Majjhima Nikāya
II. Majjhima-Paṇṇāsa
5. Brāhmaṇa Vagga

Sutta 97

Dhānañjāni Suttaṁ

Adapted from the 1995 edition of the digital version of the Sri Lanka Buddha Jayanti Tripitaka Series.

 

---

[184]

[1][chlm][pts][than][upal] Evaṁ me sutaṁ:|| ||

Ekaṁ samayaṁ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe.|| ||

Tena kho pana samayen'āyasmā Sāriputto dakkhiṇāgirismiṁ cārikaṁ carati mahatā bhikkhu-saṅghena saddhiṁ.|| ||

Atha kho aññataro [185] bhikkhu Rājagahe vassaṁ vuttho yena dakkhiṇāgiri yen'āyasmā Sāriputto ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā āyasmatā Sāriputtena saddhiṁ sammodi,||
sammodanīyaṁ kathaṁ sāraṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ nisīdi,||
eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho taṁ bhikkhuṁ āyasmā Sāriputto etad avoca:|| ||

Kaccāvuso, Bhagavā arogo ca balavā cā' ti?|| ||

Arogo cāvuso, Bhagavā balavā cā' ti.|| ||

Kacci pan'āvuso, bhikakkhusaṅgho arogo ca balavā cā' ti?|| ||

Bhikkhu-saṅgho pi kho āvuso,||
arogo ca balavā cā' ti.|| ||

Etth'āvuso, taṇḍulapāladvārāyaṁ Dhanañjāni nāma brāhmaṇo atthi.|| ||

Kaccāvuso, Dhanañjāni nāma brāhmaṇo arogo ca balavā cā' ti.|| ||

Dhanañjāni pi kho avuso,||
brāhmaṇo arogo ca balavā cā' ti.|| ||

Kacci pan'āvuso Dhanañjāni brāhmaṇo appamattoti.|| ||

Kuto no āvuso, Dhanañjānissa brāhmaṇassa appamādo?|| ||

Dhanañjāni āvuso, brāhmaṇo rājānaṁ nissāya brāhmaṇa-gahapatike vilumpati.|| ||

Brāhmaṇagahapatike nissāya rājānaṁ vilumpati.|| ||

Yāpissa bhariyā saddhā saddhākulā ānītā,||
sāpissa kāla-katā, añña'ssa bhariyā assaddhā assaddhākulā ānītā' ti.|| ||

Dussutaṁ vat'āvuso assumhā,||
dussutaṁ vat'āvuso assumhā,||
ye mayaṁ Dhanañjāniṁ brāhmaṇaṁ pamattaṁ assumhā.|| ||

App'eva nāma mayaṁ kadāci karahaci Dhanañjāninā brāhmaṇena saddhiṁ samāgaccheyyāma.|| ||

App'eva nāma siyā kocid-eva kathā-sallāpo' ti.

Atha kho āyasmā Sāriputto dakkhiṇāgirismiṁ yath-ā-bhirantaṁ viharitvā yena Rājagahaṁ tena cārikaṁ pakkāmi.|| ||

Anupubbena cārikaṁ caramāno yena Rājagahaṁ tad avasari.|| ||

Tatra sudaṁ āyasmā Sāriputto Rājagahe viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe.|| ||

Atha kho āyasmā Sāriputto pubbaṇha-samayaṁ nivāsetvā patta-cīvaraṁ ādāya Rājagahaṁ piṇḍāya pāvisi.

[186]|| ||

Tena kho pana samayena Dhanañjāni brāhmaṇo bahinagare gāvo goṭṭhe dohāpeti1 atha kho āyasmā Sāriputto Rājagahe piṇḍāya caritvā pacchā-bhattaṁ piṇḍa-pāta-paṭikkanto yena Dhanañjāni brāhmaṇo ten'upasaṅkami.|| ||

Addasā kho Dhanañjāni brāhmaṇo āyasmantaṁ Sāriputtaṁ dūrato va āga-c-chantaṁ.|| ||

Disvāna yenāsmā Sāriputto ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Sāriputtaṁ etad avoca:||
ito bho Sāriputta,||
payo pīyataṁ tāva bhattassa kālo bhavissatī' ti.|| ||

Alaṁ brāhmaṇa,||
katamme ajja bhattakiccaṁ.|| ||

Amukasmiṁ me rukkha-mūle divā-vihāro bhavissati.|| ||

Tattha āgaccheyyāsī' ti.|| ||

Evaṁ bhoti kho Dhanañjāni brāhmaṇo āyasmato Sāriputtassa paccassosi.|| ||

Atha kho Dhanañjāni brāhmaṇo pacchā-bhattaṁ bhuttapātarāso yenayasmā Sāriputto ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā āyasmatā Sāriputtena saddhiṁ sammodi,||
sammodanīyaṁ kathaṁ sāraṇīyaṁ vīti-sāretvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinnaṁ kho Dhanañjāniṁ brāhmaṇaṁ āyasmā Sāriputto etad avoca:|| ||

Kaccisi Dhanañjāni, appamatto' ti?|| ||

'Kuto bho Sāriputta, amhākaṁ appamādo yesaṁ no mātā-pitaro posetabbā,||
putta-dārā posetabbā,||
dāsakammakaraporisaṁ posetabbaṁ,||
mitt-ā-maccānaṁ mitt-ā-maccakaraṇīyaṁ kātabbaṁ ñātisālo hitānaṁ ñātisālohitakaraṇīyaṁ kātabbaṁ,||
atithīnaṁ atithikaraṇīyaṁ kātabbaṁ,||
pubba-petānaṁ pubbapetakaraṇīyaṁ kātabbaṁ,||
devatānaṁ devatākaraṇīyaṁ kātabbaṁ,||
rañño rājakaraṇīyaṁ kātabbaṁ,||
ayam pi kāyo pīnetabbo brūhetabbo' ti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco mātā-pitunnaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so 'ahaṁ kho mātā-pitunnaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṁ,||
mā maṁ Nirayaṁ [187] Nirayapālā' ti.|| ||

Mātā-pitaro vā panassa labheyyuṁ 'eso kho amhākaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco putta-dārassa hetu dhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so 'ahaṁ kho putta-dārassa hetu adhammacārī visamacārī ahosiṁ.|| ||

Mā maṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

Puttadārā vā panassa labheyyuṁ1 'eso kho amhākaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco dāsa-kamma-kara-porisassa hetu adhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so 'ahaṁ kho dāsa-kamma-kara-porisassa hetu adhammacārī visamacārī ahosiṁ.|| ||

Mā maṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

Dāsa-kamma-kara-porisaṁ vā panassa labheyya,'eso kho amhākaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco mitt-ā-maccānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so 'ahaṁ kho mitt-ā-maccānaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṁ.|| ||

Mā maṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

Mittā-maccā vā panassa labheyyuṁ.|| ||

'Eso kho amhākaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.

[188]|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco ñātisā-lohitānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so 'ahaṁ kho ñāti-sāḷo-hitānaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṁ.|| ||

Mā maṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

ñāti-sāḷo-hitā vā panassa labheyyuṁ.|| ||

'Eso kho amhākaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco atithīnaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so'ahaṁ kho atithīnaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṁ.|| ||

Mā maṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

Atithi vā panassa labheyyuṁ.|| ||

'Eso kho amhākaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco pubba-petānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so 'ahaṁ kho pubba-petānaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā maṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

Pubbapetā vā panassa labheyyuṁ.|| ||

'Eso kho amhākaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco devatānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so'ahaṁ kho devatānaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosiṁ.|| ||

Mā maṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

Devatā vā panassa labheyyuṁ 'eso kho amhākaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco rañño hetu adhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so 'ahaṁ kho rañño hetu adhammacārī visamacārī ahosiṁ.|| ||

Mā maṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

Rājā vā panassa labheyya 'eso kho amhākaṁ hetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
idh'ekacco kāyassa pīṇanahetu1 brūhanahetu adhammacārī visamacārī assa,||
tam enaṁ adhamma-cariyā visama-cariyāhetu Nirayaṁ Nirayapālā upakaḍḍheyyuṁ.|| ||

Labheyya nu kho so'ahaṁ kho kāyassa pīṇanahetu1 brūhanahetu adhammacārī visamacārī ahosiṁ.|| ||

Mā maṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti.|| ||

Pare vā panassa labheyyuṁ 'eso kho kāyassa pīṇanahetu brūhanahetu adhammacārī visamacārī ahosi,||
mā naṁ Nirayaṁ Nirayapālā' ti?|| ||

No h'idaṁ bho Sāriputta,||
atha kho naṁ vikkandantaṁ yeva Niraye Nirayapālā pakkhipeyyuṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā mātā-pitunnaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa.|| ||

Yo vā mātā-pitunnaṁ hetu dhammacārī samacārī assa,||
katamaṁ seyyo' ti?|| ||

Yo hi bho Sāriputta,||
mātā-pitunnaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo yo ca kho bho Sāriputta,||
mātā-pitunnaṁ hetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha seyyo.|| ||

ADhamma-cariyā visama-cariyā hi bho Sāriputta,||
brahma-cariyā sama-cariyā seyyo' ti.|| ||

Atthi kho Dhanañjāni,||
aññe sahetukā dhammikā kammantā,||
yehi sakkā mātā-pitaro c'eva posetuṁ.|| ||

Na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañva paṭipadaṁ paṭipajjituṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā putta-dārassa hetu adhammacārī visamacārī assa,||
yo vā putta-dārassa hetu dhammacārī samacārī assa.|| ||

Katamaṁ seyyo' ti?|| ||

Yo hi bho Sāriputta,||
putta-dārassa hetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo.|| ||

Yo ca kho bho Sāriputta,||
putta-dārassa hetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha seyyo.|| ||

ADhamma-cariyā visama-cariyā hi bho Sāriputta,||
Dhamma-cariyā sama-cariyā seyyo' ti.|| ||

Atthi kho Dhanañjāni,||
aññe sahetukā dhammikā kammantā,||
ye hi sakkā putta-dāre c'eva posetuṁ,||
na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañca paṭipadaṁ paṭipajjituṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā dāsa-kamma-kara-porisassa hetu adhammacārī visamacārī assa,||
yo vā dāsa-kamma-kara-porisassa hetu dhammacārī samacārī assa.|| ||

Katamaṁ seyyo' ti?|| ||

[189] Yo hi bho Sāriputta,||
dāsa-kamma-kara-porisassa hetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo.|| ||

Yo ca kho bho Sāriputta,||
dāsa-kamma-kara-porisassa hetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha seyyo.|| ||

ADhamma-cariyā visama-cariyā hi bho Sāriputta,||
Dhamma-cariyā sama-cariyā seyyo' ti?|| ||

Atthi kho Dhanañjāni,||
aññe sahetukā dhammikā kammantā,||
ye hi sakkā dāsakammakaraporisañc'eva posetuṁ,||
na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañca paṭipadaṁ paṭipajjituṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā mitt-ā-maccānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,yo vā mitt-ā-maccānaṁ hetu dhammacārī samacārī assa.|| ||

Katamaṁ seyyo' ti?|| ||

Yo hi bho Sāriputta,||
mitt-ā-maccānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo.|| ||

Yo ca kho bho Sāriputta,||
mitt-ā-maccānaṁ hetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha seyyo.|| ||

ADhamma-cariyā visama-cariyā hi bho Sāriputta,||
Dhamma-cariyā sama-cariyā seyyo' ti?|| ||

Atthi kho Dhanañjāni,||
aññe sahetukā dhammikā kammantā,||
ye hi sakkā mitt-ā-maccānañc'eva mitt-ā-maccakaraṇīyaṁ kātuṁ,||
na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañca paṭipadaṁ paṭipajjituṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā ñātisā-lohitānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
yo vā ñātisā-lohitānaṁ hetu dhammacārī samacārī assa.|| ||

Katamaṁ seyyo' ti?|| ||

[190] Yo hi bho Sāriputta,||
ñātisālehitānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo.|| ||

Yo ca kho bho Sāriputta,||
ñātisā-lohitānaṁ hetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha seyyo.|| ||

ADhamma-cariyā visama-cariyā hi bho Sāriputta,||
Dhamma-cariyā sama-cariyā seyyo' ti?|| ||

Atthi kho Dhanañjāni,||
aññe sahetukā dhammikā kammantā,||
yehi sakkā ñātisā-lohitānañc'eva ñātisālohitakaraṇīyaṁ kātuṁ,||
na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañca paṭipadaṁ paṭipajjituṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā atithīnaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
yo vā atithīnaṁ hetu dhammacārī samacārī assa.|| ||

Katamaṁ seyyo' ti?|| ||

Yo hi bho Sāriputta,||
atithīnaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo.|| ||

Yo ca kho bho Sāriputta,||
atithīnaṁ hetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha seyyo.|| ||

ADhamma-cariyā visama-cariyā hi bho Sāriputta,||
Dhamma-cariyā sama-cariyā seyyo' ti.|| ||

Atthi kho Dhanañjāni,||
aññe sahetukā dhammikā kammantā,||
yehi sakkā atithīnañc'eva atithikaraṇīyaṁ kātuṁ,||
na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañca paṭipadaṁ paṭipajjituṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā pubba-petānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
yo vā pubba-petānaṁ hetu dhammacārī samacarī assa.|| ||

Katamaṁ seyyo' ti?|| ||

Yo hi bho Sāriputta,||
pubba-petānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo.|| ||

Yo ca kho bho Sāriputta,||
pubba-petānaṁ hetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha seyyo adhamma-cariyā visama-cariyā hi bho Sāriputta,||
Dhamma-cariyā sama-cariyā seyyo' ti.|| ||

Atthi kho dhanañajāni ,||
aññe sahetukā dhammikā kammantā,||
yehi sakkā pubba-petānañc'eva pubbapetakaraṇīyaṁ kātuṁ,||
na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañca paṭipadaṁ paṭipajjituṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā devatānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
yo vā devatānaṁ hetu dhammacārī samacārī assa.|| ||

Katamaṁ seyyo' ti?|| ||

Yo hi bho Sāriputta,||
devatānaṁ hetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo.|| ||

Yo ca kho bho Sāriputta,||
devatānaṁ hetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha [191] seyyo.|| ||

ADhamma-cariyā visama-cariyā hi bho Sāriputta,||
Dhamma-cariyā sama-cariyā seyyo' ti.|| ||

Atthi kho Dhanañjāni ,||
aññe sahetukā dhammikā kammantā,||
yehi sakkā devatānañc'eva devatākaraṇīyaṁ kātuṁ,||
na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañca paṭipadaṁ paṭipajjituṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā rañño hetu adhammacārī visamacārī assa,||
yo vā rañño hetu dhammacārī samacārī assa.|| ||

Katamaṁ seyyo' ti?|| ||

Yo hi bho Sāriputta,||
rañño hetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo.|| ||

Yo ca kho bho Sāriputta,||
rañño hetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha seyyo.|| ||

ADhamma-cariyā visama-cariyā hi bho Sāriputta,||
Dhamma-cariyā sama-cariyā seyyo' ti.|| ||

Atthi kho Dhanañjāni,||
añño sahetukā dhammikā kammantā,||
yehi sakkā rañño c'eva rājakaraṇīyaṁ kātuṁ,||
na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañca paṭipadaṁ paṭipajjituṁ.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
yo vā kāyassa pīṇanahetu brūhanahetu adhammacārī visamacārī assa,||
yo vā kāyassa pīṇanahetu brūhanahetu dhammacārī samacārī assa.|| ||

Katamaṁ seyyo' ti?|| ||

Yo hi bho Sāriputta,||
kāyassa piṇanahetu brūhanahetu adhammacārī visamacārī assa,||
na taṁ seyyo.|| ||

Yo ca kho bho Sāriputta,||
kāyassa piṇanahetu brūhanahetu dhammacārī samacārī assa,||
tadevettha seyyo,||
adhamma-cariyā visama-cariyāhī bho Sāriputta,||
Dhamma-cariyā sama-cariyā seyyoti.|| ||

Atthi kho Dhanañjāni,||
aññe sahetukā dhammikā kammantā,||
yehi sakkā kāyañc'eva pīṇetuṁ brūhetuṁ,||
na ca pāpa-kammaṁ kattuṁ,||
puññañca paṭipadaṁ paṭipajjitunti.|| ||

Atha kho Dhanañjāni brāhmaṇo āyasmato Sāriputtassa bhāsitaṁ abhinan'ditvā anumo-ditvā uṭṭhāy āsanā pakkāmi.|| ||

Atha kho Dhanañjāni brāhmaṇo aparena samayena ābādhiko ahosi dukkhito bāḷha-gilāno.|| ||

Atha kho Dhanañjāni brāhmaṇo aññataraṁ purisaṁ āmantesi:||
ehi tvaṁ amho [192] purisa,||
yena Bhagavā ten'upasaṅkama,||
upasaṅkamitvā mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vandāhī,||
'Dhanañjāni bhante,||
brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno,||
so Bhagavato pāde sirasā vandatī' ti.|| ||

Yena c'āyasmā Sāriputto ten'upasaṅkama,||
upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato Sāriputtassa pāde sirasā vandāhi,'Dhanañjāni bhante,||
brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno.|| ||

So āyasmato Sāriputtassa pāde sirasā vandatī' ti.|| ||

Evañ ca vadehi:||
'sādhu kira bhante,||
āyasmā Sāriputto yena Dhanañjānissa brāhmaṇassa nivesanaṁ ten'upasaṅkamatu anukampaṁ upādāyā' ti.|| ||

"Evaṁ bhante" ti kho so puriso Dhanañjānissa brāhmaṇassa paṭi-s-sutvā yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi,||
eka-m-antaṁ nisinno kho so puriso Bhagavantaṁ etad avoca.|| ||

'Dhanañjāni bhante,||
brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno so Bhagavato pāde sirasā vandatī' ti.|| ||

Yena c'āyasmā Sāriputto ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā āyasmantaṁ Sāriputtaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi.|| ||

Eka-m-antaṁ nisinno kho so puriso āyasmantaṁ Sāriputtaṁ etad avoca:||
'Dhanañjāni nte,||
brāhmaṇo ābādiko dukkhito bāḷha-gilāno so āyasmato Sāriputtassa pāde sirasā vandati,||
evañca vadeti.|| ||

'Sādhu kira bhante,||
āyasmā Sāriputto yena Dhanañjānissa brāhmaṇassa nivesanaṁ ten'upasaṅkamatu anukampaṁ upādāyā' ti.|| ||

Adhivāsesi kho āyasmā Sāriputto tuṇhī-bhāvena.|| ||

Atha kho āyasmā Sāriputto nivāsetvā patta-cīvaraṁ ādāya yena Dhanañjānissa brāhmaṇassa nivesanaṁ ten'upasaṅkami,||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi,||
nisajja kho āyasmā Sāriputto Dhanañjāniṁ brāhmaṇaṁ etad avoca:||
'kacci te Dhanañjāni,||
khamanīyaṁ kacci yāpanīyaṁ kacci dukkhā vedanā paṭi-k-kamanti no abhi-k-kamanti,||
paṭikkamosānaṁ paññāyati,||
no abhi-k-kamoti?|| ||

Na me bho Sāriputta,||
khamanīyaṁ na yāpanīya,||
bāḷhā me dukkhā vedanā abhi-k-kamanti no paṭi-k-kamanti,||
abhi-k-kam'osānaṁ paññāyati no paṭikkamoti.|| ||

Seyyathā pi [193] bho Sāriputta,||
balavā puriso tiṇhena sikharena muddhani1 abhimantheyya.2 Evam eva kho me bho Sāriputta,||
adimattā vātā muddhani1 ūhananti3 na me ho Sāriputta,||
khamanīyaṁ na yāpanīyaṁ.|| ||

Bā'hā me dukkhā vedanā abhi-k-kamanti no paṭi-k-kamanti,||
abhi-k-kam'osānaṁ paññāyati no paṭikkamoti.|| ||

Seyyathā pi bho Sāriputta,||
balavā puriso daḷhena varatta-bandhanena4 sīse sīsa-veṭhanaṁ5 bandheyya6,||
evam eva kho me bho Sāriputta,||
adhimattā sīse sīsavedanā hoti.|| ||

Na me bho Sāriputta,||
khamanīyaṁ na yāpanīyaṁ.|| ||

Bā'hā me dukkhā vedanā.|| ||

Abhi-k-kamanti no paṭi-k-kamanti,||
abhi-k-kam'osānaṁ paññāyati no paṭikkamoti.|| ||

Seyyathā pi bho Sāriputta,||
dakkho go-ghātako vā go-ghātakantevāsī vā tiṇhena govikattanena kucchiṁ parikanteyya.|| ||

Evam eva kho me bho Sāriputta,||
adhimattā vātā kucchiṁ parikantanti.|| ||

Na me bho Sāriputta,||
khamanīyaṁ na yāpanīyaṁ,||
bāḷhā me dukkhā vedanā abhi-k-kamanti no paṭi-k-kamanti,||
abhi-k-kam'osānaṁ paññāyati no paṭikkamoti.|| ||

Seyyathā pi bho Sāriputta,||
dve balavanto purisā dubbalataraṁ purisaṁ nānā bāhāsu gahetvā aṅg'ārakāsuyā santāpeyyuṁ samparitāpeyyuṁ,||
evam eva kho me bho Sāriputta,||
adhimatto kāyasmiṁ dāho,||
na me bho Sāriputta,||
khamanīyaṁ na yāpanīyaṁ bāḷhā me dukkhā vedanā abhi-k-kamantī no paṭi-k-kamanti,||
abhi-k-kam'osānaṁ paññāyati no paṭikkamoti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,||
Nirayo vā tiracchāna-yoni vā' ti?|| ||

Nirayā bho Sāriputta,||
tiracchāna-yoni seyyoti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,||
tiracchāna-yoni vā petti-visayo7 vā' ti?|| ||

Tiracchāna-yoniyā bho Sāriputta,||
petti-visayo seyyoti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,||
petti-visayo vā manusso vā' ti?|| ||

Pettivisayā bho Sāriputta,||
manussā seyyoti.|| ||

[194]|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,||
manussā vā cātu-m-mahārājikā devā vā' ti?|| ||

Manussehi bho Sāriputta,||
cātu-m-mahārājikā devā seyyoti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,||
cātu-m-mahārājikā vā devā Tāvatiṁsā vā devā' ti?|| ||

Cātummahārājikehi bho Sāriputta,||
devehi Tāvatiṁsā devā seyyoti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,Tāvatiṁsā vā devā yāmā vā devā' ti?|| ||

Tāvatiṁsehi bho Sāriputta,||
devehi yāmā devā seyyoti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,yāmā vā devā Tusitā vā

Devāti?|| ||

Yāmehi bho Sāriputta,||
devehi Tusitā devā yyoti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,||
Tusitā vā devā nimmānaratī vā devā' ti?|| ||

Tusitehi bho Sāriputta,||
devehi nimmānaratī devā seyyoti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,||
nimmānaratī vā devā Paranimmita-vasavattī vā devā' ti?|| ||

Nimmānaratīhi bho Sāriputta,||
devehi paranimamitavasavattī devā seyyoti.|| ||

Taṁ kiṁ maññasi Dhanañjāni,||
katamaṁ seyyo,||
Paranimmita-vasavattī vā devā Brahma-loko vā' ti?|| ||

Brahmalokoti bhavaṁ Sāriputte,||
āha,||
Brahma-lokoti bhavaṁ Sāriputto āhāti.|| ||

Atha kho āyasmato Sāriputtassa etad ahosi:||
ime kho brāhmaṇā Brahma-lokādhimuttā.|| ||

Yan'nūn-ā-haṁ Dhanañjānissa brāhmaṇassa Brahmānaṁ sahavyatāya Maggaṁ deseyyanti.|| ||

Brahmānaṁ te Dhanañjāni sahavyatāya Maggaṁ desissāmi.|| ||

Taṁ suṇāhi sādhukaṁ manasi karohī bhāsissāmī' ti.|| ||

'Evam bho' ti kho Dhanañjāni brāhmaṇo āyasmato Sāriputtassa paccassosi.|| ||

[195] Āyasmā Sāriputto etad avoca:||
'katamo ca Dhanañjāni,||
Brahmānaṁ sahavyatāya Maggo? Idha Dhanañjāni,||
bhikkhu mettā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā viharati.|| ||

Tathā dutiyaṁ,||
tathā tatiyaṁ,||
tathā catutthiṁ.|| ||

Iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya1 sabbā-vantaṁ lokaṁ mettā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena eritvā viharati.|| ||

Ayam pi kho Dhanañjāni,||
Brahmānaṁ sahavyatāya Maggo.|| ||

Puna ca paraṁ Dhanañjāni,||
bhikkhu karuṇā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā viharati.|| ||

Tathā dutiyaṁ,||
tathā tatiyaṁ,||
tathā catutthiṁ.|| ||

Iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ karuṇā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena eritvā viharati.|| ||

Ayam pi kho Dhanañjāni,||
Brahmānaṁ sahavyatāya Maggo' ti.|| ||

Puna ca paraṁ Dhanañjāni,||
bhikkhu muditā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā viharati.|| ||

Tathā dutiyaṁ,||
tathā tatiyaṁ,||
tathā catutthiṁ.|| ||

Iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ muditā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena eritvā viharati.|| ||

Ayam pi kho dhanañāni,||
brāhmānaṁ sahavyatāya Maggo' ti.|| ||

Puna ca paraṁ Dhanañjāni ,||
bhikkhu upekkhā-saha-gatena cetasā ekaṁ disaṁ pharitvā viharati.|| ||

Tathā dutiyaṁ,||
tathā tatiyaṁ,||
tathā catutthiṁ.|| ||

Iti uddham-adho tiriyaṁ sabbadhi sabbattatāya sabbā-vantaṁ lokaṁ upekkhā-saha-gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena avyāpajjhena eritvā viharati.|| ||

Ayam pi kho dhanañajāni,||
Brahmānaṁ sahavyatāya Maggo' ti.|| ||

Tena hi bho Sāriputta,||
mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vandāhi,||
'Dhanañjāni bhante,||
brāhmaṇo ābādhiko dukkhito bāḷha-gilāno,||
so Bhagavato pāde sirasā vandatī' ti.|| ||

Atha kho āyasmā Sāriputto Dhanañjāniṁ brāhmaṇaṁ sati uttariṁ karaṇiye hīne Brahma-loke patiṭṭhāpetvā uṭṭhāy āsanā pakkāmi.|| ||

Atha kho Dhanañjāni brāhmaṇo acira-pakkante āyasmante Sāriputte kālamakāsi,||
Brahma-lokañ ca upapajji.|| ||

Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi:||
eso bhikkhave,||
Sāriputto Dhanañjāniṁ brāhmaṇaṁ sati uttariṁ karaṇīye,||
hīne Brahma-loke patiṭṭhāpetvā uṭṭhāy āsanā pakkanto' ti.|| ||

Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā ten'upasaṅkami.|| ||

Upasaṅkamitvā Bhagavantaṁ abhivādetvā eka-m-antaṁ nisīdi,||
eka-m-antaṁ nisinno kho āyasmā Sāriputto Bhagavantaṁ etad avoca:||
Dhanañjāni bhante,||
brāhmaṇo ābādiko dukkhito bāḷha-gilāno,||
so Bhagavato pāde sirasā vandatī' ti.|| ||

Kiṁ pana tvaṁ Sāriputta,||
Dhanañjāniṁ brāhmaṇaṁ [196] sati uttariṁ kariṇīye,||
hīne Brahma-loke patiṭṭhāpetvā uṭṭhāy āsanā pakkantoti?|| ||

Mayhaṁ kho bhante,||
evaṁ ahosi:||
ime kho brāhmaṇā Brahma-lokādhimuttā yan nūn-ā-haṁ Dhanañjānissa brāhmaṇassa Brahmānaṁ sahavyatāya Maggaṁ deseyyanti.|| ||

Kālakato ca Sāriputta,||
Dhanañjāni brāhmaṇo Brahma-lokañ ca upapannoti.|| ||

Dhānañjāni Suttaṁ