Aṅguttara Nikāya
Pañcaka Nipāta
5. Muṇḍarāja-Vagga

Sutta 49

Kosala Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[57]

[1][pts][than][hekh][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa Ārāme.|| ||

Atha kho rājā Pasenadi Kosalo yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Tena kho pana samayena Mallikā devī kāla-katā hoti.|| ||

Atha kho aññataro puriso yena rājā Pasenadi Kosalo ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā rañño Pasenadissa Kosalassa upakaṇṇake ārocesi:|| ||

"Mallikā deva devī kāla-katā ti.|| ||

Evaṁ vutte rājā Pasenadi Kosalo dukkhī dummano patta-k-khandho adho-mukho pajjhāyanto appaṭibhāno nisīdī.|| ||

Atha kho Bhagavā rājānaṁ Pasenadiṁ Kosalaṁ dukkhiṁ dummanaṁ patta-k-khandhaṁ adho-mukhaṁ pajjhāyan taṁ appaṭibhānaṁ viditvā rājānaṁ Pasenadiṁ Kosalaṁ etad avoca:|| ||

Pañc'imāni Mahārāja alabbha-nīyāni Ṭhānāni samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā Mārena vā Brahmunā vā kenaci vā lokasmiṁ.|| ||

Katamāni pañca?|| ||

'Jarā-dhammaṁ mā jīrī' ti.|| ||

Alabbha-nīyaṁ ṭhānaṁ samaṇena vā||
brāhmaṇena vā||
devena vā||
mārena vā||
brahmunā vā||
kenaci vā lokasmiṁ.|| ||

■

'Vyādhi-dhammaṁ mā vyādhīyī' ti.|| ||

Alabbha-nīyaṁ ṭhānaṁ samaṇena vā||
brāhmaṇena vā||
devena vā||
mārena vā||
brahmunā vā||
kenaci vā lokasmiṁ.|| ||

■

'Maraṇa-dhammaṁ mā mīyī'||
ti.|| ||

Alabbha-nīyaṁ ṭhānaṁ samaṇena vā||
brāhmaṇena vā||
devena vā||
mārena vā||
brahmunā vā||
kenaci vā lokasmiṁ.|| ||

■

'Khaya-dhammaṁ mā khīyī' ti.|| ||

Alabbha-nīyaṁ ṭhānaṁ samaṇena vā||
brāhmaṇena vā||
devena vā||
mārena vā||
brahmunā vā||
kenaci vā lokasmiṁ.|| ||

■

'Nassana-dhamm mā nassī' ti.|| ||

Alabbha-nīyaṁ ṭhānaṁ samaṇena vā||
brāhmaṇena vā||
devena vā||
mārena vā||
brahmunā vā||
kenaci vā lokasmiṁ.|| ||

 

§

 

Assutavato Mahārāja puthu-j-janassa jarā-dhammaṁ jīrati.|| ||

So jarā-dhamme jiṇṇe na iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa jarā-dhammaṁ jīrati.|| ||

Atha kho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
upapatti,||
sabbesaṁ sattāṇaṁ jarā-dhammaṁ jīrati.|| ||

Ahañ c'eva kho pana jarā-dhamme jiṇṇe soceyyaṁ,||
kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ,||
urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ apajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So jarā-dhamme jiṇṇe socati,||
kilamati,||
paridevati,||
urattāḷiṁ kandati,||
sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Mahārāja,||
a-s-sutavā puthujjano viddho savisena soka-sallena attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

■

Puna ca paraṁ Mahārāja a-s-sutavato puthu-j-janassa vyādhi-dhammaṁ vyādhīyati.|| ||

So vyādhi-dhammaṁ vyādhite na iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa vyādhi-dhammaṁ vyādhīyati.|| ||

Athakho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
upapatti,||
sabbesaṁ sattāṇaṁ vyādhi-dhammaṁ vyādhīyati.|| ||

Ahañ c'eva kho pana vyādhi-dhammaṁ vyādhite soceyyaṁ,||
kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ,||
urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ āpajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So vyādhi-dhammaṁ vyādhite socati,||
kilamati,||
paridevati,||
urattāḷiṁ kandati,||
sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Bhikkhave a-s-sutavā puthujjano viddho savisena soka-sallena attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

■

Puna ca paraṁ Mahārāja a-s-sutavato puthu-j-janassa maraṇa-dhammaṁ mīyati.|| ||

So maraṇa-dhammaṁ mate na iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa maraṇa-dhammaṁ mīyati.|| ||

Atha kho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
upapatti,||
sabbesaṁ sattāṇaṁ maraṇa-dhammaṁ mīyati ti.|| ||

Ahañ c'eva kho pana maraṇa-dhammaṁ mate soceyyaṁ,||
kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ,||
urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ āpajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So maraṇa-dhammaṁ mate socati,||
kilamati,||
paridevati,||
urattāḷiṁ kandati,||
sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Mahārāja a-s-sutavā puthujjano viddho savisena soka-sallena attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

■

Puna ca paraṁ Mahārāja a-s-sutavato puthu-j-janassa khaya-dhammaṁ khīyati.|| ||

So khaya-dhammaṁ khīṇe na iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa khaya-dhammaṁ khīyati.|| ||

Atha kho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
upapatti,||
sabbesaṁ sattāṇaṁ khaya-dhammaṁ khīyati.|| ||

Ahañ c'eva kho pana khaya-dhammaṁ khīṇe soceyyaṁ,||
kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ,||
urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ āpajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So khaya-dhammaṁ khīṇe socati,||
kilamati,||
paridevati,||
urattāḷiṁ kandati,||
sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Mahārāja a-s-sutavā puthujjano viddho savisena soka-sallena attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

■

Puna ca paraṁ Mahārāja a-s-sutavato puthu-j-janassa nassana-dhammaṁ nassati.|| ||

So nassana-dhammaṁ naṭṭhe na iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa nassana-dhammaṁ nassati.|| ||

Atha kho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
upapatti,||
sabbesaṁ sattāṇaṁ nassana-dhammaṁ nassati.|| ||

Ahañ c'eva kho pana nassana-dhamme naṭṭhe soceyyaṁ,||
kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ,||
urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ āpajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So nassana-dhammaṁ naṭṭhe socati,||
kilamati,||
paridevati,||
urattāḷiṁ kandati,||
sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Mahārāja a-s-sutavā puthujjano viddho savisena soka-sallena attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

 

§

 

Sutavato ca kho Mahārāja ariya-sāvakassa jarā-dhammaṁ jīrati.|| ||

So jarā-dhamme jiṇṇe iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa jarā-dhammaṁ jīrati.|| ||

Atha kho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
uppatti,||
sabbesaṁ sattāṇaṁ jarā-dhammaṁ jīrati.|| ||

Ahañ c'eva kho pana jarā-dhamme jiṇṇe soceyyaṁ.|| ||

Kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ,||
urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ āpajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So jarā-dhamme jiṇṇe na socati,||
na kilamati,||
na paridevati,||
na urattāḷiṁ kandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Mahārāja ariya-sāvako abbahī savisaṁ soka-sallaṁ yena viddho a-s-sutavā puthujjano attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

Asoko visallo ariya-sāvako attāṇaṁ yeva parinibbāpeti.|| ||

■

Puna ca paraṁ Mahārāja sutavato ariya-sāvakassa vyādhi-dhammaṁ vyādhīyati.|| ||

So vyādhi-dhammaṁ vyādhite iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa vyādhi-dhammaṁ vyādhīyati.|| ||

Atha kho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
upapatti,||
sabbesaṁ sattāṇaṁ vyādhi-dhammaṁ vyādhīyati.|| ||

Ahañ c'eva kho pana vyādhi-dhammaṁ vyādhite soceyyaṁ,||
kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ āpajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So vyādhi-dhammaṁ vyādhite na socati,||
na kilamati na paridevati,||
na urattāḷiṁ kandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Mahārāja sutavā ariya-sāvako abbahī savisaṁ soka-sallaṁ yena viddho a-s-sutavā puthujjano attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

Asoko visallo ariya-sāvako attāṇaṁ yeva parinibbāpeti.|| ||

■

Puna ca paraṁ Mahārāja sutavato ariya-sāvakassa maraṇa-dhammaṁ mīyati.|| ||

So maraṇa-dhammaṁ mate iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa maraṇa-dhammaṁ mīyati.|| ||

Atha kho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
upapatti,||
sabbesaṁ maraṇa-dhammaṁ mīyati.|| ||

Ahañ c'eva kho pana maraṇa-dhammaṁ mate soceyyaṁ,||
kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ āpajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So maraṇa-dhammaṁ mate na socati,||
na kilamati na paridevati,||
na urattāḷiṁ kandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Mahārāja sutavā ariya-sāvako abbahī savisaṁ soka-sallaṁ yena viddho a-s-sutavā puthujjano attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

Asoko visallo ariya-sāvako attāṇaṁ yeva parinibbāpeti.|| ||

■

Puna ca paraṁ Mahārāja sutavato ariya-sāvakassa khaya-dhammaṁ khīyati.|| ||

So khaya-dhammaṁ khīṇe iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa khaya-dhammaṁ khīyati.|| ||

Atha kho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
upapatti,||
sabbesaṁ khaya-dhammaṁ khīyati.|| ||

Ahañ c'eva kho pana khaya-dhammaṁ khīṇe soceyyaṁ,||
kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ āpajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So khaya-dhammaṁ khīṇe na socati,||
na kilamati na paridevati,||
na urattāḷiṁ kandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Mahārāja sutavā ariya-sāvako abbahī savisaṁ soka-sallaṁ yena viddho a-s-sutavā puthujjano attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

Asoko visallo ariya-sāvako attāṇaṁ yeva parinibbāpetī ti.|| ||

■

Puna ca paraṁ Mahārāja sutavato ariya-sāvakassa nassana-dhammaṁ nassati.|| ||

So nassana-dhammaṁ naṭṭhe iti paṭisañcikkhati:|| ||

'Na kho mayham-ev'ekassa nassana-dhammaṁ nassati.|| ||

Atha kho yāvatā sattāṇaṁ āgati,||
gati,||
cuti,||
upapatti,||
sabbesaṁ nassana-dhammaṁ nassati.|| ||

Ahañ c'eva kho pana nassana-dhammaṁ naṭṭhe soceyyaṁ,||
kilameyyaṁ,||
parideveyyaṁ urattāḷiṁ kandeyyaṁ,||
sammohaṁ āpajjeyyaṁ,||
bhattam pi me na c-chādeyya.|| ||

Kāye pi dubbaṇṇiyaṁ okkameyya.|| ||

Kammantā pi nappavatteyyuṁ.|| ||

Amittā pi atta-manā assu.|| ||

Mittā pi dummanā assū' ti.|| ||

So nassana-dhammaṁ naṭṭhe na socati,||
na kilamati na paridevati,||
na urattāḷiṁ kandati,||
na sammohaṁ āpajjati.|| ||

Ayaṁ vuccati Mahārāja sutavā ariya-sāvako abbahī savisaṁ soka-sallaṁ yena viddho a-s-sutavā puthujjano attāṇaṁ yeva paritāpeti.|| ||

Asoko visallo ariya-sāvako attāṇaṁ yeva parinibbāpetī ti.|| ||

Imāni kho Mahārāja pañca alabbha-nīyāni ṭhānāni samaṇena vā brāhmaṇena devena vā mārena vā brahmunā kenaci vā lokasmin ti.|| ||

 

§

 

Na socanāya na paridevanāya attho alabbho api appako pi,||
socantam enaṁ dukkhitaṁ viditvā paccatthikā atta-manā bhavanti.|| ||

Yato ca kho paṇḍito āpadāsu na vedhati attavinicchayaññū,||
paccatthikāssa dukkhitā bhavanti disvā mukhaṁ avikāraṁ purāṇaṁ.|| ||

Jappena mantena subhāsitena anuppadānena paveṇiyā ca,||
yathāyathā yattha labhetha atthaṁ tathā tathā tattha parakkameyya.|| ||

Sace pajāneyya alabbhaneyyo mayā ca aññena vā esa attho||
asocamāno adhivāsayeyya kammaṁ daḷhaṁ kinti karomi'dānī ti.|| ||