Saṁyutta Nikāya
5. Mahā-Vagga
53. Jhāna Saṁyutta
4. Esana Vagga
Chapter IV
Suttas 35-44
Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.
Sutta 35
Esanā Suttaṁ
Ekaṁ samayam Bhagavā Sāvatthiyaṁ viharati.|| ||
2. "Tisso imā bhikkhave esanā.|| ||
Katamā tisso?|| ||
Kām'esanā||
bhav'esanā||
brahma-cariy'esanā.|| ||
Imā kho bhikkhave tisso esanā.|| ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tissannaṁ esanānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tissannaṁ esanānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti" ti.|| ||
Sutta 36
Vidhā Suttaṁ
2. "Tisso imā bhikkhave, vidhā.|| ||
Katamā tisso?|| ||
"Seyyo hamasmī" ti vidhā,||
"Sadiso hamasmī" ti vidhā,||
"Hīno hamasmī" ti vidhā.|| ||
Imā kho bhikkhave, tisso vidhā.|| ||
Imāsaṇ kho bhikkhave, tissannaṁ vidhānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tissannaṁ vidhānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti" ti.|| ||
Sutta 37
Āsava Suttaṁ
2. Tayo me bhikkhave, āsavā.|| ||
Katame tayo?|| ||
Kām'āsavo||
bhav'āsavo||
avijj-ā-savo.|| ||
Ime kho bhikkhave, tayo āsavā.|| ||
Imesaṇ kho bhikkhave tiṇṇannaṁ āsavānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tissannaṁ āsavānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti" ti.|| ||
§
Sutta 38
Bhava Suttaṁ
2. Tayo me bhikkhave, bhavā.|| ||
Katame tayo?|| ||
Kāma-bhavo||
rūpa-bhavo||
arūpa-bhavo.|| ||
Ime kho bhikkhave, tayo bhavā.|| ||
Imesaṇ kho bhikkhave tiṇṇannaṁ bhavānaṁ
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tissannaṁ bhavānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti" ti.|| ||
Sutta 39
Dukkhatā Suttaṁ
2. "Tisso imā bhikkhave, dukkhatā.|| ||
Katamā tisso?|| ||
Dukkhadukkhatā||
saṅkhāradukkhatā||
vipariṇāmadukkhatā.|| ||
Imā kho bhikkhave, tisso dukkhatā.|| ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tissannaṁ dukkhatānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tissannaṁ dukkhatānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti" ti.|| ||
Sutta 40
Khīla Suttaṁ
2. Tayo me bhikkhave, khīlā.|| ||
Katame tayo?|| ||
Rāgo khīlo||
doso khīlo||
moho khīlo.|| ||
Ime kho bhikkhave, tayo khīlā.|| ||
Imesaṇ kho bhikkhave, tiṇṇannaṁ khīlānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tiṇṇannaṁ khīlānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti" ti.|| ||
Sutta 41
Mala Suttaṁ
2. Tīṇimāni bhikkhave, malāni.|| ||
Katamāni tīṇi?|| ||
Rāgo malaṁ||
doso malaṁ||
moho malaṁ.|| ||
Imāni kho bhikkhave, tīṇi malāni.|| ||
Imesaṇ bhikkhave, tiṇṇannaṁ malānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tiṇṇannaṁ malānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti" ti.|| ||
Sutta 42
Nīgha Suttaṁ
2. "Tayome bhikkhave, nīghā.|| ||
Katame tayo?|| ||
Rāgo nīgho||
doso nīgho||
moho nīgho.|| ||
Ime kho bhikkhave, tayo nīghā.|| ||
Imesaṇ kho bhikkhave, tiṇṇannaṁ nīghānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tiṇṇannaṁ nīghānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.||
te dhamme abhiññā bhāveti" ti.|| ||
Sutta 43
Vedanā Suttaṁ
2. "Tisso imā bhikkhave, vedanā.|| ||
Katamā tisso?|| ||
Sukhā vedanā||
dukkhā vedanā||
adukkha-m-asukhā vedanā.|| ||
Ime kho bhikkhave, tisso vedanā.|| ||
Imāsaṇ kho bhikkhave, tissannaṁ vedanānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tissannaṁ vedanānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.||
te dhamme abhiññā bhāveti" ti.|| ||
Sutta 44
Taṇhā Suttaṁ
2. "Tisso imā bhikkhave, taṇhā.|| ||
Katamā tisso?|| ||
Kāma-taṇhā||
bhava-taṇhā||
vibhava-taṇhā.|| ||
Imā kho bhikkhave, tisso taṇhā.|| ||
Imāsaṇ kho bhikkhave, tissannaṁ taṇhānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti.|| ||
Katamo cattāro jhānā?|| ||
Idha bhikkhave, bhikkhu||
vivicc'eva kāmehi||
vivicca akusalehi dhammehi||
sa-vitakkaṁ sa-vicāraṁ||
viveka-jaṁ pīti-sukhaṁ||
paṭhamaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Vitakka-vicārānaṁ vūpasamā||
ajjhattaṁ sampasādanaṁ||
cetaso ekodi-bhāvaṁ||
avitakkaṁ avicāraṁ||
samādhi-jaṁ pīti-sukhaṁ||
dutiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Pītiyā ca virāgā||
upekhako ca viharati,||
sato ca sampajāno||
sukhañ ca kāyena paṭisaṁvedeti.|| ||
Yaṁ taṁ ariyā ācikkhanti||
'upekhako satimā sukha-vihārī' ti||
tatiyaṁ jhānaṁ upasampajja viharati.|| ||
Sukhassa ca pahānā||
dukkhassa ca pahānā||
pubbe va somanassa-domanassānaṁ attha-gamā||
adukkhaṁ asukhaṁ upekhā-sati-pārisuddhiṁ||
catutthaṁ jhānaṁ upasampajja viharati. || ||
Imāsaṇ kho bhikkhave tissannaṁ taṇhānaṁ||
abhiññāya, pariññāya, parikkhayāya, pahānāya||
cattāro jhānā bhāveti,||
cattāro jhānā bahulī-karoti" ti.|| ||