Aṅguttara Nikāya
VIII. Aṭṭhaka Nipāta
II: Mahā Vagga
Sutta 20
Uposatha Suttaṁ
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
[1][pts][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||
Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati||
Pubbārāme Migāra-mātu pāsāde.|| ||
Tena kho pana samayena Bhagavā tadah'uposathe bhikkhu-saṅgha-parivuto nisinno hoti.|| ||
Atha kho āyasmā Ānando abhikkantāya rattiyā nikkhante paṭhame yāme uṭṭhāy āsanā ekaṁsaṁ uttarā-saṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten'añjaliṁ paṇāmetvā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||
Abhikkantā bhante ratti nikkhanto paṭhamo yāmo, cira-nisinno bhikkhu-saṅgho, uddisatu bhante Bhagavā bhikkhūnaṁ Pātimokkhanti.|| ||
Evaṁ vutte Bhagavā tuṇhī ahosi.|| ||
[205] 2. Dutiyam pi kho āyasmā Ānando abhikkantāya rattiyā,||
nikkhante majjhime yāme,||
uṭṭhāy āsanā ekaṁsaṁ uttarā-saṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten'añjaliṁ paṇāmetvā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||
'Abhikkantā bhante, ratti,||
nikkhanto majjhimo yāmo,||
cira-nisinno bhikkhu-saṅgho,||
uddisatu bhante, Bhagavā bhikkhūnaṁ Pātimokkhan' ti|| ||
Dutiyam pi kho Bhagavā tuṇhī ahosi.|| ||
3. Tatiyam pi kho āyasmā Ānando abhikkantāya rattiyā,||
nikkhante pacchime yāme,||
uddhaste aruṇe nandi-mukhiyā rattiyā,||
uṭṭhāy āsanā ekaṁsaṁ uttarā-saṅgaṁ karitvā yena Bhagavā ten'añjaliṁ paṇāmetvā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||
'Abhikkantā bhante, ratti,||
nikkhanto pacchimo yāmo,||
uddhastaṁ aruṇaṁ nandi-mukhī ratti,||
cira-nisinno bhikkhu-saṅgho,||
uddisatu bhante, Bhagavā bhikkhūnaṁ Pātimokkhan' ti.|| ||
'Aparisuddhā Ānanda parisā' ti.|| ||
4. Atha kho āyasmato Mahā Moggallānassa etad ahosi:|| ||
'Kiṁ nu kho Bhagavā puggalaṁ sandhāya evam āha:|| ||
"Aparisuddhā Ānanda parisā" ti?|| ||
Atha kho āyasmā Mahā Moggallāno sabbā-vantaṁ bhikkhu-saṅghaṁ cetasā ceto paricca manas'ākāsi.|| ||
Addasā kho āyasmā Mahā Moggallāno taṁ puggalaṁ du-s-sīlaṁ pāpa-dhammaṁ asuciṁ-saṅkassa-rasamā-cāraṁ paṭi-c-channa-kammantaṁ assamaṇaṁ samaṇa-paṭiññaṁ abrahma-cāriṁ brahma-cārī-paṭiññaṁ antopūtiṁ ava-s-sutaṁ kasambu-jātaṁ majjhe bhikkhu-saṅghassa nisinnaṁ,||
disvā uṭṭhāy āsanā yena so puggalo ten'upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā taṁ puggalaṁ etad avoca:|| ||
'Uṭṭheh'āvuso,||
diṭṭho'si Bhagavatā,||
n'atthi te bhikkhūhi saddhiṁ saṇvāso' ti.|| ||
Evaṁ vutte so puggalo tuṇhī ahosi.|| ||
Dutiyam pi kho āyasmā Mahā Moggallāno taṁ puggalaṁ etad avoca:|| ||
'Uṭṭheh'āvuso,||
diṭṭho'si Bhagavatā,||
n'atthi te bhikkhūhi saddhiṁ saṇvāso' ti.|| ||
Dutiyam pi kho so puggalo tuṇhī ahosi.|| ||
Tatiyam pi kho āyasmā Mahā Moggallāno taṁ puggalaṁ [206] etad avoca:|| ||
'Uṭṭheh'āvuso,||
diṭṭho'si Bhagavatā,||
n'atthi te bhikkhūhi saddhiṁ saṇvāso' ti.|| ||
Tatiyam pi kho so puggalo tuṇhī ahosi.|| ||
5. Atha kho āyasmā Mahā Moggallāno taṁ puggalaṁ bāhāyaṁ gahetvā bahi-dvāra-koṭṭhakā nikkhāmetvā sūcighaṭikaṁ datvā yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||
Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ etad avoca:|| ||
'Nikkhāmito so bhante puggalo mayā,||
parisuddhā parisā,||
uddisatu bhante Bhagavā bhikkhūnaṁ Pātimokkhan' ti.|| ||
'Acchariyaṁ Moggallāna,||
abbhutaṁ Moggallāna,||
yāva bāhāgahaṇā ' pi nāma so mogha-puriso āgamessatī ti.|| ||
Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi:|| ||
6. Tumhe'va dāni bhikkhave, uposathaṁ kareyyātha,||
Pātimokkhaṁ uddiseyyātha.|| ||
Na dānāhaṁ bhikkhave, ajja-t-agge uposathaṁ karissāmi,||
Pātimokkhaṁ uddisissāmi.|| ||
Aṭṭhānam etaṁ bhikkhave, anavakāso,||
yaṁ Tathāgato a-parisuddhāya parisāya uposathaṁ kareyya Pātimokkhaṁ uddiseyya.|| ||
'Aṭṭh'ime bhikkhave, mahā-samudde acchariyā abbhutā dhammā ye disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramanti.|| ||
Katame aṭṭha?|| ||
7. Mahā-samuddo bhikkhave, anupubba-ninno anupubba-poṇo anupubba-pabbhāro na āyataken'eva papāto.|| ||
Yam pi bhikkhave, mahā-samuddo anupubba-ninno anupubba-poṇo anupubba-pabbhāro na āyataken'eva papāto,||
ayaṁ bhikkhave, mahā-samudde paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramanti.|| ||
8. Puna ca paraṁ bhikkhave, mahā-samuddo ṭhita-dhammo velaṁ nāti-vattati.|| ||
Yam pi bhikkhave, mahā-samuddo ṭhita-dhammo velaṁ nāti-vattati,||
ayaṁ bhikkhave, mahā-samudde dutiyo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramanti.|| ||
9. Puna ca paraṁ bhikkhave, mahā-samuddo na matena kuṇapena saṁvasati,||
yaṁ hoti mahā-samudde mataṁ kuṇapaṁ taṁ khippaṁ eva tīraṁ vāheti, thalaṁ ussādeti.|| ||
Yam pi bhikkhave, mahā-samuddo na matena kuṇapena saṁvasati.|| ||
Yaṁ hoti mahā-samudde mataṁ kuṇapaṁ taṁ khippaṁ eva tīraṁ vāheti, thalaṁ ussādeti,||
ayaṁ bhikkhave, mahā-samudde tatiyo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramanti.|| ||
10. Puna ca paraṁ bhikkhave, yā kāci mahā-nadiyo,||
seyyath'īdaṁ:||
Gaṅgā,||
Yamunā,||
Aciravatī,||
Sarabhū,||
Mahī,||
tā mahā-samuddaṁ patvā jahanti purimāni nāma-gottāni,||
mahā-samuddo tv'eva saṅkhaṁ gacchanti.|| ||
Yam pi bhikkhave, yā kāci mahā-nadiyo,||
seyyath'īdaṁ:||
Gaṅgā,||
Yamunā,||
Aciravatī,||
Sarabhū,||
Mahī,||
tā mahā-samuddaṁ patvā jahanti purimāni nāma-gottāni,||
mahā-samuddo tv'eva saṅkhaṁ gacchanti,||
ayaṁ bhikkhave, mahā-samudde catuttho acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramanti.|| ||
11. Puna ca paraṁ bhikkhave, yā kā ci loke savantiyo mahā-samuddaṁ appenti,||
yā kā ci antalikkhā dhārā papatanti,||
na tena mahā-samuddassa ūnattaṁ vā pūrattaṁ vā paññāyati.|| ||
Yam pi bhikkhave, yā kā ci loke savantiyo mahā-samuddaṁ appenti,||
yā kā ci antalikkhā dhārā papatanti,||
na tena mahā-samuddassa ūnattaṁ vā pūrattaṁ vā paññāyati,||
ayaṁ bhikkhave, mahā-samudde pañcamo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramanti.|| ||
12. Puna ca paraṁ bhikkhave, mahā-samuddo eka-raso loṇa-raso.|| ||
Yam pi bhikkhave, mahā-samuddo eka-raso loṇa-raso,||
ayaṁ bhikkhave, mahā-samudde chaṭṭho acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramanti.|| ||
13. Puna ca paraṁ bhikkhave, mahā-samuddo bahu-ratano aneka-ratano,||
tatr'imāni ratanāni,||
seyyath'īdaṁ:||
muttā||
maṇi,||
veḷuriyo,||
saṅkho,||
silā,||
pavāḷaṁ||
rajataṁ,||
jāta-rūpaṁ,||
lohitaṅko,||
masāragallaṁ.|| ||
Yam pi bhikkhave, mahā-samuddo bahu-ratano aneka-ratano,||
tatr'imāni ratanāni,||
seyyath'īdaṁ:||
muttā,||
maṇi,||
veḷuriyo,||
saṅkho,||
silā,||
pavāḷaṁ,||
rajataṁ,||
jāta-rūpaṁ,||
lohitaṅko,||
masāragallaṁ,||
ayaṁ bhikkhave, mahā-samudde sattamo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramanti.|| ||
14. Puna ca paraṁ bhikkhave, mahā-samuddo mahataṁ bhūtānaṁ āvāso.|| ||
Tatr'ime bhūtā:||
timī||
timiṅgalā||
[207] timiramiṅgalā||
Asurā,||
nāgā,||
gandhabbā.|| ||
Santi mahā-samudde yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
dvi-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
ti-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
catu-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
pañca-yojana-satikā pi atta-bhāvā.|| ||
Yam pi bhikkhave, mahā-samuddo mahataṁ bhūtānaṁ āvāso,||
tatirame bhutā:||
timi,||
timiṅgalā||
timiramiṅgalā,||
Asurā,||
nāgā,||
gandhabbā;||
santi mahā-samudde yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
dvi-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
ti-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
catu-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
pañca-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
ayaṁ bhikkhave, mahā-samudde aṭṭhamo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramanti.|| ||
Ime kho bhikkhave, mahā-samudde aṭṭha acchariyā abbhutā dhammā,||
ye disvā disvā Asurā mahā-samudde abhiramantī' ti.|| ||
15. 'Evaṁ eva kho, bhikkhave imasmiṁ Dhamma-Vinaye acchariyā abbhutā dhammā,||
ye disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramanti.|| ||
Katame aṭṭha?|| ||
16. Seyyathā pi bhikkhave mahā-samuddo anupubba-ninno anupbbapoṇo anupubba-pabbhāro na āyataken'eva papāto,||
evam eva kho bhikkhave imasmiṁ Dhamma-Vinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā,||
na āyataken'eva aññāpaṭivedho.|| ||
Yam pi bhikkhave, imasmiṁ Dhamma-Vinaye anupubbasikkhā anupbbakiriyā anupubbapaṭipadā,||
na āyataken'eva aññāpaṭivedho,||
ayaṁ bhikkhave, imasmiṁ Dhamma-Vinaye paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramanti.|| ||
17. Seyyathā pi bhikkhave, mahā-samuddo ṭhita-dhammo velaṁ nāti-vattati,||
evam eva kho bhikkhave, yaṁ mayā sāvakānaṁ sikkhāpadaṁ paññattaṁ,||
taṁ mama sāvakā jīvitahetū pi nātikkamanti.|| ||
Yam pi bhikkhave, mayā sāvakānaṁ sikkhāpadaṁ paññattaṁ,||
taṁ mama sāvakā jīvitahetu pi nātikkamanti,||
ayaṁ bhikkhave, imasmiṁ Dhamma-Vinaye dutiyo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramanti.|| ||
18. Seyyathā pi bhikkhave mahā-samuddo na matena kuṇapena saṁvasati,||
yaṁ hoti mahā-samudde mataṁ kuṇapaṁ,||
taṁ khippam eva tiraṁ vāheti thalaṁ ussādeti,||
evam eva kho bhikkhave, yo so puggalo du-s-sīlo pāpa-dhammo asucisaṅkassarasamā-cāro paṭi-c-channa-kammanto assamaṇo samaṇa-paṭiñño abrahma-cārī brahma-cārīpaṭiñño,||
antopūti avassuto kasambu-jāto,
na tena saṅgho saṁvasati||
khippam eva sanni-patitvā ukkhipati,
kiñ cāpi so hoti majjhe bhikkhu-saṅghassa nisinno,||
atha kho so ārakā'va Saṅghamhā saṅgho ca tena.|| ||
Yam pi bhikkhave yo so puggalo du-s-sīlo pāpa-dhammo asucisaṅkassarasamā-cāro paṭi-c-channa-kammanto assamaṇo samaṇa-paṭiñño abrahma-cārī brahma-cārīpaṭiñño,||
antopūti avassuto kasambu-jāto,||
na tena saṅgho saṁvasati,||
khippam eva sanni-patitvā ukkhipati,||
kiñ cāpi so hoti majjhe bhikkhu-saṅghassa nisinno,||
atha kho so ārakā'va Saṅghamhā saṅgho ca tena,||
ayaṁ bhikkhave, imasmiṁ Dhamma-Vinaye tatiyo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramanti.|| ||
19. Seyyathā pi bhikkhave, yā kāci mahā-nadiyo,||
seyyath'īdaṁ:||
Gaṅgā||
Yamunā||
Aciravatī||
Sarabhu||
Mahī,||
tā mahā-samuddaṁ patvā jahanti purimāni nāma-gottāni,||
mahā-samuddo tv'eva saṅkhaṁ gacchanti,||
evam eva kho bhikkhave, cattāro'me vaṇṇā,||
khattiyā||
brāhmaṇā||
vessā||
suddā,||
te Tathāgata-p-pavedite Dhamma-Vinaye agārasmā anagāriyaṁ pabba-jitvā jahanti purimāni nāma-gottāni,||
'Samaṇā Sakya-puttiyā'||
tv'eva saṅkhaṁ gacchanti.|| ||
Yam pi bhikkhave, cattāro'me vaṇṇā||
khattiyā||
brāhmaṇā||
vessā||
suddā,||
te Tathāgata-p-pavedite Dhamma-Vinaye agārasmā anagāriyaṁ pabba-jitvā jahanti purimāni nāma-gottāni,||
'Samaṇā Sakya-puttiyā'||
tv'eva saṅkhaṁ gacchanti,||
ayaṁ bhikkhave, imasmiṁ Dhamma-Vinaye catuttho acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramanti.|| ||
20. Seyyathā pi bhikkhave, yā ca loke savantiyo mahā-samuddaṁ appenti,||
yā kāci antalikkhā dhārā papatanti,||
na tena mahā-samuddassa ūnattaṁ vā pūrattaṁ vā paññāyati,||
evam eva kho bhikkhave, bahu ce pi bhikkhū anupādisesāya Nibbānadhātuyā parinibbāyanti,||
na tena Nibbānadhātuyā ūnattaṁ vā pūrattaṁ vā paññāyati.|| ||
Yam pi bhikkhave, bahū ce pi bhikkhū anūpādisesāya Nibbānadhātuyā parinibbāyanti,||
na tena Nibbānadhātuyā ūnattaṁ vā pūrattaṁ vā paññāyati,||
ayaṁ bhikkhave, imasmiṁ Dhamma-Vinaye pañcamo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramanti.|| ||
21. Seyyathā pi bhikkhave, mahā-samuddo eka-raso loṇa-raso,||
evam eva kho bhikkhave, ayaṁ Dhamma-Vinayo eka-raso vimutti-raso.|| ||
Yam pi bhikkhave, ayaṁ Dhamma-Vinayo eka-raso vimutti-raso,||
ayaṁ bhikkhave imasmiṁ Dhamma-Vinaye chaṭṭho acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramanti.|| ||
22. Seyyathā pi bhikkhave, mahā-samuddo bahu-ratano aneka-ratano,||
tatr'imāni ratanāni,||
seyyath'īdaṁ:||
muttā,||
maṇi,||
veḷuriyo,||
saṅkho,||
silā,||
pavāḷaṁ,||
rajataṁ,||
jāta-rūpaṁ,||
lohitaṅko,||
masāragallaṁ,||
Evam eva kho bhikkhave, ayaṁ Dhamma-Vinayo bahu-ratano aneka-ratano,||
tatr'imāni ratanāni,||
seyyath'īdaṁ:
cattāro sati-paṭṭhānā,||
cattāro samma-p-padhānā||
cattāro iddhi-pādā||
pañc'indriyāni||
pañca balāni||
satta bojjh'aṅgā||
Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo.|| ||
Yam pi bhikkhave, ayaṁ Dhamma-Vinayo bahu-ratano aneka-ratano,||
tatr'imāni ratanāni,||
seyyath'īdaṁ:||
cattāro sati-paṭṭhānā||
cattāro samma-p-padhānā||
cattāro iddhi-pādā||
pañc'indriyāni||
pañca balāni||
satta bojjh'aṅgā||
Ariyo Aṭṭhaṅgiko Maggo,||
ayaṁ bhikkhave, imasmiṁ Dhamma-Vinaye sattamo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramanti.|| ||
23. Seyyathā pi bhikkhave mahā-samuddo mahataṁ bhūtānaṁ āvāso,||
tatr'ime bhūtā:||
timi||
timiṅgalā||
timirapiṅgalā||
Asurā||
nāgā||
gandhabbā,||
santi mahā-samudde yojana-satikā pi atta-bhāvā||
dvi-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
ti-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
catu-yojana-satikā pi atta-bhāvā,||
pañca- [208] yojana-satikā pi atta-bhāvā||
evam eva kho bhikkhave, ayaṁ Dhamma-Vinayo mahataṁ bhūtānaṁ āvāso,||
tatr'ime bhūtā:||
sot'āpanno,||
sot'āpatti phala-sacchi-kiriyāya paṭipanno,||
Sakad'āgāmī,||
Sakad-āgāmi phala-sacchi-kiriyāya paṭipanno,||
Anāgāmī,||
Anāgāmi phala-sacchi-kiriyāya paṭipanno,||
arahā,||
arahattāya paṭipanno.|| ||
Yam pi bhikkhave, ayaṁ Dhamma-Vinaye mahataṁ bhūtānaṁ āvāso,||
tatr'ime bhūtā,||
Sotāpanno,||
sot'āpatti phala-sacchi-kiriyāya paṭipanno,||
Sakad'āgāmī,||
Sakad-āgāmi-phala-sacchi-kiriyāya paṭipanno,||
Anāgāmī,||
Anāgāmi phala-sacchi-kiriyāya paṭipanno,||
arahā,||
arahattāya paṭipanno,||
ayaṁ bhikkhave, imasmiṁ Dhamma-Vinaye aṭṭhamo acchariyo abbhuto dhammo,||
yaṁ disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramanti.|| ||
Ime kho bhikkhave, imasmiṁ Dhamma-Vinaye aṭṭha acchariyā abbhutā dhammā,||
ye disvā disvā bhikkhū imasmiṁ Dhamma-Vinaye abhiramantī ti.|| ||