṁ rocemī ti.|| ||
4. Kiṁ nu uddissa muṇḍāsi||
samaṇī viya dissasi||
na ca rocesi pāsaṇḍaṁ||
kim-iva carasi momuhā ti.|| ||
5. Ito bahiddhā pāsaṇḍā||
diṭṭhīsu pasīdanti ye||
na tesaṁ dhammam rocemi||
na te dhammassa kovidā.|| ||
Atthi sakya-kule jāto||
buddho appaṭipuggalo||
sabbābhibhū māranudo||
sabbattham aparājito||
sabbatthamutto asito||
sabbam passati cakkhumā.|| ||
Sabbakammakkhayaṁ patto||
vimutto upadhisaṅkhaye||
so mayhaṁ Bhagavā satthā||
tassa rocemi sāsanan ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā||
pe||
9. Selā
1. Sāvatthiyaṁ|| ||
Atha kho Selā bhikkhunī pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā||
pa||
aññatarasmiṁ rukkhamūle divāvihāraṁ nisīdi||
2. Atha kho Māro pāpimā Selāya bhikkhuniyā bhayaṁ||
pa||
Selaṁ bhikkhuniṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Ken-idaṁ pakataṁ bimbaṁ||
kvan-nu bimbassa kārako||
kvaṁ ca bimbaṁ samuppannaṁ||
kvan-nu bimbaṁ nirujjhatī ti.|| ||
3. Atha kho Selāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu khvāyam manusso vā amanusso vā gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
4. Atha kho Selāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro kho ayam pāpimā mama bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁsam uppādetukāmo samādhimhā cavetu-kāmo gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Selā bhikkhunī Māro ayaṁ pāpimā iti viditvā Māraṁ pāpimantaṁ gāthāhi paccabhāsi:|| ||
Na-y-idam attakataṁ bimbaṁ||
na yidaṁ parakatam aghaṁ||
hetuṁ paṭicca sambhūtaṁ||
hetubhaṅgā nirujjhati.|| ||
Yathā aññataraṁ bījaṁ||
khette vuttaṁ virūhati||
pathavīrasañ cāgamma||
sinehañ ca tad ubhayaṁ||
evam khandhā ca dhātuyo||
cha ca āyatanā ime||
hetuṁ paṭicca sambhūtā||
hetubhaṅgā nirujjhare ti.|| ||
6. Atha kho Māro pāpimā jānāti maṁ Selā bhikkhunī ti dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
10. Vajirā
1. Sāvatthiyaṁ|| ||
Atha kha Vājirā bhikkhunī pubbaṇhasamayam nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiṁ piṇḍāya pāvisi|| ||
Sāvatthiyaṁ piṇḍāya caritvā pacchābhataṁ
piṇḍapāta-paṭikkantā yena andhavanaṁ ten-upasaṅkami divāvihārāya||
andhavanam ajjhogahetvā aññatarasmiṁ rukkhamūle divāvihāraṁ nisīdi.|| ||
2. Atha kho Māro pāpimā Vajirāya bhikkhuniyā bhayaṁ chambhitatthaṁ lomahaṁsam uppādetu-kāmo samādhimhā cāvetu-kāmo yena Vajirā bhikkhunī ten-upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Vajiram bhikkhuniṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
3. Kenāyaṁ pakato satto||
kuvam sattassa kārako||
kuvaṁ satto samuppanno||
kuvaṁ satto nirujjhatī ti.|| ||
4. Atho kho Vajirāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Ko nu khvāyaṁ manusso vā amanusso vā gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
5. Atha kho Vajirāya bhikkhuniyā etad ahosi|| ||
Māro kho ayam pāpimā mama bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁsam uppādetu-kāmo samādhimhā cāvetu-kāmo gāthaṁ bhāsatī ti.|| ||
6. Atha kho Vajirā bhikkhunī||
Māro ayam pāpimā iti||
viditvā Māraṁ pāpimantaṁ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Kin nu satto ti paccesi||
Māra diṭṭhigataṁ nu te||
suddhasaṅkhārapuñjo yaṁ||
nayidha sattūpalabbhati.|| ||
Yathā hi aṅgasambhārā||
hoti saddo ratho iti||
evaṁ khandhesu santesu||
hoti satto ti sammuti.|| ||
Dukkham eva hi sambhoti||
dukkhaṁ tiṭṭhati veti ca||
nāññatra dukkhā sambhoti||
nāññaṁ dukkhā nirujjhatī ti.|| ||
7. Atha kho Māro pāpimā||
jānāti maṁ Vajirā bhikkhunī ti||
dukkhī dummano tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
Bhikkhunī-saṁyuttaṁ samattaṁ.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Āḷavikā ca Somā ca||
Gotamī Vijayā saha||
Uppalavaṇṇā ca Cālā||
Upacālā Sīsupacālā||
Selā Vajirāya te dasā ti.|| ||
Book VI
Brahmā Saṁyutta
Chapter I: Paṭhamo Vaggo
1. Āyācanam
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam Bhagavā Uruvelāyaṁ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodha-mūle pathamābhisambuddho.|| ||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa patisallīnassa evaṁ cetaso parivitakko udapādi.|| ||
3. Adhigato kho myāyaṁ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo|| ||
Ālayarāmā kho panāyaṁ pajā ālayaratā ālayasamuditā||
ālayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasamuditāya duddasaṁ idaṁ ṭhānam||
yad idam idappaccayatā paṭiccasamuppādo|| ||
Idam pi kho ṭhānaṁ duddasaṁ||
yad idaṁ sabbasaṅkhārasamatho sabbupadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṁ|| ||
Ahañceva kho pana dhammaṁ deseyyaṁ||
pare ca me na ājāneyyuṁ||
so mamassa kilamatho||
sā mamassa vihesā ti.|| ||
4. Apissudaṁ Bhagavantam imā acchariyā gāthāyo paṭibhaṁsu pubbe assutapubbā.|| ||
Kicchena me adhigataṁ||
halandāni pakāsituṁ||
rāgadosaparetehi||
nāyaṁ dhammo susambuddho.|| ||
Paṭisotagāmiṁ nipuṇaṁ||
gambhīram duddasam aṇuṁ||
rāgarattā na dakkhinti||
tamokkhandhena āvutā ti.|| ||
5. Iti Bhagavato paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṁ namati no dhammadesanāya.|| ||
6. Atha kho Brahmuno sahampatissa Bhagavato cetasā ceto parivitakkam aññāya etad ahosi|| ||
Nassati vata bho loko vinassati vata bho loko||
yatra hi nāma Tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa appossukkatāya cittaṁ namati no dhamma-desanāyā ti.|| ||
7. Atha kho Brahmā sahampati seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṁ vā bāhaṁ pasāreyya pasāritaṁ vā bāhaṁ sammiñjeyya||
evam evaṁ brahmaloke antarahito Bhagavato purato pātur ahosi.|| ||
8. Atha kho Brahmā sahampati ekaṁsaṁ uttarāsaṅgaṁ karitvā dakkhiṇa-jānu-maṇḍalaṁ pathaviyaṁ nihantvā yena Bhagavā ten-añjaliṁ pamāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Desetu bhante Bhagavā dhammaṁ desetu Sugato dhammaṁ||
Santi sattā apparajakkhajātikā assavanatā dhammassa parihāyanti bhavissanti dhammassa aññātāro ti.|| ||
9. Idam avoca Brahmā sahampati||
idaṁ vatvā athāparam etad avoca:|| ||
Pātu-r-ahosi Magadhesu pubbe||
dhammo asuddho samalehi cintito||
avāpur-etaṁ amatassa dvāraṁ||
suṇantu dhammaṁ vimalenānubuddhaṁ.|| ||
Sele yathā pabbata-muddhani ṭhito||
yathā pi passe janataṁ samantato||
tathūpamaṁ dhammamayaṁ sumedha --||
pāsādam āruyha samantacakkhu||
sokāvatiṇṇaṁ janatam apetasoko||
avekkhassu jātijarābhibhūtan ti.|| ||
[Uṭṭhehi vīra vijitasaṅgāma||
satthavāha anaṇa vicara loke||
Desetu Bhagavā dhammam||
aññātāro bhavissantī ti].|| ||
10. Atha kho Bhagavā Brahmuno ca ajjhesanaṁ viditvā sattesu ca kāruññataṁ paṭicca buddhacakkhunā lokaṁ volokesi.|| ||
11. Addasā kho Bhagavā buddhacakkhunā lokaṁ volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paraloka-vajja-bhaya-dassāvino viharante.|| ||
12. Seyyathā pi nāma uppaliniyaṁ vā paduminiyaṁ vā puṇḍarīkiniyaṁ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jatāni udake {saṁvaddhāni} udakānuggatāni anto-nimuggaposīni||
appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarikāni vā udake jātāni udake {saṁvaddhāni} samodakam ṭhitāni||
appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake {saṁvaddhāni} udakā accuggamma tiṭṭhanti anupalittāni udakena||
Evam eva Bhagavā buddhacakkhunā lokaṁ volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paralokavajjabhayadassāvino viharante.|| ||
13. Disvāna Brahmānam sahampatiṁ gāthāya paccabhāsi:|| ||
Apārutā tesam amatassa dvārā||
ye sotavanto pamuccantu saddhaṁ||
vihiṁsasaññī paguṇam na bhāsiṁ||
dhammaṁ paṇitam manujesu Brahme ti.|| ||
14. Atha kho Brahmā sahampati||
katāvakāso kho mhi Bhagavato dhammadesanāyā ti||
Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Gāravo
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Uruvelāyaṁ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapāla-nigrodhe pathamābhisambuddho.|| ||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṁ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Dukkhaṁ kho agāravo viharati appatisso||
kannu khvāham samaṇaṁ vā brāhmaṇaṁ vā sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyan ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavato etad ahosi|| ||
Aparipuṇṇassa kho sīlakkhandhassa paripūriyā aññaṁ samaṇaṁ vā brāhmaṇaṁ vā sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyaṁ||
na kho panāham passami sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā sīlasampannataram aññaṁ samaṇaṁ vā brāhmaṇaṁ vā yam ahaṁ sakkatvā garukatvā upanissāya vihāreyyaṁ||
4. Aparipuṇṇassa kho samādhikkhandhassa pāripuriyā aññaṁ samaṇaṁ vā brāhmaṇaṁ vā sakkatvā gurukatvā upanissāva vihareyyamo.|| ||
5. Aparipuṇṇassa kho paññakkhandhassa pāripūriyā-.|| ||
6. Apāripuṇṇassa kho vimuttikkhandhassa pāripuriyā||
pe||
7. Aparipuṇṇassa kho vimuttiñāṇa-dassanakkhandhassa pāripūriyā aññaṁ samaṇaṁ vā brāhmaṇaṁ vā sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyaṁ||
na kho panāhaṁ passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamanabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya attanā vimuttiññāṇa-dassanasampannataram aññaṁ samaṇaṁ vā brāhmaṇaṁ vā yam ahaṁ sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyaṁ.|| ||
8. Yaṁ nūnāhaṁ yvāyaṁ dhammo mayā abhisambuddho tam eva dhammaṁ sakkatvā garukatvā upanissāya vihareyyan ti.|| ||
9. Atha kho Brahmā sahampati Bhagavato cetasā cetoparivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṁ vā bāhaṁ pasāreyya pasāritaṁ vā bāhaṁ sammiñjeyya||
evam evam Brahmaloke antarahito Bhagavato purato pātur ahosi.|| ||
10. Atha kho Brahmā sahampati ekaṁsam uttarāsaṅgam karitvā yena Bhagavā ten-añjaliṁ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
11. Evam etaṁ Bhagavā evam etaṁ Sugata||
ye pi te bhante ahesuṁ atītam addhānaṁ arahanto sammāsambuddhā||
te pi bhagavanto dhammaññeva sakkatvā garukatvā upanissāya vihariṁsu|| ||
Ye pi te bhante bhavissanti anāgatam addhānam arahanto sammāsambuddhā||
te pi bhagavanto dhammaññeva sakkatvā garukatvā upanissāya viharissanti.|| ||
Bhagavā pi bhante etarahi arahaṁ sammāsambuddho dhammaññeva sakkatvā garukatvā upanissāya viharatū ti.|| ||
12. Idam avoca Brahmā sahampati||
idam vatvāna athāparam etad avoca:|| ||
Ye ca atītā sambuddhā||
ye ca buddhā anāgatā||
yo c-etarahi sambuddho||
bahunnaṁ sokanāsano.|| ||
Sabbe saddhammagaruno||
vihariṁsu viharanti ca||
atho pi viharissanti||
esā buddhānaṁ dhammatā.|| ||
Tasmā hi atthakāmena||
mahattam abhikaṅkhatā||
saddhammo garukātabbo||
saraṁ buddhānasāsananti.|| ||
3. Brahmadevo
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme||
2. Tena kho pana samayena aññatarissā brāhmaṇiyā Brahmadevo nāma putto Bhagavato santike agārasmā anagāriyaṁ pabbajito hoti.|| ||
3. Atha kho āyasmā Brahmadevo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammad-eva agārasmā anagāriyaṁ pabbajanti||
tadanuttaram brahmacariya-pariyosānaṁ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi|| ||
Khīṇā jāti vūsitaṁ brahmacariyaṁ kataṁ karaṇīyaṁ nāparam itthattāyā ti abbhaññāsi|| ||
Aññataro ca panāyasmā Brahmadevo arahatam ahosi.|| ||
4. Atha kho āyasmā Brahmadevo pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiyaṁ piṇḍāya pāvisi||
Sāvatthiyaṁ sapadānam piṇḍāya caramāno yena saka-mātunivesanaṁ ten-upasaṅkami.|| ||
5. Tena kho pana samayena āyasmato Brahmadevassa mātā brāhmaṇī Brahmuno āhutiṁ niccaṁ paggaṇhāti||
6. Atha kho Brahmuno sahampatissa etad ahosi|| ||
Ayaṁ kho āyasmato Brahmadevassa mātā brāhmaṇī Brahmuno āhutiṁ niccaṁ paggaṇhāti||
yaṁ nūnāhaṁ tam upasaṅkamitvā saṁvejeyyan ti.|| ||
7. Atha kho Brahmā sahampati seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṁ vā bāhaṁ pasāreyya||
pasāritaṁ vā bāhaṁ sammiñjeyya||
evam evaṁ Brahmaloke antarahito āyasmato Brahmadevassa mātu nivesane pātur ahosi.|| ||
8. Atha kho Brahmā sahampati vehāsaṁ ṭhito āyasmato Brahmadevassa mātaraṁ brāhmaṇiṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Dūre ito brāhmaṇi brahmaloko||
yassāhutiṁ paggaṇhāsi niccaṁ||
n-etādiso brāhmaṇi brahmabhakkho||
kiṁ jappasi brahmapatham ajānantī.|| ||
Eso hi te brāhmaṇi brahmadevo||
nirupadhiko atidevapatto||
akiñcano bhikkhu anaññaposiyo||
te so piṇḍāya gharaṁ paviṭṭho.|| ||
Āhuneyyo vedagū bhāvitatto||
narānaṁ devānaṁ ca dakkhiṇeyyo||
bāhitvā pāpāni anupalitto||
ghāsesanaṁ iriyati sītibhūto.|| ||
Na tassa pacchā na purattham atthi||
santo vidhūmo anigho nirāso||
nikkhittadaṇḍo tasathāvaresu||
so tyāhutiṁ bhuñjatu aggapiṇḍaṁ.|| ||
Visenibhūto upasantacitto||
nāgo va danto carati anejo||
bhikkhu susīlo suvimuttacitto||
so tyāhutiṁ bhuñjatu aggapiṇḍaṁ.|| ||
Tasmiṁ pasannā avikampamānā||
patiṭṭhapehi dakkhiṇaṁ dakkhiṇeyye||
karohi puññaṁ sukham āyatikaṁ||
disvā muniṁ brāhmaṇi oghatiṇṇan ti.|| ||
9. Tasmiṁ pasannā avikampamānā||
patiṭṭhapesi dakkhiṇaṁ dakkhiṇeyye||
akāsi puññaṁ sukham āyatikaṁ||
disvā munim brāhmaṇī oghatiṇṇan ti.|| ||
4. Bako Brahmā
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bakassa brahmuno evarūpaṁ pāpakaṁ diṭṭhigataṁ uppannaṁ hoti|| ||
Idaṁ niccaṁ idaṁ dhuvaṁ||
idaṁ sassataṁ idaṁ kevalaṁ idam acavanadhammaṁ||
idaṁ hi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
ito ca pan-aññam uttariṁ nissaraṇaṁ natthī ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā Bakassa brahmuno cetasā cetoparivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṁ vā bāhaṁ pasāreyya pasāritaṁ vā bāhaṁ sammiñjeyya||
evam eva Jetavane antarahito tasmiṁ brahmaloke pātur ahosi.|| ||
4. Addasā kho Bako brahmā Bhagavantam dūrato va āgacchantaṁ||
disvāna Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ehi kho mārisa svāgataṁ te mārisa cirassaṁ kho mārisa imaṁ pariyāyam akāsi yad idaṁ idhāgamanāya|| ||
Idaṁ hi mārisa niccam idaṁ dhuvam idaṁ sassatam idaṁ kevalam idam acavanadhammaṁ||
idaṁ hi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati||
ito ca pan-aññaṁ uttariṁ nissaraṇaṁ natthī ti.|| ||
5. Evaṁ vutte Bhagavā Bakam brahmānam idam avoca:|| ||
Avijjāgato vata bho Bako brahmā avijjāgato vata bho Bako brahmā|| ||
Yatra hi nāma aniccam yeva samānaṁ niccan ti vakkhati||
adhuvaṁ yeva samānaṁ dhuvan-ti vakkhati||
Asassataṁ yeva samānaṁ sassatan ti vakkhati||
akevalaṁ yeva samānaṁ kevalan ti vakkhati||
cavanadhammaṁ yeva samānaṁ acavana-dhamman ti vakkhati.|| ||
Yattha ca pana jayati ca jīyati ca mīyati ca cavati ca uppajjati ca taṁ ca tathā vakkhati idaṁ hi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na uppajjati santañ ca pan-aññam uttariṁ nissaraṇaṁ n-atth-aññaṁ uttariṁ nissaraṇan-ti vakkhatī ti.|| ||
6. Dvāsattati Gotama puññakammā||
vasavattino jātijaram atītā||
ayam antimā vedagū brahmuppatti||
asmābhijappanti janā anekā ti.|| ||
7. Appaṁ hi etaṁ na hi dīgham āyu||
yaṁ tvaṁ Baka maññasi dīgham āyu||
sataṁ sahassānam nirabbudānaṁ||
āyu pajānāmi tavāham brahme ti.|| ||
8. Anantadassī Bhagavāham asmi||
jātijaraṁ sokam upātivatto||
kiṁ me purāṇaṁ vata sīlavattaṁ||
ācikkha me taṁ yam ahaṁ vijaññā.|| ||
9. Yaṁ tvam apāyesi bahū manusse||
pipāsite ghammani samparete||
tan-te purāṇaṁ vata sīlavattaṁ||
suttappabuddho va anussarāmi.|| ||
Yam eṇikūlasmiṁ janaṁ gahītaṁ||
amocayī gayhakaṁ niyyamānaṁ||
tan te purāṇaṁ vata sīlavattaṁ||
suttappabuddho va anussarāmi.|| ||
Gaṅgāya sotasmiṁ gahīta-nāvaṁ||
luddhena nāgena manussakamyā||
pamocayitthā balasā pasayha||
tan-te purāṇaṁ vata sīlavattaṁ||
suttappabuddho va anussarāmi.|| ||
Kappo ca te baddhacaro ahosiṁ||
sambuddhivantaṁ va ti nam amaññiṁ||
tan-te purāṇaṁ vata sīlavattaṁ||
suttappabuddho va anussarāmi.|| ||
10. Addhā pajānāsi mam-etam āyuṁ||
aññam pi jānāsi tathā hi buddho||
tathā hi tyāyam jalitānubhāvo||
obhāsayaṁ tiṭṭhati brahmalokan ti.|| ||
5. Aparā Diṭṭhi
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarassa brahmuno evarūpaṁ pāpakaṁ diṭṭhigatam uppannaṁ hoti|| ||
N'atthi so samaṇo vā brāhmaṇo vā yo idha āgaccheyyā ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā tassa brahmuno cetasā ceto-parivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso||
pe||
tasmiṁ brahmaloke pātur ahosi.|| ||
4. Atha kho Bhagavā tassa brahmuno upari vehāsaṁ pallaṅkena nisīdi tejodhātuṁ samāpajjitvā.|| ||
5. Atha kho āyasmato Mahā-Moggallānassa etad ahosi.|| ||
Kahaṁ nu kho Bhagavā etarahi viharatī ti.|| ||
6. Addasā kho Mahā-Moggallāno Bhagavantam dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena tassa brahmuno upari vehāsaṁ pallaṅkena nisinnam tejodhātuṁ samāpannaṁ||
disvāna seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṁ vā bāham pasāreyya pasāritaṁ vā bāham sammiñjeyya evam evaṁ Jetavane antarahito tasmim brahmaloke pātur ahosi.|| ||
7. Atha kho āyasmā Mahā-Moggallāno puratthimaṁ disaṁ nissāya tassa brahmuṇo upari vehāsam pallaṅkena nisīdi tejodhātuṁ samāpajjitvā nīcataram Bhagavato.|| ||
8. Atha kho āyasmato Mahā-Kassapassa etad ahosi.|| ||
Kahaṁ nu kho Bhagavā etarahi viharatīti|| ||
Addasā kho āyasmā Mahā-Kassapo Bhagavantam dibbena cakkhunā||
pa||
Disvāna seyyathāpi nāma balavā puriso||
pa||
evam evaṁ
Jetavane antarahito tasmiṁ brahmaloke pātur ahosi||
Atha kho āyasmā Mahā-Kassapo dakkhiṇaṁ disaṁ nissāya tassa brahmuno upari vehāsaṁ pallaṅkena nisīdi tejodhātuṁ samāpajjitvā nīcataraṁ Bhagavato.|| ||
9. Atha kho Mahā-Kappinassa etad ahosi||
Kahaṁ nu kho Bhagavā etarahi viharatī ti.|| ||
10. Addasā kho āyasmā Mahā-Kappino Bhagavantaṁ dibbena cakkhunā||
pa||
tejodhātuṁ samāpannaṁ|| ||
Disvāna seyyathāpi nāma balavā puriso||
pa||
evam evaṁ Jetavane antarahito tasmiṁ brahmaloke pātur ahosi|| ||
Atha kho āyasmā Mahā-Kappino pacchimam disam nissāya tassa brahmuno upari vehāsaṁ pallaṅkena nisīdi tejodhātum samāpajjitvā nīcataraṁ Bhagavato.|| ||
11. Atha kho āyasmato Anuruddhassa etad ahosi.|| ||
Kahaṁ nu kho Bhagavā etarahi viharatī ti|| ||
Addasā kho āyasmā Anuruddho||
pa||
tejodhātuṁ samāpannaṁ||
Disvāna seyyathāpi nāma balavā puriso||
pa||
tasmiṁ brahmaloke pātur ahosi|| ||
Atha kho āyasmā Anuruddho uttaraṁ disaṁ nissāya tassa brahmuno upari vehāsaṁ pallaṅkena nisīdi tejodhātuṁ samāpajjitvā nīcataraṁ Bhagavato.|| ||
12. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno tam brahmānam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Ajjāpi te āvuso sā diṭṭhi||
yā te diṭṭhi pure ahu||
passasi vītivattantam||
brahmaloke pabhassaran ti.|| ||
13. Na me mārisa sā diṭṭhi||
yā me diṭṭhi pure ahu||
passāmi vītivattantam||
brahmaloke pabhassaraṁ||
svāhaṁ ajja kathaṁ vajjaṁ||
ahaṁ nicco mhi sassato ti.|| ||
14. Atha kho Bhagavā tam brahmānaṁ {saṁvejetvā} seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṁ vā bāhaṁ pasāreyya||
pasāritaṁ vā bāhaṁ sammiñjeyya||
evam evaṁ tasmiṁ brahmaloke antarahito Jetavane pātur ahosi.|| ||
15. Atha kho so brahmā aññataraṁ brahmapārisajjam āmantesi|| ||
Ehi tvaṁ mārisa yenāyasmā Mahā-Moggallāno ten-upasaṅkama||
upasaṅkamitvā āyasmantaṁ MahāMoggallānam evaṁ vadehi|| ||
Atthi nu kho mārisa Moggalāna aññe pi tassa Bhagavato sāvakā evam mahiddhikā
evam mahānubhāvā seyyathāpi bhavaṁ Moggallāno Kassapo Kappino Anuruddho ti.|| ||
16. Evam mārisā ti kho so brahmapārisajjo tassa brahmuno paṭissutvā yenāyasmā Mahā-Moggallāno ten-upasaṅkami.|| ||
17. Upasaṅkamitvā Mahā-Moggallānam etad avoca:|| ||
Atthi nu kho mārisa Moggalāna aññe pi tassa Bhagavato sāvakā evam-mahiddhikā evam mahānubhāvā seyyathāpi bhavam Moggallāno Kassapo Kappino Anuruddho ti.|| ||
18. Atha kho āyasmā Mahā-Moggallāno taṁ brahmapārisajjaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tevijjā iddhippattā ca||
ceto-pariyāya-kovidā||
khīṇāsavā arahanto||
bahū buddhassa sāvakā ti.|| ||
19. Atha kho brahmapārisajjo āyasmato Mahā-Moggallānassa bhāsitam abhininditvā anumoditvā yena so MahāBrahmā ten-upasaṅkami||
Upasaṅkamitvā tam brahmānam etad avoca:|| ||
Āyasmā mārisa Mahā-Moggallāno evam āha.|| ||
Tevijjā iddhippattā ca||
ceto-pariyāya-kovidā||
khīṇāsavā arahanto||
bahū buddhassa sāvakā ti.|| ||
20. Idam avoca so brahmapārisajjo||
attamano ca so brahmā tassa brahmapārisājjassa bhāsitam abhinandī ti.|| ||
6. Pamādam
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divāvihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhavāso ca paccekabrahmā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu|| ||
Upasaṅkamitvā pacceka-dvārabāham upanissāya aṭṭhaṁsu.|| ||
4. Atha kho Subrahmā paccekabrahmā Suddhavāsaṁ paccekabrahmānam etad avoca:|| ||
Akālo kho tāva mārisa Bhagavantam payirūpāsituṁ||
divāvihāragato Bhagavā paṭisallīno ca asuko ca brahmaloko iddho c-evā phīto ca||
brahmā ca tatra pamāda-vihāraṁ viharati|| ||
Āyāma mārisa yena so brahmaloko ten-upasaṅkamissāma||
upasaṅkamitvā tam brahmānaṁ saṁvejeyyāmā ti.|| ||
5. Evam mārisā ti kho Suddhavāso paccekabrahmā Subrahmuno paccekabrahmuno paccassosi.|| ||
6. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhavāso ca paccekabrahmā seyyathāpi nāma balavā puriso||
pa||
evam evam Bhagavato purato antarahitā tasmiṁ loke pātur ahesuṁ.|| ||
7. Addasā kho so brahmā te brahmāno dūrato va āgacchante|| ||
Disvāna te brahmāno etad avoca:|| ||
Handa kuto nu tumhe mārisā āgacchathā ti.|| ||
8. Atha kho mayaṁ mārisa āgacchāma tassa Bhagavato arahato sammāsambuddhassa santikā||
gaccheyyāsi pana tvaṁ mārisa tassa Bhagavato upaṭṭhānam arahato sammāsambuddhassā ti.|| ||
9. Evam vutto kho so brahmā taṁ vacanaṁ anadhivāsento sahassakkhattuṁ attānam abhinimminitvā Subrahmānam paccekabrahmānam etad avoca:|| ||
Passasi me no tvam mārisa evarūpam iddhānubhāvan ti.|| ||
10. Passāmi no tyāham mārisa evarūpam iddhānubhāvan ti||
11. So khvāham mārisa evam mahiddhiko evam mahānubhāvo kassa aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā upaṭṭhānaṁ gamissāmī ti.|| ||
12. Atha kho Subrahmā paccekabrahmā dvisahassakkhattum attānam abhinimminitvā taṁ brahmānam etad avoca:|| ||
Passasi me no tvam mārisa evarūpam iddhānubhāvan ti.|| ||
13. Passāmi kho tyāham mārisa evarūpam iddhānubhāvanti.|| ||
14. Tayā ca kho mārisa mayā ca sveva Bhagavā mahiddhikataro c-eva mahānubhāvataro ca||
gaccheyyāsi tvam mārisa tassa Bhagavato upaṭṭhānam arahato sammāsaṁbuddhassā ti.|| ||
15. Atha kho so brahmā Subrahmānam paccekabrahmānaṁ gāthāya ajjhabhāsi||
Tayo ca supaṇṇā caturo ca haṁsā||
vyagghīnisā pañcasatā ca jhāyino||
tayidaṁ vimānaṁ jalate va brahme||
obhāsayaṁ uttarassaṁ disāyan ti.|| ||
16. Kiñcāpi te taṁ jalate vimānaṁ||
obhāsayaṁ uttarassaṁ disāyaṁ||
rūpe raṇaṁ disvā sadā pavedhitaṁ||
tasmā na rūpe ramati sumedho ti.|| ||
17. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhavāso ca paccekabrahmā taṁ brahmānaṁ saṁvejetvā tatth-ev-antaradhāyiṁsu.|| ||
18. Agamāsi ca kho so brahmā aparena samayena Bhagavato upaṭṭhānam arahato sammāsambuddhassā ti.|| ||
7. Kokālikā (or Kokāliya)
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divāvihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhāvāso ca paccekabrahmā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā paccekadvārabāhaṁ nissāya aṭṭhaṁsu.|| ||
4. Atha kho Subrahmā paccekabrahmā kokālikaṁ bhikkhum ārabbha Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Appameyyam paminanto||
ko dha vidvā vikappaye.|| ||
Appameyyam pamāyinaṁ||
nivutam maññe puthujjananti.|| ||
8. Tissako
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divāvihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Subrahmā ca paccekabrahmā Suddhavāso capaccekabrahmā yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā paccekadvārabāhaṁ nissāya aṭṭhaṁsu.|| ||
4. Atha kho Suddhāvāso. paccekabrahmā KatamodakaTissakaṁ bhikkhum ārabbha Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Appameyyam paminanto||
ko dha vidvā vikappaye||
appameyyaṁ pamāyinam||
nivutam maññe akissavan ti|| ||
9. Tudu Brahmā
1. Sāvatthi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Kokāliko bhikkhu ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno.|| ||
3. Atha kho Tudu paccekabrahmā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappam Jetavanam obhāsetvā yena Kokāliko bhikkhu ten-upasaṅkami||
4. Upasaṅkamitvā vehāsaṁ ṭhito Kokālikaṁ bhikkhum etad avoca:|| ||
Pasādehi Kokālika Sāriputtā-Moggallānesu cittaṁ||
pesalā Sāriputta-Moggallānā ti.|| ||
5. Ko si tvam āvuso ti.|| ||
6. Ahaṁ Tudu paccekabrahmā ti.|| ||
7. Nanu tvam āvuso Bhagavatā anāgāmī byākato||
atha kiñcarahi idhāgato||
passa yāvañca te idam aparaddhan ti.|| ||
Purisassa hi jātassa||
kuṭhārī jāyate mukhe||
yāya chindati attānaṁ||
bālo dubbhāsitaṁ bhaṇaṁ.|| ||
Yo nindiyaṁ pasaṁsati||
tam vā nindati yo pasaṁsiyo||
vicināti mukhena so kaliṁ||
kalinā tena sukhaṁ na vindati.|| ||
Appamattako ayam kali||
yo akkhesu dhanaparājayo||
sabbassāpi sahāpi attanā||
ayam eva mahantataro kali||
yo Sugatesu manaṁ padosaye.|| ||
Sataṁ sahassānaṁ nirabbudānam||
chattiṁsati pañca abbudāni||
yam ariyagarahī nirayam upeti||
vācaṁ mānañca paṇidhāya pāpakan ti|| ||
10. Kokāliko
Sāvatthi.|| ||
2. Atha kho Kokāliko bhikkhu yena Bhagavā ten-
upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi||
3. Eka-m-antaṁ nisinno kho Kokāliko Bhagavantam etad avoca:|| ||
Pāpicchā bhante Sāriputta-Moggallānā pāpikānam icchānaṁ vasaṁ gatā ti.|| ||
4. Evaṁ vutte Bhagavā Kokālikaṁ bhikkhum etad avoca:|| ||
Mā h-evam Kokālika avaca mā h-evaṁ Kokālika avaca||
pasādehi Kokālika Sāriputta-Moggallānesu cittam||
pesalā Sāriputta-Moggallānā ti||
5. Dutiyam pi kho Kokāliko bhikkhu Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kiñcāpi me bhante Bhagavā saddhāyiko paccayiko||
atha kho pāpicchā va Sāriputta-Moggallānā pāpikānam icchānaṁ vasaṁ gatā ti.|| ||
6. Dutiyam pi kho Bhagavā Kokalikam bhikkhum etad avoca:|| ||
Mā hevam Kokālika avaca mā hevaṁ Kokālika avaca||
pasādehi Kokālika Sāriputta-Moggallānesu cittaṁ||
pesalā Sāriputta-Moggallānā ti.|| ||
7. Tatiyam pi kho Kokāliko bhikkhu Bhagavantam etad avoca||
la||
icchānaṁ vasaṁ gato ti.|| ||
8. Tatiyam pi kho Bhagavā Kokālikaṁ bhikkhum etad avoca||
pa||
pesalā Sāriputta-Moggallanā ti.|| ||
9. Atha kho Kokāliko bhikkhu uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā pakkāmi.|| ||
10. Acirapakkantassa ca Kokālikassa bhikkhuno sāsapamattīhi piḷakāhi sabbo kāyo puto ahosi.|| ||
Sāsapamattiyo hutvā muggamattiyo ahesuṁ||
muggamattiyo hutvā kaḷāyamattiyo ahesuṁ||
kaḷāyamattiyo hutvā kolaṭṭhimattiyo ahesuṁ||
kolaṭṭhimattiyo hutvā kolamattiyo ahesuṁ||
kolamattiyo hutvā āmalakamattiyo ahesuṁ||
āmalakamattiyo hutvā beluvasalāṭukamattiyo ahesuṁ||
beluvasalāṭukamattiyo hutvā billamattiyo ahesuṁ||
billamattiyo hutvā pabhijjiṁsu pubbañca lohitañ ca pagghariṁsu.|| ||
11. Atha kho Kokāliko bhikkhu ten'eva ābādhena kālam
akāsi.|| ||
Kālaṅkato ca Kokāliko bhikkhu Paduma-nirayam uppajji Sāriputta-Moggallānesu cittam āghātetvā.|| ||
12. Atha kho Brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappam Jetavanam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
13. Ekaṁ antaṁ ṭhito kho Brahmā sahampati Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kokāliko bhante bhikkhu kālamakāsi||
kālaṅkato ca bhante Kokāliko bhikkhu Padumanirayaṁ uppanno Sāriputta-Moggallānesu cittam āghātetvā ti.|| ||
14. Idam avoca Brahmā sahampati||
idam vatvā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
15. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū amantesi.|| ||
Imam bhikkhave rattiṁ Brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Jetavanam obhāsetvā yenāhaṁ ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā maṁ abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi|| ||
Eka-m-antaṁ ṭhito kho bhikkhave Brahmā sahampati mam etad avoca:|| ||
Kokāliko bhante bhikkhu kālāmakāsi||
kālaṅkato ca bhante Kokāliko bhikkhu Padumam nirayam uppanno Sāriputta-Moggallānesu cittam āghātetvā ti|| ||
Idam avoca bhikkhave Brahmā sahampati||
idaṁ vatvā mam abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth-evantaradhāyī ti.|| ||
16. Evaṁ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kīvadīghaṁ nu kho bhante Paduma-niraye āyuppamānan ti.|| ||
17. Dīgham kho bhikkhu paduma-niraye āyuppamāṇaṁ||
na sukaraṁ saṅkātum ettakāni vassāni iti vā ettakāni vassasatāni iti vā ettakāni vassasahassāni itivā ettakāni vassasatasahassāni iti vā ti.|| ||
18. Sakkā pana bhante upamā kātun ti.|| ||
19. Sakkā bhikkhū ti Bhagavā avoca:|| ||
Seyyathā pi bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho||
tato puriso vassasatassa vassasahassa accayena ekam ekaṁ tilam uddhareyya||
khippataraṁ kho so bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho iminā upakkamena parikkhayaṁ pariyādānam gaccheyya||
na tveva eko Abbudo nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati abbudā nirayā evam eko Nirabbudanirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati nirabbudā nirayā evam eko Ababo nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati ababā nirayā evam eko Aṭaṭo nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati aṭaṭā nirayā evam eko Ahaho nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati ahahā nirayā evam eko Kumudo nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati kumudā nirayā evam eko Sogandhiko nirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati sogandhikā nirayā evam eko Uppalanirayo||
seyyathāpi bhikkhu vīsati uppalakā nirayā evam eko Puṇḍarīko nirayo|| ||
Seyyathā pi bhikkhu vīsati puṇḍarīkā nirayā evam eko Padumo nirayo|| ||
Padumake pana bhikkhu niraye Kokāliko bhikkhu uppanno Sāriputta-Moggalānesu cittam āghātetvā ti.|| ||
20. Idaṁ avoca Bhagavā||
idam vatvāna Sugato athāparam etad avoca satthā.|| ||
Purisassa hi jātassa||
kuṭhārī jayate mukhe||
yāya chindati attānaṁ||
bālo dubbhāsitaṁ bhaṇam.|| ||
Yo nindiyaṁ pasaṁsati||
taṁ vā nindati yo pasaṁsiyo||
vicināti mukhena so kaliṁ||
kalinā tena sukhaṁ na vindati.|| ||
Appamattako ayam kali||
yo akkhesu dhanaparājayo||
sabbassāpi sahāpi attanā||
ayam eva mahantataro kali||
yo Sugatesu manaṁ padosaye.|| ||
Sataṁ sahassānam nirabbudānaṁ||
chattiṁsati pañca ca abbudāni||
yam ariyagarahī nirayam upeti||
vācaṁ manañca paṇidhāya pāpakan ti.|| ||
Pathamo vaggo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Āyācanaṁ Gāravo Brahmadevo Bako ca brahmā||
Aparā ca diṭṭhi Pamādaṁ Kokaliya Tissako||
Tudu ca brahmā aparo ca Kokāliko ti.|| ||
Chapter II: Dutiyo Vaggo (or Pañcaka)
1. Sanaṅkumāro
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Sappinī-tīre.|| ||
2. Atha kho brahmā Sanaṅkumāro abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Sappinī-tīram obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhito kho brahmā Sanaṅkumāro Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Khattiyo seṭṭho jane tasmiṁ||
ye gottapaṭisārino||
vijjācaraṇasampanno||
so seṭṭho devamānuse ti.|| ||
4. Idam avoca brahmā Sanaṅkumāro||
samanuñño satthā ahosi.|| ||
5. Atha kho brahmā Sanaṅkumāro samanuñño me satthā ti Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
2. Devadatta
1. Ekaṁ damayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭe pabbate acirapakkante Devadatte.|| ||
2. Atha kho Brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Gijjhakūṭam pabbatam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Brahmā sahampati Devadattam ārabbha Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Phalaṁ ve kadaliṁ hanti||
phalam veḷu phalaṁ nalaṁ||
sakkāro kāpurisam hanti||
gabbho assatarim yathā ti.|| ||
3. Andhakavinda
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Magadhesu viharati Andhakavinde.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā rattandhakāratimisāyam ajjhokāse nisinno hoti devo ca ekam ekaṁ phusāyati.|| ||
3. Atha kho Brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṁ Andhakavindam obhāsetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
4. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Brahmā sahampati Bhagavato santike imā gāthayo abhāsi:|| ||
Sevetha pantāni senāsanāni||
careyya saṅyojanavippamokkhā||
sa ce ratiṁ nādhigacchaye tattha||
saṅghe vase rakkhitatto satimā.|| ||
Kulā kulaṁ piṇḍikāya caranto||
indriyagutto nipako satimā||
sevetha pantāni senāsanāni||
bhayā pamutto abhaye vimutto.|| ||
Yattha bheravā siriṁsapā||
vijju sañcarati thaneti devo||
andhakāra-timisāya rattiyā||
nisīdi tattha bhikkhu vigatalomahaṁso.|| ||
Idaṁ hi jātu me diṭṭham||
na yidam iti hītihaṁ||
ekasmiṁ brahmacariyasmiṁ||
sahassam maccuhāyinam.|| ||
Bhīyo pañcasatā sekhā||
dasā ca dasadhā sataṁ.|| ||
Sabbe sotasamāpannā||
atiracchānagāmino||
Athāyam itarā pajā||
puññabhāgā ti me mano||
saṅkhātuṁ no pi sakkomi||
musāvādassa ottappeti.|| ||
4. Aruṇavatī
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati||
la||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
3. Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
4. Bhagavā etad avoca||
5. Bhūtapubbam bhikkhave rājā ahosi Aruṇavā nāma||
Rañño kho pana bhikkhave Aruṇavato Aruṇavatī nāma rājadhānī ahosi||
Aruṇavatiyaṁ kho pana bhikkhave rājadhāniyam Sikhī bhagavā arahaṁ sammāsambuddho upanissāya vihāsi.|| ||
6. Sikkhissa kho pana bhikkhave Bhagavato arahato sammāsambuddhassa Abhibhū-Sambhavaṁ nāma sāvakayugam ahosi aggaṁ bhaddayugaṁ.|| ||
7. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaṁ sammāsambuddho Abhibhuṁ bhikkhuṁ āmantesi|| ||
Āyāma brāhmaṇa||
yena aññataro brahmaloko ten-upasaṅkamissāma yāva bhattassa kālo bhavissatī ti.|| ||
8. Evam bhante ti kho bhikkhave Abhibhū bhikkhu Sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paccassosi.|| ||
9. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaṁ sammāsambuddho Abhibhū ca bhikkhu seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitaṁ va bāhaṁ pasāreyya pasāritaṁ vā bāhaṁ sammiñjeyya||
evam eva Aruṇavatiyā rājadhaniyā antarahitā tasmiṁ brahmaloke pātur ahesuṁ.|| ||
10. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaṁ sammāsambuddho Abhibhum bhikkhum āmantesi|| ||
Paṭibhātu brāhmaṇa taṁ brahmuno ca brahmaparisāya ca brahmapārisajjānaṁ ca dhammikathā ti.|| ||
11. Evaṁ bhante ti kho bhikkhave Abhibhū bhikkhu Sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa pattissutvā brahmānañca brahmaparisañca brahmapārisajje ca dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṁsesi.|| ||
12. Tatra sudaṁ bhikkhave brahmā ca brahmaparisā ca
brahmapārisajjā ca ujjhāyanti khīyanti vipācenti|| ||
Acchariyaṁ vata bho abbhutaṁ vata bho kathaṁ hi nāma satthari sammukhībhūte sāvako dhammaṁ desessatī ti.|| ||
13. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaṁ sammāsambuddho Abhibhuṁ bhikkhum āmantesi|| ||
Ujjhāyanti kho te brāhmaṇa brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca|| ||
Acchariyaṁ vata bho abbhutam vata bho kathaṁ hi nāma satthari sammukhībhūte sāvako dhammam desessatī ti|| ||
Tena hi tvaṁ brāhmaṇa bhiyyosomattāya brahmānañ ca brahmaparisañ ca brahmapārisajje ca saṁvejehī ti.|| ||
14. Evaṁ bhante ti kho bhikkhave Abhibhū bhikkhu Sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā dissamānena pi kāyena dhammaṁ desesi||
adissamānena pi kāyena dhammaṁ desesi||
dissamānena heṭṭhimena upaḍḍhakāyena adissamānena uparimena upaḍḍhakāyena dhammaṁ desesi||
dissamānena pi uparimena upaḍḍhakāyena adissamānena heṭṭhimena upaḍḍhakāyena dhammaṁ desesi.|| ||
15. Tatra sudaṁ bhikkhave brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca acchariyabbhutacittajātā ahesuṁ.|| ||
Acchariyaṁ vata bho abbhutaṁ vata bho samaṇassa mahiddhikatā mahānubhāvatā ti.|| ||
16. Atha kho Abhibhū bhikkhu Sikhiṁ bhagavantam arahantam sammāsambuddham etad avoca:|| ||
Abhijānāmi khvāhaṁ bhante bhikkhusaṅghassa majjhe evarūpaṁ vācaṁ bhāsitā pahomi khvāham āvuso brahmaloke ṭhito sahassīlokadhātuṁ sarena viññāpetun ti.|| ||
17. Etassa brāhmaṇa kālo etassa brāhmaṇa kālo yaṁ tvaṁ brāhmaṇa brahmaloke ṭhito sahassīlokadhātuṁ sarena viññāpeyyāsī ti.|| ||
18. Evam bhante ti kho bhikkhave Abhibhū bhikkhu Sikhissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā brahmaloke ṭhito imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Ārabbhatha nikkhamatha||
yuñjatha buddhasāsane||
dhunātha maccuno senaṁ||
naḷāgāraṁ va kuñjaro.|| ||
Yo imasmim dhammavinaye||
appamatto vihassati||
pahāya jātisaṁsāraṁ||
dukkhassantaṁ karissatī ti.|| ||
19. Atha kho bhikkhave Sikhī ca bhagavā arahaṁ sammāsambuddho Abhibhū ca bhikkhu brahmānañ ca brahmaparisañ ca brahmapārisajje ca saṁvejetvā||
seyyathāpi nāma||
pa||
tasmim brahmaloke antarahitā Aruṇavatiyā pātur ahesuṁ.|| ||
20. Atha kho bhikkhave Sikhī bhagavā arahaṁ sammāsambuddho bhikkhū āmantesi|| ||
Assuttha no tumhe bhikkhave Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā ti.|| ||
21. Assumha kho mayaṁ bhante Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā ti.|| ||
22. Yathā kathaṁ pana tumhe bhikkhave assuttha Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā ti.|| ||
23. [Evaṁ kho mayam bhante assumha Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassa]|| ||
Ārabbhatha nikkhamatha||
yuñjatha buddhasāsane||
dhunātha maccuno senaṁ||
naḷāgāraṁ va kuñjaro.|| ||
Yo imasmiṁ dhammavinaye||
appamatto vihassati||
pahāya jātisaṁsāraṁ||
dukkhassantam karissatī ti.|| ||
24. Evam eva kho mayaṁ bhante assumha Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamanassā ti.|| ||
25. Sādhu sādhu bhikkhave||
sādhu kho tumhe bhikkhave assuttha Abhibhussa bhikkhuno brahmaloke ṭhitassa gāthāyo bhāsamānassā ti.|| ||
26. Idam avoca Bhagavā||
attamanā te bhikkhū Bhagavato bhāsitam abhinandun ti.|| ||
5. Parinibbāna
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Kusinārāyaṁ viharati Upavattane Mallānaṁ sālavane antarena yamakasālānaṁ parinibbānasamaye.|| ||
2. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Handa dāni
bhikkhave āmantayāmi vo appamādena sampādetha vayadhammā saṅkhārā ti||
ayam Tathāgatassa pacchimā vācā.|| ||
3. Atha kho Bhagavā pathamaṁ jhānaṁ samāpajji.|| ||
Pathamajhānā vuṭṭhahitvā dutiyaṁ jhānaṁ samāpajji|| ||
Dutiyajhānā vuṭṭhahitvā tatiyaṁ jhānaṁ samāpajji|| ||
Tatiyajhānā vuṭṭhahitvā catutthaṁ jhānaṁ samāpajji||
Catutthajhānā vuṭṭhahitvā ākāsānañcāyatanaṁ samāpajji|| ||
Ākāsānañcāyatanā vuṭṭhahitvā viññāṇañcāyatanaṁ samāpajji.|| ||
Viññāṇañcāyatanā vuṭṭhahitvā ākiñcaññāyatanaṁ samāpajji|| ||
Ākiñcaññāyatanā vuṭṭhahitvā nevasaññānāsaññāyatanaṁ samāpajji.|| ||
4. Nevasaññānāsaññāyatanā vuṭṭhahitvā ākiñcaññāyatanaṁ samāpajji||
Ākiñcaññāyatanā vuṭṭhahitvā viññāṇañcāyatanaṁ samāpajji|| ||
Viññāṇañcāyatanā vuṭṭhahitvā ākāsānañcāyatanaṁ samāpajji|| ||
Ākāsānañcāyatanā vuṭṭhahitvā catutthaṁ jhānaṁ samāpajji|| ||
Catutthajhānā vuṭṭhahitvā tatiyaṁ jhānaṁ samāpajji|| ||
Tatiyajhānā vuṭṭhahitvā dutiyaṁ jhānaṁ samāpajji|| ||
Dutiyajhānā vuṭṭhahitvā pathamaṁ jhānaṁ samāpajji.|| ||
Paṭhamajhānā vuṭṭhahitvā dutiyaṁ jhānaṁ samāpajji.|| ||
Dutiyajhānā vuṭṭhahitvā tatiyaṁ jhānaṁ samāpajji.|| ||
Tatiyajhānā vuṭṭhahitvā catutthaṁ jhānaṁ samāpajji|| ||
Catutthajhānā vuṭṭhahitvā samanantarā Bhagavā parinibbāyi.|| ||
5. Parinibbute Bhagavati saha parinibbānā Brahmā sahampati imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Sabbe va nikkhipissanti||
bhūtā loke samussayaṁ||
yathā etādiso satthā||
loke appaṭipuggalo||
Tathāgato balappatto||
sambuddho parinibbuto ti.|| ||
6. Parinibbute Bhagavati saha parinibbānā Sakko devānam indo imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Aniccā vata saṅkhārā||
uppadavayadhammino||
uppajjitvā nirujjhanti||
tesaṁ vūpasamo sukho ti.|| ||
7. Parinibbute Bhagavati saha parinibbānā āyasmā Ānando imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Tadāsi yam bhiṁsanakaṁ||
tadāsi lomahaṁsanaṁ||
sabbākāravarūpete||
sambuddhe parinibbute ti.|| ||
Parinibbute Bhagavati saha parinibbānā āyasmā Anuruddho imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Nāhu assāsapassāso ṭhita-cittassa tādino||
anejo santim ārabbha||
cakkhumā parinibbuto.|| ||
Asallīnena cittena||
vedanam ajjhavāsayi||
pajjotass'eva nibbānaṁ||
vimokkho cetaso ahū ti.|| ||
Brahma-saṁyuttaṁ.|| ||
Pañcakaṁ.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Brahmā-Sanaṁ Devadatto Andhakavindo Aruṇavatī
Parinibbānena ca desitam idaṁ Brahma-pañcakaṁ.|| ||
Book VII
Brāhmaṇa Saṁyutta
Chapter I: Arahanta Vaggo Paṭhamo
1. Dhanañjanī
1. Evam me sutam ekam samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarassa bhāradvājagottabrāhmāṇassa Dhanañjānī nāma brāhmaṇī abhippasannā hoti buddhe ca dhamme ca saṅghe ca.|| ||
3. Atha kho Dhanañjānī brāhmaṇī bhāradvājagottassa brāhmaṇassa bhattam upasaṁharantī upakkamitvā tikkhattum udānam udānesi|| ||
Namo tassa Bhagavato arahato sammāsambuddhassa||
pe.|| ||
4. Evaṁ vutte bharadvājagotto brāhmaṇo Dhanañjānim etad avoca:|| ||
Evam eva panāyam vasalī yasmiṁ vā tasmiṁ vā tassa muṇḍakassa samaṇassa vaṇṇaṁ bhāsati||
idāni tyāhaṁ vasali tassa satthunovādam āropessāmī ti.|| ||
5. Na khvāhan-tam brāhmaṇa passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sedevakamanussāya yo tassa Bhagavato vādam āropeyya arahato sammāsambuddhassa||
api ca tvaṁ brāhmaṇa gaccha||
gantvā vijānissasī ti.|| ||
6. Atha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo kupito anattamano yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vītisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
7. Eka-m-antaṁ nisinno kho bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavantaṁ gāthaya ajjhabhāsi:|| ||
Kiṁ su chetvā sukhaṁ seti||
kiṁ su chetvā na socati||
kissassa ekadhammassa||
vadhaṁ rocesi Gotamā ti.|| ||
8. Kodhaṁ chetvā sukhaṁ seti||
kodhaṁ chetvā na socati||
kodhassa visamūlassa||
madhuraggassa brāhmaṇa||
vadham ariyā pasaṁsanti||
taṁ hi chetvā na socatī ti.|| ||
9. Evaṁ vutte bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama|| ||
Seyyathā pi bho Gotama nikkujjitaṁ vā akkujjeyya||
paṭicchannaṁ vā vivareyya||
mūḷhassa vā maggam ācikkheyya||
andhakāre vā telapajjotam dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti||
evam evaṁ bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito|| ||
Esāhaṁ bhagavantaṁ Gotamaṁ saraṇaṁ gacchāmi||
dhammañca bhikkhusaṅghañca|| ||
Labheyyāham bhoto Gotamassa santike pabbajjaṁ labheyyaṁ upasampadan ti.|| ||
10. Alattha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavato santike pabbajjam alattha upasampadaṁ.|| ||
11. Acirūpasampanno kho panāyasmā bhāradvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirass-eva yassatthāya kulaputtā sammad eva agārasmā anagāriyaṁ pabbajanti||
tad anuttaraṁ brahmacariya-pariyosānam diṭṭheva dhamme sayaṁ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi||
khīṇā jāti vusitaṁ brahmacariyaṁ kataṁ karaṇīyam nāparam itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||
12. Aññataro ca Bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
2. Akkosa
1. Ekam samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Assosi kho akkosaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhāradvājagotto kira brāhmaṇo Samaṇassa Gotamassa santike agārasmā anagāriyaṁ pabbajito ti.|| ||
3. Kupito anattamano yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosati paribhāsati.|| ||
4. Evaṁ vutte Bhagavā akkosaka-bhāradvājaṁ brāhmaṇam etad avoca:|| ||
Taṁ kiṁ maññasi brāhmaṇa||
api nu kho te āgacchanti mittāmaccā ñātisālohitā atithiyo ti.|| ||
5. Appekadā me bho Gotama āgacchanti mittāmaccā ñātisālohitā atithiyo ti.|| ||
6. Taṁ kiṁ maññasi brāhmaṇa||
api nu tesam anuppadesi khādanīyaṁ bhojanīyam sāyanīyan ti.|| ||
7. Appekadā nesāhaṁ bho Gotama anuppademi khādanīyaṁ bhojanīyaṁ sāyanīyan ti.|| ||
8. Sace kho pana te brāhmaṇa na patigaṇhanti kassa taṁ hoti.|| ||
9. Sace te bho Gotama na patigaṇhanti amhākam eva taṁ hotī ti.|| ||
10. Evam eva kho brāhmaṇa yaṁ tvaṁ amhe anakkosante akkosasi||
arosante rosesi||
abhaṇḍante bhaṇḍasi||
taṁ te mayaṁ na paṭigaṇhāma [tav-ev-etaṁ brāhmaṇa hoti] tavev etam brāhmaṇa hotī ti|| ||
Yo kho brāhmaṇa akkosantaṁ paccakkosati||
rosentaṁ paṭiroseti||
bhaṇḍantaṁ paṭibhaṇḍati||
ayam vuccati brāhmaṇa sambhuñjati vītiharati||
te mayam tayā neva sambhuñjāma||
na vītiharāma||
tav-ev-etam brāhmaṇa hoti tav-ev-etam brāhmaṇa hotī ti.|| ||
11. Bhavantaṁ kho Gotamaṁ sarājikā parisā evaṁ jānāti||
Arahaṁ samaṇo Gotamo ti|| ||
Atha ca pana bhavaṁ Gotamo kujjhatī ti.|| ||
12. Akkodhassa kuto kodho||
dantassa samajīvino||
sammadaññāvimuttassa||
upasantassa tādino.|| ||
Tass'eva tena pāpiyo||
yo kuddhaṁ paṭikujjhati||
kuddham appaṭikujjhanto||
saṅgāmaṁ jeti dujjayaṁ.|| ||
Ubhinnam atthaṁ carati||
attano ca parassa ca||
paraṁ saṅkupitaṁ ñatvā||
yo sato upasammati.|| ||
Ubhinnaṁ tikicchantānam||
attano ca parassa ca||
janā maññanti bālo ti||
ye dhammassa akovidā ti.|| ||
13. Evaṁ vutte akkosaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pe||
Esāham bhavantaṁ Gotamaṁ saraṇam gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca|| ||
Labheyyāham bhoto Gotamassa santike pabbajjaṁ labheyyam upasampadan ti.|| ||
14. Alattha kho akkosaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavato santike pabbajjaṁ alattha upasampadaṁ||
15. Acirūpasampanno kho panāyasmā akkosaka-bhāradvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva yassatthāya kulaputtā sammad eva agārasmā anagāriyaṁ pabbajanti||
tad anuttaram brahmacariyapariyosānaṁ diṭṭhevadhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi||
khīnā jāti vusitaṁ brahmacariyaṁ kataṁ karanīyaṁ nāparaṁ itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||
16. Aññataro ca panāyasmā Bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
3. Asurinda
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Assosi kho asurindaka-bhāradvājo brāhmaṇo|| ||
Bhāradvājagotto brāhmaṇo kira samaṇassa Gotamassa santike agārasmā anagāriyam pabbajito ti.|| ||
3. Kupito anattamano yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosati paribhāsati.|| ||
4. Evaṁ vutte Bhagavā tuṇhī ahosi.|| ||
5. Atha kho asurindaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Jito si samaṇa||
jito si samaṇā ti.|| ||
6. Jayaṁ ve maññati bālo||
vācāya pharusaṁ bhaṇaṁ||
jayañc-ev-assa taṁ hoti||
yā titikkhā vijānato.|| ||
Tass'eva tena pāpiyo||
yo kuddhaṁ paṭikujjhati||
kuddham appaṭikujjhanto||
saṅgāmaṁ jeti dujjayaṁ.|| ||
Ubhinnam atthaṁ carati||
attano ca parassa ca||
paraṁ saṅkupitaṁ ñatvā||
yo sato upasammati.|| ||
Ubhinnam tikicchantānaṁ||
attano ca parassa ca||
janā maññanti bālo ti||
ye dhammassa akovidā ti.|| ||
7. Evaṁ vutte asurindaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaṁ bho Gotama abhikkantaṁ bho Gotama||
pa||
abbhaññāsi.|| ||
8. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataṁ ahosī ti.|| ||
4. Bilaṅgika
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Assosi kho bilaṅgika-bhāradvājo brāhmaṇo||
Bhāradvājagotto kira brāhmaṇo samaṇassa Gotamassa santike agārasmā anagāriyaṁ pabbajito ti.|| ||
3. Kupito anattamano yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā tuṇhībhūto eka-m-antaṁ aṭṭhāsi.|| ||
4. Atha kho Bhagavā bilaṅgikassa bhāradvājassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkam aññāya bilaṅgikaṁ bhāradvāja-brāhmaṇaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Yo appaduṭṭhassa narassa dussati||
suddhassa posassa anaṅgaṇassa||
tam eva bālam pacceti pāpaṁ||
sukhumo rajo paṭivātaṁ va khitto ti.|| ||
5. Evaṁ vutte bilaṅgika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantaṁ bho Gotama||
pa||
Esāhaṁ bhavantaṁ Gotamaṁ saraṇaṁ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca||
Labheyyāham bhoto Gotamassa santike pabbajjaṁ||
pa||
tad anuttaram brahmacariyapariyosānaṁ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati|| ||
Khīṇā jāti vusitaṁ brahmacariyaṁ kataṁ karaṇīyaṁ nāparam itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||
6. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataṁ ahosī ti.|| ||
5. Ahiṁsaka
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Atha kho ahiṁsaka-bhāradvājo brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vītisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
3. Eka-m-antaṁ nisinno kho ahiṁsaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ahiṁsakāhaṁ bho Gotama ahiṁsakāham bho Gotamā ti.|| ||
4. Yathā nāmaṁ tathā c-assa||
siyā kho tvaṁ ahiṁsako||
yo ca kāyena vācāya||
manasā ca na hiṁsati||
sa ce ahiṁsako hoti||
yo paraṁ na vihiṁsatī ti.|| ||
5. Evam vutte ahiṁsaka-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaṁ bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
abbhaññāsi.|| ||
6. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
6. Jaṭā
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Atha kho jaṭā-bhāradvājo brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vītisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
3. Eka-m-antaṁ nisinno jaṭā-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Antojaṭā bahijaṭā||
jaṭāya jaṭitā pajā||
taṁ taṁ Gotama pucchāmi||
ko imaṁ vijaṭaye jaṭan ti.|| ||
4. Sīle patiṭṭhāya naro sapañño||
cittaṁ paññañca bhāvayaṁ||
ātāpī nipako bhikkhu||
so imam vijaṭaye jaṭaṁ.|| ||
Yesaṁ rāgo ca doso ca||
avijjā ca virājitā||
khīṇāsavā arahanto||
tesaṁ vijaṭitā jaṭā.|| ||
Yattha nāmañca rūpañca||
asesam uparujjhati||
paṭighaṁ rūpasaññā ca||
ettha sā chijjate jaṭā ti.|| ||
5. Evaṁ vutte jaṭā-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaṁ bho Gotama||
pa||
6. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataṁ ahosī ti.|| ||
7. Suddhika
1. Sāvatthi Jetavane.|| ||
2. Atha kho suddhika-bhāradvājo brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyam vītisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi||
3. Eka-m-antaṁ nisinno kho suddhika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavato santike imaṁ gātham ajjhabhāsi:|| ||
Na brāhmaṇo sujjhati koci loke||
sīlavā pi tapo karaṁ||
vijjācaraṇasampanno so sujjhati||
na aññā itarā pajā ti.|| ||
4. Bahum pi palapaṁ jappaṁ||
na jaccā hoti brāhmaṇo||
anto kasambhu-saṅkiliṭṭho||
kuhanam upanissito.|| ||
Khattiyo brāhmaṇo vesso||
suddo caṇḍālapukkuso||
āraddhaviriyo pahitatto||
niccaṁ daḷhaparakkamo||
pappoti paramaṁ suddhiṁ||
evam jānāhi brāhmaṇā ti.|| ||
5. Evam vutte suddhika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
6. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
8. Aggika
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aggika-bhāradvājassa brāhmaṇassa sappinā pāyāso sannihito hoti:|| ||
Aggiṁ juhissāmi aggihuttaṁ paricarissāmī ti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Rājagahaṁ piṇḍāya pāvisi||
Rājagahe sapadānaṁ piṇḍāya caramāno yena aggika-bhāradvājassa brāhmaṇassa nivesanaṁ ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
4. Addasā kho aggika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantaṁ piṇḍāya carantaṁ||
disvāna Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tīhi vijjāhi sampanno||
jātimā sutavā bahu||
vijjācaraṇasampanno||
so-maṁ bhuñjeyya pāyāsan ti.|| ||
5. Bahum pi palapaṁ jappaṁ||
na jaccā hoti brāhmaṇo||
anto kasambusaṅkiliṭṭho||
kuhanā parivārito.|| ||
pubbenivāsaṁ yo vedi||
saggāpāyañ ca passati||
atho jātikkhayaṁ patto||
abhiññāvosito muni.|| ||
etāhi tīhi vijjāhi||
tevijjo hoti brāhmaṇo||
vijjācaraṇasampamo||
so mam bhuñjeyya pāyāsan ti.|| ||
6. Bhuñjatu bhavaṁ bho Gotamo brāhmaṇo bhavan ti.|| ||
7. Gāthābhigītaṁ me abhojanīyaṁ||
sampassatam brāhmaṇa n-esa dhammo||
gāthābhigītaṁ panudanti buddhā||
dhamme sati brāhmaṇa vuttir esā.|| ||
Aññena ca kevalinam mahesiṁ||
khīṇāsavaṁ kukkuccavūpasantaṁ||
annena pānena upaṭṭhahassu||
khettaṁ hi taṁ puññapekkhassa hotī ti.|| ||
8. Evam vutte aggika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
9. Aññantaro ca panāyasmā bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
9. Sundarika
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagava Kosalesu viharati Sundarikāya nadiyā tīre.|| ||
2. Tena kho pana samayena sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo Sundarikāya nadiyā tīre aggiṁ juhati aggihuttaṁ paricarati.|| ||
3. Atha kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo aggiṁ juhitvā aggihuttaṁ paricaritvā uṭṭhāyāsanā samantā catuddisā anuvilokesi|| ||
Ko nu kho imaṁ havyasesam bhuñjeyyāsī ti.|| ||
4. Addasā kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam aññatarasmiṁ rukkhamūle sīsam pārutaṁ nisinnaṁ||
disvāna vāmena hatthena havyasesaṁ gahetvā dakkhiṇahatthena kamaṇḍaluṁ gahetvā yena Bhagavā ten-upasaṅkami.|| ||
5. Atha kho Bhagavā sundrika-bhāradvājassa brāhmaṇassa padasaddena sīsaṁ vivari||
6. Atha kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo muṇḍo||
ayaṁ bhavaṁ muṇḍako ayam bhavan ti tato ca puna nivattitu-kāmo ahosi.|| ||
7. Atha kho sundarika-bhāradvājassa brāhmaṇassa etad ahosi|| ||
Muṇḍā pi hi idh-ekacce brāhmaṇā bhavanti||
yaṁ nunāhaṁ upasaṅkamitvā jātim puccheyyan ti.|| ||
8. Atha kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kim jacco bhavan ti.|| ||
9. Mā jātim puccha caraṇañca puccha||
kaṭṭhā have jāyati jātavedo||
nīcākulīno pi muni dhitimā||
ājānīyo hoti hirīnisedho.|| ||
Saccena danto damasā upeto||
vedantagū vūsita-brahmacariyo||
yaññupanīto tam upavhayetha||
kālena so juhati dakkhiṇeyyo ti.|| ||
10. Addhā suyiṭṭhaṁ suhutaṁ mama yidaṁ||
yaṁ tādisaṁ vedagum addasāmi||
tumhādisānaṁ hi adassanena||
añño jano bhuñjati havyasesan ti.|| ||
Bhuñjatu bhavaṁ Gotamo brāhmaṇo bhavan ti.|| ||
11. Gāthābhigītaṁ me abhojaniyaṁ||
sampassataṁ brāhmaṇa n-esa dhammo||
gāthābhigītaṁ panudanti buddhā||
dhamme sati brāhmaṇa vuttir esā.|| ||
Aññena ce kevalinaṁ mahesiṁ||
khīṇāsavaṁ kukkuccavūpasantaṁ||
annena pānena upaṭṭhahassu||
khettaṁ hi tam puññapekkhassa hotī ti.|| ||
12. Atha kassa cāhaṁ bho Gotama imaṁ havyasesaṁ dammī ti.|| ||
13. Na khvāhaṁ brāhmaṇa passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yass-eso havyaseso bhutto sammāpariṇāmaṁ
gaccheyya aññatra brāhmaṇa Tathāgatassa vā Tathāgatasāvakassa vā||
tena hi tvaṁ brāhmaṇa taṁ havyasesam appaharite vā chaṭṭehi appāṇake vā udake opilāpehī ti.|| ||
14. Atha kho sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo taṁ havyasesaṁ appāṇake udake opilāpesi.|| ||
15. Atha kho so havyaseso udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati|| ||
Seyyathā pi nāma phālo divasasantatto udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati||
evam eva so havyaseso udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyatisampadhūpāyati||
16. Atha kho sundarika-bharadvājo brāhmaṇo saṁviggo lomahaṭṭhajāto yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
17. Eka-m-antaṁ ṭhitaṁ kho sundarika-bhāradvājam brāhmaṇaṁ Bhagavā gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Mā brāhmaṇa dāru samādahāno||
suddhim amaññi bahiddhā hi etaṁ||
na hi tena suddhiṁ kusalā vadanti||
yo bāhirena parisuddhim icche.|| ||
Hitvā ahaṁ brāhmaṇa dārudāhaṁ||
ajjhattam eva jalayāmi jotiṁ||
niccagginī niccasamāhitatto||
arahaṁ ahaṁ brahmacariyaṁ carāmi.|| ||
Māno hi te brāhmaṇa khāribhāro||
kodho dhūmo bhasmani mosavajjaṁ||
jivhā sujā hadayam jotiṭṭhānaṁ||
attā sudanto purisassa joti.|| ||
Dhammo rahado brāhmaṇa sīlatittho||
anāvilo sabbhi sataṁ pasattho||
yattha have vedaguno sinātā||
anallīnagattā va taranti pāraṁ.|| ||
Saccaṁ dhammo saṁyamo brahmacariyaṁ||
majjhesitā brāhmaṇa brahmapatti||
satujjubhūtesu namo karohi||
tam ahaṁ naraṁ dhammasārī ti brūmī ti.|| ||
18. Evaṁ vutte sundarika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho gotama||
pa||
19. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataṁ ahosī ti.|| ||
10. Bahudhiti
1. Ekam samayaṁ Bhagavā Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarassa bharadvājagottassa brāhmaṇassa catuddasa balivaddā naṭṭhā honti.|| ||
3. Atha kho bhāradvāja-gotto brāhmaṇo te balivadde gavesanto yena so pana vanasaṇḍo ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā addasā Bhagavantaṁ tasmiṁ vanasaṇḍe nisinnaṁ pallaṅkaṁ ābhujitvā ujuṁ kāyam paṇidhāya parimukhaṁ satim upaṭṭhapetvā.|| ||
4. Disvāna yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato santike imā gāthayo abhāsi:|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
balivaddā catuddasa||
ajjasaṭṭhiṁ na dissanti||
tenāyaṁ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
tilā khettasmiṁ pāpikā||
ekapaṇṇā dvipannā ca||
tenāyam samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
tuccha-kotthasmiṁ musikā||
ussoḷhikaya naccanti||
tenāyaṁ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
santhāro sattamāsiko||
uppāṭakehi sañchanno||
tenāyaṁ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
vidhavā sattadhītaro||
ekaputtā dviputtā cā||
tenāyaṁ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
piṅgalā tilakā hatā||
sottam pādena bodheti||
tenāyaṁ samaṇo sukhī.|| ||
Na hi nūn-imassa samaṇassa||
paccūsamhi iṇāyikā||
detha dethā ti codenti||
tenāyaṁ samaṇo sukhī ti.|| ||
5. Na hi mayham brāhmaṇa||
balivaddā catuddasa||
ajjasaṭṭhiṁ na dissanti||
tenāhaṁ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayham brāhmaṇa||
tilā khettasmiṁ pāpikā||
ekapaṇṇā dvipaṇṇā ca||
teṇāhaṁ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayham brāhmaṇa||
tucchā-koṭṭhasmiṁ musikā||
ussoḷhikāya naccanti||
tenāhaṁ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayhaṁ brāhmaṇa||
santhāro sattamāsiko||
uppāṭakehi sañchanno||
tenāham brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayham brāhmaṇa||
vidhavā sattadhītaro||
ekaputtā driputtā ca||
tenāhaṁ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayhaṁ brāhmaṇa||
piṅgalā tilakā hatā||
sottam pādena bodheti||
tenāhaṁ brāhmaṇa sukhī.|| ||
Na hi mayhaṁ brāhmaṇa||
paccūsamhi iṇāyikā||
detha dethāti codenti||
tenāhaṁ brāhmaṇa sukhī ti.|| ||
6. Evam vutte bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
seyyathāpi bho Gotama nikujjitam va ukkujjeyya paṭicchannaṁ vā vivareyya||
mūḷhassa vā maggam ācikkheyya||
andhakāre telapajjotaṁ dhāreyya cakkhumanto rupāni dakkhinti||
evam evam bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito||
esāhaṁ Bhagavantam saraṇaṁ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca||
Labheyyāhaṁ bhoto Gotamassa santike pabbajjaṁ labheyyam upasampadan ti.|| ||
7. Alattha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavato santike pabbajjam alattha upasampadaṁ.|| ||
8. Acirūpasampanno panāyasmā bharadvājo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto na cirass-eva yassattāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṁ pabbajanti||
tad anuttaraṁ brahmacariyapariyosānaṁ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi||
khīnā jāti vusitaṁ brahmacariyaṁ kataṁ karaṇīyaṁ nāparam itthattāyā ti abbhaññāsi.|| ||
9. Aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahatam ahosī ti.|| ||
Arahanta-vaggo pathamo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Dhanañjānī ca Akkosaṁ||
Asurinda Bilaṅgikaṁ||
Ahiṁsakaṁ Jaṭā c-eva||
Suddhikaṁ c-eva Aggikā||
Sundarikaṁ Bahudhīti||
yena ca te dasā ti.|| ||
Chapter II: Upāsaka Vaggo
1. Kasi
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Magadhesu viharati Dakkhiṇāgirismiṁ Ekanālāyam brāhmaṇa-gāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena kasi-bhāradvājassa brāhmaṇassa pañcamattāni naṅgalasatāni payuttāni honti vappakāle.|| ||
3. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena kasi-bhāradvājassa brāhmaṇassa kammanto ten-upasaṅkami.|| ||
4. Tena kho pana samayena kasi-bhāradvājassa brāhmaṇassa parivesanā vattati.|| ||
5. Atha kho Bhagavā yena parivesanā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
6. Addasā kho kasi-bharadvājo brāhmaṇo Bhagavantam piṇḍāya ṭhitaṁ||
disvāna Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ahaṁ kho samaṇa kasāmi ca vapāmi ca||
kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmi|| ||
Tvam pi samaṇa kasassu ca vapassu ca||
kasitvā ca vapitvā ca bhuñjassī ti.|| ||
7. Aham pi kho brāhmaṇa kasāmi ca vapāmi ca||
kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmī ti.|| ||
8. Na kho mayam passāma bhoto Gotamassa yugaṁ vā vā naṅgalaṁ vā phālaṁ vā pācanam vā balivadde vā||
atha ca pana bhavaṁ Gotamo evam āha|| ||
Aham pi kho brāhmaṇa kasāmi ca vapāmi ca||
kasitvā ca vapitvā ca bhuñjāmī ti.|| ||
9. Atha kho kasi-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kassako paṭijānāsi||
na ca passāmi te kasiṁ||
kassako pucchito brūhi||
kathaṁ jānemu taṁ kasin ti.|| ||
10. Saddhā bījaṁ tapo vuṭṭhi||
paññā me yuganaṅgalaṁ||
hirī isā mano yottaṁ||
sati me phāla-pācanaṁ.|| ||
Kāyagutto vacīgutto||
āhāre udare yato||
saccaṁ karomi niddānaṁ||
soraccam me pamocanaṁ.|| ||
Viriyam me dhuradhorayhaṁ||
yogakkhemādhivāhanaṁ||
gacchati anivattantaṁ||
yattha gantvā na socati.|| ||
Evam esā kasī kaṭṭhā||
sā hoti amatapphalā||
etaṁ kasiṁ kasitvāna||
sabbadukkhā pamuccatī ti.|| ||
11. Bhuñjatu bhavaṁ Gotamo kassako bhavaṁ Gotamo||
yaṁ hi Gotamo amatapphalam pi kasiṁ kasatī ti.|| ||
12. Gāthābhigītam me abhojanīyaṁ||
sampassataṁ brāhmaṇa n-esa dhammo||
gāthābhigītaṁ panudanti buddhā||
dhamme sati brāhmaṇa vuttir esā.|| ||
Aññena ce kevalinaṁ mahesiṁ||
khīṇāsavaṁ kukkuccavūpasantaṁ||
annena pānena upaṭṭhahassu||
khettañhi taṁ puññapekkhassa hotī ti|| ||
Evaṁ vutte kasi-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantaṁ bho Gotama||
seyyathāpi bho Gotama nikkujjitaṁ vā ukkujjeyya paṭicchannaṁ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṁ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṁ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti||
evam evam bho Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito||
esāhaṁ bhagavantaṁ Gotamaṁ saraṇaṁ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca||
upāsakaṁ maṁ bhavaṁ Gotamo dharetu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
2. Udayo
1. Sāvatthi nidānam.|| ||
2. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Udayassa brāhmaṇassa nivesanaṁ tenupasaṅkami.|| ||
3. Atha kho Udayo brāhmaṇo Bhagavato pattam odanena pūresi.|| ||
4. Dutiyam pi kho Bhagavā pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Udayassa brāhmaṇassa nivesanaṁ ten-upasaṅkami||
pa||
5. Tatiyam pi kho Udayo brāhmaṇo Bhagavato pattam
odanena pūretvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Pakaṭṭhako yaṁ samaṇo Gotamo punappunam āgacchatī ti.|| ||
Punappunam ceva vapanti bījaṁ||
punappunaṁ vassati devarājā||
punappunam khettam kasanti kassakā||
punappunam aññam upeti raṭṭhaṁ.|| ||
Punappunaṁ yācakā yācayanti||
punappunam dānapatī dadanti||
punappunam dānapatī daditvā||
punappunam saggam upeti ṭhānaṁ.|| ||
Punappunaṁ khīranikā duhanti||
punappunaṁ vaccho upeti mātaraṁ||
punappunaṁ kilamati phandati ca||
punappunaṁ gabbham upeti mando.|| ||
Punappunaṁ jāyati miyyati ca||
punappunaṁ sīvathikaṁ haranti||
maggañca laddhā apunabbhavāya||
na punappunam jāyati bhūripañño ti.|| ||
7. Evam vutte Udayo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
Upāsakam maṁ bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
3. Devahito
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā vātehi ābādhiko hoti||
āyasmā ca Upavāno Bhagavato upaṭṭhāko hoti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā āyasmantam Upavānam āmantesi.|| ||
Iṅgha me tvaṁ Upavāna uṇhodakaṁ jānāhī ti.|| ||
4. Evam bhante ti kho āyasmā Upavāno Bhagavato paṭissutvā nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Devahitassa brāhmaṇassa nivesanaṁ ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā tuṇhībhūto eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
5. Addasā kho Devahito brāhmaṇo āyasmantam Upavānam tuṇhībhutam eka-m-antam ṭhitaṁ||
disvāna āyasmantam Upavānaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tuṇhībhūto bhavaṁ tiṭṭhaṁ||
muṇḍo saṅghāṭipāruto||
kiṁ patthayāno kim esaṁ||
kiṁ nu yācitum āgato ti.|| ||
6. Arahaṁ Sugato loke||
vātehābadhiko muni||
sace uṇhodakam atthi||
munino dehi brāhmaṇa||
pūjito pūjaneyyānaṁ||
sakkareyyānam sakkato||
apacito apaceyyānaṁ||
tassa icchāmi hātave ti.|| ||
7. Atha kho Devahito brāhmaṇo uṇhodakassa kājam purisena gāhāpetvā phāṇitassa ca puṭam āyasmato Upavānassa pādāsi.|| ||
8. Atha kho āyasmā Upavāno yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam uṇhodakena nahāpetvā uṇhodakena phāṇitam āloḷetvā Bhagavato pādāsi.|| ||
9. Atha kho Bhagavato so ābādho paṭippassambhi.|| ||
10. Atha kho Devahito brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhim sammodi||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vitisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
11. Eka-m-antaṁ nisinno kho Devahito brāhmaṇo Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kattha dajjā deyyadhammam||
kattha dinnaṁ mahapphalaṁ||
kathaṁ hi yajamānassa||
katham ijjhati dakkhiṇā ti.|| ||
12. Pubbe nivāsam yo vedi||
saggāpāyañca passati||
atho jātikkhayaṁ patto||
abhiññāvosito muni.|| ||
Ettha dajjā deyyadhammam||
ettha dinnam mahapphalaṁ||
evaṁ hi yajamānassa||
evam ijjhati dakkhiṇā ti.|| ||
13. Evaṁ vutte Devahito brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
upāsakaṁ maṁ bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
4. Mahāsāla (or Lūkhapāpuraṇa)
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Atha kho aññataro brāhmaṇa-mahāsālo lūkho lūkhapā-
puraṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyam vītisāretvā eka-m-antam nisīdi|| ||
3. Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho taṁ brāhmaṇa-mahāsālaṁ Bhagavā etad avocā|| ||
Kin nu tvaṁ brāhmaṇa lūkho lūkhapāpuraṇo ti.|| ||
4. Idha me bho Gotama cattaro puttā||
te maṁ dārehi sampuccha gharā nikkhamentī ti.|| ||
5. Tena hi tvaṁ brāhmaṇa imā gāthāyo pariyāpuṇitvā sabhāyaṁ mahājanakāye sannipatite puttesu ca sannisinnesu bhāsassu.|| ||
Yehi jātehi nandissaṁ||
yesañ ca bhavam icchisaṁ||
te maṁ dārehi sampuccha||
sā va vārenti sūkaraṁ.|| ||
Asantā kira maṁ jammā||
tāta tātā ti bhāsare||
rakkhasā puttarūpena||
te jahanti vayogataṁ.|| ||
Asso va jiṇṇo nibbhogo||
khādanā apanīyati||
bālakānam pitā thero||
parāgāresu bhikkhati.|| ||
Daṇḍo va kira me seyyo||
yañ ce puttā anassavā||
caṇḍam pi gonam vāreti||
atho caṇḍam pi kukkuraṁ.|| ||
Andhakāre pure hoti||
gambhīre gādham edhati||
daṇḍassa ānubhāvena||
khalitvā paṭitiṭṭhatī ti.|| ||
6. Atha kho so brāhmaṇa-mahāsālo Bhagavato santike imā gāthāyo pariyāpuṇitvā sabhāyaṁ mahājanakāye sannipatite puttesu ca sannisinnesu abhāsi:|| ||
Yehi jātehi nandissam||
yesañ ca bhavam icchisaṁ||
te maṁ dārehi sampuccha||
sā va vārenti sūkaram.|| ||
Asantā kira maṁ jammā||
tāta tātā ti bhāsare||
rakkhasā puttarūpena||
te jahanti vayogataṁ.|| ||
Asso va jiṇṇo nibbhogo||
khādanā apanīyati||
bālakānam pitā thero||
parāgāresu bhikkhati.|| ||
Daṇḍo va kira me seyyo||
yañ ce puttā anassavā||
caṇḍam pi goṇaṁ vāreti||
atho caṇḍam pi kukkuraṁ.|| ||
Andhakāre pure hoti||
gambhīre gādham edhati||
daṇḍassa ānubhāvena||
khalitvā patitiṭṭhatī ti.|| ||
7. Atha kho naṁ brāhmaṇa-mahāsālaṁ puttā gharaṁ netvā nahāpetvā paccekaṁ dussayugena acchādesuṁ.|| ||
8. Atha kho so brāhmaṇa-mahāsālo ekaṁ dussayugam ādāya yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi||
sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vītisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
9. Eka-m-antaṁ nisinno kho brāhmaṇa-mahāsālo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Mayam bho Gotama brāhmaṇā nāma ācariyassa ācariyadhanam pariyesāma||
patiggaṇhatu me bhavaṁ Gotamo ācariyadhanan ti.|| ||
10. Paṭiggahesi Bhagavā anukampam upādāya.|| ||
11. Atha kho so brāhmaṇa-mahāsālo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
upāsakaṁ mam bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
5. Mānatthaddo
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Mānatthaddho nāma brāhmaṇo Sāvatthiyaṁ pativasati||
so n'eva mātaram abhivādeti||
na pitaram abhivādeti||
na ācariyam abhivādeti||
na jeṭṭhabhātaram abhivādeti.|| ||
3. Tena kho pana samayena Bhagavā mahatiya parisāya parivuto dhammaṁ desesi.|| ||
4. Atha kho Mānatthaddhassa brāhmaṇassa etad ahosi.|| ||
Ayaṁ kho samaṇo Gotamo mahatiyā parisāya parivuto dhammaṁ deseti||
yaṁ nūnāham yena samaṇo Gotamo tenupasaṅkameyyaṁ||
sace maṁ samaṇo Gotamo ālapissati aham pi tam ālapissāmi||
no ce maṁ samaṇo Gotamo ālapissati aham pi taṁ nālapissāmī ti.|| ||
5. Atha kho Mānatthaddho brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā tuṇhībhūto eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
6. Atha kho Bhagavā taṁ nālapi.|| ||
7. Atha kho Mānatthaddho brāhmaṇo||
nāyaṁ samaṇo Gotamo kiñci jānātī ti||
tato puna-nivattitu-kāmo ahosi.|| ||
8. Atha kho Bhagavā Mānatthaddhassa brāhmaṇassa cetasā ceto-parivitakkam aññāya Mānatthaddhaṁ brāhmaṇaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Na mānaṁ brāhmaṇa sādhu||
atthi kassīdha brāhmaṇa||
yena atthena āgacchi||
tam evam anubrūhaye ti.|| ||
9. Atha kho Mānatthaddho brāhmaṇo||
cittam me samaṇo Gotamo jānātī ti||
tatth-eva Bhagavato pādesu sirasā nipativā Bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati pāṇīhi ca parisambāhati nāmañ ca sāveti Mānatthaddhāham bho Gotama Mānatthaddhāham bho Gotamā ti.|| ||
10. Atha kho sā parisā abbhutacittajātā ahosi.|| ||
Acchariyaṁ vata bho abbhutam vata bho||
ayaṁ hi Mānatthaddho brāhmaṇo n'eva mātaram abhivādeti||
na pitaram abhivādeti||
na ācariyam abhivādeti||
na jeṭṭhabhātaram abhivādeti||
atha ca pana samaṇe Gotame evarūpaṁ paramaṁ nipaccākāraṁ karotī ti.|| ||
11. Atha kho Bhagavā Mānatthaddhaṁ brāhmaṇaṁ etad avoca:|| ||
Alaṁ brāhmaṇa uṭṭhehi sake āsane nisīda yato te mayi cittaṁ pasannan ti.|| ||
12. Atha kho Mānatthaddho brāhmaṇo sake āsane nisīditvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kesu na mānaṁ kayirātha||
kesu assa sagāravo||
Kyassa apacitā assu||
kyāssu sādhu supūjitā ti.|| ||
13. Mātari pitari vāpi||
atho jeṭṭhamhi bhātari||
ācariye catutthamhi||
tesu na mānaṁ kayirātha.|| ||
Tesu assa sagāravo||
tyassa apacitā assu||
tyassu sādhu supūjitā.|| ||
Arahante sītibhūte||
katakicce anāsave||
nihacca mānam atthaddho||
te namassa anuttare ti.|| ||
14. Evaṁ vutte {Mānatthaddho} brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaṁ bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
upāsakaṁ mam bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
6. Paccanīka
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Paccanīkasāto nāma brāhmaṇo Sāvatthiyaṁ pativasati.|| ||
3. Atha kho Paccanīkasātassa brāhmaṇassa etad ahosi.|| ||
Yaṁ nūnāhaṁ yena samaṇo Gotamo ten-upasaṅkameyyaṁ||
yaṁ yad eva samaṇo Gotamo bhāsissati||
taṁ tad ev-assāhaṁ paccanīkassan ti.|| ||
4. Tena kho pana samayena Bhagavā ajjhokāse caṅkamati.|| ||
5. Atha kho Paccanīkasāto brāhmaṇo yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam caṅkamantam anucaṅkamamāno Bhagavantam etad avoca:|| ||
Bhaṇa samaṇa dhamman ti.|| ||
6. Na Paccanīkasātena||
suvijānaṁ subhāsitaṁ||
upakkiliṭṭhacittena||
sārabbhabahulena ca.|| ||
Yo ca vineyya sārabbhaṁ||
appasādañ ca cetaso||
āghātaṁ paṭinissajja||
sa ve jaññā subhāsitan ti.|| ||
7. Evaṁ vutte Paccanīkasāto brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
pa||
Upāsakam mam bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
7. Navakammika
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena navakammika-bhāradvājo brāhmaṇo tasmiṁ vanasaṇḍe kammantaṁ kārāpeti.|| ||
3. Addasā kho navakammika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam aññatarasmiṁ sāla-rukkhamūle nisinnaṁ pallaṅkam ābhujitvā ujuṁ kāyaṁ paṇidhāya parimukhaṁ satim upaṭṭhapetvā.|| ||
4. Disvān-assa etad ahosi|| ||
Ahaṁ kho imasmiṁ vanasaṇḍe kammantaṁ kārāpento ramāmi||
ayaṁ samaṇo Gotamo kiṁ kārāpento ramatī ti.|| ||
5. Atha kho navakammika-bhāradvājo brāhmaṇo yena
Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Ke nu kammantā kayiranti||
bhikkhu sālavane tava||
yad ekako araññasmiṁ||
ratiṁ vindati Gotamo ti.|| ||
6. Na me vanasmiṁ karaṇīyam atthi||
ucchinnamūlaṁ me vanaṁ visukaṁ||
so-haṁ vane nibbanatho visallo||
eko rame aratiṁ vippahāyā ti.|| ||
7. Evaṁ vutte navakammika-bhāradvājo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama||
abhikkantaṁ bho Gotama||
pa||
upāsakaṁ maṁ bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
8. Kaṭṭhahāra
1. Ekam samayaṁ Bhagavā Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarasmim bhāradvājagottassa brāhmaṇassa sambahulā antevasikā kaṭṭhahārakā māṇavakā yena vaṇasaṇḍo ten-upasaṅkamiṁsu.|| ||
3. Upasaṅkamitvā addasaṁsu Bhagavantaṁ tasmiṁ vanasaṇḍe nisinnaṁ pallaṅkam ābhujitvā ujuṁ kāyaṁ paṇidhāya parimukhaṁ satim upaṭṭhapetvā|| ||
disvāna yena bhāradvājagotto brāhmaṇo ten-upasaṅkamiṁsu.|| ||
4. Upasaṅkamitvā bhāradvājagottam brāhmaṇam etad avocuṁ|| ||
Yagghe bhavaṁ jāneyya asukasmiṁ vanasaṇḍe samaṇo nisinno pallaṅkam ābhujitvā ujuṁ kāyaṁ paṇidhāya parimukhaṁ satim upaṭṭhapetvā.|| ||
5. Atha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo tehi māṇavakehi saddhiṁ yena so vanasaṇḍo ten-upasaṅkami||
addasā kho Bhagavantaṁ tasmiṁ vanasaṇḍe nisinnaṁ pallaṅkam ābhujitvā ujuṁ kāyaṁ paṇidhāya parimukhaṁ satim upaṭṭhapetvā||
disvāna yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Gambhīrarūpe bahubherave vane||
suññam araññaṁ vijanaṁ vigāhiya||
aniñjamānena ṭhitena vaggunā||
sucārurupaṁ vata bhikkhu jhāyasi.|| ||
Na yattha gītaṁ na pi yattha vāditaṁ||
eko araññe vanavasito muni||
accherarūpaṁ paṭibhāti mam idaṁ||
yad ekako pītimano vane vase.|| ||
Maññe-haṁ lokādhipati-sahavyataṁ||
ākaṅkhamāno tidivam anuttaraṁ||
kasmā bhavaṁ vijanam araññam assito||
tapo idha kubbasi brahmapattiyā ti.|| ||
6. Yā kāci kaṅkhā abhinandanā vā||
anekadhātūsu puthū sadā sitā||
aññāṇamūlappabhavā pajappitā||
sabbā mayā vyantikatā samūlikā.|| ||
So ham akaṅkho apiho anupayo||
sabbesu dhammesu visuddhadassano||
pappuyya sambodhim anuttaraṁ sivaṁ||
jhāyām-ahaṁ brāhmaṇa raho visārado ti.|| ||
7. Evaṁ vutte bhāradvājagotto brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
9. Mātuposako
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Atha kho mātuposako brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vitisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
3. Eka-m-antaṁ nisinno kho mātuposako brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Ahaṁ hi bho Gotama dhammena bhikkham pariyesāmi||
dhammena bhikkhaṁ pariyesitvā mātāpitaro posemi||
kaccāhaṁ bho Gotama evaṅkārī kiccakārī homī ti.|| ||
4. Taggha tvaṁ brāhmaṇa evaṅkārī kiccakārī hosi||
yo kho brāhmaṇa dhammena bhikkhaṁ pariyesati||
dhammena
bhikkhaṁ pariyesitvā mātāpitaro poseti||
bahu so puññam pasavatī ti.|| ||
Yo mātaraṁ pitaraṁ vā||
macco dhammena poseti||
tāya naṁ paricariyāya||
mātāpitūsu paṇḍitā||
idh-eva naṁ pasaṁsanti||
pecca sagge pamodatī ti.|| ||
5. Evaṁ vutte mātuposako brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaṁ bho Gotama abhikkantaṁ bho Gotama||
pa||
upāsakaṁ maṁ bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
10. Bhikkhako
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Atha kho bhikkhako brāhmaṇo Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi sammodanīyaṁ kathaṁ sārāṇīyaṁ vītisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
3. Eka-m-antaṁ nisinno kho bhikkhako brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Aham pi bho Gotama bhikkhako bhavam pi bhikkhako||
idha no kiṁ nānākaraṇan ti.|| ||
4. Na tena bhikkhako hoti||
yāvatā bhikkhavo pare||
visaṁ dhammam samādāya||
bhikkhu hoti na tāvatā.|| ||
Yo dha puññān ca pāpañ ca||
bāhitvā brahmacariyaṁ||
saṅkhāya loke carati||
sa ve bhikkhūti vuccatī ti.|| ||
5. Evaṁ vutte bhikkhako brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca||
Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
pa||
upāsakaṁ maṁ bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṁ saraṇaṁ gatan ti.|| ||
11. Saṅgārava
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena Saṅgāravo nāma brāhmaṇo Sāvatthiyaṁ paṭivasati udaka-suddhiko udakena suddhim pacceti||
sāyapātam udakorohaṇānuyogam anuyutto viharati.|| ||
3. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisi||
Sāvatthiyaṁ piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
4. Eka-m-antaṁ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca:|| ||
Idha bhante Saṅgāravo nāma brāhmaṇo Sāvatthiyaṁ paṭivasati udaka-suddhiko udakena suddhiṁ pacceti||
sāyapātaṁ udakorohaṇānuyogam anuyutto viharati||
sādhu bhante Bhagavā yena Saṅgāravassa brāhmaṇassa nivesanaṁ ten-upasaṅkamatu anukampam upādāyā ti.|| ||
5. Adhivāsesi Bhagavā tuṇhībhāvena.|| ||
6. Atha kho Bhagavā pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena Saṅgāravassa brāhmaṇassa nivesanaṁ ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi.|| ||
7. Atha kho Saṅgāravo brāhmaṇo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṁ sammodi||
sammodanīyaṁ kathaṁ vītisāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||
8. Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho Saṅgāravaṁ brāhmaṇam Bhagavā etad avoca:|| ||
Saccaṁ kira tvaṁ brāhmaṇa udakasuddhiko udakena suddhiṁ paccesi||
sāyapātam udakorohaṇānuyogam anuyutto viharasī ti.|| ||
9. Evam bho Gotama.|| ||
10. Kam pana tvam brāhmaṇa atthavasaṁ sampassamāno udakasuddhiko udakasuddhim paccesi||
sāyapātam udakorohaṇānuyogam anuyutto viharasī ti.|| ||
11. Idha me bho Gotama ahaṁ yaṁ divā pāpakammaṁ kataṁ hoti taṁ sāyam nahānena pavāhemi||
yaṁ rattiṁ pāpakammam kataṁ hoti taṁ pātaṁ nahānena pavāhemi||
Imaṁ khvāhaṁ bho Gotama atthavasaṁ sampassamāno udakasuddhiko udakena suddhiṁ paccemi||
sāyapātam udakorohaṇānuyogam anuyutto viharāmī ti.|| ||
12. Dhammo rahado brāhmaṇa sīlatittho||
anāvilo sabbhi sataṁ pasattho||
yattha have vedaguno sinātā||
anallagattā va taranti pāran ti.|| ||
13. Evaṁ vutte Saṅgāravo brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Abhikkantaṁ bho Gotama||
pa||
upāsakaṁ maṁ bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetam saraṇam gatan ti.|| ||
12. Khomadussa
1. Evam me sutam ekam samayaṁ Bhagavā Sakkesu viharati Khomadussaṁ nāma Sakyānaṁ nigame.|| ||
2. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Khomadussam nigamam piṇḍāya pāvisi.|| ||
3. Tena kho pana samayena Khomadussakā brāhmaṇagahapatikā sabhāyaṁ sannipatitā honti kenacid eva karaṇīyena||
devo ca ekam ekaṁ phusāyati.|| ||
4. Atha kho Bhagavā yena sā sabhā ten-upasaṅkami.|| ||
5. Addasaṁsu Khomadussakā brāhmaṇa-gahapatikā Bhagavantam dūrato va āgacchantam.|| ||
6. Disvā etad avocuṁ|| ||
Ke ca muṇḍakā samaṇakā ke ca sabhādhammaṁ jānissantī ti.|| ||
7. Atha kho Bhagavā Khomadussake- brāhmaṇa-gahapatike gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
N'esā sabhā yattha na santi santo||
santo na te ye na vadanti dhammaṁ||
rāgañ ca dosañ ca pahāya mohaṁ||
dhammaṁ vadantā va bhavanti santo ti.|| ||
8. Evaṁ vutte Khomadussakā brāhmaṇa-gahapatikā Bhagavantam etad avocuṁ|| ||
Abhikkantaṁ bho Gotama abhikkantam bho Gotama||
seyyathāpi bho Gotama nikujjitaṁ vā ukujjeyya paṭicchannaṁ vā vivareyya mūḷhassa vā maggam ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṁ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhinti||
evam eva bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito|| ||
Ete mayam Bhagavantaṁ Gotamaṁ saraṇaṁ gacchāma dhammañ ca bhikkhusaṅghañ ca||
upāsake no bhavaṁ Gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupete saraṇaṁ gate ti.|| ||
Upāsakā-vaggo dutiyo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Kasi Udayo Devahito||
aññatara-Mahāsālaṁ||
Mānatthaddhaṁ Paccanīkaṁ||
Navakammi Kaṭṭhahāraṁ||
Mātuposakaṁ Bhikkhako||
Saṅgāravo Khomadussena dvādasāti.|| ||
Brāhmaṇa-saṁyuttaṁ samattaṁ.|| ||
Book VIII
Vaṅgīsa-Thera Saṁyuttaṁ
1. Nikkhantaṁ
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam āyasmā Vaṅgīso Āḷaviyaṁ viharati Aggāḷave cetiye āyasmatā NigrodhaKappena upajjhāyena saddhiṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Vaṅgīso navako hoti acirapabbajito ohiyyako vihārapālo.|| ||
3. Atha kho sambahulā itthiyo samalaṅkaritvā yenārāmo ten-upasaṅkamiṁsu vihārapekkhikāyo.|| ||
4. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa tā itthiyo disvā anabhirati upajji||
rāgo cittam anuddhaṁsesi.|| ||
5. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Alābhā vata me na vata me lābhā||
dulladdhaṁ vata ve na vata me suladdhaṁ||
yassa me anabhirati uppannā rāgo cittam anuddhaṁseti||
taṁ kut-ettha labbhā yam me paro anabhiratiṁ vinodetvā abhiratiṁ uppādeyya||
yaṁ nūnāham attanā va attano anabhiratiṁ vinodetvā abhiratim uppādeyyan ti.|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso attanā va attano anabhiratiṁ vinodetvā abhiratim uppādetvā tāyaṁ yelāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Nikkhantam vata maṁ santaṁ||
agārasmānagāriyaṁ||
vitakkā upadhāvanti||
pagabbhā kaṇhato ime.|| ||
Uggaputtā mahissāsā||
sikkhitā daḷhadhammino||
samantā parikireyyuṁ||
sahassam apalāyinaṁ.|| ||
Sace pi ettato bhīyo||
āgamissanti itthiyo||
n'eva maṁ vyādhayissanti||
dhamme s'amhi patiṭṭhito.|| ||
Sakkhī hi me sutam etaṁ||
buddhassādiccabandhuno||
nibbānagamanaṁ maggaṁ||
tattha me nirato mano.|| ||
Evañ ce maṁ viharantaṁ||
pāpima upagacchasi||
tathā maccu karissāmi||
na me maggam pi dakkasī ti.|| ||
2. Arati
1. Ekaṁ samayaṁ||
la||
2. Āyasmā Vaṅgīso Āḷaviyaṁ viharati Aggāḷave cetiye āyasmatā Nigrodha-Kappena upajjhāyena saddhiṁ.|| ||
3. Tena kho pana samayena āyasmā Nigrodha-Kappo pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto vihāram pavisati sāyaṁ vā nikkhamati aparajju vā kāle.|| ||
4. Tena kho pana samayena āyasmato Vaṅgīsassa anabhirati uppannā hoti rāgo cittam anuddhaṁseti.|| ||
5. Atha kho Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Alābhā vata me na vata me lābhā||
dulladdhaṁ vata me na vata me suladdhaṁ||
yassa me anabhirati uppannā rāgo cittam anuddhaṁseti|| ||
Taṁ kut-ettha labbhā yaṁ me paro anabhiratiṁ vinodetvā abhiratiṁ uppādeyyan ti||
yaṁ nūnāham attanā va attano anabhiratiṁ vinodetvā abhiratim uppādeyyan ti.|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso attanā va attano anabhiratiṁ vinodetvā abhiratim uppādetvā tāyam velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Aratiñ ca ratiñ ca pahāya||
sabbaso gehasitañ ca vitakkaṁ||
vanathaṁ na kareyya kuhiñci||
nibbanatho anato sa hi bhikkhu.|| ||
Yam idha puthaviñca vehāsaṁ||
rūpagatañ ca jagatogadhaṁ||
kiñci parijīyati sabbam aniccaṁ||
evaṁ samecca caranti mutattā.|| ||
Upadhīsu janā gadhitā||
diṭṭhasute paṭighe ca mute ca||
ettha vinodīya chandam anejo||
yo tattha na limpati tam munim āhu.|| ||
Atha saṭṭhitasitā vitakkā||
puthujanatāya adhammā niviṭṭhā||
na ca vaggagat-assa kuhiñci||
no pana duṭṭhullabhāṇī sa bhikkhu.|| ||
Dabbo cirarattasamāhito||
akuhako nipako apihālu||
santapadam ajjhagamā muni-paṭicca||
parinibbuto kaṅkhati kālan ti.|| ||
3. Pesalā-atimaññanā
1. Ekaṁ samayam āyasmā Vaṅgīso Āḷaviyaṁ viharati Aggāḷave cetiye āyasmatā Nigrodha-Kappena upajjhāyena saddhiṁ.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Vaṅgīso attano paṭibhānena aññe pesale bhikkhū atimaññati.|| ||
3. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Alābhā vata me||
na vata me lābhā||
dulladdhaṁ vata me||
na vata me suladdhaṁ||
yvāhaṁ attano paṭibhānena aññe pesale bhikkhū atimaññāmī ti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso attanā va attano vippaṭisāram uppādetvā tāyaṁ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Mānaṁ pajahassu Gotama||
mānapathañ ca jahassu||
asesaṁ mānapathasmiṁ samucchito||
vippaṭisārahuvā cirarattaṁ.|| ||
Makkhena makkhitā pajā||
mānagatā nirayam papatanti||
socanti janā cirarattaṁ||
mānagatā nirayam upapannā.|| ||
Na hi socati bhikkhu kadāci||
maggajino sammāpaṭipanno.|| ||
Kittiñ ca sukhañ c' anubhoti||
dhammarato ti tam āhu tathattam.|| ||
Tasmā akhilo dha padhānavā||
nīvaraṇāni pahāya visuddho||
mānañ ca pahāya asesaṁ||
vijjāyantakaro samitāvī ti.|| ||
4. Ānanda
1. Ekaṁ samayam āyasmā Ānando Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiṁ piṇḍāya pāvisi āyasmatā Vaṅgīsena pacchāsamaṇena.|| ||
3. Tena kho pana samayena āyasmato Vaṅgīsassa anabhirati uppannā hoti||
rāgo cittam anuddhaṁseti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso āyasmantam Ānandam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kāmarāgena ḍayhāmi||
cittam me pariḍayhati||
sādhu nibbāpanaṁ brūhi||
anukampāya Gotamā ti.|| ||
5. Saññāya vipariyesā||
cittan-te pariḍayhati||
nimittam parivajjehi||
subhaṁ rāgūpasaṁhitaṁ||
Saṅkhāre parato passa||
dukkhato mā ca attato||
nibbāpehi mahārāgaṁ||
mā ḍayhittho punappunaṁ.|| ||
Asubhāya cittaṁ bhāvehi||
ekaggaṁ susamāhitaṁ||
sati kāyagatā ty-atthu||
nibbidā-bahulo bhava.|| ||
Animittaṁ ca bhāvehi||
mānānusayam ujjaha||
tato mānābhisamayā||
upasanto carissasī ti.|| ||
5. Subhāsitā
1. Sāvatthiyaṁ Jetavane.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti||
3. Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
4. Bhagavā etad avoca:|| ||
Catūhi bhikkhave aṅgehi samannāgatā vācā subhāsitā hoti na dubbhāsitā||
anavajjā ca ananuvajjā ca viññūnaṁ||
katamehi catuhi.|| ||
5. Idha bhikkhave bhikkhu subhāsitaṁ yeva bhāsati no dubbhāsitam||
dhammaṁ yeva bhāsati no adhammaṁ||
piyaṁ yeva bhāsati no appiyam||
saccaṁ yeva bhāsati no alikaṁ||
Imehi kho bhikkhave catūhi aṅgehi samannāgatā vācā subhāsitā hoti no dubbhāsitā anavajjā ca ananuvajjā ca viññūnan ti.|| ||
6. Idam avoca Bhagavā||
idam vatvāna Sugato athāparam etad avoca satthā.|| ||
Subhāsitam uttamam āhu santo||
dhammaṁ bhaṇe nādhammam taṁ dutiyaṁ||
piyaṁ bhaṇe nāppiyam taṁ tatiyaṁ||
saccaṁ bhaṇe nālikam tam catutthan ti.|| ||
7. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaṁsam uttarāsaṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten-añjaliṁ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maṁ Bhagavā paṭibhāti maṁ Sugatā ti.|| ||
8. Paṭibhātu taṁ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
9. Atha kho āyasmā Vaṅgīso Bhagavantam sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Tam eva vācam bhāseyya||
yāy-attānaṁ na tāpaye||
pare ca na vihiṁseyya||
sā ve vācā subhāsitā.|| ||
Piyavācam va bhāseyya||
yā vācā paṭinanditā||
yaṁ anādāya pāpāni||
paresaṁ bhāsate piyaṁ.|| ||
Saccaṁ ve amatā vācā||
esa dhammo sanantano||
sacce atthe ca dhamme ca||
āhu santo patiṭṭhitā.|| ||
Yam buddho bhāsate vācaṁ||
khemaṁ nibbānapattiyā||
dukkhassantakiriyāya||
sā ve vācānamuttamā ti.|| ||
6. Sāriputta
1. Ekaṁ samayam āyasmā Sāriputto Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Sāriputto bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti||
poriyā vācāya vissaṭṭhāya anelagaḷāya atthassa viññāpaniyā||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabbacetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaṁ suṇanti.|| ||
3. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayam
āyasmā Sāriputto bhikkhū dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti||
poriyā vācāya visaṭṭhāya anelagaḷāya atthassa viññāpaniyā||
te ca bhikkhū aṭṭhikatvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaṁ suṇanti|| ||
Yaṁ nūnāham āyasmantaṁ Sāriputtaṁ sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthaveyyan ti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhayāsanā ekaṁsam uttarāsaṅgaṁ karitvā yenāyasmā Sāriputto tenāñjalim panāmetvā āyasmantaṁ Sāriputtam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti mam āvuso Sāriputta paṭibhāti mam āvuso Sāriputtā ti.|| ||
5. Paṭibhātu tam āvuso Vaṅgīsā ti.|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso āyasmantaṁ Sāriputtaṁ sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Gambhīra-pañño medhāvī||
maggāmaggassa kovido.|| ||
Sāriputto mahāpañño||
dhammaṁ deseti bhikkhunaṁ.|| ||
Sakhittena pi deseti||
vitthārena pi bhāsati||
sālikāy-iva nigghoso||
paṭibhānam udīrayi.|| ||
Tassa tam desayantassa||
suṇanti madhuraṁ giraṁ||
sarena rajanīyena||
savanīyena vaggunā||
udaggacittā muditā||
sotam odhenti bhikkhavo ti.|| ||
7. Pavāraṇā
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Pubbārāme Migara-mātu-pāsāde mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiṁ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā tad-ahuposathe pannarase pavāraṇāya bhikkhusaṅghaparivuto ajjhokāse nisinno hoti.|| ||
3. Atha kho Bhagavā tunhībhūtaṁ bhikkhusaṅgham anuviloketvā bhikkhū āmantesi.|| ||
4. Handa dāni bhikkhave pavārayāmi vo na ca me kiñci garahatha kāyikaṁ vā vācasikaṁ vā.|| ||
5. Evaṁ vutte āyasmā Sāriputto uṭṭhāyāsanā ekaṁsam uttarāsaṅgam karitvā yena Bhagavā ten-añjaliṁ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Na kho mayaṁ bhante Bhagavato kiñci garahāma kāyikaṁ vā vācasikaṁ vā||
Bhagavā
hi bhante anuppannassa maggassa uppādetā asañjātassa maggassa sañjanetā anakkhātassa maggassa akkhātā maggaññū maggavidū maggakovido maggānugā ca bhante etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā||
ahaṁ ca kho bhante Bhagavantaṁ pavāremi||
na ca me Bhagavā kiñci garahati kāyikaṁ vā vācasikaṁ vā ti.|| ||
6. Na khvāhaṁ te Sāriputta kiñci garahāmi kāyikaṁ vā vācasikaṁ vā||
Paṇḍito tvam Sāriputta mahāpañño tvaṁ Sāriputta puthupañño tvam Sāriputta hāsapañño tvaṁ Sāriputta javanapañño tvaṁ Sāriputta tikkhapañño tvaṁ Sāriputta nibbedhikapañño tvaṁ Sāriputta||
seyyathāpi Sāriputta rañño cakkavattissa jeṭṭhaputto pitarā pavattitaṁ cakkaṁ sammadeva anupavatteti||
evam eva kho tvaṁ Sāriputta mayā anuttaraṁ dhammacakkaṁ pavattitaṁ sammadeva anupavattesī ti.|| ||
7. No ce kira me bhante Bhagavā kiñci garahati kāyikaṁ vā vācasikaṁ vā||
imesam pana bhante Bhagavā pañcannaṁ bhikkhusatānaṁ na kiñci garahati kāyikaṁ vā vācasikaṁ vā ti.|| ||
8. Imesam pi khvāhaṁ Sāriputta pañcannaṁ bhikkhusatānaṁ na kiñci garahāmi kāyikaṁ vā vācasikaṁ vā||
imesam pi Sāriputta pañcannaṁ bhikkhusatānaṁ saṭṭhi bhikkhū tevijjā saṭṭhi bhikkhū chaḷabhiññā saṭṭhi bhikkhū ubhato bhāgavimuttā athā itare paññāvimuttā ti.|| ||
9. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaṁsam uttarāsaṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten-añjaliṁ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
10. Paṭibhāti maṁ Bhagavā paṭibhāti maṁ Sugatā ti.|| ||
11. Patibhātu taṁ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
12. Atha kho āyasmā Vaṅgīso Bhagavantaṁ sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Ajja pannarase visuddhiya||
bhikkhu-pañcasatā samāgatā||
saṅyojanabandhanacchidā||
anīghā khīṇa-punabbhavā isī.|| ||
Cakkavatti yathā rājā||
amacca-parivārito||
samantā anupariyeti||
sāgarantaṁ mahiṁ imaṁ.|| ||
Evam vijitasaṅgāmaṁ||
satthavāham anuttaraṁ||
sāvakā payirūpāsanti||
tevijjā maccuhāyino.|| ||
Sabbe Bhagavato puttā||
palāp-ettha na vijjati||
taṇhāsallassa hantāraṁ||
vande ādiccabandhunan ti.|| ||
8. Parosahassaṁ
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṁ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhū nibbānapaṭisaṁyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammam suṇanti.|| ||
3. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayaṁ kho Bhagavā bhikkhū nibbāna-paṭisaṁyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabba-cetaso samannāharitvā ohitasotā dhammaṁ suṇanti|| ||
Yaṁ nūnāhaṁ Bhagavantam sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthaveyyanti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaṁsam uttarā saṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten-añjaliṁ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maṁ Bhagavā paṭibhāti mam Sugatā ti.|| ||
5. Paṭibhātu taṁ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso Bhagavantaṁ sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Parosahassaṁ bhikkhūnaṁ||
Sugataṁ payirūpāsati||
desentaṁ virajaṁ dhammaṁ||
nibbānam akutobhayam.|| ||
Suṇanti dhammaṁ vimalaṁ||
sammāsambuddha-desitaṁ||
sobhati vata sambuddho||
bhikkhusaṅgha-purakkhato.|| ||
Nāganāmo si Bhagavā||
isīnam isisattamo||
mahāmegho va hutvāna||
sāvake abhivassati.|| ||
Divāvihārā nikkhamma||
satthudassanakamyatā||
sāvako te mahāvīra||
pāde vandati Vaṅgīso ti.|| ||
7. Kin nu te Vaṅgīsa imā gāthāyo pubbe parivitakkitā udāhu ṭhānaso va taṁ paṭibhantī ti.|| ||
8. Na kho me bhante imā gāthāyo pubbe parivitakkitā atha kho ṭhānaso va maṁ paṭibhantī ti.|| ||
9. Tena hi taṁ Vaṅgīsa bhiyyosomattāya pubbe aparivitakkitā gāthāyo patibhantū ti.|| ||
10. Evam bhante ti kho āyasmā Vaṅgīso Bhagavato paṭissutvā bhiyyosomattāya Bhagavantam pubbe aparivitakkitāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Ummaggapatham Mārassa abhibhuyya||
carasi pabhijja khilāni||
tam passatha bandhapamuñcakaraṁ||
asitaṁ bhāgaso pavibhajjaṁ.|| ||
Oghassa hi nittharaṇatthaṁ||
anekavihitaṁ maggam akkhāsi||
tasmiṁ te amate akkhāte||
dhammaddasā ṭhitā asaṁhīrā.|| ||
Pajjotakaro ativijjha||
sabbaṭṭhitīnam atikkamam addasa||
ñatvā ca sacchikatvā ca||
aggaṁ so desayi dasaṭṭhānaṁ.|| ||
Evaṁ sudesite dhamme||
ko pamādo vijānataṁ dhammaṁ||
tasmā hi tassa Bhagavato sāsane||
appamatto sadā namassam anusikkhe ti.|| ||
9. Koṇḍañño
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharat: Veḷuvane kalaṇḍakanivāpe.|| ||
2. Atha kho āyasmā Aññāsi-Koṇḍañño sucirasseva yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato pādesu sirasā nipativā Bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati
pāṇīhi ca parisambāhati||
nāmañ ca sāveti Koṇḍañño-haṁ Bhagavā Koṇḍañño-ham Sugatā ti.|| ||
3. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayaṁ kho āyasmā Aññāsi-Koṇḍañño sucirasseva yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato pādesu sirasā nipatitvā Bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati pāṇīhi ca parisambāhati||
nāmañ ca sāveti Koṇḍañño haṁ Bhagavā Koṇḍañño haṁ Sugatā ti|| ||
Yaṁ nūnāham āyasmatam Aññāsi-Kondaññaṁ Bhagavato sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthaveyyan ti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Vaṅgīso utthāyāsanā ekaṁsam uttarāsaṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten-añjalim paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maṁ Bhagavā paṭibhāti maṁ Sugatā ti.|| ||
5. Paṭibhātu taṁ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
6. Atha kho āyasmā Vaṅgīso āyasmantam Aññāsi-Koṇḍaññaṁ Bhagavato sammukhā sārūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Buddhānubuddho so thero||
Koṇḍañño tibbanikkamo||
lābhī sukhavihārānaṁ||
vivekānam abhiṇhaso.|| ||
Yaṁ sāvakena pattabbam||
satthusāsana-kārinā||
sabb-assa tam anuppattaṁ||
appamattassa sikkhato.|| ||
Mahānubhāvo tevijjo||
cetopariyāya-kovido||
Koṇḍañño buddha-sāvako||
pāde vandati satthuno ti.|| ||
10. Moggallāna
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Isigilipasse Kāḷasilāyaṁ mahatā bhikkhusaṅghena saddhim pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi||
tesaṁ sudam āyasmā Mahā-Moggallāno cetasā cittaṁ samannesati vippamuttaṁ nirupadhiṁ.|| ||
2. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayaṁ kho Bhagavā Rājagahe viharati Isigili-passe Kāḷasilāyaṁ mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiṁ pañcamattehi bhikkhusatehi sabbeh-eva arahantehi||
tesaṁ sudaṁ āyasmā MahāMoggallāno cetasā cittaṁ samannesati vippamuttaṁ nirupadhiṁ|| ||
Yaṁ nūnāham āyasmantam Mahā-Moggallānaṁ Bhagavato sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthaveyyan ti.|| ||
3. Atha kho āyasmā Vaṅgīso uṭṭhāyāsanā ekaṁsam uttarāsaṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten-añjaliṁ paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maṁ Bhagavā paṭibhati maṁ Sugatā ti.|| ||
4. Paṭibhātu taṁ Vaṅgīsā ti Bhagavā avoca:|| ||
5. Atha kho āyasmā Vaṅgīso āyasmantam Mahā-Moggallānam Bhagavato sammukhā sarūpāhi gāthāhi abhitthavi.|| ||
Nagassa passe āsīnaṁ||
muniṁ dukkhassa pāraguṁ||
sāvakā payirūpāsanti||
tevijjā maccuhāyino.|| ||
Te cetasā anupariyeti||
Moggalāno mahiddhiko||
cittan-nesaṁ samannesaṁ||
vippamuttam nirupadhiṁ.|| ||
Evaṁ sabbaṅgasampannaṁ||
muniṁ dukkhassa pāraguṁ||
anekākārasampannaṁ||
payirūpāsanti Gotaman ti.|| ||
11. Gaggarā
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Campāyaṁ viharati Gaggarāya pokkharaṇiyā tīre mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiṁ pañcamattehi bhikkhu-satehi sattahi ca upāsaka-satehi sattahi ca upāsika-satehi anekehi ca devatā-sahassehi||
tyāssudaṁ Bhagavā atirocati vaṇṇena c-eva yasasā ca.|| ||
2. Atha kho āyasmato Vaṅgīsassa etad ahosi|| ||
Ayaṁ kho Bhagavā Campāyaṁ viharati Gaggarāya pokkharaṇiyā tīre mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiṁ pañcamattehi bhikkhusatehi sattahi ca upāsakasatehi sattahi ca upāsikasattehi anekehi ca devatā-sahassehi||
tyāssudaṁ Bhagavā atirocati vaṇṇena c-eva yasasā ca|| ||
Yaṁ nūnāhaṁ Bhagavantaṁ sammukkā sarūpāya gāthāya abhitthaveyyanti.|| ||
3. Atha kho āyasmā Vaṅgiso uṭṭhāyāsanā ekaṁsam uttarāsaṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten-añjalim paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca:|| ||
Paṭibhāti maṁ Bhagavā paṭibhāti maṁ Sugatā ti.|| ||
4. Paṭibhātu taṁ Vaṅgisā ti Bhagavā avoca:|| ||
5. Atha kho āyasmā Vaṅgiso Bhagavato sammukhā sarūpāya gāthāya abhitthavi.|| ||
Cando yathā vigatavalāhake nabhe||
virocati vītamalo va bhāṇumā||
evam pi Aṅgīrassa tvaṁ mahāmuni||
atirocasi yasasā sabbalokan ti.|| ||
12. Vaṅgīsa
1. Ekaṁ samayam Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Vaṅgīso aciraarahattappatto hutvā vimutti-sukha-{paṭisaṁvedī} tāyaṁ velāyaṁ imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Kāveyyamattā vicarimha pubbe||
gāmāgamam purāpuraṁ||
ath'addasāma sambuddhaṁ||
saddhā no udapajjatha.|| ||
So me dhammam adesesi||
khandhe āyatānāni||
dhātuyo ca||
tassāhaṁ dhammaṁ sutvāna||
pabbajiṁ anagāriyaṁ.|| ||
Bahunnam vata atthāya||
bodhim ajjhagamā muni||
bhikkhūnaṁ bhikkhunīnañ ca||
ye niyāmagataddasā.|| ||
Svāgataṁ vata me asi||
mama buddhassa santike||
tisso vijjā anuppattā||
kataṁ buddhassa sāsanan ti.|| ||
Pubbe-nivāsaṁ jānāmi||
dibbacakkhuṁ visodhitaṁ||
tevijjo iddhippattomhi||
cetopariyāya-kovido ti.|| ||
Vaṅgīsa-thera-saṁyuttaṁ.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Nikkhantam Arati c-eva||
Pesalā-atimaññanā||
Ānandena Subhāsitā||
Sāriputta Pavāraṇā||
Parosahassaṁ Kondañño||
Moggalānena Gaggarā||
Vaṅgīsena dvādasāti.|| ||
Book IX
Vana Saṁyutta
1. Viveka
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena- so bhikkhu divāvihāragato pāpake akusale vitakke vitakketi gehanissite
3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Vivekakāmo si vanaṁ paviṭṭho||
atha te mano niccharati bhahiddhā||
jano janasmiṁ vinayassu chandaṁ||
tato sukhī bohisi vītarāgo.|| ||
Aratim pajahāsi so sato||
bhavāsi sataṁ taṁ sārayāmase||
pātālarajo hi duruttamo||
mā tam kāmarajo avāhari.|| ||
Sakuṇo yathā paṁsukuṇḍito||
vidhūnaṁ pātayati sitaṁ rajaṁ||
evam bhikkhu padhānavā satimā||
vidhūnaṁ pātayati sitam rajan ti.|| ||
5. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saṁvejito saṁvegam āpādī ti.|| ||
2. Upaṭṭhāna
1. Ekaṁ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu divāvihāragato supati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Uṭṭhehi bhikkhu kiṁ sesi||
ko attho supitena te||
āturassa hi kā niddā||
sallaviddhassa ruppato||
yāya saddhāya pabbajito||
agārasmānagāriyaṁ||
tam eva saddhaṁ brūhehi||
mā niddāya vasaṁ gamī ti.|| ||
5. Aniccā addhuvā kāmā||
yesu mando samucchito||
bandhesu muttam asitaṁ||
kasmā pabbajitaṁ tape.|| ||
Chandarāgassa vinayā||
avijjāsamatikkamā||
taṁ ñāṇam pariyodātaṁ||
kasmā pabbajitaṁ tape.|| ||
Bhetvā avijjaṁ vijjāya||
āsavānaṁ pari-k-khayā||
asokam anupāyāsaṁ||
kasmā pabbajitaṁ tape.|| ||
Āraddhaviriyam pahitattaṁ||
niccaṁ daḷhaparakkamaṁ||
nibbānaṁ abhikaṅkhantaṁ||
kasmā pabbajitaṁ tapeti.|| ||
3. Kassapagotta (or Cheta)
1. Ekaṁ samayam āyasmā Kassapagotto Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Kassapagotto divāvihāragato aññataraṁ chetaṁ ovadati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā āyasmato Kassapagottassa anukampikā atthakāmā āyasmantaṁ Kassapagottaṁ {saṁvejetukāmā} yenāyasmā Kassapagotto tenupasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Kassapagottaṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Giriduggacaraṁ chetaṁ||
appapaññam acetasaṁ||
akāle ovādaṁ bhikkhu||
mando va paṭibhāti maṁ.|| ||
Suṇoti na vijānāti||
āloketi na passati||
dhammasmiṁ bhaññamānasmiṁ||
atthaṁ bālo na bujjhati.|| ||
sace pi dasa pajjote||
dhārayissasi Kassapa||
n'eva dakkhiti rūpāni||
cakkhu hi-ssa na vijjatī ti.|| ||
5. Atha kho āyasmā Kassapagotto tāya devatāya saṁvejito saṁvegam āpādī ti.|| ||
4. Sambahulā (or Cārika)
1. Ekaṁ samayaṁ sambahulā bhikkhū Kosalesu viharanti aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Atha kho te bhikkhū vassaṁ vutthā temāsaccayena cārikaṁ pakkamiṁsu.|| ||
3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā te bhikkhū apassantī paridevamānā tāyaṁ velāyaṁ imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Arati viya me-jja khāyati||
bahuke disvāna vivitte āsane||
te cittakathā bahussutā||
ko-me Gotama-savakā gatā ti.|| ||
4. Evaṁ vutte aññatarā devatā taṁ devataṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Magadhaṁ gatā Kosalaṁ gatā||
ekacciyā pana Vajja-bhūmiyā||
magā viya asaṅgacārino||
aniketā viharanti bhikkhavo ti.|| ||
5. Ānando
1. Ekaṁ samayam āyasmā Ānando Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Ānando ativelaṁ gihisaññattibahulo viharati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā āyasmato Ānandassa anukampikā atthakāmā āyasmantam Ānandam saṁvejetukāmā yenāyasmā Ānando ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā āyasmantam Ānandaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Rukkhamūlagahanaṁ pasakkiya||
nibbānaṁ hadayasmiṁ opiya||
jhāya Gotama mā ca pamādo||
kiṁ te biḷibiḷikā karissatī ti.|| ||
4. Atha kho āyasmā Ānando tāya devatāya saṁvejito saṁvegam āpādī ti.|| ||
6. Anuruddho
1. Ekaṁ samayam āyasmā Anuruddho Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Atha kho aññatarā Tāvatiṁsa-kāyikā devatā Jālinī nāma āyasmato Anuruddhassa purāṇa-dutiyikā yenāyasmā Anuruddho ten-upasaṅkami.|| ||
3. Upasaṅkamitvā āyasmantam Anuruddhaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Tattha cittam paṇidhehi||
yattha te vusitaṁ pure||
Tāvatiṁsesu devesu||
sabbakāmasamiddhisu||
purakkhato parivuto||
devakaññāhi sobhasi.|| ||
4. Duggatā devakaññāyo||
sakkāyasmiṁ patiṭṭhitā||
te cāpi duggatā sattā||
devakaññābhipattikā.|| ||
5. Na te sukham pajānanti||
ye na passanti Nandanaṁ||
āvāsaṁ naradevānaṁ||
tidasānam yasassinan ti.|| ||
6. Na tvam bāle vijānāsi||
yathā arahataṁ vaco||
aniccā sabbe saṅkhārā||
uppadavayadhammino||
uppajjitvā nirujjhanti||
tesaṁ vūpasamo sukho.|| ||
Natthidāni punāvāso||
devakāyasmiṁ Jālinī||
vikkhīṇo jātisaṁsāro||
natthi dāni punabbhavo ti.|| ||
7. Nāgadatta
1. Ekaṁ samayaṁ āyasmā Nāgadatto Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Nāgadatto atikālena gāmaṁ pavisati atidivā paṭikkamati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā āyasmato Nāgadattassa anukampikā atthakāmā āyasmantaṁ Nāgadattam saṁvejetu-kāmā yenāyasmā Nāgadatto ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Nāgadattaṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Kāle pavissa Nāgadatta
divā ca āgantvā ativela-||
cārī saṁsaṭṭho gahaṭṭhehi||
samānasukhadukkho.|| ||
Bhāyāmi Nāgadattaṁ suppagabbhaṁ||
kulesu vinibandhaṁ||
mā heva maccurañño balavato||
antakassa vasam eyyā ti.|| ||
5. Atha kho āyasmā Nāgadatto tāya devatāya saṁvejito {saṁvegam} āpādī ti.|| ||
8. Kulagharaṇī (or Ogāḷho)
1. Ekaṁ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu aññatarasmiṁ kule ativelam ajjhogāḷhappatto viharati.|| ||
3. Atha kho tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā tam bhikkhuṁ saṁvejetu-kāmā yā tasmiṁ kule kulagharaṇī tassā vaṇṇam abhinimminitvā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Nadītīresu saṇṭhāne sabhāsu rathiyāsu ca||
janā saṅgamma mantenti||
mañ ca tañ ca kim antaran-
ti.|| ||
5. Bahū hi saddā paccūhā||
khamitabbā tapassinā||
na tena maṅkuhotabbo||
na hi tena kilissati.|| ||
Yo ca saddaparittāsī||
vane vātamigo yathā||
lahucitto ti tam āhu||
nāssa sampajjate vatan ti.|| ||
9. Vajjiputto (or Vesālī)
1. Ekaṁ samayam aññataro Vajjiputtako bhikkhu Vesaliyaṁ viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena Vesāliyaṁ sabbaratti-cāro hoti.|| ||
3. Atha kho so bhikkhu Vesāliyaṁ turiya-tāḷita-vāditanighosa-saddaṁ sutvā paridevamāno tāyaṁ velāyaṁ imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Ekakā mayam araññe viharāma||
apaviddhaṁ va vanasmiṁ dārukaṁ||
etadisikāya rattiyā||
ko sunāma amhehi pāpiyo ti.|| ||
4. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
5. Upasaṅkamitvā tam bhikkhuṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Ekako tvaṁ araññe viharasi||
apaviddhaṁ va vanasmiṁ dārukaṁ||
tassa te bahukā pihayanti||
nerayikā viya saggagaminan ti.|| ||
6. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saṁvejito {saṁvegam} apādī ti.|| ||
10. Sajjhāya (or Dhamma)
1. Ekaṁ samayaṁ aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu yaṁ sudaṁ pubbe ativelaṁ sajjhāya bahulo viharati||
so aparena samayena appossukko tuṇhībhūto saṅkasāyati.|| ||
3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno dhammam asuṇantī yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kasmā tuvaṁ dhammapadāni bhikkhu||
nādhīyasi bhikkhūhi saṁvasanto||
sutvāna dhammaṁ labhati-ppasādaṁ||
diṭṭheva dhamme labhati-ppasaṁsan ti.|| ||
5. Ahu pure dhammapadesu chando||
yāva virāgena samāgamimha||
yato virāgena samāgamimha||
yaṁ kiñci diṭṭhaṁ va sutaṁ va mutaṁ||
aññāya nikkhepanam āhu santo ti.|| ||
11. Ayoniso (or Vitakkita)
1. Ekaṁ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu divāvihāragato pāpake akusale vitakke vitakketi||
seyyathīdaṁ kāmavitakkaṁ vyāpāda-vitakkaṁ vihiṁsa-vitakkaṁ.|| ||
3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā tam bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā tam bhikkhuṁ gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Ayoniso manasikārā||
bho vitakkehi majjasi||
ayoniṁ paṭinissajja||
yoniso anuvicintaya.|| ||
Satthāraṁ dhammam ārabbha||
saṅgham sīlānivattano||
adhigacchasi pāmojjaṁ||
pītisukham asaṁsayaṁ||
tato pāmojjabahulo||
dukkhass-antaṁ karissasī ti.|| ||
5. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya saṁvejito saṁvegam āpādī ti.|| ||
12. Majjhantiko (or Saṇika)
1. Ekaṁ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
3. Upasaṅkamitvā tassa bhikkhuno santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Ṭhite majjhantike kāle||
sannisinnesu pakkhisu||
saṇateva mahāraññaṁ||
taṁ bhayaṁ paṭibhāti maṁ.|| ||
4. Ṭhite majjhantike kāle||
sannisinnesu pakkhisu||
saṇateva mahāraññaṁ||
sā rati patibhāti man ti.|| ||
13. Pākatindriya (or Sambahulā bhikkhū)
1. Ekaṁ samayaṁ sambahulā bhikkhū Kosalesu viharanti aññatarasmiṁ vanasaṇḍe uddhatā uṇṇaḷā capalā mukharā
vikiṇṇavācā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhantacittā pākatindriyā.|| ||
2. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tesam bhikkhūnaṁ anukampikā atthakāmā te bhikkhū saṁvejetukāmā yena te bhikkhū ten-upasaṅkami.|| ||
3. Upasaṅkamitvā te bhikkhū gāthāhi ajjhabhāsi:|| ||
Sukhajīvino pure āsuṁ||
bhikkhū Gotama-sāvakā||
anicchā piṇḍam esanā||
anicchā sayanāsanaṁ||
loke aniccataṁ ñatvā||
dukkhass-antam akaṁsu te.|| ||
Dupposaṁ katvā attānam||
gāme gāmaṇikā viya||
bhutvā bhutvā nipajjanti||
parāgāresu mucchitā||
saṅghassa añjaliṁ katvā||
idh-ekacce vadām-ahaṁ.|| ||
Appaviddhā anāthā te||
yathā petā tath-eva te||
ye kho pamattā viharanti||
te me sandhāya bhāsitaṁ||
ye appamattā viharanti||
namo tesaṁ karom-ahanti.|| ||
4. Atha kho te bhikkhū tāya devatāya saṁvejitā saṁvegam āpādun ti.|| ||
14. Paduma-puppha (or Puṇḍarīka)
1. Ekaṁ samayam aññataro bhikkhu Kosalesu viharati aññatarasmiṁ vanasaṇḍe.|| ||
2. Tena kho pana samayena so bhikkhu pacchābhattaṁ piṇḍapātapatikkanto pokkharaṇim ogahetvā padumam upasiṅghati||
3. Atha kho yā tasmiṁ vanasaṇḍe adhivatthā devatā tassa bhikkhuno anukampikā atthakāmā taṁ bhikkhuṁ saṁvejetukāmā yena so bhikkhu ten-upasaṅkami.|| ||
4. Upasaṅkamitvā taṁ bhikkhuṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Yam etaṁ vārijaṁ pupphaṁ||
adinnam upasiṅghasi||
ekaṅgam etaṁ theyyānaṁ||
gandhattheno si mārisā ti.|| ||
5. Na harāmi na bhañjāmi||
ārā siṅghāmi vārijaṁ||
atha kena nu vaṇṇena||
gandhattheno ti vuccati.|| ||
Yvāyaṁ bhisāni khaṇati||
puṇḍarīkāni bhuñjati||
evam ākiṇṇakammanto||
kasmā eso na vuccati.|| ||
6. ākiṇṇaluddo puriso||
dhāti celaṁ va makkhito||
tasmiṁ me vacanaṁ natthi||
tañ cārahāmi vattave.|| ||
Anaṅgaṇassa posassa||
niccaṁ sucigavesino||
vāḷaggamattam pāpassa||
abbhāmattaṁ va khāyati.|| ||
7. addhā maṁ yakkha jānāsi||
atho mam anukampasi||
puna pi yakkha vajjesi||
yadā passasi edisaṁ.|| ||
8. neva taṁ upājīvāmi||
na pi te katakammase||
tvam eva bhikkhu jāneyya||
yena gaccheyya suggatin ti.|| ||
9. Atha kho so bhikkhu tāya devatāya {saṁvejito} {saṁvegam} āpādī ti.|| ||
Vana-saṁyuttaṁ samattaṁ.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Viveka Uppaṭṭhānañ ca||
Kassapagottena ca||
Sambahulā Ānando||
Anuruddho Nāgadattañ ca||
Kulagharanī Vajjīputto||
Vesalī Sajjhāyena ca||
Ayoniso Majjhantikālamhi ca||
Pākatindriya-padumapupphena cuddasa bhaveti.|| ||
Book X
Yakkha Saṁyuttaṁ
1. Indako
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Indakūṭe pabbate Indakassa yakkhassa bhavane.|| ||
2. Atha kho Indako yakkho yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Rūpaṁ na jīvan ti vadanti buddhā||
kathaṁ nvayaṁ vindat-imaṁ sarīraṁ||
kut-assa aṭṭhīyakapiṇḍam eti||
kathaṁ nvayaṁ sajjati gabbharasmin ti.|| ||
3. Pathamaṁ kalalaṁ hoti||
kalalā hoti abbudaṁ||
abbudā jāyate pesī||
pesī nibbattati ghano||
ghanā pasākhā jāyanti||
kesā lomā nakhāni ca.|| ||
Yañ c-assa bhuñjati māta||
annam pānañ ca bhojanaṁ||
tena so tattha yāpeti||
mātukucchigato naro ti.|| ||
2. Sakka
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭe pabbate||
2. Atha kho Sakka-nāmako yakkho yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Sabbaganthapahīnassa||
vippamuttassa te sato||
samaṇassa na taṁ sādhu||
yad aññam anusāsatī ti.|| ||
3. Yena kenaci vaṇṇena||
saṁvāso Sakka jāyati||
na tam arahati sappañño||
manasā anukampituṁ.|| ||
Manasā ce pasannena||
yad aññam anusāsati||
na tena hoti saṁyutto||
sānukampā anuddayā ti.|| ||
3. Sucilomo
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Gayāyaṁ viharati Ṭaṅkitamañce Suciloma-yakkhassa bhavane.|| ||
2. Tena kho pana samayena Kharo ca yakkho Sucilomo ca yakkho Bhagavato avidūre atikkamanti.|| ||
3. Atha kho Kharo yakkho Sucilomaṁ yakkham etad avoca:|| ||
Eso samaṇo ti.|| ||
4. N'esā samaṇo samaṇako eso||
yāva jānāmi yadi vā so samaṇo yadi vā pana so samaṇako ti.|| ||
5. Atha kho Sucilomo yakkho yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato kāyam upanāmesi.|| ||
6. Atha kho Bhagavā kāyam apanāmesi||
7. Atha kho Sucilomo yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Bhāyasi maṁ samaṇā ti.|| ||
8. Na khvāhaṁ taṁ āvuso bhāyāmi||
api ca te samphasso pāpako ti.|| ||
9. Pañhaṁ taṁ samaṇa pucchissāmi||
sace me na vyākarissasi||
cittaṁ vā te khipissāmi hadayaṁ vā te phālessāmi||
pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khipissāmī ti.|| ||
10. Na khvāhaṁ taṁ āvuso passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sa devamanussāya yo me cittaṁ va khipeyya hadayaṁ vā phāleyya||
pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khipeyya||
api ca tvam āvuso puccha yad ākaṅkhasī ti.|| ||
11. Rāgo ca doso ca kuto nidānā||
arati rati lomahaṁso kutojā||
kuto samuṭṭhāya manovitakkā||
kumārakā dhaṅkam iv-ossajantī ti.|| ||
12. Rāgo ca doso ca ito nidānā||
arati rati lomahaṁso itojā||
ito samuṭṭhāya manovitakkā||
kumārakā dhaṅkam iv-ossajanti.|| ||
Snehajā attasambhūtā||
nigrodhasseva khandhajā||
puthū visattā kāmesu||
māluvā va vitatā vane.|| ||
Ye naṁ pajānanti yato nidānaṁ||
te naṁ vinodenti suṇohi yakkha||
te duttaram ogham imaṁ taranti||
atiṇṇapubbaṁ apunabbhavāyā ti.|| ||
4. Maṇibhaddo
1. Ekaṁ samayam Bhagavā Magadhesu viharati Maṇimālake cetiye Maṇibhaddassa yakkhassa bhavane.|| ||
2. Atha kho Maṇibhaddo yakkho yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
[Satimato sadā bhaddaṁ||
satimā sukham edhati||
satimato su ve seyyo||
verā ca parimuccatī ti].|| ||
3. Satimato sadā bhaddaṁ||
satimā sukham edhati||
satimato su ve seyyo||
verā na parimuccati.|| ||
Yassa sabbam ahorattam||
ahiṁsāya rato mano||
mettaṁ so sabbabhūtesu||
veraṁ tassa na kenacī ti.|| ||
5. Sānu
1. Ekaṁ samayam Bhagavā Sāvatthiyam viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññatarissā upāsikāya Sānu nāma putto yakkhena gahito hoti.|| ||
3. Atha kho sā upasikā paridevamānā tāyaṁ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
[Sā hūti me arahataṁ||
iti me arahataṁ sutaṁ||
sā dāni ajja passāmi||
yakkhā kīḷanti Sānunā ti].|| ||
Cātuddasiṁ pañcaddasiṁ||
yāva pakkhassa aṭṭhamī||
pāṭihāriyapakkhañca||
aṭṭhaṅga-susamāhitaṁ.|| ||
Uposatham upavasanti||
iti me arahataṁ sutaṁ||
sā dāni ajja passāmi||
yakkhā kīḷanti Sānunā ti.|| ||
Cātuddasim pañcaddasiṁ||
yāva pakkhassa aṭṭhamī||
pātihāriyapakkhañca||
aṭṭhaṅga-susamāhitaṁ.|| ||
Uposatham upavasanti||
brahmacariyaṁ caranti ye||
na tehi yakkhā kīḷanti||
iti me arahataṁ sutaṁ.|| ||
Sāṇuṁ pabuddhaṁ vajjāsi||
yakkhānaṁ vacanam idam||
mā kāsi pāpakam kammam||
āviṁ vā yadivā raho.|| ||
Sac'eva pāpakaṁ kammaṁ||
karissasi karosi vā||
na te dukkhā pamuty-atthi||
uppaccāpi palāyato ti.|| ||
4. Mataṁ va amma rodanti||
yo vā jīvaṁ na dissati||
jīvantam amma passantī||
kasmā mam amma rodasī ti.|| ||
5. Mataṁ va puttam rodanti||
yo vā jīvam na dissati||
yo ca kāmeva jitvāna||
punar āgacchate idha||
taṁ vāpi putta rodanti||
puna jīvaṁ mato hi so.|| ||
Kukkuḷā ubbhato tāta||
kukkuḷam patitum icchasi||
narakā ubbhato tāta||
narakam patitum icchasi||
abhidhāvatha bhaddan-te||
kassa ujjhāpayāmase||
ādittā nibhataṁ bhaṇḍaṁ||
puna ḍayhitum icchasī ti.|| ||
6. Piyaṅkara
1. Ekaṁ samayaṁ āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Anuruddho rattiyā paccūsasamayaṁ paccuṭṭhāya dhammapadāni bhāsati.|| ||
3. Atha kho Piyaṅkara-mātā yakkhinī puttakam evaṁ tosesi.|| ||
Mā saddaṁ karī Piyaṅkara||
bhikkhu dhammapadāni bhāsati||
api ca dhammapadaṁ vijānīya||
paṭipajjema hitāya no siyā.|| ||
Pāṇesu ca saṁyamāmase||
sampajānamusā na bhaṇāmase||
sikkhema susīlyam attano||
api muccema pisāca-yoniyā ti.|| ||
7. Punabbasu
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhū nibbānapaṭisaṁyuttāya dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaṁseti||
te ca bhikkhū aṭṭhi-katvā manasi katvā sabbaṁ cetasā samannāharitvā ohitasotā dhammaṁ suṇanti.|| ||
3. Atha kho Punabbasu-mātā yakkhinī puttake evam toseti.|| ||
Tuṇhī Uttarike hohi||
tuṇhi hohi Punabbasu||
yāvāhaṁ buddhaseṭṭhassa||
dhammaṁ sossāmi satthuno.|| ||
Nibbānaṁ Bhagavā āhu||
sabbaganthappamocanaṁ||
ativelā ca me hoti||
asmiṁ dhamme piyāyanā.|| ||
Piyo loke sako putto||
piyo loke sako pati||
tato piyatarā mayhaṁ||
assa dhammassa magganā.|| ||
Na hi putto pati vā pi||
piyo dukkhā pamocaye||
yathā saddhammasavanaṁ||
dukkhā moceti pāṇinaṁ.|| ||
Loke dukkhapare tasmiṁ||
jarāmaraṇasaṁyutte||
jarāmaraṇamokkhāya||
yaṁ dhammam abhisambuddhaṁ||
taṁ dhammaṁ sotum icchāmi||
tuṇhī hohi Punabbasū ti.|| ||
4. Amma na vyāharissāmi||
tuṇhībhūtāyam Uttarā||
dhammam eva nisāmehi||
saddhamasavanaṁ sukhaṁ||
saddhammassa anaññāya||
amma dukkhaṁ carāmase.|| ||
Esa devamanussānaṁ||
sammūḷhānam pabhaṅkaro||
buddho antimasarīro||
dhammaṁ deseti cakkhumā.|| ||
5. Sādhu kho paṇḍito nāma||
putto jāto ure seyyo||
putto me buddhaseṭṭhassa||
dhammaṁ suddham piyāyati.|| ||
Punabbasu sukhī hohi||
ajjāhamhi samuggatā||
diṭṭhāni ariyasaccāni||
Uttarā pi suṇatu me ti.|| ||
8. Sudatto
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Sītavane.|| ||
2. Tena kho pana samayena Anāthapiṇḍiko gahapati Rājagaham anuppatto hoti kenacid eva karaṇīyena.|| ||
3. Assosi kho Anāthapiṇḍiko gahapati buddho kiro loke uppanno ti||
tāvad eva pana Bhagavantam dassanāya upasaṅkamitu-kāmo ahosi||
4. Ath-assa Anāthapiṇḍikassa gahapatissa etad ahosi.|| ||
Akālo kho ajja Bhagavantaṁ dassanāya upasaṅkamituṁ||
svedānāhaṁ kālena Bhagavantaṁ dassanāya upasaṅkamissāmīti buddhagatāya satiyā nipajji||
rattiyā sudaṁ tikkhattuṁ vuṭṭhāsi pabhātan ti maññamāno.|| ||
5. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati yena Sīvathikadvāraṁ ten-upasaṅkami||
amanussā dvāraṁ vivariṁsu.|| ||
6. Atha kho Anāthapiṇḍikassa gahapatissa nagaramhā nikkhamantassa āloko antaradhāyi andhakāro pātur ahosi||
bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁso udapādi||
tato ca puna nivattitu-kāmo ahosi.|| ||
7. Atha kho Sīvako yakkho antarahito saddam anussāvesi.|| ||
Sataṁ hatthī satam assā||
satam assasarī rathā||
sataṁ kaññā-sahassāni||
āmuttamaṇikuṇḍalā||
ekassa padavītihārassa||
kalam nāgghanti solasiṁ.|| ||
Abhikkama gahapati||
abhikkama gahapati||
abhikkamanan-te seyyo||
na paṭikkamanan ti.|| ||
8. Atha kho Anāthapiṇḍikassa gahapatissa andhakāro antaradhāyi āloko pātur ahosi||
Yam ahosi bhayaṁ chambhitattam lomahaṁso so paṭipassambhi.|| ||
9. Dutiyam pi kho||
pe|||| ||
10. Tatiyam pi Anāthapiṇḍikassa āloko antaradhāyi andhakāre pātur ahosi||
bhayaṁ chambhitattam lomahaṁso udapādi||
tato ca puna nivattitukāmo ahosi.|| ||
Tatiyam pi kho Sīvako yakkho antarahito saddam anussāvesi.|| ||
Satam hatthī satam assā||
satam assasarī rathā||
sataṁ kaññāsahassāni||
āmuttamaṇikuṇḍalā||
ekassa padavītihārassa||
kalaṁ nāgghanti soḷasiṁ.|| ||
Abhikkama gahapati||
abhikkama gahapati||
abhikkamanan-te seyyo||
no patikkamanan ti.|| ||
11. Atha kho Anāthapiṇḍikassa gahapatissa andhakāro
antaradhāyi āloko pātur ahosi||
yaṁ ahosi bhayaṁ chambhitattaṁ lomahaṁso so paṭippassambhi.|| ||
12. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati yena Sītavanaṁ [yena Bhagavā] ten-upasaṅkami.|| ||
13. Tena kho pana samayena Bhagavā rattiyā paccūsasamayaṁ paccuṭṭhāya ajjhokāse caṅkamati.|| ||
14. Addasā kho Bhagavā Anāthapiṇḍikaṁ gahapatiṁ dūrato va āgacchantaṁ||
disvāna caṅkamā orohitvā paññatte āsane nisidi||
nisajja kho Bhagavā Anāthapiṇḍikam gahapatim etad avoca:|| ||
Ehi Sudattā ti.|| ||
15. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati nāmena maṁ Bhagavā ālapatīti tatth-eva Bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantam etad avoca:|| ||
Kacci bhante Bhagavā sukham asayitthā ti.|| ||
Sabbadā ve sukhaṁ seti||
brāhmaṇo parinibbuto||
yo na limpati kāmesu||
sītibhūto nirupadhi.|| ||
Sabbā āsattiyo chetvā||
vineyya hadaye daraṁ||
upasanto sukhaṁ seti||
santim pappuyya cetasā ti.|| ||
9. Sukkā (1)
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena Sukkā bhikkhunī mahatiyā parisāya parivutā dhammam deseti.|| ||
3. Atha kho Sukkāya bhikkhuniyā abhippasanno yakkho Rājagahe rathikāya rathikam siṅghāṭakena siṅghāṭakam upasaṅkamitvā tāyaṁ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Kim me katā Rājagahe manussā||
madhupītā va acchare ye||
Sukkam na payirūpāsanti||
desentim amataṁ padaṁ.|| ||
Tañ ca pana appaṭivānīyaṁ||
asecanakam ojavaṁ||
pivanti maññe sappaññā||
valāhakam iva panthagūti.|| ||
10. Sukkā (2)
1. Ekam samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe||
2. Tena kho pana samayena aññataro upāsako Sukkāya bhikkhuniyā bhojanam adāsi.|| ||
3. Atha kho Sukkāya bhikkhuniyā abhippasanno yakkho Rājagahe rathikāya rathikaṁ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṁ upasaṅkamitvā tāyaṁ velāyam imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Puññaṁ vata pasavi bahuṁ||
sapañño vatāyam upāsako||
yo Sukkāya adāsi bhojanaṁ||
sabbaganthehi vippamuttiyā ti.|| ||
11. Cīrā (or Vīrā)
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandaka-nivāpe.|| ||
2. Tena kho pana samayena aññataro upāsako Cīrāya bhikkhuniyā cīvaram adāsi.|| ||
3. Atha kho Cīrāya bhikkhuniyā abhippasanno yakkho Rājagahe rathikāya rathikaṁ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṁ upasaṅkamitvā tayam velāyam imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Puññam vata pasavi bahuṁ||
sapañño vatāyam upāsako||
yo Cīrāya adāsi cīvaraṁ||
sabbayogehi vippamuttiyā ti.|| ||
12. Āḷavam
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam Bhagavā Āḷaviyam viharati Āḷavakassa yakkhassa bhavane.|| ||
2. Atha kho Āḷavako yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nikkhama samaṇā ti.|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā nikkhami.|| ||
Pavisa samaṇā ti||
Sādh'āvuso ti Bhagavā pāvisi.|| ||
3. Dutiyam pi kho Āḷavako yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nikkhama samaṇā ti|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā nikkhami|| ||
Pavisa samaṇā ti|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā pāvisi.|| ||
4. Tatiyam pi kho Āḷavako yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nikkhama samaṇā ti|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā nikkhami|| ||
Pavisa samaṇāti|| ||
Sādh'āvuso ti Bhagavā pāvisi.|| ||
5. Catuttham pi kho Āḷavako yakkho Bhagavantam etad avoca:|| ||
Nikkhama samaṇā ti.|| ||
6. Na kho panāham āvuso nikkhamissāmi||
yan-te karaṇīyaṁ taṁ karohī ti.|| ||
7. Pañhaṁ taṁ samaṇa pucchissāmi||
sace me na karissasi cittam vā te khipissāmi hadayaṁ vā te phālessāmi pādesu vā gahetvā pāraganāya khipissāmī ti.|| ||
8. Na khvāhan-tam āvuso passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa-brāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yo me cittam vā khipeyya hadayaṁ vā phāleyya pādesu vā gahetvā pāragaṅgāya khippeya||
api ca tvam āvuso puccha yad ākaṅkhasī ti.|| ||
9. Kiṁ sūdha vittam purisassa seṭṭhaṁ||
kiṁ su suciṇṇam sukham āvahāti||
kiṁ su have sādutaraṁ rasānam||
kathaṁ jīviṁ jīvitam āhu seṭṭhan ti.|| ||
10. Saddhidha vittam purisassa seṭṭhaṁ||
dhammo suciṇṇo sukham āvahāti||
saccam have sādutaraṁ rasānaṁ||
paññājīviṁ jīvitam āhu seṭṭhanti.|| ||
11. Kathaṁ su tarati oghaṁ||
kathaṁ su tarati aṇṇavaṁ||
kathaṁ su dukkham acceti||
kathaṁ su parisujjhatī ti.|| ||
12. Saddhāya tarati oghaṁ||
appamādena aṇṇavaṁ||
viriyena dukkham acceti||
paññāya parisujjhati.|| ||
13. Kathaṁ su labhate paññaṁ||
kathaṁ su vindate dhanaṁ.|| ||
Kathaṁ su kittim pappoti||
katham mittāni ganthati||
asmā lokā paraṁ lokaṁ||
katham pecca na socatī ti.|| ||
14. Saddahāno arahataṁ||
dhammaṁ nibbānapattiyā||
sussūsā labhate paññaṁ||
appamatto vicakkhaṇo.|| ||
Paṭirūpakārī dhuravā||
uṭṭhātā vindate dhanaṁ||
saccena kittim pappoti||
dadaṁ mittāni ganthati.|| ||
Asmā lokā paraṁ lokaṁ||
evam pecca na socati.|| ||
Yass-ete caturo dhammā||
saddhassa gharam esino||
saccam damo dhiti cāgo||
sa ve pecca na socati||
asmā lokā paraṁ lokaṁ||
evam pecca na socati.|| ||
Iṅgha aññe pi pucchassa||
puthu-samaṇa-brāhmaṇe||
yadi saccā damā cāgā||
khantyā bhiyyo dha vijjatī ti.|| ||
15. Kathaṁ nu dāni puccheyyaṁ||
puthu-samaṇa-brāhmaṇe||
yo haṁ ajja pajānāmi||
yo attho samparāyiko.|| ||
Atthāya vata me buddho||
vāsāyāḷavim āgato||
yo ham ajja pajānāmi||
yattha dinnam mahapphalaṁ.|| ||
So ahaṁ vicarissāmi||
gāmā gāmaṁ purā puraṁ||
namassamāno sambuddham||
dhammassa ca sudhammatan ti.|| ||
Indaka-vaggo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Indako Sakka-Lomo ca||
Maṇibhaddo ca Sānu ca||
Piyaṅkara-Punabbasu||
Sudatto ca dve Sukkā Cīrā Alavan ti.|| ||
Yakkha-saṁyuttam samattaṁ.|| ||
Book XI
Sakka Saṁyutta
Chapter I: Paṭhamo Vaggo
1. Suvira
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū amantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
4. Bhūtapubbam bhikkhave asurā deve abhiyaṁsu||
atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Suvīraṁ devaputtam āmantesi|| ||
Ete tāta Suvīra asurā deve abhiyanti||
gaccha tāta Suvīra asure paccuyyāhīti|| ||
Evam bhaddanta vā ti kho bhikkhave Suvīro devaputto Sakkassa devānam indassa paṭissutvā pamādam āpādesi.|| ||
5. Dutiyam pi kho bhikkhave Sakko devānam indo Suvīraṁ devaputtam āmantesi||
Ete tāta Suvīra asurā deve abhiyanti||
gaccha tāta Suvīra asure paccuyyāhīti|| ||
Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Suvīro devaputto Sakkassa devānam indassa paṭissutvā pamādam āpādesi.|| ||
6. Tatiyam pi kho bhikkhave Sakko devānam indo Suvīraṁ devaputtam āmantesi|| ||
Ete tāta Suvīra asurā deve abhiyanti||
gaccha tāta Suvīra asure paccuyyāhīti|| ||
Evam bhaddanta vā ti kho bhikkhave Suvīro devaputto Sakkassa devānam indassa paṭissutvā pamādam āpādesi.|| ||
7. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Suvīraṁ devaputtaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Anuṭṭhahaṁ avāyamaṁ||
sukhaṁ yatrādhigacchati||
Suvīra tattha gacchāhi||
māñca tattheva pāpayā ti.|| ||
8. Alasassa anuṭṭhātā||
na ca kiccāni kāraye||
sabbakāmasamiddhassa||
taṁ me Sakka varaṁ disan ti.|| ||
9. Yatthālaso anuṭṭhātā||
accantaṁ sukham edhati||
Suvīra tattha gacchāhi||
mañca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
10. Akammanā devaseṭṭha||
Sakka vindemu yaṁ sukhaṁ||
asokam anupāyāsaṁ||
tam me Sakka varaṁ disan ti||
11. Sa ce atthi akammena||
koci kvaci na jīyati||
nibbānassa hi so maggo||
Suvīra tattha gacchāhi||
mañca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
12. So hi nāma bhikkhave Sakko devānam indo sakam puññaphalam upajīvamāno devānaṁ Tāvatiṁsānam issariyādhipaccam rajjaṁ karonto uṭṭhāna-viriyassa vaṇṇavādī bhavissati||
idha kho taṁ bhikkhave sobhetha yaṁ tumhe evaṁ svākhyāte dhammavinaye pabbajitā samānā uṭṭhaheyyātha ghaṭeyyātha vā yameyyātha appattassa pattiyā andhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikariyāyā ti.|| ||
2. Susīma
1. Sāvatthiyam viharati Jetavane.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
4. Bhūtapubbaṁ bhikkhave asurā deve abhiyaṁsu||
atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Susīmaṁ devaputtaṁ āmantesi||
ete tāta Susīma asurā deve abhiyanti||
gaccha tāta Susīma asure paccuyyāhīti|| ||
Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Susīmo devaputto Sakassa devānam indassa paṭissutvā pamādam āpādesi.|| ||
5. Dutiyam pi kho bhikkhave Sakko devānam indo Susīmam devaputtam āmantesi||
pa||
dutiyam pi pamādam āpādesi.|| ||
6. Tatiyam pi kho bhikkhave Sakko devānam indo Susīmam devaputtam āmantesi||
pa||
tatiyam pi pamādam āpādesi.|| ||
7. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Susīmaṁ devaputtaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Anuṭṭhahaṁ avāyamaṁ||
sukhaṁ yatrādhigacchati.|| ||
Susīma tattha gacchāhi||
mañ ca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
8. Alasassa anuṭṭhātā||
na ca kiccāni kāraye||
sabbakāmasamiddhassa||
tam me Sakka varam disan ti.|| ||
9. Yatthālaso anuṭṭhātā||
accantaṁ sukham edhati||
Susīma tattha gacchāhi||
mañca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
10. Akammanā devaseṭṭha||
Sakka vindemu yaṁ sukhaṁ||
asokam anupāyāsaṁ||
tam me Sakka varaṁ disan ti.|| ||
11. Sa ce atthi akammena||
koci kvaci na jīyati||
nibbānassa hi so maggo||
Susīma tattha gacchāhi||
mañca tatth-eva pāpayā ti.|| ||
12. So hi nāma bhikkhave Sakko devānam indo sakam puññaphalaṁ upajīvamāno devānaṁ Tāvatiṁsānam issariyādhipaccaṁ rajjam karonto uṭṭhānaviriyassa vaṇṇavādī bhavissati.|| ||
Idha kho taṁ bhikkhave sobhetha yaṁ tumhe evaṁ svākhyāte dhammavinaye pabbajitā samānā uṭṭhaheyyātha ghaṭeyyātha vāyameyyātha appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyā ti.|| ||
3. Dhajaggam
1. Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
3. Bhagavā etad avoca:|| ||
4. Bhūtapubbam bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo deve Tāvatiṁse āmantesi|| ||
Sa ce mārisā devānam saṅgāmagatānam
uppajjeyya bhayaṁ vā chambhitattaṁ vā lomahaṁso vā mam-eva tasmiṁ samaye dhajaggam ullokeyyātha||
mamaṁhi vo dhajaggaṁ ullokayataṁ yam bhavissati bhayaṁ vā chambhitatthaṁ vā lomahaṁso vā so pahīyissati.|| ||
6. No ce me dhajaggam ullokeyyātha atha Pajāpatissa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha.|| ||
Pajāpatissa hi vo devarājassa dhajaggam ullokayataṁ yam bhavissati bhayaṁ vā chambhitattam vā lomahaṁso vā so pahīyissati.|| ||
7. No ce Pajāpatissa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha atha Varuṇassa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha.|| ||
Varuṇassa hi vo devarājassa dhajaggam ullokayataṁ yaṁ bhavissati bhayaṁ vā chambhitattaṁ vā lomahaṁso vā so pahīyissati.|| ||
8. No ce Varuṇassa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha atha §sānassa devarājassa dhajaggam ullokeyyātha.|| ||
§sānassa hi vo devarājassa dhajaggaṁ ullokayataṁ yam bhavissati bhayaṁ vā chambhitattam vā lomahaṁso vā so pahīyissati.|| ||
9. Taṁ kho pana bhikkhave Sakkassa vā devānam indassa dhajaggam ullokayatam.|| ||
Pajāpatissa vā devarājassa dhajaggam ullokayataṁ.|| ||
Varuṇassa vā devarājassa dhajaggam ullokayataṁ||
§sānassa vā devarājassa dhajaggam ullokayatam.|| ||
yaṁ bhavissati bhayaṁ vā chambhitattaṁ vā lomahaṁso vā so pahīyethā pi no pi pahīyetha.|| ||
10. Tam kissa hetu?|| ||
Sakko hi bhikkhave devānam indo avītarāgo avītadoso avītamoho bhīru chambhī utrāsī palāyī ti.|| ||
11. Ahaṁ ca kho bhikkhave evaṁ vadāmi||
sa ce tumhākam bhikkhave araññagatānam vā rukkhamūlagatānaṁ vā suññāgāragatānam vā uppajjeyya bhayaṁ vā chambhitattaṁ vā lomahaṁso vā mam eva tasmiṁ samaye anussareyyātha.|| ||
Iti pi so Bhagavā arahaṁ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānam buddho bhagavā ti.|| ||
12. Mamaṁ hi vo bhikkhave anussarataṁ yam bhavissati bhayam vā chambhitattaṁ vā lomahaṁso vā so pahīyissati.|| ||
13. No ce mam anussareyyātha atha dhammam anussareyyātha.|| ||
Svākhyāto Bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaṁ veditabbo viññūhī ti.|| ||
14. Dhammaṁ hi vo bhikkhave anussarataṁ yam bhavissati bhayaṁ vā chambhitattaṁ vā lomahaṁso vā so pahīyissati.|| ||
15. No ce dhammam anussareyyātha atha saṅgham anussareyyātha|| ||
Supaṭipaṇṇo Bhagavato sāvaka-saṅgho||
ujupaṭipanno Bhagavato sāvaka-saṅgho||
ñāyapaṭipanno Bhagavato sāvaka-saṅgho||
sāmīcipaṭipaṇṇo Bhagavato sāvakasaṅgho yad idam cattāri purisayugāni aṭṭha purisa-puggalā esa Bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaram puññakkhettam lokassā ti.|| ||
16. Saṅghaṁ hi vo bhikkhave anussarataṁ yam bhavissati bhayaṁ vā chambhitattaṁ vā lomahaṁso vā so pahīyissati.|| ||
17. Taṁ kissa hetu|| ||
Tathāgato hi bhikkhave arahaṁ sammāsambuddho vītarāgo vītadoso vītamoho abhīru acchambhī anutrāsī apalāyī ti.|| ||
18. Idam avoca Bhagavā||
idaṁ vatvāna Sugato athāparam etad avoca satthā.|| ||
Araññe rukkhamūle vā||
suññāgāre vā bhikkhavo||
anussaretha sambuddhaṁ||
bhayaṁ tumhākaṁ no siyā.|| ||
No ce buddhaṁ sareyyātha||
lokajeṭṭham narāsabhaṁ||
atha dhammaṁ sareyyātha||
niyyānikaṁ sudesitaṁ.|| ||
No ce dhammaṁ sareyyātha||
niyyānikaṁ sudesitaṁ||
atha saṅghaṁ sareyyātha||
puññakkhettam anuttaraṁ.|| ||
Evam buddham sarantānaṁ||
dhammaṁ saṅghañ ca bhikkhavo||
bhayaṁ vā chambhitattaṁ vā||
lomahaṁso na hessatī ti.|| ||
4. Vepacitti (or Khanti)
1. Sāvatthiyam Jetavane||
pa||
2. Bhagavā etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbaṁ bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi||
4. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo asure āmantesi|| ||
Sace mārisā devānam asurasaṅgāme samupabbūḷhe asurā jineyyuṁ devā parājeyyuṁ||
yena naṁ Sakkam devānam indaṁ kaṇṭhe pañcamehi bandhanehi bandhitvā mama santike āneyyātha asurapuran ti.|| ||
5. Sakko pi kho bhikkhave devānam indo deve Tāvatiṁse āmantesi|| ||
Sace mārisā devānam asurasaṅgāme samupabbūḷhe devā jineyyuṁ asurā parājeyyuṁ||
yena naṁ Vepacittim asurindaṁ kaṇṭhe pañcamehi bandhanehi bandhitvā mama santike āneyyātha Sudhammam sabbhan ti.|| ||
6. Tasmiṁ kho pana bhikkhave saṅgāme devā jiniṁsu asurā parājiṁsu.|| ||
7. Atha kho bhikkhave devā Tavatiṁsā Vepacittim asurindam kaṇṭhe pañcamehi bandhanehi bandhitvā Sakassa devānam indassa santike ānesum Sudhammaṁ sabhaṁ.|| ||
8. Tatra sudaṁ bhikkhave Vepacitti asurindo kaṇṭhe pañcamehi bandhanehi baddho Sakkam devānam indaṁ Sudhammam sabham pavisantañ ca nikkhamantañ ca asabbhāhi pharusāhi vācāhi akkosati paribhāsati.|| ||
9. Atha kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkaṁ devānam indam gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Bhayā nu mathavā Sakka||
dubbalyā no titikkhasi||
suṇanto pharusam vācaṁ||
sammukhā Vepacittino ti.|| ||
10. Nāham bhayā na dubbalyā||
khamāmi Vepacittino||
kathaṁ hi mādiso viññū||
bālena paṭisaṁyuje ti.|| ||
11. Bhiyyo bālā pakujjheyyuṁ||
no c-assa paṭisedhako||
tasmā bhusena daṇḍena||
dhīro bālaṁ nisedhaye ti.|| ||
12. Etad eva ahaṁ maññe||
bālassa paṭisedhanaṁ||
paraṁ saṅkupitam ñatvā||
yo sato upasammatī ti.|| ||
13. Etad eva titikkhāya||
vajjam passāmi Vāsava||
yadā naṁ maññati bālo||
bhayā myāyam titikkhati||
ajjhārūhati dummedho||
go va bhiyyo palāyinan ti.|| ||
14. Kāmam maññatu vā mā vā||
bhayā myāyaṁ titikkhati||
sadatthaparamā atthā||
khantyā bhiyyo na vijjati.|| ||
yo have balavā santo||
dubbalassa titikkhati||
tam āhu paramaṁ khantiṁ||
niccam khamati dubbalo.|| ||
Abalan-tam balam āhu||
yassa bālabalam balaṁ.|| ||
Balassa dhammaguttassa||
paṭivattā na vijjati.|| ||
Tass'eva tena pāpiyo||
yo kuddhaṁ paṭikujjhati||
kuddham apaṭikujjhanto||
saṅgāmam jeti dujjayaṁ.|| ||
Ubhinnam atthaṁ carati||
attano ca parassa ca||
paraṁ saṅkupitaṁ ñatvā||
yo sato upasammati.|| ||
Ubhinnam tikicchantaṁ taṁ||
attano ca parassa ca||
janā maññanti bālo ti||
ye dhammassa akovidā ti.|| ||
15. So hi nāma bhikkhave Sakko devānam indo sakaṁ puññaphalam upajīvamāno devānaṁ Tāvatiṁsānaṁ issariyadhipaccaṁ rajjaṁ karonto khantisoraccassa vaṇṇavādī bhavissati.|| ||
16. Idha kho taṁ bhikkhave sobhetha yaṁ tumhe evaṁ svākhyāte dhammavinaye pabbajitā samānā khamā ca bhaveyyātha soratā cā ti.|| ||
5. Subhāsitaṁ-jayaṁ
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi.|| ||
3. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaṁ devānam indam etad avoca:|| ||
Hotu devānam inda subhāsitena jayo ti.|| ||
Hotu Vepacitti subhāsitena jayo ti.|| ||
4. Atha kho bhikkhave devā ca asurā ca pārisajje ṭhapesuṁ||
ime no subhāsitaṁ dubbhāsitam ājānissantī ti.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaṁ devānam indam etad avoca:|| ||
Bhaṇa devānam inda gāthan ti.|| ||
6. Evaṁ vutte bhikkhave Sakko devānam indo Vepacittim asurindam etad avoca:|| ||
Tumhe khv-attha Vepacitti pubbadevā||
bhaṇa Vepacitti gāthan ti.|| ||
7. Evaṁ vutte bhikkhave Vepacitti asurindo imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Bhiyyo bālā pakujjheyyuṁ||
no c-assa paṭisedhako||
tasmā bhusena daṇḍena||
dhīro bālam nisedhaye ti.|| ||
8. Bhāsitāya kho pana bhikkhave Vepacittinā asurindena gāthāya asurā anumodiṁsu||
devā tuṇhī ahesuṁ.|| ||
9. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaṁ devānam indam etad avoca:|| ||
Bhaṇa devānam inda gāthan ti.|| ||
10. Evam vutte bhikkhave Sakko devānam indo imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Etad eva ahaṁ maññe||
bālassa paṭisedhanaṁ||
paraṁ saṅkupitaṁ ñatvā||
yo sato upasammatī ti.|| ||
11. Bhāsitāya kho pana bhikkhave Sakkena devānam indena gāthāya devā anumodiṁsu||
asurā tuṇhī ahesuṁ.|| ||
12. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Vepacittim asurindam etad avoca:|| ||
Bhaṇa Vepacitti gāthan ti.|| ||
Etad eva titikkhāya||
vajjaṁ passāmi Vāsava||
yadā naṁ maññati bālo||
bhayā myāyaṁ titikkhati||
ajjhārūhati dummedho||
go va bhiyyo palāyinan ti.|| ||
13. Bhāsitāya kho pana bhikkhave Vepacittinā asurindena gāthāya asurā anumodiṁsu||
devā tuṇhī ahesuṁ.|| ||
14. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaṁ devā. nam indam etad avoca:|| ||
Bhaṇa devānam inda gāthan ti.|| ||
15. Evaṁ vutte bhikkhave Sakko devānam indo imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Kāmaṁ maññatu vā mā vā||
bhayā myāyam titikkhati||
sadatthaparamā atthā||
khantyā bhiyyo na vijjati.|| ||
Yo have balavā santo||
dubbalassa titikkhati||
tam āhu paramaṁ khantiṁ||
niccaṁ khamati dubbalo||
Abalan-tam balaṁ āhu||
yassa bālabalaṁ balaṁ||
balassa dhammaguttassa||
paṭivattā na vijjati.|| ||
Tass'eva tena pāpiyo||
yo kuddhaṁ paṭikujjhati||
kuddham appaṭikujjhanto||
saṅgāmaṁ jeti dujjayaṁ.|| ||
Ubhinnam atthaṁ carati||
attano ca parassa ca||
paraṁ saṅkupitaṁ ñatvā||
yo sato upasammati.|| ||
Ubhinnam tikicchantaṁ taṁ||
attano ca parassa ca||
janā maññanti bālo ti||
ye dhammassa akovidā ti.|| ||
16. Bhāsitāsu kho pana bhikkhave Sakkena devānam indena gāthāsu devā anumodiṁsu||
asurā tuṇhī ahesuṁ.|| ||
17. Atha kho bhikkhave devānañ ca asurānañ ca parisajjā etad avocuṁ:|| ||
18. Bhāsitā kho Vepacittinā asurindena gāthayo||
tā ca kho sadaṇḍāvacarā satthāvacarā iti bhaṇḍanam iti viggaho iti kalaho ti.|| ||
19. Bhāsitā kho Sakkena devānam indena gāthāyo||
tā ca kho adaṇḍāvacarā asatthāvacarā iti abhaṇḍanam iti aviggaho iti akalaho||
Sakkassa devānam indassa subhāsitena jayo ti.|| ||
20. Iti kho bhikkhave Sakkassa devānam indassa subhāsitena jayo ahosi.|| ||
6. Kulāvaka
1. Sāvatthi nidānaṁ.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi.|| ||
3. Tasmiṁ kho pana bhikkhave saṅgāme asurā jiniṁsu||
devā parājiṁsu.|| ||
4. Parājitā kho bhikkhave devā apāyaṁsveva uttarena mukhā abhiyaṁsveva ne asurā.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Mātalisaṅgāhakaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kulāvakā Mātali simbalismiṁ||
īsāmukhena parivajjayassu||
kāmaṁ cajāma asuresu pāṇaṁ||
mā yime dijā vikulāvakā ahesun ti.|| ||
6. Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Mātali saṅgāhako Sakkassa devānam indassa paṭissutvā sahassayuttam ājaññaratham paccudāvattesi.|| ||
7. Atha kho bhikkhave asurānam etad ahosi|| ||
Paccudāvatto kho dāni Sakkassa devānam indassa sahassayutto
ājaññaratho dutiyam pi kho devā asurehi saṅgāmessantī ti||
bhītā asurapuram eva pāvisiṁsu.|| ||
8. Iti kho bhikkhave Sakkassa devānam indassa dhammeneva jayo ahosī ti.|| ||
7. Na dubbhiyaṁ
1. Sāvatthi.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave Sakkassa devānam indassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṁ cetaso parivitakko udapādi|| ||
Yo pi me assa paccatthiko tassa pāham na dubbheyyan ti.|| ||
3. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkassa devānam indassa cetasā ceto parivitakkam aññāya yena Sakko devānam indo ten-upasaṅkami.|| ||
4. Addasā kho bhikkhave Sakko devānam indo Vepacittim asurindaṁ dūrato va āgacchantaṁ||
disvāna Vepacittim asurindam etad avoca:|| ||
Tiṭṭha Vepacitti gahito sī ti.|| ||
5. Yad eva te mārisa pubbe cittaṁ||
tad eva tvam mā pahāsī ti||
6. Sapassu ca me Vepacitti adubbhāyā ti.|| ||
7. Yam musā bhaṇato pāpam||
yam pāpam ariyūpavādino||
mittadduno ca yam pāpaṁ||
yam pāpam akataññuno||
tam eva pāpam phusati||
yo te dubbhe Sujampatī ti.|| ||
8. Virocana-asurindo (or Attho)
1. Sāvatthi nidānam.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divā vihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Sakko devānam indo Verocano ca asurindo yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā paccekadvārabāham nissāya aṭṭhaṁsu.|| ||
4. Atha kho Verocano asurindo Bhagavato santike imaṁ gātham abhāsi:|| ||
Vāyameth-eva puriso||
yāva atthassa nippadā||
nippannasobhaṇo attho||
Verocanavaco idan ti.|| ||
5. Vāyameth-eva puriso||
yāva atthassa nippadā||
nippannasobhaṇo attho||
khantyā bhiyyo na vijjatī ti.|| ||
6. Sabbe sattā atthajātā||
tattha tattha yathārahaṁ||
saṁyogaparamā tveva||
sambhogā sabbapāṇinaṁ||
nippannasobhino atthā||
Verocanavaco idan ti.|| ||
7. Sabbe sattā atthajātā||
tattha tattha yathārahaṁ||
saṁyogaparamā tveva||
sambhogā sabbapāṇinaṁ||
nippannasobhino atthā||
khantyā bhiyyo na vijjatī ti|| ||
9. Isayo araññakā (or Gandha)
1. Sāvatthi.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave sambahulā isayo sīlavanto kalyāṇadhammā araññāyatane paṇṇakuṭīsu sammanti.|| ||
3. Atha kho bhikkhave Sakko ca devānam indo Vepacitti ca asurindo yena te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā tenupasaṅkamiṁsu.|| ||
4. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo aṭaliyo upāhanā ārohitvā khaggam olaggetvā chattena dhāriyamānena aggadvārena assamam pavisitvā te isayo sīlavante kalyāṇadhamme apavyāmato karitvā atikkami.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo aṭaliyo upāhanā orohitvā khaggam aññesaṁ datvā chattam apānametvā dvāreneva assamam pavisitvā te isayo sīlavante kalyāṇadhamme anuvātaṁ pañjaliko namassamāno aṭṭhāsi.|| ||
6. Atha kho bhikkhave te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā Sakkam devānam indaṁ gāthāya ajjhabhāsiṁsu.|| ||
Gandho isīnaṁ ciradikkhitānaṁ||
kāyā cuto gacchati mālutena||
ito paṭikkamma Sahassanetta||
gandho isīnam asuci devarājā ti.|| ||
7. Gandho isīnaṁ ciradikkhitānaṁ||
kāyā cuto gacchatu mālutena||
sucitrapuppham va sirasmiṁ mālam||
gandham etam paṭikaṅkhāma bhante||
na hettha devā patikkūlasaññino ti.|| ||
10. Isayo samuddakā (or Sambara)
1. Sāvatthi.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave sambahulā isayo sīlavanto kalyāṇadhammā samuddatīre paṇṇakuṭīsu sammanti.|| ||
3. Tena kho pana samayena bhikkhave devāsurasaṅgāmo samupabbūḷho ahosi||
4. Atho kho bhikkhave tesam isīnaṁ sīlavantānaṁ kalyāṇadhammānam etad ahosi|| ||
Dhammikā devā adhammikā asurā||
siyā pi naṁ asurato bhayaṁ||
yaṁ nūna mayaṁ Sambaram asurindam upasaṅkamitvā abhayadakkhiṇaṁ yāceyyāmā ti.|| ||
5. Atha kho bhikkhave te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitam vā bāham pasāreyya pasāritaṁ vā bāhaṁ sammiñjeyya||
evam eva samuddatīre paṇṇakuṭīsu antarahitā Sambarassa asurindassa pamukhe pātur ahesuṁ.|| ||
6. Atha kho bhikkhave te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā Sambaram asurindaṁ gāthāya ajjhabhāsiṁsu.|| ||
7. Isayo Sambaram pattā||
yācanti abhayadakkhiṇaṁ||
kāmaṁ karohi te dātuṁ||
bhayassa abhayassa vā ti.|| ||
8. Isīnam abhayaṁ natthi||
duṭṭhānaṁ sakkasevinaṁ||
abhayaṁ yācamānānaṁ||
bhayam eva dadāmi vo ti||
9. Abhayaṁ yācamānānaṁ||
bhayam eva dadāsi no||
patigaṇhāma te etaṁ||
akkhayaṁ hoti te bhayaṁ.|| ||
Yādisaṁ vappate bījaṁ||
tādisaṁ harate phalaṁ||
kalyāṇakārī kalyāṇaṁ||
pāpakārī ca pāpakaṁ||
pavuttaṁ vappate bījaṁ||
phalaṁ paccanubhossasī ti.|| ||
10. Atha kho bhikkhave te isayo sīlavanto kalyāṇadhammā Sambaram asurindam abhisapetvā seyyathāpi nāma balavā puriso sammiñjitam vā bāham pasāreyya pasāritaṁ vā bahaṁ sammiñjeyya||
evam eva Sambarassa asurindassa pamukhe antarahitā samuddatīre paṇṇakuṭīsu pātur ahesuṁ.|| ||
11. Atha kho bhikkhave Sambaro asurindo tehi isīhi sīlavantehi kalyāṇadhammehi abhisapito rattiyā sudaṁ tikkhatum ubbijjī ti.|| ||
Paṭhamo vaggo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Suvīraṁ Susimaṁ c-eva||
Dhajaggaṁ Vepacittino||
Subhāsitaṁ-jayaṁ c-eva||
Kulāvakaṁ Na-dubbhiyaṁ||
Virocana-asurindo||
Isayo araññakaṁ c-eva||
Isayo ca samuddakā ti.|| ||
Chapter II: Dutiyo Vaggo
1. Devā or Vatapada (1)
1. Sāvatthi.|| ||
2. Sakkassa bhikkhave devānam indassa pubbe manussabhūtassa satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṁ||
yesaṁ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā.|| ||
3. Katamāni satta vatapadāni.|| ||
4. Yāva jīvaṁ mātapettibharo assaṁ||
Yāva jīvaṁ kule jeṭṭhāpacāyī assaṁ|| ||
Yāva jīvaṁ saṇhavāco assaṁ.|| ||
Yāvajīvaṁ apisuṇavāco assaṁ|| ||
Yāvajīvaṁ vigatamalamaccherena cetasā agāraṁ ajjhāvaseyyaṁ muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaṁvibhāgarato|| ||
Yāva jīvaṁ saccavādo assaṁ|| ||
Yāvajīvam akodhano assaṁ||
sace pi me kodho uppajjeyya khippam eva naṁ paṭivineyyanti.|| ||
5. Sakkassa bhikkhave devānam indassa pubbe manussabhūtassa imāni satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṁ||
yesam samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā ti.|| ||
6. Mātāpettibharaṁ jantuṁ||
kule jeṭṭhāpacāyinaṁ||
saṇhaṁ sakhilasambhāsam||
pesuṇeyya-pahāyinaṁ.|| ||
Maccheravinaye yuttaṁ||
saccaṁ kodhābhibhuṁ naraṁ||
taṁ ve devā Tāvatiṁsā||
āhu sappuriso itī ti.|| ||
2. Devā (2)
1. Sāvatthi Jetavane.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū etad avoca:|| ||
3. Sakko bhikkhave devānam indo pubbe manussabhūto samāno Magho nāma māṇavo ahosi||
tasmā Maghavā ti vuccati.|| ||
4. Sakko bhikkhave devānam indo pubbe manussabhūto samāno pure pure dānam adāsi||
tasmā Purindado ti vuccati.|| ||
5. Sakko bhikkhave devānam indo pubbe manussabhūto samāno sakkaccam dānam adāsi||
tasmā Sakko ti vuccati.|| ||
6. Sakko bhikkhave devānam indo pubbe manussabhūto samāno āvasatham adāsi||
tasmā Vāsavo ti vuccati.|| ||
7. Sakko bhikkhave devānam indo sahassam pi atthānam muhuttena cinteti||
tasmā Sahassakkho ti vuccati.|| ||
8. Sakkassa bhikkhave devānam indassa Sujā nāma asurakaññā pajāpatī ahosi||
tasmā Sujampatīti vuccati.|| ||
9. Sakko bhikkhave devānam indo devānam Tāvatiṁsānam issariyādhipaccaṁ rajjaṁ kāresi||
tasmā devānam indo ti vuccati.|| ||
10. Sakkassa bhikkhave devānam indassa pubbe manussabhūtassa satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṁ||
yesaṁ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā.|| ||
11. Katamāni satta vatapadāni.|| ||
Yāvajīvaṁ mātāpettibharo assaṁ|| ||
Yāvajīvaṁ kule jeṭṭhāpacāyī assaṁ|| ||
Yāvajīvaṁ saṇhavāco assaṁ.|| ||
Yāvajīvaṁ apisuṇavāco assaṁ|| ||
Yāvajīvaṁ vigatamalamacchereṇa cetasā agāram ajjhāvaseyyam muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaṁvibhāgarato|| ||
Yāvajīvaṁ saccavāco assaṁ|| ||
Yāvajīvam akodhano assaṁ||
sa ce pi me kodho uppajjeyya khippam eva naṁ paṭivineyyan ti.|| ||
12. Sakkassa bhikkhave devānam indassa pubbe manussabhūtassa imāni satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṁ||
yesaṁ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā ti.|| ||
Mātāpettibharaṁ jantuṁ||
kulejeṭṭhāpacāyinaṁ||
saṇhaṁ sakhilasambhāsaṁ||
pesuṇeyyapahāyinaṁ.|| ||
Maccheravinaye yuttaṁ||
saccaṁ kodhābhibhuṁ naraṁ||
taṁ ve devā Tāvatiṁsā||
āhu sappuriso itī ti.|| ||
3. Devā (3)
1. Evam me sutaṁ.|| ||
2. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Vesāliyaṁ viharati Mahāvane kuṭāgāra-sālāyaṁ.|| ||
3. Atha kho Mahāli licchavi yena Bhagavā ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam nisīdi.|| ||
4. Eka-m-antaṁ nisinno kho Mahāli licchavi Bhagavantam etad avoca:|| ||
Diṭṭho no bhante Bhagavatā Sakko devānam indo ti.|| ||
5. Diṭṭho kho me Mahāli Sakko devānam indo ti.|| ||
6. So hi nūna bhante sakkapaṭirūpako bhavissati||
duddaso hi bhante Sakko devānam indo ti.|| ||
7. Sakkañcāham Mahāli jānāmi sakkakaraṇe ca dhamme yesaṁ dhammānaṁ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā tañ ca pajānāmi.|| ||
8. Sakko Mahāli devānam indo pubbe manussabhūto samāno Magho nāma māṇavako ahosi||
tasmā Maghavā ti vuccati.|| ||
9. Sakko Mahāli devānam indo pubbe manussabhūto samāno pure pure dānam adāsi||
tasmā Purindado ti vuccati.|| ||
10. Sakko Mahāli devānam indo pubbe manussabhūto samāno sakkaccaṁ dānam adāsi||
tasmā Sakko ti vuccati.|| ||
11. Sakko Mahāli devānam indo pubbe manussabhūto samāno āvasatham adāsi||
tasmā Vāsavo ti vuccati.|| ||
12. Sakko Mahāli devānam indo sahassam pi atthānam muhuttena cinteti||
tasmā Sahassakkho ti vuccati.|| ||
13. Sakkassa Mahāli devānam indassa Sujā nāma asurakaññā pajāpatī||
tasmā Sujampatīti vuccati.|| ||
14. Sakko Mahāli devānam indo devānam Tāvatiṁsānam
issariyādhipaccam rajjaṁ kāresi tasmā devānam indo vuccati.|| ||
15. Sakkassa Mahāli devānam indassa pubbe manussabhūtassa satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṁ||
yesaṁ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā.|| ||
16. Katamāni satta vatapadāni.|| ||
17. Yāva jīvaṁ mātapettibharo assaṁ|| ||
Yāva jīvaṁ kulejeṭṭhāpacāyī assaṁ|| ||
Yāva jīvaṁ saṇhavāco assaṁ.|| ||
Yāvajīvaṁ apisuṇo assaṁ|| ||
Yāva jīvaṁ vigatamalamacchereṇa cetasā agāram ajjhāvaseyyam muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaṁvibhāgarato|| ||
Yāvajīvam saccavāco assaṁ|| ||
Yāvajīvaṁ akodhano assaṁ||
sa ce pi me kodho uppajjeyya khippam eva nam paṭivineyyan ti.|| ||
18. Sakkassa Mahāli devānam indassa pubbe manussabhūtassa imāni satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṁ||
yesaṁ samādinnattā Sakko sakkattam ajjhagā ti.|| ||
Mātāpettibharaṁ jantuṁ||
kulejeṭṭhāpacāyinaṁ||
saṇhaṁ sakhilasambhāsaṁ||
pesuṇeyyappahāyinam.|| ||
Maccheravinaye yuttaṁ||
saccaṁ kodhābhibhuṁ naraṁ||
tam ve devā Tāvatiṁsā||
āhu sappuriso itī ti.|| ||
4. Daliddo
1. Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi|| ||
Bhikkhavo ti.|| ||
3. Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ.|| ||
4. Bhagavā etad avoca:|| ||
5. Bhūtapubbam bhikkhave aññataro puriso imasmiṁ yeva Rājagahe manussadaliddo ahosi manussakapaṇo manussavarāko||
6. So Tathāgata-ppavedita-dhammavinaye saddhaṁ samādiyi sīlaṁ samādiyi sutaṁ samādiyi cāgaṁ samādiyi paññaṁ samādiyi.|| ||
7. So Tathāgata-ppavedita-dhamma-vinaye saddhaṁ samādiyitvā sīlaṁ samādiyitvā sutaṁ samādiyitvā cāgaṁ samādiyitvā paññaṁ samādiyitvā kāyassa bhedā param maraṇā
sugatiṁ saggaṁ lokam uppajji devānaṁ Tāvatiṁsānaṁ sahavyataṁ||
so aññe deva atirocati vaṇṇena c-eva yasasā ca.|| ||
8. Tatra sudam bhikkhave devā Tāvatiṁsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti|| ||
Acchariyaṁ vata bho abbhutam vata bho ayaṁ hi devaputto pubbe manussabhūto samāno manussadaliddo ahosi manussakapaṇo manussavarāko||
so kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṁ saggaṁ lokam uppanno devānam Tāvatiṁsānaṁ sahavyataṁ||
so aññe deve atirocati vaṇṇena c-eva yasasā cā ti.|| ||
9. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo deve Tāvatiṁse āmantesi|| ||
Mā kho tumhe mārisā etassa devaputtassa ujjhāyittha||
eso kho mārisā devaputto pubbe manussabhūto samāno Tathāgata-ppavedita-dhammavinaye saddhaṁ samādiyi sīlam samādiyi sutaṁ samādiyi cāgaṁ samādiyi paññaṁ samādīyi|| ||
So Tathāgata-ppavedite dhammavinaye saddhaṁ samādiyitvā sīlaṁ samādiyitvā sutaṁ samādiyitvā cāgaṁ samādiyitvā paññaṁ samādiyitvā kāyassa bhedā param maraṇā sugatim saggaṁ lokam uppanno devānam Tāvatiṁsānaṁ sahavyataṁ||
so aññe deve atirocati vaṇṇena c-eva yasasā cā ti.|| ||
10. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo deve Tāvatiṁse anunayamāno tāyaṁ velāyam imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Yassa saddhā Tathāgate||
acalā suppatiṭṭhitā||
sīlaṁ ca yassa kalyāṇaṁ||
ariyakan-taṁ pasaṁsitaṁ.|| ||
Saṅghe pasādo yass-atthi||
ujubhūtaṁ ca dassanaṁ||
adaliddo ti tam āhu||
amoghaṁ tassa jīvitaṁ.|| ||
Tasmā saddhaṁ ca sīlaṁ ca||
pasādaṁ dhammadassanaṁ||
anuyuñjetha medhāvī||
saraṁ buddhānasāsanan ti.|| ||
5. Rāmaṇeyyakaṁ
1. Sāvatthiyaṁ Jetavane.|| ||
2. Atha kho Sakko devānam indo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Sakko devānam indo Bhagavantam etad avoca:|| ||
Kiṁ nu kho bhante bhūmirāmaṇeyyakan ti.|| ||
Ārāmacetyā vanacetyā||
pokkharaññā sunimmitā||
manussarāmaṇeyyassa||
kalaṁ nāgghanti soḷasiṁ.|| ||
Gāme vā yadivāraññe||
ninne vā yadivā thale||
yattha arahanto viharanti||
tam bhūmirāmaṇeyyakan ti.|| ||
6. Yajamānaṁ
1. Ekaṁ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakūṭe pabbate.|| ||
2. Atha kho Sakko devānam indo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Sakko devānam indo Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Yajamānānaṁ manussānam||
puññapekhānapāṇinaṁ||
karotam opadhikaṁ puññaṁ||
kattha dinnam mahapphalan ti.|| ||
4. Cattāro ca paṭipannā||
cattāro ca phale ṭhitā||
esa saṅgho ujubhūto||
paññāsīlasamāhito.|| ||
Yajamānānam manussānam||
puññapekhānapāṇinam||
karotam opadhikaṁ puññaṁ||
saṅghe dinnaṁ mahapphalan ti.|| ||
7. Vandanā
1. Sāvatthiyaṁ Jetavane.|| ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā divāvihāragato hoti paṭisallīno.|| ||
3. Atha kho Sakko ca devānam indo Brahmā ca sahampati yena Bhagavā ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā paccekadvārabāhaṁ nissāya aṭṭhaṁsu.|| ||
4. Atha kho Sakko devānam indo Bhagavato santike imaṁ Gātham abhāsi:|| ||
Uṭṭhāhi vīra vijitasaṅgāma||
pannabhāra anaṇa vicara loke
cittaṁ ca te suvimuttaṁ||
cando yathā pannarasāya rattin ti.|| ||
5. Na kho devānam inda Tathāgatā evaṁ vanditabbā||
evañ ca kho devānam inda Tathagatā vanditabbā.|| ||
Uṭṭhāhi vīra vijitasaṅgāma||
satthavāha anaṇa vicara loke||
desetu Bhagavā dhammam aññātāro bhavissantī ti.|| ||
8. Sakka-namassana
1. Sāvatthi Jetavane.|| ||
2. Tatra kho||
pe||
etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbam bhikkhave Sakko devānam indo Mātalisaṅgāhakam āmantesi|| ||
Yojehi samma Mātali sahassayuttam ājaññaratham||
uyyānabhūmiṁ gacchāma subhūmiṁ dassanāyā ti.|| ||
4. Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkassa devānam indassa paṭissutvā sahassayuttam ājaññarathaṁ yojetvā Sakkassa devānam indassa paṭivedesi.|| ||
Yutto kho te mārisa sahassayutto ājaññaratho yassa dāni kālam maññasī ti.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Vejayantapāsādā orohanto pañjaliko sudaṁ puthuddisā namassati.|| ||
6. Atha kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkam devānam indaṁ gāthāyo ajjhabhāsi:|| ||
7. Tam namassanti tevijjā||
sabbe bhummā ca khattiyā||
cattāro ca Mahārājā||
Tidasā ca yasassino||
atha ko nāma so yakkho||
yam tvaṁ Sakkanamassasī ti.|| ||
8. Maṁ namassanti tevijjā||
sabbe bhummā ca khattiyā||
cattāro ca Mahārājā||
Tidasā ca yasassino.|| ||
Ahaṁ ca sīlasampanne||
cirarattasamāhite||
sammā pabbajite vande brahmacariyaparāyane.|| ||
Ye gahaṭṭhā puññakarā||
sīlavanto upāsakā||
dhammena dāraṁ posenti||
te namassāmi Mātalī ti.|| ||
9. Seṭṭhā hi kira lokasmiṁ||
ye tvaṁ Sakka namassasi||
aham pi te namassāmi||
ye namassasi Vāsava||
10. Idaṁ vatvāna Maghavā||
devarājā Sujampati||
puthuddisā namassitvā||
pamukho ratham āruhī ti.|| ||
9. Sakka-namassana (2)
1. Sāvatthiyaṁ Jetavane.|| ||
2. Bhūtapubbam bhikkhave Sakko devānam indo Mātalisaṅgāhakam āmantesi|| ||
Yojehi samma Mātali sahassayuttam ājaññarathaṁ||
uyyānabhūmiṁ gacchāma subhūmiṁ dassanāyā ti.|| ||
3. Evam bhadanta vā ti kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkassa devānam indassa paṭissutvā sahassayuttaṁ ājaññarathaṁ yojetvā Sakkassa devānam indassa paṭivedesi.|| ||
Yutto kho te mārisa sahassayutto ājaññaratho yassa dāni kālam maññasī ti.|| ||
4. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Vejayantapāsādā orohanto pañjaliko sudam Bhagavantaṁ namassati.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkaṁ devānam indaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
6. Yaṁ hi devā manussā ca||
taṁ namassanti Vāsava||
atha ko nāma so yakkho||
yaṁ tvaṁ Sakka namassasī ti.|| ||
7. So idha sammāsambuddho||
asmiṁ loke sadevake||
anomanāmaṁ satthāraṁ||
taṁ namassāmi Mātali.|| ||
Yesam rāgo ca doso ca||
avijjā ca virājitā||
khīṇāsavā arahanto||
te namassāmi Mātali.|| ||
Ye rāgadosavinayā||
avijjāsamatikkamā||
sekhā apacayārāmā||
appamattānusikkhare||
te namassāmi Mātalī ti.|| ||
8. Seṭṭhā hi kira lokasmiṁ||
ye tvaṁ Sakka namassasi||
aham pi te namassāmi||
ye namassasi Vāsava.|| ||
9. Idaṁ vatvāna Maghavā||
devarājā Sujampati||
Bhagavantaṁ namassitvā||
pamukho ratham āruhī ti.|| ||
10. Sakka-namassana (3)
1. Sāvatthiyaṁ Jetavane.|| ||
2. Tatra kho||
la||
avoca:|| ||
3. Bhūtapubbaṁ bhikkhave Sakko devānam indo Mātalisaṅgāhakam āmantesi|| ||
Yojehi samma Mātali sahassayuttam ājaññarathaṁ||
uyyānabhūmim gacchāma subhumiṁ dassanāyā ti.|| ||
4. Evaṁ bhadanta vā ti kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkassa devānam indassa paṭissutvā sahassayuttam ajaññarathaṁ yojetvā Sakkassa devānam indassa paṭivedesi.|| ||
Yutto kho te mārisa sahassayutto ājaññaratho yassa dāni kālam maññasī ti.|| ||
5. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo Vejayantapāsādā orohanto pañjaliko sudam bhikkhu-saṅghaṁ namassati.|| ||
6. Atha kho bhikkhave Mātali-saṅgāhako Sakkaṁ devānam indaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
7. Taṁ hi ete namasseyyuṁ||
pūtidehasayā narā||
nimuggā kuṇapesvete||
khuppipāsā samappitā.|| ||
Kiṁ nu tesam pihayasi||
anāgārāna Vasava||
ācāram isīnaṁ brūhi||
taṁ suṇoma vaco tavā ti.|| ||
8. Etaṁ tesaṁ pihayāmi||
anāgārāna Mātali||
yamhā gāmā pakkamanti||
anapekhā vajanti te||
na tesaṁ koṭṭhe openti||
na kumbhā na kaḷopiyaṁ||
paraniṭṭhitam esānā||
tena yāpenti subbatā.|| ||
Sumantamantīno dhīrā||
tuṇhībhūtā samañcarā||
devā viruddhā asurehi||
puthumaccā ca Mātali.|| ||
Aviruddhā viruddhesu||
attadaṇḍesu nibbutā||
sādānesu anādānā||
te namassāmi Mātalī ti||
9. Seṭṭhā hi kira lokasmiṁ||
ye tvaṁ Sakka namassasi||
aham pi te namassāmi||
ye namassasi Vāsava.|| ||
10. Idaṁ vatvāna Maghavā||
devarājā Sujampati||
bhikkhusaṅghaṁ namassitvā||
pamukho ratham āruhī ti.|| ||
Dutiyo vaggo.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Devā pana tayo vuttā||
Daliddañ ca Rāmaṇeyyakaṁ||
Yajamānañ ca Vandanā||
tayo Sakkanamassanā ti.|| ||
Chapter III: Tatiyo Vaggo (or Sakka-Pañckaṁ)
1. Chetvā
1. Sāvatthiyaṁ Jetavane.|| ||
2. Atha kho Sakko devānam indo yena Bhagavā tenupasaṅkami||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antam aṭṭhāsi.|| ||
3. Eka-m-antaṁ ṭhito kho Sakko devānam indo Bhagavantaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Kiṁ su chetvā sukhaṁ seti||
kiṁ su chetvā na socati||
kissassa ekadhammassa||
vadhaṁ rocesi Gotamā ti.|| ||
4. Kodhaṁ chetvā sukhaṁ seti||
kodhaṁ chetvā na socati||
kodhassa visamūlassa||
madhuraggassa Vāsava||
vadham ariyā pasaṁsanti||
taṁ hi chetvā na socatī ti.|| ||
2. Dubbaṇṇiya
1. Sāvatthiyaṁ Jetavane.|| ||
2. Tatra kho||
pa||
etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbam bhikkhave aññataro yakkho dubbaṇṇo okoṭimako Sakkassa devānam indassa āsane nisinno ahosi.|| ||
4. Tatrasudaṁ bhikkhave devā Tāvatiṁsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti|| ||
Acchariyaṁ vata bho abbhutaṁ vata bho ayaṁ yakkho dubbaṇṇo okoṭimako Sakkassa devānam indassa āsane nisinno hoti.|| ||
5. Yathā yathā kho bhikkhave devā Tāvatiṁsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti||
tathā tathā so yakkho abhirūpataro c-eva hoti dassanīyataro ca pāsādikataro ca.|| ||
6. Atha kho bhikkhave devā Tāvatiṁsā yena Sakko devānam indo ten-upasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Sakkaṁ devānam indam etad avocuṁ:|| ||
7. Idha te mārisa aññataro yakkho dubbaṇṇo okoṭimako tumhākam āsane nisinno|| ||
Tatra suḍam mārisa devā Tāvatiṁsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti|| ||
Acchariyaṁ vata bho abbhutaṁ vata bho ayaṁ yakkho dubbaṇṇo okoṭi-
mako Sakkassa devānam indassa āsane nisinno ti|| ||
Yathā yathā kho mārisa devā Tāvatiṁsā ujjhāyanti khīyanti vipācenti||
tathā tathā so yakkho abhirūpataro c-eva hoti dassanīyataro ca pāsādikataro cā ti|| ||
So hi nūna mārisa kodhabhakkho yakkho bhavissatī ti.|| ||
8. Atho kho bhikkhave Sakko devānam indo yena so kodhabhakkho yakkho ten-upasaṅkami||
upasaṅkamitvā ekaṁsam uttarāsaṅgam karitvā dakkhiṇajāṇumaṇḍalam pathaviyaṁ nihantvā yena so kodhabhakkho yakkho tenañjalim paṇāmetvā tikkhattuṁ nāmam sāvesi|| ||
Sakkohaṁ mārisa devānam indo Sakko-haṁ mārisa devānam indo ti.|| ||
9. Yathā yathā kho bhikkhave Sakko devānam indo nāmaṁ sāveti||
tathā tathā so yakkho dubbaṇṇataro c-eva ahosi okoṭimakataro ca||
dubbaṇṇataro c-eva hutvā okoṭimakataro ca tatth-ev-antaradhāyī ti.|| ||
10. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo sake āsane nisīditvā deve Tāvatiṁse anunayamāno tāyaṁ velāyaṁ imā gāthāyo abhāsi:|| ||
Na sūpahata-citto-mhi||
nāvaṭṭena suvānayo||
na vo cirāhaṁ kujjhāmi||
kodho mayi nāvatiṭṭhati.|| ||
Kuddhāham na pharusam brūmi||
na ca dhammāni kittaye||
sanniggaṇhāmi attānaṁ||
sampassaṁ attham attano ti.|| ||
3. Māyā
1. Sāvatthiyaṁ||
pa.|| ||
2. Bhagavā etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbaṁ bhikkhave Vepacitti asurindo ābādhiko ahosi dukkhito bāḷhagilāno.|| ||
4. Atha kho bhikkhave Sakko devānam indo yena Vepacitti asurindo ten-upasaṅkami gilānapucchako.|| ||
5. Addasā kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaṁ devānam indam dūrato va āgacchantam||
disvāna Sakkaṁ devānam indam etad avoca:|| ||
Tikiccha maṁ devānam indā ti.|| ||
6. Vācehi maṁ Vepacitti sambarimāyan ti.|| ||
7. Yāvāhaṁ mārisa asure paṭipucchamī ti.|| ||
8. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo asure paṭipucchi|| ||
Vācem-aham marisā Sakkam devānam indaṁ sambarimāyan ti.|| ||
9. Mā kho tvaṁ mārisa vacesi Sakkam devānam indam sambarimāyan ti.|| ||
10. Atha kho bhikkhave Vepacitti asurindo Sakkaṁ devānam indaṁ gāthāya ajjhabhāsi:|| ||
Māyā pi Maghavā Sakka||
devarāja Sujampati||
upeti nirayaṁ ghoraṁ||
Sambaro va satam saman ti.|| ||
4. Accaya (-akodhano)
1. Sāvatthiyaṁ||
la||
ārāme |||
2. Tena kho pana samayena dve bhikkhū sampayojesuṁ||
tatr-eko bhikkhu accasarā||
atha kho so bhikkhu tassa bhikkhuno santike accayam accayato desesi||
so bhikkhu na paṭigaṇhāti.|| ||
3. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupasaṅkamiṁsu||
upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu|| ||
Eka-m-antaṁ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuṁ:|| ||
4. Idha bhante dve bhikkhū sampayojesuṁ||
tatr-eko bhikkhu accasarā||
atha kho so bhante bhikkhu tassa bhikkhuno santike accayam accayato deseti||
so bhikkhu na patigaṇhātī ti.|| ||
5. Dve me bhikkhave bālā||
yo ca accayam accayato na passati||
yo ca accayaṁ desentassa yathā dhammaṁ na paṭigaṇhāti||
ime kho bhikkhave dve bālā.|| ||
6. Dve me bhikkhave paṇḍitā||
yo ca accayam accayato passati||
yo ca accayaṁ desentassa yathā dhammaṁ paṭigaṇhāti||
ime kho bhikkhave dve paṇḍitā.|| ||
7. Bhūtapubbaṁ bhikkhave Sakko devānam indo Sudhammāyaṁ sabhāyaṁ deve Tāvatiṁse anunayamāno tāyaṁ velāyam imam gātham abhāsi:|| ||
Kodho vo vasam āyātu||
mā ca mittehi vo jarā||
agarahiyam mā garahittha||
mā ca bhāsittha pesuṇaṁ||
atha pāpajanaṁ kodho||
pabbato vābhimaddatī ti.|| ||
5. Akodho (-avihiṁsā)
1. Evaṁ me sutaṁ ekaṁ samayam Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū||
pa||
Bhagavā etad avoca:|| ||
3. Bhūtapubbaṁ bhikkhave Sakko devānam indo Sudhammāyaṁ sabhāyaṁ deve Tāvatiṁse anunayamāno tāyaṁ velāyaṁ imaṁ gātham abhāsī.|| ||
Mā vo kodho ajjhabhavi||
mā ca kujjhittha kujjhataṁ||
akkodho avihiṁsā ca||
ariyesu vasati sadā||
atha pāpajanaṁ kodho||
pabbato vābhimaddatī ti.|| ||
Sakka-pañcakam.|| ||
Tass'uddānaṁ:|| ||
Chetvā Dubbanniya Mayā||
Accayena-akodhano||
Akodho-{avihiṁsā} ti.|| ||
Sakka-saṁyuttaṁ samattaṁ.|| ||
Ekādasa-saṁyuttaṁ samattaṁ.|| ||
Devatā Devaputto ca||
Rājā Māro ca Bhikkhunī||
Brahmā Brāhmaṇa-Vaṅgīso||
Vana-Yakkhena Vāsavo ti.|| ||
Sagātha-vaggo pathamo|| ||
