Aṅguttara Nikāya
X. Dasaka-Nipāta
III. Mahā Vagga

Sutta 28

Dutiya Mahā Pañha Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[54]

[1][pts][bodh] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Kajaṅgalāyaṁ viharati vephavane.|| ||

Atha kho sambahulā Kajaṅgalā upāsakā yena Kajaṅgalā bhikkhunī ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

Upasaṅkamitvā Kajaṅgalaṁ bhikkhuniṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu eka-m-antaṁ nisinnā kho Kajaṅgalā upāsakā Kajaṅgalaṁ bhikkhuniṁ etad avocuṁ.|| ||

2. Vuttam idaṁ ayye Bhagavatā Mahā-pañhesu:|| ||

'Eko āvuso pañho,||
eko uddeso,||
ekaṁ veyyākaraṇaṁ;||

dve pañhā,||
dve uddesā,||
dve veyyākaraṇāni;||

tayo pañhā,||
tayo uddesā||
tīṇi veyyākaraṇāni;||

[55] cattāro pañhā,||
cattāro uddesā,||
cattāri veyyākaraṇāni;||

pañca pañhā,||
pañc'uddessā,||
pañca veyyākaraṇāni;||

cha pañhā,||
cha uddesā,||
cha veyyākaraṇāni;||

satta pañhā,||
satta uddesā,||
satta veyyākaraṇāni;||

aṭṭha pañhā,||
aṭṭha uddesā,||
aṭṭha veyyākaraṇāni;||

nava pañhā,||
nava uddesā,||
nava veyyākaraṇāni;||

dasa pañhā,||
dasuddesā,||
dasa veyyākaraṇānī' ti.|| ||

■

Imassa nu kho ayye Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa kathaṁ vitthārena attho daṭṭhabbo" ti?|| ||

 

§

 

3. "Na kho pan'etaṁ āvuso Bhagavato sammukhā sutaṁ,||
sammukhā paṭggahītaṁ,||
na pi mano-bhāvanīyānaṁ bhikkhunaṁ sammukhā sutaṁ,||
sammukhā paṭiggahītaṁ,||
api ca yathā m'ettha khāyati,||
taṁ suṇātha,||
sādhukaṁ manasi-karotha, bhāsissāmī" ti.|| ||

"Evaṁ ayye" ti kho Kajaṅgalā upāsakā Kajaṅgalāya bhikkhuniyā paccassosuṁ.|| ||

Kajaṅgalā bhikkhunī etad avoca:|| ||

4. "'Eko pañho,||
eko uddeso,||
ekaṁ veyyākaraṇan' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Eka dhamme āvuso bhikkhu sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamasmiṁ eka-dhamme?|| ||

Sabbe sattā āhāra-ṭ-ṭhitikā.|| ||

Imasmiṁ kho āvuso eka-dhamme sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Eko pañho,||
eko uddeso,||
ekaṁ veyyākaraṇan' ti||
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

■

5. [56] 'Dve pañhā,||
dve uddesā,||
dve veyyākaraṇānī' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Dvīsu āvuso dhammesu bhikkhu bhikkhu sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamasmiṁ dvīsu?|| ||

Nāme ca rūpe ca.|| ||

Imesu kho bhikkhave dvīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Dve pañhā,||
dve uddesā,||
dve veyyākaraṇānī' ti||
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

■

6. 'Tayo pañhā,||
tayo uddesā,||
tīṇi veyyākaraṇāni' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Tīsu āvuso dhammesu bhikkhu bhikkhu sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamasmiṁ tīsu?|| ||

Tīsu vedanāsu.|| ||

Imesu kho āvuso tīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Tayo pañhā,||
tayo uddesā,||
tīṇi veyyākaraṇānī' ti||
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

■

7. 'Cattāro pañhā,||
cattāro uddesā||
cattāri veyyākaraṇānī' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Catusu āvuso dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamasmiṁ catusu?|| ||

Catūsu sati-paṭṭhānesu.|| ||

Imesu kho āvuso catusu dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Cattāro pañhā,||
cattāro uddesā,||
cattāri veyyākaraṇānī' ti||
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

■

8. 'Pañca pañhā,||
pañcuddesā,||
pañca veyyākaraṇānī' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Pañacasu āvuso dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamasmiṁ pañcasu?|| ||

Pañcasu indriyesu.|| ||

Imesu kho bhikkhave pañcasu dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Pañca pañhā,||
pañcuddesā,||
pañcaveyyākaraṇānī' ti||
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

■

9. 'Cha pañhā,||
cha uddesā,||
cha veyyākaraṇāni' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Chasu āvuso dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamesu chasu?|| ||

[57] Chasu nissāraṇīyāsu dhātusu.|| ||

Imesu kho bhikkhave chasu dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Cha pañhā,||
cha uddesā,||
cha veyyākaraṇānī' ti
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

■

10. 'Satta pañhā,||
satta uddesā,||
satta veyyākaraṇāni' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Sattasu āvuso dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamesu sattasu?|| ||

Sattasu bojjh'aṅgesu.|| ||

Imesu kho bhikkhave sattasu dhammesu sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Satta pañhā,||
satta uddesā,||
satta veyyākaraṇānī' ti||
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

■

11. 'Aṭṭha pañhā,||
aṭṭha uddesā,||
aṭṭha veyyākakaraṇāni' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Aṭṭhasu āvuso dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamesu aṭṭhasu?|| ||

Ariye aṭṭhaṅgike magge.|| ||

Imesu kho āvuso aṭṭhasu dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Aṭṭha pañhā,||
aṭṭha uddesā,||
aṭṭha veyyākaraṇānī' ti||
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

■

12. 'Nava pañhā,||
navuddesā||
nava veyyākaraṇānī' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Navasu āvuso dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamesu navasu?|| ||

Navasu sattāvāsesu.|| ||

Imesu kho āvuso navasu dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Nava pañhā,||
navuddesā||
nava veyyākaraṇānī' ti||
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā, idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

■

13. 'Dasa pañhā||
dasa uddesā,||
dasa veyyākaraṇānī' ti.|| ||

Iti kho pan'etaṁ vuttaṁ Bhagavatā.|| ||

Kiñ c'etaṁ paṭicca vuttaṁ?|| ||

Dasasu āvuso dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

Katamesu dasasu?|| ||

Dasasu kusalesu kamma-pathesu.|| ||

[58] Imesu kho āvuso dasasu dhammesu bhikkhu||
sammā nibbindamāno,||
sammā virajjamāno,||
sammā vimuccamāno,||
sammā pari-yanta-dassāvī samm'atth-ā-bhi-sam-ecca||
diṭṭhe'va dhamme dukkhass'antakaro hoti.|| ||

'Dasa pañhā,||
dasuddesā,||
dasa veyyākaraṇānī' ti||
iti yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā, idam etaṁ paṭicca vuttaṁ.|| ||

 

§

 

14. Iti kho āvuso yaṁ taṁ vuttaṁ Bhagavatā mahāpañhesu:|| ||

'Eko pañho,||
eko uddeso,||
ekaṁ veyyākaraṇaṁ;||

dve pañhā,||
dve uddesā,||
dve veyyākaraṇāni;||

tayo pañhā,||
tayo uddesā||
tīṇi veyyākaraṇāni;||

cattāro pañhā,||
cattāro uddesā,||
cattāri veyyākaraṇāni;||

pañca pañhā,||
pañc'uddessā,||
pañca veyyākaraṇāni;||

cha pañhā,||
cha uddesā,||
cha veyyākaraṇāni;||

satta pañhā,||
satta uddesā,||
satta veyyākaraṇāni;||

aṭṭha pañhā,||
aṭṭha uddesā,||
aṭṭha veyyākaraṇāni;||

nava pañhā,||
nava uddesā,||
nava veyyākaraṇāni;||

dasa pañhā,||
dasuddesā,||
dasa veyyākaraṇānī' ti.|| ||

Imassa kho ahaṁ āvuso Bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṁ vitthārena atthaṁ ājānāmi.|| ||

 

§

 

Ākaṅkha-mānā ca pana tumhe āvuso Bhagavantaṁ yeva upasaṅkamitvā etam atthaṁ paṭipuccheyyātha.|| ||

Yathā no bhavā vyākaroti,||
tathā naṁ dhāreyyāthā" ti.|| ||

"Evaṁ ayye" ti kho Kajaṅgalā upāsakā Kajaṅgalāya bhikkhuniyā bhāsitaṁ abhinan'ditvā anumo-ditvā uṭṭhāy āsanā Kajaṅgalaṁ bhikkhuniṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā yena Bhagavā ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdiṁsu.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnā kho Kajaṅgalā upāsakā yāvatako ahosi Kajaṅgalāya bhikkhuniyā saddhiṁ kathā-sallāpo,||
taṁ sabbaṁ Bhagavato ārocesuṁ.|| ||

15. "Sādhu, sādhu gahapatayo.|| ||

Paṇḍitā gahapatayo Kajaṅgalā bhikkhunī,||
mahā-paññā gahapatayo Kajaṅgalā bhikkhunī.|| ||

Sace pi tumhe gahapatayo maṁ upasaṅkamitvā etam atthaṁ puccheyyātha,||
aham pi c'etaṁ [59] evam eva vyākareyyaṁ,||
yathā taṁ Kajaṅgalāya bhikkhuniyā vyākataṁ.|| ||

Eso c'eva tassa attho,||
evañ ca naṁ dhāreyyathā" ti.|| ||