Majjhima Nikāya
1. Mūla-Paṇṇāsa
2. Sīhanāda Vagga
Sutta 16
Ceto-Khila Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][bs][chlm][pts][upal] Evaṁ me sutaṁ:|| ||
Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthīyaṁ viharati||
Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme.|| ||
Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi:|| ||
"Bhikkhavo" ti.
"Bhadante" ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṁ||
Bhagavā etad avoca:|| ||
[2] "Yassa kassaci bhikkhave||
bhikkhuno pañca ceto-khilā a-p-pahīnā,||
pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā,||
so vat'imasmiṁ Dhamma-Vinaye vuḍḍhiṁ virūḷhiṁ vepullaṁ āpajjissat-ī-ti||
n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||
[3] Katam'assa pañca ceto-khilā a-p-pahīnā honti?|| ||
[1] Idha, bhikkhave,||
bhikkhu Satthari kaṅkhati||
vicikicchati||
nādhi-muccati||
na sampasīdati.
Yo so bhikkhave||
bhikkhu Satthari kaṅkhati||
vicikicchati||
nādhi-muccati||
na sampasīdati,||
tassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ paṭhamo ceto-khilo a-p-pahīno hoti.|| ||
■
[2] Puna ca paraṁ bhikkhave||
bhikkhu dhamme kaṅkhati||
vicikicchati||
nādhi-muccati||
na sampasīdati.
Yo so bhikkhave||
bhikkhu dhamme kaṅkhati||
vicikicchati||
nādhi-muccati||
na sampasīdati,||
tassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ dutiyo ceto-khilo a-p-pahīno hoti.|| ||
■
[3] Puna ca paraṁ bhikkhave||
bhikkhu saṅghe kaṅkhati||
vicikicchati||
nādhi-muccati||
na sampasīdati.
Yo so bhikkhave||
bhikkhu saṅghe kaṅkhati||
vicikicchati||
nādhi-muccati||
na sampasīdati,||
tassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ na namati,||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ tatiyo ceto-khilo a-p-pahīno hoti.|| ||
■
[4] Puna ca paraṁ bhikkhave||
bhikkhu sikkhāya kaṅkhati||
vicikicchati||
nādhi-muccati||
na sampasīdati.
Yo so bhikkhave||
bhikkhu sikkhāya kaṅkhati||
vicikicchati||
nādhi-muccati||
na sampasīdati,||
tassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ catuttho ceto-khilo a-p-pahīno hoti.|| ||
■
[5] Puna ca paraṁ bhikkhave||
bhikkhu sabrahma-cārīsu kupito hoti||
anatta-mano||
āhata-citto||
khila-jāto.
Yo so bhikkhave||
bhikkhu sabrahma-cārīsu kupito hoti||
anatta-mano||
āhata-citto||
khila-jāto,||
tassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.|| ||
Yassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ pañcamo ceto-khilo a-p-pahīno hoti.|| ||
Imassa pañca ceto-khilā a-p-pahīnā honti.|| ||
§
[4] Katam'assa pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā honti?|| ||
[1] Idha, bhikkhave, bhikkhu kāme avīta-rāgo hoti||
avigata-chando,||
avigata-pemo,||
avigata-pipāso,||
avigata-pariḷāho,||
avigata-taṇho.
Yo so bhikkhave bhikkhu kāme avīta-rāgo hoti||
avigata-chando,||
avigata-pemo,||
avigata-pipāso,||
avigata-pariḷāho,||
avigata-taṇho,||
tassa cittaṁ na namati||
ātappāya,||
anuyogāya,||
sāta-c-cāya,||
padhātāya.
Yassa cittaṁ na namati||
ātappāya,||
anuyogāya,||
sāta-c-cāya,||
padhānāya,||
evam assāyaṁ paṭhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.
■
[102] [2] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu kāye avīta-rāgo||
avigata-chando,||
avigata-pemo,||
avigata-pipāso,||
avigata-pariḷāho,||
avigata-taṇho.
Yo so bhikkhave bhikkhu kāye avīta-rāgo hoti||
avigata-chando,||
avigata-pemo,||
avigata-pipāso,||
avigata-pariḷāho,||
avigata-taṇho,||
tassa cittaṁ na namati||
ātappāya,||
anuyogāya,||
sāta-c-cāya,||
padhānāya.
Yassa cittaṁ na namati||
ātappāya,||
anuyogāya,||
sāta-c-cāya,||
padhānāya,||
evam assāyaṁ dutiyo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.|| ||
■
[3] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu rūpe avīta-rāgo hoti||
avigata-chando,||
avigata-pemo,||
avigata-pipāso,||
avigata-pariḷāho,||
avigata-taṇho.
Yo so bhikkhave bhikkhu rūpe avīta-rāgo hoti||
avigata-chando,||
avigata-pemo,||
avigata-pipāso,||
avigata-pariḷāho,||
avigata-taṇho,||
tassa cittaṁ na namati||
ātappāya,||
anuyogāya,||
sāta-c-cāya,||
padhānāya.
Yassa cittaṁ na namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ tatiyo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.|| ||
■
[4] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu yāva-datthaṁ||
udarāvadehakaṁ,||
bhuñjitvā,||
seyya-sukhaṁ,||
phassa-sukhaṁ,||
middha-sukhaṁ||
anuyutto viharati.
Yo so bhikkhave bhikkhu yāva-datthaṁ||
udarāvadehakaṁ||
bhuñjitvā,||
seyya-sukhaṁ,||
phassa-sukhaṁ,||
middha-sukhaṁ,||
anuyutto viharati,||
tassa cittaṁ na namati||
ātappāya,||
anuyogāya,||
sāta-c-cāya,||
padhānāya.
Yassa cittaṁ na namati||
ātappāya,||
anuyogāya,||
sāta-c-cāya,||
padhānāya,||
evam assāyaṁ catuttho cetaso vinibandho asamucchinno hoti.|| ||
■
[5] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu aññataraṁ||
deva-nikāyaṁ||
paṇidhāya Brahma-cariyaṁ carati:||
imin-ā-haṁ sīlena vā vatena vā tapena vā brahma-cariyena vā devo vā bhavissāmi deva-ñ-ñataro vāti.
Yo so bhikkhave bhikkhu aññataraṁ deva-nikāyaṁ paṇidhāya Brahma-cariyaṁ carati: imin-ā-haṁ sīlena vā vatena vā tapena vā brahma-cariye vā devo vā bhavissāmi deva-ñ-ñataro vāti,||
tassa cittaṁ na namati ātappāya anuyogāya sāta-c-cāya padhānāya.
Yassa cittaṁ na namati ātappāya anuyogāya sāta-c-cāya padhānāya,||
evam assāyaṁ pañcamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.|| ||
Im'assa pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā honti.|| ||
[5] Yassa kassaci bhikkhave bhikkhuno ime pañca ceto-khilā a-p-pahīnā,||
ime pañca cetaso vinibandhā asamucchinnā,||
so vat'imasmiṁ Dhamma-Vinaye vuḍḍhiṁ virūḷhiṁ āpajjissat-ī-ti||
n'etaṁ ṭhānaṁ vijjati.|| ||
§
[6] Yassa kassaci bhikkhave||
bhikkhuno pañca ceto-khilā pahīnā,||
pañca cetaso vinibandhā susamucchinnā,||
so vat'imasmiṁ Dhamma-Vinaye||
vuḍḍhiṁ||
virūḷhiṁ||
vepullaṁ āpajjissat-ī-ti||
ṭhāname taṁ vijjati.|| ||
§
[7] Katam'assa pañca ceto-khilā pahīnā honti?|| ||
[1] Idha, bhikkhave, bhikkhu satthari na kaṅkhati||
na vicikicchati||
adhimuccati||
sampasīdati.
Yo so bhikkhave bhikkhu satthari na kaṅkhati||
na vicikicchati||
adhimuccati,||
sampasīdati,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ paṭhamo ceto-khilo pahīno hoti.|| ||
■
[2] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu dhamme na kaṅkhati||
na vicikicchati||
adhimuccati||
sampasīdati.
Yo so bhikkhave bhikkhu dhamme na kaṅkhati||
na vicikicchati||
adhimuccati||
sampasīdati,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ dutiyo ceto-khilo pahīno hoti.|| ||
■
[3] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu saṅghe na kaṅkhati||
na vicikicchati||
adhimuccati||
sampasīdati.
Yo so bhikkhave bhikkhu saṅghe na kaṅkhati||
na vicikicchati||
adhimuccati||
sampasīdati,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ tatiyo ceto-khilo pahīno hoti.|| ||
■
[4] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu sikkhāya na kaṅkhati||
na vicikicchati||
adhimuccati||
sampasīdati.
Yo so bhikkhave bhikkhu sikkhāya na kaṅkhati||
na vicikicchati||
adhimuccati||
sampasīdati,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātap- [103] pāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ catuttho ceto-khilo pahīno hoti.|| ||
■
[5] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu sabrahma-cārīsu na kupito hoti||
atta-mano||
anāhata-citto||
akhila-jāto.|| ||
Yo so bhikkhave bhikkhu sabrahma-cārīsu na kupito hoti||
atta-mano||
anāhata-citto||
akhila-jāto,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ pañcamo ceto-khilo pahīno hoti.|| ||
Imassa pañca ceto-khilā pahīnā honti.|| ||
§
[8] Katam'assa pañca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti?|| ||
[1] Idha, bhikkhave, bhikkhu kāme vīta-rāgo hoti||
vigata-chando||
vigata-pemo||
vigata-pipāso||
vigata-pariḷāho||
vigata-taṇho.
Yo so bhikkhave bhikkhu kāme vīta-rāgo hoti||
vigata-chando||
vigata-pemo||
vigata-pipāso||
vigata-pariḷāho||
vigata-taṇho,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sātacacāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya||
evam assāyaṁ paṭhamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti.|| ||
■
[2] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu kāye vīta-rāgo hoti||
vigata-chando||
vigata-pemo||
vigata-pipāso||
vigata-pariḷāho||
vigata-taṇho.
Yo so bhikkhave bhikkhu kāye vīta-rāgo hoti||
vigata-chando||
vigata-pemo||
vigata-pipāso||
vigata-pariḷāho||
vigata-taṇho,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Evam assāyaṁ dutiyo cetaso vinibandho susamucchinno hoti.|| ||
■
[3] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu rūpe vīta-rāgo hoti||
vigata-chando||
vigata-pemo||
vigata-pipāso||
vigata-pariḷāho||
vigata-taṇho.
Yo so bhikkhave bhikkhu rūpe vīta-rāgo hoti||
vigata-chando||
vigata-pemo||
vigata-pipāso||
vigata-pariḷāho||
vigata-taṇho,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya||
evam assāyaṁ tatiyo cetaso vinibandho susamucchinno hoti.|| ||
■
[4] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu na yāva-datthaṁ||
udarāvadehakaṁ||
bhuñjitvā||
seyya-sukhaṁ||
phassa-sukhaṁ||
middha-sukhaṁ||
anuyutto viharati.
Yo so bhikkhave bhikkhu na yāva-datthaṁ||
udarāvadehakaṁ||
bhuñjitvā||
seyya-sukhaṁ||
phassa-sukhaṁ||
middha-sukhaṁ||
anuyutto viharati,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya||
evam assāyaṁ catuttho cetaso vinibandho susamucchinno hoti.|| ||
■
[5] Puna ca paraṁ bhikkhave bhikkhu na aññataraṁ||
deva-nikāyaṁ||
paṇidhāya||
Brahma-cariyaṁ carati:||
imin-ā-haṁ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariyena vā||
devo vā||
bhavissāmi deva-ñ-ñataro vā ti.
Yo so bhikkhave bhikkhu na aññataraṁ||
deva-nikāyaṁ||
paṇidhāya||
Brahma-cariyaṁ carati:||
imin-ā-haṁ sīlena vā||
vatena vā||
tapena vā||
brahma-cariye vā||
devo vā||
bhavissāmi deva-ñ-ñataro vā ti,||
tassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya.
Yassa cittaṁ namati||
ātappāya||
anuyogāya||
sāta-c-cāya||
padhānāya,||
evam assāyaṁ pañcamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti.|| ||
Imassa pañca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti.|| ||
§
[9] Yassa kassaci bhikkhave bhikkhuno||
ime pañca ceto-khilā pahīnā,||
ime pañca cetaso vinibandhā susumucchinnā,||
so vat'imasmiṁ Dhamma-Vinaye vuḍḍhiṁ||
virūḷhiṁ||
vepullaṁ||
āpajjissat-ī-ti ṭhāname taṁ vijjati.|| ||
§
[10] [1] So chanda-samādhi-padhāna-saṅkhāra-samannāgataṁ iddhi-pādaṁ bhāveti.
[2] Viriya-samādhi-padhāna-saṅkhāra-samannāgataṁ iddhi-pādaṁ bhāveti.
[3] Citta-samādhi-padhāna-saṅkhāra-samannāgataṁ iddhi-pādaṁ bhāveti.
[4] Vīmaṁsā-samādhi-padhāna-saṅkhāra-samannāgataṁ iddhi-pādaṁ bhāveti.
Ussoḷhi yeva pañcamī.|| ||
[11] Sa kho so bhikkhave evaṁ ussoḷhī pannaras-aṅga- [104] samannāgato bhikkhu bhabbo abhinibbhidāya,||
bhabbo sambodhāya,||
bhabbo anuttarassa yoga-k-khemassa adhigamāya.
Seyyathā pi, bhikkhave,||
kukkuṭiyā aṇḍāni aṭṭha vā||
dasa va||
dvādasa vā,||
tān'assu kukkuṭiyā||
sammā adhisayitāni,||
sammā pariseditāni,||
sammā paribhāvitāni,||
kiñcā pi tassā kukkuṭiyā||
na evaṁ icchā uppajjeyya:|| ||
'Aho vatime kukkuṭa-potakā||
pādanakha-sikhāya vā||
mukha-tuṇḍakena vā||
aṇḍakosaṁ padāletvā sotthinā abhinibbhijjeyyun' ti.
Atha kho bhabbā va||
te kukkuṭa potakā pādanakha-sikhāya vā||
mukha-tuṇḍakena vā||
aṇḍakosaṁ padāletvā sotthinā abhinibbhijjituṁ.
Evam eva kho bhikkhave||
evaṁ ussoḷhī pannaras-aṅga-samannāgato||
bhikkhu bhabbo sambodhāya,||
bhabbo abhinibbhidāya,||
bhabbo anuttarassa yoga-k-khemassa adhigamāyā" ti.|| ||
Idam avoca Bhagavā.
Attamanā te bhikkhū Bhagavato bhāsitaṁ "abhinandun" ti.|| ||
Ceto-Khila Suttaṁ