Saṁyutta Nikāya
4. Saḷāyatana Vagga
41. Citta Saṁyutta

Sutta 3

Dutiya Isidatta Suttaṁ

 

---

[285]

[1][pts][than] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ sambahulā therā bhikkhu Macchikāsaṇḍe viharanti Ambāṭakavane.|| ||

Atha kho Citto gahapati yena therā bhikkhu ten'upasaṅkami|| ||

Upasaṅkamitvā there bhikkhu abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinno kho Citto gahapati||
there bhikkhū etad avoca:|| ||

"Adhivāsentu me bhante therā svātanāya bhattan" ti.|| ||

Adhivāsesuṁ ca kho therā bhikkhu tuṇhī-bhāvena.|| ||

Atha kho Citto gahapati therānaṁ bhikkhūnaṁ adhivāsanaṁ viditvā uṭṭhāy āsanā there bhikkhū abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā pakkāmi.|| ||

Atha kho therā bhikkhu tassā rattiyā accayena pubbanha-samayaṁ nivāsetvā patta-cīvaram ādāya yena Cittassa gahapatino nivesanaṁ ten'upasaṅkamiṁsu.|| ||

Upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiṁsu.|| ||

[286] Atha kho Citto gahapati yena therā bhakkhū ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā there bhikkhū abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinno kho Citto gahapati āyasmantaṁ Theraṁ etad avoca:|| ||

"Yā imā bhante Thera aneka-vihitā diṭṭhiyo loke uppajjanti:|| ||

'Sassato loko' ti, vā,||
'asassato loko' ti, vā,||
'antavā loko' ti, vā||
'anantavā loko' ti, vā,||
'taṁ jīvaṁ taṁ sarīran' ti, vā,||
'aññaṁ jīvaṁ aññaṁ sarīran' ti, vā,||
'hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'na hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'hoti ca na ca hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
yāni cimāni dvāsaṭṭhi diṭṭhi-gatāni Brahmajāle bhaṇitāni.|| ||

Imā nu kho bhante diṭṭhiyo||
kismiṁ sati honti||
kismiṁ asati na hontī" ti?|| ||

Evaṁ vutte āyasmā thero tuṇhī ahosi.|| ||

■

Dutiyam pi kho Citto gahapati āyasmantaṁ Theraṁ etad avoca:|| ||

"Yā imā bhante Thera aneka-vihitā diṭṭhiyo loke uppajjanti:|| ||

'Sassato loko' ti, vā,||
'asassato loko' ti, vā,||
'antavā loko' ti, vā||
'anantavā loko' ti, vā,||
'taṁ jīvaṁ taṁ sarīran' ti, vā,||
'aññaṁ jīvaṁ aññaṁ sarīran' ti, vā,||
'hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'na hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'hoti ca na ca hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
yāni cimāni dvāsaṭṭhi diṭṭhi-gatāni Brahmajāle bhaṇitāni.|| ||

Imā nu kho bhante diṭṭhiyo||
kismiṁ sati honti||
kismiṁ asati na hontī" ti?|| ||

Dutiyam pi kho āyasmā thero tuṇhī ahosi.|| ||

■

Tatiyam pi kho Citto gahapati āyasmantaṁ Theraṁ etad avoca:|| ||

"Yā imā bhante Thera aneka-vihitā diṭṭhiyo loke uppajjanti:|| ||

'Sassato loko' ti, vā,||
'asassato loko' ti, vā,||
'antavā loko' ti, vā||
'anantavā loko' ti, vā,||
'taṁ jīvaṁ taṁ sarīran' ti, vā,||
'aññaṁ jīvaṁ aññaṁ sarīran' ti, vā,||
'hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'na hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'hoti ca na ca hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
yāni cimāni dvāsaṭṭhi diṭṭhi-gatāni Brahmajāle bhaṇitāni.|| ||

Imā nu kho bhante diṭṭhiyo||
kismiṁ sati honti||
kismiṁ asati na hontī" ti?|| ||

Tatiyam pi kho āyasmā thero tuṇhī ahosi.|| ||

 

§

 

Tena kho pana samayen'āyasmā Isidatto tasmiṁ bhikkhu saṅghe sabbanavako hoti.|| ||

Atha kho āyasmā Isidatto āyasmantaṁ Theraṁ etad avoca:|| ||

"Vyākaromahaṁ bhante Thera Cittassa gahapatino etaṁ pañhan" ti?|| ||

"Vyākarohi tvaṁ āvuso Isidatta Cittassa gahapatino etaṁ pañhan" ti.|| ||

[287] "Evaṁ hi tvaṁ gahapati pucchasi:|| ||

'Yā imā bhante Thera aneka-vihitā diṭṭhiyo loke uppajjanti:|| ||

"Sassato loko" ti, vā,||
"asassato loko" ti, vā,||
"antavā loko" ti, vā||
"anantavā loko" ti, vā,||
"taṁ jīvaṁ taṁ sarīran" ti, vā,||
"aññaṁ jīvaṁ aññaṁ sarīran" ti, vā,||
"hoti Tathāgato param maraṇā" ti, vā,||
"na hoti Tathāgato param maraṇā" ti, vā,||
"hoti ca na ca hoti Tathāgato param maraṇā" ti, vā,||
"n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā" ti, vā,||
yāni cimāni dvāsaṭṭhi diṭṭhi-gatāni Brahmajāle bhaṇitāni.|| ||

Imā nu kho bhante diṭṭhiyo||
kismiṁ sati honti||
kismiṁ asati na hontī' ti" ti?|| ||

"Evaṁ bhante."|| ||

"Yā imā gahapati aneka-vihitā diṭṭhiyo loke uppajjanti:|| ||

'Sassato loko' ti, vā,||
'asassato loko' ti, vā,||
'antavā loko' ti, vā||
'anantavā loko' ti, vā,||
'taṁ jīvaṁ taṁ sarīran' ti, vā,||
'aññaṁ jīvaṁ aññaṁ sarīran' ti, vā,||
'hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'na hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'hoti ca na ca hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
'n'eva hoti na na hoti Tathāgato param maraṇā' ti, vā,||
yāni cimāni dvāsaṭṭhi diṭṭhi-gatāni Brahmajāle bhaṇitāni.|| ||

Imā kho gahapati diṭṭhiyo sakkāya diṭṭhiyā sati honti||
sakkāya diṭṭhiyā asati na hontī" ti.|| ||

 

§

 

"Katham pana bhante sakkāya diṭṭhi hotī" ti?|| ||

"Idha gahapati a-s-sutavā puthujjano||
ariyānaṁ adassāvī||
ariya-Dhammassa akovido||
ariya-Dhamme avinīto||
sappurisānaṁ adassāvī||
sappurisa-Dhammassa akovido||
sappurisa-Dhamme avinīto:|| ||

Rūpaṁ attato samanupassati,||
rūpavantaṁ vā attāṇaṁ,||
attani vā rūpaṁ,||
rūpasmiṁ vā attāṇaṁ;|| ||

Vedanaṁ attato samanupassati,||
vedanā-vantaṁ vā attāṇaṁ,||
attani vā vedanaṁ,||
vedanāsmiṁ vā attāṇaṁ;|| ||

Saññaṁ attato samanupassati,||
saññā-vantaṁ vā attāṇaṁ,||
attani vā saññaṁ,||
saññāsmiṁ vā attāṇaṁ;|| ||

Saṅkhāre attato samanupassati,||
saṅkhārevantaṁ vā attāṇaṁ,||
attani vā saṅkhāre,||
saṅkhāresmiṁ vā attāṇaṁ;|| ||

Viññāṇaṁ attato samanupassati,||
viññāṇa-vantaṁ vā attāṇaṁ,||
attani vā viññāṇaṁ,||
viññāṇasmiṁ vā attāṇaṁ.|| ||

Evaṁ kho gahapati sakkāya-diṭṭhi hotī" ti.|| ||

 

§

 

"Katham pana bhante sakkāya diṭṭhi na hotī" ti?|| ||

"Idha gahapati sutavā ariya-sāvako||
ariyānaṁ dassāvī||
ariya-Dhammassa kovido||
ariya-Dhamme suvinīto||
sappurisānaṁ dassāvī||
sappurisa-Dhammassa kovido||
sappurisa-Dhamme suvinīto:|| ||

Na rūpaṁ attato samanupassati,||
na rūpavantaṁ vā attāṇaṁ,||
na attani vā rūpaṁ,||
na rūpasmiṁ vā attāṇaṁ;|| ||

Na vedanaṁ attato samanupassati,||
na vedanā-vantaṁ vā attāṇaṁ,||
na attani vā vedanaṁ,||
na vedanāsmiṁ vā attāṇaṁ;|| ||

Na saññaṁ attato samanupassati,||
na saññā-vantaṁ vā attāṇaṁ,||
na attani vā saññaṁ,||
na saññāsmiṁ vā attāṇaṁ;|| ||

Na saṅkhāre attato samanupassati,||
na saṅkhārevantaṁ vā attāṇaṁ,||
na attani vā saṅkhāre,||
na saṅkhāresmiṁ vā attāṇaṁ;|| ||

Na viññāṇaṁ attato samanupassati,||
na viññāṇa-vantaṁ vā attāṇaṁ,||
na attani vā viññāṇaṁ,||
na viññāṇasmiṁ vā attāṇaṁ.|| ||

Evaṁ kho gahapati sakkāya-diṭṭhi na hotī" ti.|| ||

 

§

 

[288] "Kuto bhante ayyo Isidatto āga-c-chatī" ti?|| ||

"Avantiyā khv'āhaṁ gahapati āgacchāmi" ti.|| ||

"Atthi bhante Avantiyā Isidatto nāma kula-putto||
amhākaṁ adiṭṭhasahāyo pabba-jito diṭṭho so āyasmā" ti?|| ||

"Evaṁ gahapatī" ti.|| ||

"Kahaṁ nu kho so bhante āyasmā etarahi viharatī" ti?|| ||

Evaṁ vutte āyasmā Isidatto tuṇhī ahosi.|| ||

"Ayyo no bhante Isidatto" ti?|| ||

"Evaṁ gahapatī" ti.|| ||

 

§

 

Abhiramatu bhante ayyo Isidatto Macchikāsaṇḍe, ramaṇīyaṁ Ambāṭakavanaṁ,||
ahaṁ ayyassa Isidattassa ussukkaṁ karissāmi||
cīvara-piṇḍa-pāta-sen'āsana-gilāna-paccaya-bhesajja-parikkhārānanti."|| ||

"Kalyāṇaṁ vuccati gahapatī" ti.|| ||

Atha kho Citto gahapati āyasmato Isidattassa bhāsitaṁ abhinan'ditvā||
anumo-ditvā there bhikkhū paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi,||
sampavāresi.|| ||

Atha kho therā bhikkhū bhuttāvino onīta-patta-pāṇino uṭṭhāy āsanā pakkamiṁsu.|| ||

Atha kho āyasmā thero āyasmantaṁ Isidattaṁ etad avoca:|| ||

"Sādhu kho tvaṁ āvuso Isidatta eso pañho paṭibhāsi,||
n'eso pañho maṁ paṭibhāsi,||
tena h'āvuso Isidatta yadā aññadā pi||
eva-rūpo pañho āgaccheyya||
taṁ yevettha paṭibhāseyyā" ti.|| ||

Atha kho āyasmā Isidatto sen'āsanaṁ saṁsāmetvā patta-cīvaraṁ ādāya Macchikāsaṇḍe pakkāmi,||
yaṁ Macchikāsaṇḍe pakkāmi||
tathā pakkanto va ahosi,||
na puna paccāgañjiti.|| ||